ทฤษฎีดนตรีสากล

ทฤษฎีดนตรีสากล Mistermis นาย ภาณุวชิ ญ์ สระทอง 00 ดนตรี คือ ส่ิงท่ีช่วยบรรเทาความทุกขภ์ ายในใจ ทฤษฎดี นตรีสากล มีอยู่ 11 หวั ขอ้ หลกั ดงั น้ี 1. บรรทดั ห้าเส้น (Staff) บรรทดั หา้ เสน้ (Staff) ประกอบดว้ ยเสน้ ตรงขนานกนั จานวน 5 เส้น และช่องบรรทดั จานวน 4 ชอ่ ง โดยเส้นบรรทดั มี ระยะห่างเท่ากนั การนบั เสน้ หรือบรรทดั หา้ เสน้ ใหน้ บั ตามลาดบั จากล่างไปบนโดยนบั เสน้ หรือช่องล่างสุดเป็น 1 2 3 4 5 ตามลาดบั ในการบนั ทึกตวั โนต้ และสญั ลกั ษณ์ต่างๆ ทางดนตรีสากลจะบนั ทกึ บนบรรทดั หา้ เสน้ เป็นหลกั 2. ตวั โน้ต (Note) ตวั โน้ต เป็นสญั ลกั ษณ์ท่ีใชบ้ นั ทึกแทนระดบั เสียง และความยาวของเสียง ส่วนประกอบสาคญั ของตวั โนต้ ไดแ้ ก่ ส่วนหวั ตวั โนต้ และส่วนหางตวั โนต้ ซ่ึงข้ึนอยกู่ บั ลกั ษณะโนต้ ตา่ งๆ

3. ค่าตวั โน้ต ค่าตวั โน้ต ลกั ษณะตวั โนต้ มีหลายลกั ษณะ คา่ ตวั โนต้ ลกั ษณะต่างๆ สามารถเปรียบเทียบค่าความยาวโนต้ และมีช่ือเรียกลกั ษณะ โนต้ ต่างๆ ดงั น้ี ภูมเิ ปรียบเทยี บค่าตวั โน้ต แผนภูมเปรียบเทยี บค่าตวั โน้ต ตารางเปรียบเทยี บค่านบั

4. ตวั หยดุ (Rest) ตวั หยุด คือ สัญลกั ษณ์ทางดนตรีท่ีกาหนดใหเ้ งียบเสียงหรือไมใ่ หเ้ ลน่ ในระยะ เวลาตามคา่ ตวั หยดุ น้นั ๆ ตวั หยดุ มหี ลายชนิด สอดคลอ้ งกบั ตวั โนต้ ลกั ษณะตา่ งๆ ตวั หยดุ ลกั ษณะต่างๆ ตามค่าตวั โน้ต 5. เส้นน้อย (Leger Lines) เส้นน้อย คือ เส้นส้นั ๆ ท่ีอยตู่ ่ากวา่ หรือสูงกวา่ บรรทดั หา้ เสน้ มีระยะห่างเทา่ กบั บรรทดั หา้ เสน้ โนต้ ที่อยตู่ ่าหรือสูงมากๆ จะตอ้ ง อาศยั เส้นนอ้ ยตามลาดบั เช่นโนต้ ท่ีคาบเสน้ จะเรียงลาดบั กบั โนต้ ทอ่ี ยใู่ นช่องถา้ หากเสน้ นอ้ ยมีมากกวา่ สามเส้น ควรใชว้ ธิ ีการ เปล่ียนกญุ แจประจาหลกั หรือใชเ้ ครื่องหมายคแู่ ปดช่วย เพอ่ื ใหส้ ะดวกต่อการอ่าน

6. กญุ แจ (Clef) กญุ แจ คอื สญั ลกั ษณ์ทางดนตรีทบ่ี นั ทึกไวท้ ่ีบรรทดั หา้ เส้น เพอ่ื กาหนดระดบั เสียงโนต้ ที่อยใู่ นช่องและอยบู่ นเสน้ ของบรรทดั หา้ เส้น กญุ แจท่ใี ชใ้ นปัจจบุ นั มี 3 แบบ ดงั น้ี 6.1 กญุ แจซอล หรือกญุ แจ G (G clef) คอื กญุ แจทีก่ าหนดใหโ้ นต้ ซอล (G) อยบู่ รรทดั เส้นที่ 2 กญุ แจชนิดน้ีนิยม มากในกลมุ่ นกั ดนตรี นกั ร้อง ใชก้ บั เครื่องดนตรีที่นิยมทว่ั ไป เช่น กีตาร์ ไวโอลิน ทรัมเป็ต ฯลฯ 6.2 กญุ แจฟา หรือกญุ แจ F (F clef) คอื กญุ แจท่ีกาหนดใหโ้ นต้ ฟา (F) อยบู่ นเสน้ ที่ 4 กญุ แจชนิดน้ีนิยมใชก้ บั เสียง ร้องหรือเครื่องดนตรีที่มีเสียงต่า เช่น เชลโล เบส ทรอมโบน ฯลฯ 6.3 กญุ แจโด หรือกญุ แจ C (C clef) คือ กญุ แจที่กาหนดใหเ้ สียงโด (C) อยบู่ นเสน้ ใดก็ไดข้ องบรรทดั หา้ เสน้ ให้ เป็ นเสียงโดกลาง กญุ แจโดอลั โต กญุ แจโดเทเนอร์

7. การเรียกช่ือตวั โน้ต การเรียกชื่อตวั โนต้ สากลท่ีนิยมมี 2 ระบบ ไดเ้ เก่ ระบบโซฟา (So-Fa system) ระบบตวั อกั ษร (Latter system) 8. เส้นกนั ห้อง (Bar line) เส้นกนั ห้อง คือ เสน้ ตรงแนวต้งั ทข่ี ีดขวางบรรทดั หา้ เส้น เพื่อก้นั แบง่ โนต้ ในแตล่ ะหอ้ ง ใหม้ ีจานวนจงั หวะตามที่เคร่ืองหมาย กาหนดจงั หวะกาหนดไว้ ใช้ก้นั ห้องเพลง

ใช้ก้นั จบตอนหรือจบท่อนเพลง โดยใช้เส้นกนั ห้องคู่ (Double Bar Line) 9. การเพมิ่ ค่าตวั โน้ต การเพม่ิ ค่าตวั โน้ต และเพ่มิ คา่ ตวั หยดุ สามารถทาไดด้ งั น้ี 9.1 การประจุด (Dot) คอื การประจดุ ท่ีดา้ นขวาตวั โนต้ หรือทตี่ วั หยดุ จะมีผลใหค้ ่าโนต้ น้นั ๆเพม่ิ มากข้ึนคร่ึงหน่ึงของ ค่าตวั โนต้ น้นั เช่น 9.2 เครื่องหมายโยงเส้นทาย (Tie) ใชก้ บั โนต้ ท่ีมีระดบั เสียงเดียวกนั จะเพิม่ ค่าเท่ากบั คา่ โนต้ สองตวั รวมกนั โดยจะเลน่ ที่โนต้ ตวั แรก ลากเสียงไปสิ้นสุดที่ตวั สุดทา้ ยท่ีเคร่ืองหมายที่กาหนดไว้ เช่น 9.3 ใช้สัญลกั ษณ์เฟอร์มาตา (Fermata) หรือเป็นเสน้ โคง้ คร่ึงวงกลมมีจดุ ตรงกลาง ใชบ้ นั ทึกไวท้ ่ีหวั โนต้ เพ่ือเพิ่มคา่ ตวั โนต้ ใหล้ ากยาวเท่าใดกไ็ ด้ ไม่ไดก้ าหนดไวข้ ้ึนอยกู่ บั ความพงึ พอใจของผเู้ ล่น

เช่น 10. เคร่ืองหมายกาหนดจงั หวะ (Time Signature) เคร่ืองหมายกาหนดจงั หวะ คือ ตวั เลขสองตวั ท่ีเขียนไวห้ ลงั กุญแจ คลา้ ยลกั ษณะเลขเศษส่วนแต่ไมม่ ีเสน้ ขีดคน่ั กลาง เลขตวั บนจะบอกวา่ 1 หอ้ งเพลงมีก่ีจงั หวะ ส่วนเลขตวั ล่างบอกโนต้ ที่ใชเ้ ป็นเกณฑ์ 1 จงั หวะ เช่น 11. อตั ราจงั หวะ อตั ราจงั หวะ เป็นเคร่ืองหมายกาหนดอตั ราจงั หวะ ที่บอกถึงคา่ ตวั โนต้ และจานวนจงั หวะในแตล่ ะห้องเพลง อตั ราจงั หวะ (Time) เป็นกลุ่ม โนต้ ท่ีถูกจดั แบ่งจงั หวะเคาะที่เทา่ ๆ กนั ในแตล่ ะหอ้ งเพลงและทาให้เกิดชีพจรจงั หวะ (Pulse) คือ การเนน้ จงั หวะหนกั -เบา กลุ่มอตั ราจงั หวะ โดยทว่ั ไปมี 3 ลกั ษณะคือ อตั ราจงั หวะสองธรรมดา (Simple duple time)

อตั ราจงั หวะสามธรรมดา (Simple triple time) อตั ราจงั หวะสี่ธรรมดา (Simple quadruple time)