จึ่งขึ่งดังแดง

เรอ่ื งโดย นัยนา อรรจนาทร ภาพโดย ดาวพระศกุ ร์

คำนำ นิทานเรื่อง จ่ึงข่ึงดังแดง เป็นส่ือสาหรับกิจกรรมส่งเสริมการอ่านและการ พัฒนาทักษะการอ่านของนักเรียน นิทานเรื่องจ่ึงขึ่งดังแดงนอกจากจะเป็นหนังสือที่ เหมาะสมกับเด็กแล้วยังใช้เป็นหนังสืออ่านนอกเวลาของผู้ท่ีสนใจได้อีกด้วย เพราะใน หนังสือนิทานเล่มนี้นอกจากจะให้ความเพลิดเพลินในการอ่านแล้วยังได้สอดแทรก ความร้ทู เี่ กีย่ วกับตานานแกง่ คุดคู้และยังมีแนวคิดอีกมากมาย เพ่ือให้ผู้อ่านได้ความรู้ท่ี ควบคไู่ ปกับการจรรโลงใจในรปู แบบหนงั สือนิทานสาหรบั เด็ก สุดท้ายนี้ผู้จัดทาขอขอบคุณ ชุมชนบ้านน้อยหาดพรหม อาเภอเชียงคาน จังหวัดเลย ที่ได้เล่านิทานจ่ึงข่ึงดังแดง จนสามารถจัดทาหนังสือนิทานสาหรับเด็กเล่ม นใี้ หส้ าเร็จลลุ ่วงไดด้ ว้ ยดี ผจู้ ดั ทา รองศาสตราจารย์ ดร.นยั นา อรรจนาทร

กาลครง้ั หนึง่ นานมาแลว้ มีนายพรานตนหนึง่ ทีม่ ีพละกาลังมหาศาล รปู ร่างสงู ใหญ่ ผดิ ปกตจิ ากคนทวั่ ไปโดยเฉพาะจมกู สแี ดงทท่ี ้ังบานท้ังใหญ่ของเขา ใหญจ่ นลกู เลก็ เด็กแดงของ ชาวบ้านสามารถเข้าไปว่งิ เล่นในรูจมกู ของเขาได้ ชาวบ้านจึงขนานนามเขาว่า “จงึ่ ขง่ึ ดงั แดง”

ในเวลาที่เขานอนหลับ เด็ก ๆ ก็จะเข้าไปเล่นในรูจมูกของเขา พรานจึ่งข่ึงก็จะคัน ยุบยิบ เอาน้ิวแหย่เข้าไปเกาจมูกตัวเอง เด็กน้อยก็จะว่ิงกรูกันออกมา ดังกลอนที่ว่า “จ่ึงคึ่งดัง แดงนอนตะแคงจุฬา เดก็ น้อยเล่นหมากบา้ ในฮูดังมัน”

อยู่มาวันหนึ่ง พรานจ่ึงขึ่งได้ออกล่าสัตว์อยู่ตามวิถีพรานป่า เขาเจอเข้ากับควายตัว ใหญ่ที่หายาก ว่ากันว่าควายตัวนี้เวลาผิวของมันสะท้อนแสงอาทิตย์จะเป็นสีเงินยวง จึงเรียกว่า \"ควายเงิน\" พรานจึ่งข่งึ ก็ไล่ตามควายเงนิ ตวั น้ีมาตั้งแต่หลวงพระบาง

วนั แล้ววนั เล่ากไ็ ม่สามารถจับความได้เสียที แต่เขาก็ไม่ลดละความพยายาม ยังคงไล่ตาม ควายไปอย่างกระชั้นชิดจนถึงเขตเมืองหน่ึง ควายเอาเขาถูสีกับต้นไม้ขนาดใหญ่ไว้ต้นหนึ่ง จนเป็น รอยลึก ด้วยความคกึ คะนองของมนั เมอื งน้นั จึงไดช้ ื่อวา่ “เมืองเขาส”ี แต่ก็เพ้ยี นมาเป็น “เมอื งกาสี”

ขณะท่คี วายเงนิ ทีไ่ มท่ นั ระวังตัวลงเลน่ น้าที่รมิ นา้ โขง พรานจึ่งขึ่งที่ซุ่มอยหู่ ลังพมุ่ ไม้ พอไดจ้ ังหวะ เขาก็งา้ งสายธนเู ตรยี มยงิ ความเงนิ ตัวใหญ่ แตไ่ มท่ นั ที่ลูกศรจะยิงไปโดนควายเงนิ กม็ ีพ่อคา้ แล่นเรือผ่านมาพอดี ควายเงนิ ตกใจ ตื่นเตลิดขึน้ ไปบนเขาลูกหน่งึ จึงไดต้ ัง้ ชื่อภูเขาลูกนนั้ วา่ ”ภูควายเงนิ ”

ลูกธนูที่พรานจึ่งขึ่งยิงไปเลยพุ่งไปถูกเขาอีกลูกจนพังทลายไปซีกหน่ึง กลายเป็น หนา้ ผาสงู ชนั ท่ชี าวบ้านเรียกวา่ “ภูผาแบ่น”

ดว้ ยความโกรธพรานจึ่งขง่ึ จงึ ขนหินมากั้นแม่น้าโขง ไม่ให้ใครสามารถเดินเรือผ่านไปมาได้ ด้วยพละกาลังมหาศาล ในที่สุดก้อนหินก็ก่อตัวกันขึ้นมาเป็นกาแพงสูงข้ึนอย่างรวดเร็ว ราวกับว่าใช้ กาลังคน 500 คนช่วยกนั ทา 3 วนั 3 คืน

“ ข้าจะเอากอ้ นหินไปก้นั ลานา้ โขงไม่ให้ใคร แล่นเรือมาขัดขวางการลา่ สัตว์ของข้าได้อีก!!!” ทันใดนน้ั มีสามเณรรูปหน่ึงที่เห็นเหตุการณ์ท้ังหมด ก็ได้เข้ามาห้ามปราบพรานจ่ึงข่ึง “อย่าโมโหไปเลย ทุกคนก็ต้องทามาหากินท้ังน้ัน ใช่ว่ามีแต่เจ้าซะท่ีไหนกัน” แต่ด้วยความโมโห พรานจ่งึ ข่งึ จึงไม่ฟงั ใครทง้ั น้ัน

“ตรงโน้นมีไมเ้ ฮยี ะอย่หู ลายกอ เจา้ ไปเอามา ทาคานสิ จะได้ขนหนิ ได้เยอะข้นึ ” ดว้ ยความท่ีเณรนั้นเกรงวา่ การกระทาของจ่งึ ข่ึงดังแดงจะทาใหช้ าวบา้ นต้องเดอื ดร้อน เณรนอ้ ย จงึ ออกอุบาย “ตามใจเจา้ แต่แบกไปทีละกอ้ นเชน่ นี้ กว่าจะเสร็จก็คงอกี หลายวนั ทาไมเจ้าไมใ่ ช้คานหาบละ่ ”

พรานจึง่ ขงึ่ หลงกลอุบายสามเณรจึงนาไม้เฮียะมาผ่าทาคานและหาบหินไป แต่ด้วย ความโลภเขาจึงใสห่ ินทลี ะเยอะ ๆ ทัง้ สองฝง่ั ของคาน จนไมค้ านงอและส่ัน หาบไปได้ไมน่ าน ไม้คานก็หกั เผยใหเ้ หน็ เสยี้ นที่คมกริบ คมไม้จงึ บาดคอพรานจง่ึ ขง่ึ จนเลอื ดไหลอาบไปท่วั ร่างกาย

พรานจึง่ ข่งึ ทรดุ ลงกบั พืน้ คลานพรางดิ้นทรุ นทรุ ายตามริมน้าโขงมาเร่ือย ๆ จนกระทั้ง ทนพษิ บาดแผลไมไ่ หวนอนตายคุดคู้อยทู่ ่รี ิมโขงนน้ั เอง แก่งหนิ นน้ั จงึ เรยี กว่า “แกง่ คดุ ค”ู้

นทิ านเร่อื งนี้สอนใหร้ ู้วา่ การกระทาอนั เกิดจากความอาฆาตมาทรา้ ย ยอ่ มใหผ้ ลทเ่ี ป็นทกุ ข์แกต่ วั ผูก้ ระทานน้ั