ข้อมูลเบื้องต้นกับการปลูกเลี้ยง

เกษตรกรไทยทำกำรประกอบอำชีพกำรเลีย้ งไหมมำเป็นเวลำนำนโดยเฉพำะกำรเลีย้ งแบบพนื ้ บ้ำน มีกำรถ่ำยทอดวิชำควำมรู้เทคนิคต่ำง ๆ สืบเนื่องต่อมำเป็นชว่ ง ๆ จำกบรรพบรุ ุษ ต่อมำผลิตไหมได้มีกำรเปลี่ยนแปลงไปสสู่ ินค้ำเกษตรกรชนดิ หนง่ึ ในเชงิ เศรษฐกิจ กำรเลีย้ งไหมในระบบดงั้ เดมิ จงึ จำเป็นท่ีจะต้องได้รับกำรพฒั นำจำกหน่วยงำนที่รับผดิ ชอบ ทงั้ ภำครัฐและเอกชนอย่ำงเป็นระบบและตอ่ เน่ือง เพื่อก่อให้เกิดกำรปรับปรุงพฒั นำในเรื่องของพนั ธ์ุไหมเทคโนโลยีท่ีใช้ในกำรผลิตไหมอย่ำงมีประสทิ ธิภำพสงู สดุ

การรับไข่ไหมกำรดแู ลไข่ไหมขณะขนส่ง 1. ดแู ลให้ไขไ่ หมมีควำมชืน้ ตลอดเวลำ โดยหมนั่ ตรวจห่อไขไ่ หม หำกผ้ำหอ่ ไข่ไหมแห้งให้ใช้กระบอกฉีดนำ้ ฉีดพน่ ที่ห่อไข่ไหมพอหมำดๆ (ควรใช้นำ้ ท่ีสะอำด) 2. ควรระมดั ระวงั ไมใ่ ห้ไข่ไหมกระทบกระเทือนในขณะเดินทำง 3. ควรขนส่งไขไ่ หมในชว่ งเช้ำหรือเยน็ หรือขนสง่ ด้วยรถปรับอำกำศ (มีอณุ หภมู ิ 25 องศำเซลเซียส) 4. ระวงั อย่ำให้ห่อไขไ่ หมถกู แสงแดดโดยตรง 5. ควรหลีกเลี่ยงกำรนำห่อไขไ่ หมเข้ำไปในเขตท่ีมีกำรสบู บหุ ร่ี หรือมีสำรเคมี

ใบหม่อนท่เี หมาะสมกบั ไหมวัยอ่อน 1. ใบหม่อนสำหรับไหมแรกฟัก (วยั 1 วนั ท่ี 1/ไหมแรกฟัก) ใช้หม่อนใบท่ี1 – 2 โดยนบั ใบที่คลี่ แผน่ ใบรับแสงมำกท่ีสดุ เป็นใบท่ี 1 2. ใบหม่อนสำหรับไหมวยั 1 ใช้ใบหมอ่ นใบที่ 1 – 3 เทำ่ นนั้ 3. ใบหมอ่ นสำหรับไหมวยั 2 ใช้ใบหมอ่ นใบที่ 4 – 6 หรือสงั เกตจำกตำหมอ่ น โดยตำหม่อนจะเร่ิมเปลี่ยนเป็นสีนำ้ ตำล จะใช่สว่ นนีข้ นึ ้ ไปถึงยอดอำจเก็บโดยกำรตดั หรือเดด็ ใบก็ได้ และห้ำมใช้ยอดหม่อนออ่ น (ใบหม่อนท่ียงั ไม่คล่ีแผน่ ใบ) 4. ใบหม่อนสำหรับไหมวยั 3 ให้สงั เกตจำกสีของกิ่งหมอ่ นชว่ งรอยตอ่ระหวำ่ งสีเขียวกบั สีนำ้ ตำล ใบหมอ่ นบริเวณรอยต่อเป็นใบหม่อนที่เหมำะสมท่ีสดุ ในกำรเลีย้ งไหมวยั 3 ประมำณใบท่ี 7 - 10

หลักการเลีย้ งไหมวัยอ่อน 1. ไหมวยั ออ่ น เป็นหนอนไหมที่มีควำมต้ำนทำนโรคต่ำ ต้องเลีย้ งในสภำพที่สะอำด เพือ่ ปอ้ งกนั เชือ้ โรคโดยกำรทำควำมสะอำดโรงเลีย้ งและอปุ กรณ์เลีย้ งไหม 2. ลดจำนวนสญู หำยของหนอนไหม โดยเลีย้ งไหมให้แขง็ แรง ซงึ่ทำได้โดย 2.1 เลือกใบหมอ่ นเหมำะสมกบั วยั ของหนอนไหม 2.2 ก่อนให้ใบหมอ่ น ควรมีกำรกระจำยตวั ไหมให้สม่ำเสมอ 2.3 ให้ใบหมอ่ นที่มีขนำดเหมำะสมกบั วยั ของหนอนไหม 2.4 ขยำยพนื ้ ที่เลีย้ งให้กบั หนอนไหมอยำ่ งเหมำะสม

สาเหตุของการเกดิ โรคไหม 1. กำรทำควำมสะอำดโรงเลีย้ งไหม อปุ กรณ์ ไม่ดี มีกำรสะสมเชือ้ โรคในโรงเลีย้ ง 2. สภำพอณุ หภมู ิ – ควำมชืน้ สงู เกินไป 3. ใบหมอ่ นไมม่ ีคณุ ภำพ 4. กำรถ่ำยเทอำกำศไม่ดี ฉะนนั้ ก่อนกำรเลีย้ งไหมทกุ ครัง้ จะต้องทำควำมสะอำดโรงเลีย้ งไหมให้เรียบร้อย ถ้ำโรงเลีย้ งไหมไมส่ ะอำดเพยี งพอและมีเชือ้ โรคตกค้ำง จะทำให้เกิดโรคไหมในชว่ งวยั 3 ซง่ึ ไหมจะตำยช่วงวยั 5 หรือชว่ งไหมสกุ

การเกบ็ ไหมสุก 1. ไหมสกุ หมำยถึง หนอนไหมวยั 5 ท่ีกินใบหมอ่ นเตม็ ท่ีแล้ว ก็จะเริ่มสกุ พร้อมท่ีจะพน่เส้นใย ในวยั 5 ใช้เวลำประมำณ 5-6 วนั ไหมก็จะเร่ิมสกุ หยดุ กินใบหมอ่ น หำกเป็นไหมไทยก็จะสงั เกตได้ง่ำย คอื ลำตวั หนอนไหมจะเปล่ียนเป็นสีเหลืองใส เพรำะภำยของตวั หนอนไหมสว่ นท่ีเป็น silk-gland ก็จะเตม็ ไปด้วยสำรพน่ ใยไหม ซงึ่ ไหมไทยมีสีเหลืองจงึ ทำให้เหน็ ได้ชดัแตห่ ำกเป็นไหมลกู ผสมก็จะมีสีขำวใสโปร่งแสง ในระยะนีห้ นอนไหมพร้อมที่จะพน่ ใยไหมออกมำเพ่ือหอ่ ห้มุ ตวั เรียกวำ่ ไหมทำรัง แล้วหนอนไหมก็จะพฒั นำไปเป็นดกั แด้อยภู่ ำยในรังสภำพท่ีเหมำะสม คือ อณุ หภมู ิ ประมำณ 24 องศำเซลเซียส ควำมชืน้ ประมำณ 75 เปอร์เซน็ ต์ 2. กำรเก็บไหมสกุ เข้ำจอ่ ให้ทำกำรเก็บไหมสกุ โดยกำรใช้มือ นำไปใสล่ งในจอ่ ซง่ึ เป็นอปุ กรณ์สำหรับไหมทำรัง ปริมำณหนอนไหมตอ่ จอ่ จะต้องมีควำมเหมำะสมไมแ่ นน่ จนเกินไปเพ่ือหลีกเลี่ยงกำรเกิดรังแฝด ซง่ึ เป็นรังไหมชนิดหนง่ึ ของรังเสีย กำรเก็บไหมสกุ เข้ำจอ่ จะต้องทำกำรเก็บให้ทนั เวลำ คือ จะต้องเก็บไหมสกุ เข้ำจอ่ ก่อนที่ไหมสกุ จะพน่ เส้นใยทำรัง เพรำะจะกระทบตอ่ ผลผลิตรังไหม 3. กำรเก็บเก่ียวรังไหม ให้หนอนไหมทำรังอยใู่ นจอ่ ประมำณ 5-6 วนั จงึ ทำกำรเก็บรังไหมออกจำกจอ่ จำกนนั้ ก็นำรังไหมไปทำกำรสำวเส้นไหมตอ่ ไป

วิธีการสาวไหมกำรเตรียมรังไหม ต้องมีกำรคดั เลือกรังท่ีมีคณุ ภำพดีและเลว เพอ่ื ให้ได้เส้นไหมที่มีคณุ ภำพสม่ำเสมอต้มรังไหมก็เพอื่ ให้เส้นใยไหมคลำยตวั ออกอย่ำงเป็น ทำให้อ่อนตวั ดงึ เส้นใยออกได้งำ่ ย กำรสำวเส้นยืนต้องทำกำรหำเล่ือนเส้นใยให้ได้ก่อนจงึ จะนำเข้ำเครื่องสำว (ในรังปกติ 1 รังจะมีเง่ือนอยู่ 1 เส้นเท่ำนนั้ ) และกำรสำวไหมเส้นยืนจะต้องกำหนดของเส้นไหมอยทู่ ี่ 21 ดีเนียร์ แล้วนำมำควบเป็น 3 เส้น แล้วนำเส้นไหมท่ีสำวได้มำเข้ำเครื่องกรอ เข็ดหนง่ึ จะหนกั 130 กรัม ซงึ่ เส้นไหมที่ได้นีเ้รียกว่ำไหมดิบ