พันธุกรรม (heredity)

heredity คณะผูจ้ ดั ทำ นกั เรียนชน้ั มธั ยมศกึ ษำปที ่ี3/4 โรงเรียนสตรสี ิริเกศ



คำนำ หนา้ 1 เรื่อง 2 พันธกุ รรม 3-8 โครโมโซมมนษุ ย์ 9 จนี gene 10-12 พงศาวลี 13 โรคทางพันธกุ รรม อ้างอิง



พนั ธกุ รรม หมำยถงึ ส่ิงมีชีวิตแต่ละชนิดมีความแตกต่างกันอย่าง สิ้นเชิง ยกเว้น ฝาแฝดท่ีเกิดจากไข่ใบเดียวกัน- จีน (gene) เป็นสิ่งที่กาหนดลักษณะต่าง ๆ ของสิ่งมีชีวิต โครโมโซม (chromosome)- คือ ส่วนท่ีเก็บข้อมูลทาง พันธกุ รรมของส่ิงมีชีวิต -พืช และ สัตว์ จะมีโครโมโซม อยู่ในนิวเคลียส ยกเว้นโพรคาริโอติกเซลล์(ซึ่งไม่มี นิวเคลียส ) จะมีโครโมโซมอยู่ในบริเวณกลางเซลล์- จานวนโครโมโซมในเซลล์ของส่ิงมีชีวิตแต่ละชนิดจะ แตกต่างกัน เช่น แมว มี โครโมโซม 38 แท่ง สุนัข มี โครโมโซม 78 แทง่ 1

โครโมโซมของมนุษย์ เซลล์รา่ งกายมีโครโมโซม 46 แทง่ - แต่ เซลล์ สบื พันธุ์ (ไข่หรือสเปริ ์ม) มโี ครโมโซมครง่ึ เดียวคอื 23 แท่ง โครโมโซมของหญงิ และชายโครโมโซมแบ่งเปน็ 2 ประเภท คอื 1. ออโตโซม 2. โครโมโซมเพศโครโมโซม ของมนษุ ย์1. ออโตโซม มี 44 แท่ง2. โครโมโซมเพศ มี 2 แท่ง ซึ่งเพศหญิง มีโครโมโซม XX เพศชาย มี โครโมโซม XY โครโมโซมเพศหญงิ มี 44 + XX สรา้ งเซลล์ไข่ 1แบบ คอื 22 + X- โครโมโซมเพศชายมี 44 + XY สร้าง สเปิร์ม 2แบบ คอื สเปิร์ม 22 + X กับ 22 + Y- เม่อื สเปิร์ม 22 + X ผสมกับ เซลล์ไข่ 22 +Xจะได้ทารก เพศหญิง 44 + XX- ถา้ สเปริ ม์ 22 +Y ผสมกบั เซลลไ์ ข่ 22 +X จะได้ทารกเพศชาย 44 + XY ดังนั้นเพศของทารกจงึ ถูกกาหนดโดยโครโมโซมเพศ ของสเปิร์ม(อสุจ)ิ 2

จนี (gene) มีอยจู่ านวนมากในโครโมโซมแทง่ หนึ่ง ๆเป็น หนว่ ยของการถา่ ยทอดและควบคุม ลักษณะของ พันธกุ รรมจากพอ่ แม่ไปสู่ลกู จีนทีอยบู่ นแท่งโครโมโซม จนี ควบคุมลักษณะตา่ งๆเช่น ความสงู สตี า สผี ม สติปญั ญา หมูเ่ ลือด ความผิดปกตทิ างพันธุกรรมเนอ่ื งจาก1. จานวน โครโมโซมมีนอ้ ยหรอื มากกว่าปกติ2. การ เปลย่ี นแปลงของหนว่ ยพนั ธุกรรม(จีน)1. จานวน โครโมโซมมีน้อยหรือมากกว่าปกติ- มักเกิดกับลูก ทีม่ ีแมอ่ ายุน้อยหรือมากเกนิ ไป ซึ่งโครโมโซมของ เซลล์ไขอ่ าจผดิ ปกติ ได้แก่ 3

จนี (gene) ความผิดปกติทางพันธุกรรมเนื่องจาก 1. จานวนโครโมโซมมนี อ้ ยหรอื มากกว่าปกติ 2. การเปลี่ยนแปลงของหนว่ ยพนั ธกุ รรม(จีน) 1. จานวนโครโมโซมมีน้อยหรือมากกว่าปกติ- มักเกิดกับลูกท่ีมีแม่อายุน้อยหรือมากเกินไป ซึ่ง โครโมโซมของเซลล์ไขอ่ าจผดิ ปกติ ได้แก่ 1.1 กลุ่มอาการเทอร์เนอร์พบในเพศหญิงที่ โครโมโซมเพศ X หายไป 1 แท่ง ( XO ) 1.2กลุ่มอาการไคลน์เฟลเตอร์ พบในเพศชายที่มี โครโมโซมเพศ Xเกินมา 1 แท่ง( XXY) 1.3 กลุ่มอาการดาวน์ - เกิดจากออโตโซมคู่ที่ 21มี 3 แท่ง ( 21 – trisomy ) อาจพบได้ใน มารดาทมี่ ีลูกเม่อื อายุมาก 4

จนี (gene) การเปลีย่ นแปลงของหนว่ ยพนั ธุกรรม(จีน)- เกิดมิว เตชั่น หรือการกลายพนั ธ์ุ หรือ การผา่ เหลา่ ทาให้จีน สังเคราะห์โปรตนี อย่างผิดปกตกิ ารกลายพนั ธ์ุ ถา้ เกดิ กบั : เซลล์สบื พนั ธุจะถ่ายทอดไปยงั ลกู หลาน ์: เซลล์ ร่างกาย จะไมถ่ า่ ยทอดไปยังลูกหลานมวิ เตช่ันอาจเกิด จาก : สารเคมี เช่น โซเดียมไนไตรท์ ยากาจัดศัตรูพืช หรือยาฆา่ แมลงบางชนิดสารเสพติดบางชนิด โลหะหนัก เช่น ตะกวั่ ปรอทรังสี X รงั สี UV หรือเกดิ ข้ึนเองตาม ธรรมชาติ 5

จีน (gene) 2.1ซิกเกิลเซลล์อะมีเนีย เกิดจากจีนในออโตโซม ผิดปกติ ทาให้เม็ดเลือดแดงเปล่ียนรูปจากกลมเป็นรูป เคียว แตกง่าย และมีปริมาณโกลบินไม่สมดุล พบว่า ผปู้ ว่ ยโรคนี้ต้านทานโรคมาเลเรยี ได้ดี 6

จนี (gene) 2.2โรคตาบอดสี เกิดจากจีนบนโครโมโซม X ผดิ ปกติส่วนใหญค่ นจะตาบอด สีแดง และ สีเขยี ว 2.3โรคฮีโมฟีเลีย เกิดจากจีนบนโครโมโซม X ผดิ ปกติทาใหแ้ ผลมเี ลือดไหลออกง่าย และแข็งตวั ช้า 7

จีน (gene) 2.4 ธาลัสซีเมีย พบมากที่สุด เกิดจากจีนในออโต โซมผิดปกติ โรคนี้มีปริมาณโกลบินน้อย ผู้ป่วยจะมี ตับม้ามโต เพราะต้องสร้างเม็ดเลือดทดแทน มากกวา่ ปกติ และมคี วามต้านทานเชอื้ มาเลเรยี ได้ดี 8

พงศาวลี พงศาวลี (pedigrees)- การกาหนดสญั ญลกั ษณ์ และเขยี นแผนภมู ทิ ี่ไดจ้ ากการศึกษาประวตั ิของ ครอบครวั ประเภทของจนี 2 แบบ 1. จนี เดน่ (dominant gene) แสดงออกแบบขม่ หรือเดน่ กวา่ คจู่ ีนดว้ ยกนั เชน่ A ,S , D , W…... 2. 2. จนี ดอ้ ย (recessive gene) แสดงออกแบบถกู ขม่ หรือดอ้ ยกวา่ คจู่ นี ดว้ ยกนั เชน่ a, s, d, w 9

โรคทางพธั กุ รรม 10

โรคทางพธั กุ รรม 11

โรคทางพธั กุ รรม 12

อา้ งอิง Jiraporn. (2011) สรปุ ความรู้ พนั ธกุ รรม สบื ค้นจาก https://www.slideshare.net/Jiraporn07/ss- 10232501?fbclid=IwAR35dyGTicWEDD6CxZQcF 9coe3xRQjeTUbuQn7x8qWf8AiL_LJzgADELrSk web.ku. (2013)พนั ธศุ าสตร์ สืบคน้ จาก https://th.wikipedia.org/wiki/พันธุศาสตร์ 13