บทความตลาดเช้าหลวงพระบาง

มนตเ์ สน่ห์แห่งวิถีชีวิตตลาดเชา้ หลวงพระบาง ........................................... บทนำ สาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชนลาวเป็นประเทศหนึ่งทีม่ ีประวัติศาสตร์ด้านการเปล่ียนแปลงทาง สังคม การเมือง และวัฒนธรรมมาอย่างยาวนาน ตั้งแต่การปกครองด้วยระบอบสมบูรณาญาสิทธิราชย์อันมี พระมหากษัตรยิ ์เปน็ ผู้ปกครองสูงสุด ถึงระบอบภายใต้การนำของพรรคประชาชนปฏิวัติลาวในระบอบสังคม นิยม ซึ่งภายใต้ระบอบนี้ “การท่องเที่ยว” ถูกใช้เป็นเครื่องมือในการพัฒนาเศรษฐกิจของประเทศให้พน้ จาก ปญั หาทางเศรษฐกจิ เชน่ ความยากจน เพราะในปัจจุบันอุตสาหกรรมการท่องเท่ยี วเป็นที่นยิ มอย่างมากในกลุ่ม ประเทศกำลงั พฒั นาโดยใชร้ ากฐานทางวฒั นธรรมทมี่ ีอยเู่ ดิมของชาติมาใช้ในการขับเคล่ือนธรุ กิจท่องเที่ยวเพ่ือ ดงึ ดดู รายไดม้ หาศาลเข้าสู่ประเทศ หลวงพระบางคือเมืองหน่งึ ในประเทศท่ไี ด้รบั การยกย่องจากองค์การยูเนสโก (UNESCO)ให้เป็นเมือง มรดกโลก อาจกล่าวได้ว่าเมืองมรดกโลกแห่งนี้เป็นสถานที่ท่องเที่ยวที่สำคัญต่ออุตสาหกรรมท่องเที่ยวของ ประเทศลาว เพราะด้วยความรุ่มรวยทางวัฒนธรรมที่ถูกอนุรักษ์ไว้อย่างดี วิถีชีวิตของผู้คนที่สงบเรียบง่าย ความงดงามของทรัพยากรธรรมชาติ ทำให้ชาวโลกล้วนอยากเข้ามาสัมผัสมนต์เสน่ห์ของเมืองหลวงพระบาง หลวงพระบางจึงไม่เคยปราศจากซึ่งนักท่องเที่ยวจากทั่วทุกมุมโลก และตลาดเช้าหลวงพระบาง เป็นหนึ่งใน สถานท่ที ่องเทย่ี วท่ีได้รับการแนะนำเม่ือมาเยือนหลวงพระบาง ขอ้ มูลทว่ั ไปของเมืองหลวงพระบาง สาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชนลาวในอดีตคืออาณาจักรล้านช้าง โดยหลวงพระบางถือเป็นราช ธานีแห่งแรกของอาณาจกั รล้านชา้ ง แต่เดมิ ช่ือเมืองซัว และเมอ่ื พ.ศ.1300 ได้เปลยี่ นชือ่ เป็นเมอื งเชยี งทอง และ สุดทา้ ยไดเ้ ปลีย่ นเป็นหลวงพระบางในรัชสมยั พระโพธิสารราชเจ้า ซึ่งไดม้ กี ารอาราธนาพระบางจากเมืองเวียง คำขึ้นมาประดิษฐานอยู่ที่นครหลวงเชียงทอง ต่อมาได้มีการประกาศยกฐานะเมืองหลวงพระบางเป็น นคร หลวงพระบางอยา่ งเป็นทางการเมื่อวันที่ 15 เมษายน พ.ศ. 2561 ในปัจจบุ ันหลวงพระบางเป็นตวั เมืองเอกของแขวงหลวงพระบาง โดยต้งั อย่ภู าคเหนอื ของสาธารณรัฐ ประชาธปิ ไตยประชาชนลาว ตวั เมืองต้ังอยรู่ ิมแมน่ ำ้ โขงและแม่นำ้ คาน ซง่ึ ไหลมาบรรจบกนั บริเวณน้ันเรียกว่า ปากคาน เมืองหลวงพระบางเป็นที่รู้จักในฐานะเมืองมรดกโลกซึ่งได้รับสถานจากสำนักงานมรดกโลกแห่ง UNESCO สหประชาชาติในปพี .ศ.2538 ท่ไี ด้ถูกยกระดับเป็นมรดกทางวฒั นธรรมของโลก เนือ่ งจากอัตลักษณ์ สำคัญได้แก่ความสัมพันธ์ของการดำรงชีวิตของผู้คนและพื้นที่ทางภูมิศาสตร์อันเป็น พื้นราบท่ามกลางภูเขา สลับซบั ซ้อนรายล้อมและมขี อบเขตเปน็ แมน่ ้ำโขง แม่น้ำคาน แม่น้ำดง ทำให้ที่ต้ังของเมืองมลี ักษณะเฉพาะ ผัง ของเมอื งหลวงพระบางขนาบไปตามขอบฝั่งแม่น้ำโขงและรวมถงึ แนวเขาทร่ี ายลอ้ มอยู่ อยา่ งไรกต็ าม นอกจาก เขตพื้นราบ ยังมีแม่น้ำที่ไหลมาจากพื้นที่อื่นมาบรรจบกับแม่น้ำโขงทำให้พื้นที่ส่วนนี้ เหมาะสมต่อการตั้งถิ่น

2 ฐานอันเป็นผลมาจากความสมบูรณข์ องปัจจัยที่มีผลต่อการดำรงชีวิต นอกจากนี้ยังเป็นจุดศนู ย์กลางของการ คมนาคมทางน้ำ ทำให้มีผคู้ นพากนั มาอาศัยที่นี่ตงั้ แตอ่ ดีตกาล (UNESCO, 2004) มนต์เสน่หแ์ ห่งวถิ ีชีวิตตลาดเชา้ หลวงพระบาง ชาญวิทย์ เกษตรศิริ (2540) กล่าวถึงนโยบายจินตนาการใหม่ (New Economic Mechanism : NEM) ซึ่งเปน็ ส่วนหนง่ึ ของแผนพฒั นาเศรษฐกิจและสงั คมแหง่ ชาติของสาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชนลาว ฉบับที่ 2 ช่วงปี พ.ศ.2529-2533 การท่องเทีย่ วกลายเป็นหัวใจหนึ่งของการปฏิรูปเศรษฐกิจ เกิดสิ่งที่เรียกว่า Vientiane - Luang Phrabang - Champasak Tourism ขึ้นในช่วงปี พ.ศ.2532-2534 ซึ่งการท่องเที่ยวใน สามแขวงสำคัญที่ได้เปิดให้นักท่องเที่ยวเข้ามา กลายเป็นจุดหมายของเหล่านักเดินทางจากทั่วโลก หลัง นโยบายจินตนาการใหม่ เมืองหลวงพระบางกลายเป็นสัญลักษณของความสำเร็จจากนโยบายนี้อย่างแท้จรงิ รายได้จากการทองเที่ยวได้สงผลตอการย้ายถิ่น และโครงสรางทางสังคมใหม่ของเมืองหลวงพระบาง ทำให กลายสภาพจากเมืองที่มีผู้คนเบาบาง เป็นชุมชนท่ีหนาแน่นไปด้วยผู้คนหลากหลาย (ศุภชัย สิงหยะบุศย, 2552) ทีม่ า หลวงพระบาง THINGS TO DO OF ตลาดเชา้ (ตลาดของสด), https://discoverlaos.today/th/luangprabang/thing-to-do/morning-market-fresh-produce ตลาดเช้าหลวงพระบางคือส่วนหนึ่งของสถานที่ท่องเที่ยวสำคัญที่ช่วยขับเคลื่อนเศรษฐกจิ ของหลวง พระบาง เป็นสถานที่ทอ่ งเทยี่ วแนะนำท่หี ้ามพลาดเมอื่ นักท่องเท่ียวเดินทางมาถงึ หลวงพระบาง โดยตลาดเช้า จะตั้งอยู่บนถนนสายเล็ก ๆ ระหว่างแม่น้ำโขงและถนนศรีสว่างวงศ์ โดยมีเวลาเปิดทำการระหว่าง 04:30 - 10:00 น. ซึ่งที่ตลาดนั้นนักท่องเที่ยวจะสามารถสัมผัสกับวิถีชีวิตของชาวหลวงพระบาง เช่น ในตอนเช้ามี ประเพณตี กั บาตรข้าวเหนียวซึ่งเป็นประเพณีสำคญั คลา้ ยกบั การตกั บาตรขา้ วเหนียวในประเทศไทย โดยจะทำ การใส่บาตรด้วยข้าวเหนียว การขายอาหารตักบาตรในตอนเช้าเป็นกิจกรรมทางเศรษฐกิจการท่องเที่ยวใน

3 หลวงพระบาง ท่ีเป็นเอกลักษณ์และคนท้องถิน่ สามารถเขา้ มามีส่วนร่วมไดง้ า่ ย เน่อื งจากมกี ารลงทุนไม่สูงและ สามารถสร้างรายได้ดีโดยแม่ค้าจะเตรียมข้าวเหนียว ใส่กระติ๊บเล็ก ๆ พร้อมทั้งอาหารคาวหวาน มารอ ให้บริการนักทอ่ งเทีย่ วบริเวณเขตวัดในตอนเชา้ ราคาข้าวสารท่ีใช้นึง่ ประมาณกโิ ลกรัมละ 40 บาท ซึ่งจะขาย ไดป้ ระมาณ 100 บาท อาชพี การขายอาหารตกั บาตรเขา้ มาพร้อมกบั การทอ่ งเท่ียวและวิถีปฏิบัติของชาวพุทธ หลวงพระบางซ่ึงทำให้ชาวบ้านบางคนสามารถมีรายได้มากขนึ้ (นาฎยา ซาวัน, 2556) ทมี่ า ตกั บาตรขา้ วเหนียว เที่ยวนครหลวงพระบาง กบั ทพ่ี กั หลวงพระบางท่ีคณุ ห้ามพลาด https://www.winnews.tv/news/26410 นอกจากนี้นักท่องเท่ียวยังสามารถจับจ่าย อาหารท้องถิ่น อาหารเช้า อย่างโจ๊ก ข้าวต้ม ขนมปัง กาแฟ อาหารสด หรอื พบวัตถดุ บิ แปลกตาเช่นอาหารปา่ ตา่ ง ๆ อย่าง แมลงทบั เป็นตน้ หรอื งานหตั ถกรรมเชน่ ผา้ ซ่ิน ซึ่งเปน็ เคร่ืองแตง่ กายอนั เป็นเอกลักษณ์ของหญิงชาวลาว ซึ่งนิยมใส่ในงานประเพณตี ่าง ๆ เช่นงานบุญ ทำให้ เป็นสนิ คา้ ทสี่ ามารถซอ้ื เปน็ ของท่ีระลกึ ได้สำหรบั นักทอ่ งเทยี่ ว ทีม่ า https://www.tnnthailand.com/news/social/19989/

4 สรุป มนต์เสน่ห์ของตลาดเช้าหลวงพระบางนั้นสามารถสะท้อนวิถีชีวิต ความเป็นอยู่ และวัฒนธรรมของ ชาวหลวงพระบางได้เป็นอย่างดี ผ่านสินค้าพื้นเมืองต่าง ๆ ที่ปรากฏในตลาดเช้า หรือผ่านประเพณีตักบาตร ข้าวเหนยี วในยามเช้าของชาวหลวงพระบาง วถิ ชี วี ติ และประเพณีอนั เรยี บง่ายนัน้ ดงึ ดูดใจนักท่องเท่ียวให้รู้สึก ประทับใจในการใช้เวลายามเช้าในหลวงพระบาง และความสำเร็จในการสรา้ งความประทับใจแกน่ ักท่องเที่ยว นั้น ส่งผลต่อการขับเคล่ือนเศรษฐกจิ ของประเทศตามนโยบายพฒั นาเศรษฐกิจอย่างนโยบายจินตนาการใหม่ ของสาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชนลาว ที่ใช้การท่องเที่ยวเป็นหัวใจหนึ่งของการปฏิรูปเศรษฐกิจ และ หลวงพระบางคือความสำเร็จท่ีเหน็ ได้ชัดเจนหลงั เกดิ นโยบายน้ี เพราะนอกจากการทอ่ งเท่ียวที่เจริญรุ่งเรืองจะ ทำให้รัฐมรี ายไดเ้ พิ่มขน้ึ สิ่งทเี่ กิดขึ้นอย่างแนน่ อนคอื การสร้างอาชพี และการสร้างรายได้ใหแ้ กป่ ระชาชนในพ้นื ท่ี ผคู้ า้ ขายในตลาดเชา้ หลวงพระบางอีกดว้ ย รายการอ้างอิง UNESCO, Bangkok. (2004). IMPACT : The Effects of Tourism on Culture and The Environment in Asia and the Pacific: Tourism and Heritage site Management in Luang Prabang Lao PDR. Thailand. ชาญวิทย์ เกษตรศิริ. (2540). วถิ ีไทย : การท่องเทยี่ วทางวฒั นธรรม. กรงุ เทพฯ : อมรนิ ทร์พรน้ิ ตง้ิ แอนดพ์ บั ลิชชง่ิ . นาฎยา ซาวนั . (2556). เศรษฐกิจการทอ่ งเทย่ี วเมอื งมรดกโลก หลวงพระบาง สาธารณรฐั ประชาธิปไตย ประชาชนลาว. วารสารมนุษยศาสตร์และสงั คมศาสตร์ มหาวิทยาลยั ราชภฏั สุรนิ ทร์ ศุภชยั สงิ หยะบศุ ย. (2552). หลวงพระบาง: การเปล่ียนแปลงในฐานะเมอื งมรดกโลก. วารสารศรีนครนิ ทรวิ โรฒวิจยั และพัฒนา