การใช้ไฟฟ้าในชีวิตประจำวัน 2 พว22002 (ม.ต้น)

43 ขอ ควรรูเ กย่ี วกบั วงจรไฟฟา 1) การกดสวติ ช เพอื่ เปด ไฟ คอื การทําใหวงจรปด มีกระแสไฟฟาไหล 2) การกดสวติ ช เพือ่ ปดไฟ คอื การทําใหวงจรเปด ไมมกี ระแสไฟฟา ไหล 3) ไฟตก คอื แรงดนั ไฟฟาตก อาจมสี าเหตมุ าจากการท่ีโรงไฟฟาขัดของ หรือมีการใชไฟฟามากขนึ้ อยา งรวดเร็วภาพวงจรปด ภาพวงจรเปดกิจกรรมทา ยเรอ่ื งท่ี 2 วงจรไฟฟา(ใหผ เู รยี นไปทาํ กจิ กรรมเรื่องท่ี 2 ทสี่ มดุ บันทกึ กิจกรรมการเรียนรู)

44เรอ่ื งท่ี 3 สายดนิ และหลกั ดนิ 1. สายดนิ (Ground Wire) สายดิน คือ สายไฟท่ีตอเขากับเคร่ืองใชไฟฟา โดยการตอลงดิน เพ่ือใหสายดินเปนตัวนํากระแสไฟฟาที่อาจเกิดการร่ัวไหล จากเคร่ืองใชไฟฟาลงสูพ้ืนดิน เปนการปองกันไมใหไดร ับอันตรายจากกระแสไฟฟา สวนปลายของสายดินจะถูกฝงไวในดิน ดวยการรวมสายดินจากทุกจุดภายในบานมาไวท่ีตูควบคุมไฟฟา และตอสายอีกเสนจากตูควบคุมไฟฟาลงสูพ้ืนดิน สวนที่ถูกฝงไวในดินจะเปนแทงทองแดงเปลือย ไมมีฉนวนหุม ยาวประมาณ 6 ฟุต เรียกวา “หลักดิน” เน่ืองจากดนิ มีความช้ืนอยเู สมอ จึงทาํ ใหเกดิ ความตานทานไฟฟา ตํ่า กระแสไฟฟา จงึ ไมไ หลมาทาํ อนั ตราย สายดินมีไวเพื่อปองกันอันตรายที่เกิดจากไฟช็อตหรือไฟรั่ว เพราะหากเกิดไฟช็อตหรือไฟร่ัวขณะที่ใชงานอุปกรณชิ้นน้ัน กระแสไฟจะไหลเขาสูสวนที่เปนโลหะ ซึ่งถาสัมผัสโลหะของอุปกรณนั้น โดยท่ีไมมีการติดตั้งสายดินไว กระแสไฟฟาทั้งหมดก็จะไหลเขาสูตัวผูใชเคร่ืองใชไฟฟา อาจทําใหไดรับอันตรายและเสียชีวิตได แตถาท่ีบานมีการติดต้ังสายดินไวกระแสไฟฟาเหลา นน้ั กจ็ ะไหลผา นเขาไปท่สี ายดินแทน อันตรายตา ง ๆ ท่ีเกิดจากไฟชอ็ ตหรือไฟร่ัวก็จะไมเกิดขึ้น ท่ีเปนเชนน้ีเพราะวา สายดินทําหนาที่เหมือนทอนํ้าลนของอางลางจานในครัวเม่อื เปด น้าํ จนถงึ ทอนํา้ ลนแลว นา้ํ ก็จะไหลออกมาตามทอน้ัน น้ําจึงไมลน อาง 2. หลกั ดนิ (Ground Rod) หลักดิน คือ อุปกรณท่ีทําหนาท่ีนํากระแสไฟฟาท่ีร่ัวไหลจากเครื่องใชไฟฟาผานสายดินลงสพู ืน้ ดนิ โดยหลกั ดนิ จะมลี กั ษณะเปน แทงทรงกระบอก เสนผานศนู ยก ลาง 16 มิลลิเมตรและยาวไมนอยกวา 2.4 เมตร ทําจากวัสดุท่ีทนการผุกรอน เชน แทงทองแดงหรือแทงแมเหล็กหุม ทองแดง เปน ตน โดยหลักดินเปน องคป ระกอบท่สี าํ คญั ของระบบสายดิน ดังนี้ 1) เปน อปุ กรณปลายทางทจ่ี ะทาํ หนาทีส่ มั ผัสกับพ้ืนดิน 2) เปน สวนทจี่ ะทาํ ใหส ายดนิ หรืออุปกรณท่ตี อ ลงดนิ มีศักยไฟฟา เปน ศูนยเทากับดิน 3) เปน เสน ทางไหลของประจุไฟฟาหรอื กระแสไฟฟา ทจ่ี ะไหลลงสูพน้ื ดิน 4) เปนตัวกําหนดคุณภาพ อายุความทนทาน และความปลอดภัยของระบบการตอ ลงดินในระยะยาว

45 สายดนิ หลกั ดนิ ภาพสายดินและหลักดิน ภาพการตอ สายดิน สําหรับเคร่ืองใชไฟฟาที่แนะนําใหติดตั้งสายดิน เชน เคร่ืองทําน้ําอุนไฟฟา ตูเย็นเคร่อื งปรับอากาศ เครือ่ งซักผา เคร่อื งคอมพวิ เตอร เปนตน

46 จากการศกึ ษาความรูเก่ียวกับวงจรไฟฟาและอุปกรณไฟฟา สามารถนํามาใชตอระบบไฟฟา ภายในบานได ดงั ตัวอยา งในภาพ ภาพตวั อยางการตอ ระบบไฟฟา ภายในบานกิจกรรมทายเรอ่ื งที่ 3 สายดินและหลกั ดนิ(ใหผ เู รียนไปทาํ กจิ กรรมเร่ืองที่ 3 ท่ีสมุดบันทกึ กจิ กรรมการเรยี นรู)

47 หนว ยการเรียนรทู ี่ 4 การใชแ ละการประหยัดพลังงานไฟฟาสาระสาํ คญั ปจจุบันมนุษยพึ่งพาสิ่งอํานวยความสะดวกมากมาย โดยเฉพาะเครื่องใชไฟฟา จึงทําใหพลังงานไฟฟาเปน สงิ่ จําเปนในการดําเนินชีวิต ดังน้ันเพื่อใหการใชพลังงานไฟฟามีความปลอดภัยผใู ชจงึ ตองรูจักเครอ่ื งใชไ ฟฟา พรอ มท้งั เลือกใชไดอ ยางเหมาะสม และเพ่ือใหการใชพลังงานไฟฟาเกดิ ความคุมคาและประหยัด ผูใชตองรูจักวิธีการประหยัดพลังงานไฟฟา รวมถึงรูจักการคํานวณคาไฟฟาทใี่ ชในครัวเรอื นอยางถกู ตอ งเพอื่ วางแผนการใชพลงั งานไฟฟาในครวั เรอื นไดอยางคุมคาตวั ชวี้ ดั 1. อธิบายกลยทุ ธการประหยดั พลังงานไฟฟา 2. จําแนกฉลากเบอร 5 ของแทก บั ของลอกเลียนแบบ 3. ปฏิบัติตนเปน ผูประหยดั พลังงานไฟฟา ในครัวเรือน 4. เลือกใชเ คร่ืองใชไฟฟาไดเหมาะสมกับสถานการณท ก่ี าํ หนดให 5. อธิบายวิธีการดแู ลรักษาเคร่อื งใชไฟฟา ในครัวเรอื น 6. บอกองคประกอบของคาไฟฟา 7. คํานวณคา ไฟฟา ในครวั เรือนขอบขา ยเนื้อหา เร่ืองที่ 1 กลยุทธก ารประหยัดพลังงานไฟฟา 3 อ. เร่อื งท่ี 2 การเลือกซ้อื เลอื กใช และดูแลรักษาเครือ่ งไฟฟาในครัวเรือน เรอ่ื งท่ี 3 การคาํ นวณคา ไฟฟาในครัวเรอื นเวลาท่ใี ชใ นการศกึ ษา 30 ชั่วโมงส่ือการเรียนรู 1. ชุดวิชาการใชพลังงานไฟฟาในชีวิตประจําวนั 2 รหัสวิชา พว22002 2. สมดุ บันทกึ กิจกรรมการเรียนรู ประกอบชดุ วิชาการใชพ ลังงานไฟฟา ในชีวติ ประจําวัน 2 3. แผงสาธติ การตอวงจรไฟฟา

48เรอื่ งท่ี 1 กลยทุ ธก ารประหยดั พลงั งานไฟฟา 3 อ. พลังงานไฟฟาเปนส่ิงที่มีความจําเปนอยางหน่ึงในการดําเนินชีวิตของมนุษย และมีความตอ งการทเ่ี พม่ิ มากข้นึ อยางตอเนอื่ ง ในขณะที่เช้ือเพลิงประเภทฟอสซิลที่ใชในการผลิตไฟฟามีแนวโนมลดลงอยางตอเน่ือง อาจสงผลกระทบตอการขาดแคลนพลังงานไฟฟาในอนาคต ดังนั้นประชาชนควรตระหนักถงึ การใชพลังงานไฟฟา อยางประหยดั และรูคณุ คา การประหยดั พลังงาน คือ การใชพลังงานอยางมีประสทิ ธิภาพ และรูคุณคา การประหยัดพลังงานนอกจากชวยลดปริมาณการใชพลังงาน ซึ่งเปนการประหยัดคาใชจายของครัวเรือนและประเทศชาตแิ ลว ยงั ชวยลดปญหาผลกระทบจากสิ่งแวดลอมไดดวย กลยุทธหนึ่งของประเทศไทยท่ีประสบความสําเร็จดานการประหยัดการใชไฟฟาและพลังงานของชาติคือ กลยุทธประหยัดพลังงานไฟฟา 3 อ. ไดแก อุปกรณประหยัดไฟฟา อาคารประหยัดไฟฟา และอุปนิสัยประหยัดไฟฟา กลยทุ ธก ารประหยัดพลังงาน 3 อ. 1. กลยุทธ อ. 1 อปุ กรณป ระหยดั ไฟฟา กลยทุ ธ อ. 1 คอื อุปกรณประหยัดไฟฟา เปนการสงเสริมใหทุกครัวเรือนเปลี่ยนมาใชอุปกรณไฟฟาทม่ี ีประสทิ ธิภาพสูง ประหยัดไฟ กฟผ. จึงไดดําเนินโครงการ “ฉลากประหยัดไฟฟาเบอร 5 หรือ ฉลากเบอร 5” ซึ่งเปนการดําเนินงานดานมาตรฐานประสิทธิภาพพลังงาน โดยใชฉลากแสดงระดับประสิทธิภาพไฟฟา ปจจุบันอุปกรณไฟฟาและเครื่องใชไฟฟาที่ติดฉลากเบอร 5มีหลายชนดิ เชน ตเู ยน็ เคร่อื งปรบั อากาศ พดั ลมไฟฟา หมอ หงุ ขา วไฟฟา และหลอด LED เปน ตน

49ภาพอปุ กรณไ ฟฟาที่ตดิ ฉลากประสิทธภิ าพสงู ภาพฉลากเบอร 5 ของแท

50 ปจจุบนั ฉลากเบอร 5 มีผูลอกเลยี นแบบเปนจํานวนมาก โดยมีการติดฉลากเลียนแบบหรือติดเพียงคร่ึงเดียว ซึ่งหาก กฟผ. ตรวจพบจะแจงดําเนินคดีตามกฎหมาย ท้ังน้ี กฟผ.ไดจดทะเบียนเครื่องหมายรับรองตามพระราชบัญญัติเคร่ืองหมายการคา หากบุคคลใดลอกเลียนแบบถอื วา มีความผิด สามารถสังเกตลักษณะของฉลากเบอร 5 ของปลอมได ดังภาพ ภาพฉลากเบอร 5 ของปลอม 2. กลยทุ ธ อ. 2 อาคารประหยดั ไฟฟา กลยุทธ อ. 2 คือ อาคารประหยัดไฟฟา เปนการสงเสริมใหผูประกอบการภาคธุรกิจและภาคอุตสาหกรรม เห็นความสําคัญและพรอมใจกันใชอุปกรณประหยัดไฟฟาที่มปี ระสทิ ธิภาพสูง พรอมกับการใชมาตรการตาง ๆ ที่เปนการประหยัดไฟฟา ไดแก การบริหารการใชไฟฟา การปรับปรุงระบบปองกันความรอนเขาสูอาคาร การใชระบบปรับอากาศประสิทธิภาพสงู การปรับปรุงระบบแสงสวาง และการจัดการอบรมใหความรูดานการใชพลังงานทัง้ นก้ี ารประหยัดพลงั งานไฟฟาในอาคารสามารถดําเนนิ การได ดงั น้ี 1) ออกแบบวางตําแหนงอาคาร ควรออกแบบใหดานยาวของอาคารหันหนาเขาหาทิศตะวันออกหรอื ทิศตะวันตก 2) ปลูกไมยืนตนใหรมเงาแกอาคาร พรอมทิ้งชายคาหลังคาหรือจัดทําแผงบังแดดชวยเสรมิ การบงั แดด

51 3) ออกแบบภูมิทัศนรอบอาคารเพ่ือลดความรอนเขาสูตัวอาคาร เชน ปลูกหญารอบอาคาร ขดุ สระนํา้ ตดิ ตง้ั น้ําพุ ดักลมกอนพดั เขา สูอาคาร และปลูกไมย นื ตนใหร มเงา เปน ตน 4) ใชวัสดุท่ีมีคุณสมบัติเปนฉนวนความรอน สะทอน หรือปองกันความรอนเปนผนังหลังคา และฝา เพดานของอาคาร 5) ใชวัสดุหรือนวัตกรรมที่ชวยระบายความรอน เชน ลูกระบายอากาศอลูมิเนียมทท่ี าํ งานโดยไมตอ งอาศยั พลงั งานไฟฟา 6) ใชระบบปรับอากาศ ชนิดประหยัดไฟ และแยกสวิตชเปด – ปดเฉพาะเครื่องเพื่อใหควบคมุ การเปด – ปดตามความตองการใชงานในแตล ะบริเวณ 7) ลดจํานวนพัดลมดูดอากาศ เพื่อปองกันการสูญเสียอากาศเย็นมิใหออกไปจากหอ งปรบั อากาศมากเกนิ ไป 8) ใชประโยชนจากแสงธรรมชาติในเวลากลางวันแทนแสงสวางจากไฟฟา เชนใชก ระเบอ้ื งโปรง แสง หนาตา งกระจกใส เปนตน 9) ใชหลอดไฟฟาแสงสวางชนิดเกิดความรอนนอยท่ีดวงโคม เชน หลอดฟลูออเรส-เซนต ลดความรอ นจากหลอดไฟฟา แสงสวา งโดยไมจาํ เปน 10) ใชอุปกรณนวัตกรรม คือ บัลลาสตอิเล็กทรอนิกส กับหลอดฟลูออเรสเซนตเพื่อยืดอายุการใชงานของหลอดไฟ และประหยัดคาไฟฟา รวมท้ังใชครอบโลหะสะทอนแสงเพอื่ ชวยเพิม่ ความสวางแกห ลอดไฟ 2 – 3 เทา โดยใชจ ํานวนหลอดไฟเทาเดิม 3. กลยทุ ธ อ. 3 อปุ นิสัยประหยัดไฟฟา กลยทุ ธ อ. 3 คือ อปุ นสิ ยั ประหยัดไฟฟา เปนการปลูกจิตสํานึกและอุปนิสัยใหคนไทยโดยเฉพาะอยางย่ิงเยาวชนไทย ใชพลังงานอยางมีประสิทธิภาพ ซ่ึงมีแนวปฏิบัติหลักในการประหยัดพลังงานไฟฟาในครัวเรอื น ดงั น้ี 1) ปดและถอดปลก๊ั ทกุ ครง้ั หลงั เสร็จสิน้ การใชงานเคร่ืองใชไฟฟา 2) หม่ันทาํ ความสะอาดเครอื่ งใชไ ฟฟาอยา งสม่าํ เสมอ 3) เลอื กขนาดของใชเครอื่ งใชไ ฟฟาใหเ หมาะสมกบั การใชง าน ท้ังนี้เครื่องใชไฟฟาแตละชนิดมีวิธีการใชงานเพ่ือประหยัดพลังงานไฟฟาท่ีแตกตางกันดังภาพ

52 ภาพวิธีการประหยดั ไฟฟากิจกรรมทา ยเรอื่ งท่ี 1 เรอ่ื งกลยทุ ธก ารประหยัดพลงั งานไฟฟา 3 อ.(ใหผูเ รยี นไปทาํ กจิ กรรมเรอื่ งที่ 1 ทส่ี มดุ บนั ทกึ กจิ กรรมการเรียนร)ู

53เรือ่ งท่ี 2 การเลือกซ้ือ เลือกใช และดูแลรักษาเครอ่ื งไฟฟาในครัวเรือน โดยทั่วไปเครื่องใชไฟฟาภายในครัวเรือน มักมีการใชพลังงานไฟฟาสูงเกือบทุกชนิดเพ่ือเปน การประหยดั และคุมคา ผใู ชจ ึงควรมีความรเู ก่ียวกบั การใชเ ครื่องใชไ ฟฟาอยางถูกวิธี ในท่ีนี้จะกลา วถงึ เคร่ืองใชไ ฟฟาที่มีใชท่ัวไปในครัวเรือน เชน เคร่ืองทําน้ําอุนไฟฟา กระติกน้ํารอนไฟฟาพัดลม โทรทศั น เตารีดไฟฟา ตเู ย็น เปน ตน1. เครอ่ื งทาํ นํา้ อนุ ไฟฟา เครื่องทํานา้ํ อนุ ไฟฟา เปนอุปกรณท ่ที ําใหนํ้ารอนข้ึน โดยอาศัยการพาความรอนจากขดลวดความรอนขณะที่กระแสนํ้าไหลผาน สวนประกอบหลักของเครื่องทําน้ําอุนไฟฟา คือขดลวดความรอน หรือเรียกวา ฮีตเตอร และอุปกรณควบคุมอุณหภูมิ หรือเรียกวาเทอรโมสตัทซ่งึ สว นประกอบแตล ะสวนมหี นา ที่แตกตางกัน ดงั น้ี 1) ขดลวดความรอน มีหนาท่ีใหค วามรอนกบั นา้ํ 2) อุปกรณควบคุมอุณหภูมิ มีหนาที่ตัดกระแสไฟฟาเม่ืออุณหภูมิของนํ้าถึงระดับท่ีตัง้ ไวฝาบน (ฝาครอบเคร่ือง) ฮีตเตอร ฟว ส (ปอ งกันไฟฟาลดั วงจร) เทอรโ มสตทั กระบอกทําความรอ น ESD (อุปกรณปอ งกัน จุดตอสายไฟเขาเคร่อื ง หลอดไฟ ไฟดูด) แสดงสภาวะ ไทแอก การทํางาน เซนเซอร ชุดควบคมุ (VR) ปุมเทส ESD ทางนํ้าเขา ทางน้ําออก ภาพสวนประกอบของเคร่ืองทํานา้ํ อนุ ไฟฟา

54 การใชเ คร่ืองทํานํา้ อนุ ไฟฟาอยางถกู วิธีและประหยดั พลังงาน 1) เลือกเครื่องทํานํ้าอุนไฟฟาใหเหมาะสมกับการใชงาน เคร่ืองทํานํ้าอุนท่ีใชโดยทั่วไปควรมขี นาดไมเกนิ 4,500 วัตต 2) ตง้ั อณุ หภมู ินํา้ ใหอ ยใู นชว ง 35 – 45 Cํ 3) ใชห ัวฝก บัวชนิดประหยัดนา้ํ จะประหยัดนํ้าไดถ ึงรอยละ 25 – 75 4) ใชเครื่องทําน้ําอุนไฟฟาท่ีมีถังน้ําภายในตัวเคร่ืองและมีฉนวนหุม เพราะสามารถลดการใชพลงั งานไดม ากกวา ชนดิ ทีไ่ มมถี งั นาํ้ ภายในรอยละ 10 – 20 5) ปดวาลว น้าํ ทุกคร้ังขณะฟอกสบูหรือสระผม 6) ปดวาลวนํา้ และสวติ ชท นั ทเี มอ่ื เลกิ ใชงาน การดแู ลรกั ษาเคร่อื งทํานํ้าอนุ ไฟฟา การดูแลรักษาเคร่ืองทํานํ้าอุนไฟฟาใหมีอายุการใชงานนานขึ้น ลดการใชพลังงานและปอ งกนั อบุ ัตเิ หตุ หรอื อันตรายทอี่ าจจะเกิดขึ้น มขี อควรปฏิบตั ดิ ังน้ี 1) หมั่นตรวจสอบการทาํ งานของเคร่ืองอยางสมํ่าเสมอ ใหมีสภาพพรอมใชงานโดยเฉพาะอยางยง่ิ ระบบความปลอดภัยของเคร่อื ง 2) ตรวจดูระบบทอ น้ําและรอยตอ ไมใ หม ีการรัว่ ซึม 3) เมือ่ พบความผดิ ปกตใิ นการทาํ งานของเครอ่ื ง ควรใหชางผูช ํานาญตรวจสอบ 4) ตอ งมกี ารตอ สายดิน คา ไฟฟา ของเครอ่ื งทํานํา้ อุนไฟฟา ขนาดตาง ๆ เม่ือใชง านเปน เวลา 1 ชวั่ โมงขนาดเครอ่ื งทํานํ้าอนุ ไฟฟา คาไฟฟา ตอ ช่วั โมงโดยประมาณขนาดเล็ก (3,000 – นอยกวา 5,000 วัตต) 13.20 บาทขนาดกลาง (5,000 – นอ ยกวา 8,000 วตั ต) 18.00 บาทขนาดใหญ (8,000 วตั ต ข้นึ ไป) 24.00 บาท

55 2. กระตกิ น้าํ รอ นไฟฟา กระตกิ นาํ้ รอ นไฟฟา เปน อปุ กรณในการตมน้ําใหรอน ประกอบดวยขดลวดความรอนอยดู า นลางของกระติก และอปุ กรณค วบคุมอุณหภมู ิเปน อปุ กรณค วบคุมการทาํ งาน เมือ่ กระแสไฟฟาไหลผานขดลวดจะเกิดความรอน และถายเทไปยังน้ําภายในกระติกทําใหนํ้ามีอุณหภูมิสูงขึ้นจนถึงจุดเดือด จากนั้นอุปกรณควบคุมอุณหภูมิจะตัดกระแสไฟฟาในวงจรหลักออกไป แตยังคงมีกระแสไฟฟาไหลผานขดลวดความรอน และแสดงสถานะนี้โดยหลอดไฟสญั ญาณอนุ จะสวา งขน้ึ เมือ่ อณุ หภมู ิของนํ้ารอนภายในกระติกลดลงจนถึงจุด ๆ หนึ่งอุปกรณควบคุมอุณหภูมิจะทํางานโดยปลอยใหกระแสไฟฟาผานขดลวดความรอนเต็มที่ทําใหนาํ้ เดอื ดอีกคร้ัง กระตกิ น้าํ รอนไฟฟาโดยทวั่ ไปที่มจี ําหนายในทอ งตลาดจะมขี นาดความจุต้ังแต 2 – 4ลิตร และใชกําลงั ไฟฟาระหวา ง 500 – 1,300 วตั ต ท่ีกดน้ํา ตวั หมุนล็อคทกี่ ดน้ํา ปมุ ล็อค ฝาปด ดานใน ตวั กระตกิ ดานในเคลือบ ดวยสาร Poly-Flon จุดบอกระดับน้ําสงู สดุ ท่ดี รู ะดับน้ํา ไฟแสดงการอนุ ไฟแสดงการตม ชอ งเสียบปลั๊กแมเหล็ก ภาพตดั ขวางกระตกิ นํ้ารอนไฟฟา การใชก ระติกนา้ํ รอนไฟฟาอยา งถกู วธิ แี ละประหยัดพลงั งาน 1) เลอื กซอื้ รนุ ที่มตี รามาตรฐานอตุ สาหกรรม (มอก.) 2) ใสนํ้าใหพอเหมาะกับความตองการหรือไมสูงกวาระดับท่ีกําหนดไว เพราะจะทําใหกระตกิ เกดิ ความเสียหาย 3) ระวังไมใหน้ําแหง หรือปลอยใหระดับนํ้าต่ํากวาขีดที่กําหนด เพราะจะทําใหเกดิ ไฟฟาลัดวงจรในกระติกนํา้ รอน

56 4) ไมควรเสียบปล๊ักท้ิงไวตลอดเวลา ควรถอดปล๊ักเม่ือเลิกใชนํ้ารอนแลว เพ่ือลดการสิ้นเปลืองพลังงาน แตหากมีความจําเปนตองใชนํ้ารอนเปนระยะ ๆ เชน ในที่ทํางานบางแหงทม่ี ีนํา้ รอ นไวสําหรบั เตรยี มเคร่อื งดื่มตอนรับแขก ก็ไมควรถอดปลั๊กออกบอย ๆ เพราะการดึงปลั๊กในแตละครั้งจะทาํ ใหอณุ หภมู ขิ องนํ้าคอ ย ๆ ลดลง กระติกน้ํารอนไมสามารถเก็บความรอนไดนานเม่อื จะใชง านใหมก ต็ อ งเสยี บปลก๊ั และเริ่มตมนํา้ ใหมซ ่งึ เปนการสน้ิ เปลืองพลังงาน 5) ไมนาํ สงิ่ ใด ๆ มาปดชอ งไอนา้ํ ออก 6) ตรวจสอบการทาํ งานของอปุ กรณค วบคุมอณุ หภมู ิใหอยูในสภาพใชงานไดเสมอ 7) ไมค วรตงั้ ไวในหองท่ีมีเคร่ืองปรบั อากาศ การดแู ลรกั ษากระตกิ นาํ้ รอนไฟฟา การดแู ลรักษากระติกนํ้ารอนไฟฟาใหมีอายุการใชงานนานขึ้น ลดการใชพลังงานลงและปองกันอุบตั เิ หตุ หรอื อันตรายท่ีอาจจะเกดิ ขน้ึ มีขอ ควรปฏบิ ัติ ดงั น้ี 1) หมัน่ ตรวจสายไฟฟาและข้วั ปลัก๊ ใหอยใู นสภาพพรอมใชง านอยูเ สมอ 2) ควรใชนํ้าสะอาดสําหรับตม เพื่อปองกันการเกิดคราบสนิมและตะกรันทผี่ วิ ดา นในกระติกน้าํ รอ นไฟฟา 3) หมั่นทําความสะอาดดา นในกระติกน้ํารอนไฟฟา ไมใหมีคราบตะกรัน เน่ืองจากตะกรันจะเปนตัวตานทาน การถายเทความรอนจากขดลวดความรอนไปสูนํ้า ทําใหเวลาในการตมนาํ้ เพิ่มขนึ้ เปน การสูญเสยี พลงั งานโดยเปลาประโยชน 4) การทาํ ความสะอาดสวนตาง ๆ ของกระติกนา้ํ รอ นไฟฟา (1) ตัวและฝากระติกน้ํารอนไฟฟา ใชผาชุบน้ําบิดใหหมาดแลวเช็ด อยา งระมดั ระวงั (2) ฝาปดดา นใน ใชน ้ําหรือนํ้ายาลางจานลา งใหสะอาด (3) ดานในกระติกนํ้ารอนไฟฟา ใชฟองนํ้าชุบนํ้าเช็ด และลางใหสะอาด ดวยน้ํา โดยไมราดน้ําลงบนสวนอื่นของตัวกระติก นอกจากภายใน กระติกน้ํารอนไฟฟาเทานั้น อยาใชของมีคมหรือฝอยขัดหมอขูดหรือขัด ตัวกระติกนํา้ รอนไฟฟา ดานใน เพราะจะทาํ ใหส ารเคลือบหลดุ ออกได

57 5) เม่ือไมตองการใชกระติกนํ้ารอนไฟฟา กอนเก็บควรลางดานในกระติกน้ํารอนไฟฟา ใหสะอาด และควาํ่ กระตกิ นํ้ารอนไฟฟา เพ่อื ใหน้าํ ออกจากตัวกระติกนํ้ารอนไฟฟา แลวใชผาเช็ดดา นในใหแหง ภาพกระติกนํา้ รอนไฟฟาคาไฟฟา ของกระตกิ นํ้ารอ นไฟฟา ขนาดตาง ๆ เม่อื ใชง านเปน เวลา 1 ชั่วโมงขนาดของกระตกิ น้ํารอ นไฟฟา คา ไฟฟา ตอโมงโดยประมาณ2 ลติ ร 2.40 บาท2.5 ลติ ร 2.60 บาท3.2 ลติ ร 2.88 บาท

583. พดั ลม พดั ลม เปนอุปกรณที่ชว ยในการหมุนเวียนอากาศ และระบายความรอนภายในบานซงึ่ ในปจจบุ นั พดั ลมท่ใี ชม หี ลากหลายลักษณะและประเภทขน้ึ อยกู ับการใชงาน สวนประกอบหลักของพัดลม ไดแ ก ใบพดั ตะแกรงหนา ตะแกรงหลัง มอเตอรไฟฟาสวติ ชควบคมุ การทํางาน และกลไกควบคมุ การหมุนและสาย ดังภาพ กลไกควบคมุ การหมุนและสา ย ใบพดัมอเตอรไฟฟา ตะแกรงหนา ตะแกรงหลงั ตวั ยดึ ใบพัดกับแกนมอเตอร เปด – ปด และปรบั ความแรง ของพดั ลม ภาพสวนประกอบหลักของพดั ลม การใชพ ดั ลมอยา งถกู วิธีและประหยดั พลงั งาน 1) เลือกใชความแรงของลมใหเหมาะกับความตองการ ความแรงของลมย่ิงมากยง่ิ ใชไฟฟามาก 2) ปดพัดลมทันทเี มอ่ื ไมใชง าน 3) ในกรณีที่พัดลมมีระบบรีโมทคอนโทรล ไมควรเสียบปล๊ักทิ้งไว เพราะจะมีไฟฟา เลยี้ งอุปกรณตลอดเวลา 4) ควรวางพดั ลมในที่ที่มอี ากาศถา ยเทสะดวก เพราะพดั ลมใชห ลกั การดดู อากาศจากบริเวณดา นหลังของตวั ใบพัด แลวปลอ ยออกสดู า นหนา ถาอากาศบริเวณรอบพัดลมมีการถายเทดีไมรอนหรืออับช้ืน ก็จะไดรบั ลมเย็นรูสึกสบาย และยังทําใหมอเตอรสามารถระบายความรอนไดดีเปน การยืดอายกุ ารใชงานอกี ดว ย

59 การดแู ลรกั ษาพดั ลม การดแู ลรกั ษาพัดลมอยางสมํ่าเสมอ จะชว ยใหพัดลมทาํ งานไดเตม็ ประสทิ ธิภาพ และยังชว ยยืดอายุการทาํ งาน มขี อ ควรปฏิบัติ ดังน้ี 1) ทําความสะอาดเปน ประจํา โดยเฉพาะ ใบพัด ตะแกรงครอบใบพัด และชองลมตรงฝาครอบมอเตอร ไมใ หม ฝี ุนละอองและคราบน้ํามนั 2) ดูแลใหมีสภาพดีอยูเสมอ ไมใหแตกหัก ชํารุด หรือโคงงอผิดสวน จะทําใหลมทอ่ี อกมามีความแรงของลมลดลง 4. โทรทศั น โทรทัศน เปนอุปกรณท่ีแปลงสัญญาณคล่ืนแมเหล็กไฟฟาเปนภาพดวยวงจรอิเล็กทรอนกิ สท ีม่ ีความซบั ซอ น สวนประกอบของโทรทัศนท ่ีเห็นไดช ดั เจนมีดงั น้ี 1) สวนประกอบภายนอก คือ ตัวโครงท่ีหอหุมอุปกรณอิเล็กทรอนิกส จอภาพปุมหรอื สวิตชตา ง ๆ และชองตอสายอากาศ เปนตน 2) สวนประกอบภายใน คือ อุปกรณอิเล็กทรอนิกส ตัวรับ – เปล่ียนสัญญาณเปนภาพและเสยี งที่มาในรปู ของคลืน่ แมเหลก็ ไฟฟา สวนประกอบของจอภาพและระบบเสยี งรวมทง้ัลําโพง เปน ตน ภาพการสงสัญญาณโทรทศั นม ายังเครือ่ งรับโทรทศั น ปริมาณพลังงานท่ีโทรทัศนใชขึ้นอยูกับเทคโนโลยีและขนาดของจอภาพ โดยขนาดจอภาพของโทรทัศน ระบุดวยความยาวเสนทแยงมุมของจอภาพ โทรทัศนแตละขนาดและแตละประเภทจะมีการใชไฟฟา แตกตางกัน ยง่ิ ขนาดจอภาพใหญก จ็ ะใชกําลังไฟฟา มาก

60 วัดตามเสนทแยงมมุ ชนขอบดาํ หนว ยเปน น้วิ ภาพการวัดเสนทแยงมมุ ของโทรทัศน การเลอื กใชโ ทรทศั นอ ยา งถกู วิธีและประหยดั พลงั งาน 1) ควรเลอื กใชโทรทัศนต ามความตอ งการใชงาน โดยพิจารณาจากขนาดและการใชกําลังไฟฟา สําหรบั เทคโนโลยีเดยี วกนั โทรทศั นย ่งิ มีขนาดใหญ ยิง่ ใชไ ฟฟา มากขึ้น 2) ไมเสียบปลั๊กทิ้งไว เพราะจะทําใหมีกระแสไฟฟาหลอเลี้ยงระบบภายในอยูตลอดเวลา ทาํ ใหส ิน้ เปลืองไฟฟา และอาจกอ ใหเกดิ อันตรายในขณะเกดิ ฟา ผา ได 3) ควรชมโทรทัศนดว ยกนั เพือ่ เปน การประหยัดคาไฟ 4) ไมเ ปดโทรทศั นท้ิงไว 5) ไมค วรปรับจอภาพใหส วางมากเกนิ ไป และไมควรเปลี่ยนชองบอย เพราะจะทําใหหลอดภาพมีอายุการใชงานลดลง และสนิ้ เปลอื งไฟฟา โดยไมจ าํ เปน การดแู ลรักษาโทรทัศน การดูแลรักษาและใชโทรทัศนใหถูกวิธี นอกจากจะชวยใหโทรทัศนเกิดความคงทนภาพทไ่ี ดค มชัด และมีอายุการใชง านยาวนานขึน้ ควรมีขอปฏบิ ตั ิ ดงั นี้ 1) ควรวางโทรทัศนไวใ นจุดที่มีการถายเทอากาศไดดี เพื่อใหเคร่ืองสามารถระบายความรอนไดส ะดวก 2) หมน่ั ทําความสะอาดจอภาพเปนประจํา เพอื่ ลดปรมิ าณฝุนละออง โดยใชผ านุมเช็ดตัวเคร่ืองโทรทัศน สวนจอภาพควรใชผงซักฟอกอยางออน หรือนํ้ายาลางจานผสมกับนํ้าเช็ดเบา ๆ จากนั้นเช็ดดว ยผานุม ใหแหง และทีส่ ําคัญตองถอดปลัก๊ กอนทําความสะอาดทกุ ครัง้

61คา ไฟฟาของโทรทศั นช นดิ และขนาดตาง ๆ เมอ่ื ใชงานเปน เวลา 1 ชว่ั โมงชนดิ และขนาดของจอโทรทศั น คา ไฟฟา ตอชัว่ โมงโดยประมาณจอแบน 20 นวิ้ 0.28 บาทจอแบน 25 นิว้ 0.67 บาทจอ LCD 26 น้วิ 0.35 บาทจอ LCD 46 นิว้ 0.76 บาทจอ LED 26 นวิ้ 0.20 บาทจอ LED 46 นิ้ว 0.40 บาท 5. เตารดี ไฟฟา เตารีดไฟฟา เปนเคร่ืองใชไฟฟาท่ีมีใชกันแทบทุกครัวเรือน หากเปรียบเทียบกับเครื่องใชไฟฟาชนิดอ่ืน เตารีดจัดเปนเคร่ืองใชไฟฟาที่ใชกําลังไฟฟาสูง การเลือกซื้อและใชงานอยางถูกวิธีจะสามารถลดการใชไฟฟาลงได เตารีดไฟฟาสามารถแบงได 3 ลักษณะ คือ เตารีดแบบธรรมดา แบบไอนํ้า และแบบกดทบั เตารดี ไฟฟาแตละประเภทมสี ว นประกอบสําคญั 3 สว น คือ 1) ไสเตารีด ทํามาจากโลหะผสมระหวางนิกเกิลและโครเมียม ทําหนาที่ใหกําเนิดความรอนเมื่อไดรับกระแสไฟฟา โดยความรอนจะมากหรือนอยขึ้นกับสวนผสมของโลหะและความยาวขดลวด 2) อุปกรณควบคุมอุณหภูมิ ทําหนาที่ปรับความรอนของไสเตารีดใหเทากับระดับทไี่ ดต ั้งไว 3) แผน โลหะดา นลา งของเตารีด ทาํ หนา ทเี่ ปน ตวั กดทับเวลารีด และกระจายความรอน

62แบบธรรมดา แบบไอน้าํ แบบกดทบั ภาพเตารดี ไฟฟา แตล ะชนดิเตารดี ไฟฟาที่มีชนดิ และขนาดตา งกัน มีอตั ราการใชกาํ ลงั ไฟฟา ไมเ ทากัน ดังนี้ ชนิดของ ขนาด ลกั ษณะ กาํ ลงั ไฟฟาเตารดี ไฟฟา แรงกดทบั (วตั ต) ตวั เตามีอปุ กรณ 3 ชิน้ คอื ธรรมดา 1 – 2 กิโลกรมั แผน โลหะ ดามจบั 750 – 1,000ไอน้าํ 1 – 2 กิโลกรัม และปมุ ควบคมุ ความรอ น 1,100 – 1,750 มีชอ งไอนา้ํ ทางดานลางเตารีด และกดทบั 40 – 50 วาลว ควบคมุ การเปด นํา้ ไหลออก 900 – 1,200 กิโลกรมั มีแผนความรอนทีม่ ขี นาดใหญก วา เตารีดแบบธรรมดาและแบบไอน้ํา มีคนั โยกสาํ หรับกดทับ การใชเ ตารีดไฟฟา อยางถกู วิธีและประหยดั พลงั งาน ในการใชเตารีดไฟฟาอยางประหยัดพลังงาน ไมควรลดปริมาณความรอนที่ใชในการรีดลง แตควรใชเตารีดไฟฟารีดผาอยางรวดเร็วที่ระดับความรอนที่เหมาะสมกับความหนาและชนดิ ของผา รวมทง้ั ควรปฏบิ ตั ิ ดงั นี้ 1) เกบ็ ผาทรี่ อรีดใหเ รียบรอย และใหผ า ยับนอ ยท่สี ุด 2) แยกประเภทผา หนาและผา บาง เพอื่ ความสะดวกในการรีด

63 3) รวบรวมผาที่จะรีดแตละครั้งใหมากพอ การรีดผาครั้งละชุดทําใหสิ้นเปลืองไฟฟามาก 4) ไมควรพรมนาํ้ มากจนเกินไป เพราะจะทาํ ใหสูญเสียความรอนจากการรดี มาก 5) เริม่ รีดจากผา บาง ๆ หรือตอ งการความรอนนอยกอน จากนั้นจึงรีดผาที่ตองการความรอนสูง และควรเหลอื ผา ทต่ี อ งการความรอ นนอยสวนหน่งึ ไวรดี ในตอนทาย 6) ถอดปลัก๊ กอนเสรจ็ สิน้ การรีด 3 – 4 นาที การดแู ลรกั ษาเตารดี ไฟฟา การดแู ลรักษาเตารดี ไฟฟาอยางสมา่ํ เสมอจะชวยใหเ ตารดี ทาํ งานไดเ ต็มประสิทธภิ าพและชวยยดื อายกุ ารทาํ งาน มขี อควรปฏบิ ัติดงั นี้ 1) หากพบคราบสกปรกบนหนาสัมผัสเตารีด ใหใชฟองน้ําชุบนํ้ายาทําความสะอาดโดยเฉพาะของเตารีดไฟฟาหรือน้ํายาลางจานเช็ดออก เพราะคราบสกปรกจะเปนตัวตานทานความรอน ทาํ ใหสน้ิ เปลืองไฟฟา มากขึ้นในการเพิ่มความรอน 2) สําหรับเตารีดไฟฟาไอน้ํา นํ้าท่ีใชควรเปนนํ้ากลั่นเพ่ือปองกันการเกิดตะกรันซึง่ ตะกรนั จะเปน สาเหตุของการเกดิ ความตา นทานความรอน 3) ควรตรวจหรือเปลี่ยนสายไฟซึ่งอาจชํารุดหรือเสื่อมสภาพ เมื่อใชเตารีดไฟฟามาเปน ระยะเวลานาน คา ไฟฟา ของเตารีดไฟฟา ชนดิ ตา ง ๆ เม่ือใชงานเปน เวลา 1 ชว่ั โมงชนดิ ของเตารดี ไฟฟา คาไฟฟา ตอชั่วโมงโดยประมาณเตารีดไฟฟาธรรมดา 4.00 บาทเตารีดไฟฟา ไอนํา้ ขนาดเล็ก 5.32 บาทเตารดี ไฟฟาไอนา้ํ ขนาดใหญ 7.20 บาท

64 6. ตเู ยน็ ตูเย็น เปนอุปกรณทําความเย็นเพื่อถนอมอาหารโดยการลดอุณหภูมิ ท่ีใชพลังงานตลอด 24 ชว่ั โมง ดงั นนั้ การเลือกและใชตูเย็นอยา งเหมาะสมจะชวยประหยดั พลังงานไดม าก ภาพตเู ยน็ อุปกรณห ลกั ทีท่ าํ ใหภ ายในตเู ยน็ เกิดความเย็น ประกอบดว ย 1) คอมเพรสเซอร ทําหนาท่ีในการอัดและดูดสารทําความเย็นใหหมุนเวียนในระบบของตเู ย็น 2) แผงทําความเยน็ มีหนาที่กระจายความเยน็ ภายในตูเยน็ 3) แผงระบายความรอน เปนสวนท่ีใชระบายความรอนของสารทําความเย็นตดิ ตัง้ อยดู านหลงั ของตูเย็น 4) ตัวตเู ยน็ ทาํ จากโลหะ และอัดฉีดโฟมอยูระหวางกลาง เพ่ือทําหนาที่เปนฉนวนกันความรอนจากภายนอก โดยปกตเิ ราระบุขนาดของตเู ย็นเปน ควิ หรือลูกบาศกฟุต 5) อุปกรณอ่ืน เชน อุปกรณควบคุมอุณหภูมิ สวิตชโอเวอรโหลด พัดลมกระจายความเย็น เปน ตน

65 การใชตเู ยน็ อยางถูกวิธีและประหยดั พลังงาน 1) ไมควรเปด – ปดตูเย็นบอยครั้ง และไมควรเปดตูเย็นทิ้งไว เนื่องจากความรอนภายนอกจะไหลเขาตูเย็น ทําใหคอมเพรสเซอรตองทํางานหนักมากขึ้น เพ่ือรักษาอุณหภูมิภายในตเู ยน็ ใหค งเดิมตามที่ตง้ั ไว 2) ไมควรติดตั้งตูเย็นใกลกับแหลงกําเนิดความรอน หรือรับแสงอาทิตยโดยตรงเนื่องจากปริมาณความรอนจะถูกถายเทเขาไปในตูเย็นมากข้ึน เปนการเพิ่มภาระใหกับระบบทําความเยน็ 3) ไมเก็บอาหารในตูเย็นมากเกินไป เพราะจะทําใหอุณหภูมิในตูเย็นไมสมํ่าเสมอควรใหม ชี องวาง เพื่อใหอ ากาศภายในไหลเวยี นไดสมาํ่ เสมอ 4) ไมควรนําอาหารรอนแชในตูเย็น เพราะจะทําใหอาหารท่ีอยูในบริเวณเดียวกันเส่ือมคณุ ภาพหรอื เสีย คอมเพรสเซอรม อี ายุการใชงานส้ันลง และสูญเสียพลงั งานไฟฟา มากขน้ึ 5) ไมควรเสียบปลั๊กใหมทันที เพราะจะสงผลใหมอเตอรของคอมเพรสเซอรทํางานหนกั และเกิดการชํารดุ หรอื อายกุ ารใชง านสนั้ ลง การดแู ลรกั ษาตเู ยน็ การดูแลรกั ษาตเู ยน็ อยา งสม่ําเสมอ จะชวยใหตูเย็นทํางานไดเต็มประสิทธิภาพ และชว ยยืดอายุการทาํ งาน มขี อควรปฏิบัติดงั น้ี 1) สําหรับตูเย็นท่ีมีแผงระบายความรอน ควรหมั่นทําความสะอาดแผงระบายความรอนตูเยน็ อยางสมาํ่ เสมอ ไมใ หม ีฝุนละออง 2) ตรวจสอบขอบยางประตูไมใหชํารุดหรือเส่ือมสภาพ เพราะความรอนจะไหลเขาตเู ยน็ ทําใหม อเตอรตองทํางานหนักและเปลอื งไฟฟา มาก 3) อุปกรณระบายความรอน จะติดตั้งอยูดานหลังตูเย็น เพื่อใหสามารถระบายความรอนไดดี ควรวางตูเย็นใหมีระยะหางจากผนังอยางนอย 15 ซม. ดานบนอยางนอย 30 ซม.ดานขางอยางนอ ย 2 – 10 ซม.

66คาไฟฟา ของตเู ย็นขนาดตา ง ๆ เม่อื ใชงานเปน เวลา 1 ชว่ั โมงขนาดของตเู ยน็ คา ไฟฟาตอช่วั โมงโดยประมาณ 4 ควิ 0.21 บาท 6 ควิ 0.27 บาท 12 ควิ 0.72 บาทกจิ กรรมทายเรอื่ งท่ี 2 การเลอื กซอื้ เลอื กใช และดแู ลรักษาเครื่องไฟฟาในครวั เรอื น(ใหผูเรยี นไปทํากจิ กรรมเรื่องท่ี 2 ทส่ี มุดบนั ทกึ กิจกรรมการเรียนร)ู

67เร่ืองท่ี 3 การคํานวณคา ไฟฟาในครัวเรือนคา ไฟฟาทชี่ ําระในปจจุบนั ไมเหมอื นกับคาสนิ คาทั่วไป เชน ซอื้ น้ําบรรจุขวด ราคาขวดละ5 บาท จํานวน 2 ขวด แมคาคิดราคา 10 บาท แตถาซื้อ 12 ขวด แทนท่ีจะคิดท่ีราคา 60 บาทอาจจะลดใหเหลือ 55 บาท น่ันหมายความวา ย่ิงซ้ือจํานวนมาก ราคามีแนวโนมจะถูกลงแต คาไฟฟาจะกลับกัน กลาวคือ ราคาไฟฟาถาย่ิงใชมาก คาไฟฟาจะย่ิงสูงข้ึน เราเรียกอัตราชนิดน้ีวา “อัตรากาวหนา” สาเหตุที่ใชอัตรากาวหนาน้ี เนื่องจากเชื้อเพลิงที่ใชผลิตไฟฟามีจํากัดและ ตองนําเขาจากตางประเทศ สงผลกระทบตอประเทศชาติ จึงตองการใหประชาชนใชไฟฟาเทาท่ีจําเปนและใชอยางประหยัด จึงตั้งราคาคาไฟฟาใหเปนอัตรากาวหนา หากดูคาไฟฟาที่จาย กันอยูในปจจุบัน จะพบวามีองคประกอบ 3 สวนดวยกัน ไดแก คาไฟฟาฐาน คาไฟฟาผันแปร (Ft) และภาษีมูลคาเพ่ิมใบแจง คาไฟฟาของการไฟฟาสวนภูมภิ าค ใบแจง คา ไฟฟาของการไฟฟา นครหลวง

68ตอนที่ 1 องคป ระกอบของคาไฟ 1. คาไฟฟาฐาน คาไฟฟา ฐาน ซ่งึ การไฟฟานครหลวงใชคําวา คา พลงั งานไฟฟา เปน คา ไฟฟาท่ีสะทอนตนทุนในการกอสรางโรงไฟฟา ระบบสายสง ระบบจําหนาย และคาการผลิตพลังงานไฟฟาภายใตสมมติฐานความตองการไฟฟา คาเชื้อเพลิง คาซ้ือไฟฟา คาใชจายตามนโยบายของรัฐณ วันที่กําหนดโครงสรางคาไฟฟา โดยคณะกรรมการกํากับกิจการพลังงาน (กกพ.) จะพิจารณาปรับคาไฟฟาฐานคราวละ 3 – 5 ป ดังน้ันในระหวางชวงเวลาดังกลาว คาใชจายที่อยูเหนือการควบคุม คือ คาไฟฟาผันแปร (Ft) ท่ีมีผลตอตนทุนการผลิตไฟฟา ซ่ึงอาจมีการเปลี่ยนแปลงทั้งเพิ่มขึ้นหรือลดลง คณะกรรมการกํากับกิจการพลังงาน (กกพ.) จึงใชกลไกตามสูตรอัตโนมัติมาปรับคาไฟฟาผนั แปร (Ft) 2. คาไฟฟา ผนั แปร (Ft) คาไฟฟาผันแปร หรือท่ีนิยมเรียกกันวาคาเอฟที (Ft) หมายถึง คาไฟฟาที่สะทอนการเปลี่ยนแปลงของคาใชจายที่อยูนอกเหนือการควบคุม ไดแก คาเช้ือเพลิง คาซื้อไฟฟา และคาใชจายตามนโยบายของรฐั ท่ีเปลีย่ นไปจากคาไฟฟาฐาน โดยคณะกรรมการกํากับกิจการพลังงาน(กกพ.) จะพจิ ารณาปรบั คา ไฟฟาทกุ ๆ 4 เดือน 3. ภาษีมูลคาเพิ่ม ตามหลักการภาษแี ลว ผูใชสนิ คา หรือผูขอรบั บรกิ าร จะเปนผูรับภาระภาษีมูลคาเพ่ิมซึ่งคาไฟฟาก็เชนเดียวกัน ผูใชไฟฟาจะเปนผูรับภาระภาษีมูลคาเพ่ิม โดยคิดจากคาไฟฟาฐานรวมกับคาไฟฟา ผนั แปร (Ft) ในอัตราภาษมี ลู คา เพ่ิมรอยละ 7ตอนท่ี 2 อัตราคาไฟฟา อตั ราคา ไฟฟาแบง ออกเปน 8 ประเภท ไดแ ก ประเภทท่ี 1 บานอยูอาศัย เปนการใชไฟฟาภายในบานเรือนที่อยูอาศัย รวมท้ังวัดสํานกั สงฆ และสถานประกอบศาสนกจิ ของทกุ ศาสนา ประเภทท่ี 2 กิจการขนาดเล็ก เปนการใชไฟฟาเพื่อประกอบธุรกิจ ธุรกิจรวมกับบา นอยอู าศยั อตุ สาหกรรม หนวยราชการ สํานักงาน หรือหนวยงานอื่นใดของรัฐ องคกรปกครองสว นทอ งถน่ิ รัฐวสิ าหกิจ สถานทูต สถานท่ีทําการของหนวยงานราชการตางประเทศ และสถานท่ีทาํ การขององคการระหวางประเทศ หรอื อ่นื ๆ

69 ประเภทท่ี 3 กิจการขนาดกลาง เปนการใชไฟฟาเพื่อประกอบธุรกิจ อุตสาหกรรมหนวยราชการ สํานักงาน หรือหนวยงานอ่ืนใดของรัฐ องคกรปกครองสวนทองถิ่น รัฐวิสาหกิจสถานทูต สถานที่ทําการของหนวยงานราชการตางประเทศ และสถานท่ีทําการขององคการระหวา งประเทศ ประเภทท่ี 4 กิจการขนาดใหญ เปนการใชไฟฟาเพ่ือประกอบธุรกิจ อุตสาหกรรมหนวยราชการ สํานักงาน หรือหนวยงานอ่ืนใดของรัฐ องคกรปกครองสวนทองถิ่น รัฐวิสาหกิจสถานทูต สถานที่ทําการของหนวยงานราชการตางประเทศ และสถานที่ทําการขององคการระหวางประเทศ หรืออ่ืน ๆ ประเภทที่ 5 กิจการเฉพาะอยาง เปนการใชไฟฟาเพ่ือประกอบกิจการโรงแรม และกจิ การใหเชาพักอาศยั ตลอดจนบริเวณที่เก่ียวขอ ง ประเภทท่ี 6 องคกรท่ีไมแสวงหากําไร เปนการใชไฟฟาขององคกรท่ีไมใชสวนราชการแตม ีวตั ถปุ ระสงคในการใหบรกิ ารโดย ไมคิดคา ตอบแทน ประเภทท่ี 7 สูบน้ําเพ่ือการเกษตร เปนการใชไฟฟากับเครื่องสูบนํ้าเพ่ือการเกษตรของหนวยราชการ สหกรณเพ่ือการเกษตร กลุมเกษตรกรที่จดทะเบียนจัดต้ังกลุมเกษตรกรกลุมเกษตรกรทห่ี นว ยราชการรบั รอง ประเภทท่ี 8 ไฟฟาช่ัวคราว เปนการใชไฟฟาเพ่ืองานกอสราง งานท่ีจัดขึ้นเปนพิเศษช่วั คราว สถานทท่ี ไ่ี มมที ะเบยี นบา นของสํานกั งานทะเบียนสว นทองถนิ่ และการใชไฟฟาที่ยังปฏิบัติไมถ ูกตอ งตามระเบยี บของการไฟฟาสว นภูมภิ าค ซ่ึงสามารถดูขอมูลไดที่ การไฟฟานครหลวง (www.mea.or.th) และการไฟฟาสวนภูมิภาค (www.pea.co.th) โดยอัตราคาไฟฟาประเภทท่ี 1 บานอยูอาศัย (อัตราปกติ)แสดงดงั น้ี การใชพ ลงั งานไฟฟา คา พลงั งานไฟฟา คา บริการ (บาท/หนว ย) (บาท/เดอื น)1. ใชพ ลังงานไฟฟาไมเกนิ 150 หนวยตอ เดือน 15 หนว ยแรก (หนวยท่ี 0 – 15) 2.3488 8.19 10 หนวยตอไป (หนว ยท่ี 16 – 25) 2.9882 10 หนว ยตอไป (หนวยท่ี 26 – 35) 3.2405

70 3.6237 38.22 3.7171 65 หนว ยตอไป (หนวยที่ 36 – 100) 4.2218 50 หนว ยตอ ไป (หนว ยที่ 101 – 150) 4.4217 250 หนว ยตอไป (หนวยท่ี 151 – 400) เกนิ 400 หนวยข้ึนไป (หนวยที่ 401 เปนตนไป) 3.24842. ใชพลงั งานไฟฟา เกนิ 150 หนวยตอ เดอื น 4.2218 150 หนว ยแรก (หนวยที่ 0 – 150) 4.4217 250 หนวยตอไป (หนวยที่ 151 – 400) เกิน 400 หนวยขึ้นไป (หนว ยที่ 401 เปน ตนไป)ตอนที่ 3 การคํานวณการใชไฟฟาคา พลังงานไฟฟาคิดจากปริมาณพลงั งานไฟฟาท้ังหมดท่ใี ชในแตละเดือน ซ่ึงไดจากการใชเครื่องใชไฟฟาแตละชนิด โดยใชเคร่ืองวัดที่เรียกวา “มาตรกิโลวัตต – ชั่วโมง” หรือ “มาตรกําลังไฟฟา ” หรอื “มเิ ตอรไฟฟา”การวดั พลงั งานไฟฟาที่ใชในบานนิยมใชหนวยใหญกวาจูล โดยใชเปน กิโลวัตต – ชั่วโมงหรอื เรยี กวา หนว ย (Unit : ยนู ติ )พลังงานไฟฟา 1 กิโลวัตต – ชั่วโมง หมายถึง พลังงานไฟฟาท่ีใชไป 1,000 วัตตในเวลา1 ชั่วโมง หรอื พลงั งานไฟฟา (หนวย) = กําลงั ไฟฟา (กโิ ลวัตต) x เวลา (ช่วั โมง)เครื่องใชไฟฟาแตละชนิดจะใชพลังงานไฟฟาตางกัน ขึ้นอยูกับชนิดและขนาดของเคร่ืองใชไฟฟา ตามตัวเลขท่ีกํากับบนเคร่ืองใชไฟฟาที่ระบุท้ังความตางศักย (V) และกําลังไฟฟา(W) รวมไปถงึ ความถี่ (Hz) ของไฟฟาที่ใชกบั เครือ่ งใชไฟฟานนั้กําลังไฟฟา หมายถงึ พลงั งานไฟฟา ทน่ี าํ ไปใชงานในเวลา 1 วินาที มีหนวยเปน จูลตอวินาทีหรือ วัตต (W) สามารถคํานวณหากําลังไฟฟาไดจากความสัมพันธระหวางพลังงานไฟฟาท่ีถูกใชไปในเวลา 1 วินาที ดังน้ี พลงั งานไฟฟา ทใ่ี ช (จูล)กาํ ลงั ไฟฟา (วัตต) = เวลาที่ใช (วินาที)หรือ พลังงานไฟฟาทใ่ี ช (จูล) = กําลงั ไฟฟา (วัตต) x เวลาทีใ่ ช (วินาที)

71ตัวอยางการคํานวณคา พลงั งานไฟฟาตวั อยา งท่ี 1 เปดเครื่องปรับอากาศที่ใชก ําลงั ไฟฟา 2,000 วัตต เปนเวลา 2 ชั่วโมง จะใชพลังงานไฟฟา ไปก่หี นว ย และจะเสียเงินเทาไร ถาพลังงานไฟฟาหนวยละ 2.50 บาท (1,000 วัตต เทากับ1 กิโลวัตต)วธิ ีทํา พลงั งานไฟฟา (หนวย) = กาํ ลังไฟฟา (กโิ ลวตั ต) x เวลา (ช่ัวโมง) กําลังไฟฟา = 2,000 วตั ต เวลาทใ่ี ช = 2,000 = 2 กิโลวัตต 1,000 = 2 ชว่ั โมงแทนคา พลังงานไฟฟา = 2 x 2 = 4 หนวยดงั นั้นจะเสียเงินคาพลังงานไฟฟา = 4 x 2.50 = 10 บาทตอบ ใชพลังงานไฟฟาไป 4 หนว ย และเสียเงินคาพลงั งานไฟฟา 10 บาทตัวอยา งท่ี 2 ถาใชพ ลงั งานไฟฟา 100 หนว ย จะตอ งจายเงินเทา ไร เมอ่ื กาํ หนดคาพลงั งานไฟฟาตามปริมาณพลังงานไฟฟาท่ใี ชใ นอตั รากาวหนา ดังตาราง หนวยไฟฟา คา พลังงานไฟฟา (บาท/หนว ย) 15 หนวยแรก (หนว ยท่ี 0 – 15) 1.8632 10 หนวยตอไป (หนวยที่ 16 – 25) 2.5026 10 หนวยตอไป (หนวยที่ 26 – 35) 2.7549 65 หนวยตอ ไป (หนวยท่ี 36 – 100) 3.1381 50 หนว ยตอไป (หนวยท่ี 101 – 150) 3.2315 250 หนว ยตอไป (หนวยท่ี 151 – 400) 3.7362เกิน 400 หนว ยขนึ้ ไป (หนว ยที่ 401 เปนตนไป) 3.9361

72วธิ ที ํา 1. คํานวณคาไฟฟา หนวยที่ 0 – 15 รวมจาํ นวน 15 หนวย ราคาหนว ยละ 1.8632 บาท ดงั น้ัน หนวยท่ี 0 – 15 คิดเปนเงนิ 15 x 1.8632 = 27.948 บาท 2. คํานวณคา ไฟฟา หนว ยท่ี 16 – 25 รวมจาํ นวน 10 หนว ย ราคาหนวยละ 2.5026 บาท ดังนน้ั หนว ยท่ี 16 – 25 คิดเปนเงิน 10 x 2.5026 = 25.026 บาท 3. คาํ นวณคา ไฟฟาหนวยที่ 26 – 35 รวมจาํ นวน 10 หนว ย ราคาหนวยละ 2.7549 บาท ดงั นน้ั หนว ยที่ 26 – 35 คิดเปนเงิน 10 x 2.7549 = 27.549 บาท 4. คํานวณคา ไฟฟา หนวยท่ี 36 – 100 รวมจํานวน 65 หนวย ราคาหนวยละ 3.1381 บาท ดงั นัน้ หนว ยที่ 36 – 100 คิดเปนเงิน 65 x 3.1381 = 203.9765 บาท ดังนัน้ รวมคา พลงั งานไฟฟา ท่ีตอ งจายทง้ั หมดเปนเงิน = 27.948 + 25.026 + 27.549 + 203.9765 บาท = 284.4995 บาทตอบ ตองจายเงนิ 284.4995 บาทตัวอยางที่ 3 ถาใชพลังงานไฟฟา 100 หนวย บิลคาไฟฟาท่ีแจงมาจะคิดเปนเงินเทาไหร โดยมีคา บริการรายเดอื น เทากบั 38.22 บาท คา Ft เทากับ 0.70 บาทตอหนวย และคาภาษีมูลคาเพิ่มรอ ยละ 7วธิ ีทาํ คาไฟฟาทง้ั หมดประกอบดวย 4 สว น คอื คาพลงั งานไฟฟา + คา Ft + คา บริการรายเดือน + คา ภาษมี ูลคาเพมิ่ 1. คา พลงั งานไฟฟา จากตัวอยางที่ 2 ใชไฟฟา 100 หนวย = 284.4995 บาท2. คา Ft = (100 x 70) = 70 บาท3. คา บริการรายเดือน 100 = 38.22 บาท4. คา ภาษี = [(284.4995 + 70 + 38.22) x 7] 100 = 27.49 บาท ดังน้นั รวมคา ไฟฟา ท่ปี รากฏในบลิ ไฟฟา ทง้ั หมด = 420.21 บาท = 284.4995 + 70 + 38.22 + 27.49ตอบ คาไฟทแี่ จง ในบลิ เปนเงิน 420.21 บาท

73สรปุ ขน้ั ตอนการคิดคาไฟฟา 1. คาํ นวณหาพลงั งานไฟฟาทใ่ี ชท ัง้ หมด (หนวย) พลังงานไฟฟา (หนว ย) = กาํ ลังไฟฟา (กิโลวัตต) x เวลา (ชว่ั โมง) 2. คํานวณคา พลงั งานไฟฟา ใชท ้งั หมด (บาท) คา พลังงานไฟฟา (บาท) = พลังงานไฟฟา (หนว ย) x อตั ราคาไฟฟาตอหนวย (บาท) 3. คํานวณคา Ft (บาท) คา Ft (บาท) = พลงั งานไฟฟา (หนว ย) x คา Ft ตอหนว ย (บาท) 4. คา บริการรายเดอื น ตามทก่ี ารไฟฟา กาํ หนด 5. คาํ นวณคา ภาษมี ลู คาเพิ่ม คาํ นวณจากรอ ยละ 7 ของคา ใชจ ายรวม 3 คา คือ คาพลังงานไฟฟา คา Ft และคาบรกิ ารรายเดือนคา ภาษีมลู คา เพ่มิ = [(คาพลงั งานไฟฟา + คา Ft + คาบริการรายเดือน) x 7] 1006. รวมคาไฟฟา ทต่ี อ งจายท้ังหมด เทากับ ผลรวมของคาพลังงานไฟฟา คา Ft คา บรกิ ารรายเดือน และคาภาษมี ูลคาเพ่ิมคาไฟฟาที่ตองจายท้ังหมด = คาพลังงานไฟฟา + คา Ft + คาบริการรายเดือน + คาภาษมี ูลคา เพิ่มกจิ กรรมทา ยเรอ่ื งที่ 3 การคํานวณคาไฟฟาในครัวเรือน(ใหผเู รียนไปทํากจิ กรรมเรื่องที่ 3 ทีส่ มดุ บนั ทกึ กิจกรรมการเรียนรู)

74 บรรณานุกรมการไฟฟา ฝายผลิตแหง ประเทศไทย. พลงั งานทดแทน. นนทบรุ ี: กองผลติ สื่อการสอื่ สารองคการ ฝา ยส่ือสารองคการ กฟผ. 2554.คมู ือการพฒั นาและการลงทุนผลิตพลังงานทดแทน ชุดที่ 1. ไฟฟาพลงั งานลม. กรมพัฒนา พลงั งานทดแทน และอนุรักษพลงั งาน กระทรวงพลงั งาน. 2555.คูมอื การพัฒนาและการลงทุนผลิตพลังงานทดแทน ชุดที่ 2. พลังงานแสงอาทติ ย. กรมพัฒนา พลงั งานทดแทน และอนุรักษพลงั งาน กระทรวงพลังงาน. 2555.คมู อื การพัฒนาและการลงทุนผลติ พลงั งานทดแทน ชุดที่ 4. ชีวมวล. กรมพฒั นาพลังงานทดแทน และอนุรกั ษพลังงาน กระทรวงพลังงาน. 2555.นวลฉวี รุง ธนเกียรต.ิ พลังงานนวิ เคลยี รเ พือ่ มนุษยชาติ. กรงุ เทพฯ: สาํ นกั พิมพ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร. 2547.สาํ นกั งานนโยบายและแผนพลังงานกระทรวง กระทรวงพลงั งาน. การใชไฟฟา และการผลติ ไฟฟา ของประเทศไทย. กรงุ เทพฯ. 2554.สถานการณก ารผลิต-ใชไ ฟฟา ป 2558. กองวางแผนพัฒนากาํ ลงั การผลติ ไฟฟา ฝายวางแผน ระบบไฟฟา การไฟฟาฝา ยผลิตแหง ประเทศไทย (ขอมลู ณ ธนั วาคม 2558)BP Corporation (2015), BP Statistic Review of World Energy June 2015.กรมพฒั นาพลงั งานทดแทนและอนรุ ักษพ ลงั งาน กระทรวงพลังงาน. (2554). รายงานไฟฟาของ ประเทศไทยป 2554. [ออนไลน] . เขาถงึ ไดจ าก: http://www.dede.go.th/dede/images/stories/stat_dede /electric54_1.pdf. (วันที่คนขอ มูล: 21 มนี าคม 2556).

75 แหลงอางอิงออนไลนกลุมพัฒนาการสง เสรมิ สุขภาพและอนามัยสิง่ แวดลอ ม ศอ.4. กรอบแนวคดิ การประเมนิ ผล กระทบตอ สุขภาพจากโรงไฟฟา (HIA for Power Plant). [ออนไลน] . เขาถงึ ไดจ าก: http://hpe4.anamai.moph.go.th/hpe. (วนั ทค่ี น ขอมูล: 21 มีนาคม 2556).การไฟฟา สวนภูมิภาค. [ออนไลน] . เขา ถึงไดจ าก: http://www.pea.co.th. (วันท่ีคนขอ มลู : 20 มนี าคม 2556).การไฟฟา นครหลวง. [ออนไลน]. เขาถงึ ไดจ าก: http://www.mea.or.th/home/index.php?l=th. (วันที่คนขอ มูล: 20 มีนาคม 2556).การไฟฟาฝา ยผลติ แหง ประเทศไทย. [ออนไลน]. เขาถงึ ไดจ าก: http://www.egat.co.th/. (วันที่คนขอ มูล: 20 มนี าคม 2556).ชดุ การสอน เรอ่ื งวงจรไฟฟา กิจกรรมท่ี 11. [ออนไลน] . เขาถึงไดจ าก: http://sanchai2506.wordpress.com/. (วันทค่ี นขอมลู : 20 มนี าคม 2556).ประกายนคร. Tips Electrical. [ออนไลน]. เขา ถงึ ไดจ าก: http://www.praguynakorn.com/tip3- (วันที่คนขอมูล: 21 มีนาคม 2556).ประเภทของสายไฟฟา . [ออนไลน] . เขาถงึ ไดจาก: http://www.srptc.ac.th/news/05-01- 2012-InRoXHKThu52521.pdf. (วนั ที่คนขอมูล: 21 มนี าคม 2556).มาตรการประหยดั พลงั งาน. [ออนไลน] . เขา ถงึ ไดจ าก: http://httpwww2egatcothrenewshtm.blogspot.com/2010/07/blog-post.html. (วนั ที่คนขอมูล: 20 มนี าคม 2556).วิธีติดต้งั สายดนิ ท่ถี ูกตอง. [ออนไลน]. เขา ถงึ ไดจ าก: www.clef- audio.com/pic/correct_grounding.pdf. (วันทค่ี นขอมูล: 20 มีนาคม 2556).วิธวี ดั ขนาดของจอ LCD [ออนไลน]. เขาถึงไดจ าก: http://repair- notebook.com/archives/554. (วนั ที่คนขอมลู : 20 มนี าคม 2556).

76สถาบนั วจิ ยั และพัฒนาพลงั งาน. (2556). พลงั งานไฟฟา . [ออนไลน]. เขา ถึงไดจาก: http://www.rmutphysics.com/charud/scibook/electric4/bottee3.htm. (วนั ท่คี น ขอมลู 20 มนี าคม 2555).สมาคมนิวเคลยี รแหงประเทศไทย. การเปรียบเทยี บขอดีและขอเสียของโรงไฟฟา นวิ เคลยี รก บั โรงไฟฟา ท่ีใชเชอื้ เพลิงชนดิ อ่ืน. [ออนไลน]. เขา ถึงไดจาก: http://www.nst.or.th/powerplant/pp04.htm. (วันท่ีคนขอมลู : 21 มนี าคม 2556).สาํ นักงานนโยบายและแผนพลงั งาน กระทรวงพลังงาน. (2554). การใชไ ฟฟาและการผลติ ไฟฟา ของประเทศไทย. [ออนไลน] . เขา ถึงไดจ าก: http://www.eppo.go.th/power/power2554.pdf. (วันที่คน ขอ มูล: 21 มีนาคม 2556).สาํ นักนโยบายและแผนพลงั งาน กระทรวงพลงั งาน. เครอ่ื งใชไ ฟฟา ภายในบาน. [ออนไลน]. เขาถึงไดจ าก: http://www.eppo.go.th/encon/ebook/ep-51/home-utilities.pdf. (วันที่คนขอมลู : 20 มนี าคม 2556).Breakdown of Electricity Generation by Energy Source. [ออนไลน]. เขาถึงไดจาก: http://www.tsp-data-portal.org/Breakdown-of- Electricity-Generation-by-Energy-Source#tspQvChart. (วันที่คน ขอ มลู : 17 มีนาคม 2559).MAC eKnowledge. วงจรไฟฟา ในบา น. [ออนไลน]. เขาถึงไดจ าก: http://www.maceducation.com/e-knowledge/2432209100/10.htm. (วันทค่ี น ขอ มลู : 21 มนี าคม 2556).Thailand Energy and Environment Network. โรงไฟฟา พลงั ความรอนใตพ ิภพฝาง. [ออนไลน]. เขา ถึงไดจาก: http://teenet.cmu.ac.th/sci/fang_th.php. (วันที่คนขอมลู : 21 มีนาคม 2556).

77 ทีม่ าของภาพและขอ มูลลาํ ดบั ภาพ แหลง ท่ีมาของขอ มูล หนวยการเรียนรทู ี่ 1 พลงั งานไฟฟา1 ภาพไฟฟา ที่เกดิ จากการเสยี ดสขี องวัตถุ http://weerajit14.blogspot.com/2011/09/electrostar tic.html2 ภาพอปุ กรณไ ฟฟาทเี่ กิดจากการทาํ ปฏิกริ ิยา https://market.onlineoops.com/802286เคมี (แบตเตอร)่ี3 ภาพอปุ กรณไฟฟา ทเี่ กดิ จากการทาํ ปฏกิ ริ ิยา http://www.ksrv.ac.thเคมี (ถานอัลคาไลน 1.5 โวลต)4 ภาพอุปกรณไฟฟา ท่ีเกิดจากการทําปฏกิ ริ ิยา http://pantip.com/topic/30216515เคมี (ถา นอัลคาไลน 9 โวลต)5 ภาพการตอ อปุ กรณใ หเ กิดไฟฟาจากความรอ น http://www.rmutphysics.com/charud/scibook/elect ric4/bottee3.htm6 ภาพเซลลแสงอาทิตยที่ใชในการผลิตไฟฟา http://thailandindustry.com/indust_newweb/news_โรงไฟฟาเซลลแสงอาทิตยเขื่อนสิรินธร preview.php?cid=10072จงั หวดั อบุ ลราชธานี7 ภาพอุปกรณท ่มี กี ารใชไฟฟาที่เกดิ จากพลงั งาน http://lsp-acsp.exteen.com/20100421/entryแมเ หล็กไฟฟา (ซาย)8 ภาพอปุ กรณท ี่มกี ารใชไ ฟฟาท่ีเกิดจากพลงั งาน http://www.kelenor.com/index.php?controller=cateแมเหลก็ ไฟฟา (ขวา) gory&path=6339 ภาพคณะกรรมการกํากับกิจการพลังงาน http://www.erc.or.th/ERCWeb2/Default.aspx(กกพ.)10 ภาพการไฟฟาฝายผลิตแหงประเทศไทย http://www.egat.co.th/(กฟผ.)11 ภาพการไฟฟาสวนภูมภิ าค (กฟภ.) https://www.pea.co.th/SitePages/home.aspx12 ภาพการไฟฟา นครหลวง (กฟน.) http://www.mea.or.th/home/index.php หนวยการเรยี นรูที่ 2 ไฟฟา มาจากไหน1 ภาพขั้นตอนการผลติ ไฟฟา ดวยถานหิน http://www.banpu.com/operation_coal_process.php2 ภาพการผลติ ไฟฟา จากนาํ้ มันดีเซล http://www.balanceenergythai.com/%E0%B8%A3% E0%B8%B0%E0%B8%9A%E0%B8%9A%E0%B8%81 %E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B8%9C%E0%B8%A 5%E0%B8%B4%E0%B8%95%E0%B9%84%E0%B8% 9F%E0%B8%9F%E0%B9%89%E0%B8%B2/

78ลําดับ ภาพ แหลง ทม่ี าของขอมลู3 ภาพกระบวนการผลิตไฟฟาดวยกา ซธรรมชาติ https://jobs.tva.com/power/cumb_turbineart.htm4 ภาพกังหันลม http://www3.egat.co.th/re/egat_wind/wind_technol ogy.htm5 ภาพการผลติ ไฟฟา จากพลงั งานน้ํา https://napeiadotcom.wordpress.com/tag/%E0%B8 %9E%E0%B8%A5%E0%B8%B1%E0%B8%87%E0%B 8%87%E0%B8%B2%E0%B8%99%E0%B8%97%E0%B 8%94%E0%B9%81%E0%B8%97%E0%B8%99/6 ภาพโรงไฟฟา พลงั งานแสงอาทติ ย http://sahavicha.com/?name=knowledge&file=read knowledge&id=117&t=%BE%C5%D1%A7%A7%D2% B9%E1%CA%A7%CD%D2%B7%D4%B5%C2%EC....% CA%D9%E8%AA%D5%C7%D4%B5%BE%CD%E0%B E%D5%C2%A7%20(%B5%CD%B9%A8%BA)&d=%C1 %D2%E0%C3%D5%C2%B9%C3%D9%E9%A1%D2% C3%E3%AA%E9%BB%C3%D0%E2%C2%AA%B9%EC %A8%D2%A1%BE%C5%D1%A7%A7%D2%B9%E1% CA%A7%CD%D2%B7%D4%B5%C2%EC%20%20%E0 %BE%D7%E8%CD%B9%D3%E4%BB%CA%D9%E8% AA%D5%C7%D4%B5%B7%D5%E8%BE%CD%E0%BE %D5%C2%A7%A1%D1%B9%E0%B6%CD%D0%A4% E8%D0...7 ภาพการผลิตไฟฟาจากชีวมวลโดยการเผา http://infothaifood.wordpress.com/ไหมโดยตรง8 ภาพขบวนการผลิตกาซชีวภาพจากขยะ http://www.ku.ac.th/e-อนิ ทรียค รวั เรอื น magazine/july51/agri/energy.htm9 ภาพแหลง พลังงานความรอนใตพิภพบนโลก http://teenet.cmu.ac.th/sci/intro01.php10 ภาพโรงไฟฟา พลังความรอนใตพ ิภพฝางของ http://teenet.cmu.ac.th/sci/fang_th.phpกฟผ.11 ภาพโรงไฟฟา พลังงานนวิ เคลยี ร http://www.npc- se.co.th/npc_date/npc_previews.asp?id_head=11&i d_sub=36&id=57512 ภาพโรงไฟฟาพลังงานนิวเคลียรและ http://qubalilar.biz/?tag=erm%C9%99nistan&pagedหอระบายความรอ น =9

79ลําดบั ภาพ แหลง ทม่ี าของขอ มูล13 ภาพโรงไฟฟาพลังงานนิวเคลียรตั้งอยู http://www.telesurtv.net/english/news/3-Dead-in-ติดทะเล South-Korean-Nuclear-Plant-Incident-20141226- 0023.html หนวยการเรยี นรูท ี่ 3 วงจรไฟฟาและอปุ กรณไ ฟฟา1 ภาพการตอวงจรไฟฟา แบบอนกุ รม http://www.myfirstbrain.com/teacher_view.aspx?id =507902 ภาพการตอวงจรไฟฟาแบบขนาน http://www.myfirstbrain.com/teacher_view.aspx?id =507903 ภาพการตอ วงจรไฟฟาแบบผสม https://physicskruadd.wordpress.com/2012/03/13/ การวิเคราะหว งจรไฟฟาเ/4 ภาพการตอ วงจรไฟฟาภายในบา น http://webhtml.horhook.com/wbi/ec/4parallel-03.htm5 ภาพแสดงตวั อยา งแผงวงจรไฟฟาในครวั เรอื น http://www.praguynakorn.com/tips/3/%E0%B8%AD %E0%B8%B8%E0%B8%9B%E0%B8%81%E0%B8%A3 %E0%B8%93%E0%B9%8C%E0%B8%AB%E0%B8%A5 %E0%B8%B1%E0%B8%81%E0%B8%AA%E0%B8%B3 %E0%B8%AB%E0%B8%A3%E0%B8%B1%E0%B8%9A %E0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B8%9A%E0%B8%9A %E0%B9%84%E0%B8%9F%E0%B8%9F%E0%B9%89 %E0%B8%B2%E0%B9%83%E0%B8%99%E0%B8%9A %E0%B9%89%E0%B8%B2%E0%B8%99%E0%B8%9E %E0%B8%B1%E0%B8%81%E0%B8%AD%E0%B8%B2 %E0%B8%A8%E0%B8%B1%E0%B8%A26 ภาพวงจรปด http://webhtml.horhook.com/wbi/ec/1circuit-04.htm7 ภาพวงจรเปด http://webhtml.horhook.com/wbi/ec/1circuit-04.htm8 ภาพสายไฟ http://www.pui108diy.com/wp/basic_electical_diy/ p435-home_electrical_e2a-lamp_switch_circuit- l_n_g-cable-breaker9 ภาพฟว สเสน http://thaigoodview.com/library/contest1/science010 ภาพฟว สแผน 4/110/body02.html11 ภาพฟว สกระเบ้ือง http://www.eofficethailand.com/product.php?id_pr oduct=1629&id_lang=1 http://silpa-thai.com/6_robeg12 ภาพฟวสห ลอด http://th.aliexpress.com/item/WSFS-Wholesale-50-x-

80ลําดบั ภาพ แหลง ท่มี าของขอ มลู Fast-Quick-Blow-5-x-20mm-250V-5Amp-Glass-Tube- Fuse/32604752075.html?spm=2114.54010308.4.6.lOa pij13 ภาพเบรกเกอรแ บบตาง ๆ http://www.prakaisangengineering.com/15633803/%E 0%B8%AD%E0%B8%B8%E0%B8%9B%E0%B8%81%E 0%B8%A3%E0%B8%93%E0%B9%8C%E0%B8%97%E 0%B8%B5%E0%B9%88%E0%B9%83%E0%B8%8A%E 0%B9%89%E0%B9%83%E0%B8%99%E0%B8%AD%E 0%B8%B8%E0%B8%95%E0%B8%AA%E0%B8%B2%E 0%B8%AB%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E 0%B8%A114 ภาพของสวิตชทางเดียวและสวติ ชส องทาง http://www.st.ac.th/wp- content/uploads/sites/10/2013/03/cicuit.pdf15 ภาพสะพานไฟและฟว สใ นสะพานไฟ (ซา ย) http://www.krucherdpua.com/wp- content/uploads/web/cycle/cutout.htm16 ภาพสะพานไฟและฟว สใ นสะพานไฟ (ขวา) http://www.bloggang.com/mainblog.php?id=kanichi koong&month=25-02-2015&group=17&gblog=1817 ภาพเครอ่ื งตดั ไฟฟา รว่ั http://www.thaitechno.net/t1/productdetails.php?i18 ภาพเตารบั และเตา เสยี บ d=91449&uid=3683119 ภาพสายดนิ และหลกั ดิน (บน) http://www.ksv.ac.th/tb/cai/science2007/chap7_22. htm http://www.sysnetcenter.com/accessories/649- ground-rod-ground-30-cm.html20 ภาพสายดนิ และหลักดนิ (ลาง) https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%81%E0%B8 %A3%E0%B8%B2%E0%B8%A7%E0%B8%94%E0%B 9%8C_(%E0%B9%84%E0%B8%9F%E0%B8%9F%E0 %B9%89%E0%B8%B2)21 ภาพการตอ สายดิน http://teenet.cmu.ac.th/emac/journal/2004/23/04.php22 ภาพตัวอยางการตอระบบไฟฟาภายในบา น http://www.siambe.com/index.php?lay=show&ac=a rticle&Id=539549118หนว ยการเรยี นรูท ี่ 4 การใชและการประหยัดพลังงานไฟฟา1 ภาพกลยทุ ธก ารประหยัดพลังงาน 3 อ. เอกสารประกอบโครงการฉลากประหยดั ไฟเบอร 5 การไฟฟาฝา ยผลิตแหงประเทศไทย

81ลําดับ ภาพ แหลง ท่มี าของขอ มูล2 ภาพอุปกรณไฟฟาทต่ี ดิ ฉลากประสทิ ธิภาพสงู เอกสารประกอบโครงการฉลากประหยัดไฟเบอร 5 การไฟฟาฝา ยผลติ แหงประเทศไทย3 ภาพฉลากเบอร 5 ของแท เอกสารประกอบโครงการฉลากประหยดั ไฟเบอร 5 การไฟฟา ฝายผลติ แหงประเทศไทย4 ภาพฉลากเบอร 5 ของปลอม เอกสารประกอบโครงการฉลากประหยดั ไฟเบอร 5 การไฟฟา ฝา ยผลิตแหงประเทศไทย5 ภาพการประหยดั พลังงานไฟฟา http://www.eppo.go.th/encon/Publication/6 ภาพเครอ่ื งทาํ นาํ้ อนุ ไฟฟา http://www.thaihometown.com/knowledge/6897 ภาพตดั ขวางกระตกิ นา้ํ รอนไฟฟา http://tooktikchamaiporn.blogspot.com/2012/09/10 8-1.html8 ภาพกระตกิ นา้ํ รอ นไฟฟา http://www.eppo.go.th/encon/ebook/ep-51/home- utilities.pdf9 ภาพสวนประกอบหลกั ของพัดลม http://www.eppo.go.th/encon/ebook/ep-51/home- utilities.pdf10 ภาพการสง สญั ญาณโทรทศั นม ายังเครื่องรับ http://www.eppo.go.th/encon/ebook/ep-51/home-โทรทศั น utilities.pdf11 ภาพการวัดเสน ทแยงมมุ ของโทรทัศน http://suwanneee.blogspot.com/12 ภาพเตารดี ไฟฟาแตล ะชนิด (ซา ย) http://checkprice.net/price_list/DEFHkm6N90w.html13 ภาพเตารีดไฟฟา แตล ะชนิด (กลาง) http://checkprice.net/price_list/AeEkMNPrsTz.html14 ภาพเตารีดไฟฟา แตละชนิด (ขวา) http://www.plazathai.com/show-700803.html15 ภาพตูเย็น http://topicstock.pantip.com/home/topicstock/200 9/12/R8643243/R8643243.html

82 เฉลยแบบทดสอบกอนเรยี น1. ค. การเคลอ่ื นท่ีของอิเลก็ ตรอน2. ค. กาซธรรมชาติ3. ง. อนิ โดนีเซีย4. ข. จา ยไฟฟาใหกบั ประชาชน5. ก. ซอ้ื ไฟฟาจากตา งประเทศใหม าก ๆ6. ข. เปนแหลงพลงั งานสะอาด7. ก. ตนทุนคา ไฟฟา ตอหนว ยสงู8. ก. ใชเงินลงทนุ ในการกอ สรา งสงู9. ง. ไมถงึ 10 ป10. ค. เชยี งใหม11. ง. ติดตัง้ เครือ่ งกาํ จดั ซลั เฟอรไดออกไซด12. ง. พกั น้าํ ไวท ี่บอพกั ท่ี 1 แลวปลอยไปสูบ อพักที่ 2 เพ่ือปรบั อณุ หภมู กิ อ นปลอ ยสสู าธารณะ13. ค. นําเชื้อเพลงิ ฟอสซิลไปเผาเพ่ือตมน้ํา แลวนําไอน้ําท่ีไดไปปนกังหนั เพื่อผลติ กระแสไฟฟา14. ข. โรงไฟฟาพลงั งานนวิ เคลียร15. ข. ถานหิน16. ข. วงจรขนาน17. ง. การทําใหวงจรปด มีกระแสไฟฟาไหล18. ค. ยอมใหกระแสไฟฟาไหลผา นไดตลอด โดยไมเกินกระแสไฟฟา ที่ฟวสก าํ หนด19. ง. เปนอปุ กรณต ัดตอวงจรอัตโนมตั ิ เมอ่ื มีกระแสไฟฟาไหลผานเกินคา ท่ีกําหนด20. ง. เครอื่ งใชไ ฟฟา ท่ีเหลอื ทกุ ชนิดทํางานได ยกเวน เครื่องซักผา21. ค. ปอ งกนั อันตรายที่เกดิ จากไฟชอ็ ตหรือรัว่ ขณะใชเ ครอื่ งใชไฟฟา22. ข. โทรศัพทม อื ถอื23. ค. อาหารประหยัดไฟฟา24. ง. ตองมลี ายนาํ้ สญั ลกั ษณของการไฟฟา ฝา ยผลิตแหง ประเทศไทย25. ข. 35 – 45 องศา26. ง. เปดประตหู อ งนอนขณะเปดเครื่องปรับอากาศ27. ค. ทวี ีจอแบน 20 น้ิว28. ง. รวบรวมผา ทจี่ ะรีด แลว รดี ภายในครงั้ เดียว29. ก. เปด – ปด ตเู ย็นบอ ย ๆ30. ง. คาพลงั งานไฟฟา คา บริการรายเดอื น คาไฟฟา ผันแปร ภาษีมลู คาเพม่ิ

83 เฉลยแบบทดสอบหลงั เรยี น1. ง. การทาํ ใหวงจรปด มกี ระแสไฟฟา ไหล2. ก. ตนทุนคาไฟฟาตอหนว ยสงู3. ข. วงจรขนาน4. ง. ติดตง้ั เคร่ืองกําจดั ซัลเฟอรไ ดออกไซด5. ค. ปอ งกันอันตรายที่เกดิ จากไฟช็อตหรอื รว่ั ขณะใชเครอื่ งใชไฟฟา6. ค. การเคล่อื นที่ของอเิ ลก็ ตรอน7. ค. ทวี ีจอแบน 20 นวิ้8. ง. คาพลงั งานไฟฟา คา บรกิ ารรายเดือน คา ไฟฟาผนั แปร ภาษีมลู คา เพ่ิม9. ง. อนิ โดนีเซีย10. ง. ตองมีลายน้ําสัญลักษณข องการไฟฟา ฝา ยผลิตแหงประเทศไทย11. ค. กาซธรรมชาติ12. ง. รวบรวมผาทีจ่ ะรีด แลว รดี ภายในครัง้ เดียว13. ง. เปนอปุ กรณตัดตอวงจรอตั โนมัติ เมื่อมีกระแสไฟฟาไหลผา นเกินคาทก่ี ําหนด14. ข. เปนแหลงพลงั งานสะอาด15. ก. เปด – ปด ตเู ยน็ บอย ๆ16. ก. ซือ้ ไฟฟาจากตางประเทศใหม าก ๆ17. ข. 35 – 45 องศา18. ง. ไมถ งึ 10 ป19. ข. จายไฟฟาใหกับประชาชน20. ค. นาํ เชอ้ื เพลงิ ฟอสซิลไปเผาเพอ่ื ตม นา้ํ แลวนาํ ไอนา้ํ ทไ่ี ดไปปนกงั หันเพ่อื ผลติ กระแสไฟฟา21. ง. เครอ่ื งใชไ ฟฟา ที่เหลอื ทุกชนิดทํางานได ยกเวนเคร่ืองซกั ผา22. ง. พกั น้าํ ไวท ่บี อ พกั ท่ี 1 แลว ปลอยไปสบู อพักที่ 2 เพื่อปรบั อณุ หภูมกิ อ นปลอ ยสสู าธารณะ23. ง. เปด ประตหู อ งนอนขณะเปด เครอื่ งปรับอากาศ24. ก. ใชเ งินลงทุนในการกอสรา งสงู25. ข. ถานหิน26. ข. โรงไฟฟาพลังงานนวิ เคลียร27. ค. อาหารประหยัดไฟฟา28. ข. โทรศพั ทมอื ถือ29. ค. เชยี งใหม30. ค. ยอมใหก ระแสไฟฟาไหลผานไดตลอด โดยไมเ กินกระแสไฟฟา ท่ฟี วสกําหนด

84 เฉลย/แนวตอบ กิจกรรมทายเรอ่ื ง หนวยการเรียนรูที่ 1 พลังงานไฟฟากจิ กรรมทายเรอ่ื งท่ี 1 การกําเนดิ ของไฟฟากิจกรรมท่ี 1.1 เขยี นบอกการกําเนิดพลงั งานไฟฟา พรอมยกตวั อยาง อยางนอย 3 วธิ ี การกําเนดิ ไฟฟาท่สี ําคญั มี 5 วิธี ไดแก 1. ไฟฟาที่เกดิ จากการเสียดสขี องวัตถุ เชน ถแู ทง ยางกบั ผา ขนสตั ว 2. ไฟฟาท่เี กิดจากการทาํ ปฏกิ ริ ิยาทางเคมี เชน แบตเตอรี่ และถา นอลั คาไลน (ถา นไฟฉาย) 3. ไฟฟาที่เกดิ จากความรอ น 4. ไฟฟา ที่เกดิ จากพลังงานแสงอาทติ ย เชน เซลลแสงอาทติ ย 5. ไฟฟาทเี่ กดิ จากพลงั งานแมเ หล็กไฟฟา ไฟฟา เชน เคร่ืองปน ไฟกิจกรรมทา ยเรอ่ื งท่ี 2 สถานการณพ ลังงานไฟฟาของประเทศไทย และประเทศในอาเซียนกิจกรรมที่ 2.1 จงเลอื กชนิดและปริมาณเชื้อเพลงิ ที่ใชในการผลิตไฟฟา ของประเทศไทยในป พ.ศ. 2558 ใสลงในตารางใหถกู ตอ งชนิดของเชือ้ เพลิง :นา้ํ มนั ดเี ซล พลังงานหมนุ เวยี น ซ้ือไฟฟา จากประเทศมาเลเซยีกาซธรรมชาติ นํ้ามันเตา ถา นหนิ นําเขาและถา นหินในประเทศ (ลิกไนต)ปริมาณเชือ้ เพลิงท่ีใชใ นการผลติ ไฟฟา :0.07 0.13 0.62 11.02 18.96 69.19อันดบั ที่ ชนิดของเชอื้ เพลงิ ปรมิ าณเชื้อเพลงิ ทใ่ี ชในการผลิตไฟฟา (รอ ยละ)1 กา ซธรรมชาติ 69.192 ถานหนิ นําเขา และถา นหินในประเทศ (ลกิ ไนต) 18.963 พลังงานหมนุ เวยี น 11.024 นาํ้ มันเตา 0.625 นํา้ มันดีเซล 0.136 นาํ ไฟฟาจากประเทศมาเลเซยี 0.07

85กิจกรรมท่ี 2.2 ดูวีดิทัศน เร่ือง “ทําไมคาไฟฟาแพง” และ เรื่อง “ไฟฟาซ้ือหรือสราง” แลวตอบคาํ ถามตอไปนี้1) ประเทศไทยมีความตอ งการไฟฟาเพิ่มมากขึน้ เนื่องจากสาเหตุใดการใชไ ฟฟาดา นตา งๆ สาเหตุทีท่ ําใหค วามตองการใชพลงั งานไฟฟาสูงข้ึน ครวั เรือน 1. สงิ่ อาํ นวยความสะดวก เชน เครือ่ งใชไฟฟาอุตสาหกรรม 2. จาํ นวนประชากรเพิม่ มากขน้ึ การเจริญเตบิ โตทางเศรษฐกิจคมนาคมขนสง รถไฟฟา2) อะไรคือความเสี่ยงท่ีอาจเปนสาเหตุใหประเทศไทยมีไฟฟาใชไมเพียงพอในอนาคต ใหบอกมาอยางนอย 3 สาเหตุ 1. ความตองการใชไฟฟามากกวากําลงั การผลิต 2. พ่ึงพาเช้ือเพลิงอยางใดอยางหน่ึงมากเกินไป เชน ใชกาซธรรมชาติมากเกินไปหากมีการปดซอ มทอ กา ซ ตา งประเทศไมขายกา ซธรรมชาติให จะทําใหผลติ ไฟฟา ไมเ พียงพอ 3. พึ่งพาตางประเทศมากเกินไป เชน ซื้อไฟฟา ซ้ือเชื้อเพลิง หากเกิดปญหาระหวางประเทศ หรือมภี าวะสงคราม ก็จะทําใหต างประเทศไมข ายเชอ้ื เพลิงและไฟฟาใหกบั ประเทศไทย3) บอกแนวทางพรอ มทง้ั เหตุผล ในการจดั หาพลังงานไฟฟาของประเทศไทยใหม ีใชอ ยา งเพียงพอในอนาคต ใหบ อกมาอยางนอย 2 ขอท่ี แนวทาง เหตผุ ล1 ซอ้ื ไฟฟาจากตางประเทศ ขอ ดี คือ ไมต อ งสรางโรงไฟฟา เอง ขอเสีย คือ เงินไหลออกนอกประเทศ มีความเสี่ยงสูง หาก ตางประเทศไมข ายไฟฟาให เกิดความไมมั่นคงทางไฟฟา2 สรา งโรงไฟฟา เอง ขอดี คือ เงินไมไหลออกนอกประเทศ มีความม่ันคงทางไฟฟา ในระยะยาว สรา งงานสรา งรายไดใ หกบั ประชาชน สง เสรมิ ให เกดิ การขขายตวั ของเศรษฐกิจและอตุ สาหกรรมได ขอเสีย คือ ตองใชเงินลงทุนสูงและตองมีระยะเวลาในการ กอ สรา ง3 ประหยัดไฟฟา ขอดี คือ ประหยัดคาใชจาย ท้ังภาครัฐ และครัวเรือน แตหาก มคี วามตอ งการไฟฟา สูงเกนิ กาํ ลังการผลิตมาก ๆ การประหยัด ไฟฟา จะไมส ามารถทดแทนความตอ งการไฟฟา ไดอยางเพยี งพอ

86กิจกรรมท่ี 2.3 บอกส่ิงท่ีตองคํานึงถึงในการเลือกใชเช้ือเพลิงในการผลิตไฟฟา เพ่ือใหมีไฟฟาใชอยา งเพยี งพอในอนาคต ใหบอกมาอยางนอ ย 3 ขอ 1. ปรมิ าณเช้ือเพลงิ สาํ รองเพียงพอและแนนอนเพอ่ื ความมนั่ คงในการจัดหา 2. การกระจายชนิดของเช้ือเพลิงใหหลากหลาย เชน การใชถานหิน หรือพลังงานทางเลือก และกระจายแหลงที่มาของเชื้อเพลิงใหมากขึ้น เชน จากประเทศมาเลเซีย ประเทศเมียนมารและประเทศลาว เปนตน 3. เชอ้ื เพลงิ ทมี่ รี าคาเหมาะสมและมีเสถยี รภาพ 4. เชื้อเพลิงที่เมอ่ื นาํ มาผลิตไฟฟาแลว สามารถควบคุมมลพิษใหอยูในระดับมาตรฐานคณุ ภาพที่สะอาดและยอมรับได 5. การใชทรพั ยากรพลังงานภายในประเทศที่มอี ยอู ยางจํากดั ใหเ กิดประโยชนส ูงสดุกิจกรรมที่ 2.4 จากภาพสัดสวนการใชเชื้อเพลิงในการผลิตไฟฟาของประเทศในอาเซียนใหเปรียบเทียบขอมูลเช้ือเพลิงที่ใชในการผลิตไฟฟาของแตละประเทศ เรียงจากปริมาณมากไปหานอยมา 3 อันดับ ลงในตารางที่กําหนดให แลวเขียนสรุปผลการเปรยี บเทียบท่ีมา: The World Bank-World Development Indicators ภาพสัดสว นการใชเ ชื้อเพลิงในการผลติ ไฟฟาของประเทศในอาเซียน ป พ.ศ. 2557

87ตารางเปรยี บเทียบเปรียบเทียบการใชเ ช้อื เพลิงในการผลติ ไฟฟา ของประเทศในอาเซยี นประเทศ ชนิดและรอ ยละของปรมิ าณเชื้อเพลิงทใี่ ชใ นการผลติ ไฟฟา มากอันดับ 1 มากอันดับ 2 มากอันดับ 3ไทย กา ซธรรมชาติ (70.4) ถา นหิน (21.4) พลงั น้ํา (3.2)เมียนมาร พลงั น้าํ (71.2) กา ซธรรมชาติ (22.3) ถา นหิน (6.3)กมั พชู า นํา้ มัน (48.4) พลังนํา้ (34.4) ความรอนใตพ ิภพ (13.1)เวียดนาม พลงั นา้ํ (38.5) กา ซธรรมชาติ (35.4) ถา นหนิ (20.9)ลาว พลังนาํ้ (90.7) ถานหนิ (6.2) น้ํามัน (3.1)มาเลเซยี กาซธรรมชาติ (43.2) ถา นหนิ (39.2) นา้ํ มนั (9.0)อินโดนเี ซยี ถา นหนิ (49.2) น้าํ มนั (22.5) กา ซธรรมชาติ (19.8)ฟลปิ ปน ส ถา นหนิ (48.3) กา ซธรรมชาติ (28.9) พลังนาํ้ (13.8)บรูไนดารุสซาลาม กา ซธรรมชาติ (99.1) น้าํ มัน (0.9) -สิงคโปร กา ซธรรมชาติ (75.4) นา้ํ มนั (22.1) อื่นๆ (2.5)สรปุ ผลการเปรยี บเทยี บ ประเทศในอาเซียนใชเช้ือเพลิงในการผลิตไฟฟาท่ีแตกตางกัน เนื่องจากแตละประเทศมีทรัพยากรทแ่ี ตกตา งกนั โดยเช้ือเพลิงทใ่ี ชใ นการผลติ ไฟฟามากทสี่ ุดของแตล ะประเทศ มดี งั น้ี ไทย : กาซธรรมชาติ รอยละ 70.4 เมียนมาร : พลงั น้ํา รอ ยละ 71.2 กัมพชู า : นํา้ มนั รอ ยละ48.4 เวียดนาม : พลงั น้ํา รอ ยละ 38.5 ลาว : พลงั นํา้ รอยละ 90.7 มาเลเซีย : กาซธรรมชาติ รอยละ 43.2 อินโดนเี ซยี : ถา นหนิ รอ ยละ 49.2 ฟลิปปน ส : ถา นหนิ รอยละ 48.3 บรไู นดารสุ ซาลาม : กาซธรรมชาติ รอยละ 99.1 และ สิงคโปร : กา ซธรรมชาติ รอ ยละ 75.4

88กิจกรรมทายเรอื่ งที่ 3 หนวยงานทเ่ี กย่ี วของดา นพลงั งานไฟฟา ในประเทศไทยกจิ กรรมที่ 3.1 เลอื กตัวยอ ของชื่อหนวยงานที่เกย่ี วของดานพลงั งานไฟฟา ในประเทศไทยที่กําหนดใสล งในชอ งวางของตารางดา นซาย ใหตรงตามบทบาท/หนาท่ี และสถานการณท ่กี าํ หนด 1. สํานกั งานคณะกรรมการกํากับกจิ การพลังงาน (กกพ.) 2. การไฟฟา ฝา ยผลิตแหง ประเทศไทย (กฟผ.) 3. การไฟฟา สว นภูมิภาค (กฟภ.) 4. การไฟฟา นครหลวง (กฟน.)หนวยงาน บทบาท/หนาท่แี ละสถานการณ กฟผ. กฟภ. 1. มีหนาที่ในการจัดหาพลงั งานไฟฟา กฟน. 2. มบี านอยูในจงั หวดั พระนครศรอี ยุธยา แลวเกิดไฟฟา ดับตอ งตดิ ตอกบั หนวยงานใด 3. มีบานอยใู นจงั หวดั นนทบุรี หากไมไดจายคาไฟฟาแลวถูกตัดไฟฟา ตองติดตอกับ กฟผ. กฟน. หนว ยงานใด กฟผ. 4. หากทา นพบปญ หาเกดิ ข้นึ กบั เสาสงไฟฟา แรงสูง ทา นควรแจงตอ หนว ยงานใด กกพ. กฟภ. 5. ทานสรา งบา นใหมในจังหวดั สมุทรปราการ ตอ งไปขอใชไฟฟากับหนวยงานใด กกพ. 6. หากเกิดไฟฟาดับหลายๆ จังหวัดพรอมกัน จะตองตดิ ตอกบั หนว ยงานใด กฟภ. 7. มหี นา ที่ควบคมุ ราคาคา ไฟฟา 8. ทา นมีบานอยใู นจังหวดั สตูล หากมปี ญหาเกย่ี วกับไฟฟาในบาน ตองขอขอมูลและ คําแนะนาํ จากหนวยงานใด 9. หนวยงานทก่ี ํากบั ดแู ลการประกอบกิจการพลงั งาน 10. ทานอาศัยอยูในจังหวัดขอนแกน เกิดหมอแปลงไฟฟาระเบิด ควรแจงเหตุตอ หนวยงานใด

89 หนว ยการเรียนรูท่ี 2 ไฟฟา มาจากไหนกิจกรรมทายเรอื่ งท่ี 1 เช้อื เพลงิ และพลงั งานที่ใชใ นการผลิตไฟฟากิจกรรมท่ี 1.1 ดูวีดทิ ัศน เรอ่ื ง ผลติ ไฟฟาอยา งไรดี1) บอกเชอ้ื เพลงิ ท่ใี ชใ นการผลิตไฟฟาวา มอี ะไรบาง เชอ้ื เพลิงและพลงั งานท่สี ามารถใชใ นการผลิตไฟฟา เชน ถานหิน นํ้ามัน กาซธรรมชาติ ลมนํ้า แสงอาทติ ย ชีวมวล ความรอ นใตพิภพ พลงั งานนวิ เคลียร เปนตน2) เปรียบเทียบขอดีและขอจํากัดของเชื้อเพลิงท่ีใชในการผลิตไฟฟาแตละชนิด ลงในตารางที่กาํ หนดให แหลง ขอ ดี ขอ จํากดัพลงั งานถานหนิ 1. มีตน ทนุ ในการผลิตไฟฟา ตา่ํ 1. ปลอ ยกาซเรอื นกระจก 2. มีปริมาณเชื้อเพลงิ สํารองมาก 2. ใชเชือ้ เพลิงในปรมิ าณมาก 3. สามารถผลิตไฟฟาไดต ลอด 24 ชว่ั โมง 3. ประชาชนไมเช่ือมั่นเร่อื งมลภาวะทางอากาศ 4. ขนสงงา ย จัดเกบ็ งา ยนํ้ามัน 1. ขนสง งาย 1.ตอ งนําเขาจากตา งประเทศ 2. หาซอื้ ไดง าย 2.ราคาไมคงท่ขี ึ้นกบั ราคานํ้ามนั ของตลาดโลก 3. มผี ลกระทบตอสิ่งแวดลอมนอยกวาการผลิต 3.ปลอ ยกาซเรือนกระจก ดว ยถานหิน 4.ไฟฟา ทผ่ี ลติ ไดม ตี นทุนตอ หนวยสูง 4. สามารถเดินเครื่องไดอยางรวดเร็วเหมาะ 5.ปริมาณเชือ้ เพลิงเหลือนอ ย สําหรับผลิตไฟฟาในกรณีฉุกเฉินหรือชวง ความตอ งการไฟฟา สูงได

90 แหลง ขอดี ขอ จํากัดพลงั งานกาซ 1. มีการเผาไหมสมบูรณจึงสงผลกระทบตอ 1. ปริมาณสํารองของกาซธรรมชาติในอาวไทยธรรมชาติ ส่งิ แวดลอมนอยกวาเชอื้ เพลงิ ฟอสซิลประเภท เหลอื นอ ยบางสว นตอ งนําเขาจากตางประเทศ อืน่ ๆ 2. ราคากาซธรรมชาติไมคงที่ผูกติดกับราคา 2. มีประสิทธภิ าพในการผลิตไฟฟาสูงทสามารถ น้าํ มัน ผลิตไฟฟาไดต ลอด 24 ชั่วโมง 3. ปลอยกา ซเรือนกระจก 3. มตี น ทุนในการผลติ ไฟฟาต่าํพลังงานลม 1. เปนแหลงพลังงานที่ไดจากธรรมชาติ ไมมี 1.มีความไมแนนอนข้ึนอยูกับสภาวะอากาศ คา เชือ้ เพลิง บางฤดูอาจไมมีลมตองใชแบตเตอรี่ราคาแพง 2. เปนแหลงพลงั งานสะอาด เปน แหลงเก็บพลังงาน 3. สามารถใชระบบไฮบริดเพื่อใหเกิดประโยชน 2. สามารถใชไดในบางพ้ืนท่ีเทาน้ัน พ้ืนท่ี สูงสุด คือ กลางคืนใชพลังงานลม กลางวัน ท่ีเหมาะสมควรเปนพื้นท่ีท่ีมีกระแสลมพัด ใชพลงั งานแสงอาทิตย สมํา่ เสมอ 3. มีเสียงดังและมผี ลกระทบตอทัศนียภาพ 4. ทําใหเกิดการรบกวนในการสงสัญญาณ โทรทศั น และไมโครเวฟ 5. ตนทนุ คาไฟฟาตอ หนวยสูงพลงั งานน้าํ 1. ไมตอ งเสยี คาใชจายในการซ้อื เช้ือเพลิง 1. การเดินเครื่องผลิตไฟฟาขึ้นกับปริมาณนํ้า 2. ไมกอใหเกิดกาชคารบอนไดออกไซด จาก ในชว งทีส่ ามารถปลอยนา้ํ ออกจากเข่ือนได การผลติ ไฟฟา 2. การกอสรางเขื่อนขนาดใหญในประเทศไทย 3. โครงการโรงไฟฟาพลังน้ําขนาดใหญมี มีขอจํากัดเนื่องจากอางเก็บน้ําของเข่ือน ขีดความสามารถสูงในการรักษาความม่ันคง ขนาดใหญจะทําใหเกิดน้ําทวมเปนบริเวณ ใหแกระบบไฟฟาสําหรับรองรับชวงเวลา กวางสง ผลกระทบตอบา นเรือนประชาชน ที่มีความตองการใชกระแสไฟฟา สงู สุด 4. ตน ทุนคาไฟฟาตอ หนวยตํา่พลงั งาน 1. เปนแหลงพลังงานธรรมชาติขนาดใหญท่ีสุด 1. ตนทุนคาไฟฟา ตอ หนวยสูงแสงอาทิตย และสามารถใชเปนพลังงานไดไ มมวี ันหมด 2. แบตเตอรีซ่ ึ่งเปนตัวกกั เกบ็ พลงั งานแสงอาทิตย 2. ไมมีคาใชจ ายในเรื่องเช้อื เพลิง ไวใชในเวลากลางคืนมีอายกุ ารใชงานต่ํา

91 แหลง ขอดี ขอ จาํ กัดพลังงาน 3. สามารถนําไปใชในแหลงที่ยังไมมีไฟฟาใช 3. มีความไมแนนอนขึ้นอยูกับสภาวะอากาศ และอยูหางไกลจากระบบสายสงและสาย โดย พ้ืนท่ี ท่ีเ หมา ะสม ตอ งเป นพื้น ที่ท่ี มี จาํ หนายไฟฟา ความเขม รงั สีดวงอาทติ ยค งทแี่ ละสมาํ่ เสมอ 4. เปนพลังงานสะอาดไมกอใหเกิดมลภาวะ จากกระบวนการผลิตไฟฟาพลังงาน 1. ใชประโยชนจากเศษวัสดุเหลือใชทาง 1. ชีวมวลเปนวัสดุท่ีเหลือจากการแปรรูปชีวมวล การเกษตร ทางการเกษตรมปี ริมาณสํารองทไ่ี มแนน อน 2. เพม่ิ รายไดใ หเ กษตรกร 2. การบรหิ ารจดั การเชื้อเพลิงและจัดเก็บ 3. ชวยแกปญหาสิ่งแวดลอมเร่ืองวัสดุเหลือทิ้ง ทาํ ไดยาก ทางการเกษตร 3. ราคาชีวมวลมีแนวโนมสูงข้ึนเน่ืองจากมี ความตองการใชเพ่ิมขึ้นเรื่อย ๆ 4. ชีวมวล ที่มี ศักย ภา พ เห ลื ออ ยูมั ก จะ อ ยู กระจัดกระจาย มีความชื้นสูง จึงทําให ตนทุนการผลิตไฟฟาสูงข้ึน เชน ใบออยและ ยอดออย ทะลายปาลม เปน ตนพลงั งาน 1. เปนแหลงพลังงานที่ไดจากธรรมชาติ ไมมี ใชไดเฉพาะในพื้นท่ีที่มีแหลงความรอนความรอน คาเชื้อเพลงิ ใตพภิ พอยเู ทา นั้นใตพิภพ 2. เปน แหลง พลงั งานสะอาดพลังงาน 1. เปนแหลงผลิตไฟฟาขนาดใหญโดยมีตนทุน 1. ใชเงินลงทุนในการกอสรา งสงูนิวเคลียร การผลิตไฟฟาตอหนวยต่ําแขงขันไดกับ 2. จําเปนตองเตรียมโครงสรางพื้นฐานและ โรงไฟฟาชนิดอนื่ ได พัฒนาบุคลากรเพื่อใหการดําเนินงานเปนไป 2. เปน โรงไฟฟาที่สะอาดไมก อ ใหเ กดิ มลพษิ และ อยางมีประสทิ ธภิ าพ กาซเรือนกระจก 3. ตองการเตรียมการจัดการกากกัมมันตรังสี และมาตรการควบคุมความปลอดภัยเพ่ือ 3. ชวยเสริ มสรางความมั่นคงใหระบ บ ปองกนั อุบตั เิ หตุ ผลติ ไฟฟา เนื่องจากใชเชื้อเพลิงนอย เม่ือ 4. ยังไมเปนท่ียอมรับของประชาชน ประชาชน เทยี บกับโรงไฟฟาความรอนประเภทอ่ืน มขี อกังวลใจในเรื่องความปลอดภัย 4. มีแหลงเชื้อเพลิงมากมาย เชน แคนาดา

แหลง 92 ขอ จํากดัพลังงาน ขอ ดี และออสเตรเลีย และราคาไมผันแปรมาก เมอ่ื เทยี บกับเช้ือเพลิงฟอสซลิกิจกรรมท่ี 1.2 ใหใสเคร่ืองหมายถูก (√) หนาขอท่ถี ูก และทาํ เครื่องหมายกากบาท (X) หนาขอที่ผดิ____√___ 1. พลังงานทดแทน คือ พลงั งานที่นาํ มาใชแทนเชือ้ เพลงิ ฟอสซลิ____√___ 2. การนําพลังงานทดแทนมาใชมีวัตถุประสงคเพื่อลดปญหาการขาดแคลนเชื้อเพลิง ฟอสซลิ และลดสภาวะโลกรอ น____√___ 3. พลงั งานทดแทนแบง ออกเปน 2 ประเภท ไดแก พลังงานทดแทนประเภทสิ้นเปลือง และพลงั งานทดแทนประเภทหมนุ เวยี น____X___ 4. พลงั งานนวิ เคลยี ร เปน พลังงานทดแทนประเภทหมนุ เวยี น____X___ 5. ประเทศไทยไมมกี ารใชประโยชนจากพลังงานความรอนใตพ ิภพ____√___ 6. เชื้อเพลิงฟอสซิลเกิดจากการทับถมของซากพืชซากสัตวใตพิภพเปนเวลานาน หลายรอยลา นป____√___ 7. กระบวนการผลิตไฟฟาดวยถานหิน คือ เผาถานหินเพื่อใหเกิดความรอน แลวนํา ความรอนไปตมนํ้าใหเกิดเปนไอน้ํา และนําไอน้ําไปหมุนกังหันไอนํ้าท่ีตอกับ เครือ่ งกําเนดิ ไฟฟา จึงเกดิ เปน พลังงานไฟฟาออกมา____X___ 8. พลังงานลม และพลงั งานแสงอาทิตย สามารถผลิตไฟฟา ไดตลอด 24 ชัว่ โมง____√___ 9. แหลงถานหินของประเทศไทยที่ใชผลิตไฟฟาของโรงไฟฟาแมเมาะ จังหวัดลําปาง คอื ถานหินลกิ ไนต____X___ 10. การผลิตไฟฟาจากพลังงานนิวเคลียร มีการเผาไหมเชื้อเพลิงทําใหเกิด กา ซเรือนกระจก