ก้าวแรกสู่การลงทุน

การลงทนุ กา้ วแรกสกู่ ารลงทุน ในตลาดหลกั ทรัพย์ สดใหม่ พิมพ์ครั้งท่ี 12



กา้ วแรกสู่การลงทนุ ในตลาดหลกั ทรพั ย์ ANM YS STA R T EBZ Q O TDW B C DRI S K I E AU V PTK H E KUL J P XRF M Y G NXIZ

กา้ วแรกส่กู ารลงทุนในตลาดหลักทรพั ย์ ผ้เู ขียน ศนู ยส์ ง่ เสรมิ การพฒั นาความรตู้ ลาดทนุ สถาบนั กองทนุ เพอ่ื พฒั นาตลาดทนุ กองบรรณาธกิ ารอำนวยการ ผาณติ เกิดโชคชยั ปนดั ดา เพ่ิมประโยชน์ ธญั ธรี า สาระเกต และศตพร ศักดา อำนวยการผลติ ฝา่ ยศนู ยก์ ารเรยี นรู้ ศนู ยส์ ง่ เสรมิ การพฒั นาความรตู้ ลาดทนุ สถาบนั กองทนุ เพอ่ื พฒั นาตลาดทนุ ตลาดหลกั ทรพั ยแ์ หง่ ประเทศไทย 62 ถนนรัชดาภเิ ษก แขวงคลองเตย เขตคลองเตย กรงุ เทพฯ 10110 โทร. 0-2229-2222 โทรสาร 0-2654-5399 http://www.set.or.th http://www.setfinmart.com ออกแบบ ปณิตา นลนิ ญาสิริ ราคา 100 บาท ขอ้ มลู ทางบรรณานุกรมของสำนกั หอสมดุ แหง่ ชาติ ศูนย์สง่ เสรมิ การพัฒนาความรตู้ ลาดทนุ สถาบันกองทุนเพ่ือพฒั นาตลาดทนุ . กา้ วแรกสกู่ ารลงทนุ ในตลาดหลกั ทรพั ย์.-- พิมพ์ครั้งที่ 12.-- กรงุ เทพฯ : ตลาดหลกั ทรพั ยแ์ หง่ ประเทศไทย, 2553. 152 หนา้ . 1. การลงทุน. 2. ตลาดหลกั ทรพั ย์. l. ช่ือเรอื่ ง. 332.6 ISBN 978-616-7227-14-6 สงวนลขิ สิทธ ิ์ หา้ มลอกเลยี นไมว่ า่ สว่ นหนึ่งส่วนใดของหนงั สอื นอกจากจะได้รับอนุญาต

ชวนอ่าน “ต้องการสร้างความมั่นคงทางการเงินให้แก่ตนเองและครอบครัว โดย ลงทุนในตลาดหลกั ทรพั ย์ แต่ไมร่ ู้จะเรม่ิ ตน้ อยา่ งไร” เป็นคำถามยอดฮิตท่ีมักจะได้รับจากผู้ท่ีไม่เคยมีประสบการณ์ด้านลงทุน ในหลักทรัพย์ แต่สนใจท่ีจะเพ่ิมผลตอบแทนให้แก่เงินออมของตน โดยก่อนที่จะ ลงทุนจริง นอกจากจะต้องมีเงินออมจำนวนหนึ่งแล้ว ยังต้องศึกษาเพ่ือให้รู้และ เข้าใจในสิ่งท่ีกำลังจะลงทุนและต้องสำรวจตนเองเพื่อค้นหารสนิยมด้านการลงทุน ท่ีแท้จริงด้วย เพ่ือให้เงินออมท่ีได้เก็บหอมรอมริบมาน้ันเกิดดอกเกิดผลงอกเงย ในอัตราท่ีเหมาะสม เพราะการลงทุนมีความเสี่ยง ผู้ลงทุนควรศึกษาข้อมูลก่อน ตัดสินใจลงทนุ หนังสือ “ก้าวแรกสู่การลงทุนในตลาดหลักทรัพย์” อาจเปรียบเป็นคู่มือ เล่มแรกของผู้ลงทุนมือใหม่ซ่ึงได้รับการตอบรับเป็นอย่างดี การจัดพิมพ์คร้ังน้ี นับเป็นครั้งท่ี 12 เนื้อหาที่นำเสนอจะช่วยตอบโจทย์ให้ผู้ลงทุนมือใหม่ในแง่มุม ต่างๆ ต้ังแต่การเตรียมพร้อมก่อนท่ีจะลงทุนในหลักทรัพย์ รู้จักกับตลาดหลักทรัพย์ และหลักทรัพย์ประเภทต่างๆ ก่อนลงทุน ข้อมูลพ้ืนฐานที่สำคัญเกี่ยวกับการลงทุน รวมท้งั ส่งิ ท่คี วรรเู้ พ่อื สร้างภมู ิคุม้ กนั ตนเองเมือ่ ลงทนุ ในตลาดหลักทรพั ย์ ตลาดหลักทรัพย์ฯ ใคร่ขอขอบคุณ ดร.ธนัยวงศ์ กีรติวานิชย์ ที่ได้กรุณา ถ่ายทอดเน้ือหาที่เป็นประโยชน์ในการลงทุนไว้ในหนังสือ “ก้าวแรกสู่การลงทุนใน ตลาดหลักทรัพย์” เล่มนี้ และหวังเป็นอย่างยิ่งว่าจะยังประโยชน์ให้แก่ผู้สนใจ ลงทนุ มอื ใหมไ่ ดเ้ รม่ิ ตน้ การลงทนุ และกา้ วสกู่ ารเปน็ ผลู้ งทนุ คณุ ภาพตอ่ ไปในอนาคต ผาณติ เกดิ โชคชัย ผอู้ ำนวยการฝ่ายศนู ย์การเรียนรู้ ศนู ยส์ ่งเสรมิ การพฒั นาความรู้ตลาดทนุ สถาบันกองทนุ เพ่ือพัฒนาตลาดทุน ตลาดหลักทรพั ย์แหง่ ประเทศไทย

สารบัญ หนา้ 1 3 บทท่ ี 1 เตรยี มพร้อมกอ่ นลงทนุ 5 การลงทุน คอื อะไร 7 ทำไมถงึ ตอ้ งลงทุน 19 เตรียมพรอ้ มก่อนเร่มิ ตน้ ลงทนุ 21 23 บทที่ 2 รูจ้ ักกบั ตลาดหลกั ทรัพย์ 26 33 ตลาดการเงนิ คอื อะไร 38 รู้จกั กับตลาดหลกั ทรพั ยแ์ ห่งประเทศไทย 41 ตราสารหรอื หลักทรัพย์จดทะเบียน 42 การดำเนินงานหลกั ของตลาดหลกั ทรพั ย์ฯ 44 ตลาดหลกั ทรัพยฯ์ เกยี่ วขอ้ งกับเราอยา่ งไร 50 51 บทท่ี 3 ก้าวแรกส่กู ารลงทนุ ในตลาดหลักทรัพย์ 60 60 ขนั้ ตอนการลงทุนในตลาดหลกั ทรพั ย์ 65 มารู้จกั กับบรษิ ัทหลักทรัพย์หรือโบรกเกอร์ 66 เอกสารทต่ี อ้ งใชเ้ พ่ือเปดิ บญั ชซี ้ือขายหลกั ทรัพย์ 73 การส่งคำสง่ั ซือ้ ขายหลกั ทรัพย์ 77 คา่ ธรรมเนียมในการซ้ือขายหลกั ทรพั ย์ ข้อควรระวงั ในการซือ้ ขายหลักทรพั ย์ 81 82 บทท ี่ 4 ขอ้ มลู พ้นื ฐานในการลงทนุ 85 86 ขอ้ มูลพื้นฐานทส่ี ำคญั 88 88 ปจั จัยพื้นฐานเพ่อื การวเิ คราะห์การลงทุน แหล่งขอ้ มลู ข่าวสารที่เกี่ยวข้องกบั การซือ้ ขายหลกั ทรพั ย์ 93 บทท ่ี 5 สง่ิ ทคี่ วรร.ู้ ..เมอ่ื ลงทนุ ในตลาดหลกั ทรัพย ์ ภาษีที่เกี่ยวขอ้ งกับการลงทุนในตลาดหลักทรพั ย์ สทิ ธิของผลู้ งทุนมอี ะไรบ้าง การบรหิ ารพอร์ตการลงทุน คืออะไร รจู้ ักบนั ทึกหลักฐาน และเอกสารเพอื่ ประโยชนข์ องตวั เราเอง ขอ้ แนะนำเบอ้ื งต้น: ส่งิ ทคี่ วรทำ และสงิ่ ท่ีควรหลีกเล่ยี ง ภาคผนวก

บทท่ี 1 เตรยี มพร้อมก่อนลงทนุ ANM YS STA R T EBZ Q O TDW B C DRI S K I E AU V PTK H E KUL J P XRF M Y G NXIZ

บทที่ 1 เตรยี มพร้อมกอ่ นลงทนุ “ ”รเู้ ขา รเู้ รา รบรอ้ ยครงั้ ชนะร้อยครัง้ (Onwe iwlalh o nhk ukonnnto odwbwers s eih dnti mh bdesa eaetlnntflge eemsry) iann d เชื่อแน่ว่า ผู้อ่านส่วนใหญ่คงเคยได้ยินแนวคิดข้างต้นจากตำรา พิชัยสงครามของ “ซุนวู” ที่มีมาแต่โบราณเป็นเวลามากกว่า 2,000 ปี กันเป็นอย่างดี ซึ่งแนวคิดดังกล่าวน้ีได้ถูกนำมาประยุกต์ใช้อย่างไม่มี คำว่า “ล้าสมัย” จวบจนถึง ณ ปัจจุบัน โดยไม่เพียงแต่จะถูกนำมาใช้ เฉพาะในเรื่องการศึกการสงครามเพียงเท่านั้น หากแต่ยังสามารถนำมา ใช้ได้แทบทุกเรื่องในชีวิตของคนเรา รวมถึงการลงทุนในตลาดหลักทรัพย์ แหง่ ประเทศไทยด้วย หากเปรียบเทียบการลงทุนในตลาดหลักทรัพย์ฯ เสมือนหนึ่งกับ การออกศกึ ทำสงคราม ผนู้ ำทพั จำเปน็ ทจี่ ะตอ้ งศกึ ษา “ตำราพชิ ยั สงคราม” เอาไว้ สำหรับการวางแผนเพื่อทำศึก และเตรียมรับมือกับการโจมตี ในรูปแบบต่างๆ ท่ีจะเกิดข้ึน ท่ีเปรียบเทียบแบบน้ีใช่ว่าการลงทุนจะต้อง เหน็ดเหน่ือยหรือต้องห้ำห่ันกันเหมือนการทำสงคราม เพียงแต่อยากให้ ตระหนักว่าในการเริ่มต้นทำอะไรสักอย่างหน่ึง หากปราศจากการศึกษา ตลอดจนการวางแผนท่ีดีแล้ว ต่อให้มีไพร่พลมากมายขนาดไหน ก็ไม่สามารถที่จะรับประกันชัยชนะในการศึกสงครามดังกล่าวนั้นได้ เฉกเช่นเดียวกันกับผู้ลงทุนที่มีเม็ดเงินลงทุนจำนวนมาก และคิดแค่ว่า

จะสามารถเขา้ มาลงทุนในตลาดหลกั ทรพั ยฯ์ เพอ่ื สรา้ งผลตอบแทนให้แก่ ตนเองได้อย่างง่ายดาย แต่ในความเป็นจริงแล้ว หากไม่มีการศึกษา และวางแผนการลงทุนให้ดีเสียก่อน ต่อให้มีเงินจำนวนมากมายเพียงใด กอ็ าจจะสญู เสยี เงนิ ทุนท่มี ีอยนู่ ้ันทง้ั หมดกเ็ ปน็ ได้ ดังน้ัน ก่อนที่จะเร่ิมต้นก้าวแรกสู่การลงทุนในตลาดหลักทรัพย์ฯ จึงต้องมีการเตรียมตัวเองให้พร้อมเสียก่อน โดยเร่ิมต้นจากการสำรวจ และประเมินตัวเองว่า มีความรู้ความเข้าใจในเรื่องการลงทุนดีขนาดไหน เป้าหมายในการลงทุนคืออะไร มีความพร้อมเพียงใด รู้ข้อจำกัดในการ ลงทนุ ของตนเองหรือไม่ และสามารถรบั ความเสยี่ งไดม้ ากนอ้ ยแค่ไหน เนื้อหาในบทนี้ จึงเป็นการเริ่มต้นด้วยการทำความเข้าใจให้แก่ ผู้อ่านได้รู้จักกับการเตรียมความพร้อมให้แก่ตนเอง ก่อนท่ีจะเร่ิมก้าว สู่การลงทุนในตลาดหลักทรัพย์ฯ อย่างเต็มตัว ทั้งนี้เพ่ือให้ผู้อ่านมี ความพร้อมและสามารถก้าวเข้าสู่การลงทุนในตลาดหลักทรัพย์ฯ ไดอ้ ยา่ งมน่ั คง และมนั่ ใจยิ่งขึ้นน่ันเอง การลงทุน (Investment) คืออะไร ผู้ลงทุนหลายรายเข้ามาลงทุนในตลาดหลักทรัพย์ฯ โดยท่ีตนเอง ยังไม่รู้เลยด้วยซ้ำว่า การลงทุนนั้นคืออะไร บางคนเข้ามาลงทุน เพราะ เห็นคนอ่ืนร่ำรวยจากการลงทุน เลยเข้าใจว่าการลงทุนน่าจะเป็นหนทาง ทำให้ตนเองร่ำรวยไดร้ วดเร็วย่ิงขน้ึ หลายคนเขา้ ใจวา่ การลงทนุ ไมต่ ่างกับ การพนันหรือการเส่ียงโชคประเภทหน่ึง จนถึงกับมีการนำเรื่องการลงทุน ไปเปรียบเทียบกับการเล่นหวย และทำให้เกิดคำพูดท่ีเรามักได้ยิน กนั บอ่ ยๆ วา่ “คนจนเล่นหวย คนรวยเล่นหนุ้ ”

บทที่ 1 เตรยี มพร้อมก่อนลงทนุ แต่แท้ท่ีจริงแล้ว การลงทุนไม่ใช่หนทางท่ีจะทำให้ผู้ลงทุนร่ำรวย ได้อย่างรวดเร็วเสมอไป ในทางตรงกันข้าม การลงทุนอาจทำให้หมดเนื้อ หมดตัวได้ด้วย หากผู้ลงทุนน้ันไม่มีการศึกษาและวางแผนการลงทุน ท่ดี พี อ นอกจากนี้ การลงทุนก็ไม่ใช่การพนันแตอ่ ย่างใดเนื่องจาก • การลงทุนเป็นกิจกรรมที่ถูกต้องตามกฎหมาย แต่การ พนนั ส่วนใหญเ่ ปน็ กจิ กรรมทไ่ี ม่ถกู ตอ้ งตามกฎหมาย • ผลตอบแทนที่ได้รับจากการลงทุนนั้นมีท้ัง o แบบทไี่ มแ่ นน่ อน ซง่ึ ขน้ึ อยกู่ บั สภาวะตลาดตลอดจน ผลการดำเนินงานของธุรกิจที่เข้าไปลงทุนนั้นๆ เช่น เงนิ ปนั ผลที่ไดร้ บั จากการลงทุนในหุ้นสามัญ และ o แบบที่แน่นอนตายตัว ระบุเอาไว้ล่วงหน้า เช่น ดอกเบ้ียท่ีได้รับจากการลงทุนในพันธบัตรรัฐบาล หรือห้นุ กู้ เป็นตน้ แต่ผลตอบแทนจากการพนันจะมีการระบุกฎเกณฑ์ การจา่ ยท่แี นน่ อนตายตัวไวเ้ สมอ เชน่ หากเล่นชนะแลว้ จะได้รบั เงินเป็นจำนวนเทา่ ไหร่ ในทางกลับกัน หากเลน่ แพ้ เงินท่ีลงทุนไปกม็ โี อกาสสูญแนน่ อนเชน่ กนั เปน็ ตน้ • การลงทุนเป็นกิจกรรมที่มุ่งสร้างผลตอบแทน หรือ มูลค่าเพิ่มให้แก่ผู้ลงทุนเป็นหลัก ทั้งน้ีเพ่ือชดเชย ความเส่ียงที่เกิดข้ึนจากการลงทุนน้ันๆ จึงต้องอาศัย ทั้งวินัยและการศึกษาหาความรู้อย่างต่อเนื่อง และ สม่ำเสมอ แต่การพนันมุ่งที่การเสี่ยงโชคเพื่อความ

สนุกสนานและความบันเทิงเป็นหลัก จึงเป็นกิจกรรม ที่เพ่ิมความเสี่ยง โดยที่นักพนันไม่สามารถคาดหวัง ไดว้ า่ จะไดร้ บั ผลตอบแทนเพมิ่ ขน้ึ เพอื่ ชดเชยความเสย่ี ง นั้นๆ ดังนั้น การลงทุนจึงแตกต่างจากการพนันอย่างชัดเจน ถ้าเป็น เชน่ นั้นแลว้ การลงทนุ คอื อะไร… โดยปกติแล้ว คำว่า “การลงทุน” ในทางเศรษฐศาสตร์ คือ การท่ี เราใช้สอยทรัพยากรอย่างใดอย่างหน่ึงเพ่ือทำให้เกิดสินค้าหรือบริการ ข้ึนใหม่ ซึ่งถือได้ว่าเป็นการลงทุนท่ีแท้จริง (Real Investment) โดยต้อง คำนึงถึงผลประโยชน์ท่ีคาดว่าจะได้รับจากการผลิตสินค้าหรือบริการว่า คุ้มกบั ต้นทุนที่เกิดข้นึ จากการใช้สอยทรพั ยากรนัน้ ๆ หรอื ไม่ ในทางการเงิน มีผู้เชี่ยวชาญทางการเงินหลายๆ ท่านให้นิยาม ความหมายของคำวา่ “การลงทุน” ไวห้ ลากหลาย อยา่ งไรก็ตาม ขอสรุป สั้นๆ ให้เป็นท่ีเข้าใจว่า “การลงทุน คือ การชะลอการใช้เงินจำนวนหน่ึง ในเวลาปัจจุบัน และนำไปซื้อสินทรัพย์หรือตราสารทางการเงิน โดย คาดหวังว่าในช่วงเวลาใดเวลาหนึ่งในอนาคต เงินลงทุนจำนวนนี้จะ งอกเงยข้ึน และก่อให้เกิดผลตอบแทนส่วนเพ่ิมที่สามารถชดเชยทั้งระยะ เวลา อัตราเงินเฟ้อ และความเส่ยี งทอี่ าจเกิดข้ึนได้อยา่ งคุ้มคา่ ” น่นั เอง ทำไมถงึ ตอ้ งลงทนุ หากผู้อ่านลองหยิบธนบัตรใบละ 100 บาทข้ึนมา และคิดย้อน กลับไปเม่ือ 10 กว่าปีที่แล้วว่า เงินจำนวน 100 บาทนี้ สามารถซ้ือข้าว รับประทานได้จำนวนมากจานกว่าหรือน้อยจานกว่าในวันน้ี เชื่อว่า

บทที่ 1 เตรียมพร้อมกอ่ นลงทุน คำตอบท่ีได้รับ คือ เงินจำนวนดังกล่าวเมื่อ 10 ปีท่ีแล้วย่อมสามารถใช้ซื้อข้าวได้จำนวน มากจานกว่าในวันนี้เป็นแน่ ท้ังน้ีเพราะมูลค่า ที่แท้จริงของเงินลดลงตลอดเวลา เน่ืองจาก ภาวะเงินเฟ้อ (Inflation) ซึ่งเป็นภาวะที่ราคา สนิ คา้ หรอื บรกิ ารโดยเฉลย่ี ในทอ้ งตลาดเพม่ิ ขนึ้ อย่างตอ่ เน่ือง ดังน้ัน การเก็บเงินไว้กับตัวเอง จะเอา ใส่ไหฝังดินหรือเก็บซ่อนไว้ตามตู้เส้ือผ้า หรือใต้หมอน จึงมีแต่จะทำให้ เงินท่ีเก็บสะสมไว้ดังกล่าวมีมูลค่าลดลงเร่ือยๆ เปรียบเสมือนกับเรือท่ีมี รอยร่ัวซึมแม้จะเพียงเล็กน้อย แต่หากยังไม่ได้รับการอุดรอยรั่วดังกล่าว เมื่อน้ำซึมเข้าสู่เรือเป็นระยะเวลานานๆ ย่อมสามารถก่อให้เกิดความ เสียหายจนอาจทำให้เรือล่มหรอื อัปปางลงได้ในทส่ี ุด ด้วยเหตุนี้เอง คนเราจึงเริ่มสะสมหรือเก็บออมเงินของตนในรูป ของเงินฝากกับธนาคารพาณิชย์ เพ่ือเพ่ิมค่าเงินออมให้มากขึ้น และลด ผลกระทบท่ีเกิดข้ึนจากภาวะเงินเฟ้อดังกล่าวข้างต้น แต่ทว่าการฝากเงิน ในยุคปัจจุบันน้ีกลับให้ผลตอบแทนในรูปของดอกเบี้ยที่ค่อนข้างต่ำมาก และหากเปรียบเทียบกับอัตราเงินเฟ้อท่ีเกิดข้ึนในแต่ละปีจะเห็นได้ ชัดเจนว่า ผลตอบแทนที่ได้รับจากการฝากเงินจะยิ่งต่ำลงไปอีกมาก จนถึงกับติดลบในบางปีเลยก็มี การลงทุนจึงเป็นอีกทางเลือกหน่ึง นอกเหนือจากการฝากเงินกับธนาคารพาณิชย์ ซ่ึงให้ผลตอบแทนใน อัตราท่ีสูงกว่าดอกเบี้ยเงินฝาก อีกท้ังยังช่วยปกป้องมูลค่าของเงินที่ ลดลงเน่ืองจากผลกระทบของภาวะเงินเฟ้อได้ดีกว่าอีกด้วย นี่คือเหตุผล ทีว่ ่า “ทำไมถึงตอ้ งลงทุน”