12ภาณุวัตร กิมฮวย

19 ปลา น้ำจืดที่ใกล้สูญพันธ์ไป จากธรรมชาติ

ปลาแค้งู / ปลาแค้หัวแบน คล้ายปลาแค้ทั่วไป แต่มีสีลำตัวอ่อน กว่า และมีส่วนหัวแบนราบกว่า สัน หลังมีสันเป็นหยัก ลำตัวสีน้ำตาลอม เหลืองหรือเทานวล มีจุดสีดำหรือ คล้ำประทั่วตัว

ปลาหลดม้าลาย มีรูปร่างลักษณะเห มือนปลาหลดทั่วไป แต่มีขนาดลำตัวที่ใหญ่กว่าเล็กน้อย จะงอยปากยื่นแหลมกว่า มีลำตัวสี น้ำตาลแกมเขียว มีจุดเด่นคือ มีลาย เป็นบั้ง ๆ สีน้ำตาลเข้มหรือสีดำ เป็น เส้นลายริ้วตลอดทั้งตัว

ปลาฝักพร้า / ปลาดาบลาว มีลักษณะลำตัว ยาวและแบนข้าง คล้ายมีดดาบ ท้องเป็นสันแคบ ตาโต ปากกว้างเฉียงขึ้นด้านบน ปลายปากล่างโค้งเข้าเล็กน้อย คล้ายตะขอ ลำตัวสีเงินวาว ครีบใส ครีบอกใหญ่และยาวแหลม ครีบ ท้องและครีบหลังเล็ก แต่ครีบก้นมี ฐานครีบยาว ครีบหางเว้าลึกและ ปลายมน โคนครีบหางมีแต้มสีคล้ำ

ปลาสะนากยักษ์ / ปลาสะ นากปากเบี้ยว รูปร่างเรียวยาวท รงกระบอก ปาก กว้าง ขากรรไกร โค้งคล้ายกรรไกร ตัดหมาก ตามีเยื่อไขมันคลุม เกล็ด เล็กมาก ลำตัวสีเงินวาวเหลือบ เหลืองทอง ครีบสีส้มเรือ ๆ

ปลาจาดแถบดำ มีลักษณะลำตัวแบ นข้างเล็กน้อย หัว สั้น ปากเรียวเล็ก ริมฝีปากล่างเป็น ขอบแข็งและคม ลำตัวสีเงินแวววาว ด้านบนสีคล้ำหรืออมม่วง ครีบมีสี แดงเรื่อ ๆ ครีบหางเว้าลึกมีขอบด้าน บนสีคล้ำหรือสีแดงส้ม ครีบหลังสูง

ปลาซิวตาเขียว มีลำตัวสั้นและแบ นข้างมากกว่าปลา ซิวทั่ว ๆ ไป ตามีขนาดกลมโต ไม่มี หนวด เกล็ดมีขนาดเล็กสีเงินแววา วอมเหลืองอ่อน ตามีสีเหลือบเขียว อ่อน ลำตัวค่อนข้างใส ครีบใส ครีบ หางมีขอบสีคล้ำ

ค้อปลาไหล / ปลาหลดหางแฉก ลำตัวเรียวยาวค ล้ายปลาไหลและ แบนข้างเล็กน้อย ตาเล็กมาก หัว เล็กมีหนวดสั้น ๆ 3 คู่ เกล็ดเล็กมาก ครีบลหังยาวมากเกือบตลอดความ ยาวลำตัว ครีบท้องอันเล็ก ครีบก้น ยาวกว่าสกุลอื่น ๆ ของปลาค้อ และ มีแถบสีจางตลอดกลางหลัง

ปลาหมูน่าน / ปลาหมูอารีย์ปลอม มีรูปร่างและสีสัน คล้ายคลึงปลาหมู อารีย์ (A. sidthimunki) ซึ่งเป็นปลาที่ อยู่ในสกุลเดียวกัน แต่ว่าปลาหมูน่าน ลายจะเป็นแถบยาว เมื่อปลาใหญ่ขึ้น มาลายตามยาวจะขาดเป็นท่อน ๆ และ จะเกิดลายขวางเพิ่มมากขึ้น โดยที่ลาย แถบของปลาหมูน่านจะมีราว 8-10 แถบ ในขณะที่ปลาหมูอารีย์ ซึ่งจะมีแค่ 5-8 แถบ

ปลาสะตือ / ปลาตองแหล่ มีรูปร่างคล้ายปลาชนิ ดอื่ นในสกุลเดียวกันนี้ ทั่วไป แต่มีท้ายทอยเว้าลึกและลำตัวมีเกล็ด ละเอียดกว่า โคนครีบอกมีแต้มคล้ำ และข้างลำ ตัวมีจุดประสีคล้ำเล็ก ๆ มีขนาดลำตัวประมาณ 60 เซนติเมตร พบใหญ่ที่สุดได้ถึง 1.5 เมตร นับเป็นปลาชนิดที่ใหญ่ที่สุดในวงศ์นี้เป็นอันดับ สองรองจากปลากรายอินเดีย (C. chitala) โดยสถานที่ค้นพบครั้งแรก คือ กรุงจาการ์ตา บนเกาะชวา ในอินโดนีเซีย และชื่อวิทยาศาสตร์ lopis เป็นชื่อสามัญที่เรียกกันในท้องถิ่นของ เมืองเซอมารัง อินโดนีเซีย

ปลาหมากผาง มีรูปร่างป้อมสั้น ลำต ัวกว้าง แบนข้างมาก ปากกว้าง กรามล่างยื่นยาวกว่ากรามบน ตามี เยื่อคลุม เกล็ดใหญ่แต่หลุดร่วงง่าย ลำตัวสี เงิน ด้านข้างมีแต้มสีน้ำเงินอมม่วงสด มีขนาด ลำตัวโตเต็มที่ประมาณ 1 ฟุต พบอาศัยอยู่ เฉพาะแม่น้ำโขงและลำน้ำสาขาที่เดียวเท่านั้น มี พฤติกรรมอพยพขึ้ นลงในแม่น้ำเพื่ อวางไข่และ หากิน โดยอาหารจะกินได้เพียง แพลงก์ตอน และอินทรียสารเท่านั้น

ปลาซิวใบไผ่แม่แตง มีลักษณะลำตัวแบนข้ าง ส่วนหางเรียวยาว มี หนวดสั้น ๆ ที่มุมปาก ตัวผู้ในฤดูผสมพันธุ์มี สีสันสดใส โดยท้องและครีบก้นมีสีแดงอมส้ม แต้มบนลำตัวจะเห็นเด่นชัดขึ้น

ปลากระเบนลาว / ปลากระ เบนแม่น้ำโขง มีรูปร่างคล้ายปลาก ระเบนในวงศ์นี้ทั่วไป แต่ส่วนหัวจะออกเป็นรูปทรงห้าเหลี่ยม ตาโต หางมีริ้วหนังบาง ๆ โคนหางมีเงี่ยง แหลมมีพิษ 1 หรือ 2 ชิ้น ที่เมื่อหลุดหรือหัก ไปแล้วสามารถงอกใหม่ทดแทนได้ ลำตัว ด้านบนสีน้ำตาลนวล กลางหลังมีเกล็ดเป็น ตุ่มหยาบ ๆ ลำตัวด้านล่างสีขาว และมีปื้ นสี เหลืองอ่อนหรือส้มปน

ปลากระเบนธง / ปลากระ เบนหางวัว ลักษณะเด่นของปลากระเบนในกลุ่มนี้ คือ ที่บริเวณ โคนหรือกึ่งกลางหางจะมีเงี่ยงแหลมยาว 1-2 ชิ้น ที่ ใช้เป็นอาวุธทิ่มแทงศัตรูที่มารังควาญได้ โดยอาจมี ความยาวได้ถึง 35 เซนติเมตร (14 นิ้ว) และมีสาร เคมีที่มีความเป็นพิษเคลือบอยู่ ซึ่งสารดังกล่าวเป็น สารโปรตีน ที่มีฤทธิ์ในการทำลายเนื้อเยื่อ ทำให้ผู้ที่ โดนแทงเกิดความเจ็บปวด ในปลากระเบนขนาด ใหญ่จะออกฤทธิ์คล้ายพิษของงูกะปะ ซึ่งหากโดน แทงเข้าอย่างจังหรือโดนจุดสำคัญ อาจทำให้เสีย ชีวิตได้

ปลาซิวหัวตะกั่วสุโขทัย / ปลาท้องพลุ มีรูปร่างค่อนข้างกว้าง ลำตัวแบนข้างมาก ส่วนท้อง เป็นสัน เส้นข้างลำตัวโค้งลงเห็นชัดเจน และขนาน กับริมท้อง ครีบอกแหลมยาว ก้านครีบของครีบ ท้องยื่นยาวเป็นเส้นเดี่ยว ที่หัวและบนหลังตอนหน้า ครีบหลังมีจุดสีน้ำเงินเข้ม บนลำตัวหลังช่องเหงือก มีจุดสีดำขนาดใหญ่ 1 จุด และเหนือครีบอกมีจุดสีดำ 4-9 จุด สีของลำตัวทั่วไปเป็นสีขาวอมเขียวแวววาว

ปลาแขยงหนู / ปลาแขยงทราย เป็นปลาแขยงที่มีตาโตและหัวโต ปากเล็ก หางเรียวและมีครีบไขมัน ยาว ลำตัวสีเทาอ่อน มีแถบสีคล้ำ พาดกลางลำตัวตามแนวยาวไปถึง โคนหาง ครีบใสสีคล้ำ ท้องสีจาง

ปลาตะโกกหน้าสั้น มีลักษณะทั่วไปค ล้ายกับปลาตะโกก แต่มีส่วนหน้าที่สั้น หัวเล็ก ตาโต ปากเล็กสั้นมน ลำตัวสีเงินวาวอม เหลือง ครีบสีเหลือง ครีบหลังสั้น ครีบอก ครีบท้อง และครีบก้นเล็ก ครีบหางเว้าลึกสีส้มหรือสีแดง และ มีขอบสีคล้ำ กินอาหารได้แก่ อิน ทรียสารหรือสัตว์หน้าดินขนาดเล็ก

ปลานวลจันทร์น้ำจืด / ปลาพอน มีรูปร่างลำตัวเรียวยาวทรงกระบอก หัวโต ปากและตาเล็ก เกล็ดเล็ก ปลา ในเขตลุ่มน้ำเจ้าพระยาจะมีหัวและลำ ตัวสีเงินอมเหลืองทอง ส่วนปลาในลุ่ม น้ำโขงจะเป็นสีชมพู ครีบหลังยกสูง ครีบหางเว้าลึก ครีบก้นเล็ก อาหาร ได้แก่ อินทรียสาร สัตว์หน้าดินขนาด เล็ก แพลงก์ตอน และแมลงต่างๆ

ปลาสายยู / ปลาหวีเกศ เป็นปลาไม่มีเกล็ด หัวเล็กมีสีแดงเรื่อ ๆ ปากเล็กอยู่ด้านล่าง มีหนวดสั้นเป็น ติ่งขอใกล้จมูก คล้ายสายยูแม่กุญแจ อันเป็นที่มาของชื่อ ตาเล็กมาก ลำตัว แบนข้างมีสีชมพูหรือสีนวล ครีบมี ขอบสีคล้ำ ครีบก้นยาวมาก

ปลาปักเป้าขน มีลักษณะหัวโต ตาเล็กกว่าปลาปักเป้า ชนิดอื่น ๆ หัวและลำตัวมีติ่งขนสั้น ๆ ที่แตกปลายตลอดคล้ายขน เป็นที่มา ของชื่อ สีลำตัวสีน้ำตาลแดงหรือกากี คล้ำ มีจุดประสีจาง ครีบหางสีน้ำตาล อมเหลือง และมีประสีคล้ำ โดยปลาที่ อยู่ตามแก่งน้ำที่ไหลแรงจะมีติ่งหนัง มากกว่าที่อยู่น้ำไหลช้า หรือบางตัว ไม่มีเลย

จริงๆ แล้วปลาน้ำจืดไทย ไม่ใช่มีแค่ใน บทความนี่เท่านั้นที่ใกล้สูญพันธุ์ เพราะมัน มีเยอะมาก และบางสายพันธุ์ก็สูญพันธุ์ หรือไม่ก็หาไม่ได้แล้ว อย่างเสือตอไทย, ปลาหางไหม้ หรือที่เริ่มหายาก อย่างช่อน ข้าหลวง บทความนี่ทำเอามาให้ดูกัน ถ้า เกิด จับหรือตกพวกมันได้ อาจจะช่วย อนุรักษ์กันได้ กรมทรัพยากรทางทะเลและชายฝั่ ง ติดต่อ โทร 038-020-070