เรียนรู้เข้าใจวรรณคดีไทยของชาติ

ความสาคญั ของวรรณคดี  งานศิลปะ (กล่อมเกลาจติ ใจ, บง่ บอกรสนิยมสุนทรีย์ ฯลฯ)  วัฒนธรรม (บง่ บอกวธิ ีคดิ , ความเชอื่ , ความเป็ นอยู่ ฯลฯ)  สมบตั ชิ าติ (สร้างความภมู ใิ จในอจั ฉริยภาพของบรรพบุรุษ)  คุณธรรม (ปลูกฝังความคดิ ทด่ี งี าม, ความเขา้ ใจความ แตกตา่ ง, มคี วามเป็ นมนุษย)์

ความสัมพนั ธร์ ะหว่างวรรณคดกี บั ความรู้เรื่องตา่ งๆ ภาษา ปรัชญา ศาสนา โบราณคดี มานุษยวทิ ยา วรรณคดี จิตวทิ ยา ศิลปะ สังคม ประวตั ศิ าสตร์ ประวตั ิความคดิ

ประเภทของร้อยกรองในปัจจุบนั ๑. ร้อยกรองเคร่งครัดฉันทลักษณ์ ๒. ร้อยกรองไมเ่ คร่งครัดฉันทลักษณ์ ๓. ร้อยกรองไมก่ าหนดฉันทลักษณ์

ประเภทของร้อยกรองในปัจจุบัน ๑. ร้อยกรองเคร่งครัดฉันทลักษณ์ ร้อยกรองแบบฉบับ ๑. ตาราร้อยกรอง ๒. ครูสอนภาษาไทย ๓.ประกวดร้อยกรอง

ประเภทของร้อยกรองในปัจจุบัน ๒. ร้อยกรองไม่เคร่งครัดฉันทลักษณ์ ๑.ร้อยกรองในวรรณคดไี ทย ๒. ร้อยกรองประยุกต์ ๓. ร้อยกรองร่วมสมัย

ประเภทของร้อยกรองในปัจจุบัน ๓. ร้อยกรองไม่กาหนดฉันทลักษณ์ ๑.ร้อยกรองร่วมสมัย ๔. ไฮกุ ๒.กลอนเปล่า ๔. แคนโต ๓.วรรณรูป

วัวควายวายชพี ได้ เขาหนัง เป็ นสงิ่ เป็ นอันยัง อย่ไู ซร้ ขารร่าง คนเดด็ ดบั สูญสัง- แต่ร้ายกับดี เป็ นชอ่ื เป็ นเสยี งได้ โลกนิตคิ าโคลง

ร้อยกรองต่อไปนีเ้ ป็ นคาประพนั ธช์ นิดใด พฤษภกาสร อกี กุญชรอนั ปลดปลง โททนตเ์ สน่งคง สาคัญหมายในกายมี มลายสนิ้ ทงั้ อนิ ทรีย์ นรชาตวิ างวาย ประดบั ไวใ้ นโลกา สถติ ท่วั แตช่ ่วั ดี ๑. กาพย์ ๒.กลอน ๓. ฉันท์ ๔. โคลง

อนิ ทรวเิ ชยี รฉันท์ ๑๑ อกี กุญชรอันปลดปลง พฤษภกาสร สาคัญหมายในกายมี โททนตเ์ สน่งคง มลายสนิ้ ทงั้ อนิ ทรีย์ ประดบั ไว้ในโลกา นรชาตวิ างวาย สถติ ท่วั แต่ช่ัวดี กฤษณาสอนน้องคาฉันท์ พระนิพนธ์ สมเดจ็ พระมหาสมณเจา้ กรมพระปรมานุชติ ชิโนรส



จงั หวะของฉันท์ คอื เสยี งหนัก และเสียงเบา คาทม่ี ตี วั สะกด อนิ ทรวเิ ชียรฉันท์ ๑๑ คาทไี่ ม่มีตวั สะกด ประสมสระเสยี งยาว วรรคหน้า ๕ คา วรรคหลัง ๖ คา คาทไี่ ม่มีตวั สะกด ประสมสระเสยี งสน้ั หนักหนักเบาหนักหนัก เบาเบาหนักเบาหนักหนัก คุณ ครู คะ คุณ ครู คะ คะ ครู คะ คุณ ครู

พระอนิ ทร.์ อนิ ทรวเิ ชียรฉันท์ วชริ ะ, สายฟ้า; เพชร; อนิ ทร วิเชียร อาวุธพระอนิ ทร.์ หนัก หนัก เบา หนัก หนัก เบา เบา หนัก เบา หนัก หนัก พฤษภ กาสร อกี กุญชรอันปลดปลง โททนตเ์ สน่งคง สาคัญหมายในกายมี มลายสิน้ ทงั้ อนิ ทรีย์ นรชาติวางวาย ประดับไว้ในโลกา สถติ ท่วั แต่ช่ัวดี

กฤษณาสอนน้อง ธตรฐ ตุลาพงษพ์ พิ ฒั น์

การมีสามีหลายคน เป็ นประเพณีเก่าแก่ของฮนิ ดู ตามแนวคดิ จากมหากาพยม์ หาภารตะ

พระธิดาของกษัตริยแ์ หง่ ปัญจะ แต่งงานกับพน่ี ้องทงั้ หา้ คนของพระสวามี ซงึ่ ความเชอื่ นีใ้ นอดตี เคยยดึ ถอื กันในวงกวา้ ง โดยเฉพาะในพนื้ ที่ ทม่ี ปี ระชากรชายมาก

ปัจจุบันผู้หญงิ แบบ กฤษณาสอนน้องคาฉันท์ มจี ริงหรือไม่

โดยท่วั ไปผู้หญิงทม่ี คี วามสัมพนั ธ์ กับผู้ชายหรือมสี ามมี ากกว่าหนึ่งคน ในคราวเดยี วกัน มกั จะถกู ประณามว่า เป็ นผู้หญงิ ไม่ดี และประพฤตมิ ชิ อบ

แตส่ าหรับหม่บู า้ นเลก็ ๆ ใกล้เมอื ง Dehradun ทางตอนเหนือของอนิ เดยี ถอื เป็ นเร่ืองถกู ต้องและดงี าม

‘ราโจ เวอรม์ า’ หญิงอนิ เดยี วัย ๒๑ ปี เผยถงึ ชีวติ ครอบครัวทมี่ สี ามี ๕ คนของเธอว่า เธอแตง่ งานกับนาย ‘กัดดู’ สามีคนแรก ตามประเพณีฮนิ ดเู มอ่ื สปี่ ี ทแี่ ล้ว

จากนั้นจงึ แตง่ งานกับพน่ี ้องทงั้ สีข่ องเขาตามลาดบั โดยสามคี นสุดทา้ ยแต่งงานกบั เธอ เมอื่ เขาอายุครบ 18 ปี เตม็

Five brothers (L-R) Sant Ram Verma, 28, Bajju Verma, 32, Gopal Verma, 26, Guddu Verma, 21, and Dinesh Verma, 19, son Jay Verma

เธอเล่าว่าพวกเขานอนอยูใ่ นบา้ น ทโ่ี ล่งไมม่ หี อ้ งนอนและเตยี ง โดยปูผ้าหม่ นอนบนพนื้

แต่ละคนื สามแี ตล่ ะคน จะผลัดกันร่วมหลับนอนกบั เธอ ‘ราโจ’ บอกว่า เธอรู้สึกอดึ อดั ใจเลก็ น้อย แตย่ อมรับได้ และไมไ่ ด้รักสามคี นไหนมากกว่ากนั

ปัจจุบัน เธอมลี ูกชาย วัย 18 เดอื นหนึ่งคน แตไ่ มส่ ามารถบอกได้ว่า ใครเป็ นพอ่ ของเดก็

ขณะท่ี กดั ดู’ สามคี นแรกของเธอบอกว่า เขาและพน่ี ้องทุกคน ร่วมหลับนอนกับเธอ แตเ่ ขาไม่รู้สกึ หงึ หวง เพราะพวกเขาเป็ นครอบครัวใหญ่ ทม่ี คี วามสุข

ปัจจบุ นั เหลือเพยี งคนกลุ่มเล็กๆ ทย่ี ังคงปฏบิ ตั ติ ามประเพณี ทอ่ี นุญาตใหผ้ ู้หญงิ แตง่ งานกับพน่ี ้องร่วมทอ้ งของสามเี ธอ เพอื่ รักษาทด่ี นิ ทากนิ ใหต้ กเป็ นของคนในครอบครัวเทา่ นั้น



















คำพิพำกษำพระพนั วษำ ศิวกานต์ ปทมุ สตู ิ Page 1

พระพนั วษำ มันเกดิ เหตุทงั้ นีก้ เ็ พราะหญิง จงึ หงึ หวงช่วงชงิ ุงุ่ ุงิง ยุ่ จาจะตดั รากใหญ่ใหห้ ล่นพร ใหล้ กดยกดกยุแ่ ตก่ งิง เดุี ว ยวี ันทยงตวั มันเหมยื นรากแก้ว ถ้าตดั โคนขาดแล้วกใ็ บเหุงี ว ใครจะควรสมส่ยุก่ ลมเกลีุว ใหเ้ ดด็ เดุีง วร้กันแตว่ ันนี้ Page 2

พระพนั วษำ ดงั น้ันพระยงคจ์ งึ ตรัสถามนางวันทยงวา่ จะเลยื กยุก่ ับใคร นางวนั ทยงเกดิ ความละลา้ ละลงั หวงนั ไหวกรงงิ เกรงในพระราชยาชญา เหลุี วดขุนช้างกท็ าหตามีเลศนัุว่ากุมเหตผุ ลสาคัญขยงคดคี วามยุ่ แม้ “พระหมงนื ไวุใชใ้ บ้ใหแ้ ม่ว่า บุุ้ ปากตรงบดิ ากห็ ลาุหน” กต็ าม วันทยงกุ็ งั หมยงจติ คดิ เวุี นวนจนใจไม่กลา้ ทล หากทลไปว่าจะเลยื กยุ่กับขุนแผน กก็ รงิงเกรงพระไวุจะเดยื ดร้ยน ดว้ ุเหตทุ ไีง ปขนึ้ เรยื นขุนชา้ งแุง่ ชงิ นางมาใหข้ ุนแผนโดุยุกยาจ Page 3

พระพนั วษำ ครานั้นพระยงคท์ รงธรณินทร์ หาไดุ้ นิ วนั ทยงทลขนึ้ ไม่ พระตรัสความถามซักไปทนั ใด หรืยมงึ ไม่รักใครใหว้ ่ามา จะรักช้ชงั ผัวมงึ กลัวยาุ จะยุด่ ว้ ุลกชาุกไ็ มว่ ่า ตามใจกจะใหด้ งั วาจา แตน่ ีเ้ บยื้ งหน้าเดด็ ขาดไป Page 4

วนั ทอง นางวนั ทยงรับพระราชโยงการ ใหบ้ นั ดาลบงั จติ หาคดิ ไม่ ยกุศลดลมัวใหช้ งัวใจ ดว้ ุสนิ้ ในยาุุทเงี กดิ มา คดิ คะนึงตะลงึ ตะลานยก ดังตัวตกพระสุเมรุภผา ใหย้ ุธัจยดั ยนั้ ตนั ยุรา เกรงผิดภาุหน้ากส็ ุดคิด จะว่ารักขุนช้างกระไรได้ ทจีง ริงใจมไิ ดร้ ักสกั หนิด รักพย่ ลกหว่ งดังดวงชวี ติ แม้นทลผิดจะพโิ รธไม่โปรดปราน ยุา่ เลุจะทลเป็ นกลางไว้ ตามพระทุั ทา้ วจะแุกใหแ้ ตกฉาน คดิ แลว้ เทา่ นั้นมทิ นั นาน นางกม้ กรานแลว้ กท็ ลไปฉับพลัน Page 5

วนั ทอง ดว้ ุร่วมุากมานักไม่เดุี ดฉันท์ สารพนั ยดยยมถนยมใจ ความรักขุนแผนกแ็ สนรัก สล้ าบากบุกป่ ามาดว้ ุกนั คาหนักหาไดว้ ่าใหเ้ คยื งไม่ ขุนชา้ งแตย่ ุด่ ว้ ุกนั มา เงนิ ทยงกยงไวม้ ใิ หใ้ คร ขา้ ไทใชส้ ยุเหมยื นขยงตวั จมืงนไวุเลา่ กเ็ ลยื ดทใงี นยก พลางตวั นางระเริมง รัว กห็ ุบิ ุกรักเทา่ กันกับผวั ทล ความกลัวพระยาญาเป็ นพน้ ไป Page 6

พระพนั วษำ ครานั้นพระยงคผ์ ้ทรงภพ ฟังจบแค้นคงังดงั เพลงิ ไหม้ เหมยื นดนิ ประสวิ ตดิ กับเปลวไฟ จะว่ารักข้างไหนไม่วา่ ได้ ดดเ๋ ป็ นได้ยวี นั ทยง ยยกนงันเข้านงีมสี ารยง นา้ ใจจะประดังเข้าทงั้ สยง จยกแหนแพเสาสาเภาใหญ่ ุงงิ กว่าทย้ งทะเลยันลา้ ลกึ เหมยื นมหาสมุทรสุดซงึ้ ซกึ ยฐิ ผาหาหาบมาทุม่ ถม จะทยดถมเทา่ ไรไมร่ ้สกึ ยแี สนถย่ ุจญั ไรใจทมฬิ นา้ ลกึ เหลยื จะหุงงั กระทงงั ดนิ รปงามนามเพราะน้ยุไปหรืย กจ็ ย่ มจมสญหาุไปหมดสนิ้ แตใ่ จสตั วม์ นั ุงั มที นีง ิุม ดงั เพชรนิลเกดิ ขนึ้ ในยาจม ใจไมซ่ ยงื สมศักดเิ์ ทา่ เส้นผม สมาคมกแ็ ตถ่ งึ ฤดมัน Page 7

มงึ นีงถย่ ุุงงิ กวา่ ถย่ ุยที า้ ุเมยื ง จะเยาเรยงื งไม่ได้สักสงงิ สรรพ์ สกั ร้ยุพันใหม้ งึ ไมถ่ งึ ใจ ละโมบมากตณั หาตาเป็ นมนั หาตามตยมกันเกรีุวเหมยื นมงึ ไม่ ว่าหญงิ ชงัวผัวุังคราวละคนเดุี ว ย้าุไวุมงึ ยุา่ นับว่ามารดา คนยนงื ร้วา่ แม่กข็ าุหน้า หนักแผ่นดนิ กจะยุ่ไุ กจ็ ะหาเมุี ใหย้ ุ่ายาลุั กเลุี้ งมงึ ถงึ ใหเ้ ป็ นหวั หมนงื มันไม่น่าเชุชิดพสิ มัุ ย้าุขุนช้างขุนแผนทงั้ สยงรา มงึ ตัดใจเสุี เถดิ ยคี นนี้ หญิงกาลกณิ ียแี พศุา ทรงี ปสวุรวุสมมถี มไป Page 8

พระพนั วษำ เร่งเรว็ เหวุพระุาุมราช ไปฟันฟาดเสุี ใหม้ ันเป็ นผี ยกเยาขวานผ่ายุา่ ปรานี ยุ่าใหม้ โี ลหติ ตดิ ดนิ ก เยาใบตยงรยงไวใ้ หห้ มากนิ ตกดนิ จะยปั รุี ก์ าลยี ุ่ ฟันใหห้ ญงิ ชาุทงั้ หลาุด สงังเสรจ็ เสดจ็ สป่ ราสาทชัุ Page 9

ประหำรชีวิตวนั ทอง บดิ ตวั เป็ นเกลุี ววางกหวา ขุนแผนฮดึ ฮัดกดั ฟันเกรุี้ ว ุ่างเทา้ กา้ วงา่ แล้วฟันลง เพชฌฆาตแกวง่ ดาบวาบวาบมา ตย้ งคยนางวนั ทยงขาดสะบน้ั ชวี ติ ดบั พลนั เป็ นผุุผง พยพระไวุถงึ โผนโจนม้าลง ตรงเข้ากยดตนี แม่แน่นิงงไป ขุนแผนกล็ ้มลงทง้ั ุนื ปิ้ มจะไม่คงคนื ชวี ติ ได้ ขุนชา้ งลม้ นงิงกลงิ้ ยุ่ไกล ทยงประศรีกลงิ้ เกลยื งเสยื กกาุา บา่ วไพร่น้ยุใหญ่กว็ ุน่ วาุ นางแกว้ ลงกลงิ้ ทงิ้ ลกชาุ สร้ยุฟ้าศรมี าลาล้มควาง หงาุ ใครจะร้สกึ กาุกไ็ ม่มี Page 10

ผอู้ ่ำน หลังจากผ้ย่านตา่ งไดส้ ดบั คาตดั สนิ ขยงสมเดจ็ พระพนั วษาจบลงแล้ว “ใครร้สกึ ยุ่างไรบ้าง” หรยื “ใครยุากแสดงความคดิ เหน็ ยะไรบา้ ง” คดิ วเิ คราะหท์ า่ ทขี ยงสมเดจ็ พระพนั วษาเชยงื มโุงกบั สังคมไทุในยดตี มยงเหน็ ยะไร ไดค้ ดิ ยะไร...กต็ ามแตใ่ จทา่ นเถดิ แตใ่ นภาวะร้สกึ ร้สาขยงกวคี นหนึงง ผมเกดิ บนั ดาลใจยุ่างุงิง ทจงี ะขยแปลงบทเสภาแหง่ คาตดั สนิ ขยงสมเดจ็ พระพนั วษาเสุี ใหม่ ดงั นี.้ .. Page 11

ผอู้ ่ำนแต่งใหม่ ครานั้นพระยงคผ์ ้ทรงภพ ฟังจบสบช่ยงวนิ ิจฉัุ ดารเิ หน็ วนั ทยงผุดผ่ยงใจ มแิ ค้นชาุใดมยงแต่ดี พระพกั ตรเ์ ยบิ ยมิง พรมิ้ โยษฐ์ ปลมื้ โปรดฉาุชัดถนัดถนีง ตรัสพลางชมพลางนางคนนี้ ร้ทสีง งตาง ไม่กา้ เกนิ ยานาจตัดสนิ ใจกใหเ้ ลยื ก เหมยื นเสกเชืยกเป็ นหงสใ์ หพ้ าเหนิ กลับไม่รบี ถบี โถมพนมเนิน เทดิ เทนิ พระยาชญาฟ้าดนิ ทงั้ ทนงี ัุนต์ ามงึ มนั ฟ้ยง ปยงใจยา้ ุขุนแผนจนหมดสนิ้ ถย้ ุคาดงังนา้ รนิ สุมาลี ุังรักษาหน้าย้าุช้างไม่ราคนิ Page 12

ผอู้ ่ำน ● ฉลาดนักหลกั แหลมแุ้มวา่ ใหก้ พพิ ากษาไดเ้ ตม็ ทีง สมแล้วแกว้ กุลสตรี เป็ นศรสี ุพรรณพารา ควรจะสมรักแสนเสน่หา กร้วา่ มงึ รักขุนแผน ใหเ้ กุี รตเิ พศมารดาไม่หุามใจ ย้าุขุนกจ็ งหุุดเพมิง ภรรุา คยื ใหเ้ กุี รตมิ นุษุุ์ นื หุัดได้ กใหม้ งึ รับไปยวี ันทยง ยันมนุษุส์ ุดเลศิ ประเสริฐสุด เสมยศีลเสมยธรรมยาไพ Page 13

ผอู้ ่ำน สว่ นว่าย้าุช้างจงฟังก ยุา่ ขตี้ ่เมุี เขามเี จา้ ขยง แม้มงึ จะรักไม่เป็ นรยง ุกุ่ยงวันทยงุงงิ หญิงทงั้ ปวง ด้วุพษิ โศกโรคราคมนั หนักหน่วง ผิดศลี ผิดธรรมกรรมวบิ าก ชิงช่วงทยีง ยพลาุมนั ไปทพั ทงึ้ โพธิเ์ สุงี งทาุทาสับปลบั ร้ยุเล่หเ์ พทบุ าุร้าุลวง ซย้ นซับซยื้ ใจนางศรีประจัน สนุกบนทกุ ขว์ นั ทยงนงัน หย่ กระดกผปี ่ ามาปดโป้ มงึ จงเหน็ ใจมันปลดพันธนา วา่ สนิ้ แลว้ แกว้ พลาุมลาุลบั สาวโสดมากมาุจงใฝ่ หา ใช้เงนิ ใชเ้ งยงื นงาปลา้ ปลุก ใช้ปัญญาุกจติ วญิ ญาณชาุ หญงิ ทไีง ร้ทางยยกตรยกทางตัน มงงั มศี ฤงคารเป็ นลา้ นโกฏิ Page 14 หุุดนยกรีตผดิ กามกนิ นา้ ตา

ผอู้ ่ำน ยุ่าโกรธยา้ ุไวุรักมารดา มนั พามาใหพ้ ย่ ดว้ ุใจหมาุ ใหค้ รยบครัวยบยุ่นพ้นฝ่ ุนทราุ ปรยงดยงกันทกุ ฝ่ าุไม่ร้าวราน ร้หุุดรุ้ยมกันบา้ งเถดิ เกยื้ เกดิ ความรักสมัครสมาน สงังเสร็จเสดจ็ ผ่านทวารชัุ ใหค้ ากเดด็ ขาดดงั ปาดตาล (บทเสภาแปลง โดุ ศิวกานท์ ปทมุ สต,ิ ๒๕๕๔) Page 15