เทคนิคการสอนที่สำคัญ

เรื่อง เทคนิคการสอนที่สําคญั ชาํ นาญ โสดา เสนอ อาจาร ์ย สาขาวิชาสังคมศึกษา ชนั ปที 4 คณะครุศาสตร์ มหาวิทยาลยั ราชภฏั ศรีสะเกษ รายวิชาทกั ษะและเทคนคิ การสอน รหสั วิชา 1023301 ชญ์ มงั มี รหสั 6112 ณฐั สายขนุ รหสั 61 ภรณ์ คําบาล รหสั 6 112258212 12258209 258206 นาย ิสร ิว นางสาว ุกล นางสาว ิจรา

คาํ นํา รายงานเลม นี้ เปนสว นหนึ่งของรายวิชา ทกั ษะและเทคนิคการสอน (1023301+) จดั ทําข้นึ เพ่ือศกึ ษาหาความรูเกีย่ วกับเทคนิคการสอนท่ีสาํ คัญ เพอ่ื ใหท ราบถงึ เทคนคิ การสอนที่ สาํ คญั มากขึน้ และไดศ ึกษาอยา งเขา ใจเพอื่ เปน ประโยชนก ับการเรียน ผูจ ัดทําหวังวา รายงาน เลม นีจ้ ะเปนประโยชนก บั ผอู า น หรือนกั เรียนนักศึกษาที่กําลังศกึ ษาหาขอมลู เรื่องน้ีอยู คณะผจู ัดทาํ ขอขอบพระคุณ อาจารยชํานาญ โสดา อาจารยผ ูสอน และผเู ชี่ยวชาญ เปน อยา งสูง ที่ทา นกรุณาใหค ําแนะนําเพือ่ แกไ ข ใหข อเสนอแนะตลอดการทาํ งานรายงานครงั้ น้ี จนสําเรจ็ ลลุ ว งไปไดดวยดีและหากมีขอ ผิดพลาดประการใด คณะผูจ ดั ทํากข็ ออภัยมา ณ ทนี่ ้ี ดวย คณะผูจ ดั ทาํ 31 กรกฎาคม 2564

สารบัญ หนา ก เรื่อง ข คํานํา สารบญั 1 เทคนคิ การสอนทีส่ ําคัญ 3 5 1. เทคนคิ การจดั การเรยี นรกู ลมุ ใหญ 7 2. เทคนคิ การจดั การเรียนรูกลุม ยอย 9 3. เทคนคิ การจดั การเรียนรเู ปนรายบุคคล 11 4. เทคนิคการใชเพลงประกอบการสอน 13 5. เทคนคิ การจดั การเรยี นรูก ารแสดงบทบาทสมมติ 15 6. เทคนิคการสอนแบบมีสว นรวม 16 7. เทคนิคการสอนโดยใชก ระบวนการคดิ 18 8. เทคนิคการสอนแบบหมวกหกใบ 9. เทคนคิ การสอนโดยใชซปิ ปาโมเดล 10. เทคนคิ การสอนโดยใชกระบวนการ AFCAM อางองิ

เทคนคิ การสอน ทีสาํ คัญ มี 10 เทคนคิ ทีสาํ คัญ ดงั นี

เทคนคิ การสอน ทีสาํ คัญ มี 10 เทคนคิ ทีสาํ คัญ ดงั นี



1 เทคนคิ ที่ 1 เทคนคิ การจัดการ ความหมาย เรยี นรูกลุมใหญ เทคนิคการจดั การเรียนรกู ลุมใหญ คอื กลวธิ ี ท่ีครูใชในการจัดกิจกรรมการเรียนการสอนกบั 1.การนําเขาสบู ทเรยี น นักเรียนจํานวนมากเพือ่ ชวยใหนักเรยี นเกดิ การ 2.การสรุป เรียนรูเนือ้ หาสาระตามวตั ถปุ ระสงค 3.การยกตวั อยาง 4.การเสริมแรง 5.การถาม 6.การใชสอ่ื จุดมงุ หมายของการทาํ งานเปน กลุมใหญ 1.เพอ่ื ใหนกั เรียนมคี วามรบั ผิดชอบในการทํางานรวมกนั เปนกลมุ ใหญช วยเหลือ กนั ทํางานอยางมีระเบียบวินยั 2.เพ่ือเปนการฝก ใหนกั เรยี นเปน ผนู ําและผูตามทด่ี ตี ามระบอบประชาธิปไตย 3.เพอื่ ใหนกั เรยี นไดฝ กทกั ษะในการแกป ญหาตามวธิ ีการทางวทิ ยาศาสตรม ีการ ศึกษาคนควาแสดงหาความรูด วยตัวเองและกลุม

2 ขอ ดขี องการทาํ งานเปน กลมุ ใหญ 1.นกั เรียนไดม โี อกาสแลกเปล่ียนความรแู ละประสบการณก บั เพ่อื นในกลุม และเพ่ือนรวมชน้ั 2.นกั เรยี นไดฝกทักษะการวางแผนทกั ษะกระบวนการคดิ การทาํ งานรว ม กบั ผูอื่น 3.สง เสริมใหนกั เรียนมคี วามกระตือรือรนในการเรียนรู 4.ทาํ ใหเ กดิ บรรยากาศการเรียนรูท่สี นุกสนาน 5.ชว ยพฒั นาทกั ษะทางสังคมของนกั เรยี นใหด ขี ้นึ ขอเสียของการทํางานเปน กลุมใหญ 1.คนทีมยังไมม ีศกั ยภาพ : งานลาชา ไมเ รียบรอย 2. ชอ งวางระหวางคนในทมี ยังมมี ากมาย : ตดิ ตองานชา ไมรวดเรว็ 3. มากคนมากความ(คนเยอะจัดการยาก) : ตดิ ตองานยากรวมเนอ้ื หายาก 4. ปญ หาของการวางแผน : การวางแผนแบง งานยงั ไมดเี กดิ การเก่ยี งงานกนั 5.ความแตกตางของบคุ คล : นิสยั ของแตละคนตางกันประสานงานยาก 6. ใชเ วลานาน กวา ทํางานคนเดียว : ตอ งรอเพอ่ื นทําเสรจ็ จงึ ใชเวลานาน

3 เทคนิคท่ี 2 ความหมาย จุดมุงหมายของการจัดการ เทคนคิ การจัดการเรยี นรแู บบกลมุ ยอย คือ กระบวนการท่ี เรยี นรแู บบกลมุ ยอย ผสู อนใชในการชวยใหผูเรยี นเกดิ การเรียนรูตามวัตถุประสงค ทกี่ ําหนดโดยการจัดผเู รยี นเปน กลุม เล็ก ๆ ประมาณ 4-8 คน 1. เปน active student learning และใหผ ูเรยี นในกลุมพดู คยุ แลกเปลย่ี นขอมลู ความคิดเหน็ 2. เนน concept และ การประยกุ ต และประสบการณใ นประเดน็ ที่กําหนด และสรปุ ผลการ อภิปรายออกมาเปน ขอ สรุปของกลุม แนวคิด กลยุทธ และการแกป ญ หา 3.ใชความคดิ ระดับสงู ในการประยุกต ความรดู ว ยเหตุผล วเิ คราะห ประเมนิ คา ขอมลู สงั เคราะหค วามคิด และตั้ง สมมตฐิ าน ตัดสนิ ใจ และประยกุ ตห ลกั การมาใชใ นกระบวนการแกปญ หา 4. เนน การสอื่ สารระหวางกลมุ นักศกึ ษาดวยกนั เอง และกบั ครู วิธีการสอนแบบกลุมยอ ย -การจดั กลมุ อภปิ รายแบบกันเอง (Informal Group Discussion) -การจัดกลมุ อภปิ รายแบบฟล ลปิ 66 หรือบัซกรุป (Phillip 66 or Buzz Group) -การจดั กลมุ อภิปรายแบบซนิ ดิเคต (Syndicate Group) -การจดั กลมุ อภปิ รายแบบระดมสมอง (Brainstorming Group) -การจัดกลมุ อภปิ รายแบบโตะกลม (Round Table Group) -การจัดกลุมอภปิ รายเปน คณะ (Panel Discussion Group) -การจัดกลุมอภิปรายแบบสมั มนา (Seminar Group) -การจัดกลุมอภปิ รายแบบใกลช ดิ (Knee Group) -การจดั กลุมอภปิ รายแบบฮัดเดิล (Huddle Group) -การจัดกลุมอภิปรายแบบเวียนรอบวง (Circular Response Group) -การจดั กลมุ อภิปรายแบบกลมุ ซอน (Fish Bowl Group) -การจดั กลมุ อภิปรายแบบปจุ ฉาวสิ ชั นา (Questioning-Answering)

กลมุ ยอย 4 องคป ระกอบของวธิ กี ารสอนแบบกลมุ ยอ ย 1 มีการจดั ผเู รียนเปน กลุมยอ ย ๆ กลุม ละประมาณ 4-8 คน 2 มปี ระเดน็ ในการอภิปราน 3. มกี ารพดู คยุ แลกเปลย่ี นความคดิ เหน็ ความรสู ึก และ ประสบการณก ันระหวางสมาชกิ ในกลมุ ตามประเด็น การอภิปราย 4. มกี ารสรุปสาระทส่ี มาชกิ ลุมไดอ ภปิ รายกนั เปน ขอ สรปุ ของกลุม 5. มีการนําขอสรุปของกลุมมาใชใ นการสรปุ บทเรยี น ขอ ดขี องวธิ ีการสอนแบบกลมุ ยอ ย ขอเสียของวิธกี ารสอนแบบกลมุ ยอย 1.ใหทกุ คนไดม ีสวนรว ม 1.ตอ งคดิ รอบคอบเพอ่ื หาจุดประสงค 2.เดก็ รูสึกผอนคลายกวา เม่ือเปนกลุม เล็ก ของกลุม 3.กลุมหาขอ สรุปไดง ายกวา 2. กลุมอาจจะออกนอกประเด็นไดงา ย

5 เทคนคิ ท่ี 3 ความหมาย เทคนคิ การจัดการเรียนรูเปน รายบุคคล เปนการจดั การ ศกึ ษาทผ่ี ูเรียนสามารถศึกษาเลาเรียนไดด วยตนเอง และกาวไป ตามความสามารถ ความสนใจและความพรอม โดยจดั ส่ิง แวดลอ มสาํ หรบั การเรยี นใหผูเรียนไดเ รยี นอยา งอสิ ระ ทฤษฎีการเรียนรเู ปน รายบุคคล เปน การจดั การเรียนการสอนราย 1. ความแตกตา งในดานความสามารถ (Ability Difference) บคุ คลมุงสอนผเู รยี นตามความแตกตางโดย 2. ความแตกตางในดานสตปิ ญญา (Intelligent Difference) คํานึงถึงความสามารถ ความสนใจ ความ 3. ความแตกตา งในดานความตองการ (Need Difference) พรอ มและความถนดั ทฤษฎที ่ีนาํ มาใชใ นการ 4. ความแตกตางในดานความสนใจ (Interest Difference) จดั การเรยี นการสอนรายบคุ คล คอื ทฤษฎี ความแตกตางระหวา งบคุ คล ไดแ ก 5. ความแตกตางในดา นรา งกาย (Physical Difference) 6. ความแตกตางในดา นอารมณ (Emotional Difference) 7. ความแตกตางในดานสงั คม (Social Difference)

6 วัตถุประสงคของเทคนคิ การ จัดการเรียนรูเปนรายบุคคล 1. การเรียนการสอนรายบุคคลมงุ สนับสนนุ ใหผ ูเ รยี นรจู กั รับผดิ ชอบในการ เรียนรู รูจกั แกป ญหาและตดั สินใจเอง การเรียนการสอนรายบคุ คลสนบั สนนุ ใหผ ูเ รยี น รจู ักแสวงหาและเรียนรูใ นสง่ิ ท่ีเปน ประโยชนต อ สงั คมและตัวเอง ใหร ูจักแกปญ หา รูจ ัก ตัดสินใจ มีความรบั ผดิ ชอบและพฒั นาความคดิ ในทางสรา งสรรคมากกวา ทําลาย 2. การเรยี นการสอนรายบุคคลสนองความแตกตางของผูเรียนใหไ ดเ รยี นบรรลุ ผลกบั ทกุ คน การเรยี นการสอนรายบคุ คลสนบั สนนุ ความจรงิ ท่วี า คนยอ มมคี วามแตก ตา งกนั ทกุ คน ไมว า จะเปน ดา นบคุ ลิกภาพ สตปิ ญญา หรือความสนใจ 3. การเรียนการสอนรายบุคคล เนนเสรีภาพในการเรียนรู เชอื่ วาถา ผเู รยี นเรียน ดว ยความอยากเรียนดว ยความกระตือรอื รน ทไี่ ดเกดิ ขน้ึ ผูเ รียนจะเกดิ แรงจูงใจและการ กระตุนใหพัฒนาการเรียนรู โดยทคี่ รไู มจ าํ เปนตองทําโทษหรอื ใหรางวลั และผูเรียนก็จะ รูจกั ตนเอง มีความมั่นใจในการกาวหนาไปขางหนา ตามความพรอ มและขีดความ สามารถ ขอดีของเทคนิคการจดั การเรียนรูเปน รายบคุ คล 1. เพ่ือเปนแนวทางในการประเมินทักษะเบอื้ งตนของผเู รียน 2. เพ่อื ชวยในการคนหาจดุ เร่ิมตนของผเู รียนแตละคนในการจดั ลําดบั การเรยี น ตามจดุ มงุ หมาย 3. ชวยในการจดั วสั ดุและสื่อใหเ หมาะสมกบั การเรยี น 4. เพื่อสะดวกตอ การประเมนิ ผลและสง เสรมิ ความกา วหนา ของนกั เรยี นแตละคน 5. เพอ่ื ชว ยใหผ เู รียนเรียนตามอตั ราความสามารถของตน

7 เทคนิคที่ 4 ความหมาย เทคนิคการใชเ พลงประกอบการเรียนการสอน คอื กลวธิ ตี างๆที่ครใู ชส ําเนียงขับรองและทํานองดนตรีมา ใหนักเรียนไดรองหรอื ครูรองใหนกั เรียนฟง เพอื่ ใชเปน สว นหนงึ่ ของกิจกรรมการเรยี นการสอน เปน การ ผอ น คลายและเปลย่ี นบรรยากาศการเรยี น แตยงั คงไวซ ง่ึ เนือ้ หาในบทเรียน โดยเนอื้ หาของเพลงตอ งมคี วาม สอดคลอ งกบั เรอื่ งทีส่ อน วตั ถปุ ระสงค 1.เพือ่ สรา งบรรยากาศเพือ่ ใหน กั เรยี นไดพฒั นาทง้ั ดา นรางกาย อารมณส งั คมและสติปญ ญา 2.เพ่ือสอดแทรกคุณธรรมจริยธรรมและคณุ ลักษณะทพ่ี ึงประสงค 3.เพ่ือชว ยใหนักเรยี นเกดิ การเรียนรตู ามวตั ถุประสงค

เทคนคิ การใชเพลงประกอบ 8 การเรยี นการสอน การใชเ พลงประกอบการสอนนัน้ ครอู าจใชในการนาํ เขา สูบทเรียน หรือทาํ กจิ กรรมการเรียนการสอนหรอื ข้ันสรุปกไ็ ดข้ึนอยกู ับความเหมาะ สมและอยใู นดุลยพินิจของครใู นการรอ งเพลงคอู าจเปนคนรอ งหรอื ให นักเรียนรอ งเองทีส่ ําคญั อยา ลืมสนทนาถึงสาระสําคญั ของเนือ้ เพลงหรอื ขอ คิดขอ เตือนใจท่ีไดจากเพลงหรือใหน ักเรยี นทํากจิ กรรมอยางใดอยาง หนง่ึ หลงั จากทไ่ี ดฟง เพลง ลักษณะของเพลงที่ใชใ นการ ประกอบการเรียนการสอน 1.เปน ทํานองเพลงทน่ี ักเรยี นสามารถฟงจนติดหู หรอื รองจนตดิ ปากแลว 2. แตง เปน กลอนบทรอยกรอง กลอนสภุ าพ หรอื กาพยยานี 11 3.บทเพลงเก่ียวกบั บานและโรงเรียนหรือเก่ียวกบั คณุ เนน ความสนกุ สนานไพเราะ 4.มีเนื้อหาของเรอ่ื งทจ่ี ะสอดแทรกไวในทุกเพลง 5.มเี นอ้ื หาทไี่ มห ยาบคาย 6.หลงั จากทีร่ องเพลงจบแลว จะมกี ารอภปิ รายเน้ือหาหรือขอคิดทีไ่ ดจากเพลง ขอดีของการใชเพลงประกอบ การเรียนการสอน เพลงชว ยผอนคลายความเครยี ดทาํ ใหสนุกสนาน และส่ขี อไมต ามวัตถุประสงคข องผูป ระพนั ธเ พลง สามารถสะทอนปญหาของสงั คมหรอื ใหแ งค ดิ ในการ ดําเนินชวี ติ ทาํ ใหบรรยากาศการเรยี นรูในหองเรียนมี มติ รภาพมากขน้ึ เปนการสรา งสัมพันธตะพาบทีด่ ี ระหวางครกู ับนักเรยี น

9 เทคนิคท่ี 5 ความหมาย สงบ เขนิ อาย เปนเทคนคิ การสอนรปู แบบหนงึ่ ทช่ี ว ยใหผู เรยี นเขาใจบทบาท สภาพความเปน จรงิ จากสง่ิ ที่ เกดิ ขน้ึ ผานการแสดงออกตา ง ๆ ซึ่งเทคนิคการ สอนรปู แบบนี้ นบั วาเปน การสอนทีส่ นบั สนุนใหผ ู เรียนมีสวนรว มและไดล งมือปฏบิ ัตริ วมกนั ระหวาง ผเู รียน ซ่งึ สอดคลอ งกบั แนวทางการเรียนรสู มัย ใหม ท่มี งุ เนน ตัวผูเรียนเปน สาํ คัญ กลัว วตั ถุประสงค 1. เพอ่ื ใหผ ูเรยี นเกดิ ความเขาใจในพฤตกิ รรมและความรูส กึ ของผอู ื่น 2. เพื่อใหผเู รียนไดปรบั เปลย่ี นพฤตกิ รรมไปในทางท่เี หมาะสม 3. เพ่อื ใหผเู รียนไดฝก การใชค วามรคู วามคดิ ในการแกปญ หา และการตัดสนิ ใจ 4. เพื่อใหผ เู รยี นไดมีโอกาสแสดงออกไดเ รียนดวยความเพลดิ เพลนิ 5. เพ่ือใหการเรยี นการสอนมีความใกลเ คยี งกบั สภาพความเปนจรงิ มากขน้ึ โกรธ กงั วล เหนอื่ ย

10 ประเภทของการแสดงบทบาทสมมตุ ิ 1.ผแู สดงจะตอ งแสดงบทบาทของคนอื่นตามท่ีถูกกําหนด โดยละท้ิงแบบแผนพฤติกรรม ของตนเอง เชน แสดงบทบาทของผมู ชี อื่ เสียงในประวตั ศิ าสตร หรอื บคุ คลอนื่ ๆที่ลกั ษณะเปน เอกลักษณของตัวเองเปน บคุ คลสมมติ เชน สมมตวิ า เปนชาวนา เปนครู เปน นายอาํ เภอเปน พอคา ฯลฯ ผูแสดงจะตอ งพูด คดิ ประพฤตมิ คี วามรสู กึ เหมือนกับบคุ คลทส่ี วมบทบาทนัน้ ๆ 2.ผแู สดงจะยังคงรกั ษาบทบาทและแบบแผนพฤติกรรมของตนเอง แตกาํ หนดสถานการณ ทีอ่ าจพบในอนาคต เชนการสมคั รงานการสมั ภาษณกลมุ ตัวอยาง การเปน ผแู นะแนวใหค ํา ปรกึ ษาแกผ ูเรยี น ฯลฯบทบาทสมมติประเภทน้เี ปนประโยชนต อ การฝกฝนทกั ษะเฉพาะอยา ง เชน การแนะแนว การสัมภาษณ การสอนการจูงใจ ขอดีของการจดั การเรียนรู การแสดงบทบาทสมมติ การท่ผี ูเรยี นสามารถเรียนรแู ละเขา ใจ เร่ืองราวหรอื สถานการณตา ง ๆ ในมมุ มองท่มี าจากบทบาทการแสดงได มี การรวมมือกบั เพ่ือนซงึ่ เปนผลดตี อ พัฒนาการทางอารมณและ สังคม และยงั เปนแนวการสอนท่สี นุกสนานและสงเสริมความ กลา แสดงออกใหกับผเู รียน นอกจากยังแสดงใหเ ห็นถึงความ คิดสรา งสรรคของผเู รยี นได

11 เทคนคิ ท่ี 6 ความหมาย องคประกอบของการสอน แบบมสี ว นรว ม คือ เปนการเปด โอกาสใหผ เู รยี นมสี วนรว มในการแสดงความ คิดเหน็ การตดั สนิ ใจเลอื กบทเรียนที่ตอ งการเรยี นรูใ นลกั ษณะ 1. ประสบการณ กลุม หรือศกึ ษาดวยตนเองผูเรียนจะรว มกันจดั กจิ กรรมการ 2. สะทอนความคิด/ อภิปราย เรียนรทู ุกขัน้ ตอน ฝก ปฏิบัติการวางแผนการทาํ กิจกรรม การ 3. ความคิดรวบยอด เรยี นรูร ว มกนั และทาํ รายงานผลการเรียนรูก ารเรียนรูจ ะเกดิ 4. ทดลอง/ ประยุกตแ นวคิด ขึ้นไดเ ม่ือผเู รียนไดม สี วนรว มในกิจกรรมต้ังแตเ ร่ิมตน เพราะ เปนการใหผ ูเ รียนคน พบตนเอง เขา ใจความตอ งการและทราบ ถงึ ระดบั ความสามารถของตนเอง ซ่ึงจะเปน สว นกระตนุ ใหเ กิด การมสี ว นรวมในกิจกรรมการเรียนรูม ากขน้ึ ขอ ดี 1.เปน แรงขับท่ีทาํ ใหผ ูเ รียนอยากเรยี นรูใ นเนอ้ื หารายวิชา 2. สงเสรมิ และพัฒนาทกั ษะการสรา งการทํางานเปน ทมี สรา งความแขง็ แกรง ของ เครอื ขายการเรยี นรกู ารเรยี นรูแ บบมีสว นรวมทาํ ใหผ เู รยี นเหน็ คณุ คาในตนเองทาํ ให เกดิ การแกป ญ หาอยา งสรางสรรค 3. สง เสรมิ การเรียนรูด วยการคน พบแนวคดิ การสรางองคค วามรูดวยตนเอง 4. สามารถนําเนือ้ หาทีเ่ รยี นไปประยกุ ตใ ชใ นการปฏบิ ัติจรงิ 5. เพม่ิ ชอ งทางส่อื สารกับผเู รยี นท่มี คี วามแตกตางกนั 6. ชวยสรา งความคงทนในการจดจําขอมลู และสรา งแรงจงู ใจในการเรยี นรู 7. เปน การเตรยี มเสน ทางใหผูเรยี นเห็นคณุ คา ยอมรับและไดรับสงิ่ ตอบแทน

12 ขอ เสยี ของทคนิคการสอน แบบมสี ว นรว ม 1 การจดั การเรียนรูแ บบ Active Learning ตองใชเวลาจึงอาจทาํ ใหผสู อนไม สามารถจัดการเวลาท่ีมี อยูก บั จาํ นวนเน้อื หาหลกั สูตรทมี่ ากได การจัดการเรยี นรูแ บบ Active Learning ตองใชเ วลาในการเตรยี มการ ดงั 2 น้นั หากผสู อนท่มี ีภาระ งานสอนมากจะไมส ามารถใชการเรยี นรแู บบ Active Learning ได การใชก ารเรียนรแู บบ Active Learning ในหองเรยี นทีม่ ีขนาดใหญ จาํ นวนผู 3 เรียนมากอาจมี ขอจาํ กดั ในการดูแล ควบคมุ ใหผ เู รียนดาํ เนนิ กิจกรรมไปใน ทิศทางทีผ่ สู อนวางแผนไดย าก ผูสอนท่ีมคี วามเชอื่ มนั่ ในตนเองสูงคดิ วาตนเองเปน ผบู รรยายทดี่ ีจะไมย อมรบั 4 วธิ ีการเรียนรแู บบ Active Leaning ทใ่ี หความสําคญั กับกระบวนการมากกวา ผสู อน ความตอ งการวสั ดุอปุ กรณจ าํ เปน อยา งยิ่งสําหรบั การสอนแบบ Active 5 Learning ในหองเรยี นตอง มคี วามพรอ มในการเรอ่ื งวสั ดอุ ุปกรณ ผเู รียนตอ ตา นวธิ ีการสอนท่ไี มใชก ารบรรยาย เนื่องจากผูเรียนจะคนุ ชินกับ 6 การเรียนโดยวธิ กี ารมา รับความรูจากผสู อนมากกวา การเรยี นโดยการลงมือ ปฏิบัติดวยตนเองตามคําแนะนําของผูสอนเพอื่ ใหเ กดิ การ เรยี นรู

13 เทคนิคที่ 7 ความหมาย เปน กระบวนการสอนทีผ่ ูสอนใชเ ทคนคิ วธิ ีการกระตุนใหผ ูเรยี น คดิ เปน ลาดบั ข้นั แลวขยายความคิด ตอเนื่องจากความคิดเดมิ พจิ ารณาแยกแยะอยางรอบดาน ดว ยใหเ หตุผลและเชอื่ มโยงกบั ความรเู ดิม ทมี่ ี จนสามารถสรา งส่งิ ใหมห รอื ตดั สนิ ประเมนิ หาขอ สรุปแลว นาํ ไปแกป ญหาอยา งมหี ลกั การ โดยการ สอนทเี่ นนกระบวนการคิด แบงออกเปนการสอนทีเ่ นน ทกั ษะกระบวนการคดิ คาํ นวณและการสอนท่ี เนน กระบวนการคิดอยา งมีวิจารณญาณ ขัน้ ตอนวธิ กี าร 1 การสอนท่ีเนนกระบวนการคดิ คํานวณ เรมิ่ จากผสู อนทบทวนเน้ือหาเดมิ โดยแสดงวิธีการคดิ คํานวณ เปน ลาํ ดบั ขน้ั จากน้ันก าหนดโจทยใ หผเู รยี นฝกคิด วิเคราะห เปนล าดบั ขัน้ เนนการฝก คํานวณซ้ํากบั โจทยใ หม และสดุ ทา ยผูสอนและผเู รียนรว มกนั สรปุ ขนั้ ตอนการคดิ การประเมนิ ผลการเรยี นรูประเมนิ จาก ขนั้ ตอนกระบวนการคดิ เปนล าดบั ข้นั ท่นี ักศึกษาแสดงไวใ นการแกโ จทยค าํ นวณ 2. การสอนที่เนนกระบวนการคดิ อยางมวี จิ ารณญาณ จากอภิปรายและแสดงความคิดเหน็ เปนหวั ใจ สาํ คญั ของการสอนทีเ่ นนกระบวนการคิดอยา งมีวจิ ารณญาณ โดยเรมิ่ จากผูสอนกระตุนผูเ รียนเกดิ ค า ถามหรือตง้ั ค าถาม จากนั้นผสู อนโนมนา ว สรา งสถานการณใ หผเู รียนขยายความคดิ และเชอ่ื มโยงองค ความรู จากน้นั เปด โอกาสใหผ เู รียนรวมกันแสดงความคดิ เห็น อภิปรายในชัน้ เรยี น โดยผสู อนมีบทบาท ชวยช้แี นะและสรุปความ ตามหลกั การ สดุ ทายใหผเู รียนพัฒนาชนิ้ งาน หรือท าแบบฝก หดั เพ่ือประเมิน ผลการเรียนรู

การจดั การเรยี นรูโดยใช 14 กระบวนการคดิ 1. ขน้ั วางแผนการใชคาํ ถาม ผูสอนควรจะมกี ารวางแผนไวลว งหนา วา จะใชคําถาม เพอ่ื วตั ถุประสงคใดรปู แบบหรือประการใดทจี่ ะสอดคลองกับเนอ้ื หาสาระและ วตั ถุประสงคข องบทเรยี น 2. ข้ันเตรียมคําถาม ผสู อนควรจะเตรยี มคําถามท่ีจะใชใ นการจดั กิจกรรมการเรยี น รู โดยการสรา งคาํ ถามอยางมหี ลักเกณฑ 3. ขั้นการใชค าํ ถาม ผสู อนสามารถจะใชค ําถามในทุกขัน้ ตอนของการจดั กิจกรรม การเรยี นรแู ละอาจจะสรา งคาํ ถามใหมท่นี อกเหนอื จากคาํ ถามทเี่ ตรียมไวก ็ได ท้งั น้ี ตอ งเหมาะสมกบั เนื้อหาสาระและสถานการณน้นั ๆ 4. ข้นั สรุปและประเมินผล ประโยชนของเทคนิคการสอน โดยใชกระบวนการคิด 1. ชว ยใหผ เู รยี นคิดอยางมีเหตผุ ล 2. ชว ยใหผูเรยี นคน พบสง่ิ ท่ีคน พบไดน านและเขา ใจอยางแจม แจง 3. ผูเรียนมีความม่ันใจ เพราะไดเ รียนรสู ่งิ ใหมอยา งเขา ใจจริง 4. ชวยใหผ ูเรียนมีพัฒนาการทางดานความคิด 5. ปลูกฝง นิสัยรักการอาน คนควาเพ่ือหาคําตอบดวยตนเอง 6. กอใหเ กิดแรงจูงใจ ความพึงพอใจในตนเองตอ การเรยี นสูง 7. ผูเรียนรูว ิธสี รา งความรูดว ยตนเอง เชน การหาขอ มลู การวิเคราะหแ ละ สรปุ ขอความรู 8. เหมาะสมกับผเู รียนที่ฉลาด มคี วามเชอ่ื ม่ันในตนเองและมีแรงจูงใจสงู

15 เทคนิคท่ี 8 ทฤษฎีหมวก 6 ใบ ทฤษฎีหมวก 6 ใบ ของ ดร. เอด็ เวริ ด เดอ โบโน ศาสตราจารยดา นการคดิ ชาวอิตาลี บอกวา หมวกแตล ะใบ คือการสรา งเทคนิคการคิดให เปน ระบบ ดว ยการดงึ ความรแู ละประสบการณ เดิมของผเู รยี นมาใชใ หเ กิดประโยชนสงู สดุ ซง่ึ คนที่สามารถกระตุน เดก็ ใหเกิดการคิด เปน ระบบไดกค็ อื ครู เพราะไมว าในหอ งเรยี น เด็กจะแสดงพฤติกรรมแบบไหน หรือมนี สิ ัย อยา งไรเวลาอยูกบั กลุม เพ่ือน ครคู วรสงั เกต นสิ ัยเบ้อื งลกึ เหลา นั้น แลว ใชท ฤษฎหี มวก 6 ใบ มาชว ยดึงจุดเดนของเดก็ แตละคนออกมา ประโยชนของฤษฎีหมวก 6 ใบ ทฤษฎีหมวก 6 ใบนี้ ไดม กี ารนาํ ไปประยกุ ตในองคกรเอกชนกนั อยางมาย เพราะเปน แนวคดิ ที่ชวยลดเวลาการประชมุ ตามปกตลิ งไปไดห ลายเปอรเ ซน็ ตเ ลยทเี ดยี ว ซง่ึ ประโยชนข องการนําทฤษฎหี มวก 6 ใบมาประยุกตใ ชนัน้ มดี ังน้ี 1.ชวยใหท กุ คนโฟกัสเร่ืองราวแตล ะเรอ่ื งไปในทศิ ทางเดียวกนั ซ่ึงจะชว ยเพิม่ พลังความ คดิ มากยิ่งขน้ึ 2. ลดเวลาทใ่ี ชใ นการประชุมรวมกนั เนอ่ื งจากทกุ คนคิดไปในทศิ ทางเดยี วกัน จึงไมเสยี เวลาไปกบั การโตเ ถียงตางๆท่หี าจดุ จบไดย าก 3. ลดอตั ตา ซึง่ ที่กอใหเกดิ ความขัดแยง ระหวา งผูรว มประชมุ ดว ยกนั 4. ทําใหม ีเวลาสําหรับการคิดหาทางแกไ ขหรอื พัฒนาอยางสรางสรรค 5. ชวยใหผ ทู ี่นาํ ทฤษฎนี ้ีไปประยกุ ตใ ช มกี ระบวนการคิดที่แยบยลมากขน้ึ

16 เทคนคิ ท่ี 9 รูปแบบการเรยี นการสอนโดยยึดผูเ รียนเปน ศูนยกลาง : โมเดลซปิ ปา ( Cippa Model) หรอื รปู แบบการประสาน หาแนวคดิ ไดพ ัฒนาขนึ้ โดย ทศิ นา แขมมณี รองศาสตราจารยป ระจาํ คณะครุศาสตรจฬุ าลงกรณม หาวิทยาลยั ซ่งึ ได พฒั นารปู แบบจากประสบการณในการสอนมากวา 30 ป และพบวา แนวคดิ จาํ นวนหนึ่งสามารถใชไ ดผ ลดีตลอดมา จงึ ไดน ําแนวคดิ เหลา น้นั มาประสานกันเกดิ เปนแบบแผนขึ้น ทม่ี าของแนวคิด \" CIPPA\" ในการจัดกิจกรรมการเรยี นรเู พ่อื ใหผ เู รยี นเกดิ การเรยี นรสู งู สดุ โดยการใหผ เู รียนเปน ผูสรางความรดู วยตนเอง จากแนวคดิ ขางตน สรุปเปน หลกั ซปิ ปา ( CIPPA) ไดด งั นี้ 1. C มาจากคําวา Construction of knowledge หลักการสรางความรู หมายถึง การใหผเู รยี นสรางความรูตามแนวคดิ ของ Constructivism 2. I มาจากคาํ วา Interaction หลกั การปฏสิ ัมพนั ธ หมายถงึ การใหผ เู รยี นมปี ฏิสัมพนั ธกบั ผอู นื่ หรือส่งิ แวดลอมรอบตัว ซง่ึ ตามทฤษฎี Constructivism และ Cooperative Learning 3. P มาจากคําวา Process Learning หลักการเรยี นรกู ระบวนการ หมายถงึ การเรียนรูกระบวนการตางๆ เพราะทักษะกระบวนการเปนเคร่อื งมือสาํ คัญใน การเรยี นรู ซง่ึ มีความสาํ คญั ไมยง่ิ หยอ นไปกวาสาระ (Content) ของการเรยี นรู 4. P มาจากคําวา Physical participation / Involvement หลักการมีสวนรว มทางรางกาย หมายถงึ การใหผเู รียนมีโอกาสไดเคลื่อนไหวรา งกาย โดยการทํากิจกรรมในลกั ษณะ ตา ง ๆ ซ่ึงเปนการชวยใหผ เู รยี นมสี วนรว มทางกาย 5. A มาจากคาํ วา Application หลกั การประยกุ ตใชค วามรู หมายถงึ การนาความรูไปประยุกตใช กลา วคอื การนําความรูไ ปใชในชีวิตจรงิ หรอื การ ปฏบิ ตั ิจรงิ กระบวนการเรยี นการสอนของ รูปแบบซิปปา ( Cippa Model) ขนั้ ท่ี 1 การทบทวนความรเู ดิม ขั้นนีเ้ ปนการดงึ ความรูเดิมของผูเรียนในเรอ่ื งที่จะเรียน เพื่อชวยใหผ เู รียนมีความ พรอ มในการเชอ่ื มโยงความรูใ หมกบั ความรูเดิมของตน ซ่ึงผสู อนอาจใชว ธิ กี ารตางๆ ไดอ ยาง หลากหลาย ขนั้ ท่ี 2 การแสวงหาความรใู หม ขัน้ น้เี ปนการแสวงหาขอ มลู ความรูใหมของผูเ รียนจากแหลงขอมลู หรือแหลงความ รตู า งๆ ซึง่ ครอู าจจัดเตรยี มมาใหผูเรยี นหรอื ใหคําแนะนาํ เก่ยี วกับแหลงขอมลู ตา งๆ เพอ่ื ใหผู เรียนไปแสวงหากไ็ ด ขน้ั ท่ี 3 การศกึ ษาทําความเขาใจขอ มลู /ความรใู หม และเชื่อมโยงความรใู หมก ับความ เดมิ

17 ขัน้ ท่ี 4 การแลกเปลี่ยนความรคู วามเขา ใจกบั กลมุ ขนั้ นี้เปน ขั้นท่ผี เู รียนอาศัยกลมุ เปน เคร่ืองมือในการตรวจสอบความรู ความเขาใจของตน รวมทง้ั ขยายความรูความเขา ใจของตนเองใหกวางขึน้ ซึ่งจะชวย ใหผเู รียนไดแ บงปนความรคู วามเขา ใจของตนแกผ อู ืน่ และไดร ับประโยชนจ ากความ รู ความเขาใจของผอู ืน่ ไปพรอ มๆ กัน ขนั้ ที่ 5 การสรุปและจดั ระเบยี บความรู ข้ันนเี้ ปนขนั้ ของการสรุปความรูท่ีไดร บั ทงั้ หมด ทั้งความรูเดมิ และความรู ใหม และสงิ่ ทเี่ รียนใหเ ปน ระบบระเบยี บเพอ่ื ชวยใหผูเ รียนจดจาํ สิ่งท่ีเรยี นรูไดง าย ข้นั ท่ี 6 การปฏิบัติ และ/หรอื การแสดงผลงาน หากขอความรูท ไี่ ดเรียนรูม าไมมกี ารปฏิบัติ ขั้นน้ันจะเปนขน้ั ท่ชี วยใหผู เรียนไดมีโอกาสแสดงผลงานการสรา งความรูของตนเองใหผ อู ื่นรับรู เปน การชวยให ผูเรยี นไดตอกย้าํ หรอื ตรวจสอบความเขา ใจของตนเองและชวยสงเสรมิ ใหผ เู รียนใช ความคดิ สรา งสรรคแ ตห ากตอ งมกี ารปฏบิ ตั ิตามขอความรทู ่ีได ขัน้ นีจ้ ะเปนขนั้ ปฏบิ ตั ิ และมีการแสดงผลงานทีไ่ ดป ฏบิ ัตดิ วย ข้นั ท่ี 7 การประยุกตใชค วามรู ขั้นนีเ้ ปนขั้นของการสง เสรมิ ใหผเู รยี นไดฝกฝนการนําความรูความเขา ใจ ของตนไปใชใ นสถานการณต างๆ ท่ีหลากหลายเพ่อื เพมิ่ ความชํานาญ ความเขาใจ ความสามารถในการแกป ญ หาและความจาํ ในเร่ืองนนั้ ๆ ประโยชนข องการสอน แบบซิปปาโมเดล 1. เปน กจิ กรรมทชี่ วยใหผ ูเรยี นไดม ีสวนรวมทางดานกาย ( Physical Participation) คือ เปนกจิ กรรมทช่ี วยใหผูเรยี นไดม ี โอกาสเคลือ่ นไหวรา งกาย เพอ่ื ชว ยใหประสาทการรับรูของผเู รียนตื่น ตวั พรอมท่จี ะรับขอ มูลและการเรยี นรตู างๆ ที่จะเกิดข้นึ 2. เปน กิจกรรมทช่ี วยใหผูเ รียนมีสว นรว มทางสติปญญา ( Intellectual Participation) คือเปนกจิ กรรมทชี่ ว ยใหผ เู รยี น เกิดความเคลื่อนไหวทางสติปญ ญาหรือพดู งายๆ วา เปน กจิ กรรมที่ ทาทายความคิดของผเู รยี น

18 เทคนิคท่ี 10 ขนั ธ 5 ขนั ธ 5 (เบญจขนั ธ) เปน หลกั ธรรมในศาสนาพทุ ธ ทส่ี อดคลอ งกับเร่อื งของ “ทุกข” ตามหลกั อรยิ สัจ 4 โดย หมายถงึ กองแหง รปู ธรรมและนามธรรมท้ัง 5 ที่ทําใหเ กดิ เปนตันตนหรอื ชีวิตขึ้นมา หรืออาจพดู ใหเขา ใจไดงายวา สวนประกอบ 5 อยางทร่ี วมกันแลวกอ ใหเ กดิ เปน คนและสัตว ข้นึ มานนั่ เอง องคประกอบของขันธ 5 ขันธ 5 ประกอบดวยกองรปู ธรรม และนามธรรมท้ัง 5 คอื รูป เวทนา สญั ญา สงั ขาร และ วญิ ญาณ 1. รปู ขันธ หมายถึง กองรปู สวนท่ีเปนรางกาย พฤติกรรม คุณสมบัติตา งๆ ของรางกาย และ สวนประกอบที่เปนรูปธรรมทงั้ หมด 2. เวทนาขนั ธ หมายถึง กองเวทนา สวนท่ีเปน ความรูสกึ ทกุ ข สขุ ดใี จ พอใจ 3. สญั ญาขันธ หมายถึง กองสญั ญา สว นท่ีเปนการจาํ สงิ่ ท่ีไดรบั 4. สังขารขันธ หมายถึง กองสงั ขาร สว นท่ีเปน การคดิ ปรุงแตง โดยสามารถแยกแยะสง่ิ ท่ี รูสึกหรอื จดจาํ ได 5. วิญญาณขันธ หมายถึง กองวิญญาณ หรือ จติ เปน การรแู จงถึงสง่ิ ตางๆ ผา นทางตา หู จมกู ล้นิ กาย และใจ รูป เม่ือรางกายแก เรากห็ า มความแกไมไ ด เม่ือเจบ็ กห็ ามมันไมได เมือ่ ตายกห็ ามไมได เวทนา ความสขุ -ทุกข เชน เราลองตง้ั ใจใหเ ปน สขุ สัก 5 ช่ัวโมง หลงั จากนน้ั ใหม ันทุกขสกั 2 ชั่วโมง ในเม่ือเรากาํ หนดไม ได มันเปน ของมันอยา งนน้ั เอง มนั สขุ ทกุ ข มนั ก็เปนของมนั ไมส ามารถเขา ไปบังคับมนั ได มีเพียงสตติ ามรเู ทานน้ั สัญญา คอื ความจาํ นนั่ เอง อันนี้ไมอ ธิบายมาก สงั ขาร คอื การปรุงแตงของจิต เชน ความรูส ึกดใี จ รูสึกเสียใจ รูส กึ วาเหงา ส่ิงเหลาน้ีมนั กไ็ มเ ทย่ี ง ไมม ีใครจะกําหนด ไดวาฉนั ขอมคี วามรูสกึ ดใี จ 5 ช่วั โมง หลงั จากนน้ั ฉันขอรสู ึกเฉย ๆ หรือ จะตง้ั วา ขอโกรธสกั 10 ชว่ั โมง หลงั จากน้นั ใหม ี ความสุขตอ เพราะวา สงิ่ เหลา น้เี องมนั ไมเ ทย่ี ง มนั เกดิ ความรูสึกกเ็ กิดของมันเอง เม่ือมันดบั ก็ดบั ของมันเอง เชนกัน มี เพียงสติเขาไปตามรวู า ตอนนี้โกรธ ตอนนี้เกลียด ก็อยาหลงไปตามความรสู กึ น้นั ๆ

อางอิง จากเวบ็ ไซต เทคนิคและเทคนคิ การสอน แหลงท่มี า: https://www.google.com/search?q เทคนิคการสอนแบบกลุมใหญ แหลง ทม่ี า: https://sites.google.com/site/prapasara เทคนิคการสอนแบบกลมุ ยอย แหลงทม่ี า: https://thanaphon160333.wordpress.com เทคนิคการสอนแบบรายบคุ คล แหลง ท่มี า: https://www.kroobannok.com เทคนิคการสอนแบบใชเพลงประกอบ แหลงท่มี า: www.http://sutasinee030.blogspot.com เทคนิคการสอนแบบบทบาทสมมติ แหลง ท่ีมา: https://sites.google.com/site/prapasara เทคนิคการสอนแบบมีสวนรวม แหลงท่มี า: https://sites.google.com/site/kruthunchanok1 เทคนคิ การสอนโดยใชก ระบวนการคดิ แหลงทมี่ า: https://www.sesao30.go.th เทคนคิ การสอน หมวก 6 ใบ แหลง ทีม่ า: https://www.parentsone.com เทคนิคการสอน afcam แหลง ที่มา: http://www.digitalschool.club เทคนิคการสอน cippa model แหลงทีม่ า: https://data.bopp-obec.info/emis/news จากหนงั สอื ทิศนา แขมนี(2554).รปู แบบการเรยี นการสอน: ทางเลือกทห่ี ลากหลาย ทิศนา แขมนี(2554).ศาสตรก ารสอน