การสร้างคำ

คำสนธิ คอื กำรเชื่อมคำเข้ำดว้ ยกนั โดยนำคำบำลแี ละสันสกฤตต้ังแต่ ๒ คำขึน้ ไปมำ เชือ่ มตอ่ กันเปน็ คำเดยี วกัน เสยี งสดุ ท้ำยของคำหน้ำรับเสียงหนำ้ ของคำหลัง โดยมกี ำร เปลยี่ นแปลงพยญั ชนะ สระ และนิคหิตทม่ี ำเชอ่ื ม เพือ่ กำรกลมกลนื เสยี งให้เปน็ ธรรมชำติ ของกำรออกเสยี ง และทำให้คำเหล่ำนนั้ มเี สียงส้ันเข้ำ เชน่ คชนิ ทร=์ = ชำ้ ง คช+อนิ ทร์ = คชนิ ทร์

ลกั ษณะสังเกตของคำสนธิ 1. เกดิ จำกคำมลู ตง้ั แต่ ๒ คำข้นึ ไป 2. ตอ้ งเปน็ คำที่มำจำกภำษำบำลีและสันสกฤตเทำ่ นนั้ 3. มกี ำรเชอื่ มคำโดยเปล่ยี นแปลงสระ พยัญชนะ หรือนคิ หิต ของคำเดิม 4. มกั เรยี งคำหลกั ไวห้่ ลังคำขยำย ดังน้ันในกำรแปลควำมหมำยจะแปลจำกหลังไปหนำ้ 1. วิทย+อำลยั วทิ ยำลยั อยำ่ ลมื ! 2. มหำ+อัศจรรย์ มหัศจรรย์ ไปหำควำมหมำยกันนะครบั 3. ธนู+ อำคม ธันวำคม 4. พุทธ+โอวำท พทุ โธวำท

คำสนธิ ศิว + อำลยั = ศิวำลัย ทป่ี ระทบั ของพระศวิ ะ มคั ค + อุเทศก์ = มคั คเุ ทศก์ ผนู้ ำเท่ยี ว, ผ้ชู ้ีทำง ชล + อุทร = ชโลทร แม่น้ำ, ทะเล ชล + อำลยั = ชลำลัย ทะเล, แม่นำ้ . มหำ + อรรณพ = มหรรณพ ทะเลใหญ่ ห้วงน้ำใหญ่ ประชำ + อำกร = ประชำกร หมูพ่ ลเมอื ง, หมคู่ น ทรัพย + อำกร = ทรพั ยำกร ส่ิงท้ังปวงอนั เปน็ ทรพั ย์ วิทย + อำกำร = วิทยำกำร ควำมรวู้ ชิ ำกำรด้ำนต่ำง ๆ.

คำสนธิ แบง่ ออกเปน็ 3 ชนิด พยญั ชนะสนธิ สระสนธิ นิคหติ สนธิ กำรเช่อื มคำดว้ ยพยัญชนะ กำรเชื่อมคำดว้ ยสระ กำรเช่ือมคำดว้ ยนคิ หิต โดยวธิ ี เชอ่ื มคำ : สระท้ำยของคำหน้ำ + คอื กำรนำคำทลี่ งทำ้ ยดว้ ยนคิ หิตสนธิ 1.แปลงพยญั ชนะเปน็ สระ สระหนำ้ ของคำหลงั เชน่ ดค้วำยทพีข่ ย้ึนญัตน้ชนะ หรือสระ มหี ลักดงั น้ี  มนสสฺ + ภำพ = มโนภำพ 1. สระอะ,อำ+ อะ,อำ ==อะ หรือ อำ 1.นิคหิต + สระ แปลงนิคหติ เป็น ม 2. สระอะ,อำ+ อิ,อี = อ,ิ อี หรือ เอ 2. กำรลบท้งิ พยญั ชนะ 3. สระอะ,อำ+ อุ,อู = อ,ุ อู หรือ โอ 2.นคิ หติ + พยญั ชนะวรรค แปลงนคิ หิต  นริ สฺ + ภัย = นิรภยั 4. สระอะ,อำ+เอ,ไอ,โอ,เอำ = เอ,โอ,ไอ,เอำ นเคิ ปห็นิตพเยปญั็นพชนยะญั ตชวั นสะุดตทัว้ำสยุดขทอ้ำงยวขรอรงควนร้นั รคๆน้ัน 5. สระอะ,อำ+อิ อี = อิ,อี หรอื เอ ๆนคิ หติ เป็นพยัญชนะตัวสดุ ท้ำยของวรรคน้ัน + แทนคำว่ำ สนธิกบั 7. สระอุ,อู+อ,ุ อู = อุ,อู หรือ 3ๆ. นคิ หิต + เศษวรรค (ย ร ล ว ศ ษ ส 8โอ.สระอ,ุ อ+ู สระอนื่ ท่ีไม่ใช่ อุ,อู ดว้ ยกนั ต้องแปลง อ,ุ อู เปน็ ว ห ฬษ) แสปลหงนฬิค) หแิตปเลปงน็ นคิ งหเิตชเ่นป็นห งฬ) แปลง นคิ หิตเป็น งนั้น ๆ 9.สระอิ,อี + สระอืน่ ทีไ่ มใ่ ช่ อิ,อี ดว้ ยกัน ตอ้ งแปลง อ,ิ อี เป็น ย กอ่ น ก่อน

คำสนธิ พยญั ชนะสนธิ สระสนธิ นคิ หติ สนธิ มนสฺ + ภำพ = มโนภำพ มหำ + อศั จรรย์ = มหศั จรรย์ ส + อำทำน ==สมำทำน รหสฺ + ฐำน = รโหฐำน คช + อนิ ทร์ = คชนิ ทร์ ส + โอสร = สโมสร นสิ ฺ + ภัย = นริ ภยั รำช + อปุ โภค = รำชปู โภค ส + กร = สงั กร นสิ ฺ + ทกุ ข์ = นริ ทกุ ข์ มหำ + โอฬำร = มโหฬำร ส + จร = สญั จร ทสุ ฺ + คติ = ทรุ คติ อริ + อนิ ทร์ = อรนิ ทร์ ส + โยค = สงั โยค มนสฺ + ธรรม = มโนธรรม อธิ + อำศัย = อธั ยำศยั ส + วำส = สงั วำส เตชสฺ + ธำตุ = เตโชธำตุ ครุ ุ + อปุ กรณ์ = ครุ ุปกรณ์ ส + สนทฺ น = สงั สนั ทน์ ศริ สฺ + เมธน์ = ศิโรเมฐน์ ธนู + อำคม = ธนั วำคม ส + สำร = สงั สำร

ฝกึ อำ่ นคำสนธิ ศษิ ยำนุศษิ ย์ รำชินยำนสุ รณ์ สมำคม จลุ นิ ทรีย์ ธนำคำร มหทิ ธิ สนิ ธวำนนท์ หิมำลยั รำชำนสุ รณ์ นภำลยั ธนำณตั ิ รโหฐำน สงสำร หัสดำภรณ์ วลั ยำภรณ์ นโยบำย อินทรธิบดี จฬุ ำลงกรณ์ มโนภำพ มหำนิสงส์ ดรุโณทยำน ภยำคติ ทันตำนำมัย วโรดม สินธวำณัติ จกั ขวำพำธ หตั ถำจำรย์ ทตุ ำนทุ ูต นเรศวร กุศโลบำย สโุ ขทยั สังคม สมำทำน มหัศจรรย์ มหรรณพ บดินทร์ พนำลัย บรรณำรักษ์ เทพำรกั ษ์ ศลิ ปำชีพ ปรเมนทร์ รำโชบำย ชลำลัย สรุ ิโยทยั ขีปนำวธุ

อนำมยั สงั หรณ์ กนิ นรี สโมสร กำญจนำมยั พลำนำมยั นิรภยั คณำจำรย์ มนี ำคม มกรำคม กุมภำพนั ธ์ เมษำยน พฤษภำคม มิถนุ ำยน กรกฎำคม สิงหำคม กันยำยน ตุลำคม พฤศจิกำยน ธนั วำคม ทุรชำติ ยโสธร อมรินทร์ หัสดนิ ทร์ มนนิ ทร์ จุฬำภรณ์ รำชูปโภค รำชนิ ทร์ สรุ ำงค์ คงคำลัย จนิ ตนำกำร วทิ ยำกำร หสั ดินทร์ มัคยำจำรย์ หัตถำจำรย์ รังสิโยภำส นีโลตบล โภไคศวรรย์ บดนิ ทร์ นริ ำพำธ สมณำจำรย์ รำชนิ ูปถมั ภ์ วิเทโศบำย กตญั ชลี สัมปทำน

คำสนธิ