Heart

การพยาบาลมารดาท่เี ปน็ โรคหัวใจ โรคหัวใจท่พี บบอ่ ยทสี่ ดุ เรยี งตามลาดับดงั น้ี ■ Rheumatic heart disease ■ Congenital heart disease ■ Coronary heart disease 2

ผลกระทบ ■ ต่อมารดา ► การวินิจฉยั โรคยากข้ึน อตั ราการตายเพ่ิมข้ึน ► การดาเนินโรคเลวลง เกดิ heart failure ได้ ► โอกาสเกิด bacterial endocarditis สงู ข้ึน ■ ต่อทารก ► การแทง้ การคลอดกอ่ นกาหนด ทารกตายในครรภ์ ► น้าหนกั แรกเกดิ นอ้ ยกว่าปกติ3

อาการและอาการแสดง 7. Arrhythmia 1. หอบเหน่ือย นอนราบ 8. Chest pain ไมไ่ ด้ 9. Diastolic murmur 2. หอบเหน่ือยเป็นพัก ๆ ,Systolic murmur ช่วงกลางคืน 10. Noctural cough , 3. Cyanosis Hemoptysis 4. Clubbing of finger 5. เสน้ เลอื ดดาทคี่ อโปง่ 11. Syncope 6. Cardiomegaly4

การจาแนกลักษณะอาการและความรุนแรง โดยอาศัย The New York Heart Association(NYHA) classification system Class I ไม่มีการจากดั physical activity สามารถทากิจกรรมตามปกติโดย ไมม่ ีอาการออ่ นเพลีย หอบเหน่ือย ใจสน่ั อาการเจ็บอก (angina pain) หรืออาการที่บง่ ถงึ cardiac insufficiency Class II มีการจากดั ของ physical activity เลก็ น้อย และจะสบายเวลาพกั แต่ถ้าทากิจกรรมตามปกตจิ ะเร่ิมมอี าการเหนื่อย ใจสน่ั หรือ เจ็บอก (angina pain) Class III มีการจากดั ของ physical activity มาก และจะสบายเวลาพกั แต่ถ้าทากิจกรรมตามปกติเพียงเลก็ น้อยจะเร่ิมมีอาการเหนื่อย ใจสน่ั หรือ เจ็บอก (angina pain) Class IV ไม่สามารถทา physical activity ใด ๆ แม้ขณะพกั ก็จะมีอาการ หอบเหน่ือย ใจสนั่ หรือ เจ็บอก ได้5

การดแู ลรักษา ⊙ระยะก่อนตั้งครรภ์ ใหค้ าแนะนาและคาปรกึ ษาตั้งครรภ์ได้หรือไม่ ประเมิน 1.ชนิดของโรคหวั ใจ 2. Functional Class ( Class III และ IV ไม่แนะนาใหต้ ั้งครรภ์ )6

การดแู ลรักษา (ต่อ) ⊙ ระยะตง้ั ครรภ์  Class I , II High-Risk Clinical ANC  Class III , IV แนะนายุติการตัง้ ครรภ์ (ถา้ ตอ้ งการมีบุตร ให้สง่ ต่อยังสถานพยาบาลทมี่ ศี ักยภาพ เพยี งพอ)7

การดูแลรกั ษา (ต่อ) การปอ้ งกันภาวะแทรกซ้อนทจ่ี ะทาให้หวั ใจทางานมากขนึ้ การป้องกันภาวะหวั ใจล้มเหลว และการตดิ เชอ้ื น้าหนักตลอดการตัง้ ครรภ์ไมค่ วรเกนิ 10 กิโลกรมั ลดอาหารเคม็ ลดการออกกาลงั กายทรี่ นุ แรง หลกี เล่ยี งการใชย้ าโดยไมจ่ าเปน็ งดด่ืมสรุ าและสูบบหุ ร่ี พักผอ่ นใหเ้ พียงพอ การรับประทานยา เชน่ Digitalis , Diuretic8

การดูแลรักษา (ต่อ)  Second Stage * ชว่ ยคลอด F/E , V/E * การ C/S ทาเฉพาะมีขอ้ บง่ ช้ี * การให้ยาช่วยการหดรัดตัวของมดลูก : oxytocin  ระยะหลงั คลอด * ให้พกั ผอ่ นใน 24 ชม.อาจเกดิ ภาวะหวั ใจวายได้ การให้นมลกู สามารถให้ไดถ้ ้าไมเ่ หน่ือยมาก การใหย้ าปฏชิ ีวนะ * การคุมกาเนิด ทาหมันกรณมี ีบุตรพอแลว้ ประมาณ 1-2 สปั ดาห์หลงั คลอด อาจให้สามที า ไม่ควรใชย้ า ฉดี หรอื ยาเม็ด ไม่ควรใส่ห่วง9

การดแู ลรักษา (ตอ่ ) ⊙ ระยะคลอด ให้คลอดขณะอายุ 38–39 สัปดาห์ (นดั Induction)  การดูแลระหว่างเจบ็ ครรภ์คลอด * Painless Labour : Continuous Epidural anesthesia * ให้นอนตะแคงศรี ษะสงู * การวัดสญั ญาณชีพ เพือ่ ป้องกนั ภาวะหัวใจล้มเหลว * การให้ O2 canular * การใหย้ า digitalis , diuretic10

■ การดแู ลผูค้ ลอดท่เี ป็นโรคหวั ใจลดการทางานของหัวใจและป้องกนั การตดิ เช้อื 11

ลดการทางานของหัวใจ - ไม่เรง่ คลอดโดยใช้ oxytocin เพราะเม่อื มดลูกหดรดั ตัวถ่ี เลอื ดจะไหลกลบั เขา้ หวั ใจมาก หวั ใจ ทางานหนกั - ควรหลกี เลีย่ งยาแกป้ วดเช่น morphine อาจให้ Pethidine หรอื ยาเฉพาะท่ี Pudendal/spinal /Epidural Block (กรณหี วั ใจวายช่วยโดยใช้Morphine) - ขณะเจ็บครรภน์ อนทา่ Semirecumbent - หลีกเลีย่ งทา่ คลอดทีท่ าใหเ้ ลอื ดกลับเขา้ สหู่ วั ใจ เชน่ Lithotomy นอนหงายชันเขา่ - เลือกวธิ คี ลอดที่ไมท่ าให้ออกแรงมาก เช่น ใชค้ มี - หลังคลอดไมใ่ ช้ยา Ergotamine (methergin ) ควรใช้ oxytocin - ปอ้ งกันการตกเลือดหลงั คลอด - ยาละลายล่ิมเลอื ด ไดแ้ ก่ Heparin **Coumadin (“Warfarin) หา้ มใช้นอกจากนปี้ ระเมินอาการ thrombosis, congestive heart failure (CHF)

ปอ้ งกันการติดเช้ือ ■ - หลีกเลีย่ งการเจาะถุงน้า หากจาเปน็ สามารถทาได้ตอนท้ายๆของ Active Phase - พจิ ารณาใหย้ าปฏชิ วี นะ - ไม่แนะนาการใส่ห่วง เพราะเพ่ิมอุบตั กิ ารณ์การติดเช้ือ (ไม่แนะนาการใช้ยาคุมดว้ ย).....................................................................................................................................................ซอ่ื สัตย์ รบั ผดิ ชอบ มวี นิ ยั



การวเิ คราะหส์ ถานการณ์ ท่ี 315

ผคู้ ลอด G2P0A1 อายุครรภ์ 37 สปั ดาห์ ญาตินาส่งร.พ.ดว้ ยเรือ่ งเจ็บครรภ์ มอี าการหอบเหนอ่ื ย นอน ราบไม่ได้ แรกรับ T 37 องศาเซลเซียส ชพี จร 100 คร้ัง/นาที หายใจ 32 ครงั้ /นาที ความดนั โลหติ 130/80 มม.ปรอท ฟงั เสยี งหัวใจได้ diastolic murmur ตรวจภายในพบปากมดลกู 7ซ.ม.บาง 100 % สว่ นนา 0 ถุงนา้ ยงั อยู่ I=6 นาที D= 35 วนิ าที ควรปฏบิ ัตอิ ยา่ งไร ก. เจาะถงุ นา้ ข. ให้oxytocin เร่งคลอด ค. ใหย้ า morphine ง. กระตุน้ ให้ถ่ายปสั สาวะ.....................................................................................................................................................ซ่อื สตั ย์ รบั ผิดชอบ มีวินยั

ขอ้ ง. กระตุ้นใหถ้ ่ายปสั สาวะ -วินิจฉยั วา่ ผคู้ ลอดมอี าการของโรคหัวใจ เช่น หอบเหนอื่ ย นอนราบ ไมไ่ ด้ ตรวจพบ diastolic murmur ชีพจร 100 ครง้ั /นาที หายใจ 32 ครัง้ /นาที (อาการอน่ื ๆเช่น ออ่ นเพลีย เสน้ เลือดดาที่คอโป่งพอง บวมกดบ๋มุ ) -วินิจฉัยแยกจากหญงิ ต้ังครรภอ์ ายุครรภม์ ากๆตามปกติ(จากโจทย์ 37 wk) ทีอ่ าจมอี าการเหนื่อยนอนราบไมไ่ ด้.....................................................................................................................................................ซ่อื สตั ย์ รบั ผิดชอบ มวี ินยั

ตวั อยา่ งขอ้ วนิ จิ ฉยั การพยาบาล มีโอกาสเกดิ ภาวะหวั ใจวาย เน่ืองจากการทางาน ของหวั ใจมากข้ึนทง้ั ในระยะตงั้ ครรภ์ ระยะ คลอด และระยะหลงั คลอด ทารกในครรภเ์ สีย่ งต่อการขาด O2 เน่ืองจาก ปรมิ าณโลหิตที่ไหลเวียนจากมารดาสทู่ ารก ลดลง วิตกกงั วล / กลวั เก่ียวกบั โรคที่มีผลต่อตนเอง และทารกในครรภ์18 ผปู้ ่ วยมีขอ้ จากดั ในการวางแผนครอบครวั