Ο ΑΤΛΑΣ ΤΩΝ ΔΕΙΝΟΣΑΥΡΩΝ - ΕΝΑ ΜΑΓΙΚΟ ΤΑΞΙΔΙ ΣΤΟ ΠΑΡΕΛΘΟΝ!

2 πολΠλράινχρποόλνλιαά…, Η Γη δημιουργήθηκε πριν από περίπου… 4,5 δισεκατομμύρια χρόνια! 3,5 δισεκατομμύρια χρόνια Η ζωή ξεκίνησε στη θάλασσα! πριν: οι πρώτες μορφές ζωής εμφανίστηκαν στους ωκεανούς. Αυτά ήταν τα βακτήρια* τα οποία στη συνέχεια ακολούθησαν μονοκύτταρα φύκια. 600 εκατομμύρια χρόνια πριν: εμφανίστηκαν πλάσματα με μαλακό σώμα, που έμοιαζαν με σκουλήκια και μέδουσες. 530 εκατομμύρια χρόνια πριν: συνέβη μια μεγάλη διαφοροποίηση των οργανισμών της εποχής αυτής, με την εμφάνιση των σπόγγων, των τριλοβιτών* και των πλασμάτων με σκληρό κέλυφος. 500 εκατομμύρια χρόνια πριν: εμφανίστηκαν τα πρώτα ψάρια χωρίς σαγόνια.

228 3 εκατομμύρια Ο πρώτος δεινόσαυρος χρόνια πριν έκανε την εμφάνισή του! Ήταν ένας μικρός, ευκίνητος και σαρκοφάγος δεινόσαυρος, που περπατούσε με τα πίσω πόδια και γεννούσε αβγά. Δεν ήταν γίγαντας, αλλά οι απόγονοί του μπορούσαν να κατακτήσουν τον κόσμο… έναν κόσμο που είχε ήδη αρχίσει να γεμίζει με άλλα ζώα! 360 εκατομμύρια χρόνια πριν: τα πρώτα ερπετά έκαναν αβγά με κέλυφος. Αυτό τούς επέτρεπε να γεννούν τα αβγά τους και να ζουν στην ξηρά. 380 εκατομμύρια χρόνια πριν: αναπτύχθηκαν τα χερσαία σπονδυλωτά*. Κάποια είδη ψαριών είχαν αρκετά σκληρά σαγόνια, έτσι ώστε να περνούν λίγο χρόνο έξω απ’ το νερό. 425 εκατομμύρια χρόνια πριν: Κόλληόσπεοτυοχαρυετιάοζκεότλαλι.ητό σου τα πρώτα φυτά εμφανίστηκαν στη στεριά, δίνοντας έτσι τη δυνατότητα στα ζώα να βγαίνουν έξω απ’ το νερό.

4 Τι ήταν οι δεινόσαυροι; Οι δεινόσαυροι ήταν = x 20 εντυπωσιακά και πάρα πολύ Βραχιόσαυρος διαφορετικά μεταξύ τους ερπετά. Μέχρι στιγμής, έχουμε = ταυτοποιήσει περίπου 800 με Κομψόγναθος 1.000 διαφορετικά είδη, κάποια μικρά σαν κότες και κάποια άλλα που ζύγιζαν όσο 20 ελέφαντες! Μερικά από αυτά ήταν άγρια αρπακτικά*, ενώ άλλα ήταν ήσυχα φυτοφάγα. Οι δεινόσαυροι είχαν λέπια σε ολόκληρο το σώμα τους. Αυτά τούς προστάτευαν ώστε να μην αφυδατώνονται όταν βρίσκονταν έξω απ’ το νερό. Λέπια Οι δεινόσαυροι γεννούσαν αβγά, τα οποία προστατεύονταν από ένα αδιάβροχο κέλυφος. Αβγά

5 Ρεκόρ! Το μεγαλύτερο αβγό που βρέθηκε ποτέ μετράει 40 εκατοστά και ζυγίζει 9 κιλά, όσο και το βάρος μιας μπάλας του μπάσκετ! Κόλληόσπεοτυαχαρυετιάοζκεότλαλι.ητά σου Όσο πιο ελαφρύ Αν και έχουμε Τα πέλματα των είναι το κρανίο, συναντήσει κάποια δεινοσαύρων βρίσκονταν τόσο το καλύτερο. σπάνια δερματικά απευθείας κάτω από Ειδικότερα, αν οι τα σώματά τους και τρύπες παρέχουν αποτυπώματα όχι στο πλάι. Αυτό όχι επίσης σταθερά δεινοσαύρων, δεν μόνο τους βοηθούσε σημεία συγκράτησης έχουμε ιδέα τι χρώμα να στηρίζουν το βάρος για τους μύες ήταν. Μοβ με ροζ τους, αλλά τους της γνάθου. Αυτό βούλες; Πιθανόν. Παρ’ επέτρεπε και να κινούν συμβαίνει με τους όλα αυτά, υποθέτουμε τα πόδια τους προς τα δεινόσαυρους. γενικά ότι οι δεινόσαυροι εμπρός και προς τα πίσω είχαν παρόμοια χρώματα χωρίς να χρειάζεται να Ένα κρανίο με τα σύγχρονα ερπετά. κινούν τα σώματά τους από τη μία πλευρά ως γεμάτο τρύπες Τα χρώματα των την άλλη. Επομένως, δεινοσαύρων μπορούσαν να τρέχουν γρηγορότερα. Λίγη ανατομία

6 ΗΠεΤρρίιοαδδοικςή Κρουσαφόντια Ακτογραμμές γεμάτες από δέντρα τζίνγκο* και φυτά «κύκας»*, που μοιάζουν με φοίνικες και τεράστιες φτέρες. Στα τροπικά μέρη, το κλίμα ήταν πιο δροσερό και ξηρό κι η βλάστηση αποτελούνταν κυρίως από ψηλά πεύκα κι έλατα. Βαθύτερα μέσα στην ενδοχώρα, το κλίμα ήταν σχεδόν όπως αυτό της ερήμου και δεν φύτρωνε σχεδόν τίποτα. Κόλλησε το αυτοκόλλητό σου όπου χρειάζεται. Κοιλόφυσις Σταυρικόσαυρος

Ανάμεσα στα ερπετά και στα θηλαστικά 7 Οι πρόγονοι των σημερινών θηλαστικών Κυνοδόντια συνυπήρχαν με τους δεινόσαυρους –όπως η κυνοδόντια, που έμοιαζε Κατά τη διάρκεια της Τριαδικής με μικρό σκύλο. Παρ’ όλα αυτά, οι Περιόδου, σχεδόν όλη η χερσαία δεινόσαυροι έπιαναν λίγο-πολύ όλο μάζα της Γης ήταν ενωμένη τον χώρο! Μικρά πλάσματα που σε μια μοναδική μεγαλοήπειρο, έμοιαζαν με τα δικά μας ποντίκια γνωστή ως Παγγαία. επιβίωναν τη νύχτα στις φωλιές τους… περιμένοντας να έρθει κι η δική τους Έρημος ώρα. Εύκρατα δάση Ημιέρημος Πλατεόσαυρος

8 Οι δεινόσαυροι της Σκελετός Τριαδικής Περιόδου πλατεόσαυρου Οι πρώτοι μικροί δίποδοι* δεινόσαυροι τρέφονταν με έντομα, βατράχια, ερπετά… και μικρά θηλαστικά. Προς το τέλος της Τριαδικής Περιόδου, έκαναν την εμφάνισή τους οι πρώτοι «μεγάλοι» δεινόσαυροι. Ένα τέτοιο παράδειγμα ήταν ο Πλατεόσαυρος, ο οποίος έφτανε σε μήκος τα 8 μέτρα. Αυτό το μικρό Αυτό ήταν ένα από τα πιο Η ουρά αυτού του σαρκοφάγο, που τρομερά αρπακτικά της μεγάλου δεινόσαυρου έχει μήκος μόνο 3 εποχής του. Ήταν ικανό ήταν τόσο μακριά όσο μέτρα, περπατούσε να κυνηγήσει διαφορετικών και το υπόλοιπο σώμα με τα μακριά και ειδών λεία, χάρη στα του. Περπατούσε και αδύνατα πίσω πόδια δυνατά του χέρια, τα στα τέσσερα πόδια του. Ήταν πολύ γαμψά του νύχια και του, αλλά μπορούσε καλό στο τρέξιμο. τα εξαιρετικά να σταθεί όρθιος για Πιθανότατα ζούσε ευέλικτα σαγόνια να φάει. Ο μακρύς σε κοπάδι, το οποίο του. Είναι ένας λαιμός του σήμαινε ότι αποτελούνταν από από τους πρώτους μπορούσε να φτάσει μερικές εκατοντάδες δεινόσαυρους που τα πιο ψηλά φύλλα. δεινόσαυρους. γνωρίζουμε. Κοιλόφυσις Ερρεράσαυρος Πλατεόσαυρος

9 θταηλανάΟνΤσαιρσαπιιματαύμδμχωικαθνήληίάτκΠεκαεςινραήκίποτααοδτνυοά. α(ΤΑποροΕιλζθιόθννωιακμό)έεΠνίνωάαρνικκγονοωρΑμσπώοτόλνιωθδωέςνμττοέρνσωοπνυί.τΔι άτωσονυς Α(αμνπδπαιαοκεοπλιραντοιονθυόμαύωπσοκώαΓμναρυωέμλαρναμύλοοτψέλαιανάοκοπότυιιοοπ.αμρτωνεύαςπήπ)ώ.ταωαΜυςμντεκαόκλι,νοδεμοτεινώπύινωοννόντρτσαιαοκανςύουομίρήιεου Κόλληόσπεοτυαχαρυειτάοζκεότλαλι.ητά σου Αυτός ο μεγάλος Αυτός ο δεινόσαυρος που μοιάζει με δεινόσαυρος, με μήκος στρουθοκάμηλο είχε ράμφος αντί για δόντια. περίπου 10 μέτρα, πήρε Το όνομά του σήμαινε «κλέφτης αβγών», αφού τα το όνομά του από την απολιθώματα του Οβιράπτορα βρίσκονταν δίπλα αργεντίνικη επαρχία Ριόχα, σε μια φωλιά γεμάτη αβγά. Αυτό που υποθέτουμε όπου και ανακαλύφθηκε. είναι ότι τρεφόταν με τα αβγά, αλλά είναι πιθανό Ανίκανος να περπατήσει στην πραγματικότητα να ήταν δικά του και απλά στα πίσω πόδια του, να τα πρόσεχε. περπατούσε πάντα και στα τέσσερα. Ριοχάσαυρος Οβιράπτορας