งานทัศนศิลป์ของไทยในสมัยสุโขทัย

งานทศั นศลิ ป์และ อทิ ธิพลจากวฒั นธรรม

งานทศั นศลิ ปข์ องไทยในสมยั สุโขทยั สมัยสโุ ขทยั (เกดิ ข้นึ ในราวพทุ ธศตวรรษท่ี 18-20) ศลิ ปะสมัยสุโขทยั น้ปี ระกอบดว้ ยการพฒั นาการทางศลิ ปะ ตง้ั แตย่ คุ ขอม ลพบรุ ี ผสมผสานศิลปะแบบลังกาและศรวี ิชัยทางใต้ ของไทยมาเปน็ ศลิ ปะสโุ ขทยั โดยแท้ อนั เกิดจากความเช่ือถอื ศรทั ธา ในพระพุทธศาสนา 2

สถาปัตยกรรม สถาปัตยกรรม ของไทยทนี่ บั เนื่องเปน็ ประวตั ศิ าสตรน์ นั้ ชนชาวไทยในสวุ รรณภูมไิ ดท้ มุ่ เทสรรพกาลงั ท้ังกายและใจ ใหก้ ับพทุ ธ ศาสนาโดยสิน้ เชงิ ดงั จะเห็นไดจ้ ากโบราณสถาน ท่ีพบเห็นไดท้ ั่วไปใน ดินแดนนี้ เช่น พระสถปู เจดยี ์ พระปรางค์ และวดั วาอาราม โบสถ์ วิหาร เปน็ ตน้ เจดยี จ์ อมแห เจดีย์ทรงประสาท 3

สถาปตั ยกรรม (ต่อ) พระเจดยี ์ทรงดอกบัวตมู พระเจดีย์ทรงระฆังหรือดอกบัวควา่ พระเจดยี ์ทรงพระปรางค์ เจดีย์บุษบกหรอื เจดยี ว์ มิ าน 4

สุโข ัทย ุยค ่ีท 1 ประตมิ ากรรม แบบอย่างของประติมากรรมสมยั สุโขทยั แบ่งเปน็ 4 ยุค คอืสุโข ทัยยุคท่ี 2 ประติมากรรมในยุคนี้ยงั แสดงอิทธพิ ล ของศิลปะลพบุรี “ลวดลายปูนปนั้ ประดับเสาไต้ หรอื เสาประทปี หน้าพระระเบยี ง พระมหาธาตุ วดั พระศรรี ตั นมหาธาตุ อาเภอสวรรคโลก จังหวดั สุโขทัย” ในยุคนี้ฝมี ือการสรา้ งประตมิ ากรรมของชา่ ง ไทยเชี่ยวชาญขึ้น พฒั นารูปแบบการสร้างพระพทุ ธรปู จนก่อรูปพทุ ธลักษณะอัน งดงาม “พระอัฏฐารส วัดสะพาน หนิ จงั หวัดสโุ ขทยั พระพุทธรปู ปนู ปน้ั ขนาดใหญ่ ” 5

สุโข ัทย ุยค ่ที 3ประตมิ ากรรม (ต่อ) การปัน้ พระพุทธรูปในยุคน้ี พัฒนาไปจาก สุโขทัยยุคท่ี 4 ศิลปะสุโขทัยแบบบรสิ ุทธิ์ มคี วามประณีต ดูเสมือน มรี ะเบยี บ และกฎเกณฑ์ “พระศรศี ากยมุนี พระประธานพระวหิ าร วดั สุทัศน์เทพวราราม พระพทุ ธรปู สาริดปาง มารวิชยั ศิลปะสมยั สุโขทยั ” เปน็ ยุคทีป่ ระติมากรรมสมัยสุโขทัยถกู กลืน ไปกับอทิ ธพิ ลของศลิ ปะอยธุ ยา เมอื่ ราชวงศพ์ ระร่วง สิน้ สุดลงใน พ.ศ. ๑๙๘๑ นบั เป็นสโุ ขทยั ยคุ เสื่อม “พระพทุ ธเจ้าเสด็จจากดาวดงึ ส์\" ภาพปนู ปน้ั ในซมุ้ ดา้ นทิศใต้ พระมณฑป วดั ตระพงั ทองหลาง จังหวดั สโุ ขทยั ศิลปะสมัยสุโขทัย” 6

จติ รกรรม จติ รกรรมไทยแบบประเพณี เขยี นไวเ้ พื่อจดุ ประสงค์ ในการประดับตกแต่ง อาคารศาสนสถานและเครอ่ื งใช้ ที่เกีย่ วเนื่อง ในพุทธศาสนา เชน่ ในโบสถ์ วหิ าร ศาลาการเปรยี ญ คูหาในสถปู เจดยี ์ คมั ภรี ์ตา่ งๆ และบนภาพพระบฏ เปน็ ต้น ส่วนใหญจ่ ะเป็น เรื่องราวจากพระไตรปฎิ ก เชน่ พุทธประวัติ ชาดก ไตรภมู ิ และ อื่นๆ โดยนอกจากจะเป็นไปเพื่อการประดบั ตกแตง่ แลว้ ยงั ไดเ้ ลา่ เร่อื ง และแสดงธรรมบางประการไว้ด้วย นอกเหนือไปจากการให้ความรู้ ความเพลดิ เพลินแล้ว จิตรกรรมไทยยังได้สะท้อนให้เห็นถงึ ความ เปน็ ไป ของสภาพชีวิตความเป็นอยู่ และคตคิ วามเชอื่ ของคนไทยใน ยคุ สมัยตา่ งๆ สอดแทรกไว้ด้วย ภาพจาลองเป็นลายเส้นบนแผ่น หินชนวนทว่ี ัดศรชี มุ จังหวัดสโุ ขทยั ภาพเขยี นสีแบบเอกรงค์ กลุ่มดา-แดง ทว่ี ดั เจดีย์เจด็ แถว อาเภอศรีสัชนาลัย จงั หวดั สุโขทยั 7

จดั ทำโดย น.ส.ดรีมำ่ โต๊ะหลงหมำด น.ส.นูรีดำ้ จิตดำริ