ศิลาจารึกหลักที่ 1

ศิลาจารึก หลักที่ 1

ศิลาจารึกหลักที่ 1 ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2

คำนำ หนังสืออิเล็กทรอนิกส์ เล่มนี้ เป็นส่วนหนึ่งของรายวิชา HSTH410 การออกแบบและผลิตสื่อการศึกษาสาระการเรียน รู้ภาษาไทย จัดทำขึ้นเพื่อศึกษาเกี่ยวกับ ศิลาจารึก หลักที่ 1 โดยประกอบไปด้วย ประวัติผู้แต่ง ที่มาของเรื่อง จุดมุ่งหมาย ในการแต่ง ลักษณะคำประพันธ์ ลักษณะของศิลาจารึก ลายสือไทย บทวิเคราะห์ และแนวคิดที่ได้รับจากเรื่อง นางสาวสุปรียา รุ้งแวง 15 สิงหาคม 2565



สารบัญ เรื่อง หน้า ประวัติผู้แต่ง 1-2 ลายสือไทย 7-10 ที่ มาของเรื่อง 3 เรื่องย่อ 11-15 จุดมุ่งหมายในการแต่ง 4 บทวิเคราะห์ 16-21 ลักษณะคำประพันธ์ 4 แนวคิดที่ได้รับจากเรื่อง 22-23 ลักษณะของศิลาจารึก 5-6

ประวัติผู้แต่ง

1 พ่อขุนรามคำแหงมหาราช เป็นราชโอรสของพ่อขุนศรีอินทราทิตย์ และ นางเสืองมีพระเชษฐาธิราชคือ พ่อขุนบานเมือง พ่อขุนรามคำแหง สามารถชนช้างชนะขุนสามชนเจ้า เมืองฉอด เมื่อพ่อขุนบานเมืองสวรรคต พ่อขุน รามคำแหงได้ครองราชย์ ปกครองเมืองสุโขทัย

2 พ่อขุนรามคำแหงมหาราช ทรงเป็นผู้ประดิษฐ์ ลายสือไทยหรือตัว หนังสือไทยขึ้นเมื่อมหาศักราช ๑๒๐๕ (พุทธศักราช ๑๘๒๖)

ที่มาของเรื่อง

3 เมื่อ พ.ศ. ๒๓๗๖ พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวขณะ ทรงผนวชแต่ยังมิได้เสด็จขึ้นครองราชย์ ได้เสด็จไปธุดงค์ทาง ภาคเหนือ ทรงพบหลักศิ ลาจาลึกและพระแท่นมนังคศิลาที่ ปราสาทเก่าเมืองสุโขทัย จึงโปรดให้นำมาไว้ที่กรุงเทพฯ นักโบราณคดีสันนิษฐานว่าเป็นศิ ลาจารึกที่พ่อขุน- รามคำแหงโปรดให้จารึกเมื่อประมาณ พ.ศ. ๑๘๒๖

4 จุดมุ่งหมาย ลักษณะคำประพันธ์ เพื่อบันทึกเหตุการณ์ สำคัญของ ร้อยแก้วเชิง กรุงสุโขทัย สภาพบ้านเมืองในขณะ บรรยายโวหาร นั้ น และสดุดีพระเกียรติของพ่อขุน รามคำแหงมหาราช

ลักษณะของศิลาจารึก

5 - ทรงสี่เหลี่ยมยอดแหลมปลายมน - ปรากฏข้อความจารึกทั้ ง 4 ด้าน - ด้านที่ 1 และด้านที่ 2 มีจารึกด้านละ 35 บรรทัด - ส่วนด้านที่ ๓ และด้านที่ ๔ มีจารึกด้านละ ๒๗ บรรทัด

รายละเอียดของศิลาจารึก 6 วัตถุจารึก : หินทรายแป้ งเนื้อละเอียด ลักษณะวัตถุ : หลักสี่เหลี่ยมด้านเท่า ทรงกระโจม ขนาดวัตถุ : กว้างด้านละ 35 ซม. สูง 111 ซม. สถานที่พบ : เนินปราสาทเมืองเก่าสุโขทัย ตำบลเมืองเก่า อำเภอ เมือง จังหวัดสุโขทัย ผู้พบ : พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 4 ปัจจุบันอยู่ที่ : พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ พระนคร กรุงเทพมหานคร

ลายสือไทย

7 รูปแบบตัวอักษรที่จารึกในหลักศิ ลา เป็นอักษรสมัยโบราณเรียกว่า อักษร พ่อขุนรามคำแหง ซึ่งพระองค์ทรง ประดิษฐ์ อักษรไทยเมื่อ พ.ศ. ๑๘๒๖ ซึ่ง บันทึกเป็นร้อยแก้ว ใช้ประโยคสั้น ๆ ง่าย ๆ ใช้คำไทยโบราณ มีสัมผัสคล้องจอง

พยัญชนะพ่อขุนรามคำแหง 8

สระและวรรณยุกต์พ่อขุนรามคำแหง 9

ตัวเลขพ่อขุนรามคำแหง 10 ความรู้เพิ่มเติม การกำเนิดอักษรไทย

เนื้อเรื่องย่อ

11 ศิ ลาจารึกพ่อขุนรามคำแหงมีเนื้อหาที่แบ่งเป็น ๓ ตอนใหญ่ ๆ คือ ตอนที่ ๑ ตั้งแต่บรรทัดที่ ๑ ถึงบรรทัดที่ ๑๘ ของด้านที่ ๑ เป็น พระราชประวัติของพ่อขุนรามคำแหงมหาราชที่ เกี่ ยวกับพระราช จริยาวัตรตั้งแต่ยังทรงพระเยาว์จนกระทั่ งเสด็จขึ้นเสวยราชสมบัติ ณ กรุงสุโขทัย ซึ่งเล่าไว้ด้วยพระองค์เอง โดยทรงใช้สรรพนาม แทนพระองค์ว่า “กู”

12 ตอนที่ ๒ ตั้งแต่บรรทัดที่ ๑๘ ของด้านที่ ๑ ถึงบรรทัดที่ ๑๑ ของด้านที่ ๔ มีผู้อื่นเป็นผู้เล่าเกี่ยวกับสภาพบ้านเมืองของกรุงสุโขทัย สภาพสังคม การเมือง การปกครอง ศิลปวัฒนธรรม ขนบธรรมเนียมประเพณี และชีวิตความเป็นอยู่ ของประชาชนในรัชสมัยพ่อขุนรามคำแหงมหาราชกล่าวถึงความเจริญรุ่งเรือง ทางพุทธศาสนา การสร้างพระแท่นมนังคศิลายาต การสร้างพระธาตุในเมือง ศรีสัชนาลัย การประดิษฐ์ ตัวอักษรไทย

13 ตอนที่ ๓ ตั้งแต่บรรทัดที่ ๑๑ ของด้านที่ ๔ ไปจนจบ มีเนื้อหาสดุดี พระเกียรติพ่อขุนรามคำแหงมหาราช และกล่าวถึงอานาเขตอันกวาง ใหญ่ของกรุงสุโขทัยในรัชสมัยของพระองค์

14 คำอ่านศิ ลาจารึกพ่อขุนรามคำแหง ด้านที่ ๑ บรรทัดที่ ๑-๑๘ เฉพาะที่ เล่าพระราชประวัติของพ่อขุนรามคำแหงมหาราช โดยแบ่งวรรคตอนใหม่ตามทรรศนะของนักวิชาการ

15

บทวิเคราะห์

16 คุณค่าด้านเนื้อหา พระราชประวัติของพ่อขุนรามคำแหงมหาราช ตั้งแต่ยังทรงพระเยาว์จนกระทั่ งเสด็จขึ้นเสวยราชย์ สะท้อนให้เห็นถึงลักษณะครอบครัวไทยสมัย โบราณที่ สมาชิกในครอบครัวมีความรัก ความสามัคคีกัน มีค่านิยมที่ควรแก่การยกย่อง ซึ่งเป็นค่านิยม ด้านคุณธรรม คือลูกมีความกตัญญูกตเวทีต่อผู้ที่เป็น พ่อแม่ และเคารพผู้เป็นพี่ เป็นต้น

17 เล่าถึงสภาพสังคมและความเป็นอยู่ของไพร่ ฟ้ าข้าแผ่นดิน ไม่ว่าจะเป็นด้านอาชีพ กฎหมาย การศาล การทำสงคราม การปกครองก็ตาม สะท้อนให้เห็นถึงพระปรีชาสามารถและ บุคลิกภาพของพ่อขุนรามคำแหงในฐานะพระ- มหากษัตริย์ ผู้ยึดธรรมะในการปกครองประเทศ

คุณค่าด้านวรรณศิลป์ 18 ศิ ลปะการใช้ถ้อยคำและสำนวนโวหาร ประโยคส่วนใหญ่เป็นประโยค ก่อให้เกิดอารมณ์ และความรู้สึกได้ตามคำ ความเดียวสั้น ๆ มีความหมายชัดเจน บรรยายและพรรณนา คำส่วนใหญ่เป็นคำ ไทยโดด ๆ บางครั้งใช้คำไทยโบราณ เช่น ตรงไปตรงมา เช่น แม่กูชื่อนางเสือง กู บำเรอแก่พ่อกู ฯลฯ กู พี่ น้อง เตียมแต่ แสกว้าง ฯลฯ ส่วนลีลาสำนวนโวหารจะมี เอกลักษณ์ คือ กล่าวสั้นๆ ตรง ๆ ซ้ำ ๆ เช่น ได้ช้างได้งวง ได้ปั่ วได้นาง ได้เงือนได้ ทอง ฯลฯ บางครั้งจะซ้ำคำเป็นคู่ ๆ

คุณค่าด้านสังคม 19 กล่่าวถึงสภาพชีวิตและสภาพสังคมของชาวสุโขทัย ทำให้เกิดความภาค ภูมิใจในบรรพบุรุษของไทยและเกียรติภูมิของประเทศเป็นอย่างมาก แสดงให้เห็นความสัมพันธ์ ระหว่างกษัตริย์ กับประชาชนได้ความรู้เรื่องการ ปกครอง แสดงให้เห็นค่านิยมเกี่ยวกับการเป็นผู้นำของประเทศว่า ผู้นำ ประเทศจะต้ององอาจกล้าหาญ รับผิดชอบ และเสียสละเพื่อประโยชน์ สุข ของคนในชาติ

คุณค่าด้านสังคม 20 แสดงให้เห็นค่านิยมเกี่ยวกับความกตัญญูต่อบุพการี และญาติพี่น้อง เมื่อพระองค์ได้สิ่งใดมาก็จะนำมาถวายแด่ พระราชบิดา พระราชมารดา เมื่อพระราชบิดาสวรรคตก็ทรง ดูแลพระเชษฐาตราบจนสิ้นรัชกาล พระองค์จึงได้ทรงขึ้น ครองราชย์ ต่อมา

คุณค่าด้านสังคม 21 เป็นวรรณคดีเล่มแรกของไทยที่ เป็นหลักฐานทาง อักษรศาสตร์ ประวัติศาสตร์ และ โบราณคดี ทำให้ทราบ ประวัติศาสตร์สมัยสุโขทัยอย่างชัดเจน ได้ศึกษา วิวัฒนาการทางภาษา ได้ความรู้เรื่องการประดิษฐ์ อักษร ไทยและลักษณะการเรียบเรียงถ้อยคำ

แนวคิดที่ได้รับ 22 ด้านประวัติศาสตร์ ด้านสังคม ได้ให้ความรู้เกี่ยวกับพระราช ให้ความรู้ด้าน ประวัติพ่อขุนรามคำแหง ความรู้ กฎหมายและการ ทางโบราณคดี พระปรีชาสามารถ ปกครองสมัยกรุง ของพ่อขุนรามคำแหง ความเจริญ รุ่งเรือง สภาพสังคมสมัยกรุง สุโขทัย สุโขทัย

แนวคิดที่ได้รับ 23 ด้านวัฒนธรรม ด้านภาษา ให้ความรู้เกี่ยวกับ ได้ทราบถึงการกำเนิด ขนบธรรมเนียมวัฒนธรรม อักษรไทย ประเพณีของสมัยกรุงสุโขทัย

แบบฝึกหัดท้ายบทเรียน

บรรณานุกรม Tewfree.(2021). ศิลาจารึก หลักที่ 1 [ออนไลน์ ] . เข้าถึงได้จาก https://www.tewfree.com.( วันที่สืบค้น 9 สิงหาคม 2565 ) ศิลาจารึก หลักที่ 1 [ออนไลน์ ] . เข้าถึงได้จาก https://sites.google.com/a/bodin3.ac.th. ( วันที่สืบค้น 9 สิงหาคม 2565 ) พนัดดา. ศิลาจารึก หลักที่ 1 [ออนไลน์ ] . เข้าถึงได้จาก https://sites.google.com/site/thaimajorkrupanadda.( วัน ที่สืบค้น 9 สิงหาคม 2565 )

ประวัติผู้จัดทำ นางสาวสุปรียา รุ้งแวง นักศึ กษาคณะครุ ศาสตร์ สาขาวิชาภาษาไทย มหาวิทยาลัยราชภัฏเพชรบูรณ์