สื่อการสอน หน่วยที่ 6 การบัญชีเกี่ยวกับการขายลดตั๋วเงิน

หน่วยท่ี 6 การบัญชีเก่ียวกับการขายลดต๋ัวเงนิ

สาระการเรียนรู้ 1. การขายลดตวั๋ เงิน 2. การคาํ นวณจาํ นวนเงินและการบนั ทึกบญั ชีเก่ียวกบั การขายลดตว๋ั เงิน 3. การแสดงบญั ชีตว๋ั เงินรับขายลดในงบแสดงฐานะการเงิน

แนวคดิ ในกรณีกิจการมีตวั๋ เงินรับในมือ เชน่ ตว๋ั สญั ญาใชเ้ งินหรื อตวั๋ แลกเงิน โดยกิจการไดม้ า จากการขายสินคา้ หรือจากการชาํ ระหน้ีของลูกหน้ี กิจการจะไดร้ ับเงินตามตว๋ั ตอ่ เม่ือตว๋ั เงินน้ี ครบกาํ หนดชาํ ระเงิน แตบ่ างคร้ังกิจการมีความจาํ เป็ นตอ้ งใชเ้ งินกอ่ นท่ีตวั๋ จะครบกาํ หนด กิจการอาจจะนําตวั๋ เงินรับน้ีไปขายลด (Discounting Notes Receivable) ให้กับธนาคาร โดยธนาคารจะคิ ดส่วนลด (Discount) ตามอัตราท่ีกําหนด สําหรับระยะเวลาท่ีตวั๋ เงินน้ีอยูก่ บั ธนาคารเทา่ น้ัน (ระยะเวลาถดั จากวนั ขายลดถึงวนั ครบ กาํ หนด) สว่ นจาํ นวนเงินท่ีเหลือหลงั จากธนาคารหกั สว่ นลดไวแ้ ลว้ ธนาคารจะจา่ ยคืนใหแ้ ก่ กิจการ

การขายลดต๋วั เงนิ เม่ือกิจการมีตว๋ั เงินรับในมือ และมีความจาํ เป็ นตอ้ งใชเ้ งินกอ่ นท่ีตว๋ั จะครบ กาํ หนด กิจการสามารถนําตว๋ั ฉบบั น้ันไปขายลดใหก้ บั ธนาคาร ซ่ึงตว๋ั เงินดงั กลา่ ว จะเป็นตว๋ั ท่ีมีดอกเบ้ียก็ได้

การคาํ นวณจาํ นวนเงนิ มี 5 ขัน้ ตอน ดงั นี้ ขนั้ ตอนท่ี 1 คาํ นวณมูลคา่ ของตว๋ั เม่ือถึงวนั ครบกาํ หนด กรณี ตวั๋ เงินรบั ชนิดไมม่ ีดอกเบ้ีย มูลคา่ ตว๋ั เม่ือถึงวนั ครบกาํ หนด = เงินหนา้ ตว๋ั กรณี ตวั๋ เงินรบั ชนิดมีดอกเบ้ีย มูลคา่ ตว๋ั เม่ือถึงวนั ครบกาํ หนด = เงินหนา้ ตว๋ั + ดอกเบ้ียครบกาํ หนด ขนั้ ตอนท่ี 2 หาวนั ครบกาํ หนดของตว๋ั ขนั้ ตอนท่ี 3 หาระยะเวลาขายลดตว๋ั (ใหน้ ับถดั จากวนั ขายลดถึงวนั ครบกาํ หนด) ขนั้ ตอนท่ี 4 คาํ นวณสว่ นลดท่ีธนาคารคิด = มูลคา่ เม่ือถึงวนั ครบกาํ หนด (1) x ระยะเวลาขายลด (3) xอตั ร1าส0ว่0นลด 365 วนั ขน้ั ตอนท่ี 5 จาํ นวนเงินท่ีไดร้ ับจากการขายลด = ขน้ั ตอนท่ี 1-ขนั้ ตอนท่ี 4

การบนั ทกึ บญั ชเี ก่ียวกับการขายลดต๋วั เงนิ ตามหลกั การบญั ชี เม่ือกิจการนําตวั๋ เงินรับไปขายลดใหก้ บั ธนาคารถือวา่ สินทรัพยป์ ระเภทตว๋ั เงินรบั ของกิจการลดลง กิจการควรจะบนั ทึกบญั ชีโดย เครดิตบญั ชีตว๋ั เงินรับ แตเ่ น่ืองจากวา่ ในระหวา่ งตว๋ั เงินรับฉบบั น้ียงั ไมค่ รบ กาํ หนด กิจการยงั คงตอ้ งรบั ผิดชอบในภาระหน้ีสินท่ีอาจจะเกิดข้ึน จึงตอ้ งให้ บนั ทึกเครดิตไวใ้ นบญั ชีตวั๋ เงินรบั ขายลดรอไวก้ อ่ น ตอ่ เม่ือตว๋ั ถึงกาํ หนด ธนาคารแจง้ มายงั กิจการวา่ ไดร้ ับเงินตามตวั๋ น้ีเรียบรอ้ ยแลว้ จึงบนั ทึกยกเลิก บญั ชีตวั๋ เงินรับขายลด โดยเดบิตบญั ชีตว๋ั เงินรับขายลด และเครดิตบญั ชีตว๋ั เงินรับ

การบนั ทกึ บญั ชเี ก่ยี วกับการขายลดต๋วั เงนิ 1. บนั ทึกบญั ชีเม่ือวนั ที่นาํ ตวั๋ ไปขายลด เดบิต เงินสด/ธนาคาร 101 xx ดอกเบ้ียจ่าย 50x xx เครดิต ตว๋ั เงินรับขายลด 20x xx นาํ ตวั๋ เงินรับไปขายลดใหก้ บั ธนาคารเสียส่วนลด ..... % ตอ่ ปี ************************************************************************************ 2. บนั ทึกบญั ชีเม่ือวนั ท่ีตวั๋ เงินรับขายลดครบกาํ หนด (ธนาคารแจง้ มายงั กิจการวา่ ไดเ้ กบ็ เงินตามตวั๋ เงินน้ีไดแ้ ลว้ ) เดบิตตวั๋ เงินรับขายลด 20x xx เครดิต ตวั๋ เงินรับ 10x xx ยกเลิกบญั ชีตว๋ั เงินรับ

การคํานวณจํานวนเงินที่จะได้รับจากการขายลดตว๋ั ให้กบั ธนาคาร และการบนั ทกึ บญั ชี มี 2 กรณี กรณีท่ี 1 ต๋ัวเงนิ รับชนิดไม่มีดอกเบยี้ กรณีท่ี 2 ต๋ัวเงนิ รับชนิดมีดอกเบยี้

กรณีท่ี 1 ต๋ัวเงนิ รับชนิดไม่มีดอกเบยี้ ตวั อย่างที่ 6.1 กิจการมีตวั๋ เงินรับชนิดไมม่ ีดอกเบ้ียฉบบั หน่ึง จาํ นวน 29,200 บาท ตว๋ั ลงวนั ท่ี 25 พฤศจิกายน 2562 กาํ หนดเวลา 60 วนั ตอ่ มาจึงนําตว๋ั เงินน้ีไปขายลด ใหธ้ นาคาร ในวนั ท่ี 15 ธนั วาคม 2562 โดยธนาคารคิดสว่ นลดในอตั รา 15% ตอ่ ปี พอถึงวนั ครบกาํ หนด ธนาคารแจง้ วา่ เก็บเงินตามตว๋ั ไดค้ รบแลว้

กรณีท่ี 1 ตวั๋ เงินรบั ชนิดไม่มีดอกเบ้ีย คาํ นวณจาํ นวนเงนิ ท่ไี ด้รับจากการขายลดต๋วั เงนิ ดงั นี้ ขน้ั ตอนท่ี 1 มูลคา่ ตวั๋ เม่ือถึงวนั ครบกาํ หนด = 29,200 บาท เพราะเป็นตว๋ั ท่ีไมม่ ีดอกเบ้ีย ขน้ั ตอนท่ี 2 หาวนั ครบกาํ หนดของตวั๋ พ.ย. (30-25) = 5 วนั ธ.ค. = 31 วนั ม.ค. = 24 วนั รวม 60 วนั วนั ครบกาํ หนด คือ วนั ท่ี 24 มกราคม 2563

กรณีท่ี 1 ตวั๋ เงินรบั ชนิดไม่มีดอกเบ้ีย คาํ นวณจาํ นวนเงนิ ท่ไี ด้รับจากการขายลดต๋วั เงนิ (ต่อ) ขนั้ ตอนท่ี 3 หาระยะเวลาขายลดตวั๋ ใหน้ ับถดั จากวนั ขายลดถึงวนั ครบกาํ หนด ขายลดตวั๋ วนั ท่ี 15 ธนั วาคม 2562 ตวั๋ ครบกาํ หนดวนั ท่ี 24 มกราคม 2562 ธนั วาคม (31-15) = 16 วนั มกราคม = 24 วนั ระยะเวลาขายลดตวั๋ = 40 วนั ขนั้ ตอนท่ี 4 สว่ นลดท่ีธนาคารคิด = 29,200x34605x11050 = 480 บาท ขน้ั ตอนท่ี 5 จาํ นวนเงินท่ีไดรบั จากการขาย = 29,200-480 (ขนั้ ตอนท่ี 1-ขนั้ ตอนท่ี 4) = 28,720 บาท

การบนั ทกึ บญั ชเี ม่ือวันท่นี ําต๋ัวไปขายลด กรณีท่ี 1 ตวั๋ เงินรบั ชนิดไม่มีดอกเบ้ีย พ.ศ. 2562 สมุดรายวนั ทว่ั ไป เลข เดบิต หนา้ 1 เดือน วนั ท่ี ที่ บาท สต. รายการ บญั เครดิต ธ.ค. 15 ชี บาท สต. เงินสด 101 ดอกเบ้ียจา่ ย (29,200x34605x11050) 506 28,720 - 480 - ตวั๋ เงินรับขายลด 206 นําตวั๋ เงินรับไปขายลดใหก้ บั ธนาคาร 29,200 - เสียสว่ นลด 15% ตอ่ ปี

กรณีท่ี 1 ตวั๋ เงินรบั ชนิดไม่มีดอกเบ้ีย การบนั ทกึ บญั ชีในวันท่ตี ๋ัวเงนิ รับขายลดครบกาํ หนด ธนาคารแจ้งมายงั กิจการวา่ ได้เกบ็ เงินตามตวั๋ เงินนีค้ รบแล้ว พ.ศ. 2563 สมุดรายวนั ทว่ั ไป เลข เดบิต หนา้ 1 เดือน วนั ท่ี รายการ ที่ บาท สต. เครดิต บญั บาท สต. ชี ม.ค. 24 ตว๋ั เงินรับขายลด 206 29,200 - ตวั๋ เงินรับ 107 29,200 - ยกเลิกบญั ชีตวั๋ เงินรบั ขายลด

กรณีท่ี 2 ต๋ัวเงนิ รับชนิดมีดอกเบยี้ ตวั อยา่ งท่ี 6.2 กิจการมีตวั๋ เงินรับฉบบั หน่ึงจาํ นวน 29,200 บาท ตว๋ั ลงวนั ท่ี 25 พฤศจิกายน 2562 กาํ หนดเวลา 60 วนั อตั ราดอกเบ้ีย 12% ตอ่ ปี ตอ่ มาจึงนําตว๋ั เงินน้ีไปขายลดใหก้ บั ธนาคารในวนั ท่ี 15 ธนั วาคม 2562 โดยธนาคารคิดสว่ นลดในอตั รา 15% ตอ่ ปี พอ ถึงวนั ครบกาํ หนด ธนาคารแจง้ มาวา่ เก็บเงินตามตว๋ั ไดค้ รบแลว้

กรณีท่ี 2 ตวั๋ เงินรบั ชนิดมีดอกเบ้ีย คาํ นวณจาํ นวนวนเงนิ ท่ไี ด้รับจากการขายลดต๋วั เงนิ ดงั นี้ ขนั้ ตอนท่ี 1 มูลคา่ ตวั๋ เม่ือถึงวนั ครบกาํ หนด = เงินหนา้ ตวั๋ +ดอกเบ้ียครบกาํ หนด = 29,200 (29,200x36605x11020) = 29,200+576 = 29,776 บาท

กรณีท่ี 2 ตวั๋ เงินรบั ชนิดมีดอกเบ้ีย ขน้ั ตอนท่ี 2 หาวนั ครบกาํ หนดของตว๋ั พ.ย. (30-25) = 5 วนั ธ.ค. = 31 วนั มกราคม = 24 วนั รวม = 60 วนั วนั ครบกาํ หนด คือ วนั ท่ี 24 มกราคม 2563

กรณีท่ี 2 ตวั๋ เงินรบั ชนิดมีดอกเบ้ีย ขน้ั ตอนท่ี 3 หาระยะเวลาขายลดตวั๋ ขายลดตว๋ั วนั ท่ี 15 ธนั วาคม 2562 ตวั๋ ครบกาํ หนดวนั ท่ี 24 มกราคม 2563 ธ.ค. (31-15) = 16 วนั ม.ค. = 24 วนั ระยะเวลาขายลดตว๋ั = 40 วนั

กรณีท่ี 2 ตวั๋ เงินรบั ชนิดมีดอกเบ้ีย ขนั้ ตอนท่ี 4 สว่ นลดท่ีธนาคารคิด = 29,776x34605x11050 = 489.47 บาท ขนั้ ตอนท่ี 5 จาํ นวนเงินท่ีไดร้ ับจากการขายลด = 29,776-489.47 = 29,286.53 บาท

การบนั ทกึ บญั ชีเม่ือวันท่นี ําต๋ัวไปขายลด กรณีท่ี 2 ตวั๋ เงินรบั ชนิดมีดอกเบ้ีย สมุดรายวนั ทว่ั ไป หนา้ 1 พ.ศ. 2562 รายการ เลขที่ เดบิต เครดิต บญั ชี บาท สต. บาท สต. เดือน วนั ท่ี เงินสด ธ.ค. 15 ตว๋ั เงินรับขายลด 101 29,286 53 ดอกเบ้ียรับ (29,286.53-29,200) 206 29,200 - นําตวั๋ เงินรับชนิดมีดอกเบ้ียไปขายลด 406 86 53 ใหก้ บั ธนาคารเสียสว่ นลด 15% ตอ่ ปี (กาํ ไรจากการจาํ หน่ายสินทรพั ยป์ ระเภทตวั๋ เงินรบั )

กรณีท่ี 2 ตวั๋ เงินรบั ชนิดมีดอกเบ้ีย การบนั ทกึ บญั ชใี นวนั ท่ตี ๋ัวเงนิ รับขายลดครบกาํ หนด ธนาคารแจ้งมายงั กิจการวา่ ได้เก็บเงนิ ตามตว๋ั เงนิ นีค้ รบแล้ว สมุดรายวนั ทว่ั ไป หนา้ 1 พ.ศ. 2563 รายการ เลขที่ เดบิต เครดิต บญั ชี บาท สต. บาท สต. เดือน วนั ท่ี ตว๋ั เงินรับขายลด ม.ค. 24 ตว๋ั เงินรับ 206 29,200 - ยกเลิกบญั ชีตวั๋ เงินรบั ขายลด 107 29,200 -

ถา้ กิจการนําต๋ัวเงินรับชนิ ดมีดอกเบ้ียไปขายลดใหก้ บั ธนาคาร จํานวนท่ีไดร้ ับ จากธนาคารมากกวา่ เงินหนา้ ตว๋ั ส่วนท่ีมากกว่าน้ี ถือเป็ นผลกาํ ไรจากการจําหน่าย สินทรัพยป์ ระเภทตว๋ั เงินรับ ไมใ่ ชด่ อกเบ้ียรับ ในทางปฏิบตั ิเก่ียวกบั การบนั ทึกบญั ชีนิยม บนั ทึกไวใ้ นบญั ชีดอกเบ้ียรับ เน่ื องจากผลกาํ ไรน้ีไมใ่ ชด่ อกเบ้ีย ในวนั ส้ินงวดบญั ชีจึงไม่ ตอ้ งปรบั ปรุงบญั ชีเก่ียวกบั ดอกเบ้ียรบั ในทางตรงกนั ขา้ ม ถา้ จาํ นวนเงินท่ีไดร้ ับจากธนาคารนอ้ ยกวา่ เงินหนา้ ตวั๋ สว่ นท่ีนอ้ ย กวา่ น้ีถือเป็นผลขาดทุนจากการจาํ หน่ายสินทรัพยป์ ระเภทตว๋ั เงินรับ ไมใ่ ชด่ อกเบ้ียจา่ ย ในทางปฏิบตั ินิยมบนั ทึกไวใ้ นบญั ชีดอกเบ้ียจา่ ย และในวนั ส้ินงวดบญั ชีจึงไมต่ อ้ งปรับปรุง บญั ชีเก่ียวกบั ดอกเบ้ียจา่ ยเชน่ เดียวกนั

ตวั อยา่ งท่ี 6.3 (ขาดทนุ จากการจําหนา่ ยสินทรัพย์ประเภทตวั๋ เงินรับ) จากตวั อยา่ งท่ี 6.2 สมมติวา่ ธนาคารคิดสว่ นลด 18% ตอ่ ปี ขนั้ ตอนท่ี 4 สว่ นลดท่ีธนาคารคิด = 29,776x34605x11080 = 587.36 บาท ขนั้ ตอนท่ี 5 จาํ นวนเงินท่ีไดร้ ับจากการขายลด = 29,776-587.36 = 29,188.64 บาท

ตวั อยา่ งท่ี 6.3 (ขาดทุนจากการจาํ หน่ายสินทรัพยป์ ระเภทตว๋ั เงินรบั ) บนั ทกึ บญั ชีเม่ือวันท่นี ําต๋ัวไปขายลด สมุดรายวนั ทว่ั ไป หนา้ 1 พ.ศ. 2562 รายการ เลขท่ี เดบิต เครดิต บญั ชี บาท สต. บาท สต. เดือน วนั ท่ี เงินสด ธ.ค. 15 ดอกเบ้ียจา่ ย (29,200-29,188.64) 101 29,188 64 ตว๋ั เงินรับขายลด 506 11 36 นําตว๋ั เงินรับชนิดมีดอกเบ้ียไปขายลด ใหก้ บั ธนาคารเสียสว่ นลด 15% ตอ่ ปี (ขาดทุนจากการจาํ หน่ายสินทรัพยป์ ระเภทตวั๋ เงินรับ) 206 29,200 -

ตวั อยา่ งท่ี 6.3 (ขาดทุนจากการจาํ หน่ายสินทรพั ยป์ ระเภทตว๋ั เงินรบั ) การบนั ทกึ บญั ชใี นวนั ท่ตี ๋ัวเงนิ รับขายลดครบกาํ หนด ธนาคารแจ้งมายงั กิจการวา่ ได้เกบ็ เงนิ ตามตว๋ั เงินนีค้ รบแล้ว สมุดรายวนั ทว่ั ไป หนา้ 1 พ.ศ. 2563 รายการ เลขท่ี เดบิต เครดิต บญั ชี บาท สต. บาท สต. เดือน วนั ท่ี ตว๋ั เงินรับขายลด ม.ค. 24 ตว๋ั เงินรับ 206 29,200 - ยกเลิกบญั ชีตว๋ั เงินรับขายลด 107 29,200 -

ในวันสิน้ งวดบญั ชี • ถา้ ตวั๋ เงินรับขายลดน้ีครบกาํ หนดในงวดบญั ชีปัจจุบนั สว่ นลดท่ีธนาคารคิดน้ี จะถือเป็นดอกเบ้ียจา่ ยของกิจการทง้ั จาํ นวน จึงไมต่ อ้ งปรับปรุงบญั ชี • ถา้ ตว๋ั เงินรบั ขายลดน้ีครบกาํ หนดในงวดบญั ชีหนา้ สว่ นลดท่ีธนาคารคิดน้ีจะถือ เป็นดอกเบ้ียจา่ ยลว่ งหนา้ ของกิจการ จึงตอ้ งปรับปรุงบญั ชีสว่ นหน่ึงของบญั ชี ดอกเบ้ียจา่ ยท่ีไดบ้ นั ทึกไวแ้ ลว้ เป็นดอกเบ้ียจา่ ยลว่ งหนา้ สาํ หรับระยะเวลา ตน้ งวดบญั ชีใหมถ่ ึงวนั ครบกาํ หนด

จากตวั อยา่ งข้างต้น ตวั๋ เงินรับขายลดนี ้ครบกําหนดในวนั ที่ 24 มกราคม 2563 การคํานวณดอกเบีย้ จ่ายลว่ งหน้า คาํ นวณได้ดงั นี ้ วิธีท่ี 1 ระยะเวลาดอกเบ้ียจา่ ยลว่ งหนา้ = ระยะเวลาตน้ งวดบญั ชีใหมถ่ ึงวนั ครบกาํ หนด = 1 ม.ค. – 24 ม.ค. = 24 วนั เพราะฉะน้ัน ดอกเบ้ียจา่ ยลว่ งหนา้ = 29,200x32645x11050 = 288 บาท วิธีท่ี 2 ดอกเบ้ียจา่ ยท่ีกิจการไดบ้ นั ทึกไว้ 480 บาท สาํ หรบั ระยะเวลาท่ีขายลดตวั๋ คือ 40 วนั เพราะฉะน้ันถือเป็นดอกเบ้ียจา่ ยลว่ งหนา้ สาํ หรบั ระยะเวลา 24 วนั = 480x4240 = 288 บาท

บนั ทกึ ปรับปรุงเม่อื วันสิน้ งวดบญั ชี สมุดรายวนั ทว่ั ไป หนา้ 1 เครดิต พ.ศ. 2562 รายการ เลขท่ี เดบิต บาท สต. บญั ชี เดือน วนั ท่ี บาท สต. 288 - ธ.ค. 31 ดอกเบ้ียจา่ ยลว่ งหนา้ 110 288 - 506 ดอกเบ้ียจา่ ย ปรบั ปรุงดอกเบ้ียจา่ ยลว่ งหนา้ สาํ หรับ ระยะเวลา 24 วนั

การแสดงบญั ชีต๋ัวเงนิ รับขายลดในงบแสดงฐานะการเงนิ ในวนั ส้ินงวดบญั ชี ถา้ หากบญั ชีตวั๋ เงินรับขายลดคงเหลือ ใหแ้ สดงบญั ชีตวั๋ เงินรับขายลด ในงบแสดงฐานะการเงิน ดงั น้ี รา้ นณรงคพ์ ล งบแสดงฐานะการเงิน (บางสว่ น) ณ วนั ท่ี 31 ธนั วาคม 25x1 สินทรพั ย์ สินทรพั ยห์ มุนเวียน ตวั๋ เงินรับ 45,000 หกั ตวั๋ เงินรบั ขายลด 15,000 30,000 และใหห้ มายเหตุตอ่ ทา้ ยงบแสดงฐานะการเงินวา่ มีหน้ีสินอนั อาจจะเกิดข้ึนจากตว๋ั เงินรบั ขายลด ท่ียงั ไมค่ รบกาํ หนด จาํ นวน 15,000 บาท

สรุป ในกรณีกิจการมีตว๋ั เงินรบั ในมือ กิจการจะตอ้ งถือตวั๋ ไวจ้ นกวา่ จะครบกาํ หนด จึงจะ นําตวั๋ ไปข้ึนเงินได้ แตบ่ างครง้ั กิจการมีความจาํ เป็นตอ้ งใชเ้ งินกอ่ นท่ีตว๋ั ครบกาํ หนด กิจการจึงตอ้ งนําตวั๋ ไปขายลดใหก้ บั ธนาคาร ตว๋ั เงินท่ีกิจการนําไปขายลดใหก้ บั ธนาคาร น้นั มีทงั้ ตว๋ั เงินรบั ชนิดมีดอกเบ้ีย และตวั๋ เงินรบั ชนิดไมม่ ีดอกเบ้ีย วิธีการคาํ นวณจาํ นวน เงินท่ีไดร้ บั จากการนําตวั๋ ไปขายลดใหก้ บั ธนาคาร แบง่ เป็น 5 ขน้ั ตอน คือ 1. คาํ นวณมูลคา่ ของตว๋ั เม่ือถึงวนั ครบกาํ หนด 2. หาวนั ครบกาํ หนดของตวั๋ 3. หาระยะเวลาขายลดตว๋ั 4. คาํ นวณสว่ นลดท่ีธนาคารคิด = 1. x336.5xอตั ร1าส0ว่0นลด 5. จาํ นวนเงินท่ีไดร้ บั จากการขายลด = 1.- 4.