สิ่งแปลกปลอมและสารพิษ 59

ส่งิ แปลกปลอมเข้าตา หู จมูก คอ อ.ทพิ ย์สุดา เส็งพานิช

ส่งิ แปลกปลอมเข้าตา- ห้ามขยตี้ า- ใช้นา้ สะอาดราดผ่านตาเบาๆจากหวั ตาไปหางตา เอียงตาด้านท่มี ีส่ิงแปลกปลอมอย่ดู ้านล่าง- เดก็ โตให้ลืมตาในนา้

ส่ิงแปลกปลอมเข้าตา (ถ้าล้างแล้วไม่หลุด)หนังตาล่าง หนังตาบน

สารเคมีเข้าตาตาท่มี ีสารเคมีอยู่ด้านล่าง ใช้นา้ ล้างอย่างน้อย 10 นาที

สารเคมีเข้าหู วิธีปฏิบตั ิ -อย่าแคะหู -หยอดนา้ มันมะกอก ,มะพร้าว หรือนา้ มีน ถ่วั เหลือง หรือนา้ อุ่น

ส่ิงแปลกปลอมเข้าจมูก-ส่ังนา้ มูกแรงๆ เอามือปิ ดจมูกด้านท่ไี ม่มีส่ิงแปลกปลอม-ถ้าส่ิงแปลกปลอมอย่ไู ม่ลึก ให้ใช้คีมคบี วัตถุนัน้ ออกมา โดยให้เดก็ก้มหน้าเล็กน้อย เพ่ือป้องกันส่ิงแปลกปลอมเข้าในจมูกมากขึน้

การสาลักส่งิ แปลกปลอมเข้าคอ และหลอดลมอาการ- ผู้ป่ วยจะมีอาการหายใจลาบาก ขนึ้ มาทนั ทที นั ใด- อาการไอ- stridor, wheezing

แนวทางการช่วยเหลือเบอื้ งต้น1. เดก็ ทุกกล่มุ อายทุ ม่ี ีการอดุ ก้นั ทางเดนิ หายใจไม่เตม็ ท่ี ยงั หายใจได้เอง พูดได้ ไอได้แรงดี ควรแนะนาให้เดก็ ไอแรง ๆ เพอื่ ให้วถั ุแปลกปลอมหลดออกมา ห้ามใช้นิว้ มือเข้าไปควานหาวตั ถุแปลกปลอมในปากและคอโดยที่ยงั มองไม่เห็น เพราะอาจดนั ให้วตั ถุแปลกปลอมทค่ี ้างอยู่ในคอเคล่ือนลกึ ลงไป ทาให้เกดิ การอุดก้นัทางเดนิ หายใจอย่างเตม็ ทไี่ ด

แนวทางการช่วยเหลือเบอื้ งต้น2. เดก็ อายตุ า่ กว่า 1 ปี ทม่ี อี าการแสดงของทางเดนิ หายใจอุดตนั เตม็ ที่ คือไอไม่ได้ ร้องไม่มเี สียง หายใจไม่สะดวก หน้าเขียวและอาจหมดสติ ให้ทาการช่วยเหลือวธิ ี “ five backblows and five chest thrusts” ตามข้นั ตอนดงั นี้

แนวทางการช่วยเหลือเบอื้ งต้น five back blows

แนวทางการช่วยเหลือเบอื้ งต้น ถ้าส่ิงแปลกปลอมยงั ไม่หลดุ ทา five back blows and five chest thrusts ซ้าไปเรื่อยๆ และรีบนาส่ง โรงพยาบาล five chest thrusts(ถ้าสิ่งแปลกปลอมยงั ไม่หลดุ )

แนวทางการช่วยเหลือเบอื้ งต้น3. เดก็ อายุมากกว่า 1 ปี ทม่ี อี าการแสดงของทางเดนิ หายใจอุดตนั ถ้าเดก็ รู้สึกตวั ควรให้เดก็ ไอออกมาถ้าทาได้ แต่ ไม่ควรใช้เวลานาน - กรณเี ด็กเลก็ ให้ทาคล้ายกบั five back blow - กรณเี ดก็ โต ให้ก้มศีรษะลง แล้วกดระหว่าง กระดูกสะบักติดต่อกนั 5 คร้ัง ตรวจดูในปาก ใช้นิว้ ล้วงถ้าเห็นสิ่งแปลกปลอม

แนวทางการช่วยเหลือเบอื้ งต้น3. เดก็ อายุมากกว่า 1 ปี ทม่ี อี าการแสดงของทางเดนิ หายใจอดุ ตนั ภายหลงั ช่วยเหลือข้างต้นแล้วไม่ดขี นึ้ และยงั รู้สึกตัว 3.1 Heimlich maneuver หรือ subdiaphragmatic abdominal thrusts มีข้ันตอนดงั นี้ Heimlich maneuver

แนวทางการช่วยเหลือเบอื้ งต้น3.2 abdominal thrusts สำหรับเดก็ ที่ไม่รู้สึกตวั อำยมุ ำกกวำ่ 1 ปี abdominal thrusts

กำรพยำบำลเดก็ ท่ีไดร้ ับสำรพษิ • ต้องรู้ว่าเป็ นสารพษิ ชนิดใด • จะเอาสารพษิ ออกจากร่างกายอย่างไร – อาเจียน – ล้างกระเพาะ (gastric lavage) – Activates charcoal – ยาระบาย – ยาต้านพษิ (Antidose)

กลุ่มของสำรพษิ• สารพษิ ท่เี ป็ นตะก่วั• สารพษิ กลุ่มกดั กร่อน• สารพษิ กลุ่มทาความสะอาด เสือ้ ผ้าและร่างกาย• สารพษิ ท่เี ป็ นไฮโดรคาร์บอน• สารพษิ ท่เี ป็ นยา• สารพษิ ท่เี ป็ นยาฆ่าแมลง

การพยายามเอาสารพษิ ออกจากร่างกาย 1. การทาให้อาเจียน : (ห้ามทาในคนหมดสต,ิ กนิ กรด-ด่างเข้มข้น และไฮโดรคาร์บอน) 1.1 การล้วงคอ ใช้นิว้ หรือของแขง็ 1.2 ให้ Syrup ipecac 2. การล้างท้อง : (ทาในคนหมดสติ หรือไม่อาเจยี นหลังให้ยา . การล้างท้องจะไม่ได้ผลในคนท่ีกนิ สารพษิ ไปนานเกนิ 4 ชม. ยกเว้น แอสไพริน หรือบาร์บทิ เู รท) 3. การให้สารนา้ ทางหลอดเลือดดา หรือยาท่ที าให้ปัสสาวะเป็ นด่าง 4. การล้างไต (hemodialysis) , การเปล่ียนถ่ายเลือด 5. การให้ Activated charcoal

สารพษิ ทเ่ี ป็ นตะกวั่ (สีทาต่างๆ,แบตรถยนต์,ถ่านไฟฉาย)• รับไว้ในโรงพยาบาล ถ้ามสี ารตะก่ัวในเลือดมากกว่า 40 ug/dl• มีพษิ ต่อหลายระบบในร่างการ (โลหติ ,ประสาท,ไต ฯลฯ)• มีผลต่อความเข้มข้นของเลือด Hct และ Hb จะต่า• ให้ล้างท้องถ้ามีสารตะก่วั ในกระเพาะอาหาร ให้รับประทานยาระบาย ถ้ามีอยู่ในสาไส้• ขบั สารตะก่ัว โดย succimer (chemat) เป็ นยากิน• ให้สารนา้ ทางหลอดเลือดดา

สารพษิ กล่มุ กดั กร่อน (สารพษิ ทีเ่ ป็ นกรดหรือด่างเข้มข้น) นา้ ยาล้างห้องน้า น้ายาซักผ้าข้าว• ถ้ากินสารท่เี ป็ นกรดแรง หรือด่างแรง ห้ามทาให้อาเจียน• ห้ามรับประทานหรือกนิ สารท่มี ีฤทธ์ิทาให้เป็ นกลาง เพราะจะทา ให้เกดิ ความร้อน เพ่มิ การทาลายเย่อื บุทางเดนิ อาหารมากขึน้• ทาให้เจือจาง โดยการด่มื นา้ หรือนม ประมาณ 1 แก้ว• ถ้ากนิ กรดแรงๆ ให้ Milk of magnesia หรือยาลดกรด

สารพษิ กล่มุ ทาความสะอาดเสื้อผ้า ผงซักฟอก,นา้ ยาซักแห้ง,สบู่• ถ้ากนิ นา้ ยาซักแห้ง รีบทาให้อาเจยี น เพ่อื ลดการดดู ซมึ สารพษิส่งรพ.ทนั ทเี พ่อื ล้างท้อง• ถ้ากินผงซกั ฟอกหรือสบู่ ไม่จาเป็ นต้องทาให้อาเจยี น เพราะจะ อาเจยี นจากฤทธ์ิของสารพษิ อย่แู ล้ว อาจต้องให้ยาแก้อาเจยี น

สารพษิ ทเี่ ป็ นไฮโดรคาร์บอน• ถ้ากนิ สารไฮโดรคาร์บอน เช่น เบนซนิ นา้ มันก๊าด –ห้ามล้างกระเพาะหรือทาให้อาเจยี น –อาจให้กนิ ถ่านบริสุทธ์ิเพ่อื จับกับนา้ มันก๊าด –ให้ออกซเิ จนถ้ามีเหน่ือย หายใจลาบาก –ถ้าเดก็ มีอาการเล็กน้อย หรือไม่มอี าการ การรักษาท่ดี ี ท่สี ุดคือสังเกตอาการอย่างใกล้ชิด

สำรพิษท่ีเป็ นยำ• ถ้ากนิ ยา paracetamol สาคัญป้องกันตบั ถูก ทาลาย –ทาให้อาเจียน โดยให้ Syrup of Ipecac – ล้ างกระเพาะ –ให้ antidose (N-acetyl systein) ก่อนให้ activated charcoal –ให้สารนา้ ทางหลอดเลือดดา –ถ้ามีตับวาย อาจพจิ ารณาเปล่ียนถ่ายเลือด

สำรพิษที่เป็ นยำ• ถ้ากนิ ยา aspirin สาคัญป้องกันเลือดออกง่าย –ทาให้อาเจยี น หรือล้างท้อง –ให้activated charcoal –ให้ NaHco3 เพ่อื ให้ปัสสาวะเป็ นด่าง จะขับยาออก ได้ มากขนึ ้ –ให้สารนา้ ทางหลอดเลือดดา เพ่อื เร่งการขับปัสสาวะ –ให้วติ ามนิ K ในรายท่มี ภี าวะเลือดออกง่าย –ถ้ารุนแรงอาจต้องเปล่ียนถ่ายเลือด หรือ dialysis



สารพษิ ทเ่ี ป็ นยาฆ่าแมลง• รีบทาให้อาเจยี น หรือล้างท้อง• ให้ถ่านบริสุทธ์ิ และยาระบาย เพ่อื ขับถ่ายสารพษิ• ยาแก้พษิ atropine sulfate, 2-PAM (protopam=pralidoxime) ถ้ารุนแรงมาก ให้ยาสองตวั ร่วมกัน• สารนา้ ทางหลอดเลือดดา

ข้อห้ามของการกระตุ้นให้อาเจียน 1. ผ้ปู ่วยทีไ่ มร่ ู้สกึ ตวั 2. กินสารทร่ี ะคายเคืองหรือทาลายเยื่อบุ เชน่ กรด-ดา่ ง 3. กินสตริคนนิ 4. กินนา้ มนั เบนซนิ , นา้ มนั ก๊าด 5. เด็กอายนุ ้อยกวา่ 6 เดอื น

ข้อห้ามของการล้างท้อง• กินสารท่รี ะคายเคืองหรือทาลายเย่ือบุ เช่น กรด ด่าง• ผู้ป่ วยท่กี าลังชัก ถ้าจาเป็ นต้องควบคุม การชักก่อน• กนิ ไฮโดรคาร์บอน เช่น นา้ มนั ก๊าด

ตำรำงยำแกส้ ำรพษิ (Antidote ) ของสำรพษิ ต่ำงๆ สำรพิษ Antidote (ยำแกส้ ำรพษิ )Paracetamol (Acetaminophen) N-acetyl systeine (Fluimucil)Oganophosphate เช่น Parathion Atropine, Pralidoxime chloride(2-PAM)Amphetamine ChlorpromazineIron DesferoxamineMethyl alcohol Ethyl alcoholParaquat Fuller’s earthOpiate (เช่น Heroin) NaloxoneCyanideตะกวั่ (lead) , สำรหนู, ปรอท NitritesCO100% SuccimerWarfarinHadol oxygenPlasil Vitamin K Diphenhydramine หรือ Benadryl Diphenhydramine หรือ Benadryl

Thank you for your attention