jutamas sangarun

การพฒั นา นวัตกรรมการศกึ ษา

คำนำ การพฒั นานวตั กรรมการศึกษา เป็นกระบวนการท่ี มุ่งเน้นพัฒนาการจดั การศกึ ษา เอกสารฉบบั นี้ ได้จดั ทา เพื่อการสรุปหลักการ แนวคิด เฉพาะในหวั ข้อสาคัญๆเพื่อ การนาไปใช้ ในการพฒั นาการจัดกจิ กรรมการเรยี นการสอน และใชเ้ พื่อแกป้ ัญหาทางการศึกษา ทางผู้จดั ทาหวังว่า หนงั สือฉบับน้ีจะให้ความรู้และ เป็นประโยชนแ์ ก่ผู้ศึกษาทกุ ท่าน เพื่อใช้พฒั นาความรู้ ไม่ มากกน็ ้อย นางสาวจฑุ ามาศ แสงอรณุ สาขาวชิ าหลกั สูตรและการสอน วิทยาลยั การศึกษา มหาวิทยาลยั พะเยา

สารบญั เรื่อง หนำ้ ความหมายของการพัฒนานวตั กรรมการศึกษา 4 ประเภทของนวัตกรรมการศึกษา 5 แหล่งสืบคน้ ตัวอย่างนวตั กรรม 13 ขั้นตอนการพฒั นานวัตกรรม 14 การเขียนรายงานการพัฒนาวัตกรรม 16 บรรณานุกรม 17

1. ควำมหมำยของกำรพฒั นำนวตั กรรมกำรศึกษำ นวตกรรม หรือ นวกรรม มาจากคาว่า“นว” หมายถึง ใหม่และ “กรรม” หมายถึง การ กระทา เมื่อนาสองคานี้มารวมกัน เปน็ นวกรรม หรือนวตกรรม จึงหมายถึง การกระทาใหม่ ๆ หรือการพัฒนาดดั แปลงจากสิ่งใดๆ แล้วทาให้ดี ขึ้น และเมือ่ นานวัตกรรมมาใช้ในวงการศึกษาจึง เรียกว่า“นวัตกรรมการศึกษา” กำรพัฒนำนวตั กรรมกำรศึกษำ (Educational Innovation) จึงหมายถึง กำรกระทำ ใหม่ กำรสร้ำงใหม่ หรือกำรพฒั นำดัดแปลง จำกสิง่ ใดๆ แลว้ ทำให้กำรศึกษำหรือกำรจดั กิจกรรมกำร เรียนกำรสอนมีประสิทธิภำพดี ขึ้นกวำ่ เดิม ทาให้ผู้เรียนเกิดการเรียน เปลีย่ นแปลงในการเรียนรู้ เกิด การเรียนร้อู ย่าง รวดเรว็ มีแรงจูงใจในการเรียน ทาให้เกิด ประสิทธิภาพและประสิทธิผลสูงสุดกบั ผ้เู รียน

2.ประเภทของนวตั กรรมกำรศึกษำ นวัตกรรมที่นามาใช้ในทางการศึกษา ทั้งการ กระทาใหม่ใดๆ การสร้างสิ่งใหม่ๆ รวมท้งั การ พฒั นาดดั แปลงจากสิ่งใดๆ เพือ่ ใช้ในการเรียนการ สอน ขอแบ่งเป็น 5 ประเภท คือ 1. นวัตกรรมด้านสื่อการสอน 2. นวตั กรรมด้านวิธีการจดั การเรียนการสอน 3. นวัตกรรมทางด้านหลักสูตร 4. นวัตกรรมด้านการวดั และการประเมินผล 5. นวตั กรรมด้านการบริหารจัดการ

นวัตกรรมดำ้ นสื่อกำรสอน ยกตวั อยำ่ งเชน่ • หนังสืออิเลคทรอนิคส์ • บทเรียนการ์ตูน • บทเรียนCD/VCD • หนังสือเล่มเลก็ • บทเรียนเครือข่าย • ชดุ เรียนรู้ด้วยตนเอง • ชุดสือ่ ผสม • หนงั สืออ่านเพิ่มเติม • ชุดการเรียนรู้ทางไกล • ชุดฝึกอบรม • ชุดครชู ่วยสอน • ชดุ เสริมความรู้/ประสบการณ์ • ชดุ เสริมสร้างลกั ษณะนิสัย

แนวทำงกำรพฒั นำสื่อที่นำมำใช้ ในกำรเรียนสอน 1. การพฒั นาบทเรียนคอมพวิ เตอรช์ ว่ ยสอน กลุ่มสาระ การเรียนรคู้ ณิตศาสตร์เรื่องการ คณู สาหรับนักเรียนชน้ั ประถมศกึ ษาปีที่ 4 2. การพฒั นาชดุ การเรียนรดู้ ้วยตนเอง เรือ่ งระบบนเิ วศ สาหรับนักเรียนชน้ั มธั ยมศกึ ษาปที ี่ 4 3. การพฒั นาสือ่ ประสมเพื่อใช้ในการสอนดนตรี-นาฏศลิ ป์ ชดุ ราวงมาตรฐาน ระดับชน้ั ประถมศึกษาปที ่ี 6 4.การพัฒนาชดุ ฝึกทักษะเรื่องการอา่ นหนงั สือและวารสาร ภาษาองั กฤษสาหรับนักเรยี นชน้ั มัธยมศกึ ษาปีที่ 5 5.การพัฒนาสื่อคอมพิวเตอรช์ ว่ ยสอนความรเู้ บื้องต้น เกีย่ วกบั การวิจัย 6.การพัฒนาสือ่ มลั ติมีเดียด้วยโปรมแกรมคอมพวิ เตอร์ เรือ่ งการปลกู ผักปลอดสารเคมใี น กระถาง สาหรับนกั เรียน ชน้ั มธั ยมศกึ ษาปีที่ 1

นวัตกรรมด้ำนวิธีกำรจัดกำรเรียนกำรสอน • การสอนแบบโครงสร้างความรู้ (Graphic Organizer) • การสอนแบบศูนย์การเรียน (Learning Center) • การสอนแบบสืบเสาะหาความรู้ (Inquiry Based) • การสอนแบบบูรณาการ (Integrate Teaching) • การสอนด้วยรูปแบบซิปปา (CIPPA Model) • การสอนแบบโครงงาน (Project Method) • การสอนด้วยรปู แบบการเรียนเป็นคู่ (Learning Cell) • การสอนโดยใช้กิจกรรมในแหล่งชุมชน (Community Activities)

แนวทำงกำรพัฒนำดำ้ นวิธกี ำรจดั กำรเรียนกำรสอน แบบตำ่ งๆเชน่ 1. การพัฒนารปู แบบการสอนแบบซปิ ปา(CIPPA MODEL) เรื่องพืชดอก สาหรบั นักเรียนช้ันมธั ยมศึกษาปีที่ 4 2. การพัฒนาการสอนแบบร่วมมือรว่ มใจเรื่องเศรษฐกจิ พอเพียง สาหรบั นกั เรยี นช้ันมัธยมศึกษาปที ี่ 4 3. การพฒั นาวิธกี ารสอนแบบฝึกทกั ษะกระบวนการ วิทยาศาสตร์ เรือ่ งอบุ ตั ิเหตใุ น ชีวติ ประจาวัน สาหรบั นกั เรยี นชน้ั มัธยมศกึ ษาปีที่ 3 4. การพัฒนารปู แบบการสอนวิชาภาษาองั กฤษเพือ่ ปรบั เปลี่ยนพฤติกรรมของนักเรียน ชั้นประถมศึกษาปที ี่ 5 5. การพัฒนารูปแบบการสอนแบบซปิ ปาเรื่องการทา โครงงานสาหรบั นักเรยี นช่วงชั้นที่ 1 ฯลฯ

นวตั กรรมทำงด้ำนหลกั สตู ร ยกตัวอย่ำงเช่น • หลกั สตู รสาระเพิม่ เติม • หลกั สตู รท้องถิ่น • หลักสตู รการฝึกอบรม • หลกั สูตรกิจกรรมพัฒนาผ้เู รียน ฯลฯ

แนวทำงกำรพัฒนำหลกั สูตรใดๆทำงด้ำน กำรเรียนกำรสอน เช่น 1. การพฒั นาหลกั สูตรสาระเพิ่มเติมกลุ่มสาระการ เรียนรภู้ าษาไทย เรื่องผญา สาหรับนกั เรียนชว่ งชั้นที4่ การพฒั นาหลกั สูตร สาระเพิ่มเติมเรือ่ งการสานตะกร้า กลุ่มสาระการเรยี นรกู้ ารงาน อาชีพและเทคโนโลยีชั้น ประถมศกึ ษาปีที5่ 2. การพฒั นาหลกั สูตรท้องถิ่นเรื่องดอกไม้จันทน์ชั้น ประถมศกึ ษาปีที6่ 3. การพฒั นาหลกั สูตรท้องถน่ิ เรือ่ งเมี่ยงสาหรบั นกั เรยี น ชนั้ ประถมศกึ ษาปีที5่ 4. การพัฒนาหลักสตู รท้องถ่นิ รายวิชา ท.031 เรือ่ งนิทาน พื้นบา้ นสาหรับนักเรยี นชน้ั มัธยมศึกษาตอนตน้

นวตั กรรมด้ำนกำรวัดและกำรประเมินผล ยกตัวอยำ่ งเชน่ • การสร้างแบบวดั ต่าง • การสร้างเครือ่ งมือ • การประยุกต์ใชโ้ ปรแกรมคอมพิวเตอร์ ฯลฯ แนวทำงกำรพัฒนำดำ้ นกำรวัดและกำรประเมินผล เช่น 1. การสร้างแบบวัดความมีวนิ ยั ในตนเอง 2. การสร้างแบบวดั ความคดิ สร้างสรรค์ 3. การสร้างแบบวดั แววครู 4. การพฒั นาคลังข้อสอบ 5. การพัฒนาระบบการลงทะเบียนผา่ นเครือข่าย อินเตอรเ์ น็ต

3. แหลง่ สืบคน้ ตัวอย่ำงนวตั กรรม 1. เว็บไซต์ คณะศึกษาศาสตร์ มหาวทิ ยาลยั นเรศวร 1) www.edu.nu.ac.th 2) self – Access room 3) สืบค้นฐานขอ้ มูลผลงานวจิ ัย 4) พิมพค์ าสาคญั “ชื่อนวตั กรรมของท่าน” 2. เว็บไซต์สานักวิทยบริการ มหาวิทยาลัยมหาสารคาม 1) http://www.library.msu.ac.th 2) สืบค้นวทิ ยานพิ นธ์และงานวจิ ยั มมส 3) พิมพ“์ ..ชือ่ นวัตกรรมของท่าน..” 3. เวบ็ ไซต์ สานักวิทยบริการ มหาวิทยาลยั เชียงใหม่ 1) http://library.cmu.ac.th 2) e-thesis 3) พิมพ“์ ...ชือ่ นวัตกรรมของท่าน…”

4.ข้นั ตอนกำรพัฒนำนวตั กรรม ขน้ั ตอนการวจิ ยั เชงิ การพฒั นา (Research and Development) โดยทว่ั ไปมกั กาหนดเป็ น 3 ขนั้ ตอนดงั น้ ขน้ั ท่ 1 การสรา้ งและหาประสทิ ธภิ าพโดย ดาเนินการในขนั้ ตอนย่อยๆ ดงั น้ • ศกึ ษาเอกสารและงานวจิ ยั ทเ่ กย่ วขอ้ ง • ยกรา่ งนวตั กรรม (สอื่ วธิ การสอนหลกั สตู รการวดั และการ ประเมนิ และกระบวนการบรหิ าร) • เสนอผูเ้ ชย่ วชาญ • ทดลองใชก้ บั กลมุ่ ตวั อย่าง/เป้ าหมาย1, 2,……. • (อาจจะหาประสทิ ธภิ าพE1/E2 ) ขน้ั ท่ 2 ศกึ ษาผลการนาไปใช ้ • นาไปใชก้ บั กลมุ่ ตวั อยา่ ง/กลมุ่ เป้ าหมาย • ทาการทดสอบผลและประเมนิ ผลการใชโ้ ดยอาจจะ เปรยบเทยบกอ่ นใชแ้ ละหลงั ใช ้ (ใชt้ -test แบบ t-pair) เปรยบเทยบกบั เกณฑท์ ก่ าหนด (ใชt้ -test แบบ one- sample) ขน้ั ท่ 3 ประเมนิ ผล • ใชแ้ บบวดั ความพงึ พอใจแบบวดั ทศั นคตแิ บบวดั ความ คดิ เห็นหรอื ใชร้ ปู แบบประเมนิ ใดๆ เพอื่ การประเมนิ ผลการใช ้ นวตั กรรมน้ัน

กล่าวโดยสรปุ ข้นั ตอนการพฒั นานวตั กรรม คือ เริม่ ต้นด้วยการสร้างหรือการพัฒนา ซึง่ หมายถึง การยกร่างนวตั กรรมข้นึ มาใหม่หรือการพฒั นาวัต กรรมที่มีอย่แู ล้วให้จากน้นั ส่ดู ีขึ้น ข้นั ตอน การนา นวัตกรรมไปใช้ หมายถึงการนานวตั กรรมไปใช้กับ กลุ่มเป้าหมายเพื่อรบั รองผลว่ามีผลการใช้ อย่ใู น ระดับดีโดยยืนยนั จากผลการทดสอบ และในข้นั ตอน สุดท้ายคือการประเมินผลการใช้ นวัตกรรม หมายถึง การสอบถามความคิดเหน็ หรือความพึงพอใจที่มีต่อ นวตั กรรมน้ันๆว่าดีมี ประโยชน์ มีคุณค่าสามารถ นาไปใช้ได้เปน็ อย่างดี โดยยืนยนั จากเครื่องมอื การวัด และประเมินผล นวตั กรรมนั้น

5. กำรเขียนรำยงำนกำรพฒั นำนวัตกรรม โดยทัว่ ไปการเขียนรายงานการพฒั นา นวตั กรรมเต็มรูปแบบ จะแบ่งส่วนสาคัญออก ได้ 3 ส่วนคือ (1) ส่วนนา (2) ส่วนเน้ือความ และ (3) ส่วนอ้างอิง

บรรณำนกุ รม มนสิช สิทธิสมบูรณ,์ (2549) ระเบียบวิธีวิจยั .คณะศึกษาศาสตร์. มหาวิทยาลยั นเรศวร. มนสิช สิทธิสมบรู ณ,์ (2549) ชดุ ฝึกปฏบิ ัติการเหนือตารา:การทาวิจัยใน ชั้นเรียน.คณะศึกษาศาสตร์. มหาวทิ ยาลัยนเรศวร. มนสิช สิทธิสมบรู ณ์, (2550) ชดุ ฝึกอบรมเหนือตารา:การทาวิจยั เพือ่ เลื่อนวิทฐานะ. คณะศึกษาศาสตร์.มหาวทิ ยาลนั เรศวร. Grundy,S. and Kemmis, S. (1982) Educational action research in Australia: In S. Kemmis(ed) The Action Research Reader. Victoria: Deakin University Press. Henry , C. and McTaggart, R. (1997). EAE 717 Action Research and Critical Social Science. EAE 430/632, Unit Guide, The Faculty of Education, Victoria: Deakin University Press. Kemmis, S. and McTaggart, R.(1988), The Action Research Planner. Third substantially revised edition, Victoria: Deakin University Press. Aldershot.