วันเข้าพรรษา

6 กรกฎาคม 2563 เป็นวนั สาคัญท่พี ระสงฆเ์ ถรวาท จะอธิฐานว่าจะพกั ประจาอยู่ ณ ท่ใี ดทีห่ นึง่ ตลอดฤดฝู นเป็นเวลา 3 เดือน ตามทพี่ ระธรรมวนิ ยั ได้บัญญตั ไิ ว้โดยไมไ่ ปคา้ งแรมทอ่ี ืน่ สง่ เสรมิ การอา่ นโดย ห้องสมดุ ประชาชนอาเภอคาเขอ่ื นแก้วและหอ้ งสมุดประชาชน “เฉลมิ ราชกุมารี” จงั หวัดยโสธร

ประวัตแิ ละความเป็นมาของวนั เข้าพรรษา 1. สว่ นทเี่ ก่ียวกบั พระพทุ ธเจ้า เมื่อครั้งที่สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงประทับอยู่ ณ วัด เวฬุวัน เมืองราชคฤห์ แคว้นมคธ มีเหตุการณ์ เกิดขึ้นคือ พวกชาวบ้าน กลุ่มหน่ึงพากันกล่าวตาหนิพระสงฆ์ในพระพุทธศาสนาว่า ช่างไม่รู้จักกาลเวลาเสียเลยพา กันจารกิ ไปเรอื่ ยๆ ไม่หยุดยัง้ แม้ในระหว่างฤดูฝนบางครั้งก็ไปเหยียบข้าวกล้าของชาวนาเสียหาย ขณะที่พวกนิครนถ์ นักบวชในศาสนาอ่ืนและฝูงนกยังหยุดพักผ่อนไม่ท่องเท่ียงไปในฤดูฝนเช่นนี้ เร่ืองน้ีทราบถึงพระพุทธเจ้าในกาล ต่อมา พระองค์จึงทรงรับส่ังให้พระสงฆ์ประชุมพร้อมกันตรัสถามจนได้ความเป็นจริงแล้วจึงทรงบัญญัติเรื่องการ เขา้ พรรษาไวว้ า่ อนชุ านามิ ภิกขะเว อปุ ะคันตงุ แปลว่า \"ภิกษทุ ้ังหลาย เราอนญุ าตให้พวกเธออยจู่ าพรรษา“ พระสงฆ์ท่ีเข้าจานาพรรษาแล้วจะไปค้างแรมที่อ่ืนไม่ได้ แต่หากมีกรณีจาเป็น 4 ประการต่อไปนี้ ภิกษุผู้อยู่พรรษา สามารถไปคา้ งท่ีอืน่ ได้ โดยไมถ่ ือวา่ เป็นการขาดพรรษา แต่ตอ้ งกลับมาภายในระยะเวลา 7 วนั คอื ไปรักษาพยาบาล 1. ภิกษุ หรอื บิดามารดาทเี่ จบ็ ป่วย 2. ไประงบั ไม่ให้ภกิ ษสุ ึก 3. ไปเพ่ือธุระของสงฆ์ 4. ทายกนมิ นต์ไปฉลองศรัทธาในการบาเพญ็ กุศลของเขา

2. การถือปฏบิ ตั วิ นั เขา้ พรรษาในประเทศไทย สมัยกอ่ นประชาชนส่วนใหญ่มอี าชพี เกษตรกรรม จะเรมิ่ ทาไร่ทานาปกั ดาขา้ วกล้าก่อนพรรษากาลพอ พระสงฆ์ เข้าพรรษากจ็ ะเสรจ็ งานในไร่นา ยอ่ มมเี วลาว่างมาก ประกอบกบั การคมนาคมไปมาระหวา่ งสถานทต่ี า่ งๆ ก็ไมค่ อ่ ย สะดวก เนือ่ งจากฝนตกชุกและน้าขน้ึ เจงิ่ นอง เตม็ แมน่ า้ ลาคลองทว่ั ไปชาวบ้านจงึ ถือโอกาสเขา้ วัดถวายทาน รักษาศีล ฟงั ธรรมและเจรญิ ภาวนาเพิ่มพูนบญุ กุศลกนั มากข้นึ ตามประวตั ศิ าสตร์ พทุ ธศาสนกิ ชนชาวไทย ได้เริม่ บาเพญ็ กุศลเน่ืองในเทศกาลเข้าพรรษาน้ี ตงั้ แตส่ มยั กรงุ สโุ ขทยั เป็นราชธานี ดงั ขอ้ ความในศลิ าจารกึ ของพ่อขุนรามคาแหงมหาราชว่า \"พอ่ ขนุ รามคาแหงเจ้าเมอื งสโุ ขทยั น้ีท้งั ชาวแมช่ าวเจา้ ทั้งท่วยป่วั ทว่ ยนาง ลูกเจา้ ลกู ขนั ทัง้ ส้ินท้งั หลายทงั้ หญิง ทง้ั ชายฝงู ทว่ ยมศี รัทธาในพทุ ธศาสน์ มกั ทรงศลี เม่ือพรรษาทุกคน\" นอกจากการรักษาศลี แล้ว พุทธศาสนิกชนไทย ในสมยั สโุ ขทัยนัน้ ยังได้บาเพ็ญกศุ ลอนื่ ๆดงั รายละเอียดปรากฏ อยู่ในหนังสอื นางนพมาศ พอสรุปได้ดงั นี้ เมอ่ื ถึงเดอื น ๘ ก็มพี ระราชพธิ อี าษาฒมาส พระภิกษุสงฆ์ทุกรปู จะได้เขา้ จาพรรษา ในพระอารามต่างๆ พระบาทสมเดจ็ พระเจา้ อยหู่ วั มีรับส่ังให้จัดแจงเสนาสนะถวาย พร้อมทง้ั บริขารอันควรแก่สมณะบรโิ ภค เช่น เตียงตัง่ เส่อื สาด ผ้าจานาพรรษา อาหารหวานคาวยารกั ษาโรค และธปู เทียนจานาพรรษา เพ่ือบชู าพระรตั นตรัยในพระอาราม หลวงท่ัวราชอาณาจักร แมช้ าวเมืองสุโขทยั กบ็ าเพญ็ กศุ ลเช่นนใี้ นวดั ประจาตระกลู ของตน

ความสาคญั ของวันเขา้ พรรษา วนั เข้าพรรษานีม้ คี วามสาคัญต่อพทุ ธศาสนิกชนและเปน็ วนั สาคญั ของพระพุทธศาสนาด้วยเหตุผลดังนี้ 1. พระภกิ ษจุ ะหยดุ จารกิ ไปยังสถานที่อ่นื ๆแต่จะเขา้ พักอยู่ประจาในวัดแห่งเดยี วตามพุทธบัญญัติ 2. การทพี่ ระภกิ ษุอยปู่ ระจาท่ีนานๆ ย่อมมโี อกาสไดส้ งเคราะหก์ ลุ บุตรที่ประสงคจ์ ะอปุ สมบทเพื่อศกึ ษา พระธรรมวินยั และสงเคราะห์พทุ ธบริษทั ทว่ั ไป 3. เปน็ เทศกาลท่ีพระพทุ ธศาสนิกชนงดเวน้ อบายมุขและความชว่ั ตา่ งๆ เชน่ การดื่มสุราสิ่งเสพตดิ และการ เที่ยวเตร่เฮฮา เปน็ ตน้ 4. นอกจากเปน็ เทศกาลทีพ่ ทุ ธศาสนิกชนงดเวน้ อบายมขุ และความชั่วต่างๆ แล้วในช่วงเวลาพรรษา พุทธศาสนกิ ชนทว่ั ไปจะบาเพญ็ ทาน รกั ษาศลี ฟังธรรม และเจริญภาวนามากข้นึ

พธิ ที างศาสนา การบาเพญ็ กุศลเน่ืองในเทศกาลเขา้ พรรษานีย้ งั มีประเพณีสาคัญอยู่ 2 ประเพณี ควรนามากล่าวไว้ ณ ท่นี ้ี ดงั นี้ 1. ประเพณีแห่เทียนพรรษา ประเพณนี ้ีคงเกิดขน้ึ จากความจาเปน็ ทว่ี า่ สมยั กอ่ นยังไม่มีไฟฟ้าใชก้ ันดังปจั จุบัน เมือ่ พระสงฆ์จาพรรษารวมกนั มากๆ ก็จาตอ้ งปฏบิ ัตกิ จิ วัตรเชน่ การทาวตั รสวดมนต์เชา้ มืดและตอนพลบคา่ การศกึ ษาพระปรยิ ตั ิธรรมกิจกรรม เหล่าน้ลี ้วนตอ้ งการแสงสว่างโดยเฉพาะ แสงสว่างจากเทียนทพ่ี ระสงฆ์จุดบูชาพระรัตนตรยั และเพ่ือต้องการใช้แสง สว่างโดยตรงด้วยเหตนุ ้พี ุทธศาสนิกชนจงึ นิยมหล่อเทียนตน้ ใหญ่ กะวา่ จะจดุ ไดต้ ลอดเวลา 3 เดือนไปถวายพระภิกษุ ในวัดใกล้ๆ บา้ นเปน็ พุทธบชู า เทียนดงั กล่าวเรียกว่า เทียนจานาพรรษา ก่อนจะนาเทียนไปถวายนี้ ชาวบ้านมักจัดเปน็ ขบวนแหแ่ หนกนั ไปอย่างเอิกเกรกิ สนุกสนานเรยี กว่าประเพณี แห่เทียนจานาพรรษาดังขอสรปุ เน้ือหาจากหนงั สือนางนพมาศ ดังน้ี เมอื่ ถงึ วนั ขนึ้ 14 ค่า ท้งั ทหารบกและทหารเรอื กจ็ ดั ขบวนแห่เทยี นจานาพรรษา ทงั้ ใสค่ านหาบไปและลงเรือประดิษฐานอยใู่ นบุษบกทองคาประดบั ธงทิว ตกี ลอง เป่าแตรสงั ข์ แหไ่ ป ครั้นถงึ พระอารามแลว้ ก็ยกต้นเทยี นน้ันเขา้ ไปถวายในพระอุโบสถหอพระธรรม และพระวหิ ารจุด ตามใหส้ ว่างไสวในที่น้นั ๆ ตลอด 3 เดอื น ดังนที้ ุกพระอาราม

2. ประเพณีถวายผ้าอาบนา้ ฝน การถวายผา้ อาบนา้ ฝนนี้ เกดิ ข้ึนแตส่ มยั พุทธกาล คือ มหาอบุ าสกิ า ชือ่ วา่ วสิ าขาไดท้ ูลของพระบรม พุทธานุญาตให้พระสงฆ์ ไดม้ ผี า้ อาบนา้ สาหรบั ผลดั เปลี่ยนเวลาสรงน้าฝนระหว่างฤดูฝน นางวิสาขาจึงเปน็ สตรี คนแรกที่ได้ถวายผ้าอาบนา้ ฝนแด่พระสงฆ์ ดว้ ยเหตุนี้ เม่ือถึงวนั เขา้ พรรษา พทุ ธศาสนกิ ชน ต้งั แตส่ มัยกรงุ สุโขทยั ราชธานี จงึ นิยมนาผา้ อาบนา้ ฝน ไปถวายผ้าอาบนา้ ฝนถวายพระสงฆผ์ ้จู ะอย่พู รรษา พร้อมกบั อาหารและเครือ่ งใช้ท่จี าเป็นต่างๆ แม้ในปัจจบุ นั พุทธศาสนิกชนไทยกค็ งยังปฏิบัตกิ จิ กรรม อย่างน้ีอย่บู างวัดมกี ารแจกฎกี านดั เวลา ประกอบพธิ ีถวายผา้ อาบน้าฝน (วัสสกิ สาฎก) หรอื ผา้ จานาพรรษาและเครื่องใช้อื่นๆ ณ ศาลาบาเพ็ญกศุ ลของวัดใกลบ้ ้าน

ส่งเสรมิ การอา่ นโดย หอ้ งสมดุ ประชาชนอาเภอคาเขื่อนแกว้ และห้องสมดุ ประชาชน “เฉลิมราชกมุ ารี” จงั หวดั ยโสธร