เซลล์ของสิ่งมีชีวิต

ส่ิงมีชวี ิตทกุ ชนิ ดประกอบด้วยหน่ วยยอ่ ยเล็ก ๆ เรยี กว่า เซลล์ ซง่ึ มีทัง้ ประกอบด้วยเซลล์เดยี ว หรอื ประกอบข้ึนมาหลายเซลล์ ดงั น้ี ส่ิงมีชีวิตเซลล์เดียว (Unicellular organisms) ส่ิงมชี ีวิตหลายเซลล์ (Multicellular organisms)

ส่ิงมชี ีวติ เซลล์เดียว (Unicellular organisms) จ ะ ป ร ะ ก อ บ ด้ ว ย เ ซ ล ล์ เ พี ย ง เ ซ ล ล์ เ ดี ย ว ที่มีนิวเคลียส โดยสารในนิวเคลียสจะกระจายอยู่ ทว่ั เซลล์ โครงสร้างภายในเป็นแบบง่าย ๆ พบได้ ทงั้ ในน้าและบนบก ดา้ รงชีวิตอยา่ งอิสระ

ส่ิงมชี ีวติ เซลลเ์ ดยี ว (Unicellular organisms) สิ่งมีชีวิตเซลล์เดียวมีลักษณะในการด้ารงชีวิต เหมือนสิ่งมีชีวิตหลายเซลล์ โดยสิ่งมีชีวิตเซลล์เดียว สามารถทา้ กิจกรรมต่าง ๆ เช่น กนิ อาหาร ย่อยอาหาร หายใจ เคลือ่ นที่ สืบพันธ์ุ เปน็ ตน้

ตวั อยา่ งส่ิงมีชวี ติ เซลลเ์ ดยี ว เชน่ อะมีบา พารามีเซยี ม ยกู ลีนา ยสี ต์ แบคทเี รยี https://sites.google.com/site/biologyamoebathailand/thakhwam-rucak-kab-xamiba/say-phanthu-thi-phb

อะมบี า (amoeba) เป็นโปรโตซวั สามารถ เคลือ่ นไหวไดด้ ้วย ส่ วนของลาตัว ท่ียน่ื ออกมาชว่ั คราว เรยี กว่า เท้าเทียม (pseudopods) https://sites.google.com/site/sellphuchtang/5-yeux-hum-sell-cell-membrane

พารามีเซียม (paramecium) เซลล์มีรูปร่างคล้ายรองเท้าแตะ ด้านข้างมีร่องปาก มีขนสั้นอยู่ รอบเซลล์ช่วยในการเคล่ือนท่ีได้ อย่างรวดเร็วสืบพันธ์ุได้ทั้งแบบ ไม่อาศัยเพศและอาศัยเพศพบ อยู่ทว่ั ไปในแหลง่ นา้ จืด Paramecium/kar-raksa-dulyphaph-khxng-phuch-ni-na/ https://kingdomoflifeblog.wordpress.com/2016/12/03/kingdom-protista-2/paramecium/

ยกู ลีนา (euglena) เปน็ โปรโตซวั ท่มี ีคลอโรพลาสต์ สามารถสังเคราะห์ดว้ ยแสง สร้างอาหารเองได้ เซลล์มลี กั ษณะเรียวยาว ดา้ นหนา้ มีแส้ 1 เสน้ ชว่ ยโบกพดั ช่วย เคล่อื นที่ พบอย่ทู ั่วไปในแหล่งน้า http://movement60.blogspot.com/2017/12/blog-post_20.html

แบคทเี รีย https://www.thaieditorial.com/รูปร่างและการเรยี งตัว มรี ูปรา่ งเป็น 3 แบบ คอื รูปทอ่ น ทรงกลม และ แบบเกลยี ว

ส่ิงมชี ีวติ หลายเซลล์ (Multicellular organisms) มี โ ค ร ง ส ร้ า ง ส ลั บ ซั บ ซ้ อ น แ ล ะ ป ร ะ ก อ บ ด้ ว ย เ ซ ล ล์ หลายเซลล์ โดยแต่ละเซลล์ทาหน้ าที่เฉพาะอย่าง ซง่ึ แต่ละ ชนิ ดกจ็ ะทาหน้ าทแี่ ตกต่างกนั ไป แต่มีการประสานกันของ เซลล์ทั้งหมดที่ประกอบกันเป็นอวัยวะและระบบต่าง ๆ ซง่ึ ทาให้ส่ิงมชี วี ิตนั้น ๆ สามารถดารงชวี ิตอยไู่ ด้

ตวั อย่างส่ิงมชี วี ิตหลายเซลล์ (Multicellular organisms) เชน่ สไปโรไจรา ไฮดรา รา พืช สัตว์ คน

รู ปร่างของเซลล์ มีความสั มพันธ์กับหน้ าท่ีของ เซลล์ เน่ื องจากเซลล์มีลักษณะเฉพาะและถูกควบคุม ด้วยยีน (Gene) ทาให้เซลล์มีลักษณะรู ปร่างแตกต่าง กันตามกิจกรรมท่ีทาหรอื ตาแหน่ งและหน้ าท่ีของเซลล์ น้ั น ๆ เชน่ ในรา่ งกายคนเราเซลล์ของส่ิงมีชวี ิตไม่ว่าจะ เป็นพืชหรอื สัตวจ์ ะแตกต่างกนั ออกไป

เซลล์ขนราก (Root hair cell) จะมกี ารสร้างขนรากย่ืนเข้าไป ในดินเพื่อดูดน้าและแร่ธาตุ โดยขนรากท่ีย่ืนออกมานั้นจะ มีพ้ืนที่ผิวเพ่ิมข้ึน ท้าให้ราก สามารถดูดน้าและแร่ธาตุได้ มากข้ึน https://www.slideshare.net/dnavaroj/ss-16268017

เซลล์คุม (Guard cell) พบในพืชทุกชนิดยกเว้นพืชใต้ น้าจะไมม่ ีเซลลค์ ุม เซลล์คุม ท้าหน้าที่ในการ เปิด-ปิดปากใบ เพ่ือควบคุม การคายน้า https://sites.google.com/site/biologybypnru58/5

เซลล์เม็ดเลอื ด (blood cell) เซลล์เม็ดเลือดแดง (Red blood cell) เซลล์เม็ดเลือดขาว (White blood cell) https://www.honestdocs.co/how-do-we-increase-red-blood-cells https://sites.google.com/site/rabbhilweiynlohit11/

เซลล์เมด็ เลอื ดแดง (Red blood cell) เ ซ ล ล์ เ ม็ ด เ ลื อ ด แ ด ง ข ณ ะ เ กิ ด ใ ห ม่ จ ะ มี นิ วเคลียส แต่เมื่อโตเต็มที่นิ วเคลียสจะสลาย ไป เซลล์เม็ดเลือดแดงมีลักษณะกลมแบน คล้ายจาน โดยบริเวณกลางเซลล์เว้าเข้าหา กั น ทั้ ง 2 ข้ า ง ภ า ย ใ น มี ฮี โ ม โ ก ล บิ น ซ่งึ เป็นสารสี แดงทาหน้ าที่รับออกซิเจนจาก https://www.honestdocs.co/how-do-we-increase-red-blood-cells ถุงลมไปเลี้ยงเซลล์ตามส่ วนต่าง ๆ ของ รา่ งกาย

เซลล์เมด็ เลือดขาว (White blood cell) มีหน้ าท่ีต่อต้านและทาลายเชอื้ โรค https://sites.google.com/site/rabbhilweiynlohit11/ ท่ีเข้าสู่ร่างกาย เซลล์เม็ดเลือดขาว เ ป ล่ี ย น แ ป ล ง รู ป ร่า ง ไ ด้ จึ ง ท า ใ ห้ สามารถแทรกออกจากเส้ นเลือด ไปทาลายเชอ้ื โรคท่เี ข้าสู่รา่ งกายได้

เซลล์ประสาท (Nerve cell) มี ห น้ า ที่ ส่ ง ก ร ะ แ ส ป ร ะ ส า ท จ า ก https://il.mahidol.ac.th/e-media/nervous/ch1/chapter1/part_3.html จุ ด ห น่ึ ง ไ ป ยั ง อี ก จุ ด ห น่ึ ง ภ า ย ใ น ร ะ บ บ ประสาท รู ปร่างและโครงสร้างของเซลล์ ประสาทประกอบด้วยส่ วนท่ีเป็นตัวเซลล์ (Cell body) ซง่ึ มีลักษณะค่อนข้างกลมและ ส่ ว น ที่ เ ป็ น แ ข น ง แ ย ก อ อ ก จ า ก ตั ว เ ซ ล ล์ เ รี ย ก ว่ า เ ด น ไ ด ร ต์ ( Dendrite) แ ล ะ แอกซอน (axon)

เซลล์กลา้ มเนื้อ (muscle cell) กล้ามเน้ื อเรยี บ กล้ามเน้ื อลาย กล้ามเน้ื อหัวใจ http://www.wangchan.ac.th/teacher_issue/t712/unit43.html

กลา้ มเน้ือเรียบ (smooth muscle) กล้ามเนื้ อเรยี บประกอบด้วยเซลล์ท่ีมี http://www.wangchan.ac.th/teacher_issue/t712/unit43.html ลั ก ษ ณ ะ รู ป ร่ า ง เ ป็ น เ ซ ล ล์ ย า ว ส่ วนหัวและส่ วนท้ายแหลมคล้ายรูป ก ร ะ ส ว ย แ ต่ ล ะ เ ซ ล ล์ มี นิ ว เ ค ลี ย ส อนั เดียวอย่ตู รงกลางเซลล์

กล้ามเน้ือเรยี บ (smooth muscle) พ บ อ ยู่ ต า ม อ วั ย ว ะ ภ า ย ใ น ข อ ง ร่า ง กา ย เช่น ผนั ง หล อ ด อา ห า ร ผ นั ง ก ร ะ เ พ า ะ อ า ห า ร ผ นั ง ล า ไ ส้ ผนั งมดลูก กล้ามเน้ื อหูรูดทม่ี า่ นตา http://www.wangchan.ac.th/teacher_issue/t712/unit43.html

กล้ามเน้ือเรียบ (smooth muscle) การทางานของกล้ามเน้ื อเรียบ อ ยู่ น อ ก อ า น า จ จิ ต ใ จ ร่า ง ก า ย ไมส่ ามารถควบคุมได้ http://www.wangchan.ac.th/teacher_issue/t712/unit43.html

กลา้ มเน้ือลาย (striated muscle) ทาหน้ าท่ีเคล่ือนไหวโดยตรง เชน่ http://www.wangchan.ac.th/teacher_issue/t712/unit43.html ก ล้ า ม เ น้ื อ แ ข น ก ล้ า ม เ นื้ อ ข า รู ป ร่ า ง ท ร ง ก ร ะ บ อ ก ย า ว ใ น เ ซ ล ล์ มี ห ล า ย นิ ว เ ค ลี ย ส การทางานจะอย่ใู นอานาจจติ ใจ

กลา้ มเน้ือหัวใจ (cardiac muscle) เป็นกล้ามเน้ื อของหัวใจโดยเฉพาะ http://www.wangchan.ac.th/teacher_issue/t712/unit43.html มีรูปรา่ งลักษณะเป็นทรงกระบอกโดย ส่ วนปลายของเซลล์ จะแตกแขนง เชื่อมโยงกับเซลล์ที่อยู่ใกล้เคียงกัน การทาง านข อง ก ล้ ามเนื้ อหั วใจอยู่ นอกเหนื ออานาจจติ ใจ

เซลล์ไข่ (Egg cell) มีเปลือกท่แี ขง็ แรงไว้ป้องกัน อันตราย และมีไซโทพลาซมึ สะสมอยมู่ าก

เซลลอ์ สุจิ (Sperm cell) มหี างยาวเรยี กวา่ Flagellum ไว้สาหรบั เคลอื่ นทไี่ ปหาเซลลไ์ ข่