การเผ้าระวัง PM2.5

ISBN : 978-606-11-4459-3 พิมพค์ ร้งั ที่ 1 : พ.ศ. 2563 จำ� นวน : 10,000 เลม่ สงวนลิขสทิ ธ์ิ : โดยกองประเมนิ ผลกระทบต่อสขุ ภาพ กรมอนามัย ไมอ่ นุญาต ใหค้ ัดลอก ท�ำซ�้ำ และดดั แปลงสว่ นใดส่วนหนง่ึ ของหนังสอื เล่มน้ี นอกจากไดร้ บั อนญุ าตเปน็ ลายลกั ษณอ์ กั ษรจากเจา้ ของลขิ สทิ ธิ์ เทา่ น้นั จัดท�ำโดย : กองประเมนิ ผลกระทบตอ่ สุขภาพ กรมอนามยั กระทรวงสาธารณสุข ถนนติวานนท์ อำ� เภอเมือง จังหวดั นนทบรุ ี 11060 โทรศัพท์ 0-2590-4361 โทรสาร 0-2590-4356 http://hia.anamai.moph.go.th ออกแบบและผลติ โดย : ชุมนุมสหกรณก์ ารเกษตรแหง่ ประเทศไทย ค่มู อื ฉบบั ประชาชน 1 การเฝ้าระวัง PM2.5 อย่างไรให้ปลอดภัย

ฝุ่นละอองขนาดไมเ่ กนิ 2.5 ไมครอน หรอื PM2.5 เป็นภัยสิ่งแวดลอ้ ม ทค่ี กุ คามสขุ ภาพของประชาชน หากประชาชนไดร้ ับ PM2.5 เขา้ ไปในรา่ งกาย จะท�ำให้มีความเสี่ยงต่อสุขภาพหรือก่อให้เกิดผลกระทบต่อสุขภาพ ซ่ึงมีผล ทงั้ ในคนทอ่ี ยใู่ นเมอื งหลวงและชนบท โดยเฉพาะประชาชนกลมุ่ เสย่ี ง ทง้ั เดก็ เลก็ หญงิ ต้ังครรภ์ ผสู้ งู อายุ และผูท้ มี่ โี รคประจ�ำตวั เช่น โรคระบบทางเดนิ หายใจ หอบหดื เปน็ ตน้ รวมทงั้ ผทู้ ท่ี ำ� งานกลางแจง้ ในชว่ งทม่ี ีPM2.5สงู เชน่ ตำ� รวจจราจร วินมอเตอร์ไซค์ เปน็ ตน้ คมู่ อื เลม่ นจ้ี ดั ทำ� ขนึ้ โดยเรยี บเรยี งและปรบั เนอื้ หาจากเอกสารวชิ าการ ต่าง ๆ ใหม้ ีเนอ้ื หาท่ีสัน้ กระชับ ทนั สมัย และเขา้ ใจงา่ ย พรอ้ มภาพประกอบ โดยมวี ตั ถปุ ระสงคเ์ พอื่ ใหค้ วามรกู้ บั ประชาชนในการเฝา้ ระวงั ดแู ลปอ้ งกนั ตนเอง และคนในครอบครวั ให้ปลอดภยั จาก PM2.5 และมีสุขภาพทด่ี ี คณะผจู้ ัดทำ� 2563 2 2คกาู่มรือเฝฉบา้ กครบั าูม่ะปวรอื เงัรฝฉะPบา้ชMราบั ะชป2ว.น5ังรอะPชยMาา่ ชง2.นไ5รอใหยป้่าลงไอรดใหภป้ ยั ลอดภยั

การเฝ้ากราะวรเังฝPา้ Mระ2ว.5งั คอPมู่ยMือา่ งฉ2ไ.5รบคอใับหู่มยปป้อื่ารลงฉะไอรบชดใาบั หภชป้ปนยั รละอชดาภชนัย3 3

4 4 4กคา่มู รอืคกเฝฉาูม่ รบ้าอืกคเรบัฝฉามู่ะปวรบ้าอื เรงัรบัฝฉะะPปวบา้ชMรังราับะะชPป2วช.น5MงัราอะชP2ชย.น5Mาา่ อชง2ย.นไ5รา่ อใงหยไร้ป่าใลงหไอร้ปดใลหภอป้ ยัดลภอัยดภยั

คือ ฝุ่นละอองท่ีมีขนาดไม่เกิน 2.5 ไมครอน หรือเลก็ ประมาณ 1 ใน 25 ของเสน้ ผม คือ ฝุ่นละอองท่ีมีขนาดไม่เกิน 10 ไมครอน หรอื เล็กประมาณ 1 ใน 7 ของเส้นผม ท่มี า : United States Environmental Protection Agency ฝุ่นละอองท่ีมีขนาดเส้นผ่านศูนย์กลางไม่เกิน 2.5 ไมครอน ขนาดเลก็ ประมาณ 1 ใน 25 ของเสน้ ผม มองไม่เหน็ ด้วยตาเปลา่ ลอยอยูใ่ นอากาศไดน้ าน อาจมสี ารพษิ เกาะมาดว้ ย ทำ� ใหเ้ ปน็ อนั ตรายตอ่ สขุ ภาพมากขนึ้ การกเฝารา้ กเรฝาะวรา้ เรงั ฝะPว้าMรังะP2ว.5MังคอP2ู่มย.5Mอืา่คองฉ2ู่มยไ.5รบือา่คอใงับฉหูม่ยไปรบ้ปอื่าใรลงับฉหะไอปรบป้ชดใราลับหะภชอป้ปชนยัดราละภชอชนัยดาภชนยั 5 5 5

6 6 6กคา่มู รอืคกเฝฉาูม่ รบ้าอืกคเรบัฝฉามู่ะปวรบ้าอื เรงัรบัฝฉะะPปวบา้ชMรังราับะะชPป2วช.น5MงัราอะชP2ชย.น5Mาา่ อชง2ย.นไ5รา่ อใงหยไร้ป่าใลงหไอร้ปดใลหภอป้ ยัดลภอัยดภยั

ที่มา : กรมควบคมุ มลพษิ การกเฝารา้ กเรฝาะวรา้ เรงั ฝะPว้าMรงั ะP2ว.5MังคอP2มู่ย.5Mือ่าคองฉ2่มูยไ.5รบอืา่คอใงบัฉหู่มยไปรบป้ือา่ ใรลงบัฉหะไอปรบ้ปชดใราลับหะภชอป้ปชนัยดราละภชอชนยัดาภชนยั 7 7 7

8 8 8กคา่มู รอืคกเฝฉาูม่ รบ้าอืกคเรบัฝฉามู่ะปวรบ้าอื เรงัรบัฝฉะะPปวบา้ชMรังราับะะชPป2วช.น5MงัราอะชP2ชย.น5Mาา่ อชง2ย.นไ5รา่ อใงหยไร้ป่าใลงหไอร้ปดใลหภอป้ ยัดลภอัยดภยั

การกเฝารา้ กเรฝาะวรา้ เรงั ฝะPว้าMรังะP2ว.5Mงั คอP2มู่ย.5Mือา่คองฉ2มู่ยไ.5รบอืา่คอใงับฉห่มูยไปรบ้ปือา่ ใรลงบัฉหะไอปรบ้ปชดใราลบั หะภชอปป้ชนยัดราละภชอชนยัดาภชนัย9 9 9

ไอ จาม ระคายผเคน่ื ือคงันผิวหนงั แรสะคบาตยาเคตอื างแตดาง ระบบหัวใจและหลอดเลือด ระบบทางเดนิ หายใจ มะเร็งปอด หวั ใจเตน้ ผดิ จังหวะ หัวใจเต้นผิดจงั หวะ เหสยยี่ ดุ งเตต่อ้นภเฉาวียะบหพวั ลใันจ โโรรคคปหออบดอหดุ ืดกั้นเรื้อรัง ภหาวั วใจะวหาลยอดเลือดสมองตีบ ความดันโลหติ สงู เบาหวาน เสี่ยงแทง้ /คลอดกอ่ นก�ำหนด กระทบต่อพัฒนาการ/ระบบสมองของทารก 101010กคา่มู รือกคเฝฉาูม่ รบ้าอืคกเรับฝฉามู่ะปวรบ้าือเรงัรบัฝฉะะPปวบา้ชMรงัราบั ะะชPป2วช.น5MงัราอะชP2ชย.น5Mา่าอชง2ย.นไ5รา่ อใงหยไร้ปา่ ใลงหไอรป้ ดใลหภอป้ ยัดลภอยัดภยั ทารกแรกคลอดผิดปกติ/นำ้� หนักนอ้ ย

การกเฝารา้ กเรฝาะวรา้ เรงั ฝะPวา้ MรังะP2ว.5Mงั คอP2มู่ย.5Mอืา่คองฉ2ู่มยไ.5รบอืา่คอใงบัฉหมู่ยไปรบ้ปือ่าใรลงับฉหะไอปรบป้ชดใราลบั หะภชอปป้ชนัยดราละภชอชนัยดาภชนยั 111111

เด็กเล็ก ชอบเคล่ือนไหว ปอดก�ำลังพัฒนา อัตราการหายใจเร็ว ทำ� ให้ไดร้ บั สารมลพิษมากกว่าผู้ใหญใ่ นชว่ งเวลาเทา่ กัน ผูส้ งู อายุ ระบบหายใจเสอื่ มตามวยั มโี อกาสเกดิ โรคตา่ ง ๆ เชน่ ถงุ ลมโป่งพอง ปอดเร้อื รัง โรคระบบหัวใจ และหลอดเลือด หญิงต้ังครรภ์ อวัยวะต่าง ๆ ของทารกในครรภ์ก�ำลังพัฒนาอาจได้รับ ผลกระทบจากมลพษิ ทม่ี ารดาไดร้ ับผา่ นทางสายรก ผูม้ โี รคประจ�ำตวั ท�ำใหอ้ าการก�ำเริบ เชน่ ผปู้ ่วยภมู แิ พม้ ีอาการจมกู อกั เสบ ผปู้ ว่ ยโรคหวั ใจและหลอดเลอื ดเจบ็ หนา้ อก หวั ใจเตน้ ผดิ จงั หวะ และอาจหัวใจลม้ เหลวได้ คนท�ำงานกลางแจ้ง ต�ำรวจจราจร พนักงานกวาดถนน พ่อค้าแม่ค้าริมถนน วนิ มอเตอรไ์ ซคร์ บั จา้ ง คนทำ� งานอยนู่ อกอาคาร ทไ่ี ดร้ บั ใสนมั รผะสั ยะPยMา2ว.5 เปน็ เวลานาน จะเกดิ ผลกระทบตอ่ ส ขุ ภาพ 121212กคามู่ รือกคเฝฉาูม่ รบ้าอืคกเรบัฝฉาู่มะปวรบ้าอื เรังรับฝฉะะPปวบ้าชMรังราบั ะะชPป2วช.น5MังราอะชP2ชย.น5Mา่าอชง2ย.นไ5ร่าอใงหยไร้ปา่ ใลงหไอร้ปดใลหภอ้ปัยดลภอัยดภยั

ก ับหลายPอMง2ค.5ป์ ใรนะแกตอล่ บะพไดน้ื ้แทกแ่ี ่ ตล่ ะเวลาอาจไมเ่ ทา่ กนั ผลกระทบตอ่ สขุ ภาพจงึ ขน้ึ อยู่ 1 “ปริมาณของฝุน่ ละออง” ในพ้ืนทีน่ ั้น ๆ ว่ามี PM2.5 สูงหรอื ไม่ เชน่ รมิ ถนน 2 “ชว่ งเวลา” กับ “ระยะเวลาทส่ี มั ผัส” 3 “ชนดิ กิจกรรมท่ที ำ� ” ในพนื้ ทท่ี ม่ี คี า่ PM2.5สงู เชน่ ออกกำ� ลงั กาย ทำ� งานหนกั เปน็ ตน้ จะมคี วามเสยี่ งมากกวา่ กจิ กรรมทใี่ ชแ้ รงนอ้ ย 4 “ลกั ษณะของบคุ คล” โดยเฉพาะกลมุ่ เสย่ี ง ไดแ้ ก่ เดก็ เลก็ ผสู้ งู อายุ หญงิ ตง้ั ครรภ์ กลมุ่ ทมี่ โี รคประจำ� ตวั เชน่ โรคระบบทางเดนิ หายใจ โรคหวั ใจ และหลอดเลอื ด เปน็ ตน้ PสMัมผ2.ั5สมPดากMงั นก2วนั้.5่าผกเทู้ปลอี่็่มุนาอเศวนื่ ยัลอายนใู่ านนพนื้ มทีคห่ี วราอื มทเสำ� งี่ยางนทอ่ีจยะบู่ ไรดเิ ้รวับณผพลน้ื กทรที่ ะี่ทPMบต2.5่อสสงูุขแภลาะพไดจ ร้าบัก การกเฝาร้ากเรฝาะวรา้ เรงั ฝะPวา้ MรังะP2ว.5Mงั คอP2ู่มย.5Mอื่าคองฉ2ู่มยไ.5รบือ่าคอใงับฉหู่มยไปรบป้อื่าใรลงับฉหะไอปรบ้ปชดใราลับหะภชอป้ปชนัยดราละภชอชนยัดาภชนัย131313

1414 คมู่ ือคฉมู่ บือับฉปบรบั ะปชราะชชนาชน การกเฝาร้าเรฝะวา้ รังะPวMงั P2.5Mอ2ย.5า่ องยไร่าใงหไร้ปใลหอ้ปดลภอัยดภยั

การเฝา้ ระวงั ตดิ ตาม รทู้ นั สถานการณ์ PM2.5 นน้ั ทำ� ใหร้ ถู้ งึ ระดบั ความเสย่ี งตอ่ สขุ ภาพ เพอ่ื สามารถปฏบิ ตั ติ นไดถ้ กู ตอ้ ง คมู่ ือคฉมู่ บอื บัฉปบรบั ะปชราะชชนาชน 1515 การกเฝารา้ เรฝะว้ารงั ะPวMัง P2.5Mอ2ย.5่าองยไร่าใงหไร้ปใลหอป้ ดลภอัยดภัย

“การดูว่า PM2.5 ระดับใดส่งผลกระทบต่อสุขภาพ ให้ใช้ค่า PM2.5 ในบรรยากาศโดยทวั่ ไป ซง่ึ เปน็ คา่ เฉลยี่ 24 ชว่ั โมง ทม่ี หี นว่ ยเปน็ ไมโครกรมั ต่อลูกบาศก์เมตร (มคก./ลบ.ม.) เทียบกับค่าเฝ้าระวังผลกระทบ ตอ่ สขุ ภาพจาก PM2.5 โดยแตล่ ะระดบั จะใชส้ เี ปน็ สญั ลกั ษณเ์ ปรยี บเทยี บ ”ระดับของผลกระทบต่อสุขภาพ แบ่งเป็น 5 ระดับ คา่ เฝ้าระวัง ผลกระทบต่อสุขภาพจาก PM2.5 ใหป้กรดั ณตวัคี เา่ ลตขรลวงจวแดัละPถMา้ จ2.5ดุ เทปศน็ นจยิดุ มทเศทนา่ ยกิ มบั หถรา้ อืจมดุ าทกศกนวยิ า่ ม0เท.5า่ กใหบั ป้หดัรอืตนวั อ้เลยขกขวน้ึา่ 0.4 161616คกาู่มรอืกคเฝฉามู่ รบา้อืกคเรบัฝฉามู่ะปวรบา้ือเรังรบัฝฉะะPปวบ้าชMรงัราบั ะะชPป2วช.น5MงัราอะชP2ชย.น5Mา่าอชง2ย.นไ5รา่ อใงหยไรป้่าใลงหไอรป้ ดใลหภอ้ปยัดลภอัยดภยั

นอกจากนี้ควรประเมินว่าตนเองเสี่ยงจะมีผลกระทบต่อสุขภาพจาก การไดร้ ับ PM2.5 หรือไม่ เพอื่ จะได้ ลด ละ เส่ยี ง การสัมผสั PM2.5 ไดแ้ ก่ เข้าไปในพน้ื ที่ทม่ี ฝี ่นุ สูง? มโี รคประจ�ำตวั อยใู่ นสถานทหี่ รอื แหลง่ กำ� เนดิ หอบหดื ทเ่ี ปน็ พนื้ ทสี่ แี ดงกอ่ นเกดิ อาการ ปอดอดุ กั้นเรือ้ รงั เป็นระยะเวลานาน หวั ใจขาดเลอื ด อ่นื ๆ ระบุ ...................... สบขณ้าวนมะหหอรนอือก้าไมกจ่?าากก ไม่สวม สวม มอี าการ? แนน่ หน้าอก หายใจลำ� บาก ไอ มเี สมหะตลอดเวลา หอบ หายใจเสยี งดังว้ดี ผ่ืนทผ่ี ิวหนงั ระคายเคืองตา ตาแดง เจบ็ หนา้ อก เหนอื่ ยมากจนตอ้ งนงั่ พกั หรอื ทำ� งานไมไ่ ด้ อาการทางจมูก เช่น เลอื ดกำ� เดาไหล อน่ื ๆ ระบุ ............................ การกเฝารา้ กเรฝาะวรา้ เรงั ฝะPวา้ Mรงั ะP2ว.5Mงั คอP2ู่มย.5Mือา่คองฉ2่มูยไ.5รบือ่าคอใงับฉหมู่ยไปรบป้ือ่าใรลงับฉหะไอปรบ้ปชดใราลบั หะภชอป้ปชนัยดราละภชอชนยัดาภชนยั 171717

เมอ่ื ประเมนิ ตนเองแลว้ ควรดวู า่ มคี วามเสย่ี งอยใู่ นระดบั ไหน เพอ่ื ปอ้ งกนั ไมใ่ ห้ เกดิ อาการรนุ แรง โดยแบ่งเป็น 4 ระดบั ระดับรุนแรง มอี าการต่อไปน้เี พยี ง 1 รายการ แน่นหน้าอก หายใจล�ำบาก หอบ หายใจเสยี งดังวี้ด เจ็บหน้าอก ควรปรึกษาแพทย์เพื่อรับคำ�แนะนำ� เหนอื่ ยมากจนตอ้ งนงั่ พกั หรอื ทำ� งานไมไ่ ด้ ผา่ นคลนิ กิ มลพษิ ออนไลน์ ระดบั ปานกลาง มอี าการตอ่ ไปน้ีเพียง 1 รายการ แตต่ อ้ งไมม่ อี าการในรายการสแี ดง ไอ มีเสมหะตลอดเวลา ควรปรึกษาแพทย์เพื่อรับคำ�แนะนำ� ตาแดง ผา่ นคลินิกมลพษิ ออนไลน์ ระดับเลก็ นอ้ ย มีอาการตอ่ ไปนเี้ พยี ง 1 รายการ แตต่ ้องไมม่ ีอาการในรายการสีแดงและสสี ม้ ผน่ื ท่ีผิวหนัง ระคายเคอื งตา สามารถอ่านค�ำแนะน�ำ หรือปรึกษา แพทย์ผา่ นคลินิกมลพษิ ออนไลน์ ระดบั ปกติ ไมม่ ีอาการในรายการสีแดง สสี ม้ และสีเหลอื ง ทม่ี า : โรงพยาบาลนพรัตนราชธานี กรมการแพทย์ สามารถประเมินอาการของตนเองได้ท่ีคลินิกมลพิษออนไลน์ http://www.pollutionclinic.com พร้อมกับรับค�ำปรึกษาจาก แพทย์ผูเ้ ชย่ี วชาญโดยตรง 181818คกาู่มรอืคกเฝฉาูม่ รบ้าือคกเรบัฝฉาูม่ะปวรบ้าอื เรังรับฝฉะะPปวบา้ชMรงัราับะะชPป2วช.น5MงัราอะชP2ชย.น5Mาา่ อชง2ย.นไ5ร่าอใงหยไรป้่าใลงหไอรป้ ดใลหภอ้ปัยดลภอยัดภัย

การกเฝารา้ กเรฝาะวรา้ เรงั ฝะPวา้ MรังะP2ว.5Mงั คอP2มู่ย.5Mอืา่คองฉ2ู่มยไ.5รบอืา่คอใงบัฉหมู่ยไปรบ้ปือ่าใรลงับฉหะไอปรบป้ชดใราลบั หะภชอปป้ชนัยดราละภชอชนัยดาภชนยั 191919

คำ� แนะนำ� ในการปฏิบัตติ นสำ� หรับประชาชนเพื่อปอ้ งกนั ผลกระทบ ต่อสุขภาพจากฝุ่นละอองขนาดไมเ่ กิน 2.5 ไมครอน (PM2.5) ในบรรยากาศ ระดเบัฉลPี่ยM2.5 ระดบั คำ� แนะนำ� ในการปฏิบัตติ นส�ำหรบั ประชาชน 24 ชม. ประชาชนทั่วไป เดก็ เแลล็กะหผู้ทญมี่ งิ ีโตร้ังคคปรรระภจ์ ผ�ำตสู้ ัวูงอายุ (มคก./ลบ.ม.) 0 - 25 ดีมาก ท�ำกิจกรรมกลางแจ้งและ ทำ� กจิ กรรมกลางแจง้ และทอ่ งเทยี่ วไดต้ ามปกติ ท่องเท่ียวได้ตามปกติ 26 - 37 ดี ท�ำกิจกรรมกลางแจ้ง - หลกี เลยี่ งการทำ� กจิ กรรมหรอื ออกกำ� ลงั กาย 38 - 50 ปานกลาง และท่องเที่ยวได้ตาม กลางแจง้ เช่น ปนั่ จักรยาน วิ่ง ปกติ - เฝา้ ระวงั สขุ ภาพทอี่ าจเกดิ ขน้ึ หากมอี าการ ผดิ ปกติ เชน่ ไอบอ่ ย หายใจล�ำบาก หายใจถี่ หายใจไมอ่ อก หายใจมเี สียงวีด้ แน่นหน้าอก เจ็บหน้าอก ใจส่ัน คล่ืนไส้ เมื่อยล้าผิดปกติ หรอื วงิ เวียนศีรษะ ให้รบี ไปพบแพทย์ - หลีกเลี่ยงการท�ำกิจกรรม - หลกี เลี่ยงการทำ� กจิ กรรมนอกบา้ นหรือออก หรอื ออกกำ� ลงั กายกลางแจง้ ก�ำลังกายกลางแจ้ง เช่น ปั่นจักรยาน ว่ิง เช่น ป่นั จักรยาน วิง่ ถ้าจ�ำเป็นต้องออกนอกบ้านให้สวมหน้ากาก - เฝ้าระวังสุขภาพที่อาจ ปอ้ งกนั PM2.5 เกดิ ขนึ้ หากมอี าการผดิ ปกติ - ผู้ที่มีโรคประจ�ำตัวควรเฝ้าระวังอาการ เช่น ไอบ่อย หายใจล�ำบาก ผิดปกติ หากมีอาการผิดปกติ เช่น ไอบ่อย หายใจถ่ี หายใจไม่ออก หายใจล�ำบาก หายใจถี่ หายใจไม่ออก หายใจมีเสียงว้ีด ใจสั่น หายใจมเี สยี งวด้ี แนน่ หนา้ อก เจบ็ หนา้ อก ใจสนั่ แน่นหน้าอก เจ็บหน้าอก คลื่นไส้ เมื่อยล้าผิดปกติ หรือวิงเวียนศีรษะ คล่ืนไส้ เมื่อยล้าผิดปกติ ใหร้ บี ไปพบแพทย์ หรือวิงเวียนศีรษะ ให้รีบ ไปพบแพทย์ 51 - 90 เรม่ิ มผี ลกระทบ - ลดหรือจ�ำกัดการท�ำ - ลดเวลาการท�ำกิจกรรมนอกบ้าน และ ต่อสุขภาพ กิจกรรมนอกบ้านและ ออกก�ำลังกายกลางแจ้ง ถ้าจ�ำเป็นต้อง ออกก�ำลังกายกลางแจ้ง ออกนอกบ้านให้สวมหนา้ กากปอ้ งกัน PM2.5 20 คมู่ อื ฉบบั ประชาชน การเฝ้าระวงั PM2.5 อยา่ งไรใหป้ ลอดภยั

คำ� แนะน�ำในการปฏิบตั ิตนสำ� หรบั ประชาชนเพ่ือป้องกนั ผลกระทบ ต่อสขุ ภาพจากฝนุ่ ละอองขนาดไมเ่ กนิ 2.5 ไมครอน (PM2.5) ในบรรยากาศ ระดเบัฉลP่ียM2.5 ระดับ คำ� แนะน�ำในการปฏบิ ัติตนสำ� หรบั ประชาชน 24 ชม. ประชาชนทว่ั ไป เดก็ เแลล็กะหผูท้ญมี่ งิ ีโตร้ังคคปรรระภจ์ ผำ� ตสู้ วัูงอายุ (มคก./ลบ.ม.) 51 - 90 เรม่ิ มผี ลกระทบ - หากจ�ำเป็นต้องออก - หากมีอาการผิดปกติ เชน่ ไอบ่อย หายใจถ่ี ต่อสุขภาพ นอกบา้ นใหส้ วมหนา้ กาก หายใจล�ำบาก หายใจไม่ออก หายใจ ป้องกัน PM2.5 และให้ มีเสียงวี้ด แน่นหน้าอก เจ็บหน้าอก ใจสั่น เปล่ียนมาออกก�ำลังกาย คลื่นไส้ เม่ือยล้าผิดปกติ หรือวิงเวียนศีรษะ ในท่ที ่ไี ม่มีฝุ่นละออง ใหร้ ีบไปพบแพทย์ - เฝ้าระวังหรือสังเกต - ผู ้ ท่ี มี โ ร ค ป ร ะ จ� ำ ตั ว ค ว ร เ ต รี ย ม ย า แ ล ะ อาการผิดปกติ หากมี อปุ กรณท์ ีจ่ �ำเปน็ อาการไอบ่อย หายใจ ล�ำบาก หายใจถี่ หายใจ ไม่ออก หายใจมีเสียงว้ีด แนน่ หน้าอก เจ็บหน้าอก ใจสั่น คล่ืนไส้ เม่ือยล้า ผดิ ปกติ หรอื วงิ เวยี นศรี ษะ ให้รบี ไปพบแพทย์ 91 ข้นึ ไป มผี ลกระทบ - ล ด ห รื อ ง ด ก า ร ท� ำ - งดออกนอกบา้ น และออกกำ� ลงั กายกลางแจง้ ตอ่ สขุ ภาพ กิจกรรมนอกบ้าน หาก - อยู่ในบ้าน ถ้าต้องออกนอกบ้านให้สวม จ�ำเป็นต้องสวมหน้ากาก ห- นห้าากกามกีอปา้อกงากรันผิดPปMก2ต.5ิ ทกุ ครงั้ ปอ้ งกัน PM2.5 เช่น ไอบ่อย หายใจ - งดการออกก�ำลังกาย ลำ� บาก หายใจถี่ หายใจไมอ่ อก หายใจมเี สยี งวดี้ กลางแจ้ง ให้เปลี่ยนมา แนน่ หนา้ อก เจบ็ หนา้ อก ใจสนั่ คลน่ื ไส้ เมอ่ื ยลา้ ออกก�ำลังกายในที่ท่ีไม่มี ผดิ ปกติ หรอื วงิ เวยี นศรี ษะ ใหร้ บี ไปพบแพทย์ ฝนุ่ ละออง - ผทู้ มี่ โี รคประจำ� ตวั ควรเตรยี มยาและอปุ กรณ์ - หากมีอาการผิดปกติ ที่จำ� เป็นอย่างนอ้ ย 5 วนั เช่น ไอบ่อย หายใจถี่ หายใจล�ำบาก หายใจ ไม่ออก หายใจมีเสียงวี้ด แน่นหน้าอก เจบ็ หนา้ อก ใจสั่น คล่ืนไส้ เมื่อยล้า ผดิ ปกติ หรอื วงิ เวยี นศรี ษะ ใหร้ บี ไปพบแพทย์ คมู่ อื ฉบบั ประชาชน 21 การเฝา้ ระวัง PM2.5 อยา่ งไรให้ปลอดภัย

การดูแลและป้องกันตนเองใหป้ ลอดภัยจาก PM2.5 สำ� หรับประชาชนท่วั ไป ติดตามสถานการณ์คุณภาพอากาศในแอปพลิเคชัน Air4Thai หรือขา่ วสารตามชอ่ งทางตา่ ง ๆ สังเกตอาการ หากมีอาการไอ แนน่ หน้าอก วงิ เวยี นศีรษะ คลน่ื ไส้ อาเจยี น หรอื อาการอ่นื ๆ ควรปรึกษาแพทยท์ ันที ลดกจิ กรรมทก่ี อ่ ใหเ้ กดิ PM2.5เชน่ จดุ ธปู เผากระดาษเงินกระดาษทอง ปิ้งย่าง เผาใบไมเ้ ผาขยะ เปน็ ต้น เมอื่ PM2.5 อย่ใู นระดบั งดทำ� กจิ กรรมนอกบา้ น หากตอ้ งออกนอกบา้ น ควรสวมใสห่ นา้ กากปอ้ งกนั ฝนุ่ 222222คกาู่มรอืกคเฝฉาู่มรบา้ือกคเรบัฝฉาู่มะปวรบา้อื เรังรบัฝฉะะPปวบ้าชMรงัราบั ะะชPป2วช.น5MังราอะชP2ชย.น5Mาา่ อชง2ย.นไ5ร่าอใงหยไรป้่าใลงหไอรป้ ดใลหภอป้ ัยดลภอัยดภัย

การดูแลและปอ้ งกนั ตนเองใหป้ ลอดภยั จาก PM2.5 สำ� หรับเด็กเลก็ ผู้ปกครองหรือผู้ดูแล ควรติดตามสถานการณ์คุณภาพอากาศใน แอปพลเิ คชัน Air4Thai หรอื ขา่ วสารตามช่องทางต่าง ๆ ดแู ลใหเ้ ด็กดม่ื นำ้� สะอาดวันละ 8-10 แกว้ ดูแลเด็กที่มีโรคประจ�ำตัวอย่างใกล้ชิด หากมีอาการไอบ่อย หายใจล�ำบาก หายใจไม่ออก แนน่ หน้าอก ใหร้ ีบพาไปพบแพทย์ ปดิ ประตหู นา้ ต่างใหม้ ิดชิด และเปดิ พัดลม ให้อากาศหมุนเวียน ไม่จอดรถและติดเครือ่ งยนต์ เป็นเวลานานในบรเิ วณบ้าน เมอื่ PM2.5 อยูใ่ นระดับ ดแู ลเด็กใหห้ ลีกเลีย่ งการทำ� กจิ กรรมนอกบา้ น การกเฝาร้ากเรฝาะวรา้ เรงั ฝะPวา้ MรังะP2ว.5Mงั คอP2่มูย.5Mือา่คองฉ2ู่มยไ.5รบือา่คอใงับฉหู่มยไปรบป้ือา่ ใรลงบัฉหะไอปรบป้ชดใราลบั หะภชอป้ปชนยัดราละภชอชนยัดาภชนัย232323

การดูแลและป้องกันตนเองใหป้ ลอดภัยจาก PM2.5 สำ� หรับหญิงต้ังครรภ์ ติดตามสถานการณ์คุณภาพอากาศในแอปพลิเคชัน Air4Thai หรือข่าวสารตามชอ่ งทางตา่ ง ๆ ดม่ื นำ้� สะอาดวนั ละ 8-10 แกว้ และรบั ประทานอาหารใหค้ รบ 5 หมู่ เตรยี มยาประจ�ำตัวและอปุ กรณ์ทจ่ี ำ� เป็น ให้พรอ้ มและปฏิบัตติ ามค�ำแนะน�ำของ แพทย์อยา่ งเคร่งครัด หากมอี าการผดิ ปกติ ใหร้ บี ไปพบแพทย์ เม่ือ PM2.5 อยู่ในระดบั หลีกเลี่ยงการท�ำกิจกรรมนอกบ้าน หากต้องออกนอกบ้าน ควรสวมใสห่ นา้ กากปอ้ งกนั ฝนุ่ และไมอ่ ยนู่ อกบา้ นเปน็ เวลานาน 242424คกา่มู รือคกเฝฉาู่มรบา้ือกคเรบัฝฉามู่ะปวรบ้าอื เรังรบัฝฉะะPปวบา้ชMรงัราบั ะะชPป2วช.น5MังราอะชP2ชย.น5Mา่าอชง2ย.นไ5รา่ อใงหยไร้ปา่ ใลงหไอรป้ ดใลหภอ้ปัยดลภอัยดภัย

การดแู ลและป้องกนั ตนเองใหป้ ลอดภัยจาก PM2.5 สำ� หรบั ผู้สูงอายุ ติดตามสถานการณ์คุณภาพอากาศในแอปพลิเคชัน Air4Thai หรอื ข่าวสารตามชอ่ งทางตา่ ง ๆ ด่มื นำ้� สะอาดวนั ละ 8-10 แก้ว เตรยี มยาประจ�ำตัวและอปุ กรณ์ท่จี �ำเป็นให้พรอ้ ม หากมอี าการผดิ ปกติ รีบแจ้งบุคคลใกล้ชิด และพบแพทย์ทันที งดกิจกรรมท่ีก่อให้เกิด PM2.5 เช่น จุดธูป เผากระดาษเงนิ กระดาษทอง ปง้ิ ยา่ ง เผาใบไม้ เผาขยะ เปน็ ตน้ เม่อื PM2.5 อยูใ่ นระดบั ลดเวลาท�ำกิจกรรมนอกบา้ น เชน่ ออกกำ� ลังกายกลางแจ้ง หากตอ้ งออกนอกบา้ นควรสวมใสห่ น้ากากป้องกันฝนุ่ การกเฝาร้ากเรฝาะวรา้ เรงั ฝะPวา้ MรังะP2ว.5MังคอP2มู่ย.5Mอืา่คองฉ2ู่มยไ.5รบือา่คอใงบัฉหู่มยไปรบ้ปอื่าใรลงบัฉหะไอปรบป้ชดใราลบั หะภชอป้ปชนยัดราละภชอชนยัดาภชนยั 252525

การดูแลและปอ้ งกันตนเองให้ปลอดภยั จาก PM2.5 สำ� หรับผ้ทู ่มี ีโรคประจ�ำตัว ติดตามสถานการณ์คุณภาพอากาศในแอปพลิเคชัน Air4Thai หรือข่าวสารตามช่องทางต่าง ๆ ดม่ื นำ้� สะอาดวนั ละ 8-10 แกว้ และรบั ประทานอาหารใหค้ รบ 5 หมู่ เตรียมยาประจ�ำตัวและอุปกรณ์ที่จ�ำเป็นให้พร้อมและปฏิบัติ ตามค�ำแนะนำ� ของแพทยอ์ ยา่ งเครง่ ครัด หากมอี าการผดิ ปกติ ให้รบี ไปพบแพทย์ ลเผดากกิจรกะรดรมาทษกี่ เง่อินใหก้เรกะดิ ดPาMษท2.5อเงช่นป จุดธูป เผาใบไม้ เผาขยะ เป็นตน้ ิ้งย่าง เม่ือ PM2.5 อยู่ในระดบั หลีกเลี่ยงการท�ำกิจกรรมนอกบ้าน หากต้องออกนอกบ้าน ควรสวมใสห่ นา้ กากปอ้ งกนั ฝนุ่ และไมอ่ ยนู่ อกบา้ นเปน็ เวลานาน 262626คกามู่ รอืกคเฝฉาู่มรบ้าอืกคเรบัฝฉามู่ะปวรบา้อื เรังรับฝฉะะPปวบา้ชMรงัราบั ะะชPป2วช.น5MังราอะชP2ชย.น5Mาา่ อชง2ย.นไ5รา่ อใงหยไรป้า่ ใลงหไอรป้ ดใลหภอ้ปยัดลภอัยดภัย

การดูแลและปอ้ งกันตนเองใหป้ ลอดภยั จาก PM2.5 ส�ำหรบั พอ่ คา้ แม่คา้ แผงลอยริมถนน ติดตามสถานการณ์คุณภาพอากาศในแอปพลิเคชัน Air4Thai หรือขา่ วสารตามช่องทางตา่ ง ๆ ดืม่ น้�ำสะอาดวันละ 8-10 แก้ว หากมีอาการไอบอ่ ย หายใจล�ำบาก หายใจไมอ่ อก แนน่ หนา้ อก ให้รีบไปพบแพทย์ ลดกจิ กรรมทีก่ ่อให้เกดิ ่าPงMค2ว.5รเชใชน่ ้ ร้านค้าแผงลอยปิ้งย เตาไรค้ วนั ไมใ่ ชฟ้ นื หรอื ถา่ นหงุ ตม้ อาหาร เม่ือ PM2.5 อยใู่ นระดับ สวมหนา้ กากปอ้ งกนั ฝ่นุ หลกี เลี่ยงการอย่ใู นพนื้ ทเี่ ส่ียงสงู การจำ� หนา่ ยอาหารบนบาทวถิ ี รมิ ถนน หรอื การเตรยี มปรงุ อาหารที่ไมม่ ที ก่ี ำ� บงั เพียงพอ ท�ำให้อาหารเส่ียงต่อการปนเปื้อนฝุ่นหรือควันจากท่อไอเสียรถยนต์ ดังน้ัน ในการประกอบอาหารทุกครั้ง ควรล้างเนื้อสัตว์ ผัก ผลไม้ และภาชนะ อุปกรณ์ต่าง ๆ ได้แก่ จาน ชาม ช้อน ให้สะอาด รวมถึงปกปิดอาหาร เช่น ใส่ในตกู้ ระจก หม้อทม่ี ีฝาปิด เพอื่ ป้องกันฝุน่ ควนั ตกลงไปในอาหาร การกเฝาร้ากเรฝาะวรา้ เรังฝะPวา้ MรังะP2ว.5Mงั คอP2ู่มย.5Mือา่คองฉ2่มูยไ.5รบอื่าคอใงบัฉหูม่ยไปรบ้ปือ่าใรลงบัฉหะไอปรบป้ชดใราลับหะภชอป้ปชนัยดราละภชอชนยัดาภชนยั 272727

การดูแลและป้องกันตนเองให้ปลอดภยั จาก PM2.5 คสนำ�ทหำ� รงบัานตน�ำรอวกจอจารคาาจรรวพนิ นมกัองเตาอนรก์ไวซาคดร์ ถับนจนา้ ง ติดตามสถานการณ์คุณภาพอากาศในแอปพลิเคชัน Air4Thai หรือข่าวสารตามชอ่ งทางตา่ ง ๆ หากมโี รคประจำ� ตัว ควรเตรยี มยาและอปุ กรณท์ จ่ี �ำเปน็ ให้พร้อม หากมีอาการไอบ่อย หายใจล�ำบาก หายใจไม่ออก แน่นหน้าอก ใหร้ บี ไปพบแพทย์ หลังปฏิบัติงานควรอาบน�้ำท�ำความสะอาด ร่างกาย ซกั เสือ้ ผ้าท่ีสวมใส่ เมื่อ PM2.5 อยู่ในระดับ หลีกเลี่ยงการอยู่ในพ้ืนที่เส่ียงสูง แ ล ะ ส ว ม ห น ้ า ก า ก ป ้ อ ง กั น ฝุ ่ น ขณะอยูน่ อกอาคาร 282828กคาู่มรอืคกเฝฉาู่มรบ้าือคกเรบัฝฉา่มูะปวรบ้าอื เรังรบัฝฉะะPปวบา้ชMรังราบั ะะชPป2วช.น5MงัราอะชP2ชย.น5Mา่าอชง2ย.นไ5ร่าอใงหยไร้ปา่ ใลงหไอรป้ ดใลหภอ้ปยัดลภอยัดภยั

การดแู ลและป้องกันตนเองให้ปลอดภยั จาก PM2.5 ส�ำหรบั ผ้ทู ่อี อกก�ำลงั กาย การออกกำ� ลงั กายทำ� ใหอ้ ตั ราการหายใจมากขน้ึ สจง่ งึ ผมลโี ใอหกป้ าอสดทแ่ี ลPะMห2วั.5ใจจทะำ�เขงาา้ นสหรู่ า่ นงกั กขานึ้ย มากขน้ึ และไปขดั ขวางการนำ� ออกซเิ จนเขา้ สรู่ า่ งกาย อปงนี คเข์กาารวอิ่งนปามัน่ ยั จโกั ลรกยารนะบเปุลร่นะฟเภตุ ทบกอิจลกเรทรนมนทิสางเกปาน็ ยตทน้ ่ีใช้แรงอย่างหนกั ได้แก่ ติดตามสถานการณ์คุณภาพอากาศในแอปพลิเคชัน Air4Thai หรือ ข่าวสารตามชอ่ งทางต่าง ๆ กอ่ นตดั สินใจไปออกกำ� ลังกาย ไม่ใสห่ น้ากาก N95 ขณะออกก�ำลังกายโดยเด็ดขาด การออกกำ� ลงั กายในสวนสาธารณะเปน็ ทางเลอื กทดี่ ี เพราะมีต้นไม้ชว่ ยกรองฝุน่ ลเมดอื่ ระPยMะเ2ว.5ลอายหู่ในลรกี ะเดลับย่ี งการออกก�ำลงั กายในบริเวณ ทม่ี ฝี ุ่นหรือในชว่ งเช้า โดยเฉพาะผู้มีปัญหาสขุ ภาพ เมื่อ PM2.5 อยใู่ นระดับ งดการออกก�ำลงั กายกลางแจง้ การกเฝาร้ากเรฝาะวรา้ เรงั ฝะPวา้ MรังะP2ว.5Mงั คอP2มู่ย.5Mือา่คองฉ2ูม่ยไ.5รบอืา่คอใงบัฉหูม่ยไปรบ้ปือา่ ใรลงับฉหะไอปรบป้ชดใราลบั หะภชอป้ปชนยัดราละภชอชนัยดาภชนัย292929

303030กคา่มู รือกคเฝฉาู่มรบา้อืกคเรบัฝฉา่มูะปวรบ้าอื เรังรับฝฉะะPปวบา้ชMรังราับะะชPป2วช.น5MังราอะชP2ชย.น5Mาา่ อชง2ย.นไ5รา่ อใงหยไรป้่าใลงหไอรป้ ดใลหภอป้ ยัดลภอัยดภยั

ห้องปลอดฝนุ่ เปน็ หอ้ งทชี่ ว่ ยลดการสมั ผสั ฝนุ่ ในชว่ งทฝี่ นุ่ อยใู่ นระดบั สสี ม้ และสแี ดง เพอ่ื ลดผลกระทบตอ่ สขุ ภาพ โดยการปอ้ งกนั ฝนุ่ ไมใ่ หเ้ ขา้ หอ้ งและไมท่ ำ� กจิ กรรมทท่ี ำ� ให้ เกิดฝนุ่ ภายในห้อง ซง่ึ สามารถทำ� ได้ท้ังท่ีบ้านและอาคารสาธารณะ การเตรียมห้อง เลอื กห้องทห่ี ่างจากแหลง่ ก�ำเนดิ ฝุ่น เช่น ถนนและสถานท่ีกอ่ สรา้ ง เลือกห้องท่ีประตูหรือหนา้ ต่างมชี อ่ งวา่ งน้อยทีส่ ุด และนำ� อุปกรณ์ทเี่ ป็นแหลง่ สะสมฝุ่น ออกจากห้อง รวมท้งั ทำ� ความสะอาดห้องดว้ ย การท�ำห้องปลอดฝนุ่ การกเฝารา้ กเรฝาะวร้าเรังฝะPวา้ Mรงั ะP2ว.5Mงั คอP2มู่ย.5Mอืา่คองฉ2ู่มยไ.5รบอืา่คอใงบัฉหู่มยไปรบป้ือา่ ใรลงับฉหะไอปรบป้ชดใราลบั หะภชอป้ปชนยัดราละภชอชนัยดาภชนยั 313131

323232กคา่มู รือกคเฝฉาู่มรบา้อืกคเรบัฝฉา่มูะปวรบ้าอื เรังรับฝฉะะPปวบา้ชMรังราับะะชPป2วช.น5MังราอะชP2ชย.น5Mาา่ อชง2ย.นไ5รา่ อใงหยไรป้่าใลงหไอรป้ ดใลหภอป้ ยัดลภอัยดภยั

กรมควบคุมมลพิษ. ท�ำความรู้จกั กบั PM2.5. สบื คน้ ไดท้ ่ี http://www.pcd.go.th/info_serv/air_pm25.html กรมควบคมุ มลพษิ . 2559. สถานการณแ ละการจดั การปญ หามลพษิ ทางอากาศ และเสยี งของประเทศไทย ป 2559 กระทรวงสาธารณสขุ . 2563. คมู่ อื การดำ� เนนิ งานดา้ นการแพทยแ์ ละสาธารณสขุ กรณฝี ่นุ ละอองขนาดไมเ่ กนิ 2.5 ไมครอน (PM2.5) ปี 2563 กองประเมนิ ผลกระทบตอ่ สขุ ภาพ กรมอนามยั . ทำ� บา้ นใหส้ ะอาดสดใส รบั มอื ฝนุ่ PM2.5 ดว้ ย 3ส 1ล. สบื คน้ ไดท้ ี่ https://multimedia.anamai.moph.go.th /infographics/clean-room-with-pm2-5/ กองประเมนิ ผลกระทบตอ่ สขุ ภาพ กรมอนามยั . แนวทางการเตรยี มหอ้ งปลอดฝนุ่ (Cleaner air shelter) และการจัดสภาพแวดล้อมเพื่อลดและป้องกัน ผลกระทบต่อสขุ ภาพจากฝุน่ ละอองขนาดเล็ก โรงพยาบาลนพรัตนราชธานี กรมการแพทย.์ ระบบประเมนิ อาการและปรกึ ษา แพทยค์ ลนิ กิ มลพษิ ออนไลน.์ สบื คน้ ไดท้ ่ี http://www.pollutionclinic.com /home/diagnose/ การเฝ้ากราะวรเังฝPา้ Mระ2ว.5ังคอPมู่ยMือ่างฉ2ไ.5รบคอใบั หู่มยปป้ือา่ รลงฉะไอรบชดใาบั หภชป้ปนัยรละอชดาภชนยั 33 33

ทีป่ รึกษา แพทยห์ ญงิ พรรณพิมล วปิ ุลากร อธิบดีกรมอนามัย นายแพทย์ดนัย ธีวันดา รองอธบิ ดกี รมอนามยั นางนภพรรณ นันทพงษ ์ ผอู้ ำ� นวยการกองประเมนิ ผลกระทบตอ่ สขุ ภาพ บรรณาธิการ นางสาวเบญจวรรณ ธวชั สภุ า กองประเมินผลกระทบตอ่ สขุ ภาพ นางสาวกรวภิ า ปนุ ณศิริ กองประเมินผลกระทบตอ่ สุขภาพ คณะผู้จดั ทำ� นางสาวณฎั ฐกานต์ ฉตั รวิไล กองประเมนิ ผลกระทบต่อสขุ ภาพ นางสาวทพิ ย์กมล ภูมพิ นั ธ์ กองประเมินผลกระทบตอ่ สขุ ภาพ นางสาวชวศิ า แกว้ สอน กองประเมินผลกระทบตอ่ สขุ ภาพ ผู้ประสานงาน นางสาวลัดดา พมิ จ่นั กองประเมินผลกระทบตอ่ สขุ ภาพ 34 คู่มือฉบบั ประชาชน การเฝ้าระวงั PM2.5 อย่างไรใหป้ ลอดภัย