Best Practice การบริหารจัดการขยะ

1 Best Practice การบรหิ ารจัดการด้านขยะมลู ฝอยในชุมชน โดย นายพลภทั ร ชตุ คิ ณุ านนท์ ครู กศน. ตำบลดอนเปา กศน.ตำบลดอนเปา ศูนยก์ ารศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยอำเภอแมว่ าง จังหวัดเชยี งใหม่ สำนกั งานปลดั กระทรวงศกึ ษาธิการ กระทรวงศกึ ษาธกิ าร

2 ช่อื ผลงาน การบรหิ ารจัดการด้านขยะมลู ฝอยในชมุ ชน ช่ือเจ้าของผลงาน นายพลภทั ร ชุตคิ ณุ านนท์ กศน.ตำบลดอนเปา สถานศกึ ษา ศนู ยก์ ารศึกษานอกระบบและการศกึ ษาตามอัธยาศยั อำเภอแม่วาง จงั หวดั เชียงใหม่ 1. ความเป็นมาและความสำคญั เนื่องจากปัจจุบันสถานการณ์ทางด้านสิ่งแวดล้อม โดยเฉพาะการจัดการขยะมูลฝอยซึ่งเป็นปัญหา สำคัญ ที่ส่งผลกระทบทางด้านเศรษฐกิจและสังคม ยังไม่สามารถดำเนินการได้ย่างมีประสิทธิภาพ ประกอบ กับ เรอ่ื งดังกล่าวเป็นนโยบายเร่งด่วนของรัฐบาล ที่ให้ความสำคญั ในการเร่งรดั แก้ไขปัญหาการจัดการขยะที่ ทุกภาคส่วนต้องให้ความสำคัญและถือปฏิบัติตามนโยบาย ในการแก้ไขปัญหาขยะมูลฝอย ตาม Roadmap จำนวน 3 ระยะ ได้แก่ ต้นทาง คือ การลดปริมาณขยะและการส่งเสริมการคัดแยกขยะที่ต้นทาง กลางทาง คือ การจัดทำระบบเก็บและขนอย่างมีประสิทธิภาพ และ ปลายทาง คือ ขยะมูลฝอยได้รับการจัดการอย่าง ถูกตอ้ ง ตามหลกั วชิ าการ โดยใช้หลัก 3 ช: คอื ใชน้ อ้ ย ใช้ซ้ำ และกลบั มาใช้ใหม่ หรือ (3Rs: Reduce Reuse และ Recycle) และหลักการ “ประชารฐั ” เพื่อให้การบริหารจัดการขยะมูลฝอย เป็นไปตามนโยบายการบรหิ ารจัดการขยะมูลฝอยของรัฐบาลท่ี ถือเป็นวาระแห่งชาติ และเป็นไปด้วยความรวดเร็วมีผลในทางปฏิบัติ กศน.ตำบลดอนเปาได้ตระหนักถึง ปัญหาและความจำเป็นที่เร่งด่วนในการแก้ปัญหาขยะข้างตน จึงจัดทำโครงการฝึกอบรมการจัดการศึกษา เพ่ือพฒั นาสงั คมและชมุ ชน เรอื่ งการบริหารจัดการด้านขยะมลู ฝอยในชุมชนขน้ึ เพอ่ื ขับเคลอ่ื นการดำเนินงาน ด้านการบริหารจัดการขยะมูลฝอยในชุมชน ซึ่งจะนำไปสู่การปฏิบัติในระดับตำบล โดยสร้างวินัยของคนใน ตำบลมุ่งสู่การจัดการที่ยั่งยืนให้ความรู้แก่ประชาชน และการบังคับใช้กฎหมาย เน้นการสร้างจิตสำนึกและ วินัยในการบริหารจัดการขยะมูลฝอยให้แกป่ ระชาชน ปฏบิ ตั ิอยา่ งเปน็ รปู ธรรมได้อยา่ งมีประสทิ ธภิ าพต่อไป ปีงบประมาณ พ ศ.2561 กศน.ตำบลดอนเปา อำเภอแม่วาง โดยครูกศน.ตำบล ได้ดำเนินการจัดทำ เวทีชาวบ้าน บ้านเหล่าป่าฝาง หมู่ที่ 2 ตำบลดอนเปา อำเภอแม่วาง เพื่อสอบถามความต้องการเรียนด้าน พัฒนาสังคมและชุมชน จากการทำเวทีชาวบ้าน การวิเคราะห์ข้อมูล สภาพปัญหาและอุปสรรค พบว่า ประชาชนบ้านเหลา่ ปา่ ฝาง ตอ้ งการใหท้ างกศน.ตำบลดอนเปาจัดอบรมโครงการการบริหารจัดการดา้ นขยะมูล ฝอยในชมุ ชน ในปีงบประมาณ 2563 กศน .ตำดอนเปา รว่ มกับพาคีเครือข่าย เช่นองค์การบริหารสว่ นตำบลดอนเปาได้ จัดประชุมกลุ่มย่อยอีกครั้งหนึ่ง เพื่อศึกษาข้อมูลแนวโน้ม สภาพปัญหาและการบริหารขยะในชุมชน จากการ ประชุมกลมุ่ ยอ่ ยพบว่า ต้องการให้ กศน.ตำบลดอนเปา และองคก์ ารบรหิ ารส่วนตำบลดอนเปา ทำโครงการพัฒนา สังคมและชุมชน เรื่อง การบริหารด้านขยะมูลฝอยในชุมชน เพื่อให้ประชาชน มีความรู้ความเข้าใจในการบริหาร

3 จัดการขยะมูลฝอย ตามหลักวิชาการที่ถูกต้อง และ มีทักษะในการบริหารขยะมูลฝอยที่ถูกต้องตลอดจนสามารถ จัดการขยะมูลฝอยในชุมชน สังคม ได้อย่างมีประสิทธิภาพ ทำให้ปริมาณขยะมูลฝอยลดลงได้อย่างเป็นรูปธรรม ตลอดจนนำความรูท้ ่ไี ดไ้ ปปรับใช้ในชวี ติ ประจำวันได้ ในปงี บประมาณ 2564 ครู กศน .ตำดอนเปา ร่วมกับองค์การบริหารสว่ นตำบลดอนเปาไดจ้ ัดประชุมกลุ่ม ย่อยอีกครั้งหนึ่ง เพื่อศึกษาข้อมูลแนวโน้ม สภาพปัญหาและการบริหารขยะในชุมชน จากการประชุมกลุ่มย่อยได้ สอบถามถึงการบริหารจัดการขยะมูลฝอยในชุมชนของผู้นำ พบวา่ ใช้การบรหิ ารจัดการแบบมีส่วนร่วมของทุกฝ่าย ทเ่ี ก่ยี วขอ้ ง แต่ยังมปี ัญหาอยู่ เพราะประชาชนบางส่วนยงั ไม่เขา้ ใจวิธีการบริหารจัดการแบบมสี ว่ นร่วม จึงต้องการ ให้ กศน.ตำบลดอนเปา และองค์การบริหารส่วนตำบลดอนเปา ทำโครงการพัฒนาสังคมและชุมชน เรื่อง การ บรหิ ารด้านขยะมูลฝอยในชุมชน เพือ่ ให้ประชาชน มคี วามรูค้ วามเขา้ ใจในการบริหารจัดการขยะมูลฝอยแบบมีส่วน รว่ มของประชาชนทกุ ภาคส่วน ตามหลกั วชิ าการทีถ่ ูกต้อง และ มีทกั ษะในการบรหิ ารขยะมลู ฝอยทถี่ ูกต้องตลอดจน สามารถจัดการขยะมูลฝอยใน ชุมชน สังคม ได้อย่างมีประสิทธิภาพ ทำให้ปริมาณขยะมูลฝอยลดลงได้อย่างเป็น รปู ธรรมตลอดจนนำความรู้ทไ่ี ดไ้ ปปรับใชใ้ นชีวิตประจำวันได้ 2. ลกั ษณะสำคัญของวธิ ปี ฏิบตั ิทด่ี ี การบริหารด้านขยะมูลฝอยในชุมชน เพื่อให้ประชาชน มีความรู้ความเข้าใจในการบริหารจัดการขยะมูล ฝอย ตามหลักวิชาการที่ถูกต้อง และ มีทักษะในการบริหารขยะมูลฝอยที่ถูกต้องตลอดจนสามารถจัดการขยะมูล ฝอยในชุมชน สงั คม ไดอ้ ยา่ งมปี ระสิทธภิ าพ ทำใหป้ รมิ าณขยะมลู ฝอยลดลงได้อย่างเป็นรูปธรรมตลอดจนนำความรู้ ท่ไี ดไ้ ปปรับใชใ้ นชวี ติ ประจำวันได้ ดังน้ี 1.1 ขั้นตอนรวบรวมและวิเคราะห์บริบท เป็นการวิเคราะห์บริบทหรือสภาพแวดล้อม (Context) เช่น บริบททางสังคม กฎหมาย นโยบาย เศรษฐกิจ สภาวการณ์ของโลก และความต้องการของชุมชน เกี่ยวกับ การศึกษา และการพฒั นาทรพั ยากรมนษุ ย์ อนั เปน็ หนา้ ทแ่ี ละพันธกจิ หลักของกระทรวงศกึ ษาธิการ 1.2 ขั้นเตรียมปัจจัยนำเข้า (Input) ที่สำคัญต่อกระบวนการส่งเสริมและพัฒนา เช่น ผู้เรียน ครู ผู้บริหาร หลกั สตู ร งบประมาณ ทรพั ยากรสนับสนนุ เครือข่ายการเรียนรู้ เปน็ ต้น 1.3 ขั้นกระบวนการ เป็นขั้นตอนสำคัญที่เป็นการลงมือปฏิบตั ิ ซึ่งใช้วงจรเดมมิ่ง (DemingCycle: PDCA) เพื่อเป็นขั้นตอนย่อยของกระบวนการดำเนินการ แยกออกเป็น3 ขั้นตอน ได้แก่ การวางแผน (Plan) การ ดำเนินการตามแผน (Do) การตรวจสอบ ประเมินผล (Check) และ การทบทวนปรับปรุง และพัฒนาใหม่ (Act) 1.4 ขั้นตอนจัดการกับผลผลิต (Output) ซึ่งในขั้นตอนน้ีการบริหารจัดการขยะ 3 ขั้นตอนคือ โดยใช้หลัก 3 ช: คือ ใช้นอ้ ย ใช้ซำ้ และกลบั มาใช้ใหม่ หรือ (3Rs: Reduce Reuse และ Recycle)

4 Context Input Process Output ประชาชน สรปุ รายงาน, มติ คู่มือ,แผน, ดา้ นประชาชน - ประชาชนท่วั ไป ประชุม, นโยบาย เครือ่ งมือ, KPI - Intelligent ฉลาด - เกษตรกร - Inspiration บนั ดาลใจ กศน. • ทบทวน/ A • เตรียมการ - Income รายได้ - ครู ปรบั ปรงุ / - Insurance รบั ประกนั - ผูบ้ รหิ าร สง่ เสรมิ P ดา้ นสถานศึกษา - บคุ ลกรทาง - Information สารสนเทศ C D - Innovation นวตั กรรม การศกึ ษา - Integration บรู ณาการ - หลักสตู ร • ตรวจสอบ/ • ปฏิบัติ - Instrument เคร่ืองมือ - สื่อ ประเมินผล - Installation วางระบบ - งบประมาณ ทรัพยากรสนับสนุน วดั KPI ประสานงาน, ดา้ นชุมชน) - ปราชญท์ ้องถนิ่ วดั ความพึงพอใจ สนบั สนนุ ,ส่งเสริม, - Initiation ริเรมิ่ - แหล่งการเรยี นรู้ วดั Income ให้คำปรกึ ษา, พัฒนา - Interchange แลกเปลยี่ น - เทคโนโลยี , มสี ว่ นร่วม เครือข่ายประชาคม เรยี นรู้ - หน่วยงานภาครัฐ - เอกชน - Institute สถาบัน/องค์กร แผนภาพแสดงแนวคิดการบรหิ ารดา้ นขยะมูลฝอยในชมุ ชน

5 2. วัตถุประสงค์ 2.1 เพอื่ ใหผ้ เู้ ขา้ รบั การอบรม มีความรู้ความเขา้ ใจในการบริหารจดั การขยะมลู ฝอย ตามหลกั วชิ าการท่ถี กู ต้อง 2.2 เพ่ือใหผ้ เู้ ขา้ รับการอบรม มีทักษะในเร่ืองของการบริหารขยะมูลฝอยแบบมีสว่ นรว่ ม ทีถ่ ูกต้องและ สามารถจัดการขยะมลู ฝอยในชมุ ชน สังคม ได้อย่างมีประสทิ ธิภาพ ทำให้ปรมิ าณขยะ มูลฝอยลดลงได้อย่างเป็นรปู ธรรมตลอดจนนำความรู้ท่ไี ด้ไปปรบั ใชใ้ นชีวิตประจำวนั ได้ 3. เป้าหมาย 3.1 เชงิ ปริมาณ ประชาชนท่วั ไป บา้ นเหล่าปา่ ฝาง ดังนี้ 3.2 เชิงคณุ ภาพ ประชาชนได้รับความรู้ ความเข้าใจในการจัดการขยะมูลฝอย ตามหลักวิชาการ ที่ถูกต้อง มีทักษะในเรื่องของการบริหารขยะมูลฝอยที่ถูกต้อง และ สามารถจัดการขยะมูลฝอยในชุมชน สังคม ได้อย่างมปี ระสทิ ธิภาพ ทำใหป้ ริมาณขยะมูลฝอยลดลงไดอ้ ยา่ งเป็นรูปธรรม ตลอดจนนำความรู้ท่ีได้ ไปปรับใชใ้ นชีวิตประจำวันได้ 3.3 ข้นั ตอนการพฒั นาระบบเก่ียวกบั การจัดการขยะ วธิ ีการพัฒนาตามข้อตกลงของโครงการดังกล่าว บ้านเหล่าปา่ ฝาง หมทู่ ี่2 มแี นวทางการพัฒนาผู้เรียน โดยมีระบบบริหารงานสถานศึกษาตามโครงสร้างการบริหารงาน แบ่งออกเป็น 4 งาน ได้แก่ งานวิชาการ งาน บุคลากร งานบริหารงบประมาณ และงานบริหารทั่วไป โดยมีกระบวนการพัฒนาคุณภาพเชิงระบบ ตามวงจร เดรมมิ่ง (DEMING CYCLE) เข้ามาจัดการทุกกิจกรรม โดยยึดหลักการ ความร่วมมือ cooperate (C) ทำให้ เกิดการขับเคลอื่ นกระบวนการพฒั นาคุณภาพและเพม่ิ ระดับคุณภาพ ทีป่ ระสบความสำเร็จ ปรบั ปรงุ คุณภาพท่ี ยงั ไม่ได้ตามมาตรฐานหรอื เปา้ หมายต่อไป 1. ขั้นการร่วมวางแผน (CP) ได้เชญิ ประชุมผู้มีส่วนเกยี่ วข้องเพอื่ วเิ คราะห์ปัญหาและรว่ มวางแผนพัฒนาคุณภาพ โดยได้จัดทำโครงการ การ บริหารจัดการขยะในโรงเรียน ระบกุ ิจกรรมตา่ ง ๆ เสนอต่อคณะกรรมการสถานศึกษาเพ่ืออนุมัติ 2. ขัน้ ร่วมดำเนนิ การ (CD) 3.2.1 กำหนดนโยบายด้านการอนุรกั ษ์สงิ่ แวดล้อม เพื่อเป็นแนวปฏบิ ัติของโรงเรียน 3.2.2 ออกคำสั่งแต่งต้ังคณะทำงาน โดยมอบหมายงานแตล่ ะคนรบั ผดิ ชอบในแตล่ ะกิจกรรม ประชุมวางแผนเตรียมการบคุ ลากร วัสดุ อุปกรณ์ สถานท่ี และงบประมาณ 3.2.3 ดำเนินกิจกรรมตามความรบั ผดิ ชอบโดยมีการดำเนนิ งานตามประเด็นในการพัฒนาโดย วธิ ี KTMS ดังน้ี

6 1) ขั้นรบั รู้ และการสร้างความตระหนัก (Knowledge and awareness) ประชุมคณะครู มอบหมายความรบั ผดิ ชอบ อบรมสรา้ งความรูค้ วามเขา้ ใจนักเรียน นกั เรียนได้เรยี นรกู้ ารคดั แยกขยะ มีการเรียนรเู้ กี่ยวกบั การคดั แยกขยะ โดยใช้เกมการคดั แยกขยะมาเป็นตัวกระตุ้นใหเ้ กิดการเรยี นรู้ มี สื่อใหค้ วามรูเ้ กย่ี วกบั การคดั แยกขยะ สรา้ งความรบั ผดิ ชอบในเร่อื งขยะ โดยใช้เวลาหน้าเสาธง โฮมรูม การ ประชมุ โดยตอ่ เน่ือง จัดการโดยครูประจำชนั้ และบูรณาการเขา้ กับการเรยี นการสอนในชัน้ เรยี น เช่น กจิ กรรม ขยะมีประโยชน์ 2) ข้ันฝึกซ้อม (ลดปัญหา) (Training) ทดลองการจดั การขยะด้วยวธิ ีการที่หลากหลาย ได้แก่ 2.1) การคดั แยกขยะ เปน็ ขยะทนี่ ำไปใชใ้ หม่ไดด้ ้วยวธิ กี ารอน่ื ๆ เชน่ ประดิษฐ์เปน็ ของเลน่ ของใช้ โดยการให้ความรูแ้ ก่นกั เรยี นในการใช้ นำไปใช้ ประดษิ ฐ์ ในกจิ กรรมหน้าเสาธงตอนเชา้ 2.2) ลดการใชข้ ยะไมย่ อ่ ยสลาย ใหค้ วามรูแ้ ก่นักเรียนรู้จกั ขยะท่ีไม่ย่อยสลายและขยะท่ีย่อยสลาย ขยะท่ีมพี ิษ นำไปสู่การปฏิบัติเลอื กใชแ้ ละสนบั สนุนการใช้ขยะไม่มพี ิษและยอ่ ยสลายได้ 2.3) ทงิ้ ขยะในถังขยะใหถ้ ูกท่ี ฝกึ วนิ ยั ในการรักษาความสะอาด เลอื กท้ิงขยะในถัง ท่คี ดั แยกขยะ ตรง กับขยะในมือ 2.4) ชว่ ยกันทำความสะอาดในเขตรับผิดชอบ กำหนดพน้ื ท่ีโดยโครงการประชาธิปไตยมอบหมายราย ช้ันในการทำและรักษาความสะอาด สร้างภูมิคมุ้ กันให้กบั ตนเอง 2.5) พบขยะที่ไหนเก็บท่ีนัน่ เป็นการปลูกฝงั วินัยและจติ สาธารณะใหก้ บั นักเรยี น แม้การเดินทางจาก บา้ นมาโรงเรียน 2.6) ยึดมัน่ คำว่า สะอาดสรา้ งสขุ ภาพแขง็ แรง เปน็ การนำหลักปรชั ญาของเศรษฐกจิ พอเพียงมาใช้ใน ชีวิตประจำวนั ดว้ ยหลกั สามห่วง สองเงื่อนไข การดำเนินงานในข้ันนีจ้ ะมผี ้รู ับผดิ ชอบไดแ้ ก่ ครปู ระจำเขตพื้นท่ี ครเู วรประจำวัน และคณะนักเรียนแกนนำ โครงการประชาธิปไตยคอยติดตาม 3) ขัน้ จัดการ (กำจดั ปัญหา) (Management) 3.1) การจดั การขยะทไี่ มส่ ามารถนำกลบั มาใช้ใหม่ไดท้ ้ังหมด ด้วยการจดั ทสี่ ำหรบั เกบ็ ขยะเตรียมเกบ็ โดยหน่วยเกบ็ ขยะของชมุ ชน ดว้ ยการจัดถงั สำหรับการแยกขยะก่อนท้ิง ประกอบไปด้วย ถังสำหรับทิง้ ขยะ ทั่วไป ถังสำหรับทิง้ ขวดแก้ว ถงั สำหรบั ทิง้ ขวดพลาสติก และถังสำหรบั ทิ้งถงุ นม 3.2) การบรหิ ารจดั การขยะที่สามารถนำกลับมาใชใ้ หม่ได้ - สว่ นที่เหลือจากการนำกลบั มาใช้ในโรงเรียนด้วยวธิ ีการจำหน่ายใหก้ ับโรงรับซอ้ื ขยะ - บูรณาการสอนด้วยการนำขยะทส่ี ามารถนำกลบั มาใชไ้ ด้ ดว้ ยการประดิษฐ์เปน็ ของเล่น และของใช้ท่ี มีประโยชน์ ในกจิ กรรม “ขยะมปี ระโยชน์” - จดั กิจกรรมประกวดชดุ รีไซเคลิ “Miss Green Learning Room 2016” ซึง่ จัดให้มีการประกวดใน งานสปั ดาห์วิทยาศาสตร์แห่งชาติ การดำเนนิ การในข้ันนม้ี ีครผู รู้ ับผดิ ชอบโครงการ และครปู ระจำวิชา เปน็ ผรู้ บั ผิดชอบจัดกิจกรรม

7 4) ขัน้ สร้างความยั่งยนื (Sustainability) การบริหารจัดการขยะอยา่ งยั่งยืนเพ่อื สรา้ งความก้าวหนา้ ในการดำเนินการ อยา่ งต่อเนื่องดว้ ยวธิ ีการดังนี้ - กำหนดเปน็ มาตรการ การอนุรกั ษ์พลงั งานและสงิ่ แวดลอ้ ม ของโรงเรยี นอนบุ าลบางมูลนาก “ราษฎร์อทุ ิศ” เพ่ือให้นักเรยี นและบุคลากรทุกคน ได้ยดึ ถือเปน็ แนวปฏบิ ัติร่วมกนั - ใหก้ ารรณรงคเ์ กย่ี วกบั การจดั การขยะอยา่ งย่งั ยืนดว้ ยการให้ความรู้หนา้ เสาธง และทำเป็นแผ่นพับ ประชาสัมพนั ธใ์ นโรงเรียน และชุมชน ดว้ ยหลกั การ 4R ดังน้ี Reduce - การลดปรมิ าณขยะ โดยการใช้ผลติ ภัณฑ์ท่ีมีบรรจภุ ณั ฑ์สิ้นเปลอื ง Reuse - การนำมาใชซ้ ำ้ เชน่ ขวดแก้ว กล่องกระดาษ กระดาษพิมพ์หนา้ หลงั Repair - การซ่อมแซมแก้ไขสิ่งของตา่ ง ๆ ใหส้ ามารถใช้งานตอ่ ได้ ไม่ให้กลายเปน็ ขยะ Recycle - การแปรสภาพและหมุนเวยี นนำกลบั มาใชไ้ ดใ้ หม่ โดยนำไปผา่ นกระบวนการผลติ ใหม่ อกี ครั้งในข้ันน้ีครผู ้รู ับผิดชอบได้บันทกึ ข้อมูลการดำเนนิ กจิ กรรมทกุ ข้นั ตอน พรอ้ มภาพถา่ ย 3.3 ขน้ั การรว่ มตรวจสอบ (CC) ใช้การนเิ ทศโดยคณะผู้บริหารเพอื่ นครู ผปู้ กครองนกั เรียน เปน็ การประเมินผลรว่ มกันทุกระยะ 3.4 ขนั้ ตอนประเมินและปรบั ปรงุ (CA) เป็นการวัดและประเมินผลการดำเนินงานเม่ือสิน้ สุดโครงการ โดยคณะกรรมการประเมินจดั ทำและรวบรวม ขอ้ มลู เพ่ือนำเสนอที่ประชมุ นำมาวิจยั เพ่ือพฒั นาปรับปรุงงานท่ไี ม่เปน็ ไปตามเป้าหมายและพัฒนา ต่อยอด งานที่ประสบความสำเรจ็ และทำการสรปุ และรายงานผล 3.4 หลักการสร้างมีสว่ นร่วมของประชาชน หมายถงึ หมายถึง การเปดิ โอกาสใหป้ ระชาชนและผูท้ เ่ี ก่ียวขอ้ งทุกภาคสว่ นของสังคมได้เข้า มามีส่วนร่วมกับภาคราชการนน้ั International Association for Public Participation ได้แบ่งระดบั ของ การสรา้ งการมสี ว่ นร่วมของประชาชนเป็น 5 ระดับ ดังนี้ 3.4.1. การให้ข้อมูลข่าวสาร ถือเป็นการมีส่วนร่วมของประชาชนในระดับต่ำที่สุด แต่เป็นระดับท่ี สำคญั ท่สี ดุ เพราะเปน็ กา้ วแรกของการท่ภี าคราชการจะเปดิ โอกาสใหป้ ระชาชนเขา้ สู่กระบวนการมีส่วนร่วมใน เรื่องต่าง ๆ วธิ ีการใหข้ ้อมูลสามารถใชช้ ่องทางตา่ ง ๆ เชน่ เอกสารส่ิงพิมพ์ การเผยแพร่ข้อมูลข่าวสารผ่านทาง เสื่อต่าง ๆ การจัดนิทรรศการ จดหมายข่าว การจัดงานแถลงข่าว การติดประกาศ และการให้ข้อมูลผ่าน เวบ็ ไซต์ เปน็ ตน้

8 3.4.2 การรับฟังความคิดเห็น เป็นกระบวนการที่เปิดให้ประชาชนมีส่วนร่วมในการให้ข้อมูล ขอ้ เทจ็ จรงิ และความคิดเห็นเพื่อประกอบการตดั สินใจของหนว่ ยงานภาครัฐดว้ ยวธิ ีต่าง ๆ เช่น การรับฟังความ คดิ เห็น การสำรวจความคดิ เห็น การจดั เวทีสาธารณะ การแสดงความคดิ เห็นผา่ นเวบ็ ไซต์ เป็นต้น 3.4.3 การเก่ียวข้อง เปน็ การเปิดโอกาสให้ประชาชนมสี ว่ นรว่ มในการปฏิบตั งิ าน หรือร่วมเสนอแนะ ทางที่นำไปสู่การตัดสินใจเพื่อสร้างความมั่นใจให้ประชาชนว่าข้อมูลความคิดเห็นและความต้องการของ ประชาชนจะถูกนาไปพิจารณาเป็นทางเลือกในการบริหารงานของภาครัฐเช่นการประชุมเชิงปฏิบัติการเพ่ือ พิจารณาประเด็นนโยบายสาธารณะ ประชาพิจารณ์ การจัดตั้งคณะทำงานเพื่อเสนอแนะประเด็นนโยบาย เปน็ ตน้ 3.4.4 ความร่วมมือ เป็นการให้กลุ่มประชาชนผู้แทนภาคสาธารณะมีส่วนร่วม โดยเป็นหุ้นส่วนกับ ภาครฐั ในทุกขั้นตอนของการตัดสินใจ และมกี ารดำเนินกจิ กรรมร่วมกันอย่างต่อเน่ือง เช่น คณะกรรมการท่ีมี ฝ่ายประชาชนรว่ มเปน็ กรรมการ เป็นตน้ 3.4.5 การเสริมอำนาจแก่ประชาชน เป็นขั้นที่ให้บทบาทประชาชนในระดับสูงที่สุด โดยให้ ประชาชนเป็นผู้ตัดสินใจ เช่น การลงประชามติในประเด็นสาธารณะต่าง ๆ โครงการกองทุนหมู่บ้านที่มอบ อำนาจใหป้ ระชาชนเปน็ ผตู้ ดั สนิ ใจทั้งหมด เปน็ ต้น 4. ผลการดำเนินงาน 4.1 ผนู้ ำ และประชาชนมจี ติ สำนึกในการอนุรกั ษส์ ่ิงแวดล้อม 4.2 มกี ารจัดการด้านสง่ิ แวดล้อมทีด่ ี 4.3 สภาพแวดลอ้ มดีขน้ึ ไม่มีมลพิษในสงิ่ แวดลอ้ ม 4.4 ผนู้ ำและประชาชนตระหนกั มีจติ สำนกึ เรื่องความสะอาดและการคัดแยกขยะ 4.5 ประชาชนสามารถนำขยะที่มปี ระโยชนไ์ ปรีไซเคิล ให้เกิดประโยชนไ์ ดม้ ากทสี่ ุด 4.6 เกดิ ความรว่ มมือในการบรหิ ารจัดการขยะมูลฝอยในชนุ ชนใหเ้ ปน็ ระบบ 5. ปัจจัยความสำเรจ็ 5.1 ได้รบั การสนับสนุนในทุกดา้ นจากผ้บู รหิ าร หนว่ ยงาน 5.2 ผู้นำและประชาชนให้มีความสามคั ครี ่วมมือในการทำกิจกรรมทุกกจิ กรรมด้วยดี 5.3 หมู่บา้ นมรี ะบบการบรหิ ารจัดการขยะท่ีมีคุณภาพ 5.4 เจา้ คณะอำเภอแมว่ างสนับสนนุ การบรหิ ารจดั การขยะ 5.5 ไดร้ ับการยอมรับจากหนว่ ยงานทางราการ และไดร้ ับการคดั เลอื กให้เปน็ หม่บู ้านบรหิ ารจดั การ ขยะดีเดน่ ระดบั อำเภอ 5.6 มีหน่วยงานหรือประชาชนจากท่ีอน่ื มาศึกษาดูงานเปน็ ประจำ

9 6. บทเรียนทไี่ ดร้ บั 6.1 ประชาชนบ้านเหล่าป่าฝาง มีระเบียบวินัยในเรื่องการดูแลและบริหารจัดการขยะมูลฝอยใน หมู่บ้าน และมีการอนุรกั ษท์ รพั ยากรส่ิงแวดล้อม 6.2 กศน.ตำบลดอนเปา มหี ม่บู า้ นทีบ่ ริหารจดั ขยะ เพอื่ ใหน้ ักศกึ ษา และประชาชนในพืน้ ที่อำเภอแม่ วาง ตลอดจนอำเภอใกลเ้ ครียงไดเ้ ขา้ มาศึกษาดูงาน และหาความรไู้ ดต้ ามความสนใจ และเป็นประโยชน์ตอ่ การ พัฒนาหมบู่ ้านในเร่ืองการบรหิ ารจดั ขยะได้ 6.3 ชุมชน ได้รับยกย่องด้านการบริหารจัดการขยะมูลฝอย ทำให้สภาพแวดล้อมดี ส่งผลให้ชุมชนมี คณุ ภาพชีวิตทด่ี ี 7. การเผยแพร่ 7.1 เผยแพร่ใหแ้ กป่ ระชาชนอำเภอแมว่ าง และอำเภอใกล้เคยี ง 7.2 เผยแพรในการจดั นิทรรศการทางวชิ าการ ศกึ ษาดงู านจากองคก์ รอนื่ ๆ ในพ้นื ท่ีอำเภอแม่วาง และตา่ งพน้ื ที่