ศิลาจารึกหลักที่ ๑

ศลิ าจารกึ หลกั ที่ ๑ ศิลาจารึกหลกั ท่ี ๑ ถูกคน้ พบในรัชสมยั ของพระบาทสมเดจ็ พระจอมเกลา้ เจา้ อยหู่ วั (รัชกาลที่ ๔) เมื่อยงั ทรงผนวชอยแู่ ละไดเ้ สดจ็ ธุดงคเ์ มืองเหนือ ระหวา่ งที่ประทบั อยทู่ ี่สุโขทยั กไ็ ดพ้ บหลกั ศิลาจารึก และแท่นมนงั คศิลาอาสน์ ภายในบริเวณพระราชวงั เก่าในกรุงสุโขทยั จึงไดโ้ ปรดเกลา้ ฯ ใหน้ าหลกั ศิลาจารึกกลบั มายงั กรุงเทพมหานคร และ นาไปประดิษฐาน ณ วดั ราชาธิราช

ศลิ าจารกึ หลกั ท่ี ๑ พระบาทสมเดจ็ พระจอมเกลา้ เจา้ อยหู่ วั ทรงอ่านและ แปลความหมายของคาจากหลกั ศิลาจารึกเป็นอนั ดบั แรก ต่อมาไดม้ ีชาวต่างชาติช่ือ จอร์น เบาร่ิง ไดแ้ ปลลายพระหตั ถ์ ของพระบาทสมเดจ็ พระจอมเกลา้ เจา้ อยหู่ วั เป็นภาษาองั กฤษ และ บสั เตียน ชาวเยอรมนั ไดต้ ีพิมพค์ าแปล จากหลกั ศิลาจารึกเป็นภาษาองั กฤษ เพอื่ เผยแผใ่ นกรุงเบอร์ลิน ประเทศเยอรมนี เมื่อพทุ ธศกั ราช ๒๔๐๘

ศลิ าจารกึ หลกั ที่ ๑ ผู้แต่ง พอ่ ขนุ รามคาแหงมหาราช

ศลิ าจารกึ หลกั ท่ี ๑ ลกั ษณะการแต่ง ขอ้ ความบนหลกั ศิลาจารึกมี ลกั ษณะเป็นร้อยแกว้ และมีสมั ผสั สลบั กนั ไป

ศลิ าจารกึ หลกั ท่ี ๑ จุดประสงค์ของการแต่ง เพ่อื บนั ทึกเร่ืองราวพระราชประวตั ิของ พอ่ ขนุ รามคาแหงมหาราชวถิ ีชีวติ ความเป็นอยขู่ องผคู้ น ชาวสุโขทยั ขนบธรรมเนียม วฒั นธรรม ประเพณี ในสมยั สุโขทยั โดยใช้ “ลายสือไทย” ท่ีพอ่ ขนุ รามคาแหงมหาราชทรงประดิษฐข์ ้ึนมา

ศลิ าจารกึ หลกั ท่ี ๑ เนื้อเร่ือง เรื่องราวบนหลกั ศิลาจารึกถูกแบ่งออกเป็นตอนๆตามการบนั ทึกในแต่ละหนา้ ของ หลกั ศิลาโดยจะกล่าวถึงศิลาจารึกหลกั ที่ ๑ ซ่ึงเป็นเร่ืองราวการบนั ทึกพระราชประวตั ิของ พอ่ ขนุ รามคาแหงมหาราช การเมือง การปกครอง เศรษฐกิจ และเร่ืองราวความ เจริญรุ่งเรืองสมบูรณ์พนู สุขของชาวสุโขทยั โดยบนั ทึกไวท้ ้งั หมด ๑๒๔ บรรทดั ประมาณ ๑๕๐๐ คา ขอ้ ความบนศิลาจารึกแบ่งออกเป็น ๓ ตอน ไดแ้ ก่

ศลิ าจารกึ หลกั ท่ี ๑ ตอนที่ ๑ นบั ต้งั แต่บรรทดั ท่ี ๑ ถึง ๑๘ ไดก้ ล่าวถึงพระราชประวตั ิของพอ่ ขนุ รามคาแหงมหาราชโดยกล่าวถึงพระราชบิดา คือ พอ่ ขนุ ศรีอินทราทิตย์ พระราชมารดา คือ นางเสือง และราชตระกลู ของพอ่ ขนุ รามคาแหงมหาราชพระองค์ ไดเ้ ล่าเร่ืองราวถึงการรบ ในสมยั ของพอ่ ขนุ ศรีอินทราทิตย์ ซ่ึงเป็นท่ีมาของช่ือพระองคโ์ ดยพอ่ ขนุ รามคาแหง มหาราชทรงชนชา้ งชนะขนุ สามชน เจา้ เมืองฉอด พอ่ ขนุ ศรีอินทราทิตยจ์ ึงข้ึนช่ือพระองค์ วา่ พระรามคาแหง ความวา่

ศลิ าจารกึ หลกั ท่ี ๑

ศลิ าจารกึ หลกั ที่ ๑ ตอนที่ ๒ นบั ต้งั แต่บรรทดั ท่ี ๑๘ ถึงดา้ นท่ี ๔ บรรทดั ที่ ๑๑ เน้ือความตอนน้ีผแู้ ต่งเป็นผอู้ ่ืนไม่ใช่ พอ่ ขนุ รามคาแหงมหาราช ไดก้ ล่าวถึงเรื่องราวขนบธรรมเนียม ประเพณี และชีวติ ความ เป็นอยขู่ องชาวสุโขทยั ในรัชสมยั พอ่ ขนุ รามคาแหงมหาราช ความศรัทธาในพระพทุ ธศาสนา เก่ียวกบั ความเชื่อเร่ืองราวของผสี างเทวดา รวมไปถึงการสร้างสรรคผ์ ลงานดา้ น สถาปัตยกรรมและศิลปกรรมการประดิษฐอ์ กั ษรไทย ความวา่

ศลิ าจารกึ หลกั ท่ี ๑

ศลิ าจารกึ หลกั ที่ ๑ นบั จากดา้ นที่ ๔ บรรทดั ที่ ๑๒ ถึง ๒๗ (บรรทดั สุดทา้ ย) ตอนน้ีไดจ้ ารึกคายอพระเกียรติ พอ่ ขนุ รามคาแหงมหาราชในฐานะท่ีเป็น พระมหากษตั ริยท์ ่ีทรงปกครองชาวไทยท้งั หลายใหเ้ จริญรุ่งเรือง และไดก้ ล่าวถึงการขยายอาณาเขตของกรุงสุโขทยั ในรัชสมยั ของพอ่ ขนุ รามคาแหงมหาราช วา่ ไดข้ ยายอาณา เขตออกไปไดอ้ ยา่ งกวา้ งขวางพอ่ ขนุ รามคาแหงมหาราชไดใ้ ชร้ ะบอบการปกครองแบบพอ่ ปกครองลูกและ ทรงปกครองเมืองดว้ ยทศพธิ ราชธรรมมีกระดิ่งไวห้ นา้ วงั เพ่ือใหป้ ระชาชนสน่ั กระด่ิงถวายฎีกา ความวา่

ศลิ าจารกึ หลกั ท่ี ๑

ศลิ าจารกึ หลกั ที่ ๑ คุณค่าวรรณคดี ๑.ดา้ นอกั ษรศาสตร์ ศิลาจารึกเป็นหลกั ฐานอนั เก่าแก่ในดา้ นการศึกษาววิ ฒั นาการทางประวตั ิศาสตร์ ของอกั ษรและภาษาไทยใหค้ วามรู้เร่ืองการประดิษฐล์ ายสือไทยของพอ่ ขนุ รามคาแหงมหาราชและขอ้ ความบาง ตอนมีลกั ษณะสมั ผสั และมีจงั หวะเกิดความไพเราะในเวลาออกเสียง ๒.ดา้ นประวตั ิศาสตร์ ศิลาจารึกใหค้ วามรู้เก่ียวกบั พระราชประวตั ิของพอ่ ขนุ รามคาแหงมหาราช ตลอดจนความรู้ดา้ นประวตั ิศาสตร์โบราณคดีทาใหท้ ราบถึงเรื่องราวการเมืองการปกครองในสมยั สุโขทยั ๓.ดา้ นสังคม ทาใหร้ ู้ถึงเร่ืองราวดา้ นนิติศาสตร์ รัฐศาสตร์ในสมยั สุโขทยั ๔.ดา้ นวฒั นธรรม หลกั ศิลาจารึกไดใ้ หค้ วามรู้เกี่ยวกบั ขนบธรรมเนียม ประเพณีในสมยั สุโขทยั