หนวยที่ 7 การตรวจสอบสินทรัพย สาระการเรียนรู 1. การตรวจสอบเงนิ สดและรายการเทยี บเทาเงนิ สด 2. การตรวจสอบเงินลงทุน 3.การตรวจสอบลูกหน้ีการคา 4.การตรวจสอบสนิ คาคงเหลอื 5.การตรวจสอบลูกหนอี้ ื่นและสนิ ทรัพยห มนุ เวียนอ่ืน 6.การตรวจสอบท่ดี นิ อาคารและอปุ กรณ สมรรถนะการเรยี นรู 1. อธบิ ายการตรวจสอบเงินสดและรายการเทยี บเทาเงนิ สด 2. อธิบายการตรวจสอบเงนิ ลงทนุ ได 3. อธบิ ายตรวจอบลกู หน้กี ารคาได 4. อธิบายตรวจสอบสนิ คาคงเหลอื ได 5. อธบิ ายการตรวจสอบลูกหนอ้ี น่ื และสนิ ทรพั ยหมนุ เวยี นอ่ืนได 6. อธบิ ายการตรวจสอบทีด่ นิ อาคารและอุปกรณ สาระสาํ คญั การตรวจสอบสินทรัพยเปนการตรวจสอบเพ่ือพิสูจนวา สินทรัพยที่แสดงไวในงบแสดงฐานะการเงิน มีอยูจริง ณ วนั สิ้นงวดบัญชี และเปนกรรมสิทธิ์ของกิจการ บนั ทึกรายการไวอยางครบถวน ในมูลคาท่ีถกู ตอง ตลอดจนแสดงรายการและเปดเผยขอมูลในงบการเงินอยาถูกตองครบถวน การตรวจสอบบัญชีสินทรัพย ที่สําคัญ ไดแก การตรวจสอบเงินสดและเงินฝากธนาคาร เงินลงทุน ลูกหน้ีการคา สินคาคงเหลือ สินทรัพย หมนุ เวยี นอ่ืนและที่ดนิ อาคารละอปุ กรณ
1. การตรวจสอบเงนิ สดและรายการเทยี บเทาเงินสด เงินสด หมายถึง เงนิ สดในมือและเงินฝากธนาคารทุกประเภท แตไมรวมเงินฝากประเภททต่ี องจาย คนื เมื่อสนิ้ ระยะเวลาทกี่ ําหนด เชน - ธนบัตรและเหรยี ญกษาปณทก่ี ิจการมอี ยู รวมท้ังเงินสดยอ ย ธนาณัติ ตวั๋ แลกเงนิ ไปรษณยี - เงินฝากธนาคารกระแสรายวันและออมทรัพย ท้ังนี้ไมรวมเงินฝากธนาคารประเภทจายคืน เมอ่ื สิ้นระยะเวลา (เงนิ ฝากประจาํ ) รวมทัง้ บัตรเงินฝากทอ่ี อกโดยธนาคารพาณชิ ยและสถาบันการเงินอื่น -เชค็ ทถ่ี ึงกาํ หนดชาํ ระแตย ังมไิ ดน าํ ฝาก เชค็ เดินทาง ดราฟตข องธนาคาร รายการเทียบเทาเงินสด หมายถึง เงินลงทุนชั่วคราวที่มีสภาพคลองสูง ซ่ึงพรอมที่จะเปล่ียนเปนเงินสด ในจํานวนทที่ ราบไดและมคี วามเส่ียงตอการเปล่ียนแปลงในมลู คานอย หรือไมมีนัยสําคัญทั้งนี้ใหเปนไปตามท่ี กําหนดในมาตรฐานการรายงานทางการเงินที่เกยี่ วขอ ง วัตถุประสงคข องการตรวจสอบเงินสดและรายการเทียบเทาเงนิ สด 1. เงินสดและนายการเทียบเทาเงนิ สดท่ีแสดงไวใ นงบการเงนิ มอี ยจู ริง ณ วนั ส้นิ งวดและเปนกรรมสิทธ์ิ ของกิจการ 2. เงินสดและรายการเทียบเทาเงินสดเปน ผลการบันทกึ เงินสดรับและเงนิ สดจายตรงตามรอบบญั ชที ่เี กิดขึน้ และมเี อกสารประกอบรายการบัญชคี รบถวน 3. เงนิ สดและรายการเทยี บเทาเงนิ สดไดแสดงรายการไวในงบการเงนิ อยา งเหมาะสม และไดม ีการเปดเผย ขอมลู ลวงเงนิ กู หลักประกนั เงนิ กู เงอ่ื นไขการใชเ งินสดและเงนิ ฝากธนาคารไวอยา งครบถว น วธิ กี ารตรวจสอบเงินสด 1. ตรวจนับเงินสดคงเหลือ เปนการพิสูจนความมีอยูจริงของเงินสด การตรวจนับเงินควรตรวจนับเงินสด ตอ หนาผูเกบ็ รกั ษา แลวใหจ ดรายละเอียดผลการนบั ไวในกระดาษทาํ การท่เี รยี กวาใบตรวจนับเงนิ สด ในกรณีที่ กิจการใชระบบวงเงินสดยอยใหตรวจใบสําคัญเงินสดยอยท่ียังไมไดเบิกชดเชยและปรับปรุงยอดเงินสดยอย คงเหลือในวันสน้ิ งวด เน่ืองจากอาจมีใบสําคัญคา งเบิก ณ วันส้ินงวดบัญชี กจิ การตองทํารายการปรับปรุงเพื่อ ลดยอดเงินสดยอยที่จะแสดงในงบการแสดงฐานะการเงินและบันทกึ คา ใชจา ยตาง ๆ ใหถูกตอ งตามงวดบัญชี 2. ตรวจสอบความถกู ตองของรายการรับเงิน โดยเลือกรายการรับเงินจากสมุดเงินสดโดยเฉพาะรายการท่ีมี สาระหรอื รายการทีผ่ ดิ ปกติ สามารถตรวจสอบไดด งั นี้ - ตรวจสอบรายการรบั กับสาํ เนาใบเสร็จรับเงนิ - ทดสอบการคาํ นวณและบวกเลข - ตรวจสอบการจัดประเภทบัญชี และทดสอบการบันทึกรายการผานไปยังบัญชีแยกประเภทที่ เก่ียวขอ ง - ตรวจสอบกับใบแจง ยอดธนาคารเพื่อใหแ นใจวา เงินสดรับไดม ีการนาํ ฝากธนาคารทนั ที
3. ตรวจสอบความถูกตองของรายการจายเงิน โดยเลือกรายการจายเงินจากสมุดรายวันจาย กรณีที่มี รายการจายเงนิ จํานวนมากอาจใชวิธสี ุมตัวอยา งแบบเปนระบบ โดยตรวจสอบดังน้ี - ตรวจสอบใบสําคญั จายมีจาํ นวนถกู ตอ งตรงตามหลกั ฐานการจา ยเงนิ - ตรวจสอบสอบการประทบั ตรา จายเงินแลว ในหลักฐานการจา ยเงนิ เพอ่ื ปองกนั การจายซํา้ - ตรวจสอบการอนุมัตกิ ารจายเงินเปนไปตามวงเงนิ ท่ีไดอนุมตั ิ - ทดสอบการคาํ นวณการคํานวณการบวกเลขในเอกสารการจา ยเงิน - ทดสอบการผา นรายการไปยงั บัญชีแยกประเภททเ่ี กยี่ วขอ ง วธิ ีตรวจสอบเงนิ ฝากธนาคาร 1. ตรวจสอบยอดยกมาของบัญชีเงินฝากธนาคาร โดยตรวจสอบยอดยกมาของบัญชีเงินฝากธนาคารแตละ บัญชีวาตรงกับบญั ชแี ยกประเภท และตรงกบั กระดาษทําการปกอนหรอื ไม 2. วิเคราะหเปรียบเทียบเงินฝากธนาคารสําหรับยอดคงเหลือในปปจจุบันกับปกอน พรอมทั้งสอบถาม หาเหตุการณเปลี่ยนแปลงท่ีมีสาระสําคัญ การวิเคราะหเปรียบเทียบอาจทําใหทราบถึงบัญชีที่กิจการหลงลืม ไมไ ดบันทกึ บัญชีหรอื บนั ทึกบญั ชผี ิดประเภท 3. การยนื ยันยอดเงินฝากธนาคาร การยนื ยันยอดเงินฝากกับธนาคารใหหลักฐานการสอบบัญชเี กีย่ วกับความ มอี ยูจริง สทิ ธิภาระผูกพัน การแสดงรายการและการเปดเผยขอ มูลเก่ียวกับรายการตาง ๆ ทม่ี ีกับธนาคาร ใน การขอขอมูลจากธนาคารน้ันผูสอบบัญชีควรขอใหผูบริหารจัดทําหนังสือขอขอมูล ซึ่งมีผูอํานวยสั่งจายลง ลายมือช่ือเรียบรอยแลว โดยผูสอบบัญชีจะจัดสงไปยังธนาคารทุกแหงท่ีติดตอดวยพรอมแบบขอขอมูลและ ขอใหธนาคารสงคืนขอมูลนั้นกลับมายังผูสอบบัญชีโดยตรง โดยท่ัวไปแลวการขอยืนยันยอดมักถูกจัดทําเปน หนังสือขอคํายืนยันยอดไปทางไปรษณียซง่ึ เปนหลักฐานการสอบบัญชีท่ีนาเช่ือถือ แตในบางสถานการณอาจ จําเปนตองขอคํายืนยันยอดทางอิเล็กทรอนิกสเชน ทางโทรสาร หรืออีเมล เน่ืองจากมีการสงหนังสือขอ คาํ ยืนยันยอดไปรอบแรกทางไปรษณียแลวยงั ไมไดรับการตอบกลับ แตจําเปนตอ งการคําตอบกลับเรงดวนซ่ึง ถาสง เปน จดหมายตอบกลับอาจใชเวลานาน การขอคาํ ยืนยนั ยอดทางอิเลก็ ทรอนกิ สเปน อกี วธิ ีการหนง่ึ ท่ีผสู อบ บัญชีสามารถใชเพื่อใหไดมาเพื่อหลักฐานการสอบบัญชีท่ีเหมาะสม อยางไรก็ตาม การขอคํายืนยันยอดทาง อิเล็กทรอนิกสจะมีความเส่ียงเพ่ิมข้ึนเม่ือเทียบกับการขอคํายืนยันยอดทางไปรษณีย ดังนั้นหากผูสอบบัญชี ตองการขอคํายืนยันยอดทางอิเล็กทรอนิกส ผูสอบบัญชีควรควบคุมการจัดสงและการจัดสงและการรับ คาํ ยืนยันยอดโดยควบคมุ ขน้ั ตอนตา ง ๆ ดว ยตนเอง และเพื่อใหม ัน่ ใจในคํายืนยนั ทไ่ี ดรับทางอิเล็กทรอนกิ สเ ชน ขอใหส งคาํ ยนื ยนั ยอดกลบั มาทางไปรษณยี อีกครัง้ เปน ตน
วันที่...................................... เรียน ผูจัดการ ธนาคาร............................................................................. เพือ่ ประโยชนในการตรวจสอบบญั ชีบรษิ ัท..............................................................ใหเสรจ็ ทันภายใน เวลาท่ีกาํ หนด บรษิ ทั ฯ ใครข อความกรณุ าธนาคารโปรดใหข อมูลตามคําถามในแบบขอขอมูลทีแ่ นบมาน้ีและ สงคนื ไปให. .........................(ชอ่ื ผูสอบบญั ชีหรอื ชื่อสํานักงาน) ..................................ผสู อบบญั ชขี องบรษิ ัทฯ ภายในวนั ท.่ี .................................................โดยใชซองทแี่ นบมาพรอ มนี้ อน่ึง คําถามใดท่ีไมมคี ําตอบ โปรดระบุไวโดยชดั เจนดวยวา ไมม ี ขอแสดงความนบั ถอื ................................................. (................................................) ผูมีอํานาจ
เรยี น ผสู อบบญั ชี เ1ร. ธนาคารขอเรยี นใหทราบวา เพียงส้นิ สุดวันที่ .............. ปรากฏในบัญชขี องบรษิ ทั ...........มยี อดเงินฝากดงั น้ี เลขท่ีบญั ชี ประเภทเงินฝาก จํานวนเงนิ อัตราดอกเบ้ยี ตอ ดอกเบยี้ คาง ภาระผกู พนั ป รับ เงนิ ฝาก Current Account Saving Deposits Time Deposits อน่ื ๆ (โปรดระบ)ุ 2.หนี้สนิ อืน่ ของบรษิ ัทดังกลา วขา งตน ณ สนิ้ วนั เดยี วกันมีดังน้ี เลขท่ี ประเภทเงนิ ฝาก จาํ นวนเงนิ วันครบ อัตราดอกเบย้ี ดอกเบ้ยี คาง ภาระผกู พนั บัญชี กําหนด ตอป รับ เงนิ ฝาก Overdrafts Loans Foreign Bills อนื่ ๆ (โปรดระบ)ุ 3. ณ ส้นิ วันเดยี วกันมีภาระผูกพันและหนสี้ นิ ทอ่ี าจจะเกิดในภายหนา ดงั น้ี ประเภทเงินฝาก จํานวนเงนิ วันเร่ิมสญั ญา วันครบกําหนด หมายเหตุ Letter of Guarantee Avals อน่ื ๆ (โปรดระบุ) 4. รายละเอียดของเลตเตอรออฟเครดิตท่ีลูกคา เปด ไว 5.รายการอื่นทตี่ ดิ ตอกับธนาคาร แตยงั ใชไมหมด ณ ส้นิ วนั เดียวกนั มีดงั นี้ (โปรดระบรุ ายละเอียด) (โปรดระบุรายละเอียด)................................. จํานวนเงนิ เงินบาท เงนิ ตรา ตา งประเทศ Import Letters of Credit Domestic Letters of Credit Time Bills Under L/C อ่ืน ๆ (โปรดระบุ)
ตามหลกั ฐานของธนาคาร ลกู คาดงั กลา วไมม รี ายการอนื่ ใดอีกนอกจากท่กี ลา วไวขา งตน ขอมลู นยีจ้ ดั ทําตาม คาํ ขอของเจาของบญั ชีเพ่ือใหไ ดว ัตถปุ ระสงคของการตรวจสอบและรบั รองบัญชีเทา นัน้ หามนําไปใชเ พือ่ วัตถุประสงคอ ืน่ ประทบั ตรา ขอแสดงความนับถอื ...................................................... (....................................................) เจา หนาท่ีผรู บั มอบอาํ นาจ หากทานมขี อ สงสยั เกย่ี วกับขอมูลดังกลา วขางตน โปรดตดิ ตอ.................(ระบุชอ่ื ผูรับผิดชอบของธนาคาร) โทรศพั ท..................................โดยการตดิ ตอ นนั้ อยูใ นขอบเขตที่เจา ของบญั ชีไดอ นญุ าตไวเ ปน ลายลักษณอักษร ภาพท่ี 7.1 ตัวอยางหนงั สือขอขอมูลจากธนาคาร 4. สอบทานงบพิสูจนยอดเงนิ ฝากธนาคาร ณ วันสนิ้ งวด โดยดาํ เนนิ การดงั น้ี 1. ตรวจสอบการบวกเลขในงบพิสจู นยอดเงินฝากธนาคาร 2. ตรวจสอบยอดคงเหลือตามบญั ชแี ยกประเภททวั่ ไปกับยอดคงเหลือตามบัญชขี องงบพิสูจนของยอดเงิน ฝากธนาคาร 3. เปรยี บเทยี บยอดคงเหลือตามบัญชีธนาคารกบั หนงั สอื ยนื ยนั ยอดจากธนาคาร 4. ตรวจสอบและติดตามรายการเงินฝากระหวางทางกับใบแจงยอดธนาคารหลังส้ินปเพื่อติดตามวาเงิน ฝากธนาคารระหวางทาง ณ วันส้ินป เขาธนาคารโดยครบถวนหรอื ไมห รอื ทีเชค็ ทธี่ นาคารคนื มาหรอื ไม 5. ตรวจสอบรายการเช็คคางจา ย ณ วนั ส้ินป กบั ใบแจง ยอดของธนาคาร 6. ตรวจสอบและหาสาเหตุสาํ หรับเช็คคางจายที่ผรู ับยังไมไดน ําไปขึน้ เงิน หากพบวา หมดอายุเกิน 6 เดือน ใหนาํ มาปรบั ปรงุ รายการ 5. สอบทานรายงานการประชมุ และสัญญาตาง ๆ เพือ่ พจิ ารณาถงึ ภาระผูกพนั หรอื ขอ จํากดั ของการใชเ งินสด ฝากธนาคาร รวมท้ังการใชบัญชีเงินฝากธนาคาร เพื่อการคํ้าประกันรวมถึงการเปดเผยขอมูลและรายการ อยางเพียงพอในหมายเหตุประกอบงบการเงิน และแสดงรายการในงบการเงิน พ.ศ. 2554 กําหนดใหแสดง ในหวั ขอเงนิ สดและรายการเทยี บเทาเงินสด (Cash and Cash Equivalents)
ตวั อยา งท่ี 7.1 การตรวจสอบเงนิ สดและรายการเทยี บเทา เงินสด สาํ นักงานสอบบญั ชีอัญชัน ไดร บั มอบหมายใหทาํ การตรวจสอบบญั ชบี รษิ ัท สวา ง จํากัด สาํ หรบั ปสน้ิ สดุ วันที่ 31 ธนั วาคม 25x4 จากการเขาตรวจสอบพบรายการทีเ่ กยี่ วขอ งกบั เงนิ สดและเงินฝากธนาคารมี รายละเอียดดงั น้ี 1. ยอดคงเหลอื เงนิ สดยอยและเงินฝากธนาคาร มีดังน้ี ยอดคงเหลือ ยอดคงเหลอื 31 ธ.ค. 25x3 31 ธ.ค. 25x4 เงินสดยอย 10,000 10,000 เงนิ ฝากออมทรัพย 300,000 496,000 เงินฝากกระแสรายวัน 800,000 979,200 1,110,000 1,485,200 2. เงนิ สดยอย 1. เงินสดมยี อดคงเหลือตามบญั ชี ณ วนั ที่ 31 ธันวาคม 25x4 จาํ นวน 10,000 บาท 2. บรษิ ัทฯ กาํ หนดใหน าํ รายรบั ทั้งสน้ิ ในแตละวนั ฝากธนาคารทันที นอกจากรายรบั ท่ีไดรับหลงั เวลาทําการ ใหน าํ ฝากในวนั รงุ ขนึ้ สาํ หรับรายจายเปนเชค็ นอกจากคาใชจา ยทตี่ อ งจายเปน เงนิ สดและไมเกิน 2,000 บาทในแตละครงั้ เงนิ สดยอ ยโดยกาํ หนดวงเงนิ ไว 10,000 บาท 3. ผลการตรวจนับเงนิ สดยอ ยเมื่อวันท่ี 30 ธันวาคม 25x4 สรปุ ไดดงั นี้ ประเภท ชนิด จํานวน จาํ นวนเงิน (บาท) ธนบัตร 500 12 ฉบับ 6,000 ธนบัตร 100 15 ฉบับ 1,500 ธนบตั ร 50 8 ฉบบั 400 เหรยี ญ 10 10 ฉบับ 100 รวมเงนิ สดยอ ย 8,000
ผูรักษาเงินสดยอยไดเ บกิ ชดเชยเงินสดยอยคร้ังลาสุดเมื่อวันท่ี 25 ธนั วาคม 25x4 จากการตรวจนบั เงินสดยอย ใบสําคญั เงนิ สดยอยท่ยี งั ไมไ ดเบกิ ชดเชยมีดงั นี้ วันที่ เลขที่ใบสําคญั รายการ จาํ นวนเงนิ (บาท) 26 ธ.ค. 25x4 246 คารบั รอง 500 1,000 26 ธ.ค. 25x4 247 คาซอมแซม 500 2,000 29 ธ.ค. 25x4 248 คา นา้ํ มันรถ รวมใบสาํ คัญเงินสดยอยทีย่ งั ไมไ ดเบิกชดเชย 3. เงินฝากธนาคาร บริษัทฯ เปดบัญชไี วกบั ธนาคารกรุงไทย จาํ กัดรวม 2 บญั ชี ไดแ ก บญั ชีเงินฝากธนาคารออมทรัพยเ ลขที่ 555555 เงนิ เบิกเกนิ บัญชกี ระแสรายวันเลขที่ 111111 ซง่ึ มีรายละเอียดของยอดคงเหลอื ณ วันท่ี 31 ธนั วาคม 25x4 ดงั นี้ 1. บัญชเี งินฝากออมทรพั ยเ ลขที่ 555555 ยอดตามบัญชีของธนาคาร 497,000 บาท ยอดตามบัญชขี องบริษทั ฯ 496,000 บาท ผลตางเกิดจากดอกเบยี้ รับ ซง่ึ ธนาคารคิดใหจาํ นวน 1,000 บาท แตบรษิ ทั ฯ ยังไมไ ดบันทกึ บัญชี 2. บญั ชีกระแสรายวันเลขที่ 111111 มรี ายละเอยี ดดังน้ี ยอดบัญชีของธนาคาร 999,000 บาท ยอดตามบัญชขี องกจิ การ 979,200 บาท 3. รายละเอยี ดเชค็ คา งจายทผ่ี ูรับยงั ไมไดนําไปขึน้ เงินมดี ังน้ี วนั ที่ เช็คเลขที่ จํานวนเงนิ (บาท) 5 ม.ี ค. 25x4 151482 4,000 20 พ.ย. 25x4 405684 8,000 21 ธ.ค. 25x4 511234 8,000 27 ธ.ค. 25x4 511551 30,000 รวมเช็คคางจา ยทผ่ี รู ับยงั ไมไดนําไปขึ้นเงิน 50,000
จากการตรวจสอบพบวา เช็คเลขท่ี 151482 ยังไมมีผไู ปขนึ้ เงิน และเช็คดังกลา วคา งจายเกิน 6 เดือน หมดอายุ สวนเช็คอีก 3 ฉบับ เลขที่ 405684 511234 และ511551 ผรู ับไดน ําเช็คไปขนึ้ เงนิ เมอื่ วันที่ 4 ม.ค. 25x5 7 ม.ค. 25x5 และ 5 ม.ค. 25x5 ตามลําดบั 4. รายละเอียดเงินฝากระหวางทางที่ธนาคารยงั ไมไ ดลงบญั ชีดังนี้ ใบเสรจ็ เลขที่ วนั ทีใ่ นเช็ค จํานวนเงนิ (บาท) 1011 29 ธ.ค 25x4 10,000 1012 29 ธ.ค. 25x4 5,000 1013 29 ธ.ค. 25x4 10,000 1014 30 ธ.ค 25x4 5,000 รวมเงนิ ฝากระหวางทางทีธ่ นาคารยังไมไดล งบัญชี 30,000 จากการตรวจสอบพบวา เงนิ ฝากระหวางทางดงั กลา วไดเ ขาบญั ชธี นาคารเรียบรอ ยแลว ใน วนั ที่ 3 ม.ค. 25x5 5. คาธรรมเนยี มธนาคาร 200 บาท บรษิ ัทฯ ยงั ไมไดบันทึกบัญชี ใหท าํ กระดาษทําการทีเ่ กี่ยวขอ งกบั การตรวจสอบเงนิ สดและรายการเทียบเทา เงินสด สํานกั งานสอบบัญชอี ญั ชัน ช่อื ลูกคา บรษิ ัท สวาง จาํ กดั งวดบัญชี 31 ธันวาคม 25x4 กระดาษทาํ การ แนวการสอบบญั ชเี งินสดและการเทียบเทา เงินสด วตั ถปุ ระสงคของการตรวจสอบ 1. เงนิ สดและเงินฝากธนาคารท่ีแสดงไวในงบการเงินมีอยูจริง ณ วนั สน้ิ งวดและเปนกรรมสทิ ธิ์ ของกจิ การ 2. เงนิ สดและเงินฝากธนาคารไดแสดงรายการไวในงบการเงินอยางเหมาะสม และไดมกี าร เปด เผยขอ มูลวงเงนิ กูหลกั ประกนั เงนิ กู เงอื่ นไขการใชเงินสด และเงนิ ฝากธนาคารไวอยางครบถวน
ท่ี วธิ ีการตรวจสอบ กระดาษทาํ ตรวจสอบ การอางอิง โดย/วันท่ี วธิ กี ารตรวจสอบเงนิ สด วารี 11/2/25x5 1 เปรียบเงนิ สดและเงินฝากธนาคารคงเหลือกบั ปก อนและหาคําตอบ A สําหรับยอดท่ีแตกตา งกนั จํานวนมาก 2 ตรวจนับเงนิ สดตอ หนาผเู ก็บรกั ษา A-1 3 ตรวจสอบยอดคงเหลือตามบัญชขี องเงนิ สดท่ตี รวจนบั เปรยี บเทียบกับ A-1 ยอดท่ีตรวจนบั ไดจริง A-1/1 4 ตรวจสอบใบสาํ คัญทย่ี งั มิไดเบกิ ชดเชยและเอกสารประกอบใบสําคญั ที่ สําหรับรายการทีม่ ีสาระสาํ คญั วิธกี ารตรวจสอบเงินฝากธนาคาร 1 สง หนังสอื ยนื ยนั ยอดเงนิ ฝากธนาคาร/เงนิ เบกิ เกินบญั ชีไปยังธนาคาร ทุกแหง ท่ตี ดิ ตอ ดว ย A-4 2 สอบทานงบพิสูจนย อดเงินฝากธนาคาร ณ วนั ส้ินงวดดงั นี้ 1) ตรวจสอบการบวกเลขในงบพิสจู นย อดเงนิ ฝากธนาคาร 2) ตรวจสอบยอดคงเหลือตามบัญชแี ยกประเภทท่ัวไปกบั ยอดคงเหลือ ตามบญั ชใี นงบพิสูจนยอดเงินฝากธนาคาร 3) เปรยี บเทยี บยอดคงเหลือตามบัญชีธนาคารกบั หนงั สอื ยนื ยัน ยอดจากธนาคาร A-3 4) ตรวจสอบและติดตามรายการเงนิ ฝากระหวา งทางกบั ใบแจง ยอด ธนาคารหลงั วนั สนิ้ ป 5) ตรวจสอบรายการเช็คคางจาย ณ วันสน้ิ ปก บั ใบแจง ยอดของ ธนาคาร 6) ตรวจสอบและหาสาเหตุสาํ หรบั เช็คคา งจา ยทีผ่ ูรับยงั ไมไ ดน ําไปขน้ึ เงนิ หากพบวาหมดอายุใหน าํ มาปรบั ปรงุ รายการ 3 เงินฝากออมทรพั ยห รือเงนิ ฝากประจําใหต รวจสอบและทดสอบ A-2 การคาํ นวณดอกเบ้ยี รบั และดอกเบย้ี คางรบั 4 ตรวจสอบหนงั สอื ยนื ยันยอดของธนาคาร และสอบทานสัญญาตา ง ๆ A-4 รายงานการประชุม เพือ่ พิจารณาภาระผกุ พันขอ จาํ กัดของการใชงาน ผูจ ดั ทํา วารี วนั ท่ี 11/2/25x5 ผูส อบทาน ชนะ วันท่ี 14/2/25x5
สาํ นกั งานสอบบญั ชอี ญั ชัน ช่อื ลูกคา บรษิ ัท สวา ง จํากัด งวดบญั ชี 31 ธันวาคม 25x4 กระดาษทําการ เงนิ สดและรายการเทยี บเทา เงินสด ช่ือบญั ชี กระดาษ ยอดคงเหลอื ที่ ยอดคงเหลือ รายการปรับปรงุ AJE ยอดคงเหลือท่ี ทาํ การ ตรวจสอบ ณ ตามบัญชี ณ เดบิต เครดิต ตรวจสอบ ณ อางอิง 31/12/25x3 31/12/25x4 31/12/25x4 เงินสดและเงนิ ฝากธนาคาร เงนิ สดยอย A-1 W 10,000 ¥ 10,000 (1) 2,000 8,000 เงนิ ฝากธนาคาร-ออมทรพั ย A-2 W 300,000 ¥ 496,000 (2) 1,000 497,000 เงนิ ฝากธนาคาร-กระแสรายวนั A-3 W 800,000 ¥ 979,200 (3) 4,000 (4) 200 983,000 รวม 1,110,000 1,485,200 5,000 2,200 1,488,000 W ตรวจสอบกับกระดาษทําการปกอน ¥ ตรวจสอบกบั บญั ชีแยกประเภททั่วไป ณ วนั ที่ 31/12/25x4 F/P ทดสอบการบวกเลข ผจู ดั ทาํ วารี วันที่ 11/2/25x5 ผูส อบทาน ชนะ วนั ที่ 14/2/25x5
สํานักงานสอบบญั ชีอัญชนั ช่อื ลูกคา บรษิ ทั สวาง จาํ กัด งวดบัญชี 31 ธนั วาคม 25x4 กระดาษทําการ ใบตรวจนบั เงนิ สดยอ ย วงเงินสดยอย 10,000 บาท ตรวจนบั ท่ี แผนกการเงิน เวลา 08.00 น. เสร็จเวลา 8.15 น. เปนเงนิ สดคงเหลอื ตามบญั ชปี ระจาํ วนั ที่ 30 ธันวาคม 25x4 รายการตรวจนบั ประเภท จํานวน จํานวนเงนิ ธนบตั ร 500 12 ฉบับ 6,000 C 100 15 ฉบับ 1,500 C 50 8 ฉบบั 400 C เหรยี ญ 10 10 เหรียญ 100 C 1 0 เหรียญ - รวมยอดธนบตั รและเหรยี ญทตี่ รวจนับ 8,000 ใบสาํ คญั จา ยเงนิ สดยอยที่ยงั มไิ ดเบกิ ชดเชย A-1/1 2,000 เงินสดตามบญั ชแี ยกประเภท 10,000 ¥ A ทดสอบการบวกเลข C ทดสอบการคํานวณ ¥ ตรวจสอบกบั ยอดคงเหลอื ในบญั ชีแยกประเภท ณ วนั ที่ 31 ธ.ค. 25x4 ขา พเจา ขอรับรองวา ไดร บั ต๋วั เงิน เอกสาร และหลักฐานทน่ี ํามาหํ้าการตรวจนับตามทปี่ รากฏ รายการขา งตน นค้ี ืนจากผูตรวจนับครบถวนแลวภายหลงั การตรวจนบั และไมม ีต๋วั เงนิ เอกสารหรอื หลกั ฐานใดที่ ถอื เปนตั๋วเงนิ หรือถอื แทนเงนิ นอกเหนอื ไปจากทไ่ี ดนํามาใหต รวจนับเหลืออยอู ีก ผจู ัดทํา วารี วนั ที่ 11/2/25x5 ผูสอบทาน ชนะ วันท่ี 14/12/25x5
สํานกั งานสอบบญั ชอี ญั ชัน ชอื่ ลูกคา บริษทั สวา ง จาํ กัด งวดบญั ชี 31 ธนั วาคม 25x4 กระดาษทําการ ใบสําคัญเงนิ สดยอ ยทยี่ ังไมไ ดเ บกิ ชดเชย เลขท่ีใบสําคญั วันที่ รายการ จํานวนเงิน (บาท) 246 247 26 ธ.ค. 25x4 คารบั รอง 500 V 248 1,500 V 26 ธ.ค. 25x4 คา ซอ มแซม 500 V 2,000 28 ธ.ค. 25x4 คาน้ํามนั รถ รวม บริษทั ฯ เบิกชดเชยเงินสดยอ ยคร้ังลา นดุ เมอ่ื วันที่ 25 ธนั วาคม 25x4 จากการตรวจนับเงนิ สดยอย ใบสาํ คัญเงินสดยอยทย่ี งั ไมไ ดเ บิกชดเชยจึงเสนอปรับปรุง A-1 รายการดังนี้ AJE 1 เดบิต คา รบั รอง 500 คา ซอ มแซม 1,000 AS คาน้าํ มนั รถ 500 เครดิต เงินสดยอย 2,000 V ตรวจสอบกบั เอกสารประกอบการจายเงนิ ไดแ ก ใบเสร็จรับเงนิ และใบสําคญั เงนิ สดจา ยที่มลี ายมือผูรับเงนิ ทดสอบการบวกเลข หมายเหตุ ใบสาํ คัญเงินสดยอยและเอกสารประกอบมไิ ดป ระทับตราวา จายแลว ไดแ นะนําใหประทบั ตรา ลงในใบสําคญั เพือ่ ปอ งกันการนํามาเบกิ จา ยซ้าํ อีก ผูจดั ทํา วารี วนั ที่ 11/2/25x5 ผูส อบทาน ชนะ วันท่ี 14/2/25x5
สํานักงานสอบบญั ชอี ญั ชนั ช่อื ลูกคา บริษัท สวาง จํากดั งวดบัญชี 31 ธันวาคม 25x4 กระดาษทําการ เงนิ ฝากธนาคารออมทรัพย รายการ บาท ยอดเงินฝากตามหนังสอื ยนื ยันยอดเงินฝากธนาคาร ณ วันท่ี 31 ธ.ค 25x4 บัญชเี ลขที่ 555555 497,000 cf 1,000 ผลตาง ดอกเบีย้ รบั ท่ีบรษิ ทั ฯ ยังไมไดบ ันทึกบัญชี 496,000 ¥ ยอดคงเหลือตามบัญชี ณ วันที่ 31 ธ.ค. 25x4 บรษิ ทั ฯ ยงั ไมไ ดบ นั ทึกดอกเบย้ี รับ ณ วนั ท่ี 31 ธันวาคม 25x4 ควรปรบั ปรงุ รายการดงั น้ี AJE 2 เดบติ เงนิ ฝากธนาคารออมทรพั ย 1,000 เครดิต ดอกเบี้ยรับ-เงนิ ฝากออมทรัพย 1,000 AS ¥ ตรวจสอบกบั บัญชแี ยกประเภททั่วไป ณ วันที่ 31 ธนั วาคม 25x4 ทดสอบการบวกเลข Cf ตรวจสอบกับหนังสือยนื ยนั ยอดจากธนาคาร ณ วนั ท่ี 31 ธันวาคม 25x4 ผจู ัดทาํ วารี วันที่ 11/2/25x5 ผสู อบทาน ชนะ วันท่ี 14/2/25x5
สํานักงานสอบบัญชอี ญั ชัน ชอ่ื ลกู คา บรษิ ทั สวาง จํากัด งวดบัญชี 31 ธันวาคม 25x4 กระดาษทําการ งบพิสูจนยอดเงนิ ฝากธนาคารกระแสรายวันธนาคารกรงุ ไทย จาํ กดั เลขที่ 111111 รายการ บาท ยอดคงเหลอื ตามบัญชธี นาคาร ณ วนั ที่ 31 ธนั วาคม 25x4 หัก เช็คคา งจา ยท่ผี ูรับยงั ไมไดนาํ ไปขึน้ เงิน เลขทีเ่ ช็ค วันที่ จาํ นวนเงิน (บาท) 151482 5 มี.ค. 25x4 4,000 บาท AJE 3 405684 20 พ.ค. 25x4 8,000 บาท 511234 21 พ.ค. 25x4 8,000 บาท 511551 27 พ.ค. 25x4 30,000 บาท 50,000 รวม 949,000 บวก เงินฝากระหวางทางท่ีธนาคารยงั ไมไดล งบัญชี เลขท่ีใบเสรจ็ วนั ท่ี จํานวนเงิน (บาท) 11011 29 ธ.ค. 25x4 10,000 บาท s 3 ม.ค. 25x5 1012 29 ธ.ค. 25x4 5,000 บาท s 3 ม.ค. 25x5 1013 29 ธ.ค. 25x4 10,000 บาท s 3 ม.ค. 25x5 1014 30 ธ.ค. 25x4 5,000 บาท s 3 ม.ค. 25x5 30,000 979,000 บวก คาธรรมเนียมธนาคาร 200 B ยอดคงเหลือตามบญั ชีของกิจการ ณ วนั ท่ี 31 ธ.ค. 25x4 979,200 ¥ AJE 3 เดบิต เงินฝากกระแสรายวัน 4,000 เครดติ คา ซอ มแซมคางจา ย 4,000 ปรบั ปรุงเช็คคางจายเกนิ 6 เดือนซึง่ หมดอายุ AJE 4 เดบิต คาธรรมเนียมธนาคาร 200 เครดติ เงนิ ฝากกระแสรายวัน 200 ปรับปรงุ คาธรรมเนยี มธนาคาร
ทดสอบการบวกเลข ¥ ตรวจสอบกับบัญชีแยกประเภทท่ัวไป ณ วันท่ี 31 ธันวาคม 25x4 B ตรวจสอบกบั ใบสําคญั จายและใบแจง ยอดจากธนาคารเดอื น ธ.ค. 25x4 S ตรวจสอบรายการหลงั วันสนิ้ งวดกบั ใบแจง ยอดธนาคารจนถงึ 15 ก.พ. 25x5 V ตรวจสอบกบั ใบสําคญั จา ย หลักฐานประกอบการจา ยเงินและตน ข้วั เช็ค Cf ตรวจสอบกบั หนังสอื ยนื ยันยอดจากธนาคาร ณ วนั ท่ี 31 ธ.ค. 25x4 ผจู ดั ทํา วารี วนั ท่ี 11/2125x6 ผสู อบทานชนะ วันท่ี 12/2/25x6
วนั ที่.......................................................... เรียน ผูส อบบัญชี 1. ธนาคารขอเรยี นใหท ราบวาเพียงสิน้ สดุ วันที่ 31 ธ.ค. 25x4 ปรากฏในบญั ชขี องบรษิ ทั ไทย จาํ กัด ................................... มยี อดเงนิ ฝากดงั น้ี เลขท่ีบัญชี ประเภท จํานวนเงิน อตั รา ดอกเบ้ียคา งรับ ภาระผูกพัน เงนิ ฝาก - เงินฝาก 111111 ดอกเบ้ียตอ 555555 Current Account ป Saving Deposits Thim Deposits A-3 999,000.00 A-3 497,000.00 3% 2.หนส้ี นิ อืน่ ของบรษิ ัทฯ ดังกลาวขา งตน ณ ส้ินวนั เดียวกันมดี งั น้ี เลขท่ีบญั ชี ประเภทเงนิ ฝาก จาํ นวนเงิน วนั ครบ อตั รา ดอกเบย้ี คา ง หลักประกัน 1,000,000.00 กาํ หนด ดอกเบ้ยี จาย ท่ีดินและอาคาร Loans I Domestic Bills ตอ ป Foreign Bills 5 ม.ค. 25x6 4% 40,000.00 I-1 3. ณ ส้ินวนั เดียวกนั มภี าระผูกพันและหนส้ี นิ ท่อี าจจะเกิดในภายหนา ดงั นี้ ประเภทบญั ชี จํานวนเงิน วนั เรม่ิ สัญญา วันครบกําหนด หมายเหตุ Letter of Guarantee Avals
4. รายละเอียดของเลตเตอรออฟเครดติ ที่ลูกคาเปดไว แตย งั ใชไมห มด ณ ส้นิ วันเดียวกนั มดี งั นี้ (โปรดระบุ รายละเอยี ด) เงินบาท จาํ นวนเงนิ อัตราตา งประเทศ Import Letters of Credit Domestic Letters of Credit Time Bills Under L/C อน่ื ๆ (โปรดระบ)ุ 5. รายการอ่ืนที่ที่ตดิ ตอ กบั ธนาคาร (โปรดระบุรายละเอยี ด) ............................................................................................... ............................................................................................... ผูจดั ทํา วารี วนั ที่ 11/2/25x5 ผูสอบทาน ชนะ วนั ที่ 14/2/25x5
สํานักงานสอบบัญชอี ญั ชัน ชอื่ ลกู คา บรษิ ัท สวา ง จาํ กัด งวดบัญชี 31 ธันวาคม 25x4 กระดาษทาํ การ สรุปผลการตรวจสอบเงนิ สดและรายการเทียบเทาเงินสด ลาํ ดบั กระดาษทาํ การ รายการปรบั ปรุงง เดบติ เครดิต ดัชนีอางอิง 500 เดบิต คา รับรอง 1,000 2,000 AJE 1 A-1/1 คาซอ มแซม 500 1,000 คานาํ้ มนั รถ 4,000 AJE 2 A-2 เครดิต เงินสดยอ ย 1,000 200 AJE 3 A-3 ปรบั ปรงุ คา ใชจา ยเงนิ สดยอ ย 4,000 เดบติ เงนิ ฝากธนาคารออมทรัพย AJE 4 A-3 200 สรปุ ผลการตรวจสอบ เครดิต ดอกเบ้ียรับ ปรบั ปรงุ ดอกเบี้ยรับทบี่ ริษัทฯ ไมไดบนั ทกึ บญั ชี ณ สน้ิ งวด เดบิต เงนิ ฝากกระแสรายวนั เครดิต คาซอมแซมคางจาย ปรบั ปรงุ เชค็ คางจา ยนานเกนิ 6 เดือน ซ่งึ หมดอายุ เดบิต คาธรรมเนยี มธนาคาร เครดิต เงนิ ฝากกระแสรายวนั ปรบั ปรงุ คาธรรมเนยี มธนาคาร หากบรษิ ัทฯ ไดป รบั ปรุงรายการดงั กลาวขางตน จากผลการตรวจสอบสรปุ ไดว า 1.ยอดคงเหลือของเงินสดและเงนิ ฝากธนาคาร ณ วันท่ี 31/12/x4 มีอยูจรงิ 2.เงินสดและเงนิ ฝากธนาคาร ณ วนั ท่ี 31/12/x4 แสดงในงบการเงนิ อยางเหมาะสมถูกตองตามที่ควรและ เปดเผยขอมลู ไวอยา งครบถวน ผูจดั ทํา วารี วนั ท่ี 11/2/25x5 สอบทาน ชนะ วันท่ี 14/2/25x5
2. การตรวจสอบเงนิ ลงทุน เงินลงทนุ (Investment) หมายถึง สินทรพั ยท ่ีกจิ การมีไวเพ่ือเพิ่มความมั่นคั่งใหกบั กจิ การไมว า จะอยู ในรปู ของสวนท่จี ะไดรบั เชน ดอกเบี้ย คาสทิ ธแิ์ ละเงนิ ปน ผล ในรูปของราคาที่เพ่มิ ขนึ้ หรือในรปู ของประโยชน อยางอื่น ท่ีกิจการไดรับ การจัดประเภทเงินลงทุน ณ วันที่ในงบแสดงฐานะการเงิน แบงเปน 2 ประเภท คือ เงนิ ลงทนุ ช่ัวคราว และเงนิ ลงทนุ ระยะยาว 1. เงินลงทุนชั่วคราว (Temporary Investments) เปนเงินลงทุนท่ีกิจการต้ังใจจะถือไวไมเกิน 1 ป เงนิ ลงทุนช่วั คราวรวมถงึ หลักทรพั ยเ พือ่ คา หลักทรพั ยเ พ่อื ขาย เงินลงทุนทว่ั ไปและตราสารหน้ีท่จี ะครบกําหนด ภายใน 1 ป ท้งั นใี้ หเ ปนไปตามท่ีกาํ หนดในมาตรฐานการรายงานทางการเงินทีเ่ กย่ี วของ 2. เงินลงทุนระยะยาว เปนเงินที่กิจการตั้งใจจะถือหลักทรัพยไวเกินกวา 1 ป ไดแก เงินลงทุนเผื่อขาย เงนิ ลงทุนในบริษทั รวม เงินลงทุนในบริษัทยอยและเงนิ ลงทุนในกิจการรวมคา วตั ถุประสงคข องการตรวจสอบเงินลงทุน 1. เงนิ ลงทุนมีอยูจริงและเปน กรรมสิทธขิ์ องกิจการ 2. เงนิ ลงทุนและรายไดจ ากเงินลงทุนไดแสดงไวในงบการเงนิ อยางถูกตอ งและครบถวน 3. เงนิ ลงทนุ แสดงมลู คาที่ถกู ตอ งในงบการเงนิ ตามมาตรฐานการรายงานทางการเงินและจดั ประเภท ไวใ นงบการเงนิ อยา งเหมาะสม 4. เงนิ ลงทุนมีการแสดงรายการและมีการเปดเผยเกี่ยวกบั เงอ่ื นไขและขอจํากัด รวมท้ังภาระผกู พัน ไวอยางเหมาะสมครบถวนตามมาตรฐานการรายงานทางการเงนิ วิธกี ารตรวจสอบเปนลงทนุ 1. วิเคราะหเปรียบเทียบเงินลงทุนของปปจจุบันกับปกอน เพื่อดูการเปลี่ยนแปลงที่มีสาระสําคัญ พรอมท้ังสอบถามหาสาเหตุ สอลบทานดูวายอดยกมาตรงกับกระดาษทําการปกอน และตรงกับบัญชีแยก ประเภทหรอื ไม 2. ขอรายละเอยี ดเงินลงทุน ณ วันส้ินงวด พรอมทั้งตรวจนับเงินลงทนุ เพื่อพิจารณากรรมสิทธ์ิ และ เปรียบเทยี บผลจากการตรวจนบั กับรายละเอียดเงินลงทุนหรอื ทะเบยี นคุมเงนิ ลงทนุ ณ วนั สนิ้ งวด 3. การตรวจสอบการซ้ือขายเงินลงทุนระหวางงวด โดยวิเคราะหรายการซื้อและขายเงินลงทุน ท่ีมสี าระสําคัญและการตรวจสอบกบั เอกสารประกอบการจา ยเงิน สาํ เนาใบนําฝากธนาคารและหลกั ฐานอื่น ๆ ตลอดจนดูความเหมาะสมของการบันทึกราคาทุนของเงินลงทุนใหเปนไปตามหลักการบัญชีที่เก่ียวของ และ ตรวจสอบรายการขายเงนิ ลงทนุ ระหวางงวดโดยตรวจสอบกับเอกสารประกอบการรบั เงนิ พรอมทงั้ ตรวจสอบ ความถูกตองของการบันทึกกําไรขาดทุนจากการจําหนายเงินลงทุนพรอมตรวจสอบกับหนังสือจากบริษัท นายหนาซ้ือขายหลักทรัพยเก่ียวกับรายการซ้ือขายหลักทรัพยและตรวจสอบวาการซ้ือขายเงินลงทุนเปนไป ตามที่ไดรับอนุมัติหรือตามมติท่ีประชุมของฝายบริหารตรวจสอบการคํานวณรายการกําไรขาดทุนจากการ จําหนายเงินลงทุนกรณีท่ีเปนตราสารหน้ีใหตรวจสอบและสอบทานการคํานวณการตัดบัญชีสวนลดหรือ สว นเกนิ มูลคา หนุ ดว ย
4. ตรวจสอบรายไดจากเงินลงทุน ตรวจสอบยอดคงเหลือ ณ วันส้ินงวด รวมท้ังบัญชีรายไดและ คา ใชจ ายที่เกยี่ วขอ งกับบัญชคี มุ ยอดในบญั ชีแยกประเภททั่วไป 5. ตรวจสอบการตีราคาเงินลงทุน ผูสอบบัญชีควรตรวจสอบวาเงิน ณ วันสิ้นงวดบัญชีเปนราคา ทีเ่ หมาะสม และถือปฏิบตั ติ ามาตรฐานการรายงานทางการเงนิ 6. ตรวจสอบการแสดงรายการและการเปด เผยขอ มูลเก่ียวกับเงนิ ลงทุน ผูสอบบัญชีควรสอบทานวา เงินลงทุนไดแ สดงรายการ และเปดเผยขอมูลเปนไปตามมาตรฐานการรายงานทางการเงินทเ่ี กยี่ วของ ตวั อยา งท่ี 7.2 การตรวจสอบเงนิ ลงทนุ บรษิ ทั สวา ง จํากดั มียอดคงเหลอื บญั ชีเงนิ ลงทนุ ช่วั คราว ณ วนั ที่ 31 ธ.ค. 25x4 จํานวนเงนิ 812,000 บาทและบญั ชีคา เผ่อื การลดราคาเปนเงินลงทุน 5,000 บาท ซ่ึงเงนิ ลงทนุ ดังกลา วซื้อมาระหวางป 25x4 บรษิ ทั ฯ จดั ประเภทการลงทนุ ดังกลาวเปน หลกั ทรัพยเ พือ่ คา รายละเอียดของบัญชเี งินลงทุนมีดงั นี้ ยอดคงเหลอื ยอดคงเหลอื 31 ธ.ค. 25x3 31 ธ.ค. 25x3 เงินลงทนุ - 812,000 คาเผื่อการลดราคาเงินลงทนุ - (5,000) รวม - 807,000 รายละเอียดเงนิ ลงทุนและราคาปดของตลาดหลักทรพั ยมีดงั น้ี รายการ วันทซี่ ื้อ เลขทีห่ นุ จาํ นวนหุน ราคาตอ หุน ราคาทนุ 31 ธ.ค.25x4 เงนิ ลงทนุ ใน บจ.ก 3/3/x4 2001-7600 5,600 20.00 112,000 เงนิ ลงทุนใน บจ.ข 3/3/x4 6001-9500 3,500 เงินลงทุนใน บจ.ค 10/4/x4 5001-40000 35,000 100.00 350,000 รวม 10.00 350,000 812,000
จากการตรวจสอบพบวา ราคาปดของตลาดหลักทรพั ย ณ วนั ท่ี 31 ธ.ค. 25x4 เปน ดงั น้ี ราคาปด/หนุ รายการ ราคาปด ตลาดหลกั ทรพั ย (บาท) 31 ธ.ค.25x4 เงนิ ลงทุนใน บจ.ก 25.00 140,000 เงนิ ลงทนุ ใน บจ.ข 94.00 329,000 เงินลงทนุ ใน บจ.ค 9.50 332,500 รวม 801,500 ใหท าํ กระดาษทําการทีเ่ กยี่ วขอ งกบั การตรวจสอบเงนิ ลงทุน สาํ นักงานสอบบญั ชีอัญชนั ชื่อลกู คา บรษิ ัท สวา ง จาํ กดั งวดบัญชี 31 ธนั วาคม 25x4 กระดาษทําการ แนวการสอบบญั ชเี งินลงทุน วตั ถปุ ระสงคของการตรวจสอบ 1. เงินลงทนุ มีอยจู รงิ และเปน กรรมสทิ ธข์ิ องกจิ การ 2. เงนิ ลงทนุ และรายไดจากเงนิ ลงทนุ ไดแ สดงไวในงบการเงินอยางถูกตองและครบถว น 3. เงินลงทุนแสดงมูลคา ทถี่ กู ตอ งในงบการเงนิ ตามมาตรฐานการรายงานทางการเงนิ 4. เงนิ ลงทนุ และรายไดจ ากการลงทนุ ไดแสดงรายการในงบการเงิน และเปดเผยขอมูลอยา งถกู ตอง ครบถวนเปนไปตามมาตรฐานการรายงานทางการเงนิ
ที่ วธิ กี ารตรวจสอบ กระดาษทาํ การ ตรวจสอบโดย/ อา งอิง วันที่ 1 วเิ คราะหเปรียบเทียบเพือ่ พิจารณาความสมั พันธระหวา งเงนิ B ลงทุนเพื่อการลดราคาเงนิ ทุน รายไดจ ากเงินทุนรายการกําไร หรือขาดทนุ จากการจําหนายเงนิ ลงทนุ 2 ขอรายละเอยี ดเงนิ ลงทุนจากผเู ก็บและตรวจนบั เงนิ ลงทนุ เพือ่ B-1 พิจารณากรรมสิทธิ์ 3 ตรวจสอบยอดตนงวดกับกระดาษทําการปกอนกับทะเบียนคุม B-1 เงนิ ลงทุน ณ ส้นิ งวด 4 เปรยี บเทยี บยอดรายละเอียดการตรวจนับใหต รงกับบัญชยี อ ย B-1 และเปรยี บเทยี บกบั บญั ชแี ยกประเภท 5 วิเคราะหรายการซอ้ื ขายเงินลงทุนที่มสี าระสาํ คญั และตรวจสอบ B-1 วนั ดี ดงั นี้ 17/2/25x5 1) ตรวจสอบกบั หนงั สือแจง จากบริษทั ฯ นายหนาซอ้ื ขาย B-1 หลักทรัพย 2) ตรวจสอบเอกสารประกอบการรับเงนิ จากการขายและ ไมมี การจากซ้อื เงนิ ลงทนุ เชน สาํ เนาใบนําฝากธนาคารและ หลกั ฐานอื่น ๆ 3) ตรวจสอบสอบกําไรจากการขายเงนิ ลงทุนโดยทดสอบ ไมม ี การคํานวณราคาขายและราคาทนุ ของเงินลงทุนท่ี จําหนา ย 6 ตรวจสอบการแสดงราคารวมบญั ชขี องเงินลงทนุ และการจัด B-1 ประเภทเงนิ ลงทุน 7 สอบทานวาไดมกี ารนําเงินลงทนุ ในหลักทรัพยไ ปคํ้าประกัน ไมมี หรอื ไม โดยตรวจสอบกบั สัญญาเงนิ กู รายงานการประชมุ ตาํ ยืนยันยอดจากบคุ คลภายนอก หรอื เอกสารอน่ื ทีเ่ ก่ียวขอ ง ผจู ัดทํา วันดี วันที่ 17/2/25x5 ผสู อบทาน ชนะ วันที่ 23/2/25x5
สํานักงานสอบบัญชอี ัญชนั ชือ่ ลูกคา บรษิ ทั สวา ง จํากัด งวดบัญชี 31 ธันวาคม 25x4 กระดาษทําการ เงินลงทุน กระดาษ ยอดคงเหลือ ยอดคงเหลือ รายการปรบั ปรงุ AJE ยอดคงเหลอื ที่ ช่ือบญั ชี ทาํ การ ทต่ี รวจสอบ ตามบญั ชี เดบิต เครดิต ตรวจสอบ ณ 31 ธ.ค 25x4 ณ 31 ธ.ค 25x3 อา งอิง ณ 31 ธ.ค 25x3 เงนิ ลงทนุ ช่วั คราว B-1 - 812,000 ¥ 812,000 หัก คา เผอื่ การปรับ B-1 - 5,000 ¥ (5) 5,000 (10,500) มูลคา เงนิ ลงทุน- หลักทรพั ยเ พ่อื คา รวม 807,000 801,500 ¥ ตรวจสอบกบั บัญชแี ยกประเภททว่ั ไป ณ วนั ท่ี 31/12/25x4 F/P ทดสอบการบวกเลข ผสู อบทาน ชนะ วันที่ 23/2/25x5 ผูจัดทํา วนั ดี วนั ท่ี 17/2/25x5 สํานกั งานสอบบัญชอี ัญชัน ชอื่ ลูกคา บริษัท สวา ง จาํ กดั งวดบัญชี 31 ธนั วาคม 25x4 กระดาษทาํ การ การตรวจสอบเงินลงทนุ จํานวนหนุ ราคา มลู คา มลู คา รายการกําไร (ขาดทนุ )ท่ยี ัง วนั ท่ีซ้อื รายละเอยี ด เลขที่หนุ ทนุ ตอ ราคาทนุ ทั้งส้ิน ยตุ ิธรรม ยุตธิ รรม ไมไดเ กิดขึน้ หนุ ตอหนุ 28,000 (21,000) 3/3/x4 หุนทุน บจ.ก 2001-7600 5,600 Ñ 20 Ñ 112,000 Cv 25 S 140,000 C (17,500) 3/3/x4 หนุ ทนุ บจ.ข 6001-9500 3,500Ñ 100 Ñ 350,000 Cv 94 S 329,000 C (10,500) 10/3/x4 หนุ ทุน บจ.ค 5001-40000 35,000Ñ 10 Ñ 350,000 cCv 9.5 S 332,500 C 5,000 (5,500) รวมทั้งส้นิ 812,000¥ 801,500 คา เผอื่ การลดราคาเงินลงทุนตามบัญชี รายการปรบั ปรงุ บนั ทึกบญั ชีเพม่ิ B
บรษิ ัท ฯ ยังไมไ ดบ นั ทกึ หลกั ทรัพยเ พอ่ื คาดว ยมูลคา ยุตธิ รรม ณ วันที่ 31/12/25x4 ดงั น้นั จึงควรปรับปรุงรายการดงั น้ี AJE 5 เดบิต รายการขาดทุนทยี่ ังไมไ ดเ กดิ ข้ึน-หลักทรัพยเพื่อคา เครดติ คาเผือ่ การปรับปรุงมลู คาเงินลงทุน-หลักทรัพยเ พ่ือคา ทดสอบการบวกเลข ¥ ตรวจสอบกบั บญั ชีแยกประเภททัว่ ไป ณ วนั ท่ี 31/12/25x4 C ทดสอบการคํานวณ S ตรวจสอบกบั ราคาเสนอซื้อลา สุด ณ วนั ที่ 31/12/25x4 Ñ ตรวจนบั และตรวจสอบกับรายละเอยี ดเงินลงทุน ณ วนั ท่ี 31/12/25x4 V ตรวจสอบกบั ใบสาํ คญั จา ยทไี่ ดรบั อนมุ ตั แิ ละใบเสรจ็ รบั เงินและตรวจสอบกับหนงั สอื แจง จากบริษัทซ้อื ขายหลกั ทรัพย ผจู ดั ทาํ วนั ดี วนั ท่ี 17/2/25x5 ผูสอบทาน ชนะ วันที่ 23/2/25x5 สาํ นกั งานสอบบัญชีอัญชัน ชื่อลกู คา บรษิ ัท สวาง จาํ กัด งวดบัญชี 31 ธนั วาคม 25x4 กระดาษทําการ สรปุ ผลการตรวจสอบเงนิ ลงทุน เงินลงทุนชว่ั คราวประกอบดว ยหลกั ทรพั ยเพื่อคา จากการตรวจสอบพบวา บริษัทฯ ยงั มไิ ดบันทึก หลกั ทรัพยเ พ่ือคา ดวยมูลคา ยุติธรรม ณ วนั ท่ี 31/12/25x4 จงึ เสนอปรบั ปรุงรายการดังน้ี ลําดบั กระดาษทํา รายการปรับปรุง เดบติ เครดิต การอางอิง AJE B-1 รายการขาดทนุ ท่ยี ังไมเกิดข้ึน-หลักทรัพยเพ่อื คา 5,500 คา เผื่อการปรบั มูลคา เงนิ ลงทนุ -หลักทรพั ยเ พือ่ คา 5,500 จากการตรวจสอบสรปุ ไดว า หากบรษิ ัทฯ ไดป รับปรงุ รายการขางตน บัญชีเงนิ ลงทุนช่ัวคราว ณ วันท่ี 31/12/25x4 มอี ยจู ริงเปน กรรมสทิ ธข์ิ องกจิ การ และแสดงดว ยมลู คาที่ถูกตอ งตามมาตรฐานการรายงานทาง การเงนิ ผจู ัดทาํ วันดี วนั ที่ 17/2/25x5 ผูสอบทาน ชนะ วันที่ 23/2/25x5
3.การตรวจสอบลูกหนก้ี ารคา ลูกหนี้การคา (Trade Account Receivables) หมายถึง เงินที่ลูกคาคางชําระคาสินคาหรือ บรกิ ารท่ีกิจการไดขายหรอื ใหบ ริการตามปกติ และลูกหน้ตี ามตว๋ั เงนิ รบั อนั เกดิ จากคาสินคาหรอื บรกิ ารดังกลาว ลูกหน้ีการคาจะแสดงในงบแสดงฐานะการเงินทางดานสินทรัพยหมุนเวียน โดยแสดงรวมกันกับ ลกู หนี้อนื่ ภายใตห ัวขอ ลูกหน้กี ารคา และลูกหน้อี ่ืน วตั ถุประสงคข องการตรวจสอบลูกหน้ีการคา 1. ลูกหนี้ ณ วันสนิ้ งวดมีอยจู รงิ และไดบันทกึ ไวอ ยางครบถว น 2. ลกู หนีใ้ นงบการเงนิ แสดงยอดดวยจาํ นวนสทุ ธทิ ค่ี าดวาจะไดร ับ 3. ลูกหนี้การคา แสดงไวใ นงบการเงนิ และเปด เผยขอมลู อยา งถูกตองครบถวน วธิ กี ารตรวจสอบลกู หน้กี ารคา 1. วเิ คราะหเปรยี บเทียบยอดคงเหลอื หรือลูกหนป้ี ปจจุบนั กับปก อ น เพ่อื พจิ ารณาการเปล่ยี นแปลง ทมี่ ีสาระสําคัญของยอดปปจจุบันกับปกอน และความสมั พันธระหวางบัญชีลกู หน้ีกับบัญชีอ่ืนท่ีเกี่ยวของ เชน ยอดขาย คาเผื่อหน้ีสงสัยจะสูญ และหนี้สงสัยจะสูญ พรอมทั้งทดสอบการคํานวณอัตราสวนทางการเงิน เชน อตั ราการหมนุ เวียนลกู หนี้การคา ลูกหนก้ี ารคา ตอ สนิ ทรัพยห มนุ เวยี น คาเผื่อหน้ีสงสยั จะสูญตอลูกหนี้ 2. ตรวจสอบรายการยกมาของบัญชีลูกหนี้การคา และบัญชีอื่นที่เก่ียวของกับกระดาษทําการ ปกอ น 3. ขอรายละเอียดลูกหน้ี ณ วันสิ้นงวด ทดสอบการบวกเลขในรายละเอียดบัญชีลูกหน้ีใหไดยอด ท่ถี ูกตองแลวนํายอดที่ไดไปเปรียบเทียบกับยอดในบัญชีคุมยอดลูกหน้ี และบัญชีแยกประเภททั่วไปในวันส้ิน งวดใหตรงกนั สมุ ตรวจการบันทึกรายการกับเอกสารหลักฐานการบันทึกบัญชีขายสินคาตรงตามรายการขอมูล ในใบกํากับสนิ คา ใบสง ของ และใบสัง่ ขายสินคา 4. ความเหามะสมของคาเผ่ือหน้ีสงสัยจะสูญและการวิเคราะหอายุหน้ี ลูกหน้ีจะตองแสดงในงบ แสดงฐานะการเงินตามจํานวนท่ีคาดวาจะเรียกเก็บได ดังน้ัน ลูกหน้ีท่ีคาดวาจะเรียกเก็บไมได ณ วันส้ินรอบ ระยะเวลาบัญชี กิจการตองตั้งเปนคาเผื่อหนี้สงสัยจะสูญนําไปลดยอดลูกหนี้ เพื่อใหแสดงมูลคาลูกหนี้ การประมาณจํานวนหน้ีสงสัยจะสูญควรใชวิธีที่เหมาะสมกับลักษณะของลูกหนี้ของกิจการลูกหน้ีของกิจการ แตล ะแหง ผสู อบบัญชีสามารถสอบทานความเพียงพอของคา เผื่อหนี้สงสัยจะสูญจากรายงานการวเิ คราะหอายุ หนี้ที่กิจการเปน ผูจดั ทําข้ึน การวิเคราะหอ ายุหนี้เปนการจัดหมวดหมูแยะลูกหน้ีที่คางชาํ ระ ณ วันสน้ิ งวดออก ตามระยะเวลาท่ีคางชําระ เชน 30 วัน 31-60 วัน 61-90 วัน และเกินกวา 90 วัน เปนตน ระยะเวลาขางตน เพ่อื ประมาณการคา เผือ่ หนส้ี งสยั จะสูญ
ตวั อยา ง บรษิ ทั ก. จาํ กัด มลี กู หนที้ ี่คา งชําระท้งั ส้นิ ณ วันที่ 31 ธนั วาคม 25x1 จาํ นวน 75,000 บาท กําหนด ชาํ ระภายใน 30 วนั ตามรายละเอียดดังนี้ วนั ท่ีขาย จาํ นวนเงนิ บรษิ ัท ก. จํากัด 4 ธ.ค. 25x1 15,000 บริษัท ข. จาํ กดั 15 ต.ค. 25x1 5,000 บรษิ ทั ค. จาํ กดั 18 ก.ย. 25x1 20,000 บรษิ ัท ง. จาํ กัด 30 ก.ย. 25x1 15,000 บรษิ ัท จ. จํากดั 12 ธ.ค. 25x1 5,500 บริษทั ช. จํากัด 5 ส.ค. 25x1 4,500 บรษิ ัท ก. จาํ กัด 12 พ.ย. 25x1 10,000 รวม 75,000 ประมาณการลูกหน้ีตามระยะเวลาท่ีคาดวา จะเก็บเงนิ ไดด ังนี้ ระยะเวลาทีค่ างชาํ ระ ประมาณการที่คาดวา จะเก็บเงินไมได ยงั ไมถ งึ เวลาทคี างชาํ ระ 1% 1-30 วัน 2% 30-60 วัน 4% 61-90 วัน 10% เกนิ 90 วนั 15% ตารางการวิเคราะหอายหุ น้ี ลกู หนี้ จาํ นวนเงิน หนี้ที่ยงั ไม หนีท้ ีค่ รบกําหนด ครบกาํ หนด 1-30 วัน 31-60 วนั 61-90 วนั เกินกําหนด บริษทั ก. จํากัด 25,000 15,000 10,000 บริษทั ข. จํากัด 5,000 5,000 บริษทั ค. จาํ กัด 20,000 20,000 บรษิ ัท ง. จํากัด 15,000 15,000 บริษัท จ. จํากัด 5,500 5,500 บริษทั ช. จํากัด 4,500 4,500 รวม 75,000 20,500 10,000 5,000 35,000 4,500
จากตารางการวิเคราะหอ ายหุ นี้สามารถพิจารณาความเหมาะสมของการต้งั คาเผ่อื หนี้สงสยั จะสญู ดงั น้ี ระยะเวลาท่คี า งชําระ ประมาณการที่คาดวาจะเก็บเงินไมได ยังไมถงึ กําหนดชาํ ระ 20,500 x 1 % = 205 1-30 วนั 10,000 x 2 % = 200 31-60 วัน 5,000 x 4 % = 200 61-90 วนั 35,000 x 10 % = 3,500 เกิน 90 วนั 4,500 x 15 % = 675 รวม 4,780 หากบัญชคี า เผื่อหน้ีสงสัยจะสญู มียอดคงเหลือ 2,000 บาท จะตอ งปรับปรงุ รายการบัญชโี ดยบันทกึ ในสมุด รายวันทว่ั ไปดังนี้ เดบิต หนสี้ งสยั จะสูญ 2,780 เครดิต คาเผ่อื หน้สี งสยั จะสูญ 2,780 5. ตรวจสอบการตัดหน้ีสูญ ผูสอบบัญชจี ะตองตรวจสอบการตัดหนสี้ ญู วา มีการอนมุ ตั ทิ ุกรายการและมีเหตผุ ล ท่สี มควร เพื่อมิใหมกี ารปดบังการทุจรติ โดนตักบญั ชีลูกหนที้ ่ีดีเปนสูญผูสอบบัญชไี มมีอํานาจที่จะสั่งใหกิจการ ตัดหน้ีสูญรายใดรายหน่ึง เพียงแตอาจขอใหกิจการตั้งคาเผื่อหนี้สงสัยจะสูญเพ่ิมขึ้นเทาน้ัน ผูสอบบัญชีควร ติดตามวากิจการควบคุมลูกหนี้ที่ตัดบัญชีเปนสูญไปแลวอยางรัดกุมหรือไม เพื่อประโยชนในการติดตามเรียก เก็บเงนิ ในภายหนาหรอื ติดตามดูวา ลูกหนท้ี ่ีตัดเปนหนสี้ ญู แลว รายใดบา งทีอ่ าจนํามาชําระใหก จิ การ 6. ตรวจสอบรายการหักหนี้ รายการหักหน้ีใหลูกคาเน่ืองจากรับคืนสินคาหรือสินคาชํารุดเสียหาย ตองมี เอกสารประกอบรายการบัญชที ่ีเปนใบหักหนี้และผมู อี นุมตั ิรายการหักหน้ี 7. ตรวจตัดยอดขาย การตรวจตัดยอดขายมีวัตถุประสงคเพ่ือใหแนใจวาบัญชีขายลูกหนี้การคาและสินคา คงเหลือ บันทึกถูกตอ งตามงวดบัญชีโดยสมุ เลอื กใบสงของ/ใบกาํ กบั ภาษี ในชาวง 5 วนั กอ นและหลังวนั ท่ใี นงบ การเงนิ โดยดําเนินการดงั นี้ 1) ตรวจสอบลายเซ็นของผูร บั สินคา และวนั ท่ีรบั สนิ คา วา มีการสงมอบสินคาจรงิ 2) ตรวจสอบการบันทึกรายการขายในสมดุ รายวันขายและผานรายการไปยังบัญชีแยกประเภททั่วไป 3) ตรวจสอบการบันทึกบัญชีลูกหนแี้ ละบญั ชีลูกหน้รี ายตวั 4) ตรวจสอบการตัดบัญชสี ินคาคงเหลอื ตามบญั ชีคมุ สินคาประเภท 8. การยืนยันยอดลูกหน้ี การยืนยันยอดลูกหนี้เปนการติดตอกับลูกหน้ีโดยตรงเปนลายลักษณอักษร เพ่ือสอบถามถึงยอดลูกหนี้ ณ วันส้ินปหรือ ณ วันใดวันหนึ่ง การยืนยันยืนยันยอดลูกหนี้จะเปนการพิสูจน ความมีอยูจริงของลูกหน้ี ในการสงหนังสือยืนยันยอดลูกหนี้ผูสอบบัญชีจะเปนผูสงหนังสือขอยืนยันยอด ผูบริหารจะเปนผูลงนามในหนังสือขอคํายืนยันยอด เพ่ืออนุมัติใหลูกหน้ีเปดเผยขอมูลที่จําเปนแกผูสอบบัญชี และขาใหลกู หนย้ี นื ยนั ยอดมายงั ผูสอบบัญชีโดยตรง
ขน้ั ตอนการยืนยันยอดลูกหนี้ 1) สุมทดสอบการยนื ยนั ยอดคงเหลอื บญั ชีลูกหนี้การคา โดยจัดทําหนังสือยนื ยันยอดลูกหนส้ี งหนงั สือ ขอยืนยนั ยอดลูกหนแ้ี ละติดตามผลขอ โตแ ยง 2) ทดสอบลูกหน้ีที่ไมไดแจงขอโตแยงหรือตอบรับ สอบทานการชําระเงินและรายการปรับปรุง ตามขอมูลในเอกสารอางองิ ทเี่ กิดขน้ึ จรงิ หลังการยืนยนั ยอดตอนน้ี 3) สอบทานยอดคงเหลือ ณ วันที่ยืนยันยอดหนี้ โดยเปรียบเทียบกับขอมูลในเอกสารท่ีมีใชในการ บันทกึ รายการ 4) สรุปผลการยืนยันยอดหนี้และการตดิ ตามผล การยนื ยันยอดลูกหนี้ ทําได 2 วธิ ี คอื 1. วิธแี จงจํานวนเงินทเ่ี ปน หนใ้ี นหนังสอื ขอยืนยนั ยอด 2. วธิ ีสอบถามโดยไมแ จงจาํ นวนเงนิ ทีเ่ ปน หนีใ้ นหนังสอื ขอยนื ยันยอด 1. วิธีแจงจํานวนเงินท่ีเปนหน้ีในหนังสือขอยืนยันยอด ตามวิธีหนี้ผูสอบบัญชีจะตองทราบยอด คงเหลือในบัญชลี ูกหนี้รายตวั ของลูกคา หนงั สือยนื ยันยอดลกู หนตี้ ามวิธีนีจ้ ะมี 2 แบบ คือ 1. แบบตอบทุกกรณี (Positive Form of Request) เปนแบบท่ีขอใหลูกหน้ีตอบยืนยันวาจํานวน หนที้ ่ีแจงไปน้ันถูกตองหรือไม โดยแจง จาํ นวนเงินที่เปนหนี้ ณ วันใดวันหน่ึงในหนงั สือขอยืนยันยอด และขอให ลูกหน้ีตอบไมวายอดที่แจงจะถูกตองหรือมีขอทักทวงก็ตาม การยืนยันยอดแบบตอบทุกกรณีจะใชเม่ือผูสอบ บัญชีไดประเมินวา ความเส่ียงสืบเน่ืองหรือความเสี่ยงจากการควบคุมอยูในระดับสูง วิธีนี้เหมาะท่ีจะใชกับ กจิ การท่มี ลี ูกหนีน้ อยรายและรายและแตล ะรายมียอดหนเี้ ปน จาํ นวนเงินมาก ในการยืนยันยอดแบบทุกกรณีหากไมไดรับคําตอบ ผูสอบบัญชีควรใชวิธีการตรวจสอบอ่ืนทดแทน หรือถือวารายการนั้นเปนรายการที่มขี อผิดพลาด ตัวอยางของวิธีการตรวจสอบอ่ืนทดแทนเพื่อใหไดหลักฐาน อ่นื ท่ีแสดงถึงความมอี ยูจ ริงของลูกหนท้ี ดแทนคํายืนยนั จากลกู หนี้ ไดแ ก (1) การตรวจสอบกาชําระเงินจากลูกหนี้ภายหลังวันสิ้นงวด ซึ่งเปนวิธีการตรวจสอบอื่นท่ีมี ประสิทธิภาพมากท่ีสุดวิธีหน่ึง โดยผูสอบบัญชีจะตรวจสอบกับการรับชําระหลังวันที่ในงบการเงิน กบั ใบเสรจ็ รบั เงนิ (2) ตรวจสอบหลกั ฐานการเปนหนท้ี ี่เกิดข้ึน ซ่ึงจะใชในกรณีทมี่ าสามารถตรวจสอบการรับชําระหลัง วันที่ในงบการเงิน ผูสอบบัญชีควรตรวจสอบเพ่ือใหม่ันใจวาการขายเกิดข้ึนจริงโดยตรวจสอบกับหลักฐาน การขาย เชน ใบกาํ กับสนิ คา คําสั่งซ้ือทไี่ ดร ับจากลูกหนี้ เปน ตน 2. แบบตอบเมือ่ ทกั ทวง (Negative Form of Request Form) เปน แบบทีแ่ จงจาํ นวนเงนิ ที่เปนหน้ี ณ วันใดวนั หนึง่ โดยขอใหลกู หน้ตี อบเฉพาะกรณที ม่ี ขี อ ทกั ทวงวา ยอดหน้ีไมตรงกบั ทปี่ รากฏในหนงั สอื ยืนยนั ยอด วธิ ีนค้ี วรใชก ับกจิ การทีม่ ีลูกหนร้ี ายยอ ยมากรายและแตล ะรายมยี อดคา งชําระไมส งู มากนกั และผูส อบ บัญชีเหน็ วาการควบคมุ ภายในดา นลูกหนีข้ องลูกคามปี ระสทิ ธผิ ลเพยี งพอ 2. วิธีสอบถามโดยไมแจงจํานวนเงินท่ีเปนหน้ีในหนังสือยืนยันยอด ผูสอบบัญชีจะใชการยืนยันยอดวิธีน้ี ในกรณีทีไ่ มสามารถทราบยอดคงเหลือในบัญชีลกู หนี้ไดในขณะน้ัน จึงใหลกู หนีแ้ จง จาํ นวนเงินทเ่ี ปนหน้ีกิจการ ณ วันใดวนั หนึ่งมาใหทราบ
การประเมินผลการยืนยันยอดลูกหน้ีนัน้ ผูสอบบัญชีควรสรุปผลการยืนยันยอดลูกหนี้ไวในกระดาษ ทาํ การเพื่อการอางอิงภายหลัง สําหรับลูกหน้ีทไ่ี มตอบยืนยันหน้ี ผูสอบบญั ชีอาจตองสงหนังสือยืนยันยอดเปน ครั้งท่ีทีสอง และอาจจําเปนตองใชวิธีการตรวจสอบอ่ืนเพื่อพิสูจนความถูกตอง เชน ตรวจสอบสัญญาซ้ือขาย ตรวจสอบรายการรบั ชําระภายหลงั วนั ทขี่ อยืนยนั ยอด เปน ตน 9. ตรวจสอบการแสดงรายการและการเปดเผยขอมลู โดยพิจารณาถงึ การรายงานตามมาตรฐานการรายงาน ทางการเงิน การจําแนกบัญชีลูกหน้ีการคาออกจากลูกหนี้อ่ืน ความความเพียงพอในการเปดเผยขอมูลภาระ ผูกพันของลกุ หนี้ จํานวนและรายละเอียดของลกู หนี้ที่ใชเ ปนหลักทรพั ยค ํา้ ประกัน วนั ท่ี............................... ที่ ..............(เลขทใี่ บยืนยันยอด)................ เรยี น ..............(ชอื่ ลูกคา)................................ โปรดแจง ไปยังนาย.......(ช่อื ผสู อบบญั ชี).......ผูสอบบัญชีของบรษิ ทั ฯวา ณ วันท่ี ................ทานเปนหนบี้ ริษัท ...............(ชือ่ ลกู หนี้).............ประเภท............................ตามจํานวนเงินทีแ่ จง ขางลางน้ถี กู ตองแลว หรอื มีขอทกั ทวง ประการใดโดยใชหนังสอื ยนื ยนั ยอดขางน้ี โปรดใชซองซงึ่ จาหนา เรียบรอยแลวทแี่ นบสงมาดวย ขอขอบคณุ ท่ีทานใหความ รวมมอื ในโอกาสนี้ และขอเรียนวา หนงั สือนี้มิใชใบทวงหนห้ี ากแตใ ชป ระโยชนใ นการตรวจสอบบญั ชีของบริษทั ……………… สาํ หรบั ปสน้ิ สดุ วันท่.ี ......................เทา น้ัน อน่งึ โปรดสงั เกตวายอดหนท้ี ่ีขอใหยืนยันยอดนนั้ เปน ยอดหนี้ ณ วนั ท่ี....................................รายการทีเ่ กิดขึ้น หลงั จากน้ัน ใหถือวาไมเ กยี่ วของกนั ขอแสดงความนับถือ ....................................................................... (.....................................................................) กรณุ าฉกี ตามรอยเสน ประแลวสง สวนซึง่ กรอกขอ ความเรยี บรอยแลวโดยใชซ องทีแ่ นบ ............................................................................................................................................................................................... หนงั สือตอบยนื ยนั ยอด ที.่ .......(เลขทใ่ี บยนื ยนั ยอด).............. เรียน นาย........(ชื่อผสู อบบญั ช)ี ......................... ผสู อบบญั ชีบริษัท..........(ชือ่ ลกู คา )........... ก. ยืนยนั วาขาพเจา/เรา.......(ชือ่ ลูกหน้ี).............เปนหนบี้ ริษทั ...........(ช่ือลกุ คา)....................ประเภท.................... ณ วนั ท.ี่ ..............................เปนจํานวนทง้ั ส้นิ .....................................................บาท (ตวั อกั ษร....................................................................) ข. ยอดเงนิ ที่แจงมานน้ั ไมถกู ตองตรงกบั ยอดตามบญั ชีของขาพเจา /เรา..............................ซึ่งแสดงยอดเปน หน้ี บริษทั .....................................ประเภท.........................ณ วนั ท่.ี .............................................เปน จํานวนเงนิ ทงั้ ส้ินเพยี ง .......................บาท (ตัวอักษร..........................................................................) ขอแสดงความนบั ถือ (............................................................) ภาพที่ 7.2 แสดงตวั อยางหนงั สอื ยนื ยนั ยอดลกู หน้แี บบทกุ กรณี
วนั ที่........................... ที่ ..................(เลขทใ่ี บยนื ยนั ยอด)................ เรยี น …………………………………………………………. …………………………………………………………. บริษทั ฯ ขอเรยี นใหทา นทราบวา วันท.่ี ............ทานเปนหนบี้ ริษทั ........................(ชอ่ื ลูกคา)................................. เปน จาํ นวนเงินท้ังสนิ้ ............................บาท (ตวั อักษร.........................................................................................) ประเภท.......................................ตามจํานวนเงนิ ทแ่ี จงขางลา งนี้ถกู ตอ งแลว หรือมขี อ ทกั ทว ง หากทานเห็นวา ไมถ ูกตอ งโปรดแจง ขอทกั ทว งไปยังนาย................................................................ผูสอบบญั ชขี องบรษิ ทั ฯ โดยใชห นงั สอื ตอบยนื ยนั ยอดดานลาง โปรดใชซองซึ่งจาหนา ซองเรียบรอยแลว ตามท่แี นบมาดว ย บรษิ ทั ฯ ขอเรียนวา หนงั สือนี้มใิ ชใ บทวงหน้แี ตใ ชป ระโยชนในการตรวจสอบบญั ชสี าํ หรับปส้ินสุดวันที่ ...................ของบรษิ ัทเทา นนั้ ถายอดที่เปน หนถ้ี กู ตองแลว ทา นไมจําเปนตอ งตอบ อน่ึง โปรดสังเกตวา ยอดหน้ที ่ีขอใหยืนยนั ยอดนัน้ เปน ยอดหน้ี ณ วันที.่ ...................................รายการท่ีเกดิ ข้ึน หลงั จากน้นั ใหถ ือวา ไมเ กยี่ วของกัน ขอแสดงความนับถือ (.....................................................) กรุณาฉีกตามรอยเสนประแลวสง สวนซงึ่ กรอกขอ ความเรียบรอ ยแลว โดยใชซ องท่แี นบ ........................................................................................................................................................................................... ขอทกั ทวง ท.ี่ ....(เลขทีใ่ บยนื ยนั ยอด)......... เรยี น นาย......................(ชื่อผสู อบบัญช)ี ...................... ผูสอบบญั ชีบรษิ ัท..............(ชอ่ื ลกู คา)................. ขา พเจา/เรา...........................................................ขอเรียนวา จาํ นวนเงิน.....................บาท ท่แี จง ไปน้นั ไม ถูกตอง ทั้งน้ี ณ วนั ท.่ี .......................................................................ขาพเจา/เรา เปนหน้ีบรษิ ัท........................................ ประเภท.....................................เปนจาํ นวนเงินทง้ั สิ้น...........................บาท (ตัวอกั ษร....................................................) ขอแสดงความนับถือ (.........................................................) ภาพที่ 7.3 แสดงตวั อยางหนังสือยนื ยันยอดลูกหนแี้ บบตอบเม่ือทักทว ง
วันท.่ี .......................... ท่ี ..............(เลขทใ่ี บยนื ยนั ยอด)................ เรยี น .............................................................. โปรดแจง ไปยังนาย.................(ชื่อผูส อบบญั ชี)......................ผสู อบบัญชีของบรษิ ทั วา ณ วันท.่ี ........................... ทานเปน บรษิ ัท................(ชื่อลกู คา).....................เปน จาํ นวนเงนิ เทา ใด โดยกรอกขอ ความในหนงั สอื ตอบยืนยนั ยอด ขางลางนี้ และใชซองซึง่ จา หนาเรยี บรอยแลว แนบสงมาดวย ขอขอบคณุ ท่ที า นใหความรวมมือ ในโอกาสนี้และขอเรยี น วา หนังสอื น้มี ใิ ชใบทวงหนี้ หากแตใ ชประโยชนใ นการตรวจสอบบญั ชขี องบรษิ ัทสาํ หรับปสนิ้ สุดวนั ท่ี............................... เทาน้ัน อนงึ่ โปรดสงั เกตวา ยอดหนท้ี ข่ี อใหยนื ยันยอดนน้ั เปนยอดหนี้ ณ วนั ที่....................................รายการท่เี กดิ ขึน้ หลังจากน้ัน ใหถ อื วาไมเ กี่ยวขอ งกัน ขอแสดงความนบั ถอื (.........................................................) กรณุ าฉกี ตามรอยเสนประแลวสง สว นซงึ่ กรอกขอความเรยี บรอยแลว โดยใชซ องท่ีแนบ ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. หนงั สือตอบยนื ยนั ยอด ที่........................................................... เรียน นาย........(ชือ่ ผสู อบบญั ช)ี ......................... ผูส อบบัญชีบริษทั ..........(ชื่อลกู คา)........... ขา พเจา/เรา.............(ช่ือลูกหน)ี้ ...................ขอแจงวา เปนหน้บี ริษทั ........(ช่ือลกู คา)..............ประเภท................. ณ วนั ท.ี่ ......................เปน จาํ นวนเงินท้ังส้นิ ........................บาท (ตัวอกั ษร......................................................................) ขอแสดงความนับถอื (.........................................................) ภาพท่ี 7.4 แสดงตัวอยา งหนังสอื ขอยืนยันยอดลูกหนีแ้ บบสอบถามโดยไมระบยุ อดคงเหลือ
ตวั อยา งท่ี 7.3 การตรวจสอบลูกหนี้ บรษิ ัท สวา ง จํากัด มีนโยบายในการจําหนายสินคาเปน เงินเชอื่ มรี ายละเอยี ดท่เี ก่ยี วของกับลกู หน้ี ดงั นี้ 1. ยอดคงเหลอื บญั ชีลกู หน้กี ารคา และคาเผือ่ หนส้ี งสยั จะสูญ มดี งั น้ี ยอดคงเหลือ ยอดคงเหลือ ณ 31 ธ.ค. 25x3 ณ 31 ธ.ค. 25x4 ยอดตามบญั ชีลกู หน้ีการคา ณ วนั ท่ี 31 ธ.ค. 25x4 210,000 285,000 หกั คา เผื่อหน้ีสงสัยจะสญู (6,000) (10,950) ลกู หน้ีการคา สุทธิ 204,000 274,050 2. ยอดรวมของลกู หน้ีรายตวั วันที่ 31 ธ.ค. 25x4 ประกอบดวยรายละเอียดดังน้ี ชื่อลูกหน้ี วันทขี่ าย จาํ นวนเงนิ บจ. หน่ึง 10 พ.ค. 25x4 50,000 บจ. หนึ่ง 19 ธ.ค. 25x4 100,000 บจ. สอง 1 ธ.ค. 25x4 30,000 บจ. สาม 4 ธ.ค. 25x4 20,000 บจ. สาม 1 ธ.ค. 25x4 10,000 บจ. สี่ 18 ธ.ค. 25x4 20,000 บจ. หา 23 พ.ย. 25x4 45,000 บจ. หก 22 ส.ค. 25x4 10,000 285,000
3. บริษัทฯ มีนโยบายในการตั้งคา เผื่อหนีส้ งสยั จะสูญดังน้ี เวลาเกบ็ หน้ี อตั รารอยละ 1-30 วัน 2% 30-60 วนั 5% 61-90 วนั 10% 91-120 วัน 20% 121 วันข้นึ ไป 100% บริษัทฯ มบี ัญชีคาเผ่อื หน้สี งสยั จะสญู ยกมา 6,000 บาท 1 ม.ค. 25x4 ไดต ั้งคาเผื่อหนี้สงสัยจะสูญเพ่มิ ระหวางป 4,950 บาท 4. จากการตรวจสอบบญั ชลี กู หน้ี โดยสงหนงั สอื ยืนยนั ยอดลกู หน้กี ารคา ณ วันที่ 31 ธ.ค. 25x4 ไปยังลูกหนท้ี ง้ั 6 ราย โดยสงหนงั สือยืนยันยอด วนั ที่ 8 ม.ค. 25x5 และตดิ ตาม หนงั สือยืนยันยอดดังนี้ คร้ังท่ี 1 วันที่ 5 มกราคม 25x5 ครง้ั ท่ี 2 วนั ท่ี 20 กมุ ภาพันธ 25x5 5. จากการติดตามผลการยนื ยนั ยอดลกู หนป้ี รากฏผลดงั น้ี รายการ จํานวนลูกคา จํานวนเงิน ตอบยนื ยนั วาถูกตอง 3 215,000 ตอบปฏเิ สธวา ไมถ ูกตอง 1 30,000 สง คืนโดยไปรษณยี 1 10,000 ไมไ ดรับคาํ ตอบ 1 30,000 6 285,000
- ลูกหนี้รายที่ตอบวา ถูกตอง มีจํานวน 3 ราย คอื บจ. ส่ี และ บจ.หา และจากการตรวจสอบหลักฐานชําระ เงินหลังวันสิ้นปกับสําเนาใบนําฝากธนาคาร และสําเนาใบเสร็จรับเงินจนถึงวันที่ 15 มี.ค 25x5 พบวา บจ. หน่ึง ชําระแลว 50,000 บาท เมื่อวนั ท่ี 20 ก.พ. 25x5 บจ. สี่ ยงั คางชาํ ระ บจ. หา ชําระแลวเมือ่ วันท่ี 29 ม.ค. 25x5 - ลูกหนี้รายที่ตอบปฏิเสธวาไมถูกตอง คือ บจ. สอง แจงวายอดคางชําระมีเพียง 20,000 บาท ผลตาง จาํ นวน 10,000 บาท เกิดจาก บจ. สอง จายชําระเมื่อวนั ที่ 28 ธ.ค. 25x4 แตบรษิ ัทฯ ไดรับเช็ค เมื่อวนั ที่ 3 ม.ค. 25x5 ลูกหนี้รายที่ถูกสงคืนทางไปรษณีย บจ. หก และไมไดรับคําตอบคือ บจ.สาม จึงขอใหบริษัทสอบทานที่อยู ใหมของลูกคา และสงหนังสือยนื ยนั ยอดไปอีกคร้ัง โดยสงหนงั สอื ยนื ยนั ยอดเมอื่ วันท่ี 20 ก.พ. 25x5 6. จากการติดตามลกู น้รี ายที่ถูกสง คนื ทางไปรษณยี ค อื บจ. หก ผูบรหิ ารมมี ติวา ควรตงั้ คา เผ่อื หน้ีสงสยั จะสญู เพ่มิ ขนึ้ สําหรบั หนท้ี ั้งหมด - สาํ หรับรายท่ไี มไ ดรบั คาํ ตอบคอื บจ. สาม ผูสอบบัญชไี ดใ ชว ิธจี ากการตรวจสอบอ่นื ไดแ ก ตรวจสอบ หลกั ฐานการรบั ชําระเงนิ หลังสนิ้ ปกับสาํ เนาใบนําฝากธนาคารและสําเนาใบเสรจ็ รบั เงินจนถงึ วันที่ 15 มี.ค. 25x5 พบวา วันที่ 1 ม.ี ค 25x5 ชําระ 10,000 บาท ใหทาํ กระดาษทาํ การท่ีเกี่ยวขอ งกับการตรวจสอบลูกหนี้
สํานักงานสอบบัญชอี ัญชนั ชอ่ื ลูกคา บรษิ ัท สวาง จาํ กดั งวดบัญชี 31 ธนั วาคม 25x4 กระดาษทาํ การ แนวการสอบบญั ชลี กู หนี้ วัตถปุ ระสงคข องการตรวจสอบ 1. ลูกหน้ี ณ วนั ส้ินงวดทีม่ ีอยจู รงิ และไดบ นั ทกึ ไวอยางถูกตอ งครบถวน 2. ลูกหน้ีในงบการเงินแสดงยอดดวยจาํ นวนสทุ ธิทค่ี าดวา จะไดร ับและมกี ารตั้งคา เผือ่ หนี้สงสยั จะสูญ อยา งเพยี งพอ 3. ลูกหน้ีการคาแสดงไวใ นงบการเงินและเปด เผยขอมลู อยา งถกู ตองครบถวน ลาํ ดบั วธิ ีการตรวจสอบ กระดาษ ตรวจสอบ ทําการอา งองิ โดย/วันท่ี 1 เปรียบเทยี บยอดคงเหลอื ลูกหน้แี ละคา เผ่อื หนี้สงสัยจะสญู ปป จ จบุ ัน C กับปก อนเพ่อื ดูความแตกตางและสอบสวนหาสาเหตุ 2 เปรยี บเทียบรายละเอยี ดบัญชีคุมยอดลูกหนี้ ณ วันสอเนปไ ดต รงกับบญั ชยี อย C-1 3 สง หนงั สอื ยืนยันยอดลูกหน้โี ดยดําเนินการดงั นี้ - สุม ทดสอบการยืนยนั ยอดคงเหลือบญั ชลี ูกหน้กี ารคา โดยจัดทําหนงั สอื ยนื ยนั ลูกหน้แี ละสงหนังสือยนื ยนั ลกู หน้แี ละติดตามผล - หากลูกหนตี้ อบโดยมีขอทักทวง ใหจ ดขอความทักทว งแลว ตรวจสอบหาสาเหตุ กรณีทไ่ี มไ ดรับคําตอบใหขอทอ่ี ยูใหมแ บะจัดสงอกี คร้งั C-3,C-3/1 ชิดชยั กรณีไมไดรับคาํ ตอบใหสงอีกเปน ครั้งที่ 2 ทางไปรษณีย 17/3/25x5 - หากไมไดร บั คําตอบหลังจากสงครง้ั ท่ี 2 ใหใชวธิ ีการตรวจสอบอ่นื ดังน้ี - ตรวจสอบหลกั ฐานการขาย ไดแ ก ใบสง ของ ใบรับรอง โดยตรวจสอบกับใบเสร็จรบั เงนิ และการนาํ เงินฝากธนาคาร 4 สรุปผลการยืนยนั ยอดลกู หน้กี ารคา C-2 5 สอบทานความเพยี งพอของคาเผื่อหนีส้ งสัยจะสูญ C-2,C-4 6 ตรวจสอบรายการตัดหนส้ี ญู 7 ตรวจสอบรายการหักหนี้ 8 ตรวจตัดยอดขาย สมุ ตรวจเอกสารชว งกอนและหลงั วนั ส้นิ งวดบญั ชี D-3,D-3/1 ผจู ดั ทํา ชดิ ชัย วันท่ี 17/3/25x5 ผูส อบทาน ชนะ วันท่ี 19/3/25x5
สาํ นกั งานสอบบัญชีอัญชัน ชื่อลูกคา บริษัท สวา ง จาํ กัด งวดบัญชี 31 ธันวาคม 25x4 กระดาษทําการ ลกู หนี้การคา ช่ือบัญชี กระดาษ ยอดคงเหลอื ยอดคงเหลอื รายการปรับปรุง ยอดคงเหลอื ทตี่ รวจสอบ ทาํ การ ทตี่ รวจสอบ ตามบัญชี เดบติ เครดิต ณ อางองิ ณ 31/12/25x3 ณ 31/12/25x4 31/12/25x4 ลกู หน้ีการคา C-1 210,000 W 285,000 ¥ - (7) 12,000 273,000 - (6) 7,760 (18,710) คาเผ่อื หนส้ี งสยั จะ C-4 (6,000) w (10,950) ¥ 19,760 254,290 สูญ ลูกหนกี้ ารคา สุทธิ 204,000 274,050 ¥ ตรวจสอบกับบัญชแี ยกประเภททั่วไป ณ 31/12/25x4 ผูสอบทาน ชนะ วันที่ 19/3/25x5 ทดสอบการบวกเลข W ตรวจสอบกับกระดาษทาํ การปก อน ผูจดั ทาํ ชดิ ชยั วนั ที่ 17/3/25x5
สาํ นักงานสอบบัญชีอญั ชนั ช่อื ลูกคา บรษิ ทั สวา ง จาํ กดั งวดบญั ชี 31 ธนั วาคม 25x4 กระดาษทาํ การ ทะเบียนคุมหนงั สอื ยืนยนั ยอดลกู หนี้การคา ยอดคงเหลือ กระดาษ ยอดทไ่ี ดรับ สง คนื โดย ไมไดรบั ที่ ชอื่ ลกู หนี้ ตามบัญชี ทําการ การยนื ยนั วา ตอบปฏิเสธ ไปรษณีย คําตอบ วิธกี ารตรวจสอบอืน่ ณ 31/12/25x4 อา งองิ ถกู ตอง เพม่ิ เตมิ 1 บจ. หนง่ึ 150,000 ∞ C-3 150,000 20 ก.พ. x5 ชําระ S 50,000 บาท 2 บจ. สอง 30,000 ∞ C-3/1 30,000 3 ม.ค. x5 ชําระ S 10,000 บาท 3 บจ. สาม 30,000 ∞ 30,000∈ 1 มี.ค. x5 ชําระ S 10,000 บาท 4 บจ. สี่ 20,000 ∞ C-3 20,000 ยังคา งชาํ ระ S 5 บจ. หา 45,000 ∞ C-3/1 45,000 29 ม.ค. x5 ชาํ ระ S 45,000 บาท 5 บจ. หก 10,000 ∞ 10,000∈ ยงั คา งชําระ S 285,000 215,000 30,000 10,000 30,000 ∞ ทดสอบยอดคงเหลอื ตรงกบั บัญชลี กู หนี้รายตวั ∈ สง ยนื ยันยอดลูกหนเ้ี ปนครั้งท่สี อง พรอมกับตดิ ตอกบั ลกู คาเพ่ือขอทอี่ ยทู ถ่ี กู ตอ ง ลกู หนี้สําหรับ รายการท่ีสง คนื ไปรษณียและไมไ ดรับคําตอบ S ตรวจสอบหลักฐานการรบั ชําระเงินหลงั สนิ้ ปกบั สําเนาใบนาํ ฝากธนาคารและสําเนาใบเสรจ็ รับเงิน จนถงึ วนั ท่ี 15 มี.ค. 25x5 ทดสอบการบวกเลข ผูจดั ทาํ ชดิ ชัย วนั ท่ี 17/3/25x5 ผสู อบทาน ชนะ วนั ที่ 19/3/25x5
สํานกั งานสอบบญั ชีอญั ชนั ช่ือลูกคา บรษิ ทั สวา ง จาํ กดั งวดบัญชี 31 ธนั วาคม 25x4 กระดาษทําการ สรปุ ผลการทดสอบยืนยนั ยอดลกู หนีก้ ารคา ยนื ยนั ยอด ณ วันท่ี ธันวาคม 25x4 สง หนังสือยืนยันยอดวันที่ 8 มกราคม 25x5 วนั ทตี่ ดิ ตามจดหมายการยนื ยนั ลูกหนี้ คร้งั ที่ 1 มกราคม 25x5 ครง้ั ท่ี 2 กุมภาพนั ธ 25x5 สรปุ ผลการยืนยันยอด จาํ นวนลูกคา จํานวนเงนิ ราย % บาท % ตอบยนื ยันวา ถกู ตอ ง 3 50 251,000 75.44 ตอบปฏิเสธ 1 16.67 C 30,000 10.53 สง คืนโดยไปรษณยี 1 R 16.67 C 10,000 3.50 ไมไ ดรับคาํ ตอบ 1 R 16.67 C 30,000 10.53 รวมยอดทขี่ อยืนยัน 6 100.00 285,000 100% ยอดลกู หน้ตี ามรายละเอยี ดทง้ั ส้ิน 6 100.00 285,000 คอดเปน 100% ของรายละเอยี ดลกู หน้ี 100% 100% R ขอใหท างบรษิ ัทสอบทานทอ่ี ยขู องลกู คา และสงหนังสือยืนยันยอดไปอกี ครงั้ หน่งึ C ทดสอบการคํานวณ ผูจัดทาํ ชิดชยั วันท่ี 17/3/25x5 ผสู อบทาน ชนะ วันที่ 19/3/25x5
สาํ นักงานสอบบญั ชีอญั ชัน ช่อื ลกู คา บริษทั สวาง จาํ กัด งวดบัญชี 31 ธันวาคม 25x4 กระดาษทาํ การ หนังสอื ยนื ยันยอดลูกคา หนงั สือตอบรบั ยืนยนั ยอด เรียน สาํ นักงานสอบบัญชอี ญั ชัน ผูสอบบญั ชีของบรษิ ทั สวา ง จํากัด ก. ขอยืนยันวา ขา พเจา/เรา บจ.หน่ึง เปน หนบ้ี รษิ ทั สวาง จํากัด ประเภทลกู หนกี้ ารคา ณ วันที่ 31 ธันวาคม 25x4 เปน จํานวนเงนิ 150,000 บาท (หน่งึ แสนหาหมนื่ บาทถว น) น้ันเปน การถกู ตอ ง ข. ยอดเงนิ ท่ีแจงมานนั้ ไมถ ูกตอ งตรงกบั ยอดตามบัญชีของขา พเจา /เรา......................ซง่ึ แสดงยอดเปน หน้ี บรษิ ัท............ประเภท...........................ณ วนั ท่.ี .................เปน จาํ นวนเงินทง้ั สน้ิ เพยี ง.............................บาท ขอแสดงความนับถอื (นายใจ รักสัตย) ตําแหนง ผจู ดั การฝา ยบญั ชี หนังสือตอบรบั ยนื ยันยอด เรียน สํานักงานสอบบญั ชีอัญชนั ผสู อบบัญชีของบรษิ ัท สวาง จํากัด ก. ขอยนื ยนั วา ขาพเจา/เรา บจ. ส่ี เปนหนี้บรษิ ัท สวา ง จํากัด ประเภทลูกหนกี้ ารคา ณ วันที่ 31 ธันวาคม 25x4 เปน จํานวนเงนิ 200,000 บาท (สองหม่นื บาทถวน) น้ันเปนการถูกตอ ง ข. ยอดเงนิ ท่แี จง มาน้นั ไมถ ูกตอ งตรงกับยอดตามบัญชีของขา พเจา /เรา......................ซึ่งแสดงยอดเปนหนี้ บรษิ ทั ............ประเภท...........................ณ วนั ท่ี..................เปน จาํ นวนเงนิ ทง้ั สิ้นเพียง.............................บาท ขอแสดงความนบั ถอื (นางสาวเดือน รักด)ี ตําแหนง ผจู ัดการฝา ยบัญชี ผจู ัดทํา ชดิ ชัย วนั ที่ 17/3/25x5 ผูส อบทาน ชนะ วันที่ 19/3/25x5
สาํ นักงานสอบบัญชอี ัญชนั ชอื่ ลกู คา บริษทั สวา ง จํากัด งวดบัญชี 31 ธนั วาคม 25x4 กระดาษทําการ หนงั สอื ยนื ยันยอดลกู คา หนังสอื ตอบรบั ยนื ยนั ยอด เรยี น สาํ นกั งานสอบบญั ชอี ญั ชัน ผสู อบบัญชีของบริษทั สวา ง จํากัด ก. ขอยนื ยนั วา ขา พเจา /เรา บจ.หา เปน หนบ้ี รษิ ัท สวาง จํากัด ประเภทลกู หนก้ี ารคา ณ วันท่ี 31 ธันวาคม 25x4 เปนจํานวนเงิน 45,000 บาท (สห่ี มน่ื หาพนั บาทถว น) นั้นเปนการถกู ตอง ข. ยอดเงนิ ท่แี จง มาน้นั ไมถ กู ตองตรงกับยอดตามบัญชีของขา พเจา/เรา......................ซ่ึงแสดงยอดเปนหน้ี บริษทั ............ประเภท...........................ณ วันที่..................เปนจํานวนเงนิ ทง้ั สิ้นเพียง.............................บาท ขอแสดงความนับถือ (นางสาวพิภา แสนดี) ตําแหนง ผูจดั การฝายบัญชี หนงั สอื ตอบรับยนื ยนั ยอด เรียน สาํ นกั งานสอบบัญชอี ัญชัน ผสู อบบญั ชีของบรษิ ทั สวาง จํากัด ก. ขอยนื ยันวา ขา พเจา/เรา.............เปน หนบ้ี รษิ ทั สวา ง จํากัด ประเภทลกู หนีก้ ารคา ณ วันท่ี 31 ธันวาคม 25x4 เปนจาํ นวนเงิน....................บาท (ตวั อกั ษร...............................) นนั้ เปนการถกู ตอง ข. ยอดเงนิ ที่แจง มานน้ั ไมถูกตองตรงกบั ยอดตามบญั ชีของขา พเจา /เรา บจ.สอง ซ่งึ แสดงยอดเปนหน้ี บรษิ ัท สวา ง จํากัด ประเภทลูกหน้กี ารคา ณ วันท่ี 31 ธนั วาคม 25x4 เปน จาํ นวนเงนิ ท้งั สน้ิ เพียง 20,000 บาท (สอง หม่ืนบาทถวน) ขอแสดงความนบั ถือ (นางสาววรรคดี ศรจี นั ทร) ตาํ แหนง หวั หนา ฝา ยบัญชี
ยอดตามบญั ชี ณ 31/12/x4 ¥ 30,000 ลูกหนี้ บจ. สอง แจง ยอดคา งชําระเพียง cf 20,000 ผลตาง V 10,000 ผลตางดังกลา วเกิดจาก บจ. สอง จายชําระเม่ือวันที่ 28 ธ.ค. 25x4 แตบริษัทไดร ับเช็คเมอื่ วนั ท่ี 3 ม.ค. 25x5 จึงไม ตอ งปรับปรุงรายการ V ตรวจสอบกบั สําเนาใบเสร็จรบั เงนิ และใบนาํ ฝากธนาคาร Cf ตรวจสอบกับหนังสอื ยืนยนั ยอดลกู หน้ี ¥ ตรวจสอบกบั บัญชีแยกประเภททว่ั ไป ผูจดั ทํา ชิดชยั วนั ท่ี 17/3/25x5 ผูสอบทาน ชนะ วนั ที่ 19//25x5
สาํ นักงานสอบบัญชีอญั ชัน ช่ือลกู คา บริษัท สวาง จํากดั งวดบัญชี 31 ธนั วาคม 25x4 กระดาษทําการ ตารางวเิ คราะหระยะเวลาการจัดเก็บหน้ี ชอื่ ลูกหน้ี หนี้ทค่ี รบกําหนด จาํ นวนเงิน 1-30 วนั 31-60 วนั 61-90 วนั 91-120 วนั 121 วันข้ึนไป บจ. หน่ึง 100,000 50,000 150,000 บจ. สอง 30,000 30,000 บจ. สาม 10,000 20,000 30,000 บจ. ส่ี 20,000 20,000 บจ. หา 45,000 45,000 บจ. หก *10,000 10,000 รวม 160,000 115,000 10,000 285,000 ปรับปรงุ รายการลกู หน้ี AJE 9 (12,000) (12,000) รวม 148,000 115,000 10,000 273,000 2% 5% 10% 20% 100% 2,960 5,750 *10,000 18,710 จากการทดสอบวา ผูบริหารมคี วามเหน็ วา ควรตัง้ คา เผ่ือหนส้ี งสยั จะสูญเพิม่ ข้ึนทงั้ จาํ นวน สาํ หรบั ลกู หน้ี บจ. หกที่ เลิกกิจการไปแลว รายละเอียด คา เผ่ือหนีส้ งสยั จะสูญ หน้ีสงสยั จะสญู ยอดท่ีตรวจสอบแลว 1 ม.ค. 25x4 คาเผ่อื ฯ ต้ังเพม่ิ ระหวา งป W 6,000 - ยอดตามบญั ชี ณ 31 ธ.ค. 25x4 ปรบั ปรุงคา เพ่อื หน้ีสงสยั จะสญู เพ่มิ ขน้ึ AJE 6 4,950 4,950 ยอดตามตรวจสอบ ณ 31 ธ.ค. 25x4 ¥ 10,950 4,950 7,760 7,760 18,710 12,710 จากการตรวจสอบพบวาบริษทั ฯ ตงั้ คาเผอื่ หน้ีสงสัยจะสูญตํา่ ไปจํานวน 7,760 บาท DD C จงึ เสนอรายการปรับปรงุ ดงั นี้
AJE 6 เดบิต หนสี้ งสยั จะสูญ 7,760 CS เครดิต คา เผ่ือหนสี้ งสยั จะสญู 7,760 W ตรวจสอบกบั กระดาษทาํ การปก อน ตรวจสอบใบสําคัญรายวันท่ัวไป และการอนมุ ัติโดยผูบ รหิ าร ทดสอบการบวกเลข ¥ ตรวจสอบกบั บญั ชแี ยกประเภททั่วไป ณ 31/12/5x4 ผจู ดั ทํา ชิดชัย วันที่ 17/3/25x5 ผูสอบทาน ชนะ วันที่ 19/3/25x5 สํานักงานสอบบัญชอี ัญชนั ชือ่ ลูกคา บริษัท สวา ง จาํ กัด งวดบัญชี 31 ธันวาคม 25x4 กระดาษทําการ สรุปผลการตรวจสอบลกู หนก้ี ารคา จากการตรวจสอบพบวา บรษิ ทั เสนอรายการปรงั ปรงุ ดงั นี้ ลาํ ดับ กระดาษทําการ รายการปรังปรงุ เดบิต เครดิต 7,760 7,760 อา งองิ AJE 6 หนี้สงสยั จะสญู C-4 คา เผอ่ื หน้สี งสัยจะสญู ตั้งคาเผือ่ หนีส้ งสัยจะสูญ ตามตารางวเิ คราะหอ ายุหน้ี หากบริษัทฯ ไดป รงั ปรงุ รายการดงั กลา ว ลูกหนี้การคา ของบรษิ ทั ณ วันท่ีมีอยูจรงิ และแสดงตามตาราง สทุ ธหิ ลังจกหักคาเผ่ือหน้ีสงสยั จะสญู ผูจดั ทํา ชิชยั วนั ที่ 17/3/25x5 ผสู อบทาน ชนะ วนั ท่ี 19/3/25x5
4. การตรวจสอบสินคา คงเหลือ สนิ คาคงเหลือ (Inventories) หมายถงึ ทรัพยส ินซึง่ มีไวเ พอ่ื ขายตามลักษณะการประกอบธุรกิจโดยปกติ หรืออยูในระหวางกระบวนการผลิตเพื่อใหเปนสินคาสําเร็จรูปเพ่ือขาย หรือมีไวเพื่อใชในการผลิตสินคาหรือ ใหบ ริการ จากคาํ นิยามดังกลาวสินคา คงเหลือประกอบดว ยสินคา สําเร็จรปู งานระหวางทํา วัตถุดิบและวัสดโุ รงงาน สนิ คาคงเหลือเปน สินทรัพยหมนุ เวียนประเภทหนึง่ ราคาทุนของสนิ คา ประกอบดวยราคาซอื้ แลวคาใชจ า ยทุกอยา ง ท่ีทําใหส ินคาอยูใ นสภาพแวดลอมและสถานท่ที พ่ี รอมจะขายได วัตถุประสงคของการตรวจสอบสินคา คงเหลือ 1. สินคา คงเหลอื ในวันส้ินปมอี ยจู รงิ และเปนกรรมสิทธิข์ องกิจการ 2.สนิ คาคงเหลอื ตรี าคาตามหลักเกณฑและวธิ ีการบัญชีทถ่ี ูกตองตามมาตรฐานการรายงานทางการเงินและ ไดถอื ปฏิบตั เิ ชน เดียวกบั ปกอ นหรอื ไม 3. สนิ คา คงเหลือแสดงตามราคาทุนหรือมลู คาสุทธทิ จ่ี ะไดรับแลวแตร าคาใดจะตํ่ากวา 4. สนิ คา คงเหลือแสดงรายการและเปดเผยขอมูลในงบการเงนิ อยางถกู ตอ งครบถวน วิธีการตรวจสอบสินคาคงเหลือ 1. วิเคราะหเปรียบเทียบสนิ คาคงเหลือปปจจุบันกบั ปกอ น ผสู อบบัญชีควรวิเคราะหเปรียบเทียบสินคา คงเหลือแตละประเภท อัตรากําไรข้ันตน อัตราการหมุนเวียนของสินคาคงเหลือ และหาสาเหตุของการ เปลี่ยนแปลงทีส่ ําคญั ระหวา งงวดบญั ชปี จจุบันกับงวดกอ น การวิเคราะหเ ปรียบเทียบในบัญชสี ินคา คงเหลืออาจทํา ใหผูสอบบญั ชีคนพบสิ่งผิดปกติ และจาํ เปนตองใชว ิธีการตรวจสอบอ่ืนหรอื ขยายขอบเขตของการตรวจสอบตอไป เชน การเปรียบเทียบอัตรากําไรขัน้ ตน ปปจจุบันกับปกอนเพื่อดูวาใกลเคียงกับกาํ ไรท่ตี ้ังไวห รือไมหากตางกันมาก ผสู อบบัญชีตองตรวจสอบใหทราบถงึ สาเหตุของผลตา งเพราะอาจจะเกิดขอผดิ พลาดอันเนื่องจากการตีราคาสินคา คงเหลือสน้ิ ปสูงหรือตํ่าไป การวิเคราะหอัตราสวนการหมุนเวียนของสนิ คาคงเหลือหากพบวาอัตราการหมุนเวียน ตา่ํ แสดงวา มสี นิ คาเสื่อมคณุ ภาพและลา สมัย ดังน้ัน ผูสอบบญั ชีตอ งวเิ คราะหหาสาเหตุดงั กลาว 2. การสอบทานความถูกตองของสินคาคงเหลือตนงวด ในกรณีที่รับงานตรวจสอบปแ รกจากผูส อบบัญชี อน่ื ผูสอบบัญชีควรสอบทานความถูกตองของสินคาคงเหลอื ตนงวด โดยพิจารณาเกยี่ วกับหลักเกณฑและวิธีการตี ราคาสินคาคงเหลือที่ใช สอบถามบัญชีรายละเอียดสินคาและผลการตรวจสอบนับสินคาคงเหลือปกอนเนื่องจาก สนิ คาคงเหลือตนปม ีความสําคัญตอ การคาํ นวณตน ทุนขายละกําไรสุทธิของป 3. ตรวจสอบรายละเอยี ดสนิ คา คงเหลือในวนั ส้ินงวด ผูสอบบัญชคี วรขอรายละเอยี ดสินคาคงเหลอื ณ วนั ส้ินงวด โดยทดสอบการคํานวณและเปรียบเทียบยอดรวมในรายละเอียดสิ้นคาคงเหลือใหตรงกับยอดคงเหลือตามบัญชี แยกประเภทท่วั ไป ณ วนั สน้ิ งวด การทดสอบความถกู ตอ งของรายละเอียดสินคา คงเหลือ มขี ้นั ตอนดงั น้ี 1) คํานวณซํ้ายอดรวมรายละเอียดสินคาคงเหลือตามแนวต้ังและผลคูณปริมาณกับราคาตอหนวย ตามแนวนอน 2) ตดิ ตามผลการตรวจนับไปยงั รายละเอียดสินคา คงเหลือ
3) ตรวจสอบรายการในรายละเอยี ดสินคา คงเหลอื กับปายติดสนิ คา และใบตรวจนบั 4) กระทบยอดการตรวจนบั กับบญั ชียอยสนิ คาและบัญชีแยกประเภททั่วไป 4.สงั เกตการณการตรวจนบั สินคาคงเหลอื การตรวจนบั สินคา คงเหลอื เปน ความรับผิดชอบโดยตรงของกจิ การ การ จัดใหมีการตรวจนับ ตลอดจนการรวบรวมผลการตรวจนับสินคาคงเหลือใหครบถวนสมบูรณเปนหนาที่ความ รับผิดชอบของฝายบริหาร ดังน้ัน กิจการตองวางแผนในการตรวจนับ โดยกําหนดพนักงานที่รับผิดชอบ ข้ันตอน และวิธีการตรวจนับ การรวบรวมผลการตรวจสอบ ตลอดจนเวลาที่จะดําเนินการตรวจนับ ผูสอบบัญชีมีหนาท่ี เพยี งผูสังเกตการณก ารตรวจนับสนิ คา และควรเขารวมประชมุ ในการวางแผนการตรวจนบั ท่จี ัดโดยกิจการและเขา สํารวจสถานที่กอนเขาสังเกตการณการตรวจนับ จะชวยใหเขาสังเกตการณสินคาคงเหลือในวันท่ีตรวจนับจริงมี ประสทิ ธิผลย่ิงขนึ้ การสังเกตการณก ารตรวจนับสินคา คงเหลอื มขี ั้นตอนดงั น้ี 1) กาํ หนดวันและเวลาตรวจนับและขอบเขตของการทดสอบการตรวจนบั สินคา 2) ประเมนิ ความเพียงพอของแผนการตรวจนบั สินคา ทกี่ จิ การจัดทาํ ข้นึ 3) สงั เกตการณการตรวจนบั และทดสอบการนบั 4) ตรวจสอบความครบถว นของปา ยติดสินคาและใบตรวจนบั ที่ใชในการตรวจนบั ผูสอบบัญชีจะตองทดสอบการตรวจนับสินคาบางรายการดวยตนเองเพื่อนําผลไปเปรียบเทียบกับ รายละเอียดสินคาที่กิจการทําไว นอกจากน้ีตองดูปริมาณ สภาพ รวมถึงคุณภาพของอนคาดวย หากพบวาเปน สินคาเกาลาสมัย ชํารุดเสียหาย ตองจดบันทึกไวในกระดาษทําการเพื่อนําไปปรับลดหยอนสินคาเพื่อใหแสดงมูล คา ท่ีแทจริง นอกจากนน้ั ผสู อบบัญชีควรพิจารณาวามีสินคา รับฝากขายรวมอยูดวยหรอื ไม โดยดูจากใบรับรองของ ผรู บั ฝาก หากมีการรบั ฝากขายโดยกิจการไมไดบันทึกรายการซอื้ สนิ คา กจิ การตอ งตัดยอดสนิ คา ออกไป ในการสงั เกตการณการตรวจนับสนิ คาคงเหลอื หากผสู อบบญั ชไี มสามารถเขาสังเกตการณการตรวจนบั สินคา คงเหลือได เน่อื งจากปจจัยบางอยาง เชน ลักษณะ หรือทําเลที่ตั้งของคลงั สิคาผสู อบบญั ชีควรพิจารณาวา มี วิธกี ารตรวจสอบอืน่ หรอื ไม ที่จะทําใหไดหลกั ฐานท่เี พียงพอและเหมาะสมในเรื่องความมีอยจู ริง และสภาพของ สนิ คา คงเหลือทท่ี ําใหผสู อบบญั ชี สรุปไดวาไมถ กู จํากัดขอบเขตการตรวจสอบ เชน การทดสอบรายการขายในงวด ถดั มาสําหรับสินคาทีไ่ ดรบั เปน ตน 5.การตรวจสอบหลักเกณฑและวิธีการตีราคาสินคาคงเหลือ ตรวจสอบวิธีการคํานวณที่ลูกคาใชวาเปนไปตาม นโยบายการบัญชีหรือไม และเปรียบเทียบกับกระดาษทําการปกอนวาสินคาเหลือโดยวิธีเขากอนออก ปปจจุบัน กิจการใชวิธีเดียวกันหรือไม และทดสอบการคํานวณมูลคาสินคาคงเหลือโดยทดสอบ การคํานวณ การบวกเลข และการตรวจสอบราคาตอหนว ย นอกจากนั้นควรขอราคาตลาด เพื่อตรวจสอบใหม ั่นใจวากิจการไดตีราคาสินคา ในราคาทุนหรือราคาสุทธิท่ีคาดวาจะไดร ับแลวแตราคาใดจะตํ่ากวา เพ่ือพิจารณาความเพียงพอของการตัง้ คาเผื่อ มูลคาสินคาสมัยสอบถามสนิ คา ทเ่ี คล่อื นไหวชา สินคาท่มี ีปรมิ าณมากเกินไป สินคา เส่ือมสภาพ ลา สมัยและกําหนด มลู คาท่ีตองตัดจําหนา ยออกจากบัญชีสนิ คา
6.การตรวจสอบการตดั ยอดสินคา คงเหลอื การตดั ยอดสนิ คาคงเหลือเพอ่ื ใหม ่นั ใจวารายการรบั สินคาและ รายการจา ยสินคาคงเหลือไดบันทกึ ไวในรอบระยะเวลาบญั ชที ่ีถกู ตอง ซึ่งจะมผี ลทําใหต นทุนขายถกู ตองดว ย การ ตรวจตดั ยอดสนิ คานน้ั เก่ยี วขอ งทัง้ การตรวจตัดยอดซื้อ และการตรวจตดั ยอดขาย ผูสอบบญั ชีควรเลือกรายการรับ จา ยสนิ คาคงเหลือกอนและหลงั วนั ทีใ่ นงบการเงินและตรวจสอบรายการเหลา น้ีกบั เอกสารประกอบรายการ เชน ใบสงสนิ คา ใบโอนสินคา ซ่งึ สัมพนั ธกบั การตดั ยอดสนิ คา คงเหลอื ณ วันท่ีตรวจนบั เปนตน 7.การตรวจสอบการประกนั ภัยและการเก็บรกั ษาสนิ คาคงเหลอื ผูสอบบญั ชีตอ งประเมนิ วาการดูแลรกั ษาสินคา เหมาะสมหรือไม เชน การประกันภยั ไดม กี ารประกนั ไวเพยี งใดหากเกิดความเสยี หายข้ึนจะคมุ กบั มูลคา ทเ่ี สียหาย หรือไม ใครเปน ผรู ับผลประโยชนต ามกรมธรรมละกรมธรรมยงั มผี ลบังคับใชอ ยหู รอื ไม โกดงั สินคาหรือสถานทที่ ี่ เก็บสินคา มันคงปลอดภัยเพยี งใดเหมาะสมกับปริมาณและลักษณะสินคา หรือไม 8.สอบทานการเปดเผยขอมูลเกีย่ วกบั สนิ คา คงเหลอื ในงบการเงิน และการตรวจสอบการปฏิบตั ิตามมาตรฐาน การรายงานทางการเงนิ สนิ คา คงเหลือจะแสดงในงบแสดงฐานะการเงนิ ภายใตห วั ขอสินทรัพยห มุนเวียน สาํ หรับ กิจการท่ีผลิตสินคาการแสดงสนิ คาคงเหลือนยิ มแยกเปน วัตถดุ ิบ สินคา ระหวา งผลติ และสินคา สาํ เร็จรูป นอกจากนี้ ตอ งมกี ารเปด เผยเกยี่ วกบั หลกั เกณฑก ารตีราคาสินคาคงเหลอื วา ใชวธิ ีใดและเปด เผยเกีย่ วกบั วธิ ีบญั ชีสินคาคงเหลอื ดวย และควรตรวจสอบวามกี ารใชสินคา เปน หลกั ประกนั หนสี้ นิ และมกี ารเปด เผยภาระผูกพันดังกลา วหรอื ไม
ตวั อยา ง 7.4 การตรวจสอบสินคา คงเหลือ การตรวจสอบสินคาคงเหลือของบรษิ ทั สวาง จํากัด สําหรบั ปส นิ้ สดุ วนั ที่ 31 ธันวาคม 25x4 ขอมูลเก่ียวกบั การ ตรวจสอบสินคาคงเหลอื มีดังนี้ 1. สนิ คาท่ีบรษิ ทั ฯ จาํ หนายเปน เครื่องใชไ ฟฟาและวสั ดไุ ฟฟา มยี อดคงเหลือดังนี้ ยอดคงเหลือ ยอดคงเหลือ 31ธ.ค. 25x3 31 ธ.ค. 25x4 สินคา คงเหลือปลายงวด 810,000 948,600 2.บริษัทฯ มนี โยบายการตรี าคาสนิ คาคงเหลอื ดว ยราคาทุนวธิ เี ขา กอน-ออกกอ น (FIFO) หรอื มูลคา สุทธทิ จ่ี ะ ไดร ับแลว แตร าคาจะตา่ํ กวา 3.บรษิ ัทฯ กําหนดใหม ีการตรวจนบั สินคา คงเหลอื ประจาํ วันท่ี 30 ธันวาคม 25x4 และผูสอบบัญชไี ดเขา รว ม สงั เกตการณต รวจนบั ในวันดงั กลา ว 4.สนิ คา คงเหลือ ณ วันที่ 31 ธันวาคม 25x4 มีรายละเอยี ดดังน้ี สินคา รหัสสิ จาํ นวน ราคาทนุ ราคาขาย มูลคาสุทธิท่ี นคา ตอ หนว ย จะไดร ับตอ เตาไมโครเวฟ ตอหนว ย จาํ นวนเงนิ เคร่ืองปน A-01 150 2,500 หนว ย A-02 90 2,000 3,000 2,000 หมอตมนํา้ ไฟฟา A-03 148 1,500 135,000 800 2,500 เครอ่ื งชงกาแฟ A-04 50 1,000 148,000 5,000 2,000 กะทะไฟฟา B-01 200 4,000 200,000 250 800 เครือ่ งปงขนมปง B-02 15 150 30,000 800 5,000 สายไฟเบอร 1 C-01 600 500 7,500 60 250 สายไฟเบอร 2 C-02 500 40 24,000 50 800 ปลัก๊ ไฟฟา เบอร 1 D-01 1,000 30 15,000 65 60 ปล๊กั ไฟฟา เบอร 2 D-02 490 45 45,000 120 50 90 44,100 65 120 รวม 948,600
5. จากการเขารวมสงั เกตการณการตรวจนบั สินคาคงเหลอื เมื่อวนั ท่ี 30 ธันวาคม 25x4 ทา นไดทดสอบการ ตรวจนบั สนิ คาคงเหลอื จํานวน 4 รายการ คิดเปน 52.76% ของมลู คาสนิ คา ตามรายการดังนี้ รายการทดสอบสินคา คงเหลือ เมอ่ื วันที่ 30 ธนั วาคม 25x4 รายการ รหัสสินคา จํานวน จาํ นวนเงิน เตาไมโครเวฟ A-01 150 300,000 หมอ ตมนํ้าไฟฟา A-03 148 148,000 เครอ่ื งปง ขนมปง B-02 15 7,500 ปล๊ักไฟฟา เบอร 1 D-01 1,000 45,000 รวม 500,500 จากการเขา รวมสังเกตการณก ารตรวจนบั สนิ คาคงเหลือ และตรวจนับพบวา ปรมิ าณท่ีนับไดต รงกับปริมาณใน บัญชคี ือ จํานวน A-03 และ D-01 สาํ หรบั รายการท่ไี มต รงกนั คือ เตาไมโครเวฟ A-01ตรวจนบั ได 160 ชิน้ เครอ่ื งปงขนมปง B-02 ตรวจนับได 17 ช้นิ ผลตางดงั กลาวพบวา บริษทั ฯ ไมไดบนั ทึกบญั ชีสินคา คงเหลอื และไดทําการแกไ ขปรบั ปรงุ ตาม ยอดทต่ี รวจนบั ได พบวา หมอ ตม นาํ้ ไฟฟา A-03 สินคา เสียหายจํานวน 3 ชิ้น 6. ทา นไดต รวจตัดยอดซื้อและตรวจตัดยอดขายสินคา คงเหลอื โดยเลือกเอกสารใชว ง 5 วันกอ นและหลังวันท่ี ในงบแสดงฐานะการเงนิ พบวา - จากการตรวจตัดยอดซอ้ื และสอบทานการรับของการบนั ทึกเจา หนี้ การบนั ทึกรายการซ้อื ถกู ตอ งตรง ตามงวดบญั ชี - จากการตรวจตัดยอดขายตามใบสงสินคาเลขท่ี B1141-1150 พบวาใบสง ของเลขท่ี B1145 ขาย ปลก๊ั ไฟฟา D-02 จาํ นวน 100 ชิ้น ราคาขายชน้ิ ละ 120 บาท ราคาทนุ ชิน้ ละ 90 บาท โดยไมไดท าํ การสงมอบ และสนิ คา ดังกลา วไดแยกไวตา งหากในคลงั สินคา ไมไดน บั รวมเปน สนิ คาคงเหลือของกิจการ ใหท าํ กระดาษทาํ การท่เี กี่ยวของกับการตรวจสอบสนิ คาคงเหลือ
สาํ นักงานสอบบญั ชอี ัญชนั ช่ือลกู คา บริษัท สวาง จํากัด งวดบัญชี 31 ธันวาคม 25x4 กระดาษทาํ การ แนวการสอบบัญชสี ินคา คงเหลือ วัตถปุ ระสงคของการตรวจสอบ 1. สนิ คา คงเหลอื ในวันสนิ้ ปม ีอยูจรงิ แสดงไวต ามปริมาณและมลู คา ทถ่ี กู ตอ งและเปน กรรมสิทธข์ิ องกจิ การ 2. สินคาคงเหลือแสดงตามราคาทุนหรอื มูลคา สุทธิท่ีจะไดรับแลว แตราคาใดจะต่ํากวา 3. สินคาคงเหลอื แสดงตามหลกั เกณฑก ารตีราคาและวธิ กี ารบัญชีที่ถูกตอ งตามมาตรฐาน การรายงาน ทาง การเงิน และไดถอื ปฏบิ ัติเชน เดียวกบั ปกอ น 4. สนิ คา คงเหลอื แสดงรายการและเปด เผยขอมลู ในงบการเงนิ อยางถูกตองครบถวน ที่ วธิ กี ารตรวจสอบ กระดาษทาํ การ ตรวจสอบโดย/ อา งอิง วันที่ 1 วเิ คราะหเ ปรยี บเทียบแลตรวจสอบรายการผิดปกติ ระหวา ง D งวดบัญชีปจ จุบนั กบั งวดกอน 2 ตรวจสอบรายละเอียดสินคา คงเหลือ ณ วนั สิน้ งวดดังนี้ - ทดสอบการคํานวณราคา D-1 - เปรียบเทียบยอดรวมในละเอยี ดสนิ คาคงเหลือ ใหตรงกับ ยอดคงเหลือตามบัญชแี ยกประเภททวั่ ไป ณ วนั ส้ินงวด -ตรวจสอบเอกสารประกอบรายการในบญั ชีสินคาคงเหลือ เชน D-1 ใบกํากับสินคาจากผขู าย 3 สังเกตการตรวจนบั สนิ คาคงเหลือดงั น้ี D-2 - กาํ หนดวนั และเวลาตรวจนับและขอบเขตของการทดสอบการ ตรวจนับ - สงั เกตการณตรวจนับและทดสอบการตรวจนบั สินคา คงเหลอื บางรายการ - เปรียบเทยี บผลการตรวจนับกับยอดตามบญั ชี D-2 4 ทดสอบการตีราคาสินคา คงเหลือ - ตรวจสอบกับการคาํ นวณราคมทนุ วาเปนไปตามนโยบายการ บัญชี หรอื ไม และเปรียบเทยี บกระดาษทาํ การปก อนวาใช นโยบายการบัญชที ่ีสม่าํ เสมอเชนเดยี วกับปกอนหรือไมเ พยี งใด D-1
Search
