การปฐมพยาบาล

๔๒ ¡Ãд١ʋǹμÒ‹ §æ ·è¾Õ º¡ÒÃáμ¡ËÑ¡ä´Œ ๑. กระดูกกะโหลกศีรษะแตก ๒. กระดูกขากรรไกรลา งหกั ๓. กระดกู สนั หลงั หัก ๔. กระดูกไหปลาราหกั ๕. กระดูกซี่โครงหัก ๖. กระดูกตน แขน, ปลายแขนหัก ๗. กระดูกขอมือหัก ๘. กระดกู เชงิ กรานหกั ๙. กระดกู ตน ขา, ปลายขาหกั ๑๐. กระดูกขอเทา หกั ÀÒ¾áÊ´§Ãкº¡Ãд¡Ù ที่มา : https://sites.google.com/site/tamchatchai10/

๔๓ ÊÒàËμ¢Ø ͧ¡Ãд¡Ù ËÑ¡ ๑. การไดรับแรงกระแทกโดยทางตรงหรือทางออม แลวสงผลใหกระดูกแตกหรือแยก ออกจากกัน ๒. อุบัตเิ หตทุ างจราจร ๓. การหกลม หรอื ตกจากทีส่ งู ๔. การเลน กีฬา ๕. โรคกระดกู ๖. การหดเก็งของกลามเน้อื และเสน เอ็น ๗. ดชั นีมวลกายต่ํา ÍÒ¡Òâͧ¼Ù·Œ ¡Õè Ãд١ËÑ¡ ๑. เจบ็ ปวดบรเิ วณกระดูกหัก ๒. บวมรอบ ๆ กระดูกหัก ๓. รูปรางของแขนขาหรอื ขอ ตอ เปล่ียนไปจากรูปเดมิ เชน คดงอ โกง โปงออก ฯลฯ ๔. บรเิ วณนั้น ๆ เคลื่อนไหวไมไ ด หรือเม่ือเคลอ่ื นไหวแลวมอี าการเจ็บปวด ๕. อาจไดย นิ เสียงกระดูกหกั เมอื่ บาดเจ็บโดยผบู าดเจบ็ หรือผขู า งเคียงไดย นิ ๖. หากกดเบา ๆ บนบรเิ วณกระดูกหัก จะไดยนิ เสียงบาดเจบ็ ËÅ¡Ñ ·ÇèÑ ä»ã¹¡Òû°Á¾ÂÒºÒżŒÙ·Õè¡Ãд¡Ù Ë¡Ñ ๑. การซกั ประวัตเิ ก่ียวกับการประสบเหตุ เพื่อประเมินความรนุ แรงของแรงท่มี ากระทํา - เกดิ ไดอยา งไร - ในทา ใด - ระยะเวลาทเ่ี กิด - ตําแหนงของกระดูกที่ไดรับบาดเจ็บ ๒. การตรวจรา งกาย โดยตรวจทงั้ ตวั และสนใจตอ สว นทไี่ ดร บั อนั ตรายมากเปน อนั ดบั แรก - ถอดเส้ือผาผูบาดเจ็บออก ควรใชวิธีตัดตามตะเข็บ อยาพยายามใหผูบาดเจ็บ ถอดเอง เพราะจะทาํ ใหเจบ็ ปวดเพม่ิ ข้นึ - สังเกตอาการและอาการแสดงวามีการบวม รอยฟกชํ้า หรือ จํ้าเลือด บาดแผล ความพิการผดิ รปู และคลําอยางนุม นวล - ถามกี ารบวมและชามากใหจ ับชีพจรเปรยี บเทียบกบั แขนหรือขาทัง้ สองขาง - ตรวจระดับความรูสึก การเปลี่ยนแปลงสีผิว การตรวจบริเวณท่ีหัก ตองทําดวย ความระมดั ระวัง เพราะอาจทําใหปลายกระดกู ทห่ี กั เคลอ่ื นมาเกยกนั หรือทะลุออกมานอกผวิ หนัง - ขณะตรวจรา งกาย ตอ งดแู ลทางเดนิ หายใจใหโ ลง ประเมนิ การหายใจและการไหลเวยี น ของเลอื ด สังเกตการตกเลือด

๔๔ - ถามีการตกเลือด ตองหามเลือด หลีกเล่ียงวิธีการหามเลือดแบบขันชะเนาะ เพราะถารัดแนนเกนิ ไป อาจจะทาํ ใหเ ลือดแดงไปเลยี้ งสวนปลายไมพอ - ถามีบาดแผลตองตกแตงแผลและพันแผล ในรายท่ีมีกระดูกหักแบบเปดใหใช ผา สะอาดคลุมปด ไว แลวพนั ทับ หา มดงึ กระดูกใหเขาที่ ๓. การเขา เฝอ กชว่ั คราว หรอื การดามบรเิ วณทหี่ กั ดว ยเฝอ กชว่ั คราวใหถ กู ตอ งและรวดเรว็ จะชวยใหบ รเิ วณท่หี ักอยนู ง่ิ ลดความเจบ็ ปวด และไมกอใหเ กิดการบาดเจบ็ เพม่ิ ขน้ึ ËÅÑ¡¡ÒÃà¢ÒŒ ང͡ªèÑǤÃÒÇ เมอ่ื กระดกู หกั การเคลอ่ื นไหวของขอ ยอ มทาํ ใหช นิ้ กระดกู ทหี่ กั เคลอ่ื นไหวไปดว ย จนอาจ เกดิ อนั ตราย ดงั นนั้ การจะใหช น้ิ สว นกระดกู ทห่ี กั อยนู งิ่ ๆ ทาํ ไดโ ดยการยดึ ขอ กระดกู ใหอ ยนู ง่ิ ดว ยวธิ ใี ด กไ็ ด การเขา เฝอ กชัว่ คราวโดยใชวัสดุทหี่ าไดงาย เชน ใชไ มด าม แฟม กระดาษแข็ง หนงั สือพมิ พ ฯลฯ พบั ทบใหย าวพอทจ่ี ะยดึ ใหอ ยนู งิ่ ๆ รวมทงั้ ผา และเชอื กสาํ หรบั พนั รดั ดว ย โดยมหี ลกั วา μÍŒ §Â´Ö ¢ÍŒ ¡Ãд¡Ù ñ ¢ÍŒ à˹Í× ÃÍ¡Ãд¡Ù Ë¡Ñ áÅÐ ñ ¢ÍŒ ãμÃŒ Í¡Ãд¡Ù Ë¡Ñ ãËÍŒ ¹‹Ù §Ôè æ äÁà‹ ¤ÅÍ×è ¹äËÇ ไมค วรเคลอ่ื นยา ย ผูปวยจนกวาจะเขาเฝอกชั่วคราวใหเรียบรอยกอน ถาไมมีวัสดุเลย ใหใชแขนหรือขาขางท่ีไมหัก หรือลําตัวเปน เฝอ กช่วั คราว โดยผกู ยดึ ใหดีกอนท่ีจะเคลอื่ นยายผปู ว ย ตามขนั้ ตอน ดงั นี้ ๑. หาวสั ดทุ ใ่ี ชด ามซงึ่ ตอ งยาวกวา อวยั วะสว นทหี่ กั โดยเฉพาะจะตอ งยาวพอทจ่ี ะบงั คบั ขอ ตอท่อี ยูเ หนอื และใต บรเิ วณทีส่ งสยั วา กระดูกหกั เชน ขาทอ นลา งหกั ขอ เขา และขอ เทา จะตองถกู บงั คบั ไวดว ยเฝอก เปนตน ๒. ไมวางเฝอกลงบนบริเวณท่ีกระดูกหักโดยตรง ควรมีส่ิงอื่นรอง เชน ผา หรือสําลี วางไวตลอดแนวเฝอก เพ่ือไมใหเฝอกกดลงบนบริเวณผิวหนังโดยตรง ซึ่งทําใหเจ็บปวดและเกิดเปน แผลจากเฝอกกดได ๓. มัดเฝอกกับอวัยวะท่ีหักใหแนนพอควร ถารัดแนนจนเกินไปจะกดผิวหนังทําให การไหลเวยี นของเลอื ดไมส ะดวกเปน อนั ตรายได โดยระวงั อยา ใหป มเชอื กกดแผล จะเพมิ่ ความเจบ็ ปวด และเน้ือเยอ่ื ไดร ับอนั ตราย และคอยตรวจบรเิ วณทห่ี ักเปน ระยะๆ เพราะอาจจะมีการบวม ซ่ึงจะตอง คลายเชือกทผี่ กู ใหแนนนอยลง ๔. บริเวณที่เขาเฝอกจะตองจัดใหอยูในทาท่ีสบายที่สุด อยาจัดกระดูกใหเขารูปเดิม ไมว ากระดกู ท่ีหกั จะโคง โกง หรือ คด กค็ วรเขา เฝอกในทา ท่เี ปนอยู ª¹´Ô ¢Í§à½„Í¡ªÇÑè ¤ÃÒÇ เฝอกช่ัวคราว แบง ออกเปน ๒ ชนิด ไดแ ก ๑. เฝอกธรรมชาติ คือ เฝอกที่มีอยูแลวในตัวผูปวย ไดแก อวัยวะหรือกระดูกท่ีอยู ใกลเคียงกบั กระดูกทหี่ กั เชน กระดูกแขนหักกใ็ หมดั แขนขา งนน้ั ตดิ กับลําตัว หากกระดูกขาขางหนึ่งหัก กใ็ หมดั ขาขา งทหี่ กั ใหชิดแนนกบั ขางทด่ี ี

๔๕ ¡ÒÃà¢ÒŒ à½Í„ ¡¸ÃÃÁªÒμÔ ท่มี า : http://trangpracha.orgfree.com/ ¡ÒÃ㪼Œ ŒÒÊÒÁàËÅèÕÂÁ¤ÅÍŒ §á¢¹ ทีม่ า : http://trangpracha.orgfree.com/ ๒. เฝอ กชัว่ คราว คอื เฝอ กที่หาไดโ ดยการใชว สั ดุที่หางายในบรเิ วณที่เกิดอบุ ัตเิ หตุ เชน กระดาษแขง็ แผน กระดาน ไมบรรทัด ก่ิงไม ¡ÒôÒÁ¡Ãд١ᢹ - ¢Ò ทมี่ า : http://trangpracha.orgfree.com/

๔๖ ÊÃØ» การปฐมพยาบาลผทู กี่ ระดกู หกั ทดี่ ที ส่ี ดุ คอื การใหผ บู าดเจบ็ อยนู งิ่ ๆ กบั ท่ี หา มเคลอ่ื นยา ย โดยไมจ าํ เปน เพราะหากทาํ ผดิ วธิ อี าจบาดเจบ็ มากขนึ้ ถา ผบู าดเจบ็ มเี ลอื ดออกใหท าํ การหา มเลอื ด และ หากมอี าการชอ็ กใหร กั ษาอาการชอ็ ก ถา จาํ เปน ตอ งเคลอื่ นยา ยผบู าดเจบ็ ใหเ ขา เฝอ กชว่ั คราว ณ สถานที่ ทีผ่ ูบาดเจบ็ นอนอยู ถา มีบาดแผลเปด ใหหามเลอื ดและปด แผลกอ นเขา เฝอก สิง่ ที่ควรระวังมากทีส่ ดุ คอื กระดกู สันหลงั หัก หรอื กระดูกตน คอหกั ถาเคลอ่ื นยายผดิ วธิ ี อาจทําใหผบู าดเจบ็ พิการตลอดชีวติ หรอื ถึงแกช ีวิตไดท ันที ขณะเคลื่อนยา ย กรณีผูบาดเจ็บรูสึกตัว จะตองซักประวัติเกี่ยวกับการไดรับอุบัติเหตุ เพ่ือใหทราบวา เกิดไดอยางไร ในทาใด ระยะเวลาที่เกิด เพ่ือประเมินความรุนแรงของแรงที่มากระทํา และตําแหนง ของกระดกู ทไ่ี ดร บั บาดเจบ็ รว มกบั การตรวจรา งกายทว่ั ทง้ั ตวั โดยขณะตรวจรา งกาย ตอ งดแู ลทางเดนิ หายใจใหโ ลง ประเมนิ การหายใจและการไหลเวยี นของเลอื ด สงั เกตการตกเลอื ด ถา มตี อ งหา มเลอื ดกอ น ในรายทม่ี ีกระดกู หกั แบบเปด ใหใชผ าสะอาดคลุมปดไว แลวพนั ทับ หา มดึงกระดูกใหเ ขาท่ี ¡¨Ô ¡ÃÃÁ¡ÒÃàÃÂÕ ¹ ๑. ผสู อนและผเู รยี นชว ยกันสรปุ เนื้อหา ๒. ฝก ปฏิบัติการเขาเฝอ กชัว่ คราว ๓. ฝกปฏบิ ัตกิ ารใชผ า ยดื และการใชผา สามเหลยี่ ม ÍÒŒ §Í§Ô รองศาสตราจารยส นุ ทรี ภานทุ ตั . (๒๕๕๘). »Þ˜ ËÒ·Ò§Ãкº¡Ãд¡Ù ò. คน เมอ่ื ๑๒ กรกฎาคม ๒๕๕๙, จาก การแพทยแ ผนไทยรนุ ๑๑ คณะวิทยาศาสตร ม.รามคาํ แหง เว็บไซต: http://www.tmd99.com/uploads/20151201175810yTTTU0D/contents/ file_2015121425112.pdf สถานดี บั เพลงิ บางเขน. (๒๕๕๒). ¡Òû°Á¾ÂÒºÒż»ŒÙ ÃÐÊºÍºØ μÑ àÔ Ëμ¡Ø Ãд¡Ù Ë¡Ñ . คน เมอ่ื ๑๔ กรกฎาคม ๒๕๕๙, จาก สถานดี บั เพลงิ บางเขน เวบ็ ไซต: http://www.fire2fight.com/articles.php? article_id=50

๔๗ º··èÕ õ ¡ÒÃà¤ÅÍè× ¹ÂŒÒ¼ٌºÒ´à¨çº ¨´Ø »ÃÐʧ¤¡ÒÃàÃÂÕ ¹ÃŒÙ ผูเรยี นสามารถอธิบายหลกั การและข้นั ตอนการเคล่อื นยายผูบ าดเจบ็ ตลอดจนสามารถ จาํ แนกลกั ษณะการเคล่อื นยายผบู าดเจ็บ พรอมแสดงวิธีการเคล่ือนยา ยประเภทตางๆ ไดอ ยา งถกู วธิ ี และสามารถนําความรทู ีไ่ ดร ับไปชวยเหลือและแนะนําผอู ื่นไดอยา งถูกตอง ในการปฐมพยาบาลตองมีการประเมินอาการบาดเจ็บและตองใหการปฐมพยาบาล ณ จดุ เกดิ เหตุ กอ นทาํ การเคลอ่ื นยา ยผบู าดเจบ็ แตใ นสถานการณท เ่ี สยี่ งอนั ตรายตอ ชวี ติ ทงั้ ของเจา หนา ท่ี ผูเขาชวยเหลือและผูบาดเจ็บ ตองทําการเคล่ือนยายผูบาดเจ็บไปยังพ้ืนที่ปลอดภัยกอนทําการ ปฐมพยาบาล นอกจากน้ี การเคล่ือนยายผูบาดเจ็บตองไดรับการฝกฝนอยางสม่ําเสมอ เพ่ือใหเกิด ความชํานาญและมีความคลองตัวในการเคลื่อนยายไดถูกตองตามหลักวิธีการ จะชวยลดความพิการ อันตรายตาง ๆ ทจี่ ะเกดิ ข้นึ ได ¡ÒÃà¤ÅÍè× ¹ÂÒŒ ¼ºŒÙ Ҵ਺ç ทถี่ กู วธิ มี คี วามสาํ คญั มาก ถา ผชู ว ยเหลอื มปี ระสบการณ มคี วามรู ความเขาใจ มีหลักการและรูจักวิธีการเคล่ือนยายที่ถูกวิธี จะชวยใหผูบาดเจ็บมีชีวิตรอด ปลอดภัย ลดความพกิ าร หรอื อนั ตรายทจี่ ะเกดิ ขน้ึ ภายหลงั ได ดงั นนั้ การเคลอื่ นยา ยผบู าดเจบ็ ตอ งคาํ นงึ ถงึ ปจ จยั ทีเ่ กยี่ วของ ดังนี้ (๑) ลักษณะการบาดเจ็บท่เี กิดข้นึ กบั ผูบาดเจบ็ (๒) ความแขง็ แรงและความอดทนของผทู ี่ทําการแบกหรืออมุ (๓) นํ้าหนักของผบู าดเจ็บ (๔) อปุ สรรค หรอื ส่ิงกีดขวางระหวา งการลําเลยี งผบู าดเจบ็ (๕) ลักษณะของภมู ปิ ระเทศ ñ. ¡ÒÃà¤Å×è͹ÂÒŒ ¼ٌºÒ´à¨ºç ´ŒÇÂÁ×Íà»ÅÒ‹ ñ.ñ ¡ÒÃà¤ÅèÍ× ¹ÂŒÒ¼ٺŒ Ò´à¨çºâ´Â¼ÙªŒ Ç‹ ÂàËÅÍ× ñ ¤¹ ËÃ×Í·Ò‹ ÍØÁŒ à´ÂèÕ Ç (One-man Carry) : เปนการลําเลยี งผูบาดเจบ็ โดยใชผชู ว ยเหลอื ๑ คน โดยแบงตามลักษณะทาอุม ได ดงั น้ี ñ) ·Ò‹ ÍÁŒØ ạËÃÍ× ·Ò‹ ÍÁŒØ ạẺ¹¡Ñ ´ºÑ à¾Å§Ô (Fireman’s carry) เปน ทา อมุ ท่ีกระทําไดงายในการท่ีคนๆ หนึ่งจะเขาไปอุมหรือแบกคนอื่น ทานี้เหมาะสําหรับผูบาดเจ็บ ทหี่ มดสติ หรอื มสี ตแิ ตเ ดนิ ไมไ ด แตต อ งมนี า้ํ หนกั นอ ยและไมม กี ารบาดเจบ็ กระดกู สนั หลงั สามารถอมุ ผูบาดเจบ็ ไปไดใ นระยะไกลๆ

๔๘ ¢Ñé¹μ͹¡Òû¯ºÔ ÑμÔ ๑. สอดแขนเขา ใตรักแรข องผบู าดเจบ็ ๒. ดนั ตวั ผบู าดเจบ็ ขนึ้ นง่ั และพกั หลงั ทห่ี นา ขาของผชู ว ยเหลอื ๓. พยงุ ตัวผูบ าดเจบ็ ใหอ ยูในทายืน ๔. ผชู วยเหลือเคลอื่ นตวั มาดานหนา ผบู าดเจ็บ ๕. พาดตวั ผบู าดเจ็บข้นึ บนไหล ๖. ผชู ว ยเหลอื ยกตวั ผูบ าดเจบ็ ข้ึน ๗. ผูชว ยเหลอื สามารถใชอาวธุ ขณะเคลื่อนท่ี ท่มี า : สํานักงานตํารวจแหงชาติ

๔๙ ò) ·‹ÒÍÁØŒ ¾Âا (Supporting carry) ใชท าน้ีสําหรบั ผบู าดเจบ็ ทร่ี สู กึ ตัว และ สามารถเดินได หรืออยา งนอยตอ งสามารถใชข าขางใดขา งหนึ่งได โดยผูช วยเปรยี บเสมือนไมค ํ้ายันให ทา อมุ พยงุ น้ีสามารถชว ยเคลื่อนยายผบู าดเจบ็ ไปไดระยะไกล ๆ ¢¹éÑ μ͹¡Òû¯ºÔ ÑμÔ ผชู ว ยเหลอื เขา ยนื ชดิ ผบู าดเจบ็ โดยเขา ทางดา นทบ่ี าดเจบ็ เสมอ เชน ผบู าดเจบ็ ไดรับบาดเจ็บที่ขาขวา ใหผูชวยเหลือเขาดานขวา เอามือขวาของผูชวยเหลือจับขอมือขวาของ ผูบาดเจ็บ แลวดึงแขนมาพาดบาของผูชวยเหลือ สวนแขนซายผูชวยเหลือใหโอบรอบเอวผูบาดเจ็บ แลวใชม ือดึงขอบกางเกง หรอื เข็มขัดของผบู าดเจ็บ เพือ่ พยงุ เดินหรอื คอยๆ กระโดดขาเดยี วไปเรื่อยๆ โดยการกาวเดินตองกาวเทา ขางท่บี าดเจบ็ กอน ÀÒ¾áÊ´§¡ÒÃà¤ÅÍ×è ¹ÂÒŒ ¼ºÙŒ Ò´à¨ºç ´ÇŒ ·ҋ ÍÁØŒ ¾Âا ท่มี า : สํานกั งานตํารวจแหง ชาติ

๕๐ ó) ·Ò‹ ÍÁŒØ ¡Í´Ë¹ŒÒ (Arms carry) ใชทานีส้ ําหรับผูบาดเจ็บทีร่ ูสึกตวั หรอื ไมร ู สกึ ตวั กไ็ ด แตไ มส ามารถยนื และ/หรอื ขาสองขา งไมส ามารถใชไ ด แตห า มใชท า นก้ี บั ผบู าดเจบ็ ทสี่ งสยั วา มกี ระดกู สนั หลงั หกั กระดกู ขาหกั และ/หรอื กระดกู เชงิ กรานหกั ทา นมี้ ปี ระโยชนม ากในการเคลอ่ื นยา ย ผูบาดเจ็บในระยะใกลๆ (ระยะทางไมเ กิน ๕๐ เมตร) ¢éѹμ͹¡Òû¯ÔºÑμÔ ๓.๑) ผชู ว ยเหลอื สอดแขนขา งหนง่ึ ไวบ รเิ วณใตเ ขา ของผบู าดเจบ็ สว นแขนอกี ขา งหน่งึ โอบแผน หลงั ของผบู าดเจ็บ ๓.๒) ผูชวยเหลือยกผูบาดเจ็บใหอยูในระดับอก และถายเทนํ้าหนักบน ทอ นแขนดานบนของผูชว ยเหลอื เพือ่ จะทําใหลดความลา ลงได 1 2 3 ÀÒ¾áÊ´§¡ÒÃà¤Å×Íè ¹ÂŒÒ¼ŒºÙ Ò´à¨çº´ÇŒ ·‹ÒÍŒØÁ¡Í´Ë¹ŒÒ ทีม่ า : สาํ นักงานตํารวจแหงชาติ

๕๑ ô) ·Ò‹ ÍÁØŒ ¡Í´ËÅѧ (Saddleback carry) ทา นี้ใชก บั ผบู าดเจบ็ ท่ีรสู กึ ตัวเทา น้นั เพราะผูบาดเจบ็ ตองสามารถกอดคอของผูชว ยเหลอื ได ¢¹éÑ μ͹¡Òû¯ºÔ μÑ Ô ๔.๑) ผูชว ยเหลอื ยกผูบาดเจ็บข้นึ มาใหอยใู นทายนื ๔.๒) ผูชว ยเหลอื คอยๆ เคลอ่ื นตวั มาบริเวณดา นขางตวั ผบู าดเจบ็ กาวเทา ไปขา งหนา โดยหันหลงั ใหผูบาดเจ็บ ดงึ แขนของผูบาดเจบ็ มาพาดบา ของผูชว ยเหลอื แลว ผชู วยเหลอื เคลื่อนตัวมาอยูดานหนาของผูบาดเจ็บ ผูชวยเหลือกมตัวไปดานหนาพรอมกับยกตัวผูบาดเจ็บใหข้ึน มาอยูบนหลัง แขนท้ังสองขางของผูชวยเหลือสอดใตเขาแตละขางของผูบาดเจ็บ และใหแขนของ ผบู าดเจบ็ โอบไวร อบคอของผูช วยเหลอื 1 234 5 ÀÒ¾áÊ´§¡ÒÃà¤ÅÍ×è ¹ÂÒŒ ¼ŒºÙ Ò´à¨çº´ÇŒ ·ҋ ÍØŒÁ¡Í´ËÅѧ ทมี่ า : สํานักงานตํารวจแหง ชาติ

๕๒ õ) ÍÁØŒ ·ÒºËÅ§Ñ (Pack-strap carry) ทา อมุ ทาบหลังนน้ี ้ําหนักของผบู าดเจบ็ เกือบท้ังหมดจะมาอยูท่ีบริเวณหลังของผูชวยเหลือ เหมาะสําหรับการเคล่ือนยายผูบาดเจ็บ ในระยะทางปานกลาง (๕๐ – ๓๐๐ เมตร) แตก็มีขอจํากัดในผูบาดเจ็บที่มีการบาดเจ็บบริเวณแขน เพราะทานี้ ผูชวยเหลือจะตองจับแขนของผูบาดเจ็บไวตลอด และหามใชทานี้กับผูบาดเจ็บที่สงสัย วามีกระดูกแขน ขา กระดูกสันหลัง หรือกระดูกเชงิ กรานหกั ¢é¹Ñ μ͹¡Òû¯ºÔ ÑμÔ ๕.๑) ผูชวยเหลือยกผูบาดเจ็บจากพ้ืนใหอยูในทายืน แลวใชแขนพยุงตัว ผูบาดเจ็บใหอยูดานขางตัวผูชวยเหลือ จากน้ันยกแขนทั้งสองขางของผูบาดเจ็บใหอยูเหนือศีรษะ และใหแขนพาดลงบนบา ของผูช วยเหลอื ๕.๒) ผูชวยเหลือเล่ือนตัวมาท่ีดานหนาของผูบาดเจ็บ ในเวลาเดียวกัน พยุงตัวผูบาดเจ็บไวโดยใหน้ําหนักตัวของผูบาดเจ็บอยูบริเวณหลังของผูชวยเหลือ จากนั้นผูชวยเหลือ จับขอมอื ของผูบาดเจบ็ โดยใหแ ขนทัง้ สองขางของผบู าดเจ็บอยใู นตําแหนง ทพี่ าดบาของผชู ว ยเหลอื ๕.๓) ผูชวยเหลือกมตัวไปดานหนา พรอมกับยกผูบาดเจ็บใหสูงขึ้นมา โดยใหนา้ํ หนกั ตวั ของผบู าดเจบ็ มาพกั อยทู ีบ่ รเิ วณหลงั ของผชู ว ยเหลือ 12 3 4 ÀÒ¾áÊ´§¡ÒÃà¤Å×è͹ŒÒ¼ºŒÙ Ò´à¨ºç ´ŒÇ·‹ÒÍÁŒØ ·ÒºËÅ§Ñ ท่ีมา : สาํ นักงานตาํ รวจแหงชาติ

๕๓ ñ.ò ·Ò‹ ÍÁŒØ ¤‹Ù (Two – Man Carry) : จะใชการเคลอ่ื นยา ยผูบาดเจบ็ ดว ยวิธีน้ี ตอเม่ือมีความเปนไปได เพราะจะทําใหผูบาดเจ็บรูสึกสบาย และจะชวยใหอาการบาดเจ็บไมรุนแรง เพิ่มข้นึ กวา เดมิ อีกท้งั ลดความเหนอ่ื ยลาของผูช ว ยเหลอื ดว ย ทาอุมแบง ตามลักษณะดังน้ี ñ) ·‹ÒÍØŒÁ¤¾Ù‹ Âا (Two – Man Supporting Carry) ทา อุมคพู ยุงน้ีสามารถ เคลอื่ นยา ยผบู าดเจบ็ ไดท ง้ั ผทู ร่ี สู กึ ตวั ดี และผบู าดเจบ็ ทหี่ มดสติ ถา ผบู าดเจบ็ มคี วามสงู กวา ผชู ว ยเหลอื ผูชว ยเหลืออาจจะตอ งยกขาทง้ั สองขา งของผบู าดเจบ็ แลวใหผูบ าดเจ็บพกั อยบู นแขนของผชู วยเหลอื ท้ังสอง ¢Ñ¹é μ͹¡Òû¯ÔºμÑ Ô ๑.๑) ผชู ว ยเหลอื ทง้ั สองชว ยเหลอื ใหผ บู าดเจบ็ ยนื ขน้ึ โดยเอาแขนผบู าดเจบ็ มาพาดบาของผูชวยเหลือคนละขางและจับใหมั่นคง อีกมือหน่ึงของผูชวยเหลือใหโอบพยุงรอบเอว โดยจับทขี่ อบกางเกง หรือเขม็ ขัดของผบู าดเจ็บ ๑.๒) ในการกาวเดนิ ผูชว ยเหลือ ๑ คน จะตอ งเปน ผูออกคาํ สงั่ เพอ่ื ใหเ กิด ความพรอ มเพรียงในการเดนิ ÀÒ¾áÊ´§¡ÒÃà¤Å×Íè ¹ÂŒÒ¼ٌºÒ´à¨ºç ´ŒÇ·ҋ ÍŒØÁ¤Ù‹¾Âا ท่มี า : สาํ นกั งานตาํ รวจแหงชาติ

๕๔ ò) ·Ò‹ ÍŒØÁ¤¡‹Ù ʹ˹ŒÒ (Two – Man Arms Carry) : ทาน้ีเหมาะสาํ หรบั การเคลื่อนยายผูบาดเจ็บท่ีตองใชระยะทางปานกลาง (๕๐ – ๓๐๐ เมตร) เพ่ือที่จะนําผูบาดเจ็บ เคลอื่ นยา ยดว ยเปลตอ ไป ทา อมุ คกู อดหนา เปน ทา ทป่ี ลอดภยั ในการใชเ คลอื่ นยา ยผบู าดเจบ็ ทมี่ อี าการ บาดเจ็บบริเวณหลังได สิ่งท่ีสามารถทําไดก็คือ ผูชวยเหลือทั้งสองคนจะตองระมัดระวังบริเวณศีรษะ และขาของผูบาดเจบ็ ใหอ ยใู นแนวเสนตรงไว ¢Ñ¹é μ͹¡Òû¯ºÔ ÑμÔ ๒.๑) จัดทาผูป ว ยใหอยูในทานอนหงาย โดยใหผ ูชว ยเหลือ ท้ัง ๒ คน มาอยู ดานขา งของผบู าดเจบ็ โดยใหผ ชู ว ยเหลือท้ัง ๒ คน นงั่ บนสน เทาและชนั เขา ขางเดียวกนั ๒.๒) ผชู วยเหลือคนที่ ๑ ใหส อดแขนเขาไปใตตัวผบู าดเจบ็ ใหอยูในตาํ แหนง ตนคอ และหลังของผูบาดเจ็บ ในสวนของผูชวยเหลือคนที่ ๒ ใหสอดแขนเขาไปใตตัวผูบาดเจ็บ ในตําแหนงสะโพกและใตเขา จากน้ันยกตัวผูบาดเจ็บข้ึนมาวางพักไวบนเขาของผูชวยเหลือท้ังสอง โดยใหผูชว ยเหลือ ๑ คน เปน ผูอ อกคําสั่งเพ่อื ความพรอมเพรียงกัน ๒.๓) พลกิ ตัวผูบ าดเจ็บเขาหาตัวผูช วยเหลอื จากนนั้ ยกผบู าดเจ็บขน้ึ โดยให ผูชวยเหลือ ๑ คน เปน ผูออกคาํ สั่งเพอื่ ความพรอมเพรยี งกนั 12 3 4 ÀÒ¾áÊ´§¡ÒÃà¤ÅÍ×è ¹ÂŒÒ¼ŒºÙ Ò´à¨çº´ŒÇ·‹ÒÍÁŒØ ¤¡Ù‹ ʹ˹Ҍ ท่ีมา : สาํ นักงานตาํ รวจแหงชาติ

๕๕ ó) ·‹ÒÍÁØŒ ¤¡Ù‹ Í´ËÅ§Ñ (Two – Man Fore And Aft Carry) : เปน ทาอุมคู ทเ่ี หมาะสาํ หรบั การเคลอื่ นยา ยผบู าดเจ็บไปในระยะทางไกล ๆ (มากกวา ๓๐๐ เมตร) ผชู ว ยเหลอื ที่มี ความสงู มากกวา ใหอยูทางดานศีรษะของผูบาดเจบ็ ¢éѹμ͹¡Òû¯ÔºÑμÔ ๓.๑) จัดผูบ าดเจ็บใหอยูในทานอนหงาย แยกขาของผูบ าดเจบ็ ออกจากกนั ผชู ว ยเหลอื ทม่ี คี วามสงู นอ ยกวา ใหอ ยรู ะหวา งขาของผบู าดเจบ็ โดยหนั หนา ไปทางปลายเทา ของผบู าดเจบ็ ผูชวยเหลือท่ีมีความสูงมากกวาน่ังลงบนสนเทาและชันเขาอยูดานศีรษะโดยหันหนาไปทางปลายเทา ของผบู าดเจบ็ เชนกนั ๓.๒) ใหผ ชู ว ยเหลอื ทอี่ ยรู ะหวา งขาของผบู าดเจบ็ สอดแขนทงั้ สองขา งเขา ไป ใตเขาของผูบาดเจ็บ สวนผูชวยเหลือที่อยูทางดานศีรษะของผูบาดเจ็บ สอดแขนเขาไปใตรักแรของ ผูบาดเจ็บแลว ประสานมอื ทง้ั สองขา งใหแ นน โดยแขนจะอยูในตาํ แหนงหนาอกของผูบ าดเจบ็ ๓.๓) ผูชวยเหลือท้ังสองคนยกผูบาดเจ็บข้ึนพรอมๆ กัน แลวเคลื่อนยาย ผบู าดเจ็บไปขางหนา โดยใหผชู วยเหลือที่อยูดา นศรี ษะเปนผอู อกคาํ ส่งั ในการเคลอื่ นยา ย 1 2 ÀÒ¾áÊ´§¡ÒÃà¤ÅèÍ× ¹ÂÒŒ ¼ºÙŒ Ò´à¨çº´ŒÇ·ҋ ÍØŒÁ¤¡Ù‹ Í´ËÅ§Ñ ท่มี า : สํานกั งานตาํ รวจแหงชาติ

๕๖ ô) ·‹ÒÍŒØÁ¤Ù‹»ÃÐÊÒ¹á¤Ã‹ (Four – Hand – Seat Carry) : เปนทาอุมที่ใช กบั ผูปว ยทร่ี สู กึ ตัว เพราะผูบาดเจ็บจะตองชวยพยุงตัวเอง โดยใชแ ขนโอบไวร อบๆ บา ของผูชว ยเหลอื ท้ังสองคน การเคลื่อนยายดวยทาน้ีเหมาะสําหรับใชกับผูบาดเจ็บที่มีการบาดเจ็บท่ีศีรษะ หรือที่เทา เปน การเคล่อื นยายในระยะทางปานกลาง (๕๐ - ๓๐๐ เมตร) ¢¹Ñé μ͹¡Òû¯ÔºμÑ Ô ๔.๑) ผูชวยเหลือทั้ง ๒ คน จับขอมือประสานกันเปนแคร และน่ังลงบน สนเทา และชันเขา ๔.๒) ใหผ บู าดเจบ็ น่ังลงบนมอื ทปี่ ระสานไว โดยผูบ าดเจบ็ ใชแขนท้ังสองขา ง โอบไหลข องผูชว ยเหลือทั้งสองเพือ่ ไวช ว ยพยงุ ๔.๓) ผชู ว ยเหลอื ทงั้ ๒ คน ยกผบู าดเจบ็ ขนึ้ แลว ทาํ การเคลอื่ นยา ยผบู าดเจบ็ ตอ ไป โดยใหผ ูช วยเหลือ ๑ คน เปน ผอู อกคาํ สั่งในการเคลื่อนยายผูป วย 12 3 ÀÒ¾áÊ´§¡ÒÃà¤ÅèÍ× ¹ÂÒŒ ¼ŒºÙ Ò´à¨ºç ´ÇŒ ·ҋ ÍŒÁØ ¤»‹Ù ÃÐÊÒ¹á¤Ã‹ ทีม่ า : สํานักงานตํารวจแหงชาติ

๕๗ õ) ·Ò‹ ÍÁŒØ ¤‹¨Ù ºÑ ÁÍ× (Two – Hand – Seat carry) : ทาน้ีเหมาะสาํ หรับ การเคลอ่ื นยายผบู าดเจ็บในระยะทางใกล ๆ โดยใหผูบาดเจ็บอยูในทานอนหงาย ¢é¹Ñ μ͹¡Òû¯ºÔ μÑ Ô ผูชวยเหลือนั่งลงบนสนเทาและชันเขาอยูดานขางของผูบาดเจ็บ โดยใหอยู ขา งละ ๑ คน โดยอยใู นระดบั สะโพกของผบู าดเจบ็ ผชู ว ยเหลอื ทงั้ ๒ คน สอดแขนขา งทอ่ี ยดู า นปลายเทา ของผูบาดเจ็บเขาใตเขาของผูบาดเจ็บ และแขนท่ีอยูดานศีรษะของผูบาดเจ็บสอดใตแผนหลังของ ผบู าดเจบ็ แลว ผูช ว ยเหลือจบั ขอมอื ของกนั และกนั จากนัน้ ยกผบู าดเจ็บขนึ้ พรอมกนั แลว เคลอื่ นยาย ผบู าดเจบ็ ตอ ไป 12 3 4 ÀÒ¾áÊ´§¡ÒÃà¤Å×Íè ¹ÂŒÒ¼ٺŒ Ò´à¨çº´ŒÇ·ҋ ÍØŒÁ¤¨‹Ù ºÑ ÁÍ× ท่มี า : สํานักงานตาํ รวจแหง ชาติ

๕๘ ò. ¡ÒÃà¤ÅÍè× ¹ÂÒŒ Ââ´ÂãªÍŒ »Ø ¡Ã³ ò.ñ ¡ÒÃà¤Å×Íè ¹ÂÒŒ ¼ٌºÒ´à¨çº¡Ãд١ËÑ¡·Õ¤è Í จดั ผบู าดเจบ็ นอนราบโดยใหศ รี ษะอยนู งิ่ และจดั ใหเ ปน แนวตรงกบั ลาํ ตวั โดยใชห มอน หรอื ของแขง็ ขนาบศรี ษะขา งหทู ง้ั สองดา น ถา ผบู าดเจบ็ ประสบเหตขุ ณะขบั รถยนตอ ยู กอ นเคลอ่ื นยา ย ผูบาดเจ็บท่ีกระดูกสวนคอหักออกจากที่นั่งในรถ ผูชวยเหลือควรใหผูปวยน่ังพิงแผนไมกระดาน ทมี่ รี ะดบั สงู จากสะโพกขน้ึ ไปจนเหนอื ศรี ษะ ใชเ ชอื ก หรอื ผา มดั ศรี ษะและลาํ ตวั ของผปู ว ยใหต ดิ แนน กบั แผนไม ไมใ หขยับเขย้อื น แลว จงึ เคล่อื นยา ยผูปวยออกมา ÀÒ¾áÊ´§¡ÒôÒÁ¡Ãд١¤Í ÀÒ¾áÊ´§¡ÒÃã˼Œ »ŒÙ †Ç¹è§Ñ ¾Ô§á¼‹¹äÁŒ¡Ãдҹ ที่มา : https://www.doctor.or.th/ ที่มา : http://saranukromthai.or.th/ หากตองเคล่ือนยายผูปวย เชน นําสงโรงพยาบาลควรหาผูชวยเหลืออยางนอย ๔ คน ใหผ ูช ว ยเหลือเคลอื่ นตวั ผูบาดเจบ็ โดยใหศีรษะและลาํ ตัวเปนแนวตรง ไมใ หค องอเปน อนั ขาด แลววางผูป ว ยลงบนแผนกระดาน หรอื เปลพยาบาลตอ ไป ÀÒ¾áÊ´§¡ÒÃà¤Åè×͹ŒÒ¼»ŒÙ †Ç¡Ãд¡Ù Ë¡Ñ ·Õ¤è Í ท่ีมา : http://nursing411.org/

๕๙ ò.ò ¡ÒÃà¤Å×Íè ¹ÂŒÒ¼ŒºÙ Ò´à¨çº¡Ãд¡Ù ÊѹËÅ§Ñ Ë¡Ñ ผปู ว ยนอนราบอยบู นพน้ื ไมใ หเ คลอ่ื นไหว หาผชู ว ยเหลอื ๓-๔ คน และแผน กระดาน ขนาดยาวเทาผูปวย เชน บานประตู หรือแผน กระดานเคลื่อนยา ยผูบ าดเจ็บ คอ ยๆ เคลอ่ื นตัวผปู วย ในทาแนวตรงท้ังศีรษะและลําตัว äÁ‹ãËŒËÅѧ§Í໚¹Íѹ¢Ò´ วางผูปวยลงบนไมกระดานหรือบนเปล พยาบาล ใชผ ารดั ตวั ผูปว ยใหติดกบั แผนกระดานเปนเปลาะๆ ไมใ หเ คล่ือนไปมาแลวจึงนําสงแพทย ñò óô แผนกระดานเคลอ่ื นยายผบู าดเจบ็ ÀÒ¾áÊ´§¡ÒÃà¤Å×è͹ŒÒ¼ٌ»†Ç¡Ãд¡Ù Ê¹Ñ ËÅ§Ñ Ë¡Ñ ที่มา : http://medical.tpub.com/ ¡Òû°Á¾ÂÒºÒÅ·èÕ´Õ·ÕèÊØ´ คือ ใหผูปวยนอนอยูกับท่ีหามเคล่ือนยายโดยไมจําเปน เพราะหากทาํ ผดิ วธิ อี าจบาดเจบ็ มากขน้ึ ถา ผปู ว ยมเี ลอื ดออกใหห า มเลอื ดไวก อ น หากมอี าการชอ็ ก ใหรกั ษาอาการช็อกไปกอ น ถา จําเปนตอ งเคลอ่ื นยา ยผปู วยใหเ ขาเฝอ กชั่วคราว ณ ที่ผปู ว ยนอนอยู ถาบาดแผลเปด ใหหา มเลอื ดและปดแผลไวช ั่วคราวกอนเขาเฝอ ก ÊèÔ§·èÕ¤ÇÃÃÐÇѧÁÒ¡·ÕèÊØ´ คือ กระดูกสันหลังหักหรือกระดูกตนคอหัก ถาเคลื่อนยายผิดวิธี อาจทําใหผ ปู วยพกิ ารตลอดชีวิต หรือถึงแกชวี ิตไดทนั ทีขณะเคล่อื นยาย

๖๐ ÊÃØ» ในการเคลื่อนยายผูบาดเจ็บ ผูชวยเหลือตองทราบวาผูบาดเจ็บไดรับบาดเจ็บบริเวณใด โดยตอ งทาํ การปฐมพยาบาลเบอ้ื งตน กอ นการเคลอ่ื นยา ย เชน หา มเลอื ด ดามกระดกู ทหี่ กั หากจาํ เปน ตองเคล่ือนยายใหเลือกวิธีการเคลื่อนยายที่เหมาะสมกับสภาพความเจ็บปวย และทําการเคลื่อนยาย ดวยความนุมนวล มีสติ รอบคอบ ในการเคลือ่ นยา ยผบู าดเจบ็ ทอ่ี าการหนกั จะตอ งมสี งิ่ รองรบั ศีรษะ แขน ขา และหลัง โดยการนําอุปกรณ เชน เปล เกา อ้ี มาใหถ งึ ตวั ผูบาดเจบ็ และจะไมย กผูบาดเจบ็ ไปหาอุปกรณในการเคล่ือนยาย กรณีมีผูชวยเหลือหลายคนควรมีหัวหนาเพื่อสั่งการหนึ่งคน เพื่อใหการทํางานเปนไปอยางมีประสิทธิภาพ ขณะเคล่ือนยายผูบาดเจ็บตองคอยดูแลอยางใกลชิด โดยสังเกตการหายใจและจบั ชพี จร ถา มีอาการผดิ ปกติตอ งรบี ชวยเหลือทนั ที และควรรีบนาํ ผูบ าดเจบ็ สง ใหถ งึ มอื แพทยโ ดยเรว็ ทส่ี ดุ โดยผนู าํ สง ควรเลา เหตกุ ารณใ หแ พทยท ราบเพอื่ ชว ยวเิ คราะหอ าการบาดเจบ็ ¡¨Ô ¡ÃÃÁ¡ÒÃàÃÂÕ ¹ ๑. ผสู อนสาธิตการเคลอ่ื นยายผบู าดเจ็บในลักษณะตา งๆ ๒. ฝกปฏิบัตกิ ารเคลอื่ นยา ยผบู าดเจบ็ ในลกั ษณะตางๆ ๓. ฝกปฏบิ ตั สิ ถานการณจําลองกรณีผูบาดเจ็บกระดูกสนั หลงั หัก และกระดูกหัก ÍŒÒ§Í§Ô สรารตั น ขวัญใจ. ¡Òû°Á¾ÂÒºÒÅàºé×Í§μ¹Œ .(๒๕๕๗). คน เม่อื ๑๔ กรกฎาคม ๒๕๕๙, จาก เว็บไซต: https://www.slideshare.net/maprangkwunjai/camping-46776050 อุบล ยี่เฮง. ¡ÒááÅÐà¤Å×è͹ŒÒ¼ٌ»†ÇÂ. ศูนยกูชีพนเรนทร โรงพยาบาลราชวิถี. คนเม่ือ ๒๑ กรกฎาคม ๒๕๕๙, จาก เว็บไซต : https://www.slideshare.net/narenthorn/ ss-16613515

๖๑ º··Õè ö ¡Òê‹Ç¿¹„œ ¤×¹ª¾Õ (CPR) ¨´Ø »ÃÐʧ¤¡ ÒÃàÃÕ¹ÃÙŒ ผูเรยี นเกดิ ความรูค วามเขา ใจในหลักการชวยฟนคืนชพี คํานึงถงึ ความสําคญั ของการชว ย ฟน คนื ชพี และอธบิ ายขน้ั ตอนการชว ยฟน คนื ชพี ได สามารถปฏบิ ตั กิ ารชว ยฟน คนื ชพี ขนั้ พนื้ ฐานแกผ บู าดเจบ็ ที่หยุดหายใจ หัวใจหยุดเตนไดอยางมีประสิทธิภาพ รวมถึงสามารถใชอุปกรณฝกหัดการชวยชีวิต (Automated External Defibrillator : AED) ไดอยางถกู ตอ ง ในชวงเวลาท่ีผานมาสังคมไทยไดตระหนักถึงการชวยเหลือฟนคืนชีพผูที่หยุดหายใจหรือ หวั ใจหยดุ เตน กนั มากขน้ึ จากในอดตี โดยจะเหน็ ไดจ ากทกุ ภาคสว นไดม กี ารจดั อบรมบคุ ลากรของตนเอง ใหม คี วามรคู วามสามารถในการชว ยฟน คนื ชพี (CPR) โดยเนน ความรวดเรว็ ของการชว ยชวี ติ ทจี่ ดุ เกดิ เหตุ ซงึ่ เมอื่ เกดิ การหยดุ หายใจ จะมเี วลาแคช ว งสน้ั ๆ หากไมไ ดร บั การชว ยเหลอื อยา งถกู ตอ ง ผปู ว ยอาจเสยี ชวี ติ หรอื สมองตายได หากสมองขาดออกซเิ จนนานเกิน ๔ - ๖ นาที หลักการของการชวยฟนคืนชีพ (Cardio Pulmonary Resuscitation : CPR) คือ การทําใหเกิดการไหลเวยี นเลือดในรางกาย เพือ่ ปองกันภาวะสมอง หวั ใจ และเนือ้ เย่ืออวยั วะสาํ คัญ ขาดออกซิเจน ดวยการกดหนาอกและชวยหายใจในชวงท่ีหยุดหายใจและหัวใจหยุดเตน ซึ่งจะชวย ใหผ ปู วยมีอตั ราการรอดชวี ติ สงู ข้ึน รอยละ ๓ - ๕ และกรณใี ชเคร่อื งฟน คนื คลน่ื หัวใจดวยไฟฟาแบบ อตั โนมตั ิ (Automated External Defibrillator : AED) รว มดวยจะสามารถเพ่มิ อตั ราการรอดชวี ิต สงู ขึ้นถงึ รอ ยละ ๔๕ - ๕๐ การชวยฟนคนื ชพี และการใชเ คร่อื งเออีดี จงึ เปนความรขู ้ันพน้ื ฐานท่คี วร เรยี นรเู พือ่ เพ่ิมโอกาสการรอดชีวิตของผูปวยหรือผบู าดเจบ็ ¤ÇÒÁËÁÒ¡ÒêNj ¿¹œ„ ¤¹× ªÕ¾ การชวยฟนคืนชพี (CPR : Cardio Pulmonary Resuscitation) หมายถึง ปฏบิ ตั กิ าร เพอื่ ชว ยฟน คนื ชพี ผทู ห่ี ยดุ หายใจและหวั ใจหยดุ เตน ทําใหผ ปู ว ยกลบั มาหายใจ หรอื มกี ารนําออกซเิ จน เขาสูรางกาย และเกิดการไหลเวียนเลือดไปเล้ียงอวัยวะตางๆ ของรางกายโดยเฉพาะสมองกับหัวใจ จนกระท้ังระบบตางๆ กลับมาทาํ หนาท่ีไดตามปกติ เปนการปองกันการเสียชีวิต หรือเนื้อเย่ือไดรับ ความเสียหายอยางถาวรจากการขาดออกซิเจน

๖๒ ÇÑμ¶Ø»ÃÐʧ¤¢Í§¡ÒêNj ¿„¹œ ¤¹× ªÕ¾ ๑. เพิม่ ออกซิเจนใหกบั รา งกายและเน้ือเยือ่ ๒. ปอ งกันสมองตายโดยการทําใหโ ลหิตไปเลย้ี งสมองไดเพียงพอ ๓. คงไวซ ง่ึ การไหลเวยี นของโลหติ ในขณะหวั ใจหยดุ เตน เพอ่ื นําออกซเิ จนไปสสู มอง หวั ใจ และเนื้อเยอื่ สวนตา ง ๆ ของรา งกาย ๔. ดแู ลผปู วยใหก ลบั สูส ภาวะปกติ หลงั จากท่ีหัวใจกลบั เตน ใหมแลว ¢ÍŒ º§‹ ªãéÕ ¹¡Òû¯ÔºμÑ Ô¡Òê‹Ç¿„œ¹¤×¹ªÕ¾ เมอื่ ผบู าดเจบ็ หมดสติ หยดุ หายใจหรอื หายใจเฮอื ก การชว ยฟน คนื ชพี ควรทําทนั ที ภายใน ๔ นาที จะชวยปอ งกนั การเกิดเนื้อเยอ่ื ขาดออกซเิ จน โดยเฉพาะเนื้อเย่ือสมอง ¢¹Ñé μ͹¡Òû¯ºÔ μÑ Ô¡ÒêNj ¿œ¹„ ¤×¹ªÕ¾ ตาม guidelines American Heart Association, The Heart Association of Thailand และ Thai Resuscitation Council แนวทางการชวยฟนคืนชีพป ๒๐๑๕ ไดมีการปรับปรุงระบบ การดูแลผูปวยท่ีมีภาวะหัวใจหยุดเตน ซ่ึงมีหลักการปฏิบัติสําหรับผูบาดเจ็บท่ีมีภาวะหัวใจหยุดเตน นอกโรงพยาบาล (Out-of-hospital cardiac arrests ; OHCAs) ดังภาพตอไปนี้ ซง่ึ สําหรบั การปฏบิ ตั หิ นา ทขี่ องเจา หนา ทตี่ าํ รวจจะเกยี่ วขอ งกบั หว งโซแ หง การรอดชวี ติ นอก โรงพยาบาลทเี่ นน ใหผ เู หน็ เหตกุ ารณเ รม่ิ ปฏบิ ตั กิ ารฟน คนื ชพี ใหเ รว็ ทส่ี ดุ รวมถงึ การใชเ ครอ่ื งชอ็ กไฟฟา ท่ีมีในสถานท่ีสาธารณะ AED (Automated External Defibrillator) ใหเร็วที่สุด ซ่ึงมีข้ันตอน ดังตอ ไปน้ี

๖๓ ñ. »ÃÐàÁÔ¹¤ÇÒÁ»ÅÍ´ÀÑ ³ ¨´Ø à¡Ô´àËμØ กอนการเขาไปใหการชวยเหลือผูปวย ผูชวยเหลือตองคํานึงถึงความปลอดภัยของ ตนเอง และบคุ คลทอี่ ยู ณ จุดเกิดเหตุ โดยการประเมนิ สถานการณ ณ จุดเกิดเหตุวามคี วามปลอดภยั สาํ หรบั ตนเอง และทมี ทจี่ ะเขา ไปใหค วามชว ยเหลอื หรอื ไม หากสาํ รวจความปลอดภยั ของสถานท่ี หรอื จดุ เกดิ เหตแุ ลว พบวา สถานการณไ มป ลอดภยั เชน มไี ฟไหม ไฟฟา กาํ ลงั ชอ็ ตพน้ื ดนิ ทเี่ ปย กนํ้า ตกึ กาํ ลงั จะถลม กา ซพษิ เปน ตน หา มเขา ไปชว ยเหลอื ใหร บี รอ งขอความชว ยเหลอื ทนั ที ตามหลกั การทถี่ กู ตอ ง ในการชวยชีวิต ผูชวยเหลือควรปฏิบัติการชวยชีวิตอยางเร็วท่ีสุด ไมควรเคลื่อนยายผูปวยจนกวาจะ แนใจวาสามารถเคล่ือนยา ยไดอ ยา งปลอดภยั ยกเวน ในกรณที ผ่ี ูป วยหรือผูบาดเจ็บอยใู นสถานท่หี รอื สถานการณที่ไมเหมาะสมตอการปฐมพยาบาล และมีความเส่ียงตอการเกิดอันตรายตอท้ังผูปวยและ ผูชวยเหลือ หากพบสถานการณเชนนี้ใหแจงขอความชวยเหลือจากหนวยงานที่มีขีดความสามารถ สงู กวา เขา มาใหค วามชว ยเหลอื ทนั ทหี รอื ถา มผี ชู ว ยเหลอื เพยี งพอในการเคลอ่ื นยา ยผปู ว ยอยา งปลอดภยั ใหรีบเคลื่อนยายผูปวยออกจากจุดเกิดเหตุ (เชน ผูปวยประสบอุบัติเหตุนอนหมดสติอยูกลางถนน เวลากลางคนื เปนตน) ไปทาํ การชว ยฟน คืนชพี ยังสถานทป่ี ลอดภัย ò. »ÃÐàÁÔ¹¼ºŒÙ Ҵ਺ç โดยการเรยี กปลกุ เรยี กผบู าดเจบ็ ทาํ การกระตนุ ตบแรงๆ ทบี่ รเิ วณไหลท ง้ั สองขา งของ ผบู าดเจ็บ พรอมเรยี กเสยี งดังๆ วา “คณุ ๆ .......เปน อยา งไรบา ง” ท่มี า : สาํ นักงานตาํ รวจแหงชาติ

๖๔ ó. ¢Í¤ÇÒÁªÇ‹ ÂàËÅ×Í หากพบวาหมดสติ เรยี กขอความชว ยเหลือ โทรศพั ทแ จง ๑๖๖๙ และรองขอเครอื่ ง AED ทม่ี า : สาํ นกั งานตํารวจแหงชาติ ô. »ÃÐàÁÔ¹¡ÒÃËÒÂ㨠โดยการตรวจสอบการหายใจ ใหมองไปท่ีหนาอก หรือทอง วามีการเคลื่อนไหว ขยับขึ้นลงหรือไม ใชเวลาไมนอยกวา ๕ วินาที แตไมเกิน ๑ วินาที หากผูบาดเจ็บหยุดหายใจ หรือหายใจเฮือก ใหท ําการกดหนา อกปม หัวใจทันที ที่มา : สํานักงานตาํ รวจแหง ชาติ õ. ¡Òá´Ë¹ŒÒÍ¡ ๕.๑ กรณีผูใ หญ ถาผหู มดสตไิ มไอ ไมหายใจ ไมข ยบั สวนใดๆ ของรางกายใหถอื วา หวั ใจหยดุ เตน ไมม สี ญั ญาณชพี ตอ งชว ยกดหนา อกทนั ที ใหห าตาํ แหนง การวางมอื ทค่ี รง่ึ ลา งของกระดกู หนาอกเพื่อกดหนาอก โดยใชสนมือขางหนึ่งวางบนบริเวณคร่ึงลางกระดูกหนาอก แลวเอามือ อีกขางหนึ่งวางทาบหรือประสานไปบนมือแรก

๖๕ ท่มี า : https://www.town.hachirogata.akita.jp/ ๕.๒ กรณีเด็ก (ยังไมเปนวัยรุน) วางสนมือของมือหน่ึงไวบนกระดูกอก ตรงกลาง ระหวางแนวหัวนมท้ังสองขาง (ใชมือเดียวหรือใชสองมือ ข้ึนอยูกับรูปรางเด็ก ตัวเล็กหรือตัวโต) ถา ใชส องมอื ใหเ อาอกี มอื หนง่ึ ไปวางทาบหรือประสานกบั มือแรก กะประมาณใหแ รงกดลงตรงกง่ึ กลาง ระหวา งแนวหัวนมท้ังสองขา ง หรอื ใชอ กี มอื หนง่ึ ดันหนาผากเพ่อื เปดทางเดนิ ลมหายใจ ท่ีมา : https://www.clinicadam.com/ ๕.๓ กรณีทารก (อายุ ๑ เดือน ถึง ๑ ป) กดหนาอกดวยน้ิวมือสองนิ้วที่กึ่งกลาง หนาอกเด็ก โดยใชนิ้วชีแ้ ละนว้ิ กลาง หรอื ใชน ิ้วกลางและนวิ้ นางกดหนา อก ทีม่ า : https://neuroswag.weebly.com/

๖๖ ö. ¤ÇÒÁàÃÇç 㹡Òá´Ë¹ÒŒ Í¡ การกดหนา อกเปน การทําใหร ะบบไหลเวยี นโลหติ คงอยไู ดแ มห วั ใจจะหยดุ เตน สามารถ ทําไดโดย กดหนาอกแลวปลอย กดแลวปลอย ทําติดตอกันไป ๓๐ ครั้ง ใหไดความถ่ีของการกด มากกวา ๑๐๐ ครง้ั แตไ มเกนิ ๑๒๐ ครั้ง โดยนับเปนจงั หวะสมา่ํ เสมอ “หน่ึง และสอง และสาม และสี่ และหา และหก และเจด็ และแปด และเกา และสบิ สิบเอด็ สบิ สอง สิบสาม สบิ ส่ี ......สิบเกา ย่ีสบิ ยส่ี บิ เอ็ด ยสี่ บิ สอง ยสี่ ิบสาม....... ยีส่ ิบเกา สามสิบ” ที่มา : https://www.healthlinkbc.ca/ ที่มา : https://neuroswag.weebly.com/ à·¤¹¤Ô 㹡Òá´Ë¹ÒŒ Í¡ ๑) วางมอื ลงบนตาํ แหนง ทถ่ี กู ตอ ง ระวงั อยา กดลงบนกระดกู ซโี่ ครง เพราะจะเปน ตน เหตุ ใหซ่ีโครงหกั ๒) แขนเหยียดตรงอยางอแขน โนมตัวใหหัวไหลอยูเหนือผูหมดสติ โดยทิศทาง ของแรงกดดิ่งลงสูกระดูกหนา อก ๓) กรณีผใู หญ กดหนา อกใหยุบลงไปอยา งนอ ย ๒ น้ิวหรือ ๕ ซม. ๔) กรณีเด็ก กดหนาอกใหยุบลงอยางนอย ๑/๓ ของความหนาของทรวงอก หรือ ประมาณ ๒ นิ้ว (๕ ซม.) ๕) ในจังหวะปลอยตองคลายมือข้ึนมาใหสุด เพื่อใหหนาอกคืนตัวกลับมาสูตําแหนง ปกติกอนแลวจึงทําการกดคร้ังตอไป อยากดท้ิงน้ําหนักไว เพราะจะทําใหหัวใจคลายตัวไดไมเต็มท่ี หา มคลายจนมือหลดุ จากหนา อก เพราะจะทําใหต าํ แหนงของมอื เปล่ยี นไป ๖) กรณีทารก กดหนาอกใหยุบลงอยางนอย ๑/๓ ของความหนาของทรวงอก หรือประมาณ ๑.๕ นวิ้ (๔ ซม.)

๖๗ ÷. ¡ÒÃà»´ ·Ò§à´¹Ô ËÒÂ㨠ในคนท่ีหมดสติ กลามเนื้อจะคลายตัวทําใหล้ินตกลงไปอุดทางเดินหายใจ การเปด ทางเดินหายใจทาํ โดยวิธีดันหนา ผากและยกคาง (head tilt - chin lift) โดยการเอาฝา มือขางหนง่ึ ดันหนาผากลง นิ้วชี้และนิ้วกลางของมืออีกขางยกคางขึ้น ใชนิ้วมือดึงเฉพาะกระดูกขากรรไกรลาง โดยไมกดเนื้อออนใตคาง ใหหนาผูปวยเงยข้ึน ในกรณีท่ีมีกระดูกสันหลังสวนคอหัก หรือในรายที่ สงสยั ควรใชว ิธียกขากรรไกร (jaw thrust maneuver) โดยการดงึ ขากรรไกรทั้งสองขางข้นึ ไปขา งบน ผชู ว ยเหลอื อยเู หนอื ศรี ษะผปู ว ย และทาํ การตรวจสอบสง่ิ แปลกปลอมทอี่ ยใู นชอ งปากของผบู าดเจบ็ วา มหี รอื ไม หากมใี หใ ชน วิ้ โปง กบั นว้ิ ชคี้ บี สง่ิ แปลกปลอมนนั้ ออกมา ไมแ นะนาํ ใหใ ชน วิ้ เดยี วในการดนั ออก เพราะอาจทําใหส ิง่ แปลกปลอมตกลึกลงไปมากกวาเดิม Ç¸Ô Õ´¹Ñ ˹ŒÒ¼Ò¡áÅС¤Ò§ (head tilt - chin lift) ÇÔ¸Õ¡¢Ò¡ÃÃä¡Ã (jaw thrust maneuver) ทมี่ า : https://healthandsmile.in/ ทม่ี า : https://wallpaperikan.blogspot.com/ ø. ¡Òê‹ÇÂËÒÂ㨠เมื่อเห็นวาผูหมดสติไมหายใจหรือไมมั่นใจวาหายใจได ใหเปาลมเขาปอด ๒ ครั้ง แตละครงั้ ใชเ วลา ๑ วนิ าที และตองเหน็ ผนังทรวงอกขยบั ขึ้น Ç¸Ô Õª‹ÇÂËÒÂã¨áºº»Ò¡μ‹Í»Ò¡¾ÃŒÍÁ¡ºÑ ´Ñ¹Ë¹ŒÒ¼Ò¡áÅС¤Ò§ ใหเลื่อนหัวแมมือและน้ิวช้ีของมือท่ีดันหนาผากอยูมาบีบจมูกผูหมดสติ ตาชําเลือง มองหนาอกผูหมดสติพรอมกับเปาลมเขาไปจนหนาอกของผูหมดสติขยับข้ึน เปานาน ๑ วินาที แลว ถอนปากออกใหลมหายใจของผหู มดสติผา นกลบั ออกมาทางปาก ทม่ี า : https://docplayer.es/

๖๘ ถา เปา ลมเขา ปอดครง้ั แรกแลว ทรวงอกไมข ยบั ขน้ึ (ลมไมเ ขา ปอด) ใหจ ดั ทา โดยทาํ การ ดันหนาผาก ยกคางข้ึนใหม (พยายามเปดทางเดินหายใจใหโลงที่สุด) กอนจะทําการเปาลมเขาปอด ครง้ั ตอ ไป การชวยชวี ิตทารก มีประเด็นสาํ คญั ทแ่ี ตกตางจากการชวยชวี ิตในผูใ หญบางประการ คือ ในกรณีท่ปี ากเดก็ เล็กมาก การเปา ปากควรอา ปากใหค รอบทัง้ ปากและจมูกของทารก ท่มี า : https://7littlecupcakes.wordpress.com/ ËÁÒÂàËμØ การเปาลมเขาปอด ถาทาํ บอยเกินไป หรือใชเวลานานเกินไป จะเปนผลเสียตอ การไหลเวยี นโลหิตและทาํ ใหอัตราการรอดชวี ติ ลดลง หลังการเปาลมเขาปอด ๒ คร้ัง ใหเร่ิมกดหนาอกตอเน่ือง ๓๐ ครั้ง ทันที สลับกับการ เปาลมเขา ปอด ๒ ครั้ง (หยุดกดหนา อกเพ่ือชวยหายใจ ๒ ครง้ั ตองไมเ กิน ๑๐ วนิ าที) ใหทําเชนน้ี จนกระทง่ั ๑) ผูปวยมีการเคลอ่ื นไหว หายใจ หรอื ไอ ๒) มคี นนาํ เครือ่ งชอ็ กไฟฟาหวั ใจอัตโนมัติ (เออีดี) มาถงึ ๓) มีบุคลากรทางการแพทยม ารบั ชวงตอ ù. ¡´Ë¹ŒÒÍ¡ óð ¤ÃÑé§ ÊÅѺ¡Ñº¡ÒÃໆÒÅÁà¢ÒŒ »Í´ ò ¤Ã§Ñé เม่ือผานข้ันตอนการชวยเหลือมาตั้งแตข้ันที่ ๑ ถึงขั้นที่ ๘ แลว ผูหมดสติจะไดรับ การเปาลมเขา ปอด ๒ ครัง้ สลบั กบั กดหนา อก ๓๐ คร้ัง (นบั เปน ๑ รอบ ) ใหทําตอไปเรื่อยๆ จนกวา ผูปวยมีการเคล่ือนไหว ไอ หรือหายใจ หรือเคร่ือง AED มาถึง หรือมีบุคลากรทางการแพทย มารับชว งตอไป ในกรณีทม่ี ผี ปู ฏิบัตกิ ารชวยชีวิตมากกวา ๑ คน สลบั หนาที่ของผทู ี่กดหนา อกกบั ผทู ช่ี วย หายใจทุก ๒ นาที (๕ รอบ)

๖๙ ËÁÒÂàËμØ ถาผูปฏิบัติการชวยชีวิตไมตองการเปาปากผูหมดสติ หรือทําไมได ใหทําการชวยชีวิต ดวยการกดหนาอกอยางเดียว ñð. ¡Òè´Ñ ãËÍŒ ‹Ùã¹·Ò‹ ¾Ñ¡ ถา ผหู มดสตริ ตู วั หรอื หายใจไดเ องแลว ควรจดั ใหผปู ว ยนอนในทา พกั ฟน โดยจัดให นอนตะแคง เอามือของแขนดานบนมารองแกม ไมใหหนาคว่ํามากเกินไป เพ่ือปองกันไมใหสาํ ลัก หรอื ล้ินตกไปอดุ ก้นั ทางเดินหายใจ ทมี่ า : http://slu.adam.com/ ËÁÒÂàËμØ ในกรณีทีส่ งสยั วา มีการบาดเจบ็ ของศรี ษะหรือคอ ไมควรขยับหรอื จดั ทา ใดๆ

๗๐ ¡ÒÃ㪌à¤Ãè×ͧªçÍ¡ä¿¿Ò‡ ËÑÇã¨ÍμÑ â¹ÁÑμÔ (Automated external defibrillator : AED : àÍÍÕ´Õ) การใชเ ครอื่ งชอ็ กไฟฟา หวั ใจอตั โนมตั หิ รอื เครอื่ ง AED เปน อกี ขนั้ ตอนทม่ี คี วามสาํ คญั มาก ในหวงโซแหงการรอดชีวิต เคร่ือง AED เปนอุปกรณท่ีสามารถ “วิเคราะห” คลื่นไฟฟาหัวใจของ ผูปวยไดอยางแมนยํา ถาเคร่ืองตรวจพบวาคลื่นไฟฟาหัวใจของผูปวยเปนชนิดท่ีตองการการรักษา ดว ยการชอ็ กไฟฟาหวั ใจ เครือ่ งจะบอกเราใหช็อกไฟฟาหวั ใจแกผูปวย การชอ็ กไฟฟาหวั ใจใหกบั ผปู ว ย เปนการรักษาท่ีมีประสิทธิภาพและประสบความสําเร็จสูงมาก จะทําใหคลื่นไฟฟาหัวใจที่ผิดปกติน้ัน กลบั มาสภู าวะปกตไิ ด และหวั ใจจะสามารถสบู ฉดี โลหติ ไปเลย้ี งรา งกายไดต ามปกติ แตถ า เครอื่ ง AED ตรวจพบวา คลน่ื ไฟฟา หวั ใจของผปู ว ยเปน ชนดิ ทไ่ี มต อ งรกั ษาดว ยการชอ็ กไฟฟา หวั ใจ เครอื่ งจะบอกวา ไมต อ งชอ็ ก และบอกใหป ระเมนิ ผปู ว ย ซง่ึ เราจะตอ งประเมนิ และพจิ ารณาตอ เองวา จะตอ งทาํ การชว ย ฟน ชีวิตข้นั พน้ื ฐานโดยการกดหนา อกใหแ กผ ูปว ยหรอื ไม การใชง านเครอื่ ง AED แมจ ะมเี ครอื่ ง AED หลายรนุ จากหลายบรษิ ทั แตห ลกั การใชง าน จะมีอยู ๔ ข้นั ตอนเหมือนกนั ดงั นี้ ñ. ແ´à¤Ãè×ͧ ในเครื่อง AED บางรุนทานตองกดปุมเปดเคร่ือง ในขณะท่ีเครื่อง บางรุนจะทาํ งานทนั ทีทเี่ ปด ฝาครอบออก เมอ่ื เปด เครื่องแลว จะมีเสยี งบอกใหร ูว าทา นตอ งทําอยา งไร ตอ ไปอยางเปนข้นั ตอน ทม่ี า : https://www.renalserve.com/ ò. μԴἋ¹นําä¿¿‡Ò โดยติดแผนนําไฟฟาทั้ง ๒ แผน เขากับหนาอกของผูปวย ใหเ รยี บรอ ย (ในกรณจี าํ เปน ทา นสามารถใชก รรไกรตดั เสอ้ื ของผปู ว ยออกกไ็ ด กรรไกรน้ี จะมเี ตรยี มไวใ ห ในชดุ ชวยชวี ติ อยแู ลว (กระเปา AED) ตองใหแนใจวา หนา อกของผูปว ยแหง สนทิ ดี ไมเปยกเหงอื่ หรือ เปยกน้ํา แผนนําไฟฟาของเคร่ือง AED ตองติดแนบสนิทกับหนาอกจริงๆ ถาจําเปนทานสามารถ ใชผาขนหนู ซ่งึ จะมเี ตรียมไวใ หในชดุ ชวยชีวติ เช็ดหนาอกของผูปว ยใหแหง เสยี กอน การติดแผน นํา ไฟฟาของเคร่ือง AED นั้น เริ่มดวยการลอกแผนพลาสติกดานหลังออก ตําแหนงติดแผนนําไฟฟา ดตู ามรูปที่แสดงไว (เครอื่ งบางรนุ มรี ปู แสดงทต่ี วั แผนนาํ ไฟฟา บางรุน กม็ ีรปู แสดงทตี่ วั เครอื่ ง) ตองติด

๗๑ ใหแนบสนิทกับหนา อกของผูปว ยดวยความรวดเร็ว แผน หนง่ึ ตดิ ไวทใี่ ตกระดกู ไหปลารา ดา นขวา และ อีกแผนหนึ่งติดไวที่ใตราวนมซายดานขางลําตัว ตรวจดูใหแนใจวาสายไฟฟาจากแผนนําไฟฟาตอเขา กับตัวเครื่องเรยี บรอ ย ทีม่ า : https://www.renalserve.com/ ๓. ใหเครื่อง AED ÇÔà¤ÃÒÐˏ¤Å×è¹ä¿¿‡ÒËÑÇ㨠ระหวางนั้นหามสัมผัสถูกตัวผูปวย โดยเด็ดขาด ใหทานรองเตือนดังๆ วา “เคร่ืองกําลังวิเคราะหคลื่นไฟฟาหัวใจ หามสัมผัสตัวผูปวย” เครอื่ ง AED สว นใหญจ ะเรมิ่ วเิ คราะหค ลน่ื ไฟฟา หวั ใจทนั ทที ต่ี ดิ แผน นาํ ไฟฟา เสรจ็ เครอ่ื งบางรนุ ตอ งให กดปมุ “ANALYZE” กอน ท่มี า : https://www.renalserve.com/ ๔. หามสมั ผัสตัวผูปว ย ถาเครือ่ ง AED พบวา คล่ืนไฟฟาของผปู วยเปน ชนิดทต่ี อ งการ การรักษาดวย¡ÒêçÍ¡ä¿¿‡ÒËÑÇã¨à¤Ãè×ͧ¨ÐºÍ¡ãËŒàÃÒ¡´»Ø†Á “SHOCK” และกอนท่ีเราจะกดปุม “SHOCK” ตอ งใหแ นใจวา ไมม ีเคร่อื งสมั ผัสถกู ตวั ของผปู วย รอ งบอกดงั ๆ วา “ผมถอย คณุ ถอย และ ทกุ คนถอย” ใหมองซา้ํ อกี คร้งั เปน การตรวจสอบครั้งสุดทาย กอ นกดปุม “SHOCK” “ผมถอย คณุ ถอย และทกุ คนถอย” ทม่ี า : https://www.renalserve.com/

๗๒ หากเคร่อื งบอกวา “No shock is needed” หรือ “start CPR” ใหเร่มิ ทาํ การชว ยชวี ิต ขน้ั พน้ื ฐานตอทนั ที โดยไมตอ งปด เครื่อง AED ทมี่ า : https://www.renalserve.com/ โดยทําการกดหนา อก ๓๐ คร้งั สลับกบั ชวยหายใจ ๒ ครง้ั จนกวาเครอ่ื ง AED จะส่งั วิเคราะหค ล่ืนไฟฟาหวั ใจอกี คร้งั แลวกลบั ไปทําขอ ๓, ๔ ÊÃ»Ø ¢é¹Ñ μ͹สาํ ¤ÞÑ ô »ÃСÒâͧ¡ÒÃ㪌à¤Ã×èͧ AED ๑. เปด เคร่อื ง ๒. ติดแผนนําไฟฟา ท่ีหนาอกของผปู วย ๓. หามสมั ผสั ตวั ผูปวยระหวางเครื่อง AED กาํ ลงั วเิ คราะหค ลืน่ ไฟฟาหัวใจ ๔. หามสัมผสั ตวั ผปู วย จากน้นั กดปุม “SHOCK” ตามที่เครื่อง AED บอก สาํ หรบั ขนั้ ตอนที่ ๑ และ ๒ ไมค วรใชเ วลาเกนิ ๓๐ วนิ าที โดยระหวา งขน้ั ตอนท่ี ๑ และ ๒ ใหก ดหนา อก ตามปกติได หลงั จากเครื่อง AED บอกวา ปลอดภยั ท่จี ะสมั ผสั ผปู วยไดแลว ใหท ําการกดหนา อกตอ ทันที หรือหากเคร่ือง AED มีปญหาในการทํางาน ใหทําการกดหนาอกตอไปกอนจนกวาเคร่ืองจะ พรอ มใชง าน μÒÃÒ§·Õè ñ คาํ á¹Ðนาํ á¹Ç·Ò§¡Òê‹ÇªÕÇμÔ ¢Ñé¹¾×¹é °Ò¹ã¹¼ŒãÙ ËÞ‹ áÅÐà´ç¡·¡Ø ª‹Ç§ÇÂÑ คาํ แนะนาํ การปฏิบตั ิ ผใู หญ เดก็ ชวยฟน คนื ชีพ (CPR) เมอ่ื หมดสติ และ หยดุ หายใจหรือหายใจเฮอื ก ลาํ ดบั การ CPR C – A – B (กดหนา อก – เปดทางเดินหายใจ - ชว ยเปา ปาก) อัตราเรว็ การกดหนา อก (Rate) ความเรว็ ไมต่าํ กวา ๑๐๐ แตไ มควรเกนิ ๑๒๐ ครัง้ ตอ นาที

๗๓ คําแนะนํา การปฏิบัติ ผูใหญ เดก็ ความลกึ ในการกดหนา อก กดแรง อยา งนอ ย ๒ นิว้ กดแรง มากกวา หรอื เทากบั ๑/๓ (Depth) (๕ เซนตเิ มตร) แตไมค วรเกิน ๒.๔ ของเสนผานศูนยกลางหนาหลัก นวิ้ (๖ เซนติเมตร) รัศมีรอบอก การขยายกลบั ทรวงอก (Recoil) ตอ งไมพ กั มอื หรือปลอยน้ําหนกั ไวบ นหนาอกผบู าดเจบ็ กอนการปมในคร้ังตอไป ตอ งปลอยใหห นา อกยกตัวขน้ึ สุด กอนกดในคร้งั ตอไป ตําแหนงการกด (Position) การวางมือของการปม หวั ใจตอ งวางมือตรงสว นลางของกระดกู หนาอก สดั สว นการกดหนา อกตอ การชว ย ๓๐ : ๒ ๑๕ : ๒ (ผูชวยสองคน) เปา ปาก (คร้ัง : คร้งั ) ๓๐ : ๒ (ผชู ว ยคนเดียว) การเปล่ียนตวั ผชู ว ยกูชีพ เปลีย่ นตัวผชู วยกูชพี ไดท กุ ๒ นาที หรอื เรว็ กวา นั้นหากเหนื่อย แตไ มควรหยุดกดหนาอกนานเกนิ ๑๐ วินาที ท่มี า : ๒๐๒๐ American Heart Association JN-๑๐๙๒ ÊÃØ» มนุษยเมื่อมีชีวิตอยูยังตองหายใจเอาออกซิเจนเขาไปหลอเลี้ยงสวนตางๆ ของรางกาย และหวั ใจตองเตนหรือบบี ตวั เพอ่ื สูบฉดี เลอื ดท่นี าํ เอาออกซิเจนและสารอาหารไปหลอเลย้ี งสว นตา งๆ ของรางกาย อยางไรก็ตาม การหยุดหายใจหรือหัวใจหยุดเตนก็ไมใชวาจะตองเสียชีวิตเสมอไป เชน ในกรณีที่ผูบาดเจ็บหรือผูบาดเจ็บในเหตุการณตางๆ แลวเกิดหยุดหายใจหรือหัวใจหยุดเตนอยาง กะทันหัน ถาผูพบเห็นสามารถกระทําการชวยเหลือโดยการชวยหายใจในผูบาดเจ็บที่หยุดหายใจ และกระตนุ หวั ใจภายนอกในผบู าดเจบ็ ทหี่ วั ใจหยดุ เตน ไดอ ยา งทนั ทว งทแี ละถกู ตอ ง กจ็ ะสามารถชว ยให ผูบาดเจ็บฟนคืนชีพได การชวยหายใจ และกระตุนหัวใจภายนอกน้ีเรียกอีกอยางหน่ึงวา การชวย ฟน คนื ชพี หรอื ซพี อี าร ซง่ึ การชว ยเหลอื ผบู าดเจบ็ ดว ยการกระตนุ หวั ใจภายนอก ผชู ว ยเหลอื ตอ งเขา ใจ ขน้ั ตอนในการปฏบิ ตั อิ ยา งถกู ตอ ง มกี ารฝก ปฏบิ ตั จิ นเกดิ ความชาํ นาญและมนั่ ใจ จงึ สามารถชว ยเหลอื ผบู าดเจบ็ ไดอ ยางมปี ระสิทธภิ าพ ¡¨Ô ¡ÃÃÁ¡ÒÃàÃÕ¹ ๑. ผสู อนสาธติ วธิ กี ารชว ยฟน คืนชีพ (CPR) ดวยการนวดหวั ใจและผายปอด ๒. ฝก ปฏบิ ตั วิ ิธีการชวยฟน คนื ชีพ (CPR) ดว ยการนวดหวั ใจและผายปอด ๓. ฝก ปฏบิ ัติการใชอ ปุ กรณฝ กหัดการชว ยชวี ติ (AED)

๗๔ ÍÒŒ §Í§Ô สมาคมแพทยโรคหัวใจแหงประเทศไทยในพระบรมราชูปถัมภ. ¤Ù‹Á×Í¡Òê‹ÇªÕÇÔμ¢éѹ¾é×¹°Ò¹ áÅÐà¤ÃÍè× §ªçÍ¡ä¿¿Ò‡ ËÇÑ ã¨ÍÑμâ¹ÁμÑ Ô (àÍÍ´Õ :Õ AED) สําËÃѺ»ÃЪҪ¹. พมิ พค รง้ั ที่ ๔. กรงุ เทพฯ : สมาคม, ๒๕๕๘. สถานดี บั เพลงิ บางเขน. (๒๕๕๒). ¢¹éÑ μ͹»¯ºÔ μÑ ¡Ô ÒêNj ¿¹œ„ ¤¹× ª¾Õ CPR ã¹¼»ŒÙ dž Âà´¡ç àÅ¡ç äÁà‹ ¡¹Ô ñ ».‚ คนเม่ือ ๑๔ กรกฎาคม ๒๕๕๙, จาก สถานดี ับเพลิงบางเขน เวบ็ ไซต : http://www.fire2fight.com/articles.php?article_id=59 สถานดี บั เพลงิ บางเขน. (๒๕๕๒). ¢¹Ñé μ͹»¯ºÔ μÑ ¡Ô ÒêNj ¿¹œ„ ¤¹× ª¾Õ CPR ã¹¼»ŒÙ dž Âà´¡ç ÃÐËÇÒ‹ § ñ-ø ».‚ คน เมอื่ ๑๔ กรกฎาคม ๒๕๕๙, จาก สถานีดบั เพลงิ บางเขน เวบ็ ไซต: http://www.fire2fight.com/articles.php?article_id=60 สว นสาํ คัญท่ีสดุ ของแนวทางสาํ หรบั การทาํ CPR และ ECC ของ American Heart Association ประจําป ๒๐๒๐ [ออนไลน] . เขา ถงึ ไดจาก : cpr.heart.org สํานักงานบรรเทาทุกขและประชานามัยพิทักษ สภากาชาดไทย.(๒๕๖๓).¡Òû°Á¾ÂÒºÒÅ©Ø¡à©Ô¹ áÅСÒáªÙŒ ¾Õ ¢éѹ¾é¹× °Ò¹ Emergency First Aid and Basic CPR. พมิ พครั้งที่ ๑ : บริษทั นวิ ธรรมดาการพมิ พ จาํ กัด

๗๕ º··èÕ ÷ ¡ÒÃจาํ ṡ¼ÙŒºÒ´à¨ºç ÇμÑ ¶Ø»ÃÐʧ¤¡ÒÃàÃÂÕ ¹ÃÙŒ ๑. ผูเ รยี นสามารถจาํ แนกผูบาดเจ็บไดอยางถูกตอง ๒. ผูเรียนสามารถเตรียมพื้นท่ีในการรองรับผูบาดเจ็บในแตละกลุมตามความรุนแรง ไดอยางถกู ตอง º·นาํ สถานการณที่มีผูบาดเจ็บจํานวนมากเปนสถานการณท่ีพบไดอยูเสมอไมวาจะเกิดจาก ภยั ธรรมชาติ เชน แผน ดนิ ไหว นา้ํ ทว ม หรอื จากนาํ้ มอื มนษุ ย เชน เหตวุ างระเบดิ สงคราม และการกอ การรา ย ถาจํานวนผูบาดเจ็บในเวลาเดียวกันเปนจํานวนมากเกินกวาขีดความสามารถและทรัพยากร ทางการแพทยที่มีอยู ซ่ึงเปนสถานการณท่ีเจาหนาที่ปฐมพยาบาลมีความยากลําบากในการตัดสินใจ และจดั การ ผใู หก ารปฐมพยาบาลในสถานการณด งั กลา วนจี้ าํ เปน ตอ งใชก ระบวนการจาํ แนกผบู าดเจบ็ เพ่อื จัดลาํ ดบั ความเรง ดวนในการรักษาพยาบาลและสง กลับผบู าดเจบ็ เหลานน้ั ภาวะผบู าดเจบ็ จํานวนมาก (Multiple casualties) และผูบาดเจ็บเปนกลมุ กอน (Mass casualties) มีความแตกตางกันท่ีภาวะผูบาดเจ็บจํานวนมากน้ัน จํานวนผูบาดเจ็บยังไมเกินขีด ความสามารถและทรัพยากรของหนวยพยาบาลน้ันๆ การคัดแยกจะพิจารณาจัดความเรงดวนใหแก ผูที่อาการหนักท่ีสุดกอน แตการคัดแยกในภาวะผูบาดเจ็บเปนกลุมกอนซ่ึงขีดความสามารถและ ทรัพยากรของสถานพยาบาลไมอ าจชวยเหลือผูบาดเจบ็ ทกุ รายได จะพิจารณาการรักษาแกผูบาดเจ็บ ทม่ี โี อกาสรอดมากท่สี ุดกอ น ¡ÒÃจาํ ṡ¼ŒÙºÒ´à¨çº (Triage) การจาํ แนกผบู าดเจบ็ เปน ภาษาฝรง่ั เศส ตรงกบั ภาษาองั กฤษวา sort แปลวา การคดั แยก จัดเปนหมวดหมู หมายถึง การแบงแยกประเภท ซ่ึงมีพ้ืนฐานมาจากการพิจารณาความตองการของ ผบู าดเจบ็ เพอื่ การรกั ษาและการสง กลบั กระบวนการนจี้ ะใหโ อกาสแกผ ทู มี่ โี อกาสรอดชวี ติ มากทส่ี ดุ กอ น ในภาวะท่ีไมอาจชวยเหลือผูบาดเจ็บไดทุกราย เปนการใหประโยชนสูงสุดกับคนสวนใหญ ในภาวะ ท่ีมีขีดจํากัดของทรัพยากรทางการรักษาพยาบาลและเวลา การจําแนกตองกระทําอยางเปนระบบ และมคี วามตอเนอื่ งหลงั จากท่ไี ดทาํ การประเมนิ อาการขั้นตนเรยี บรอ ยแลว ËÅ¡Ñ ¡Òâͧ¡ÒÃจาํ ṡ¼ÙºŒ Ò´à¨çº - ใชทรัพยากรท่มี อี ยอู ยา งใหเกิดประสทิ ธิภาพมากทสี่ ดุ - สงกาํ ลังพลคนื ไปปฏิบตั หิ นา ทีใ่ หไดเ รว็ ทีส่ ดุ - ทาํ การประเมินอยางตอ เนือ่ ง และควรทําการจําแนกผปู ว ยซ้าํ อีก

๗๖ - เคลื่อนยา ยดว ยความรวดเรว็ - วางแผน เตรียมพรอม และฝก ซอ ม Å¡Ñ É³Ð¢Í§¡ÒÃจาํ ṡ¡Å‹ØÁ¼ŒºÙ Ҵ਺ç à¾è×Íทาํ ¡ÒÃÃ¡Ñ ÉÒ - ¡ÅØ‹Áà˧´‹Ç¹ (Immediate) ÊÕá´§ หมายถึง ผูปวยท่ีตองการการรักษาทันที เพอ่ื รกั ษาชวี ิต แขน ขา ดวงตา - ¡Å‹ÁØ ÃÍä´Œ (Delayed) ÊÕàËÅ×ͧ หมายถงึ ผบู าดเจ็บทต่ี อ งการทาํ ใหอาการคงทก่ี อ น และทาํ การรกั ษาแตสามารถรอไดหลายๆ ช่วั โมง โดยทไ่ี มเ ปนอันตรายตอ รางกาย (สามารถรอไดจ น ผูปว ยแบบเรงดวนไดร บั การรกั ษาจนอาการคงท่ี) - ¡Å‹ÁØ àÅ硹͌  (Minimal) ÊàÕ ¢ÂÕ Ç หมายถงึ ผปู ว ยที่ตอ งการการรักษา แตสภาพของ ผูบาดเจ็บรอไดเปนวันๆ โดยอาการไมแยลงไปกวาเดิม ผูบาดเจ็บเหลาน้ีสามารถทําการชวยเหลือ ตนเองได ชว ยเพอ่ื นได - ¡ÅØ‹ÁËÁ´ËÇѧ (Expectant) ÊÕดํา หมายถึง ผูบาดเจ็บที่คาดวาจะเสียชีวิต การใช ทรัพยากรทางการแพทยกับผูบาดเจ็บประเภทน้ีอาจเกิดประโยชนนอย ควรใสใจและใชเวลาในการ รกั ษาผูบาดเจ็บท่ีมคี วามสาํ คัญเรง ดวน ¢¹éÑ μ͹μÒ‹ §æ 㹡ÒÃจําṡ¼ÙŒºÒ´à¨ºç ๑. ประเมนิ สถานการณ การคนหาผบู าดเจ็บ และจาํ แนกเพอ่ื การรักษา - ประเมินและจัดแบงผูบาดเจ็บเพื่อใชเจาหนาท่ีและอุปกรณที่มีอยูเกิดประโยชน สงู สุด - ใหก ารรกั ษาขัน้ แรกสําหรบั ผบู าดเจบ็ ท่มี โี อกาสรอดชวี ติ กอน - ทาํ การจําแนก และจดั ลําดับตามความเรง ดว นในการรักษา - สถานการณทางยุทธวธิ ี และประมาณการ - ผบู าดเจ็บจาํ เปน ตอ งถูกสงไปยังพื้นทีป่ ลอดภยั เพอ่ื การรกั ษาหรือไม - สํารวจจาํ นวนผูบ าดเจบ็ ตาํ แหนง ท่ีบาดเจบ็ และความรนุ แรงในการบาดเจ็บ - ความชว ยเหลอื ทม่ี อี ยู (ชว ยเหลอื ตนเอง เพอ่ื นชว ยเพอ่ื น เจา หนา ทที่ างการแพทย) - ความสามารถในการสนบั สนนุ การสงกลับ และความตอ งการมอี ะไรบาง ๒. ประเมนิ ผูบาดเจ็บ และจดั ลาํ ดบั ความสาํ คญั ในการรกั ษา (ñ) ¡Å‹ØÁàç‹ ´‹Ç¹ (Immediate) หมายถึง ผูบาดเจ็บท่ีมีอันตรายที่อาจถึงแกช ีวิต และตอ งการความชว ยเหลอื อยา งเรง ดว น เพอื่ รกั ษาชวี ติ แขนขา ดวงตา ผบู าดเจบ็ ทมี่ คี วามสาํ คญั มาก เปน อนั ดบั หนึง่ ในการรักษา ไดแ ก

๗๗ - ผูบาดเจ็บท่ีมีการอุดกั้นของระบบทางเดินหายใจ ผูบาดเจ็บท่ีระบบหัวใจ ขดั ขอ ง (ทไ่ี มไ ดอ ยใู นระหวา งการปฏบิ ตั ทิ างยทุ ธวธิ ี หากอยใู นระหวา งการปฏบิ ตั ทิ างยทุ ธวธิ ผี บู าดเจบ็ เหลานจ้ี ะถกู จัดอยใู นภาวะหมดหวัง) - เลอื ดออกเปน จาํ นวนมาก - ผูบาดเจ็บแผลดูดทรวงอก (Tension pneunothorax) - ช็อก - แผลไหมบริเวณใบหนา คอ แขน เทา อวัยวะเพศ (ò) ¡ÅØ‹ÁÃÍä´Œ (Delayed) หมายถึง ผูบาดเจ็บที่ไมไดมีความเส่ียงถึงชีวิต บาดเจบ็ ทแ่ี ขนขาเปน กลมุ ทรี่ อได เปน ผบู าดเจบ็ ทตี่ อ งการการรกั ษาพยาบาลเพอ่ื รกั ษาชวี ติ หรอื ปอ งกนั ความพกิ าร แตส ามารถรอได ๖-๘ ชม. โดยไมมภี าวะแทรกซอ น ไดแ ก - แผลเปด ทหี่ นา อก โดยไมม ีภาวะหายใจลาํ บาก - แผลเปด ท่ีชอ งทอ ง โดยไมม ีอาการช็อก - การบาดเจบ็ ทตี่ า แตไ มม ปี ญ หาการมองเหน็ - แผลเปดอ่นื ๆ - กระดูกหัก - แผลไหมร ะดับสองและสาม (ไมร วมท่ใี บหนา มอื เทา อวยั วะเพศ) มพี ื้นท่ี ๒๐% ของพ้ืนผวิ รา งกายทัง้ หมดหรือมากกวา - มีอาการเลก็ นอ ย จากการโดนสารพษิ (ó) ¡Å‹ØÁàÅ硹ŒÍ (Minimal) หมายถงึ ผูบาดเจ็บเลก็ นอย สามารถชวยเหลือ ตนเองได ไดแ ก - มีแผลถลอกเล็กนอ ย และแผลฟกชาํ้ - กลา มเนือ้ ตึง เคล็ด ขดั ยอก - มปี ญหาความเครยี ดเล็กนอย - มแี ผลไหมร ะดับหน่งึ และสอง (ô) ¡Å‹ÁØ ËÁ´ËÇ§Ñ (Expectant) หมายถึง ผูบาดเจ็บหมดหวัง เปนผูบาดเจ็บท่มี ี อาการรุนแรง ซบั ซอนและตองใชเวลาในการรักษาเพ่อื ชวยใหรอดชีวติ นาน ไดแ ก - บาดเจ็บที่ศีรษะอยางรุนแรง มีแผลไหมเกิน ๘๕% ของพื้นผิวรางกาย - มีอาการแสดงวา ไดรบั พษิ จากสารเคมี และอนั ตรายถงึ ชวี ิต

๗๘ ¡ÒèѴลํา´ºÑ ¤ÇÒÁàç‹ ´Ç‹ ¹ã¹¡ÒÃÊ‹§¡ÅºÑ ·Ò§¡ÒÃᾷ (๑) ประเภทดวนที่สุด ทําการสงกลับเร็วท่ีสุดเทาที่จะเปนไปได หรือภายใน ๒ ชั่วโมง เพอ่ื ทาํ การรกั ษาชวี ติ แขน ขา ดวงตา โดยทว่ั ไปถา เราไมส ามารถควบคมุ อาการผบู าดเจบ็ ได แตผ บู าดเจบ็ มโี อกาสรอดชวี ติ ใหจดั อยูใ นประเภทนี้ - ภาวะการหายใจลาํ บาก - ช็อก ไมต อบสนองตอ การใหส ารน้ําทางหลอดเลือดดํา (IV) - ไมร ูสึกตัว เปนเวลานานๆ - บาดเจ็บท่ศี รี ษะ มแี รงดนั ในสมอง - แผลไหม ๒๐-๘๕ % - แผลเปด ชองอก ชองทอ ง ความดนั โลหิตลดลง - บาดแผลทะลุ - ควบคุมเลอื ดท่อี อกไมไ ด หรือกระดกู หกั เปด มเี ลือดออก - มบี าดแผลทใี่ บหนา อยางรุนแรง (๒) ประเภทเรง ดวน ตองทาํ การสง กลับภายใน ๔ ชม. หรอื ถา สภาพของผบู าดเจบ็ แยลง และตองการสง อยา งดว นท่สี ุด หรอื ดวนเพื่อการผาตดั โดยทวั่ ไปผูบาดเจ็บประเภทน้ี อยูใ นสภาพทีม่ ี อาการไมค งท่ี หรือมอี าการแยล งและเสยี่ งตอภาวะแทรกซอนจากการบาดเจบ็ - บาดแผลทที่ รวงอก เชน กระดกู ซี่โครงหกั การบาดเจ็บทร่ี บกวนการหายใจ - การบาดเจ็บทีเ่ นอ้ื เยอ่ื ออ น และแผลหักแบบเปด -ปด - บาดแผลท่ชี อ งทอง แตค วามดันโลหติ ยังไมลดลง - การบาดเจบ็ ทีด่ วงตา และไมเ ปนอันตรายตอการมองเห็น - การบาดเจบ็ ท่กี ระดูกสันหลัง - บาดแผลไหมที่ มือ หนา เทา อวัยวะเพศ เหลอื พ้ืนท่ีผวิ หนังของรา งกายนอ ยกวา รอ ยละ ๒๐ (๓) แบบปกติ เปนการสงกลับทางการแพทยภายใน ๒๔ ชม. สําหรับการรักษาตอ ไมจ าํ เปน ตอ งรบี ทาํ การสง กลบั อยา งเรง ดว น โดยทวั่ ไปผบู าดเจบ็ อยใู นภาวะทไี่ มร า ยแรงสามารถรอการ สง กลับไดน านถงึ ๒๔ ชม. ผบู าดเจบ็ ในกลุมนไ้ี ดแ ก บาดแผลตางๆ ดังน้ี - แผลไหม ๒๐-๘๐ % ของพื้นท่ีรางกาย ผูบาดเจ็บตอบสนองตอการใหสารนํ้า ทางหลอดเลือดดํา - กระดกู หกั ทไี่ มรุนแรง - แผลเปด แผลท่ที รวงอกโดยไมม ภี าวะหายใจลําบาก - ผปู ว ยจิตเวช - ผปู ว ยทีส่ ้ินสดุ การรักษา

๗๙ (๔) แบบโอกาสเอ้ืออํานวย เปนการสงกลับทางการแพทยเม่ือมียานพาหนะ ในการสง กลบั เชน ผูบาดเจบ็ ที่มีแผลเปดเล็กนอย เคลด็ ขัด ยอก แผลไหม < ๒๐% เปน ตน ¤ÇÒÁμÍ‹ à¹Íè× §ã¹¡Ãкǹ¡ÒÃจําṡ การจําแนกเปนกระบวนการที่จะตองทําอยางตอเน่ืองเพราะอาการของผูบาดเจ็บ อาจทรุดลง และสถานการณของการสนับสนุนและทรัพยากรทางการแพทยอาจมีการเปล่ียนแปลง ผูบาดเจ็บตองไดรับการประเมินและพิจารณาเปลี่ยนแปลงกลุมคัดแยกใหม โดยทั่วไปเมื่อผูบาดเจ็บ ยงั อยใู นหนว ยพยาบาลเดมิ ควรไดร บั การประเมนิ ทกุ ๆ ๑๕ นาที ซงึ่ อาจจะนาํ ไปสกู ารจดั กลมุ คดั แยกใหม และเม่ือผูบาดเจ็บถูกสงกลับก็ตองทําการประเมินและคัดแยกใหมเสมอในหนวยพยาบาล ทุกระดับ เพราะอาการผบู าดเจ็บอาจเปล่ยี นแปลง และหนวยพยาบาลอาจมีขดี ความสามารถสงู ขึน้ สถานการณในพ้ืนท่ีรวมท้ังทรัพยากรท่ีมีอยูตองนํามาพิจารณาในการเปลี่ยนแปลง การจําแนกผูบาดเจ็บดวยเสมอ การตัดสินใจท่ียากและทาทายท่ีสุดแตตองทําเปนอันดับแรก คือ การตดั สินใจเปล่ยี นผบู าดเจ็บรุนแรงที่เคยอยูในกลมุ เรงดวนมาอยูในกลุมหมดหวัง การเปลี่ยนแปลงน้ี จะขนึ้ กับสมดลุ ระหวา งจาํ นวนผบู าดเจ็บและความรุนแรงของการบาดเจ็บกับทรัพยากรทีม่ อี ยู ¡ÒÃจาํ ṡ¼ºÙŒ Ò´à¨çºã¹·àèÕ ¡´Ô àËμØ ในกรณีท่ีเกิดอุบัติเหตุที่มีผูบาดเจ็บจํานวนมาก เชน รถโดยสารประจําทางพลิกคว่ํา เคร่ืองบนิ โดยสารไถลออกนอกทางว่งิ หรอื เจา หนา ทีต่ าํ รวจเกิดการปะทะกับผูรา ย การเขาชวยเหลือ ผบู าดเจบ็ ในทเี่ กดิ เหตนุ ยี้ อ มมคี วามยากลาํ บากและสบั สนมากกวา การรกั ษาพยาบาลในหนว ยพยาบาล แพทยห รอื เจาหนา ที่ทีป่ ฏิบัติหนาท่ีในท่ีเกิดเหตุจะตอ งคาํ นึงถงึ ความปลอดภยั ของตนเอง การจาํ แนก การปฐมพยาบาล และการสงกลบั ผูบาดเจบ็ ทีร่ วดเรว็ และถกู ตอง ในทเ่ี กดิ เหตหุ วั หนา ชดุ เผชญิ เหตจุ ะมหี นา ทบี่ งั คบั บญั ชาและควบคมุ การทาํ งานของกาํ ลงั พล ในชดุ รวมทงั้ อาํ นวยการและประสานงานกบั ผบู งั คบั บญั ชาหนว ยในพนื้ ทใ่ี นการปฏบิ ตั งิ านดา นการแพทย (Medical coordinator) โดยท่ัวไปจะเปนเจาหนาที่ทางการแพทยท่ีอาวุโสที่สุดในชุด หัวหนาชุด จะตอ งจดั เจา หนา ทจี่ าํ แนกผบู าดเจบ็ (Triage officer) ซงึ่ อาจจะเปน แพทยห รอื เจา หนา ทพี่ ยาบาลทมี่ ี ประสบการณท าํ หนา ทใ่ี นการจาํ แนกผบู าดเจบ็ และเจา หนา ทอี่ นื่ ๆ ในการปฐมพยาบาลใหก ารชว ยเหลอื ผูบาดเจ็บ โดยท่ัวไปหัวหนาชุดไมควรเปนผูทําการจําแนกและรักษาพยาบาลผูบาดเจ็บดวยตัวเอง นอกจากจะมีความจําเปนเนื่องจากกําลังพลไมพอ จํานวนกําลังพลของชุดเผชิญเหตุขึ้นกับจํานวน ผบู าดเจบ็ ทป่ี ระมาณไวแ ละกาํ ลงั พลทงั้ หมดทม่ี อี ยใู นหนว ย อปุ กรณส าํ หรบั ชดุ เผชญิ เหตจุ ะตอ งเตรยี ม ปายจําแนก อุปกรณปฐมพยาบาล เปล รถพยาบาล และอปุ กรณตดิ ตอ สอ่ื สาร เมอื่ ชดุ เผชิญเหตุไปถงึ ทเี่ กดิ เหตจุ ะตอ งรายงานตวั ตอ ผบู ญั ชาการสถานการณ (Incident commander) ในทเ่ี กดิ เหตุ หวั หนา ชดุ เผชญิ เหตจุ ะตอ งรบั ทราบรายละเอยี ดของสถานการณ จาํ นวนผบู าดเจบ็ โดยประมาณ และอนั ตราย

๘๐ ทยี่ งั คงมอี ยใู นทเี่ กดิ เหตุ หลงั จากนน้ั จงึ จดั ตง้ั เขตปรมิ ณฑล (Perimetry) ซง่ึ เปน เขตทปี่ ลอดภยั สามารถ ใชเปน ที่รวบรวมผูบาดเจ็บและใหการชวยเหลือได ถา เปน อุบตั เิ หตุท่ีมไี ฟไหม ระเบิด หรือกาซพษิ เชน อากาศยานเกิดอุบัติเหตุ เขตปริมณฑลตองอยูเหนือลม หางจากจุดเกิดเหตุพอสมควร ภายในเขต ปรมิ ณฑลนจี้ ะตอ งจดั ตงั้ บรเิ วณรวบรวมผบู าดเจบ็ เพอ่ื ทาํ การจาํ แนก (Triage area) และบรเิ วณทจ่ี ะนาํ ผปู ว ยทถี่ กู จาํ แนกแลว ไปรวบรวม โดยแยกตามประเภทเพอื่ ทาํ การปฐมพยาบาลและเตรยี มการสง กลบั ในการจาํ แนกและชว ยเหลอื ผบู าดเจบ็ อาจจะใหช ดุ เปลและเจา หนา ทพ่ี ยาบาลนาํ ผบู าดเจบ็ จากทเี่ กดิ เหตอุ อกมารวบรวมทพี่ นื้ ทจี่ าํ แนกเพอื่ ทาํ การจาํ แนก หรอื เจา หนา ทจ่ี าํ แนกอาจเขา ไปทาํ การ ตรวจผูบาดเจ็บแตละรายในที่เกิดเหตุอยางคราวๆ และติดปายจําแนกแลวจึงใหเจาหนาที่เปล นําผบู าดเจ็บไปยงั ทปี่ ฐมพยาบาลตามประเภทผบู าดเจ็บ ปายจําแนกตามมาตรฐานจะเปนปายผูกขอมือซึ่งกําหนดสีไวดังน้ีคือ สีแดงสําหรับ ผูบาดเจ็บเรงดวน สีเหลืองสําหรับผูบาดเจ็บรอได สีเขียวสําหรับผูบาดเจ็บเล็กนอย และสีดําสําหรับ ผูบาดเจ็บหมดหวังและผูเสียชีวิต แตเราอาจทําปายจําแนกแบบงายๆ โดยใชเทปขาวเขียนอักษรยอ ตามประเภทผูบาดเจ็บตดิ ท่ีตัวผบู าดเจบ็ ท่ีถกู จําแนกน้นั ผูบาดเจ็บหลังจากไดรับการปฐมพยาบาลจะไดรับการติดบัตรผูบาดเจ็บ และเตรียมการ สงกลับตามลําดับความเรงดวนตอไป ในกรณีท่ีมีผูบาดเจ็บจํานวนมากเกินกวาชุดลวงหนาจะใหการ ชวยเหลือไดและจําเปนตองขอกําลังสนับสนุนเพ่ิมเติม กําลังพลสวนที่มาสนับสนุนจะตองปฏิบัติงาน ตามคาํ สั่งของผูบญั ชาการสถานการณนัน้

๘๑ á¼¹¼§Ñ ¢éѹμ͹¡ÒÃจาํ ṡ¼ÙŒºÒ´à¨çºã¹¾¹×é ·Õèà¡´Ô àËμØ ÁÕºÒ´á¼Åáμ‹à´¹Ô ä´Œ 㪋 Minor äÁ‹ ÊÕà¢ÂÕ Ç ËÒÂã¨ËÃ×ÍäÁ‹ äÁ‹ËÒÂ㨠ËÒÂ㨠໴ ·Ò§à´Ô¹ËÒÂ㨠<óð ¤Ãѧé /¹Ò·Õ >óð ¤Ã§éÑ /¹Ò·Õ »ÃÐàÁ¹Ô ซํา้ ÊáÕ ´§ äÁ‹ËÒÂ㨠ËÒÂ㨠»ÃÐàÁ¹Ô ¡ÒÃäËÅàÇÂÕ ¹âÅËμÔ Ê´Õ íÒ ÊáÕ ´§ คลาํ ªÕ¾¨Ã·Õ袌ÍÁ×ÍäÁ‹ä´Œ ¤ÅíÒª¾Õ ¨Ã·èÕ¢ŒÍÁÍ× ä´Œ ÊáÕ ´§ »ÃÐàÁ¹Ô ÃдѺ¤ÇÒÁÃÊÙŒ Ö¡ ËÒŒ ÁàÅ×Í´ äÁ‹ÊÒÁÒöทําμÒÁ ทําμÒÁคาํ ÊÑè§ คําÊÑ觧‹ÒÂæ ä´Œ §Ò‹ Âæ ä´Œ ÊáÕ ´§ ÊÕàËÅ×ͧ

๘๒ ÊÃØ» ในสถานการณปจจุบันอาจเกิดสาธารณภัย ท้ังที่เกิดจากการกระทําของมนุษยและจาก ธรรมชาติ เม่ือเกิดเหตกุ ารณดังกลา วมักจะมผี ปู ระสบภยั จํานวนมากทไ่ี ดร บั บาดเจบ็ ต้งั แตเ ล็กนอ ย ไปจนถึงรนุ แรงถงึ ขั้นเสียชวี ติ ประกอบกับทรพั ยากรทางการแพทย ณ เขตนน้ั มกั จะไมเ พยี งพอกบั ผปู วยปรมิ าณมาก ดงั นัน้ การจดั การบรหิ ารทรัพยากรทีม่ ปี ระสิทธภิ าพ จงึ เปนปจจยั สาํ คัญตอ ความ สาํ เร็จในการชว ยเหลือผบู าดเจบ็ อยางมีประสิทธิภาพตอไป ¡¨Ô ¡ÃÃÁ¡ÒÃàÃÂÕ ¹ ๑. ผสู อนสาธิตวธิ ีการจาํ แนกผูบาดเจบ็ ตามอาการบาดเจ็บ ๒. ฝก ปฏิบตั ิวิธกี ารจําแนกผูบ าดเจ็บตามอาการบาดเจบ็ ÍÒŒ §Í§Ô นายแพทยเ รืองศกั ดิ์ ศริ ิผล.(๒๕๕๑). ¤‹ÙÁÍ× »°Á¾ÂÒºÒÅ. กรงุ เทพฯ : นานมีบคุ ส. ปยพันธุ ชรี านนท. ¡Òä´Ñ ᡼ٺŒ Ò´à¨çºà»š¹¡ÅÁ‹Ø ¡ÍŒ ¹. คน เมอื่ ๒๙ สงิ หาคม ๒๕๖๐, จากเวบ็ ไซต : www.gmwebsite.com/upload/thaimilitarymedicine.com/file/unit23.doc โรงเรียนเสนารักษ กรมแพทยทหารบก. (ไมปรากฏปท่ีพิมพ). ¤Ù‹Á×Í»ÃСͺ¡ÒÃÊ͹ ËÅÑ¡¡ÒôÙáÅ ¼ºŒÙ Ò´à¨ºç ·Ò§ÂØ·¸ÇÔ¸Õ Tactical Combat Casualty Care (ÊÒí ËÃºÑ ¤ÃÙ/ÍÒ¨ÒÃÂ) . คน เม่ือ ๑๒ กรกฎาคม ๒๕๕๙, จากกองทพั บก เว็บไซต : http://www.rta.mi.th/630a0u/qa_amds/file_qa_amds/life_oriented_ strategy.pdf

๘๓

๘๔ จัดพิมพโดย โรงพิมพต าํ รวจ ถ.เศรษฐศิริ ดุสิต กรงุ เทพฯ ๑๐๓๐๐ โทรศพั ท ๐-๒๖๖๘-๒๘๑๑-๓ โทรสาร ๐-๒๒๔๑-๔๖๕๘

“เปนองคกรบังคับใชกฎหมายที่นําสมัย ในระดับมาตรฐานสากล เพ�อใหประชาชนเช�อมั่นศรัทธา” พลตํารวจเอก สุวัฒน แจงยอดสุข ผูบัญชาการตํารวจแหงชาติ