мгэ-1р-анги-ном

Ш.Мядагмаа Л.Чулуунцэцэг Л.Оюун-Эрдэнэ Э.Ууганбаяр С.Баасанжав Ж.Мөнгөнтуяа /1-р ангийн сурагчдад зориулсан гарын авлага/ ЕБМГЭС 2021 он

Өмнөтгөл үг Бага боловсролын сайжруулсан хөтөлбөрийг хэрэгжүүлж байгаа болон цар тахлын энэ үед суралцагчдын хувьд тулгараад буй асуудал бол бие даан болон бусадтай хамтран хичээлээ хийж өөрийгөө чадваржуулан хөгжүүлэх явдал юм. Бид сурагчдын бие даан хийх дасгал ажлын ном, хичээлийн хэрэглэгдэхүүн, заавал нүдлэх үгийн жагсаалт, өвөрмөц хэлц хэвшмэл хэлц, дуудлага ижил бичлэг өөр үгийн толиор өврийн номыг цогцоор нь бүтээлээ. Сурагчид энэхүү зориулсан гарын авлагад Монгол хэл судлагдахууны зөв бичгийн суралцахуйн зорилт бүрийн ард сурах бичиг дээрх даалгавар, шинээр чадваржуулан хөгжүүлэх даалгавруудыг шинээр оруулсан байгаа. Хичээлд хэрэглэгдэх дасгал даалгавар, цээжээр болон хичээнгүйлэн бичих эхүүд, эх дээр суурилсан дадлага ажлуудыг боловсруулсан. Дасгалуудыг боловсруулахдаа аль болох олон хувилбарыг сонгон хөнгөнөөс хүндрүүлэх зарчмыг баримталсан. Энэхүү бүтээлийг ашиглах багш, сурагч, эцэг эхэд аль болох ойлгомжтой, олон хувилбарт дасгалуудтай байлгахыг хичээсэн болно. Бидний энэхүү бүтээл нь эрхэм сайхан шавь нарын маань суралцахуйн их үйлд тус дэм болно хэмээн найдаж байна. Энэхүү бүтээлийг Аймгийн Боловсрол Соёл Урлагийн газраас зарласан Эх багш- Эх хэл уралдаант аянд зориулан бүтээв. Хүүхдийн цагаан буян, номын цагаан буян эрдмийн хөтөч эх багш та биднийг мөнхөд ивээх болтугай.

Агуулга 1. Бичих дэг Цагаан толгойн үсгийн ангилал 2. Сурах бичгийн дасгал, даалгаврууд 3. Чадваржих дасгал Том үсэг, цэг, таслал, асуултын тэмдэг 4. Сурах бичгийн дасгал, даалгаврууд 5. Чадваржих дасгал, даалгаврууд 6. Эхэд суурилсан дасгал, даалгаврууд

Үг, үсэг, өгүүлбэрийг дэгийн дагуу бичих        



Хуудас-130 1.Эгшиг үсэгтэй нүдийг будаарай. Аа Бб Вв Гг Дд Ее Ёё Жж Зз Ии й Кк Лл Мм Нн Оо Өө Пп Рр Сс Тт Уу Үү Фф Хх Цц Чч Шш Щщ Ъ Ы Ь Ээ Юю Яя 2.Зөвхөн эгшиг үсэг бичсэн шоог сонгож тэмдэглэе. 3. Дармал бичмэл үсгийг харьцуулан ажиглаад доорхи үсгүүдээс гийгүүлэгч үсгийг дугуйлж тэмдэглээрэй.

4. Шүлгийг дэгийн дагуу хичээнгүй сайхан хуулж бичээрэй. Эгшиг үсгийг улаан өнгөөр, гийгүүлэгч үсгийг цэнхэр өнгөөр ялган будаарай. Багш аа Би би Цэвэрхэн бичсэн шүлгээ Цээжээр уншъя, Би би Шинэхэн сурсан дуугаа Шимтэн дуулъя Би би Багш аа, Багшаа! Би би Уншиж мэдсэн үлгэрээ Утгыг нь ярья Би би Урлан зурсан зургаа Учрыг нь хэлье Би би Багш аа, Багшаа! Би би 6. Цэгийн оронд тохирох урт эгшгийг сонгож бичээрэй. 1. Х...хэд (уу)___________________ 2. Балл...р (ээ)___________________ 3. Харанд... (оо)____цонхоор________ 4. Цонх...р (аа)___________________ 5. Шир... (үү)___________________

7. Зохих үгийг олж бөглөөрэй. Цагаан Гийгүүлэгч толгой .................... ......................





o o o o

бю г к с ё ж з щй к ь м е ои п р х т ы ү ф у ц ч ш ь ъл ө э н я д а в

____________ ____________ ___________ ___________ __________ ___________

1. Өөрийнхөө овог нэрийг бичээрэй. Чиний аав Миний овог хэн бэ? Ням Чиний нэр Миний нэр хэн бэ? Маргад

Өөрийнхөө сурч байгаа сургууль болон ангиа бичээрэй. Манай сургууль: Манай анги: 2. Аймаг, сумынхаа нэрийг бичье. Би.....................................аймгийн................................. суманд амьдардаг. Би....................................хотын ............................ дүүрэгт амьдардаг. 3. Номын нэрийг уншаарай. Уншсан номынхоо тухай найздаа ярья. -Зохиолч нь хэн бэ? -Ямар нэртэй ном бэ? 4. Дараах загварт тохирох өгүүлбэр зохиож бичээрэй. Хөвгүүд гүйв.

5. Үгсийг зөв байрлуулж өгүүлбэр бүтээгээрэй. бие биеэ баяр хөөр хараад Хөвгүүд болов. Тэд гүйлээ. хамт сургууль руугаа 6. Ойлгож уншъя. Хамтын хүч Мандах ааваасаа -Хамтын хүч гэж юу вэ? гэж ихэд сохирхон асуулаа. Аав нь: -Миний хүү өөрөө мэдэж аваарай гэв. Мандахын ангийнхан сургуулийнхаа хашааны цас цэвэрлэв. Зарим нь цасыг хүрзээр овоолон, бусад нь тэр цасыг яаргаар зөөлөө. Хүүхдүүд их л урамтай, хөгжилтэй ажиллав. Ажлаа дууссаны дараа багш нь -Бид ганц хүний олон өдөр хийх ажлыг маш хурдан хийлээ. Энэ бол хамтын хүч юм шүү дээ гэв. Ийнхүү Мандах хамтын хүчийг өөрөө мэдэж авлаа. 1) Үгс, зургийг ашиглан өгүүлбэрийг гүйцээгээрэй. Хулан ус Билгүүн хөрс хамтын хүч Мод тарив Манай ангийнхан мод тарив. .................. модны .............-ийг бэлтгэв. ................. мод услах .............. авчрав. Бид .............- ээр мод тарилаа.

2) Хоёр хүүхдийн нэрийг бичье. 7. Ойлгож уншъя. Улаан үнээ Ихбаяр Хосбаяр хоёр хааяа тугал сүүлдэн тоглож, өвөөдөө зэмлүүлдэг байв. Нэг өдөр их сүүтэй улаан үнээ нь зэлэн дээр ирээд удтал мөөрөв. Энэ байдлыг гайхан харж байсан Хосбаяр: - Эмээ ээ, улаан үнээ юу гэж мөөрөөд байгаа юм бол? Гэж асуухад: - Тугалыг минь сүүлдэж тоглоод байвал сүүгээ өгөхгүй шүү гэж байна гээд ач хүүгээ өхөөрдөн харжээ. Д.Оюунсүрэн 1) Тохирох үгсийг ажиглан зааврын дагуу холбоод, өөрсдөө жишээ зохиогоорой. юу? яав? хэн? юу? яав? Тугал саав. ................. ................. Үнээ хөөрөв. ................... ................. Эмээ хөхөв. .................. .................... Сүү мөөрөв. ................... ................. 8. Ойлгож уншъя. Бэлгэтэй сайхан үгс Би зун хөдөө явж, өвөөгийндөө очиж амрав. Өвөө намайг саахалтын айлаар дагуулж явлаа. Доной гуай гэрийнхээ гадаа хонь хяргаж суув. Өвөө Доной гуайтай мэндлээд “Хайч нь хурц Хайчилсан хонь нь мянга түм хүрч байг” гэхэд Доной гуай хариуд нь “Мөр зохь” гэлээ.

Гэрт нь ортол Должин гуай цай самарч байв. Өвөө маань “Буцалсан цай чинь бурам болж Буусан айл маань баян бол” гэв. Должин гуай “Ерөөл бат оршиг” гэж хариуллаа. Намайг хотоос авчирсан чихэр жимсээ Должин гуайд өгөхөд хоёр аваад “Уулнаас өндөр биетэй Уснаас гүн эрдэмтэй болоорой” гэж ерөөлөө. Би хариуд нь ............................. ................................................................................. гэж хэллээ. А. Хэн хэн юу гэж хэлсэн бэ? Б. Хэн, юу гэсэн асуултад хариулагдах үгсийг түүж бичье. Хүн Доной ...... ...... ....... Юм хайч ..... ..... ...... 9. Орхигдсон үсгийг нөхөж бичье.

10.Зургийг ашиглан өгүүлбэрийг гүйцээж, эх бүтээе. Авьяастай хүүхдүүд ....... гитар хөгжим тоглов. Энхжин .... үлээдэг. Номин ... хөгжмөөр хөгжимдлөө. Сувдаа ... хөгжмөө эгшиглүүлнэ. Харин .... дуучин охин. Энэ хүүхдүүд үнэхээр авьяастай юм аа. 11.Асуултад тохирох үгсийг ялган будаарай. Хэн? Юу? Яах?

….......





































Ном зүй 1. Бага боловсролын сургалтын хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэх суралцахуйн удирдамж Монгол хэл УБ 2019 он 2. Монгол хэл сурах бичиг 1-р анги УБ 2020 он 3. Сурагчийн толь УБ 2020 Мон судар 4. Монгол хэл 1 мэдлэг чадварыг үнэлэх дасгалууд УБ 2017 он 5. Монгол хэл 1-5-р анги Ц. Баярмаа УБ 2002 он 6. Эх хэл 1 УБ 2017 он