ชุดกิจกรรมที่-2-เรื่อง-อัตราเร็วและความเร็ว

ชุดกิจกรรมที่ 2 เรื่อง อตั ราเร็วและความเร็ว หนว่ ยการเรยี นรู้ที่ 1 การเคลื่อนที่ รายวชิ าฟสิ กิ ส์ รหัสวชิ า ว30101 ระดบั ชน้ั มธั ยมศกึ ษาปีท่ี 4 ชื่อ......................................................................... ชนั้ ม. 4/.......เลขท่.ี ................. นายเก่งกานต์ แกน่ ดี ตาแหนง่ ครู วทิ ยฐานะชานาญการ กล่มุ สาระการเรยี นรู้วิทยาศาสตร์ โรงเรยี นศขี รภูมิพิสยั อาเภอศีขรภูมิ จังหวดั สุรินทร์ สานักงานเขตพืน้ ทก่ี ารศกึ ษามธั ยมศกึ ษา เขต 33 สานักงานคณะกรรมการการศึกษาขัน้ พื้นฐาน กระทรวงศกึ ษาธกิ าร

คำนำ ชุดกิจกรรมสาหรบั นักเรยี นฉบับนี้ ผู้จัดทาได้สร้างขึ้นมาเพื่อเปน็ เครื่องมือในการจัดการเรยี นรู้ ฝึกทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ เน้นทักษะกระบวนการกลุ่มและฝึกใหน้ ักเรยี นมีจิตวิทยาศาสตร์ ผู้จัดทาไดศ้ ึกษาเอกสาร ตารา เก่ยี วกับการสร้างชดุ กิจกรรมและวเิ คราะห์หลักสตู รประกอบการ จดั ทา ชดุ กจิ กรรมที่ 2 เร่ืองอตั ราเรว็ และความเรว็ ใช้เวลา 2 ชว่ั โมง มีองค์ประกอบสาคัญ ดังนี้ 1. คาช้แี จงในการใชช้ ดุ กิจกรรม 2. ขน้ั ตอนในการใชช้ ดุ กกิจกรรม 3. บทบาทครู / บทบาทนกั เรยี น 4. มาตรฐาน ตัวช้ีวัด สาระสาคัญ จุดประสงค์การเรียนรู้ สาระการเรียนรู้ สมรรถนะ สาคญั ของผเู้ รยี น คณุ ลกั ษณะอันพงึ ประสงค์ 5. กิจกรรมการเรียนรู้ 6. สื่อประกอบการเรยี น และการวัดประเมนิ ผล 7. ใบความรู้ ใบกจิ กรรม ใบงาน 8. แบบทดสอบยอ่ ยก่อน – หลงั เรียน 9. เฉลยแบบทดสอบยอ่ ยก่อน – หลงั เรยี น 10. เฉลยใบกิจกรรม ผจู้ ดั ทากราบขอบพระคุณทา่ นผอู้ านวยการโรงเรียนศีขรภูมิพิสัย ผทู้ รงวุฒิ ผู้เช่ยี วชาญ ทุกท่านท่ีให้ความอนุเคราะห์ในการตรวจสอบชุดกิจกรรม เพ่ือนามาพัฒนาการเรียนการสอน ผู้จดั ทาหวังเป็นอย่างยง่ิ วา่ ชดุ กิจกรรมฉบับนีจ้ ะเป็นประโยชน์ต่อครูและนักเรียนท่ีนาไปใช้ในการเรียน การสอน ผู้จัดทาหวังเป็นอย่างยิ่งว่าชุดกิจกรรมฉบับน้ีจะเป็นประโยชน์ต่อครูและนักเรียนที่นาไปใช้ ในการเรยี นการสอน เก่งกานต์ แกน่ ดี ชุดกจิ กรรมการเรยี นรู้ ชดุ กจิ กรรมที่ 2 เรอ่ื ง อัตราเร็วและความเร็ว ก

สารบัญ เรอ่ื ง หนา้ คานา...................................................................................................................................... ก สารบัญ................................................................................................................................... ข บทบาทของนักเรยี น............................................................................................................... 1 สาระสาคญั จุดประสงคก์ ารเรยี นรู้........................................................................................ 3 แบบทดสอบย่อยก่อนเรยี น..................................................................................................... 4 ใบความรทู้ ี่ 2 ........................................................................................................................ 7 ใบกิจกรรมที่ 4...................................................................................................................... 9 ใบกจิ กรรมท่ี 5...................................................................................................................... 13 ใบกจิ กรรมที่ 6...................................................................................................................... 14 ใบงานที่ 2............................................................................................................................. 15 แบบทดสอบย่อยหลงั เรียน ..................................................................................................... 17 เฉลยชดุ กิจกรรม เฉลยแบบทดสอบย่อยก่อนเรียน...................................................................................... 22 เฉลยใบกจิ กรรมท่ี 4....................................................................................................... 23 เฉลยใบกิจกรรมที่ 6....................................................................................................... 29 เฉลยใบงาน ท่ี 2.............................................................................................................. 30 เฉลยแบบทดสอบย่อยหลงั เรียน ...................................................................................... 32 บรรณานกุ รม.......................................................................................................................... 33 ชุดกจิ กรรมการเรยี นรู้ ชุดกจิ กรรมท่ี 2 เรื่อง อัตราเรว็ และความเร็ว ข

บทบำทของนักเรียน ข้อปฏบิ ัติในการใชช้ ดุ กิจกรรมที่ 2 เรือ่ ง อัตราเร็วและความเรว็ วิชา ฟิสิกส์ สาหรับ นักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีท่ี 4 เพื่อช่วยให้การดาเนินการจัดกิจกรรมการเรียนรู้บรรลุจุดประสงค์ การเรยี นรู้และมีประสิทธิภาพ ผู้เรียนควรดาเนนิ การดงั น้ี 1. นกั เรียนรบั ชุดกิจกรรมการเรยี นรู้ คนละ 1 ชุดท่ีครูผสู้ อน 2. อา่ นคู่มือการใช้ชุดกจิ กรรมการเรยี นรูแ้ ละบทบาทของนกั เรียนให้เข้าใจก่อนลงมือ ศึกษาชดุ กิจกรรมการเรียนรู้ 3. ทาแบบทดสอบก่อนเรียนจานวน 10ข้อ โดยใช้เวลา 10 นาที เพื่อประเมินความรู้เดิม ของนักเรียน 4. นักเรียนศึกษาจุดประสงค์การเรียนรใู้ หเ้ ขา้ ใจและปฏิบตั ิกจิ กรรมในชุดกิจกรรม 5. ทาแบบทดสอบหลังเรียน จานวน 10 ข้อ โดยใช้เวลา 10 นาที เพื่อทราบความ กา้ วหน้าในการเรียนของนกั เรียนหลงั จากทากจิ กรรมเสร็จเรยี บรอ้ ยในแตล่ ะชุด 6. บอกคะแนนทีท่ าได้จากแบบทดสอบหลังเรียนทุกชุดให้ครูทราบเพื่อบันทึกลงในแบบ บันทึกผลการประเมินด้านความรู้จากการทากิจกรรมตามชุดกิจกรรมการเรียนรู้ เพ่ือหาคะแนน สรปุ 7. หลังจากทากิจกรรมเสร็จเรียบร้อยแล้ว ให้นักเรียนเก็บวัสดุอุปกรณ์ประกอบ ชดุ กจิ กรรมการเรียนรใู้ หเ้ รยี บร้อย 8. ในการทากิจกรรมตามชุดกิจกรรมการเรียนรู้ทุกชุด ขอให้นักเรียนทาด้วยความตั้งใจ ให้ความร่วมมือ และมีความซ่ือสัตย์ต่อตนเองให้มากที่สุด โดยไม่ดูเฉลยก่อนทากิจกรรมและ แบบทดสอบ 9. หากนักเรียนคนใดเรียนไม่ทันหรือเรียนยังไม่เข้าใจ ให้รับชุดกิจกรรมการเรียนรู้ ไปศกึ ษาเพิ่มเตมิ นอกเวลาเรียน เพ่ือใหเ้ ขา้ ใจมากยิ่งขึน้ ชดุ กจิ กรรมการเรยี นรู้ ชดุ กิจกรรมท่ี 2 เรือ่ ง อตั ราเรว็ และความเร็ว 1

ในกรณีทีไ่ มม่ กี ารแบ่งกลุ่ม 1. นกั เรยี นทุกคนปฏบิ ตั ิกจิ กรรมดว้ ยความตง้ั ใจ และไม่ชวนเพ่ือนคุยหรือเลน่ 2. ปฏิบัติตามขัน้ ตอนในการทากจิ กรรมให้เสรจ็ ทันเวลาทก่ี าหนด 3. ต้ังใจตอบคาถามอย่างเต็มความสามารถ และยกมือซักถามเพื่อพบปัญหาหรือ ขอ้ สงสัย 4. ทาแบบฝึกหดั ดว้ ยตนเองอย่างเต็มความสามารถ ไมล่ อกเลยี นแบบผู้อนื่ 5. มคี วามตัง้ ใจในการทาแบบทดสอบทัง้ ก่อนเรยี นและหลังเรียนดว้ ยตนเอง 6. ช่วยกันเก็บวัสดุ อุปกรณ์ ส่ือการเรียนการสอน จัดโต๊ะ เก้าอ้ีให้อยู่ในสภาพเรียบร้อย และทาความสะอาด ในกรณีท่ีมกี ารแบ่งกลุ่ม ก. บทบาทของผ้นู ากล่มุ มหี น้าทีค่ อื 1. ควบคมุ การดาเนินกจิ กรรมภายในกลุ่มให้เปน็ ระเบียบเรียบร้อย 2. เป็นผูน้ าในการประกอบกจิ กรรมของกลุ่ม 3. เป็นผ้ตู ดิ ตอ่ กบั ครู เมือ่ พบปัญหาหรือข้อสงสยั 4. รายงานหรือแจง้ ให้ครทู ราบ เมือ่ ประกอบกิจกรรมเสรจ็ 5. หลังจากสมาชิกภายในกลุ่มประกอบกิจกรรมตามแผนการจดั การเรยี นร้เู สร็จแล้ว เกบ็ แบบบนั ทึกกจิ กรรม แบบฝกึ หัด กระดาษคาตอบ สง่ ครตู ามกาหนดเวลา ข. บทบาทของสมาชกิ ภายในกลมุ่ มีหน้าท่ีคือ 1. ปฏิบตั กิ ิจกรรมด้วยความต้ังใจให้ทนั เวลา โดยไมช่ วนเพ่ือนคยุ หรอื เลน่ 2. ตัง้ ใจตอบคาถามอยา่ งเตม็ ความสามารถ และปฏิบตั ติ ามขั้นตอนในการทากิจกรรม 3. ไม่ควรปรึกษากันเสียงดังเกินไป จนรบกวนกลุม่ อื่น ๆ 4. ชว่ ยกนั เก็บวสั ดุ อุปกรณ์ สื่อการเรียนต่าง ๆ จดั โต๊ะ เกา้ อี้ ใหอ้ ยู่ในสภาพเรียบรอ้ ย และทาความสะอาด ชดุ กจิ กรรมการเรียนรู้ ชุดกิจกรรมท่ี 2 เรอื่ ง อัตราเร็วและความเรว็ 2

สาระสาคัญ ในชวี ติ ประจาวันการเคล่ือนที่จริงขงิ วตั ถทุ ี่เราพบเห็น ทีอตั ราการเคลื่อนทท่ี ่ีไมส่ ม่าเสมอตลอด ทั้งการเคลือ่ นท่ีหรือเรียกวา่ มีอัตราเรว็ ไม่คงตวั เชน่ รถยนตท์ ่ีเคล่อื นทจ่ี ากบ้านมาโรงเรยี น ถา้ เส้นทาง น้ันมีจานวนรถบนถนน รถยนต์สามารถเคลื่อนที่ได้สะดวก อัตราเร็วของรถจะมาก ตอ่ มาพบสัญญาณ ไฟจราจรเปน็ สีแดง จงึ ต้องหยุดรถ อตั ราเร็วของรถจงึ ลดลงจนหยุดสนิท หรอื อัตราเร็วเป็นศนู ย์ และ เม่อื สญั ญาณไฟจราจรเป็นสเี ขียว จงึ เรง่ รถ อตั ราเรว็ ของรถจงึ เพ่ิมข้นึ เป็นตน้ จดุ ประสงค์การเรียนรู้ ดา้ นความรู้ (knowledge) 1. อธบิ ายความหมายของอัตราเร็วและความเร็วได้ 2. บอกหลักการคานวณอตั ราเร็วและความเรว็ ได้ ด้านกระบวนการ (knowledge) 1. นักเรียนมที ักษะที่ดใี นการปฏิบตั ิงานกลุม่ 2. นักเรยี นสามารถคานวณระยะทางและการกระจัดได้ ด้านเจตคติ (Attitude) 1. มจี ิตวิทยาศาสตร์ 2. ทางานรว่ มกบั ผู้อ่นื ได้ 3. ยอมรบั ฟังความคิดเหน็ ของผู้อื่น ชดุ กจิ กรรมการเรยี นรู้ ชุดกจิ กรรมท่ี 2 เรือ่ ง อตั ราเร็วและความเรว็ 3

แบบทดสอบยอ่ ยกอ่ นเรียน ชุดกิจกรรมการเรยี นรทู้ ่ี 2 คาชี้แจง จงเลือกคาตอบท่ีถกู ต้องท่สี ดุ เพยี งคาตอบเดยี ว คาชีแ้ จง จงเลอื กคาตอบที่ถูกต้องทส่ี ุดเพียงคาตอบเดียวแลว้ ทาเคร่อื งหมายกากบาท (x) ลงใน กระดาษคาตอบ 1. ถ้าขบั รถจากบ้านไปตามถนนตรงไปทางทศิ ตะวันตกเป็นระยะทาง 12 กม. แลว้ เล้ียวไปทางทศิ เหนอื เปน็ ระยะ 9 กม. กถ็ ึงหนา้ ที่ทางานพอดีโดยใชเ้ วลาเดนิ ทาง 20 นาทีจงหาวา่ ไตรภพขับรถด้วย อัตราเร็วเฉล่ยี เทา่ ใด ก. 63 กม./ ชม. ข. 65 กม./ ชม. ค. 70 กม./ ชม. ง. 72 กม./ ชม. 2. จากข้อ 1 การขบั รถคร้งั น้ีขับดว้ ยความเรว็ เฉลยี่ เทา่ ใด ก. 42 กม./ชม. ข. 45 กม./ชม. ค. 47 กม./ชม. ง. 49 กม./ชม. 3. นกั เรยี นเดนิ จากบ้านไปทางทิศตะวันออกได้ระยะทาง 80 ม.จากนัน้ เดินไปทางทศิ เหนือได้ทาง 60 เมตร โดยใชเ้ วลาในการเดิน 10 วินาที สุขสนั ตเ์ ดนิ ดว้ ยอัตราเรว็ เฉลีย่ เทา่ ใด ก. 10 m/s ข. 12 m/s ค. 14 m/s ง. 16 m/s 4. จากข้อ 15 นักเรยี นเดนิ ดว้ ยความเรว็ เฉล่ียเท่าใด ก. 10 m/s ข. 12 m/s ค. 14 m/s ง. 16 m/s5. นักเรียนว่งิ ดว้ ยอตั ราเรว็ คงท่ี 30 กิโลเมตร/ชม. จะว่งิ ไปไดเ้ ป็นระยะทางเทา่ ใดในเวลา 5 นาที ก. 1.5 กโิ ลเมตร ค. 2.5 กโิ ลเมตร ข. 2.0 กโิ ลเมตร ง. 3.0 กโิ ลเมตร 6. พิจารณาข้อความต่อไปน้ี 1. อัตราเรว็ เป็นปริมาณเวกเตอร์ 2. ความเร็วเปน็ ปริมาณสเกลาร์ 3. อตั ราเรว็ เป็นปริมาณที่มีขนาดแต่ไม่มที ิศทาง 4. ความเร็วเปน็ ปริมาณทมี่ ีท้งั ขนาดและทิศทาง ข้อใดกล่าวถูกต้อง ก. ขอ้ 1 และ 2 ถูก ข. ขอ้ 3 และ 4 ถูก ค. ขอ้ 1 และ 3 ถูก ง. ถูกทกุ ข้อ ชุดกจิ กรรมการเรียนรู้ ชดุ กจิ กรรมท่ี 2 เรอื่ ง อตั ราเรว็ และความเร็ว 4

7. การเคลอ่ื นท่ีในข้อใดที่ทาให้มีอตั ราเรว็ เทา่ กบั ความเร็ว 1. การวิ่งทางตรงระยะทาง 100 เมตร 2. การวงิ่ รอบสนามฟตุ บอลครบ 1 รอบ 3. การขับรถวนรอบอนุสาวรีย์ชยั สมรภูมิ 4. การวา่ ยนา้ จากขอบสระดา้ นหนง่ึ ไปยังขอบสระอีกดา้ นหนึง่ ก. ขอ้ 1 เทา่ น้ัน ข. ขอ้ 2 และ 3 ค. ขอ้ 1 และ 4 ง. ถกู ทุกข้อ 8. นักกฬี าหญิงซ้อมวง่ิ บนสนาม โดยวิง่ ตรงไปทางทิศใตไ้ ด้ระยะทาง 360 เมตรแล้วเลยี้ วไปทางทิศ ตะวนั ตกว่ิงตรง ไปอีกได้ระยะทาง 480 เมตรถา้ ทุกๆ ระยะทาง 1 เมตรเธอใช้เวลาว่งิ 1/5 วินาที น้าหวานจะว่ิงดว้ ยอัตราเร็วเฉลยี่ เท่าใด ก. 2 ม./วินาที ข. 3 ม./วนิ าที ค. 4 ม./วินาที ง. 5 ม./วนิ าที 9. จากขอ้ 8 นักกฬี าหญิงซ้อมว่ิงด้วยความเร็วเฉลย่ี เท่าใด ก. 2.48 ม./วนิ าที ข. 3.57 ม./วินาที ค. 4.45 ม./วินาที ง. 6.20 ม./วนิ าที 10. จากการเคลื่อนทซี่ ึ่งแสดงได้ดว้ ยกราฟความเร็ว-เวลา กินเวลาทง้ั หมด 8 วนิ าที จงหาระยะทางท่ี เคลอื่ นที่ได้ท้ังหมดและคา่ ความเร็วเฉลยี่ ก. 200 เมตร , 25 เมตร/วินาที ข. 600 เมตร , 775 เมตร/วินาที ค. 1,200 เมตร , 150 เมตร/วินาที ง.1,800 เมตร, 225 เมตร/วินาที ชดุ กจิ กรรมการเรียนรู้ ชุดกจิ กรรมท่ี 2 เรือ่ ง อตั ราเรว็ และความเรว็ 5

กระดาษคาตอบแบบทดสอบยอ่ ยก่อนเรยี น เรอ่ื ง อัตราเร็วและความเรว็ ชื่อ-สกลุ .........................................................................................ชนั้ .......................... เลขที.่ ................ คาชแ้ี จง ให้นักเรยี นเลือกคาตอบในแบบทดสอบแลว้ ทาเคร่ืองหมายกากบาท (X) ลงใน กระดาษคาตอบ ขอ้ ท่ีถูกต้องทส่ี ดุ เพียงข้อเดยี ว แบบทดสอบกอ่ นเรียน ข้อ ก ข ค ง 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 เก่งมากครบั คะแนนเตม็ 10 คะแนน คะแนนที่ได.้ ............คะแนน ชดุ กจิ กรรมการเรยี นรู้ ชดุ กิจกรรมท่ี 2 เรื่อง อตั ราเรว็ และความเรว็ 6

ใบความรู้ที่ 2 เร่ือง อัตราเรว็ และความเร็ว อัตราเร็ว ( speed )คือ ระยะทางทีว่ ตั ถเุ คลื่อนที่ไดใ้ นหนึ่งเวลา หรอื อัตราการเปลย่ี น ระยะทาง อตั ราเร็วเปน็ ปริมาณสเกลาร์ มหี น่วยเปน็ เมตรต่อวินาที อตั ราเรว็ = s t คา่ เฉลี่ยของอัตราเร็วตลอดเส้นทาง เรยี กว่า อตั ราเรว็ เฉลย่ี ( average speed : vเฉลี่ย ) Vเฉล่ยี =s t เมือ่ vavคือ อัตราเรว็ เฉลยี่ มีหนว่ ยเปน็ เมตร/วินาที ( m/s ) S คือ ระยะทาง มีหนว่ ยเปน็ เมตร ( m ) tคอื เวลา มีหนว่ ยเป็น วนิ าที ( s ) ตวั อย่างการคานวณผ้งึ ตวั หนึง่ บนิ ไปเปน็ ระยะทาง 10 เมตร ในเวลา 2 วนิ าที จงหาอตั ราเรว็ เฉลี่ยของผึ้งตวั น้ี t=2 t = 0 ระยะทาง 10 m วิธีทา จากvav = s t แทนค่า vav = 10m 2s = 5 m/s ความเรว็ (velocity)คอื การกระจัดท่ีเปลีย่ นไปในหน่งึ เวลา เป็นปริมาณเวกเตอร์ หรอื อตั ราการ เปล่ยี นแปลงการกระจัด มีหน่วย เปน็ เมตรต่อวนิ าที ความเรว็ = s t ชดุ กจิ กรรมการเรยี นรู้ ชุดกจิ กรรมที่ 2 เรือ่ ง อตั ราเรว็ และความเร็ว 7

ตวั อยา่ งการคานวณนกั เรยี นข่ีรถจกั รยานไปโรงเรยี นทางทิศตะวนั ออกเปน็ ระยะ 4 กิโลเมตร จากนนั้ เคลอ่ื นท่ไี ปทางทิศเหนอื เปน็ ระยะ 3 กิโลเมตร จงหาระยะทางและการกระจดั ของนักเรียน คนน้ี วิธที า เหนอื การกระจดั 3 km  4 km ระยะทาง = 4 km + 3 km= 7 km การกระจดั =  ( 4)2 + ( 3 )2 = 5 km ชุดกจิ กรรมการเรยี นรู้ ชดุ กจิ กรรมท่ี 2 เร่อื ง อตั ราเรว็ และความเรว็ 8

ใบกิจกรรมท่ี 4 อัตราเร็วและความเรว็ ช่ือ.......................................................นามสกลุ ................................ชนั้ ..................เลขท่ี........... สมาชกิ กลุ่มท่.ี .........ประกอบด้วย 1. ชอ่ื ........................................................................ชนั้ ..................เลขท.่ี ............. 2. ช่อื ........................................................................ช้ัน..................เลขท่ี.............. 3. ชือ่ ........................................................................ช้ัน..................เลขท่ี.............. 4. ชื่อ........................................................................ช้ัน..................เลขท่.ี ............. 5. ชอ่ื ........................................................................ชนั้ ..................เลขที่.............. อุปกรณ์ 1. เครอื่ งเคาะสัญญาณเวลา 1 เคร่อื ง 2. หมอ้ แปลงไฟฟ้าโวลตต์ า่ 1 หมอ้ 3. สายไฟ 1 เสน้ 4. แถบกระดาษ 5 แถบ ปัญหา ………………………………………………………………………………………………………………………………................ วิธีการทดลอง 1. นาเครือ่ งเคาะสัญญาณเวลาต่อกับหม้อแปลงไฟฟา้ โวลตต์ า่ จากนั้นนาแถบกระดาษ สอดผ่านช่องใต้คันเคาะของเคร่ืองเคาะสญั ญาณเวลาโดยใหอ้ ยู่ใต้แผน่ กระดาษคาร์บอนดังรปู 2. เปดิ สวิตช์ให้เครอื่ งเคาะสัญญาณเวลาทางานจากนนั้ ใช้มือดงึ แถบกระดาษตรงๆให้ ผา่ นเครือ่ งดว้ ยอัตราเร็วชา้ ๆ 3. เปลย่ี นแถบกระดาษใหม่แล้วทาการทดลองเชน่ เดยี วกบั ขอ้ 1–2 แต่เปล่ยี นอัตราเรว็ ของการดงึ กระดาษเปน็ ดึงอย่างเรว็ ดงึ ด้วยอัตราเร็วอยา่ งสม่าเสมอและดงึ ด้วยอตั ราเร็วอย่าง ไมส่ มา่ เสมอ ชุดกจิ กรรมการเรียนรู้ ชดุ กิจกรรมที่ 2 เรือ่ ง อตั ราเรว็ และความเรว็ 9

4. สงั เกตจุดทป่ี รากฏบนแถบกระดาษที่ไดแ้ ต่ละครัง้ รวมทัง้ หาอัตราเร็วเฉล่ยี และอตั ราเรว็ ขณะหนึ่งของการเคลือ่ นท่จี ากแถบกระดาษแต่ละแถบทีใ่ ช้ หมายเหตุการดึงแถบกระดาษผา่ นเคร่อื งเคาะสัญญาณเวลาตอ้ งระมัดระวังอยา่ ให้แถบกระดาษ ไปสมั ผัสกับเสน้ ลวดทแ่ี ถบกระดาษสอดอยู่ ตัวอย่างผลการสังเกต ผลการทดลอง 1. ดึงแถบกระดาษช้า ๆ ผล........................................................................................................................... .................... 2. ดึงแถบกระดาษอย่างเรว็ ผล............................................................................................................................................... 3. ดงึ แถบกระดาษอยา่ งสมา่ เสมอ ผล........................................................................................................................... .................... 4. ดงึ แถบกระดาษอยา่ งไมส่ ม่าเสมอ ผล........................................................................................................................... .................... สรุปผลการทดลอง ………………………………....................................................................………………………………………………… ……………………………………....................................................................…………………………………………… ……………………………………..................................................................…………………………………………..… ……………………………………....................................................................…………………………………………… ชุดกจิ กรรมการเรียนรู้ ชดุ กจิ กรรมท่ี 2 เร่อื ง อัตราเร็วและความเร็ว 10

คาถาม 1. กจิ กรรมนีม้ วี ตั ถุประสงค์เพอ่ื อะไร ………………………………....................................................................………………………………………………… ……………………………………....................................................................…………………………………………… ……………………………………..................................................................…………………………………………..… 2. การทางานของเคร่ืองเคาะสัญญาณเวลามีอัตราการเคาะเทา่ ไร ………………………………....................................................................………………………………………………… ……………………………………....................................................................…………………………………………… ……………………………………..................................................................…………………………………………..… 3. จดุ ที่ปรากฏบนแถบกระดาษทด่ี ึงผ่านเคร่อื งเคาะสัญญาณเวลาบอกอะไรแกเ่ ราบ้าง ………………………………....................................................................………………………………………………… ……………………………………....................................................................…………………………………………… ……………………………………..................................................................…………………………………………..… 4. เมื่อดงึ แถบกระดาษช้าๆระยะหา่ งระหวา่ งจุดเป็นอย่างไรและเม่ือดึงเร็วขึ้นระยะห่าง ระหว่างจุดจะเปน็ อยา่ งไรให้นักเรียนวาดรปู ประกอบคาอธบิ าย ………………………………....................................................................………………………………………………… ……………………………………....................................................................…………………………………………… ……………………………………..................................................................…………………………………………..… 5. ระยะหา่ งระหวา่ งจุดจะแตกต่างกนั ในลักษณะใดเม่ือเปรยี บเทยี บการดงึ แถบกระดาษดว้ ย อตั ราเรว็ สมา่ เสมอและอตั ราเร็วไมส่ มา่ เสมอใหน้ ักเรยี นวาดรปู ประกอบคาอธบิ าย ………………………………....................................................................………………………………………………… ……………………………………....................................................................…………………………………………… ……………………………………..................................................................…………………………………………..… 6. คานวณหาอตั ราเร็วเฉลี่ยและอตั ราเร็วขณะใดขณะหนึง่ ของการเคลอื่ นท่คี รั้งน้ี ………………………………..................................................................………………………………………………… ……………………………………..................................................................…………………………………………… ……………………………………..................................................................…………………………………………..… ……………………………………..................................................................…………………………………………… ชดุ กจิ กรรมการเรียนรู้ ชุดกิจกรรมท่ี 2 เร่ือง อัตราเร็วและความเรว็ 11

7. เคร่ืองเคาะสัญญาณเวลา เคาะบนแถบกระดาษกี่ครั้งในเวลา 1 วนิ าที ………………………………....................................................................………………………………………………… ……………………………………....................................................................…………………………………………… ……………………………………..................................................................…………………………………………..… 8. แตล่ ะจุดบนแถบกระดาษมีเวลาห่างกันก่วี นิ าที ………………………………....................................................................………………………………………………… ……………………………………....................................................................…………………………………………… ……………………………………..................................................................…………………………………………..… 9.อตั ราเร็วเฉล่ียของแต่ละชว่ งบนแถบกระดาษเทา่ กนั หรอื ไม่ เพราะเหตุใด ………………………………....................................................................………………………………………………… ……………………………………....................................................................…………………………………………… ……………………………………..................................................................…………………………………………..… 10. แถบกระดาษทไ่ี ด้จากการทดลองนี้ มีปริมาณใดท่มี ีค่าเท่ากนั ท้งั 4 แถบ ………………………………....................................................................………………………………………………… ……………………………………....................................................................…………………………………………… ……………………………………..................................................................…………………………………………..… ชุดกจิ กรรมการเรยี นรู้ ชุดกิจกรรมที่ 2 เรือ่ ง อัตราเรว็ และความเรว็ 12

ใบกิจกรรมที่ 5 ( Concept Mapping ) เรือ่ ง ระยะทางและการกระจดั สมาชิกกลุม่ ท.่ี .........ประกอบด้วย 1. ชื่อ........................................................................ชั้น..................เลขท.่ี ............. 2. ชอ่ื ........................................................................ชน้ั ..................เลขท.่ี ............. 3. ชอ่ื ........................................................................ชน้ั ..................เลขท.่ี ............. 4. ชอ่ื ........................................................................ชั้น..................เลขที่.............. 5. ช่ือ........................................................................ช้นั ..................เลขท่.ี ............. ชุดกจิ กรรมการเรียนรู้ ชดุ กิจกรรมที่ 2 เรอื่ ง อัตราเร็วและความเร็ว 13

ใบกิจกรรมท่ี 6 เร่ือง อัตราเร็วและความเรว็ (ถาม- ตอบ) สมาชิกกลุ่มท.่ี .........ประกอบด้วย 1. ชอื่ ........................................................................ช้นั ..................เลขที่.............. 2. ชอ่ื ........................................................................ชนั้ ..................เลขที่.............. 3. ชอ่ื ........................................................................ชน้ั ..................เลขท.่ี ............. 4. ชื่อ........................................................................ชน้ั ..................เลขท่ี.............. 5. ช่อื ........................................................................ช้นั ..................เลขท.ี่ ............. ตอนท่ี 1 ใหน้ ักเรียนภายในกลุ่มชว่ ยกันเตมิ คาตอบลงใหถ้ ูกต้องและสมบรู ณ์ จากภาพแสดงการเคล่ือนที่ของวตั ถุ จาก A -> B -> C -> D ในลกั ษณะเป็นสว่ นหน่งึ ของรปู สเ่ี หลยี่ มผนื ผา้ จงหาอตั ราเร็วและความเรว็ ของการเคล่ือนทนี่ ี้ 40 เมตร B A D 3C0 เมตร 40 เมตร 1. อัตราเร็ว ของระยะ AB ในเวลา 8 วนิ าที เท่ากับ .................................เมตร/วนิ าที 2. ความเรว็ ของระยะ AB ในเวลา 8 วนิ าที เท่ากับ .................................เมตร/วนิ าที 3. อตั ราเร็ว ของระยะ AC ในเวลา 10 วนิ าที เท่ากบั ...............................เมตร/วินาที 4. ความเร็ว ของระยะ AC ในเวลา 10 วินาที เท่ากบั ..............................เมตร/วนิ าที 5. อัตราเร็ว ของระยะ AD ในเวลา 5 วนิ าที เทา่ กบั .................................เมตร/วินาที 6. ความเรว็ ของระยะ AD ในเวลา 5 วินาที เทา่ กบั .................................เมตร/วนิ าที ชุดกจิ กรรมการเรียนรู้ ชุดกิจกรรมท่ี 2 เรือ่ ง อตั ราเรว็ และความเรว็ 14

ใบงานที่ 2 เรอ่ื ง อตั ราเร็วและความเร็ว ช่อื .............................................…………....................เลขที่............... ชัน้ ..................... ตอนที่ 1 จงให้ความหมายของคาตอ่ ไปน้ี 1. อตั ราเร็ว หมายถึง ……………………………………………………………………………...........................................…………….............. ……………………………………………………………………....................................................…………….............. 2. อตั ราเร็วเฉลย่ี หมายถงึ ………………………………………………………...................................................………............…………………… ………………………………………………………………............................................................……………………… 3. ความเร็ว หมายถึง ……………………........................................................................……………………………………………………… …………………………………………………………................................................................………………………… 4. ความเรว็ เฉลยี่ หมายถงึ .......................................................................................................................................................... ...... ............................................................................................................................ .................................... ตอนท่ี 2 จงแสดงวธิ ที า 1. ชายคนหนึง่ เดินจากจดุ A ไปจุด B และจุด C โดยใชเ้ วลา ดังรปู ……………………………………..................................................................…………………………………………… ……………………………………..................................................................…………………………………………… ……………………………………..................................................................…………………………………………… ……………………………………..................................................................…………………………………………… ……………………………………..................................................................…………………………………………… ……………………………………..................................................................…………………………………………… ……………………………………..................................................................………………………………………….. ……………………………………..................................................................…………………………………………… ชุดกจิ กรรมการเรยี นรู้ ชดุ กจิ กรรมท่ี 2 เร่ือง อตั ราเรว็ และความเร็ว 15

2. จากข้อ1 ถา้ ชายคนนั้นเดินถงึ จุด C แลว้ เดินยอ้ นกลบั มาทจี่ ุด A ดังเดิม ใช้เวลาทัง้ สิ้น20 วนิ าที จงคานวณอัตราเร็วเฉล่ยี ของการเดินนี้ ……………………………………..................................................................…………………………………………… ……………………………………..................................................................…………………………………………… ……………………………………..................................................................…………………………………………… 3. จงหาอัตราเรว็ ของการเคลือ่ นทจี่ ากจุด Aไปจุด B ซง่ึ มีระยะทาง 990 เมตรเวลาในการ เดนิ ทาง 10 วนิ าที ……………………………………..................................................................…………………………………………… ……………………………………..................................................................…………………………………………… ……………………………………..................................................................…………………………………………… 4. รถคนั หน่ึงวิ่งด้วยความเรว็ เฉลีย่ 7 เมตร/วินาที ถ้าใชเ้ วลาในการวิ่งไป20 วนิ าที จะมีการกระจัด เท่าใด ……………………………………..................................................................…………………………………………… ……………………………………..................................................................…………………………………………… ……………………………………..................................................................…………………………………………… ตง้ั ใจทา นะครบั ชุดกจิ กรรมการเรยี นรู้ ชดุ กิจกรรมที่ 2 เรือ่ ง อัตราเร็วและความเร็ว 16

แบบทดสอบยอ่ ยหลังเรียน ชุดกจิ กรรมการเรยี นรู้ท่ี 2 คาช้ีแจง จงเลือกคาตอบท่ีถูกต้องท่สี ุดเพียงคาตอบเดียว 1. นักเรียนเดนิ จากบา้ นไปทางทิศตะวนั ออกไดร้ ะยะทาง 80 ม.จากนนั้ เดินไปทางทศิ เหนือได้ทาง 60 เมตร โดยใชเ้ วลาในการเดนิ 10 วินาที สขุ สนั ตเ์ ดินดว้ ยอัตราเรว็ เฉลยี่ เท่าใด ก. 10 m/s ข. 12 m/s ค. 14 m/s ง. 16 m/s 2. จากข้อ 1 นกั เรียนเดนิ ด้วยความเร็วเฉลีย่ เทา่ ใด ก. 10 m/s ข. 12 m/s ค. 14 m/s ง. 16 m/s 3. นักเรยี นว่ิงด้วยอัตราเรว็ คงที่ 30 กิโลเมตร/ชม. จะวิ่งไปได้เป็นระยะทางเท่าใดในเวลา 5 นาที ก. 1.5 กิโลเมตร ค. 2.5 กิโลเมตร ข. 2.0 กโิ ลเมตร ง. 3.0 กิโลเมตร 4. ถ้าขบั รถจากบ้านไปตามถนนตรงไปทางทศิ ตะวนั ตกเป็นระยะทาง 12 กม. แลว้ เล้ยี วไปทางทิศ เหนอื เปน็ ระยะ 9 กม. กถ็ งึ หนา้ ท่ีทางานพอดีโดยใช้เวลาเดินทาง 20 นาทีจงหาว่า ไตรภพขับรถดว้ ย อตั ราเรว็ เฉล่ียเทา่ ใด ก. 63 กม./ ชม. ข. 65 กม./ ชม. ค. 70 กม./ ชม. ง. 72 กม./ ชม. 5. จากข้อ 4 การขบั รถครงั้ น้ีขับด้วยความเรว็ เฉล่ยี เท่าใด ก. 42 กม./ชม. ข. 45 กม./ชม. ค. 47 กม./ชม. ง. 49 กม./ชม. 6. การเคลอ่ื นทีใ่ นข้อใดท่ีทาให้มีอตั ราเร็วเท่ากับความเร็ว 1. การวง่ิ ทางตรงระยะทาง 100 เมตร 2. การวิง่ รอบสนามฟุตบอลครบ 1 รอบ 3. การขับรถวนรอบอนุสาวรีย์ชยั สมรภูมิ 4. การวา่ ยนา้ จากขอบสระด้านหนง่ึ ไปยงั ขอบสระอีกด้านหนง่ึ ก. ขอ้ 1 เทา่ น้นั ข. ข้อ 2 และ 3 ค. ขอ้ 1 และ 4 ง. ถกู ทุกข้อ 7. นักกฬี าหญงิ ซอ้ มวิ่งบนสนาม โดยว่งิ ตรงไปทางทิศใต้ได้ระยะทาง 360 เมตรแลว้ เล้ียวไปทางทิศ ตะวันตกวง่ิ ตรง ไปอีกได้ระยะทาง 480 เมตรถ้าทุกๆ ระยะทาง 1 เมตรเธอใช้เวลาวงิ่ 1/5 วินาที น้าหวานจะวง่ิ ดว้ ยอตั ราเรว็ เฉลยี่ เทา่ ใด ก. 2 ม./วินาที ข. 3 ม./วนิ าที ค. 4 ม./วินาที ง. 5 ม./วนิ าที ชดุ กจิ กรรมการเรียนรู้ ชุดกิจกรรมที่ 2 เรอ่ื ง อัตราเรว็ และความเร็ว 17

5. พิจารณาข้อความต่อไปน้ี 1. อัตราเรว็ เปน็ ปรมิ าณเวกเตอร์ 2. ความเรว็ เปน็ ปริมาณสเกลาร์ 3. อตั ราเรว็ เปน็ ปริมาณที่มขี นาดแต่ไม่มที ิศทาง 4. ความเรว็ เป็นปรมิ าณที่มที ้ังขนาดและทศิ ทาง ข้อใดกล่าวถกู ต้อง ก. ขอ้ 1 และ 2 ถูก ข. ข้อ 3 และ 4 ถกู ค. ข้อ 1 และ 3 ถกู ง. ถูกทุกข้อ 6. เดก็ หญิง ก เดินไปทางทิศตะวันออก 300เมตร แล้วเดนิ ต่อไปทางทิศเหนอื อีก 400 เมตร ระยะทางและการกระจดั เป็นเทา่ ใด ตามลาดบั ก. 100 และ700 เมตร ข. 700 และ100 เมตร ค. 500 และ700 เมตร ง. 700 และ500 เมตร 7. ย้ายวตั ถไุ ปทางทิศตะวันออก 12เมตร จากน้ันยา้ ยไปทางทิศเหนือเปน็ ระยะทาง16 เมตร จง คานวณการกระจัดและระยะทางจากจุดเริ่มต้นถงึ จดุ ปลาย ก. การกระจดั 18 เมตร ระยะทาง 26 เมตร ข. การกระจัด 19 เมตร ระยะทาง 27 เมตร ค. การกระจดั 20 เมตร ระยะทาง 28 เมตร ง. การกระจดั 21 เมตร ระยะทาง 29 เมตร ชุดกจิ กรรมการเรียนรู้ ชุดกจิ กรรมท่ี 2 เร่อื ง อตั ราเรว็ และความเรว็ 18

8. จากขอ้ 7 นักกฬี าหญงิ ซ้อมวง่ิ ดว้ ยความเรว็ เฉลี่ยเท่าใด ก. 2.48 ม./วนิ าที ข. 3.57 ม./วินาที ค. 4.45 ม./วินาที ง. 6.20 ม./วินาที 9. พจิ ารณาขอ้ ความต่อไปน้ี 1. อตั ราเร็วเปน็ ปริมาณเวกเตอร์ 2. ความเรว็ เปน็ ปริมาณสเกลาร์ 3. อัตราเรว็ เปน็ ปริมาณที่มีขนาดแต่ไมม่ ที ิศทาง 4. ความเรว็ เปน็ ปรมิ าณที่มที ั้งขนาดและ ทศิ ทาง ขอ้ ใดกล่าวถูกต้อง ก. ขอ้ 1 และ 2 ถูก ข. ข้อ 3 และ 4 ถกู ค. ข้อ 1 และ 3 ถกู ง. ถกู ทุกข้อ 10. จากการเคล่ือนท่ซี งึ่ แสดงไดด้ ้วยกราฟความเร็ว-เวลา กนิ เวลาท้งั หมด 8 วินาที จงหาระยะทางที่ เคล่ือนที่ไดท้ ้งั หมดและค่าความเรว็ เฉล่ีย ก. 200 เมตร , 25 เมตร/วินาที ข. 600 เมตร , 775 เมตร/วนิ าที ค. 1,200 เมตร , 150 เมตร/วนิ าที ง.1,800 เมตร, 225 เมตร/วินาที ชดุ กจิ กรรมการเรียนรู้ ชดุ กิจกรรมท่ี 2 เรอื่ ง อัตราเร็วและความเรว็ 19

กระดาษคาตอบแบบทดสอบย่อยหลงั เรียน เรือ่ ง อัตราเร็วและความเรว็ ชอ่ื -สกุล.........................................................................................ชน้ั .......................... เ ลขที่................. คาช้แี จง ใหน้ ักเรยี นเลือกคาตอบในแบบทดสอบแลว้ ทาเครอ่ื งหมายกากบาท (X) ลงในกระดา คาตอบ ข้อที่ถกู ต้องท่สี ุดเพยี งข้อเดียว แบบทดสอบหลังเรยี น ข้อ ก ข ค ง 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 เก่งมากครบั คะแนนเต็ม 10 คะแนน คะแนนที่ได.้ ............คะแนน ชดุ กจิ กรรมการเรยี นรู้ ชดุ กิจกรรมท่ี 2 เรื่อง อตั ราเรว็ และความเรว็ 20

เฉลย ชดุ กจิ กรรมการเรียนรู้ ชดุ กจิ กรรมที่ 2 เร่อื ง อตั ราเร็วและความเรว็ 21

เฉลยแบบทดสอบก่อนเรียน ชุดกิจกรรมการเรยี นรูท้ ี่ 2 เฉลยแบบทดสอบก่อนเรยี น ขอ้ คาตอบ 1ก 2ข 3ค 4ก 5ค 6ข 7ค 8ง 9ข 10 ง เก่งมำกครบั ตอบผดิ กไ็ ม่เป็นไรนะครบั กลบั ไปทบทวนเนือ้ หำกนั อกี ครงั้ ชดุ กจิ กรรมการเรยี นรู้ ชดุ กจิ กรรมท่ี 2 เรือ่ ง อตั ราเรว็ และความเร็ว 22

เฉลยใบกิจกรรมท่ี 4 อัตราเร็วและความเร็ว อุปกรณ์ 1. เครอื่ งเคาะสัญญาณเวลา 1 เครื่อง 2. หมอ้ แปลงไฟฟ้าโวลตต์ ่า 1 หมอ้ 3. สายไฟ 1 เสน้ 4. แถบกระดาษ 5 แถบ ปญั หา วัดอัตราเรว็ โดยใช้เครือ่ งเคาะสญั ญาณได้อยา่ งไร วธิ ีการทดลอง 1. นาเคร่ืองเคาะสัญญาณเวลาต่อกบั หม้อแปลงไฟฟา้ โวลตต์ า่ จากน้ันนาแถบกระดาษ สอดผา่ นช่องใต้คนั เคาะของเครอ่ื งเคาะสญั ญาณเวลาโดยใหอ้ ยู่ใตแ้ ผ่นกระดาษคาร์บอนดงั รูป 2. เปิดสวิตชใ์ หเ้ คร่ืองเคาะสัญญาณเวลาทางานจากน้นั ใช้มอื ดึงแถบกระดาษตรงๆให้ ผา่ นเครื่องด้วยอัตราเร็วชา้ ๆ 3. เปลยี่ นแถบกระดาษใหมแ่ ล้วทาการทดลองเช่นเดียวกบั ขอ้ 1–2 แต่เปล่ยี นอตั ราเร็ว ของการดงึ กระดาษเป็นดึงอย่างเร็วดงึ ด้วยอัตราเรว็ อยา่ งสมา่ เสมอและดงึ ดว้ ยอัตราเรว็ อยา่ ง ไมส่ มา่ เสมอ 4. สังเกตจดุ ที่ปรากฏบนแถบกระดาษท่ีไดแ้ ตล่ ะครงั้ รวมทง้ั หาอตั ราเร็วเฉล่ียและอตั ราเรว็ ขณะหนึ่งของการเคลื่อนท่จี ากแถบกระดาษแตล่ ะแถบทีใ่ ช้ หมายเหตุการดงึ แถบกระดาษผ่านเครอื่ งเคาะสัญญาณเวลาตอ้ งระมัดระวังอย่าใหแ้ ถบกระดาษ ไปสมั ผสั กบั เสน้ ลวดทแ่ี ถบกระดาษสอดอยู่ ชดุ กจิ กรรมการเรียนรู้ ชุดกิจกรรมที่ 2 เร่ือง อตั ราเร็วและความเร็ว 23

ตอนที่ 3 ใหน้ ักเรยี นตอบคาถามต่อไปน้ี ให้ถูกตอ้ ง 1. ระยะทางและการกระจดั ปริมาณใดเปน็ เวกเตอร์และปริมาณใดเปน็ สเกลาร์ ระยะทางเปน็ ปริมาณสเกลาร์ (ไม่มีทิศทาง) การกระจัดเปน็ ประมาณเวกเตอร์ (มีทิศทาง) 2. ในระบบเอสไอ ระยะทางและการจดั บอกหน่วยเปน็ อะไร ในระบบเอสไอ ระยะทางและการกระจัด บอกหน่วยเปน็ เมตร 3. ระยะทางและขนาดการกระจัด จะมีคา่ เท่ากัน เมื่อวตั ถุเคล่อื นท่ีอย่างไร มคี า่ เท่ากนั เมอ่ื เคล่อื นที่เป็นแนวตรง 4. นายแดงเดินไปทางตะวนั ออก 5 เมตร ระยะทางทเ่ี ดนิ ได.้ .....................5...........เมตร การกระจดั ท่เี ดนิ ได.้ ..................5............เมตร ทิศตะวนั ออก 5. วตั ถเุ คลือ่ นที่จาก A ไปยัง B ดังรูป จงหาระยะทางและการกระจัด 14 m AB ระยะทาง เท่ากับ r การกระจัดเทา่ กับ 14 เมตร ระยะทางเท่ากับ = 22 เมตร 6. วตั ถุเคลอ่ื นทเ่ี ปน็ วงกลม มรี ศั มคี วามโคง้ 7 เมตร เมื่อเคลอ่ื นที่ครบรอบพอดี จงหาระยะทางและ การกระจัดที่วตั ถุเคลือ่ นที่ได้ A 7m ระยะทาง เทา่ กับ 2r การกระจัดเท่ากับ 0 เมตร ระยะทางเทา่ กับ 2 = 44 เมตร ชุดกจิ กรรมการเรียนรู้ ชุดกิจกรรมที่ 2 เร่ือง อตั ราเรว็ และความเรว็ 24

ตวั อย่างผลการสังเกต ผลการทดลอง 1. ดึงแถบกระดาษชา้ ๆ ..................... ผล จดุ ประมคี วามถ่ีมาก 2. ดึงแถบกระดาษอยา่ งเร็ว ..... ผล จุดประมคี วามถ่นี ้อย 3. ดึงแถบกระดาษอย่างสมา่ เสมอ ........... ผล จุดประมีความถีส่ มา่ เสมอ 4. ดงึ แถบกระดาษอย่างไม่สม่าเสมอ . .. .. . . . ... . .. ผล จดุ ประมคี วามถี่ไม่สมา่ เสมอ สรปุ ผลการทดลอง 1. แถบกระดาษบางแถบมีระยะหา่ งระหว่างจดุ ไมเ่ ทา่ กนั ดังรูป (ก) และ (ค) กรณนี ีจ้ ะเป็น แถบกระดาษทไี่ ด้จากการเคล่ือนท่ดี ้วยอัตราเรว็ ไม่สมา่ เสมอแถบกระดาษบางแถบมรี ะยะหา่ งระหวา่ ง จุดเท่ากันดังรูป (ข) กรณีนีจ้ ะเปน็ แถบกระดาษทไ่ี ดจ้ ากการเคล่อื นทด่ี ้วยอัตราเรว็ สม่าเสมอ 2. ถา้ แถบกระดาษท่ีมรี ะยะหา่ งระหวา่ งจดุ บนแถบเทา่ กันและมคี ่าน้อยแสดงว่าเปน็ การ เคล่อื นทีด่ ว้ ยอัตราเร็วสม่าเสมอซึง่ มีคา่ นอ้ ยดังรปู ถา้ ระยะห่างระหวา่ งจุดบนแถบกระดาษเทา่ กันและมคี า่ มากแสดงวา่ เป็นการเคล่ือนท่ีดว้ ย อตั ราเรว็ สม่าเสมอและมคี า่ มากดังรูป ชุดกจิ กรรมการเรียนรู้ ชดุ กิจกรรมที่ 2 เรอ่ื ง อัตราเรว็ และความเรว็ 25

จากการพจิ ารณาระยะห่างระหวา่ งจดุ บนแถบกระดาษจะเหน็ ไดว้ า่ เปน็ การเคลอ่ื นท่ีดว้ ย อัตราเรว็ สมา่ เสมอหรอื อัตราเรว็ เพิ่มขนึ้ หรอื อตั ราเรว็ ลดลงและยังสามารถคานวณอัตราเรว็ ไดจ้ าก แถบกระดาษนเ้ี นอ่ื งจากบนแถบกระดาษจะบนั ทึกท้ังระยะทางที่เคลื่อนทแ่ี ละช่วงเวลาทีใ่ ช้ในการ เคลือ่ นทรี่ ะยะห่างระหว่างจุด 2 จดุ ทีอ่ ยถู่ ดั กันจะเป็นระยะหา่ งทแี่ ถบกระดาษเคล่อื นที่ไดภ้ ายใน ช่วงเวลา วินาทีหรือเรียกวา่ 1 ชว่ งเวลา คาถาม 1. กจิ กรรมนีม้ ีวตั ถุประสงค์เพื่ออะไร 1) เปรียบเทยี บระยะหา่ งระหวา่ งจดุ บนแถบกระดาษวา่ แถบกระดาษถกู ดึงให้เคล่ือนท่ี เรว็ ขนึ้ ช้าลงหรือเคล่อื นท่ีอยา่ งสม่าเสมอ 2) คานวณหาอัตราเร็วเฉล่ียและอัตราเร็วขณะหนงึ่ ของการเคล่ือนท่จี ากจดุ บน แถบกระดาษ 2. การทางานของเคร่ืองเคาะสัญญาณเวลามอี ัตราการเคาะเท่าไร 50 ครง้ั /วนิ าที 3. จดุ ทปี่ รากฏบนแถบกระดาษท่ดี งึ ผ่านเครื่องเคาะสญั ญาณเวลาบอกอะไรแกเ่ ราบ้าง จดุ บนแถบกระดาษบอกถึงระยะทางทีเ่ คลอ่ื นท่แี ละช่วงเวลาท่ีใช้ 4. เมอื่ ดึงแถบกระดาษช้าๆระยะห่างระหวา่ งจดุ เป็นอย่างไรและเม่ือดงึ เร็วขน้ึ ระยะหา่ ง ระหว่างจุดจะเปน็ อย่างไรใหน้ ักเรียนวาดรูปประกอบคาอธบิ าย เมอื่ ดึงแถบกระดาษช้าๆระยะหา่ งระหวา่ งจดุ จะอยูใ่ กลก้ นั แตท่ ้งั น้ีขึน้ อยกู่ ับดึงอย่าง สม่าเสมอหรือไม่ดงั รปู กรณที ่ดี งึ แถบกระดาษเรว็ ขึน้ ระยะหา่ งระหวา่ งจุดจะอยู่ห่างกนั มากข้นึ ตามแรงดงึ ดังรปู 5. ระยะหา่ งระหวา่ งจุดจะแตกต่างกนั ในลกั ษณะใดเม่ือเปรียบเทียบการดึงแถบกระดาษ ด้วยอตั ราเรว็ สมา่ เสมอและอัตราเรว็ ไม่สมา่ เสมอให้นักเรยี นวาดรูปประกอบคาอธิบาย การดงึ แถบกระดาษด้วยอตั ราเรว็ สมา่ เสมอระยะห่างระหวา่ งจุดจะเท่าๆกันตลอด แถบกระดาษดงั รปู การดงึ แถบกระดาษด้วยอัตราเร็วไม่สมา่ เสมอระยะหา่ งระหว่างจุดจะไม่เปน็ ระเบียบตลอด ชุดกจิ กรรมการเรยี นรู้ ชุดกิจกรรมท่ี 2 เรือ่ ง อตั ราเร็วและความเรว็ 26

แถบกระดาษดังรปู 6. คานวณหาอตั ราเรว็ เฉลย่ี และอตั ราเร็วขณะใดขณะหนึง่ ของการเคลอ่ื นท่ีครั้งนี้ พิจารณาจากคาตอบนักเรียน กาหนดใหจ้ ุด A เปน็ จุดเร่ิมต้นหมายถงึ เวลาณจุด A เป็นเวลาเร่มิ ต้นคือ t = 0เมื่อเวลาผ่าน ไป 2 ช่วงเวลาหรอื วนิ าทเี ครือ่ งเคาะสญั ญาณเวลาจะเคาะท่ีจดุ B เมื่อเวลาผ่านไป 4 ชว่ งเวลาหรือ วนิ าทเี ครอ่ื งเคาะสัญญาณเวลาจะเคาะเปน็ จานวน 4 จุด นบั จากจดุ เรมิ่ ต้นท่จี ุด C สาหรบั จุด D, E และ F ก็ใชแ้ นวการพจิ ารณาเชน่ เดียวกนั ก) คานวณหาอตั ราเร็วเฉลย่ี ณจดุ B และ D วดั ระยะ AB = 0.8 เซนตเิ มตร แปลงให้เป็นเมตรได้ = 0.8  102เมตร ระยะทางจาก A ถงึ B เป็นระยะทแี่ ถบกระดาษเคลอื่ นท่ไี ปได้ 2 ชว่ งเวลาหรอื วินาที จากอัตราเรว็ เฉลีย่ = ระยะทางท้ังหมดทีว่ ตั ถเุ คลือ่ นที่ไป เวลาท้ังหมดที่วัตถุใช้ในการเคลอ่ื นที่ แทนค่า = เมตร/วินาที อัตราเร็วเฉล่ียจาก A ถงึ B = 0.4 เมตร/วนิ าที วดั ระยะ AD = 3.8 เซนตเิ มตร แปลงใหเ้ ป็นเมตรได้ = 3.8  102เมตร เวลาทีใ่ ช้ในการเคลื่อนทีข่ องแถบกระดาษของระยะทางจาก A ถงึ D เทา่ กับ 6ชว่ งเวลาหรอื วนิ าที อตั ราเรว็ เฉลย่ี จาก A ถงึ D = = 0.32 เมตร/วินาที ข) คานวณหาอตั ราเร็วขณะใดขณะหนง่ึ ณจุด D ระยะทางจาก P ถงึ Q วัดได้ = 2 เซนติเมตร = 2  102 เมตร แปลงให้เปน็ เมตรได้ ชุดกจิ กรรมการเรียนรู้ ชุดกจิ กรรมที่ 2 เรือ่ ง อตั ราเร็วและความเร็ว 27

เวลาจาก P ถงึ Q เทา่ กบั 2 ช่วงเวลาหรอื วินาที อตั ราเร็วขณะหน่งึ ณเวลา วินาที = เมตร/วินาที น่นั คืออตั ราเรว็ ขณะหน่ึงณเวลา วนิ าที = 0.5 เมตร/วนิ าที 7. เครือ่ งเคาะสญั ญาณเวลา เคาะบนแถบกระดาษก่ีครงั้ ในเวลา 1 วนิ าที ตอบ 50คร้งั 8. แตล่ ะจุดบนแถบกระดาษมีเวลาห่างกันกี่วินาที ตอบ1/50 วนิ าที 9.อตั ราเรว็ เฉล่ียของแตล่ ะชว่ งบนแถบกระดาษเท่ากันหรอื ไม่ เพราะเหตใุ ด ตอบ ไม่เท่ากนั ขึน้ กบั อัตราการดงึ 10. แถบกระดาษท่ไี ดจ้ ากการทดลองนี้ มีปริมาณใดทม่ี ีค่าเท่ากนั ทัง้ 4 แถบ ตอบ เวลา ชุดกจิ กรรมการเรยี นรู้ ชดุ กิจกรรมท่ี 2 เร่อื ง อัตราเรว็ และความเร็ว 28

เฉลยใบกิจกรรมที่ 6 เรอื่ ง อตั ราเรว็ และความเร็ว (ถาม- ตอบ) ชื่อ.............................................…………....................เลขที่............... ชน้ั ..................... ตอนท่ี 1 ใหน้ ักเรยี นภายในกลุ่มช่วยกันเตมิ คาตอบลงให้ถูกตอ้ งและสมบรู ณ์ จากภาพแสดงการเคล่ือนท่ีของวัตถุ จาก A -> B -> C -> D ในลักษณะเปน็ สว่ นหนงึ่ ของรปู สเี่ หลี่ยมผืนผา้ จงหาอตั ราเร็วและความเร็วของการเคล่ือนทนี่ ้ี 40 เมตร AB 30 เมตร DC 40 เมตร 1. อตั ราเรว็ ของระยะ AB ในเวลา 8 วนิ าที เทา่ กับ 5 เมตร/วนิ าที 2. ความเร็ว ของระยะ AB ในเวลา 8 วนิ าที เท่ากับ 5 เมตร/วินาที 3. อัตราเรว็ ของระยะ AC ในเวลา 10 วนิ าที เทา่ กับ 7 เมตร/วินาที 4. ความเร็ว ของระยะ AC ในเวลา 10 วนิ าที เท่ากับ 5 เมตร/วนิ าที 5. อัตราเรว็ ของระยะ AD ในเวลา 5 วินาที เทา่ กบั 22 เมตร/วนิ าที 6. ความเร็ว ของระยะ AD ในเวลา 5 วินาที เท่ากับ 6 เมตร/วินาที เกง่ มำก ครบั ชุดกจิ กรรมการเรยี นรู้ ชุดกจิ กรรมที่ 2 เรอื่ ง อัตราเรว็ และความเร็ว 29

เฉลยใบงานที่ 2 อตั ราเร็วและความเรว็ ตอนที่ 1จงใหความหมายของคาตอไปน้ี 1. อตั ราเร็ว หมายถึง ระยะทางที่วัตถเุ คลอื่ นทไี่ ด้ใน 1 หนว่ ยเวลา หรอื คอื อัตราการเปลี่ยนแปลงระยะทาง เปน็ ปริมาณสเกลาร์ มหี นว่ ยเปน็ เมตรตอ่ วินาที 2. อตั ราเร็วเฉลีย่ หมายถงึ ระยะทางทว่ี ัตถเุ คล่อื นท่ีไดต้ ่อเวลาที่ใชใ้ นการเคล่ือนทีท่ ั้งหมด 3. ความเรว็ หมายถึง อัตราการเปลี่ยนแปลงการกระจดั หรอื การกระจัดท่ีเปลีย่ นไปในหนงึ่ หน่วยเวลา ความเรว็ เป็นปรมิ าณเวกเตอร์ มที ิศตามการกระจดั ท่เี ปลยี่ นไป และหนว่ ยเปน็ เมตรต่อวินาที 4. ความเร็วเฉลีย่ หมายถงึ อตั ราการเปล่ียนแปลงการกระจัดในช่วงเวลาท่กี าหนดมีค่าเข้าใกล้ศนู ย์ ตอนที่ 2 จงแสดงวิธีทา 1. ชายคนหน่ึงเดินจากจุด A ไปจุด B และจุด C โดยใชเ้ วลา ดงั รูป จงคานวณอัตราเร็วเฉลย่ี ในช่วงเวลา 0-4 วนิ าที และ 4-7 วินาที 30 วธิ ที า ชว่ ง 0-4 S จาก vเฉลยี่ = กรณี = ระยะ AB = 20 m = ช่วงเวลา= 4-0 = 4 s  v0-4 = = 5 m/s นั่นคือ อตั ราเร็วเฉลย่ี ในช่วงเวลา 0-4 วนิ าที เทา่ กบั 5 เมตร/วนิ าที ชว่ ง 4-7 s กรณี = ระยะ BC = 7-4 =3 m = ชว่ งเวลา = 45-20 = 25 m v4 = = 8.3 m/s ชุดกจิ กรรมการเรยี นรู้ ชุดกิจกรรมท่ี 2 เร่ือง อตั ราเรว็ และความเรว็

นนั่ คอื อตั ราเร็วเฉล่ียในช่วงเวลา 4-7 วินาที เท่ากบั 8.3 เมตร/วนิ าที 2. จากตวั อย่าง 1 ถ้าชายคนน้นั เดินถงึ จดุ C แล้วเดนิ ย้อนกลบั มาท่จี ดุ A ดงั เดมิ ใช้เวลาทง้ั สิ้น20 วินาที จงคานวณอตั ราเร็วเฉล่ยี ของการเดนิ นี้ วิธที า กรณี = ระยะเวลาทัง้ หมด = 45+45 = 90 m = เวลาทงั้ หมด= 20 s vเฉลย่ี = = 4.5 m/s นน่ั คอื อัตราเรว็ เฉลย่ี ตลอดการเดนิ นเ้ี ทา่ กบั 4.5 เมตร/วินาที 3. จงหาอัตราเร็วของการเคล่ือนที่จากจุด Aไปจดุ B ซ่ึงมีระยะทาง 990 เมตรเวลาในการเดนิ ทาง 10 วินาที วิธที า จากสตู ร v = แทนคา่ v = v = 99 m/s ตอบ 4. รถคันหน่งึ ว่งิ ด้วยความเร็วเฉล่ยี 7 เมตร/วินาที ถ้าใช้เวลาในการวิ่งไป20 วินาที จะมีการกระจดั เทา่ ใด วิธีทา จากสูตร v = ตอบ แทนคา่ 7 = d = 140 เมตร ชดุ กจิ กรรมการเรยี นรู้ ชุดกจิ กรรมที่ 2 เรอ่ื ง อัตราเร็วและความเรว็ 31

เฉลยแบบทดสอบหลังเรียน ชุดกจิ กรรมการเรียนรทู้ ี่ 2 เฉลยแบบทดสอบหลงั เรียน ขอ้ คาตอบ 1ค 2ก 3ค 4ก 5ข 6ค 7ง 8ข 9ข 10 ง เกง่ มำกครบั ตอบผดิ กไ็ มเ่ ปน็ ไรนะครบั กลบั ไปทบทวนเนอ้ื หำกันอีกครง้ั ชดุ กจิ กรรมการเรยี นรู้ ชดุ กิจกรรมที่ 2 เร่ือง อตั ราเรว็ และความเร็ว 32

บรรณานกุ รม ฝา่ ยวิชาการสานักพมิ พ์ดอกหญา้ . 2548. แบบฝกึ สาระการเรยี นร้พู นื้ ฐาน แรงและการ เคลื่อนที่ พลังงาน. กรงุ เทพฯ :สานักพิมพ์ดอกหญา้ วิชาการ. รตั นาภรณอ์ ทิ ธไิ พสฐิ พันธ์ุ ,สุภาภรณ์หรินทรนิตย์. 2543.วิทยาศาสตร์ว305. กรุงเทพฯ : สานกั พิมพ์นยิ มวิทยา. สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี, สถาบัน. 2534. คู่มือครูวิชา ฟิสิกส์ เลม่ 2ว 021.กรงุ เทพ:โรงพิมพ์ครุ สุ ภาลาดพรา้ ว. ________. 2541. คู่มอื ครูวิชาฟสิ ิกสเ์ ล่ม 1 ว 422. กรงุ เทพฯ: โรงพิมพค์ รุ ุสภาลาดพร้าว. ________. 2541. คู่มือครวู ิชาวิทยาศาสตร์ เล่ม 5 ว 305. กรงุ เทพ:โรงพิมพ์ครุ สุ ภา ลาดพร้าว. ________. 2544. หนังสือเรียนวชิ าวิทยาศาสตร์ เลม่ 6 ว 306.กรุงเทพฯ:โรงพิมพ์คุรุ สภาลาดพรา้ ว. ________. 2545. หนังสือเรยี นฟิสกิ ส์ เล่ม 1 ว 421. กรุงเทพฯ:โรงพิมพ์ครุ สุ ภา ลาดพร้าว. ________. 2545. หนังสือเรียนสาระการเรียนรู้พนื้ ฐานแรงและการเคล่อื นทีพ่ ลังงาน . กรงุ เทพฯ : โรงพิมพ์คุรุสภาลาดพร้าว. ________. 2548.คูม่ อื ครูวชิ าวทิ ยาศาสตร์ แรงและการเคล่อื นที่พลังงาน. กรงุ เทพฯ : โรงพิมพ์คุรุสภาลาดพร้าว. ชุดกจิ กรรมการเรียนรู้ ชดุ กิจกรรมที่ 2 เรอื่ ง อตั ราเรว็ และความเรว็ 33