4. ความสัมพันธ์ระหว่างสิ่งมีชีวิตในระบบนิเวศ

10 4. ความสัมพนั ธ์ระหว่างสิ่งมชี ีวติ ในระบบนิเวศ 4.1 ความสัมพนั ธ์ระหว่างส่ิงมชี ีวติ ชนิดเดยี วกนั ขอ้ ดี คือการอยรู่ ่วมกนั เป็นฝงู จะทาใหม้ ีการปกป้อง อนั ตรายใหก้ นั มีการขยายพนั ธุไ์ ดร้ วดเร็วข้ึน มีการแบ่งบทบาทหนา้ ท่ี เป็นผนู้ าฝงู ผลในทางลบ คือการแก่งแยง่ แข่งขนั และเกิดความหนาแน่น ของประชากรมากเกินไป 142

10 4.2 ความสัมพนั ธ์ระหว่างสิ่งมชี ีวติ ต่างชนิดกนั 4.2.1 แบบการอยู่ร่วมกนั (Symbiosis) 1) ภาวะพง่ึ พา (Mutualism: +, +) หมายถึง การอยู่ ร่วมกนั ของส่ิงมีชีวติ 2 ชนิด โดยต่างกไ็ ดร้ ับประโยชนซ์ ่ึงกนั และ กนั หากแยกกนั อยจู่ ะไม่สามารถดารงชีวติ ต่อไปได้ 143

10 2) ภาวะได้ประโยชน์ร่วมกนั (Protocooperation: +, +) หมายถึง การอยรู่ ่วมกนั ของส่ิงมีชีวติ 2 ชนิด โดยต่างไดร้ ับประโยชน์ ซ่ึงกนั และกนั แมแ้ ยกกนั อยกู่ ส็ ามารถดารงชีวติ ไดต้ ามปกติ 3) ภาวะองิ อาศัยหรือภาวะเกอ้ื กลู (Commensalism: +, 0) หมายถึง การอยรู่ ่วมกนั ของสิ่งมีชีวติ 2 ชนิด โดยฝ่ ายหน่ึงได้ ประโยชน์ อีกฝ่ ายหน่ึงไม่ไดแ้ ละไม่เสียประโยชน์ 144

10 4.2.2 แบบปฏิปักษ์ต่อกนั (Antagonism) 1) ภาวะปรสิต (Parasitism: +, –) หมายถึง การอยรู่ ่วมกนั ของสิ่งมีชีวติ 2 ชนิด โดยฝ่ ายหน่ึงไดป้ ระโยชน์ เรียกวา่ ปรสิต (Parasite) อีกฝ่ ายหน่ึงเสียประโยชนเ์ รียกวา่ ผู้ถูกอาศัย (Host) 2) ภาวะล่าเหยอื่ (Predation: +, –) หมายถึง การอยรู่ ่วมกนั ของสิ่งมีชีวติ โดยฝ่ ายหน่ึงล่าอีกฝ่ ายหน่ึงเป็นอาหาร เรียกวา่ ผู้ล่า (Predator) ส่วนฝ่ ายที่ถูกกินเป็นอาหารหรือถูกล่า เรียกวา่ เหย่ือ(Prey) 145

10 3) ภาวะแข่งขนั (Competition: –, –) หมายถึง การอยู่ ร่วมกนั ของสิ่งมีชีวติ ที่มีการแยง่ ปัจจยั ในการดารงชีพเหมือนกนั จึง ทาใหเ้ สียประโยชนท์ ้งั 2 ฝ่ าย 4) ภาวะหลง่ั สารยบั ยงั้ การเจริญ (Antibiosis: 0, –) หมายถึง การอยรู่ ่วมกนั ของสิ่งมีชีวติ ที่ฝ่ ายใดฝ่ ายหน่ึงหลงั่ สารมา ยบั ย้งั การเจริญของอีกฝ่ ายหน่ึง 146

10 4.2.3 แบบเป็ นกลางต่อกนั (Neutralism: 0, 0) เป็นการ อยรู่ ่วมกนั ของส่ิงมีชีวติ ท่ีเป็นอิสระต่อกนั จึงไม่มีฝ่ ายหน่ึงฝ่ ายใด ไดห้ รือเสียประโยชน์ 147