บทที่2

รายวชิ าสงั คมศกึ ษา (สค31001) <<ระดบั มธั ยมศกึ ษาตอนปลาย>> 131 เรื่องท่ี 5 เหตุการณส าํ คญั ของโลกทม่ี ีผลตอปจจบุ นั 2บทท่ี เหตุการณสําคัญที่มีผลกระทบตอการเปลี่ยนแปลงของโลกน้ันหมายถึงเหตุการณ ประ ัวติศาสต ร สําคัญท่ีทําใหโลกเกิดการเปล่ียนแปลงภายหลังสงครามสิ้นสุดลง ซึ่งพบวาสหประชาชาติ สามารถยับย้ังการทําสงครามอาวุธไดในระดับหนึ่ง แตเม่ือสงครามอาวุธผานไปเหตุการณ ปจ จบุ นั จะกลายเปน สงครามเศรษฐกจิ ชีวติ ความเปนอยู วัฒนธรรม จารตี ประเพณี รวมถึง การเมอื งการปกครองในปจ จุบนั ซง่ึ เหตกุ ารณสาํ คญั ในอดตี ทีส่ ง ผลตอปจจุบันมดี งั นี้ 1. สงครามโลกครงั้ ท่ี 1 และ 2 สงครามโลกครงั้ ทหี่ นงึ่ เปน สงครามความขดั แยง บนฐานการลา อาณานคิ ม ระหวา ง มหาอํานาจยุโรปสองคาย คือ ฝายไตรพันธมิตร (Triple Alliance) ซ่ึงประกอบไปดวย เยอรมนี และอิตาลี กับฝายมหาอํานาจ (Triple Entente) ประกอบไปดวยบริเตนใหญ ฝรงั่ เศสและรัสเซยี เกดิ ขน้ึ ในชวง ค.ศ.1914-1918 (พ.ศ.2547-2461) สาเหตขุ องสงครามโลกครง้ั ทหี่ นงึ่ เกดิ จากความขดั แยง ทางการเมอื งของทวปี ยโุ รป โดยเปน จดุ เรม่ิ ตน ของการสนิ้ สดุ ของระบอบสมบรู ณาญาสทิ ธริ าชยข องยโุ รป การสนิ้ สดุ ของ จักรวรรดิออตโตมัน เปนตัวเรงปฏิกิริยาของการปฏิวัติรัสเซีย การพายแพของประเทศ เยอรมนีในสงครามครั้งน้ี สงผลใหเกิดลัทธิชาตินิยมขึ้นในประเทศ และเปนจุดเร่ิมตนของ สงครามโลกครั้งทส่ี อง เมอื่ พ.ศ.2482 (ค.ศ.1939) ในชว งแรกของสงครามมหาอาํ นาจกลางเปน ฝา ยไดเ ปรยี บ แตห ลงั จากทอ่ี เมรกิ าเขา รวมกับฝายพันธมิตร พรอมกับสงอาวุธยุทโธปกรณและกําลังพลเกือบ 5 ลานคน ทําให พนั ธมติ รกลบั มาไดเ ปรยี บและสามารถเอาชนะฝา ยมหาอาํ นาจกลางไดอ ยา งเดด็ ขาด ในทสี่ ดุ เมอ่ื ฝา ยมหาอาํ นาจกลางยอมแพแ ละเซน็ ตส ญั ญาสงบศกึ เมอ่ื วนั ท่ี 11 พฤศจกิ ายน ค.ศ.1918 สงครามโลกคร้งั ท่ี 1 ซ่งึ กนิ ระยะเวลายาวนาน 4 ป 5 เดือน จึงยตุ ิลงอยา งเปน รปู ธรรม ผลกระทบ หลังจากท่ีสหรัฐอเมริกาไดเขารวมรบและประกาศศักดาในสงครามคร้ังน้ี ทําให สหรัฐอเมริกาไดกาวเขามาเปนหน่ึงในมหาอํานาจโลกเสรีบนเวทีโลกเคียงคูกับอังกฤษและ ฝรั่งเศส รัสเซียกลายเปนมหาอํานาจโลกสังคมนิยม หลังจากเลนินทําการปฏิวัติยึดอํานาจ และตอ มาเมอ่ื สามารถขยายอาํ นาจไปผนวกแควนตา ง ๆ มากขน้ึ เชน ยูเครน เบลารสุ ฯลฯ จงึ ประกาศจดั ตั้งสหภาพโซเวยี ต (Union of Soviet Republics – USSR) ในป ค.ศ.1922 เกิดการรา งสนธสิ ัญญาแวรซาย (The treaty of Veraailles) โดยฝา ยชนะสงครามสําหรับ เยอรมนี และสนธิสัญญาสันตภิ าพอกี 4 ฉบบั สําหรบั พนั ธมิตรของเยอรมนี เพ่ือใหฝา ยผู แพยอมรับผิดในฐานะเปนผูกอใหเกิดสงครามในสนธิสัญญาดังกลาว ฝายผูแพตองเสียคา ปฏกิ รรมสงคราม เสยี ดินแดนทัง้ ในยโุ รปและอาณานิคม ตอ งลดกาํ ลังทหาร อาวุธ และตอง ถูกพันธมิตรเขายึดครองดินแดนจนกวาจะปฏิบัติตามเงื่อนไขของสนธิสัญญาเรียบรอย

ประวตั ิศาสตร 132 หนงั สอื เรียนสาระการพัฒนาสังคม อยา งไรกต็ ามดวยเหตุทีป่ ระเทศผูแพไมไ ดเ ขา รวมในการรางสนธิสัญญา แตถ กู บีบบงั คบั ให ลงนามยอมรับขอตกลงของสนธสิ ญั ญา จึงกอใหเ กิดภาวะตงึ เครียดขนึ้ เกิดการกอ ตัวของ ลัทธิฟาสซิสตในอิตาลี นาซีในเยอรมัน และเผด็จการทหารในญี่ปุน ซ่ึงทายสุดประเทศ มหาอํานาจเผด็จการท้ังสามไดรวมมือเปนพันธมิตรระหวางกัน เพ่ือตอตานโลกเสรีและ คอมมิวนิสต เรียกกันวาฝายอักษะ (Axis) มีการจัดต้ังขึ้นเปนองคกรกลางในการเจรจา ไกลเ กลยี่ ขอ พพิ าทระหวา งประเทศ เปน ความรว มมอื ระหวา งประเทศ เพอื่ รกั ษาความมน่ั คง ปลอดภยั และสนั ตภิ าพในโลก แตค วามพยายามดงั กลา วกด็ จู ะลม เหลว เพราะในป ค.ศ. 1939 ไดเ กดิ สงครามทร่ี ุนแรงขน้ึ อกี ครงั้ นน่ั คอื สงครามโลกครงั้ ที่ 2 เปน ความขัดแยงในวงกวาง ครอบคลุมทุกทวปี และประเทศสว นใหญใ นโลก เริม่ ตนในป พ.ศ.2482 (ค.ศ.1939) และ ดาํ เนนิ ไปจนกระทงั่ สนิ้ สดุ ในป พ.ศ. 2488 (ค.ศ.1945) ไดช อื่ วา เปน สงครามทมี่ ขี นาดใหญ 2บทที่ และทาํ ใหเ กิดความสญู เสียครั้งใหญที่สุดในประวตั ิศาสตรโ ลก ตน เหตทุ แ่ี ทจ รงิ ของสงครามครง้ั น้ี ยงั เปน ประเดน็ ทถี่ กเถยี งกนั อยไู มว า จะเปน สนธิ สัญญาแวรซ ายส ภาวะเศรษฐกจิ ตกตาํ่ ครั้งใหญ ความเปน ชาตนิ ิยม การแยง ชิงอาํ นาจและ ตองการแบงปนโลกใหมของประเทศที่เจริญตามมาทีหลังและกระแสนิยม เชนเดียวกับวัน เริ่มตนสงครามท่ีอาจเปนไปไดท้ังวันท่ี 1 กันยายน พ.ศ. 2482 (ค.ศ.1939) ที่เยอรมัน รกุ รานโปแลนด, วนั ที่ 7 กรกฎาคม พ.ศ. 2480 (ค.ศ.1937) ที่ญปี่ นุ รกุ รานแมนจูเรีย บาง คนกลาววาสงครามโลกคร้ังที่หน่ึงและสงครามโลกคร้ังน้ีเปนขอพิพาทเดียวกัน แตแยกกัน ดว ย “การหยดุ ยงิ ” การตอ สมู ขี น้ึ ตงั้ แตม หาสมทุ รแอตแลนตกิ ยโุ รปตะวนั ตกและตะวนั ออก ทะเลเมดิเตอรเรเนียน แอฟริกา ตะวนั ออกกลาง มหาสมทุ รแปซฟิ ก เอเชียตะวนั ออกเฉียง ใต และจีน สงครามในยุโรปสนิ้ สุดเมื่อเยอรมนยี อมจาํ นนในวันท่ี 8 พฤษภาคม พ.ศ. 2488 (ค.ศ.1945) แตในเอเชียยังดําเนนิ ตอไปจนกระท่ังญี่ปนุ ยอมจาํ นนในวันที่ 15 สิงหาคม ป เดยี วกัน คาดวามีผเู สยี ชีวิตในสงครามครง้ั นีร้ าว 57 ลานคน 2. สงครามเยน็ สงครามเย็น (อังกฤษ : Cold War) (พ.ศ.2490-2534 หรอื ค.ศ.1947-1991) เปน การตอ สกู นั ระหวา งกลมุ ประเทศ 2 กลมุ ทมี่ อี ดุ มการณท างการเมอื งและระบบการเมอื ง ตา งกัน เกิดขนึ้ ในชวงหลงั สงครามโลกครงั้ ทีส่ อง ฝา ยหน่ึงคอื สหภาพโซเวยี ต เรยี กวา คาย ตะวันออก ซ่ึงปกครองดวยระบอบคอมมิวนิสต อีกฝายหน่ึงคือ สหรัฐอเมริกาและกลุม พนั ธมติ ร เรียกวา คา ยตะวันตก ซงึ่ ปกครองดว ยระบอบเสรปี ระชาธิปไตย นโยบายตา งประเทศของสหรฐั อเมรกิ าและสหภาพโซเวยี ตในชว งเวลาดงั กลา ว คาํ นงึ ถงึ สงครามเยน็ เปน หลกั นบั จากป ค.ศ.1947 (พ.ศ.2490) จนกระทง่ั การลม สลายของสหภาพ โซเวียต ใน ค.ศ.1991 (พ.ศ.2534) สมัยเริ่มตนสงครามเยน็ นาจะอยใู นสมัยวิกฤตการณ ทางการทูตในตอนกลางและปลาย ค.ศ.1947 เม่อื สหรฐั อเมริกากบั สหภาพโซเวยี ตเกดิ ขัด แยงเรือ่ งการจดั ตงั้ องคก ารสันตภิ าพในตรุ กี ยโุ รปตะวนั ออกและเยอรมนี

รายวชิ าสงั คมศกึ ษา (สค31001) <<ระดับมัธยมศึกษาตอนปลาย>> 133 ความตึงเครียดเน่ืองจากการเผชิญหนากันระหวางอภิมหาอํานาจ แตยังไมมีการ 2บทที่ ประกาศสงครามหรือใชกําลังเปนสมัยลทั ธิทรูแมน วันที่ 12 มนี าคม คศ.1947 กบั ประกาศ แผนการมารแชลล เพอ่ื ฟน ฟูบรู ณะยุโรปตะวันตก ซ่งึ ไดรับความเสยี หายจากสงครามโลก ประ ัวติศาสต ร คร้งั ทส่ี อง การขยายอทิ ธิพลของโซเวียตในยโุ รปตะวนั ออกและการแบงแยกเยอรมนี การวิจัยและพัฒนาโครงการทางการทหารทั้งขนาดเล็กและขนาดใหญจํานวนมาก เกิดข้ึนในชวงเวลาน้ีรวมถึงการแขงขันกันสํารวจอวกาศ การจารกรรมและการสะสมอาวุธ นวิ เคลียรด ว ยทง้ั หมดนีเ้ ปนไปเพอื่ แสดงแสนยานภุ าพของฝายตน 3. สงครามเศรษฐกจิ หากยอนไปเม่ืออดีตการเกิดข้ึนของสงครามจะเปนการแกงแยงชิงดินแดนและ ทรพั ยากร เพราะสงครามในขณะนน้ั จะเปน การขยายอาณาเขตออกไป โดยมไิ ดม งุ หวงั เพยี ง ดนิ แดนเทา นน้ั แตย งั มงุ หวงั ทรพั ยากรในดนิ แดนอกี ดว ย ภายหลงั สงครามโลกสน้ิ สดุ ลง การ แขงขันดานการคา ชีวิตความเปนอยูเปลี่ยนแปลงไปกลางเปนสงครามเศรษฐกิจ การทํา สงครามเศรษฐกิจจะมีการใชวัฒนธรรมเขาไปแทรกแซงเปนการกลืนชาติดวย ที่เรียกวา “Crelization” หมายความวา เปน ความพยายามยดั เยยี ดวฒั นธรรมของตนใหเ ปน สว นหนงึ่ ของวฒั นธรรมในชาตนิ น้ั ๆ โดยครอบงาํ ทาํ ใหค นมวี ถิ ชี วี ติ ตามแบบฉบบั วฒั นธรรมของตน หรือรสู ึกวา เหมือนเปน วฒั นธรรมของตน เพราะวา วถิ ชี วี ิตจะมีตัวสินคาเปน องคป ระกอบ 4. เหตกุ ารณโลกปจ จุบัน หลักการเกิดสงครามโลกทั้งประเทศที่ชนะและแพสงครามตางก็เปนประเทศ อุตสาหกรรมทําใหทุกประเทศตองฟนฟูเศรษฐกิจในประเทศตน ในท่ีสุดผลผลิตมีมากเกิน ความตองการจนกลายเปน สาเหตเุ ศรษฐกิจตกตํ่าท่วั โลกในป ค.ศ. 1929-1933 เหตุการณโลกปจจุบันมีการแขงขันดานเศรษฐกิจสูงหรือการทําสงครามดาน เศรษฐกิจทําใหวิถีชีวิตของชาวไทยไมวาจะเปนการดําเนินชีวิตปจจุบัน การบริโภคคานิยม เปลยี่ นแปลงไป เมอื่ เรายอมรบั วถิ ชี วี ติ ใด ๆ กต็ าม วถิ ชี วี ติ เหลา นนั้ ยอ มจะตอ งรอ งขอสนิ คา บางอยางเพื่อที่จะทําใหการดําเนินชีวิตเหลาน้ันเดินตอไปได เชน เม่ือเรายอมรับวิถีชีวิต ดิจทิ ลั (Digital) เครือ่ งมืออิเลก็ ทรอนิกส และ PC ก็จะกลายเปน สวนหนง่ึ ของวิถีชีวติ เรา ญี่ปุนเปนชาติหนึ่งที่ผลิตเครื่องเสียงไดดี ซึ่งการรองเพลงตามเน้ือรองท่ีเรียกกันเปนภาษา ญป่ี นุ วา “คาราโอเกะ” เมอ่ื เรายอมรบั วธิ กี ารรอ งเพลงกนั ตามเนอ้ื เพลงทเ่ี ปน คาราโอเกะ ใน ท่ีสุดสินคาเก่ียวกับการรองเพลงคาราโอเกะแบบญี่ปุนก็จะขายดีไปดวย การรับประทาน อาหารฟาสตฟ ดู ตามแบบฉบบั วฒั นธรรมอเมรกิ นั หรอื การยอมรบั ภาษาทใี่ ชใ นการสอ่ื สารทาง ธรุ กจิ ตองเปน ภาษาอังกฤษ ภาษาจนี เปน ตน การเกดิ ขนึ้ ของกระแสวฒั นธรรมโลกจะทาํ ใหบ รษิ ทั ยกั ษใ หญร ะดบั โลกสามารถผลติ สินคาดวยตนทุนต่ําท่ีขายไดท่ัวโลก ซ่ึงเปนการแสวงหาผลประโยชนขามชาติจากประเทศ ดอยพัฒนาหรือการทําการคาโดยเสรีจากบริษัทใหญ ซ่ึงมีตนทุนหรือกําลังทรัพยมากมา

ประวตั ิศาสตร 134 หนงั สอื เรียนสาระการพัฒนาสังคม แขงขันธุรกิจในประเทศท่ีกําลังพัฒนาจะเห็นไดวาในยุคเศรษฐกิจใหม มีการหล่ังไหลของ วฒั นธรรมตางชาตเิ ขามาในสงั คมไทยอยา งหนักจนทาํ ใหรูสึกวา วัฒนธรรมคา นยิ ม รปู แบบ วิถีการดําเนนิ ชีวิตแบบไทยๆ กําลงั ถกู กลืนและถกู ทาํ ลายความเปน ไทย ทําใหปฏเิ สธไมไ ด วา ปจ จบุ นั วฒั นธรรม รปู แบบวถิ ชี วี ติ ตะวนั ตกหรอื ของตา งชาตกิ าํ ลงั มบี ทบาทตอ การดาํ เนนิ ชีวิตความเปนอยูของคนทุกเพศทุกวัย อยางไรก็ตาม แมวาระบบตลาดทุนนิยมนี้จะมี การแขงขันที่สงผลดีตอผูบริโภคในเร่ืองคุณภาพผลิตภัณฑและรูปแบบของนวัตกรรม (Innovation) กต็ าม แตก ท็ าํ ใหส งั คมไทยยคุ ใหมม ลี กั ษณะเปน บรโิ ภคนยิ ม (Consumerism) และสังคมมีความเสี่ยงตอการถูกกลืนทางวัฒนธรรม ซึ่งคนรุนใหมท่ีจะเปนฟนเฟองกลไก ทางสงั คมตอ ไปในอนาคตกก็ าํ ลงั หลงใหลนยิ มชมชอบกบั ความสขุ จากสง่ิ บนั เทงิ ตา งๆ ทมี่ า กบั กระแสโลกาภิวฒั นและการเปด เสรที างการคา 2บทท่ี ในป ค.ศ.2508 (พ.ศ.2551) วันท่ี 15 กันยายน 2551 บริษัทยักษใหญใน สหรัฐอเมริกาประกาศภาวะขาดทุนลม ทําใหสงผลกระทบตอเศรษฐกิจโลกถดถอยจนถึง ปจ จุบนั ป พ.ศ. 2552 