รายงานการไปราชการ สัมมนาของกระทรวงวัฒนธรรม ร่วมกับ มหาวิทยาลัยศิลปากร

1รายงานการไปราชการ ของนางสาวศศิธร ติณะมาศเรือ่ ง สัมมนาทางวชิ าการ : เทดิ พระเกียรติ ๖๐ พรรษา สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา ฯ สยาม บรมราชกุมารี เรอ่ื ง “การบริหารทรัพยากรสารสนเทศเชงิ สร้างสรรค์ : การจัดการสมดุลระหว่าง เอกสารทรงคณุ ค่ากับเทคโนโลยีสมัยใหม่” จัดโดย กระทรวงวัฒนธรรม ร่วมกับ มหาวิทยาลัยศิลปากรวันท่ี 19 ธันวาคม 2558เวลา 8.30 – 16.30 น.สถานท่ี โรงแรมรอยัล ซิต้ี กรงุ เทพมหานคร******************************************************************************************************สาระการประชุม 1. Keynote Speaker โดย ศ.ดร. นิยะดา เหลา่ สุนทร ราชบัณฑิต ศาสตราจารย์สาขาวรรณคดีไทยคณะมนุษยศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์และกรรมการจัดทาพจนานุกรมศพั ท์วรรณคดไี ทย หวั ข้อ“เอกสารทรงคุณค่า คลังแห่งปัญญาไทย” วิทยากรไดเ้ ลา่ ถึงเอกสารท่ีทรงคุณคา่ ซ่ึงเกี่ยวข้องกับประวัติศาสตร์ไทย และการใช้ภาษาสานวนโบราณในหนงั สือเกา่ อาทิ พระราชพิธีสิบสองเดือน ไตรภูมพิ ระร่วง 2. Keynote Speaker โดย รองศาสตราจารย์ ยืน ภูว่ รวรรณ นักวิจัยดีเด่นแหง่ ชาติ และผู้ทรงคุณวฒุ ิพเิ ศษ สานักบรกิ ารคอมพวิ เตอร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ หวั ขอ้ “เทคโนโลยีสมยั ใหม่กับระบบจัดการและให้บริการเอกสาร” วิทยากรได้กล่าวถึง บทบาทของเทคโนโลยที ่ีมีส่วนสาคญั อย่างมากในการจัดการและให้บริการเอกสารท่ีมคี ณุ ค่า โดยเฉพาะปัจจบุ ันวงจรชีวิตในสังคมเมือง มีการเปล่ียนแปลงชีวิตไปสู่ Smart อาทิ Smart cities,Smart economy, Smart Living, Smart governance จากจุดทข่ี ้อมูล (Data) มคี วามสาคญั ในยุคอุตสาหกรรมเฟื่องฟู มาสู่ข้อมลู ท่ีนาเทคโนโลยีมาช่วย(Information Technology) ในยคุ Informatization จนถงึ ยุค Datafication หรอื ยุคท่ีมีแนวโน้มการใช้

2เทคโนโลยีทันสมัยมาช่วยในการดาเนินชีวิตหลายด้านมาก และแปลงสารสนเทศไปสรู่ ปู แบบสารสนเทศที่มีคุณค่ามากข้ึน บทบาทของนักสารสนเทศ นกั สารสนเทศจะตอ้ งมีการปรับตัว และสิ่งสาคญั คือ ตอ้ งมีการทาดิจทิ ัลจากต้นฉบับเพ่อื เก็บไว้ในอนาคตนักวชิ าการนักวิจัย อาจจาเป็นต้องค้นคว้าเอกสารเก่าๆ ตัวอยา่ งเช่น ตารายาสุมนไพร วรรณกรรมพระราชนิพนธ์ รวมถึงเหตกุ ารณส์ าคญั ของบ้านเมือง จากหนงั สือพิมพห์ รอื ภาพยนตร์ เทคโนโลยีจึงมีความสาคญั สาหรับการจัดเก็บเอกสาร

3เทคโนโลยีสมัยใหม่มีส่วนอยา่ งมากในการจัดการชิ้นส่วนดิจิทลั

4 เอกสารในรปู แบบดิจิทัลเม่ือจัดเกบ็ ไว้ในแหลง่ จัดเก็บ ต้องมีกาหนดตวั ระบุวัตถุดิจิทัล (DOI) 3. การเสวนาเรือ่ ง “การจัดการสมดุลระหว่างเอกสารทรงคุณค่ากับเทคโนโลยีสมยั ใหม่” วิทยากรโดยคุณนัยนา แยม้ สาขา ผู้อานวยการสานักหอจดหมายเหตุแห่งชาติ อาจารย์ พฒุ วรี ะประเสริฐ อดีตอธิการบดีมหาวทิ ยาลัยศิลปากร และอาจารย์พเิ ศษ คณะโบราณคดี มหาวิทยาลัยศลิ ปากร คณุ กนกอรศักดาเดช ผู้อานวยการหอสมุดแห่งชาติ ผู้ดาเนินรายการโดย อาจารย์ ดร.อุเทน วงศ์สถิต คณะโบราณคดีมหาวทิ ยาลัยศิลปากร

5คอลเล็คชั่นทรัพยากรท่ีทรงคุณค่าของสานักหอสมุด มหาวิทยาลัยศลิ ปากร ฐานข้อมูลโปสเตอร์นิทรรศการศิลปะ

6 ฐานข้อมูลภาพเก่าของมหาวิทยาลัยศิลปากร (SU Gallery) ผู้อานวยการหอสมุดแหง่ ชาติ ไดก้ ลา่ วถึงการบริหารจัดการเอกสารที่ทรงคุณค่าของหอสมุดแห่งชาติ ท่ีประกอบด้วย เอกสารโบราณ หนงั สือ-วารสาร- หนังสือพมิ พห์ ายาก สอื่ โสตทัศนวัสดุ ค่มู ือและหนังสือองค์ความรู้ต่างๆ ต้องมีการจัดเก็บ อนรุ ักษ์และสงวนรกั ษาทรัพยากรดังกลา่ ว และมกี ารสรา้ งคลังสง่ิ พิมพใ์ นลักษณะหอ้ งจัดเกบ็ ทรพั ยากรที่เปน็ ตัวเล่ม ส่วนการอนรุ กั ษ์และสงวนรักษาทรพั ยากรทมี่ ีคณุ ค่า ต้องมีการทาซ้า อาจโดยการถ่ายไมโครฟลิ ม์ การสแกน ทาสาเนา

7 ตัวอย่าง ฐานขอ้ มูลเอกสารที่ทรงคณุ คา่ ของหอสมุดแห่งชาติ ส่วนผู้อานวยการสานักหอจดหมายเหตุแหง่ ชาติ ไดบ้ รรยายถึงภารกิจของหอจดหมายเหตุแห่งชาติว่าได้มีการจัดเกบ็ ทรัพยากรที่มคี ณุ คา่ ของชาติไว้หลายประเภทดังนี้

8 การจัดเก็บเอกสารโบราณที่ทรงคุณค่า มรี ะเบียบข้อกฎหมายท่ีเก่ียวข้องซึ่งควรศกึ ษา อาทิ พรบ.จดหมายเหตแุ หง่ ชาติ พ.ศ. 2556 พรบ. ข้อมูลข่าวสาร พ.ศ 2540 ระเบียบสานกั นายกรฐั มนตรีว่าด้วยงานสารบรรณ พ.ศ 2526 และ พ.ศ 2548

9 ตัวอย่างการนาเทคโนโลยีมาใช้ในงานจดหมายเหตุ สว่ นการจัดการฐานข้อมูลของหอจดหมายเหตแุ ห่งชาติ มฐี านข้อมูลไว้ให้บริการ คือ 1. ฐานข้อมูลจากโครงการอัครดุริยศิลปินราชสดุดี 84 พรรษา และ 2. ฐานข้อมูลเอกสารโสตทัศนจดหมายเหตุ ประเภท ภาพนิง่ แผนท่ี แผนผัง แบบแปลนตา่ งๆ ตัวอย่าง ฐานข้อมูลของหอจดหมายเหตุแห่งชาติ

10 ปัจจบุ ันยงั ได้มโี ครงการนาเทคโนโลยีมาใช้ในการใหบ้ ริการ อาทิ บริการสบื ค้นเอกสารโสตทัศนจดหมายเหตผุ ่านระบบอินเตอร์เน็ต และอุปกรณ์พกพา สมาร์ทโฟน แทบเล็ต สิ่งที่ได้จากการประชุม 1. ไดร้ ับความรู้เก่ียวกบั การจัดการเอกสารโบราณ เอกสารหายากท่ีทรงคุณคา่ จากหนว่ ยงานที่ดาเนินการด้านนี้โดยเฉพาะ รวมท้ังได้รู้จักแหล่งสารสนเทศเก่ียวกับเอกสารทรงคุณค่ามากข้ึน ซ่ึงอาจจะเป็นประโยชน์ต่อการให้บริการแกผ่ ู้ใช้ได้ 2. ได้ทราบและเห็นความสาคัญของการนาเทคโนโลยีสมัยใหมม่ าใชใ้ นการจัดการงานจดหมายเหตุและจัดการเอกสารโบราณทม่ี ีคุณค่า สามารถนามาประยุกต์ใช้กบั งานของสานักหอสมุดได้ สิง่ ท่ีจะนามาใช้ในการพฒั นางาน นามาใช้ในการวางแผนเตรียมการสาหรับงานจัดการสารสนเทศในคอลเล็คชั่นพิเศษ เช่นทรัพยากรเกี่ยวกับสมเด็จพระนเรศวรมหาราชและข้อมูลท้องถิ่นพิษณุโลก รวมถึงทรัพยากรสารสนเทศที่มีคณุ คา่ อนื่ ๆ ทม่ี อี ย่ใู นห้องสมุด*************************