e-book

ความสัมพนั ธ์ระหว่างวรรณคดกี บั จติ รกรรมไทย จิตรกรรมไทย หมายถงึ ภาพเขียนทม่ี ีลกั ษณะเป็นแบบอยา่ งของไทยที่แตกต่างจากศลิ ปะของชนชาตอิ ่นื อยา่ ง ชดั เจน ถงึ แม้จะมีอทิ ธพิ ลศิลปะของชาตอิ ืน่ อย่บู ้าง แต่ก็สามารถดดั แปลง คลค่ี ลาย ตดั ทอนหรือเพมิ่ เตมิ จนเป็นเอกลกั ษณ์ เฉพาะของตนเองได้อย่างสวยงาม ลงตวั น่าภาคภมู ิใจและมวี ิวฒั นาการทางด้านรูปแบบ และวธิ ีการมาตลอดจนถึงปัจจุบนั ซง่ึ สามารถพฒั นาตอ่ ไปอีกในอนาคต จติ รกรรมไทยเป็นลกั ษณะอดุ มคติเป็นภาพ ๒ มติ ิ โดยนาสิ่งใกล้ไว้ตอนล่างของภาพ สง่ิ ไกลไว้ตอนบนของภาพ ใช้สีแบบเอกรงค์ คอื ใช้หลายสี แตม่ ีสีทโ่ี ดดเดน่ เพียงสีเดยี ว ลายไทย เป็นสว่ นประกอบของภาพเขียนไทยใช้ตกแต่งอาคาร ส่ิงของ เคร่ืองใช้ต่างๆ เคร่ืองประดบั ฯลฯ เป็นลวดลายทม่ี ีช่ือเรียก ตา่ งๆกันซง่ึ นาเอารูปร่างจากธรรมชาตมิ าประกอบ เช่น ลายกระหนก ลายกระจงั ลายประจายาม ลายเครือเถา เป็นต้น หรือ เป็นรูปทีม่ าจากความเชือ่ และคตนิ ยิ ม เชน่ รูปคน รูปเทวดา รูปยกั ษ์ รูปสตั ว์ เป็นต้น จติ รกรรมไทย เป็นวิจิตรศิลป์ อยา่ งหนึง่ ซึ่งส่งผลสะท้อนให้เห็นวัฒนธรรมอนั ดงี ามของชาติ มีคณุ ค่าทางศลิ ปะและเป็นประโยชน์ตอ่ การศึกษาค้นคว้า เรื่องทเ่ี กีย่ วกบั ศาสนา ประวตั ศิ าสตร์ โบราณคดี ชวี ิตความเป็นอยู่ วฒั นธรรมการแต่งกาย ตลอดจนการ แสดงการเลน่ พนื ้ เมอื งตา่ งๆ ของแตล่ ะยุคสมยั และสาระอ่นื ๆ ทป่ี ระกอบกนั เป็นภาพจติ รกรรมไทย งานจิตรกรรมให้ ความรู้สึกในความงามอนั บริสทุ ธนิ์ า่ ชนื่ ชม เสริมสร้างสนุ ทรียภาพขึน้ ในจิตใจมวลมนุษย์ชาติได้โดยทวั่ ไป :: ววิ ฒั นาการของงานจิตรกรรมไทย แบง่ ออกตามลกั ษณะรปู แบบทางศิลปกรรม ท่ปี รากฏในปัจจบุ นั มอี ยู่ ๒ แบบ ::

๑.จติ รกรรมในสมัยอยุธยา ส่วนใหญ่จะเกย่ี วเน่อื งกบั พระพุทธศาสนา ในระยะแรกได้รับอิทธิพลมาจากศลิ ปะแบบลพบุรี สโุ ขทยั และลงั กา รวมอยู่ด้วย โดยจะมีบางภาพท่ีมลี กั ษณะแข็งและหนกั ใช้สดี า ขาว และแดง มกี ารปิดทองบนภาพบ้างเลก็ น้อย เช่น ภาพเขียนบนผนงั ในกรุพระปรางคว์ ดั ราชบูรณะ ซึ่งสร้างขึน้ สมยั สมเดจ็ พระบรมราชาธริ าชท่ี ๒ (เจ้าสามพระยา) แตร่ ะยะ หลงั จิตรกรรมในสมยั อยธุ ยามกั เป็นภาพวาดเกยี่ วกบั เรื่องไตรภูมิ ซ่งึ มภี าพพุทธประวตั ปิ ระกอบ ตงั้ แต่สมยั สมเดจ็ พระเชษฐาธิราชจนถึงสิน้ สดุ สมยั อยุธยาจิตรกรรมอยุธยาแสดงให้เห็นถงึ ลกั ษณะของจติ รกรรมไทย บริสทุ ธิอ์ ยา่ งสมบูรณ์ สีทวี่ าดนิยมใช้หลายสี นยิ มปิดทองลงบนรูปและลวดลาย เเตก่ ารเขียนภาพต้นไม้ ภเู ขา และนา้ แสดง ให้เห็นอิทธิพลของศลิ ปะจีนอย่บู ้าง ๒.จิตรกรรมไทยแบบร่ วมสมยั จิตรกรรมไทยร่วมสมยั (Thai Contemporary Painting)เป็นผลมาจากความเจริญก้าวหน้าทาง วิทยาการของโลก ความเจริญทางการศึกษา การคมนาคม การพาณิชย์ การปกครอง การรับรู้ข่าวสารความเป็นไปของโลกที่ อยหู่ ่างไกล ฯลฯ เหล่านลี ้ ้วนมีผลต่อความรู้สึกนึกคดิ และแนวทางการแสดงออกของศิลปินในยุคตอ่ ๆมาซ่งึ ได้พฒั นาไปตาม สภาพแวดล้อมความเปลยี่ นแปลงของชวี ติ ความเป็นอยู่ ความรู้สึกนกึ คดิ และความนิยมในสงั คม สะท้อนให้เห็นถงึ เอกลกั ษณ์ใหม่ของวฒั นธรรมไทยอีกรูปแบบหนง่ึ อย่างมีคณุ คา่ เชน่ เดียวกนั สาหรับลกั ษณะเก่ียวกบั จิตรกรรมไทยร่วมสมยั นนั้ ส่วนใหญเ่ ป็นแนวทางเดียวกันกบั ลกั ษณะศิลปะแบบตะวนั ตกในลทั ธิต่างๆตามความนยิ มของศลิ ปินแตล่ ะคน

จิตรกรรมไทยแบบประเพณี จิตรกรรมไทยแบบประเพณ(ี Thai Traditional Painting) เป็นศิลปะท่มี คี วามประณีตสวยงามแสดง ความรู้สกึ ชวี ิตจติ ใจและความเป็นไทย ที่มีความอ่อนโยน ละมนุ ละไม สร้างสรรคส์ บื ต่อกันมาตงั้ แตอ่ ดตี จนได้ลกั ษณะ ประจาชาติ มลี กั ษณะประจาชาติทีม่ ลี กั ษณะเเละแบบรูปแบบเป็นพิเศษ นยิ มเขยี นบนฝาผนงั ภายในอาคารท่เี ก่ียวกบั พระพุทธศาสนาและอาคารท่ีเกยี่ วกับบคุ คลชนั้ สงู เช่น โบสถ์ วหิ าร พระท่นี งั่ วงั บนผนื ผ้า บนกระดาษ และบนสิง่ ของ เครื่องใช้ตา่ งๆโดยเขยี นด้วยสฝี ุ่น ตามกรรมวธิ ีของช่างเขยี นไทยแตโ่ บราณ เนอื ้ หาทเ่ี ขยี นมักเป็นเรื่องราวเก่ียวกบั อดตี พทุ ธ พทุ ธประวตั ิ ทศชาตชิ าดก ไตรภูมิ วรรณคดแี ละชีวติ ไทย พงศาวดารตา่ งๆ สว่ นใหญ่นิยมเขียนประดบั ผนงั พระอโุ บสถ วิหารอนั เป็นสถานทีศ่ กั ด์ิสทิ ธิ์ประกอบพธิ ีทางศาสนา ลกั ษณะจติ รกรรม ไทยแบบประเพณีเป็นศลิ ปะแบบอดุ มคติ(Idealistic)ผนวกเข้ากบั เรื่องราวทีก่ ่ึงลกึ ลบั มหศั จรรย์ ซึ่งคล้ายกบั งาน จิตรกรรมในประเทศแถบตะวนั ออกหลายๆประเทศ เชน่ อินเดยี ศรีลงั กา จนี และญี่ป่นุ เป็นต้น เป็นภาพที่ระบายสีแบนเรียบ ด้วยสคี ่อนข้างสดใส เเละมกี ารตดั เส้นภาพเป็น ๒ มติ ิ ให้ความรู้สกึ เพียงด้านกว้างและด้านยาว ไมม่ คี วามลกึ ไมม่ กี ารใช้ แสงและเงามาประกอบ จิตรกรรมไทยแบบประเพณมี ีลกั ษณะพเิ ศษในการจดั วางภาพแบบเล่าเร่ืองเป็นตอนๆตามผนงั ช่องหน้าตา่ งโดยรอบ โบสถ์ วหิ าร และผนงั ด้านหน้าและหลงั พระประธาน ภาพจติ รกรรมไทยมกี ารใช้สีแตกต่างกันออกไปตามยคุ สมยั ทัง้ เอกรงค์ และพระหรุ งค์ โดยเฉพาะการใช้สหี ลายๆสีแบบพหุรงคน์ ิยมมากในสมยั รัตนโกสินทร์ เพราะได้สีจากตา่ งประเทศท่เี ข้ามา ติดต่อค้าขายด้วย ทาให้ภาพจติ รกรรมไทยมีความสวยงามและสสี นั ทีห่ ลากหลายมากขนึ ้ รูปแบบลกั ษณะตวั ภาพในจิตรกรรมไทยซ่งึ จิตรกรรมไทยได้สร้างสรรค์ออกแบบไว้เป็นรูปอดุ มคติท่ีแสดงออกทาง ความคิดให้สมั พนั ธ์กบั เนอื ้ เรื่องและความสาคญั ของภาพ เช่น รูปเทวดา นางฟา้ กษตั ริย์ นางพญา นางรา จะมลี กั ษณะเดน่ งามสง่าด้วยลีลาอนั ชดช้อย แสดงอารมณ์ความรู้สึกปิตยิ นิ ดี หรือโศกเศร้าเสียใจด้วยอากปั กริ ิยาท่าทาง ถ้าเป็นรูปยกั ษ์ มาร กแ็ สดงออกด้วยทา่ ทางท่ีบึกบึน แขง็ ขนั ส่วนพวกวานรแสดงความลงิ โลด คล่องแคล่ววอ่ งไวด้วย ลลี าทว่ งท่าและหน้าตาสาหรับพวกชาวบ้านธรรมดาสามญั ก็จะเน้นความตลกขบขนั สนุกสนานร่าเริงหรือเศร้าเสยี ใจออก ทางใบหน้า ส่วนช้าง ม้าเหล่าสตั ว์ทงั้ หลายก็มีรูปแบบแสดงชวี ิตเป็นธรรมชาติ ซึ่งจิตรกรไทยได้พยายามศึกษา ถ่ายทอดอารมณ์ สอดแทรกความรู้สกึ ในรูปแบบได้อย่างลึกซงึ ้ เหมาะสม สวยงาม เป็นเอกลกั ษณ์เฉพาะของชนชาติไทยที่น่าภาคภูมใิ จ สมควรจะได้อนรุ กั ษ์สบื ทอดให้เป็นมรดกของชาตสิ ืบไป

ความสาคัญของจิตรกรรมไทย จติ รกรรมไทย เป็นแหล่งรวบรวมข้อมลู แบบสหวทิ ยาการ ถือได้วา่ เป็นแหลง่ ขุมความรู้โดยเฉพาะเร่ืองราวจากอดีตท่ี สาคญั ยิง่ แสดงให้เห็นถึงความเป็นชนชาตทิ ี่มีอารยธรรมอันเกา่ แก่ยาวนาน ประโยชน์ของงานจิตรกรรมไทย นอกจากจะให้ความสาคญั ในเร่ืองคณุ คา่ ของงานศลิ ปะแล้วยงั มคี ณุ คา่ ในด้าน อื่นๆอกี มาก ดงั นี ้ ๑.คณุ ค่าในทางประวตั ิศาสตร์ ๗.คณุ ค่าในการศึกษาประเพณีและวฒั นธรรม ๒.คณุ ค่าในทางศลิ ปะ ๘.คณุ คา่ ในการศึกษาเรื่องทศั นคตคิ า่ นยิ ม ๓.คณุ ค่าในเรื่องการแสดงเชอื ้ ชาติ ๙.คณุ ค่าในการศกึ ษานิเวศวิทยา ๔.คณุ ค่าในทางสถาปัตยกรรม ๑๐.คณุ คา่ ในการศกึ ษาเรื่องราวทางพุทธศาสนา ๕.คณุ ค่าในเชงิ สงั คมวิทยา ๑๑.คณุ ค่าในทางเศรษฐกจิ การทอ่ งเท่ียว ๖.คณุ คา่ ในด้านโบราณคดี วิเคราะห์ความสัมพนั ธ์ระหว่างวรรณคดีกับจิตรกรรมไทย จติ รกรรมได้กอ่ ให้เกดิ ความชนื่ ชมและความประทบั ใจต่อกวี กวไี ด้ถา่ ยทอดความช่ืนชมนนั้ ลงในวรรณคดอี ยา่ งแจม่ ชดั เเละได้รบั ความรู้และความบนั ดาลใจจากวรรณคดีไปสร้างสรรค์งานของตนอย่างมากมาย วธิ กี ารอนุรักษ์ สืบสาน และเผยแพร่ ส่งเสริมให้ทกุ คนเหน็ คณุ ค่าร่วมกันรกั ษาเอกลกั ษณ์ทางวฒั นธรรมของชาตแิ ละของท้องถ่นิ สร้างทศั นคติ ความรู้ ความเข้าใจวา่ ทุกคนมหี น้าที่เสริมสร้าง ฟืน้ ฟู เเละการดแู ลรกั ษาสภาพแวดล้อมทางธรรมชาติ เเละทางวฒั นธรรมที่เป็น สมบตั ขิ องชาติ และมผี ลโดยตรงของความเป็นอยขู่ องทุกคน จัดทาโดย นางสาวพมิ พ์วไิ ล สาธิตพทิ ักษ์ ม.4/6 เลขท่ี 17