โครงการผู้บริหารพบเครือข่ายด้านศิลปวัฒนธรรม

ถอดบทเรียนโครงการสัมมนาผู้บริหารพบเครือขา่ ยด้านศิลปวัฒนธรรม “หมอลำเรือ่ งต่อกลอน” นายตอ่ พงศ์ เชอ้ื อ่นุ นักศกึ ษาสหกิจศึกษา สาขาวิชาภาษาไทย คณะมนษุ ยศาสตรแ์ ละสงั คมศาสตร์ มหาวทิ ยาลัยขอนแก่น เมื่อวันพุธที่ 24 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2564 ศูนย์ศิลปวัฒนธรรม มหาวิทยาลัยขอนแก่นได้จัดโครงการ สัมมนาผู้บริหารพบเครือข่ายด้านศิลปวัฒนธรรม ณ ราชาวดี รีสอร์ท แอนด์ โฮเทล ซึ่งเป็นโครงการที่จัดขึ้น อย่างต่อเนื่อง เพื่อให้สามารถกำหนดทิศทางการปฏิบัติงาน และตอบสนองต่อสถานการณ์ปัจจุบันในมิติ วฒั นธรรมที่เปลย่ี นแปลงไปอย่างรวดเร็ว โดยเฉพาะอยา่ งยง่ิ การดำเนนิ งานภายใต้วกิ ฤตการณโ์ รคติดเช้ือไวรัส โคโรนา 2019 หรือโรคโควดิ -19 ดงั นัน้ การจัดสัมมนาในครั้งน้ีจงึ ได้เปดิ รับฟังความคิดเห็นจากเครือข่ายศิลปิน หมอลำเรื่องต่อกลอน นำโดยคุณอุไร ฉิมหลวง (นกน้อย อุไรพร) และคณะหมอลำเรื่องต่อกลอนทั่วภาคอีสาน เพอ่ื หาแนวทางการส่งเสรมิ สนับสนนุ และขับเคลือ่ นกิจกรรมชมรมหมอลำเรือ่ งตอ่ กลอนภาคอีสานรว่ มกัน การสมั มนาในช่วงแรก รองศาสตราจารย์ ดร.นยิ ม วงศ์พงษ์คำ รองอธกิ ารบดฝี า่ ยศิลปวฒั นธรรมและ เศรษฐกิจสร้างสรรค์ ได้บรรยายเรื่อง แนวทางยุทธศาสตร์และการพัฒนาเครือข่ายศิลปินหมอลำในการสร้าง คูค่ วามรว่ มมอื ด้านศิลปวัฒนธรรมกบั มหาวทิ ยาลยั ขอนแกน่ ใน 4 ประเดน็ สำคัญ ดงั นี้ 1. เปิดโอกาสให้ศิลปินหมอลำสมัครเข้าศึกษาต่อในระดับปริญญาตรี ปริญญาโท และปริญญาเอก ซึ่งเป็นหลักสูตรพิเศษที่สามารถลงทะเบียนเรียนเพื่อสะสมหน่วยกิตในช่วงพักการแสดงหมอลำเรื่องต่อกลอน ได้ 2. เสนอให้จัดทำหลักสูตรระยะสั้นเกี่ยวกับหมอลำ เช่น การแต่งกลอนลำ การลำ การเต้น และการบริหารจดั การวงหมอลำ เปน็ ต้น โดยไดข้ อความร่วมมอื จากเครือข่ายศลิ ปินหมอลำในการเป็นวิทยากร และอาจารย์พิเศษ ซึ่งมีกลุ่มเป้าหมาย คือ นักศึกษามหาวิทยาลัยขอนแก่นที่มีความสนใจเกี่ยวกับหมอลำ อาจมีการเปิดสอนผ่านทางระบบออนไลน์ หรือในชั้นเรียน เพื่อผลิตต้นกล้าหมอลำ และส่งเสริมให้นักศึกษา มีส่วนร่วมในการแสดงหมอลำเรอื่ งต่อกลอนต่อไป 3. ได้ประสานงานกับโรงพยาบาลศรนี ครินทร์ คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่นเก่ียวกับสิทธิ รักษาพยาบาลในรูปแบบพิเศษ โดยการเปิด “ห้องศิลปินมรดกอีสาน” เพื่อให้สามารถช่วยเหลอื ศิลปินหมอลำ ท่ีเจ็บปว่ ยฉกุ เฉินได้อย่างทนั ทว่ งที 4. ไดเ้ ปดิ พนื้ ท่ีมหาวิทยาลัยขอนแกน่ ให้จัดแสดงหมอลำเร่ืองต่อกลอน และถา่ ยทอดสดผา่ นทางระบบ ออนไลน์ ณ บริเวณริมบึงสีฐาน ซึ่งเป็นการระดมเงินเข้ากองทุนของชมรมหมอลำเรื่องต่อกลอน เพ่ือจดั สวสั ดิการทม่ี ั่นคงแกศ่ ลิ ปนิ หมอลำ จากนั้น พระครูธรรมาภิสมัย, ผศ.ดร. ได้เทศนาเรื่อง หลักธรรมดำเนินชีวิตหมอลำในยุคโควิด-19 โดยชี้ให้เหน็ วา่ ทุกความเปลีย่ นแปลงถือเปน็ โอกาสในการทำสิ่งใหม่ ๆ ทุกคนต้องรู้เทา่ ทันความเปน็ ไปในชวี ิต พฒั นาตนเองดว้ ยการศึกษา ไมป่ ล่อยให้จิตใจเป็นทุกข์จนเกินไป แตจ่ งเอาชนะอุปสรรคเหลา่ นั้นดว้ ยศีล สมาธิ ปัญญา กอปรกับต้องมีความรักสามัคคี ดูแลซึ่งกันและกัน จึงจะสามารถผา่ นพ้นอุปสรรคในยุคโควิด-19 ไปได้ ในช่วงท้าย ท่านพระครูได้สรุปเป็นข้อคิดไว้ 6 ประการ ได้แก่ “ทบทวนความหลัง” “ระวังความคิด” “จิตใจ ตอ้ งมน่ั คง” “มงุ่ ตรงทจี่ ุดหมาย” “ใชห้ ลักในการบรหิ าร” และ “ทำงานตอ้ งมหี ลกั คุณธรรม”

สำหรบั กจิ กรรมในชว่ งท้ายของภาคเช้า เปน็ การโสเหล่เสวนา เรอ่ื ง ปญั หาศลิ ปนิ หมอลำยคุ โควิด-19 โดยคณุ สุมาลี สวุ รรณกร ประธานเครือขา่ ยสื่อศิลปวัฒนธรรมภาคอีสาน เพ่อื รับฟงั ความคดิ เหน็ จากศลิ ปินหมอ ลำเรื่องต่อกลอนจากคณะต่าง ๆ ทั่วภาคอีสาน และการนำเสนอโครงการทักษะหมอลำสรา้ งโอกาสใหม่ ! จาก ศูนย์สร้างสรรค์งานออกแบบ (TCDC) ซง่ึ ได้รว่ มกนั สะท้อนปัญหาหลักของศิลปนิ หมอลำในยุคโควิด-19 ไว้ดงั น้ี 1. ปัญหาหนี้สนิ จากการบริหารจดั การวงหมอลำในชว่ งการแพร่ระบาดของโรคโควิด-19 ผู้บริหารวง ต้องแบกรับค่าใช้จ่ายในการเยียวยาสมาชิกภายในวงค่อนข้างสูง โดยเฉพาะอย่างยิ่ง ในการแพร่ระบาดระยะ ท่สี องทไ่ี มม่ ีการพักชำระหน้ี เพราะภาครัฐไมม่ ีมาตรการปดิ เมอื ง (Lockdown) 2. การบังคับใช้กฎหมายเกี่ยวกับช่วงเวลาทำการแสดงที่กำหนดให้จัดแสดงได้ไม่เกิน 24.00 น. กระทบต่อรายได้ของศิลปินหมอลำ เนื่องจากการจำกัดเวลาแสดง ทำให้จำหน่ายบัตรเข้าชมได้น้อยลง และสง่ ผลให้ผวู้ ่าจ้างหมอลำไมม่ ีศักยภาพเพยี งพอในการวา่ จา้ ง ท้งั น้ี ยังไดร้ ่วมกนั เสนอแนวทางการแกไ้ ขปญั หาดงั กลา่ ว ดังน้ี 1. เสนอให้จัดตั้งกองทุนของชมรมหมอลำเรื่องต่อกลอน โดยจัดหาทุนด้วยการจัดแสดงคอนเสิร์ต เพ่ือใหศ้ ิลปินหมอลำมสี วัสดกิ ารทมี่ ่ันคง 2. ศิลปินหมอลำควรมีอาชีพรองรับ เพื่อแก้ไขปัญหาการขาดรายได้ในช่วงวิกฤตการณ์ต่าง ๆ โดยการหารายได้เสริมจากการจำหน่ายผลิตภัณฑ์พร้อมกับการจัดการแสดง ซึ่งอาจสร้างผลิตภัณฑ์ที่เป็น สัญลักษณ์แทนวง เช่น เสื้อยืด หมวก หรือปลาร้า เป็นต้น ซึ่งสามารถฝากร้านใน Molam market และนำสนิ ค้ามาวางจำหนา่ ยในตลาดท่ภี าครฐั จัดสรรพน้ื ท่ีไว้ให้ 3. ควรมีมาตรการเฝ้าระวังและควบคุมโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 ในการแสดงหมอลำที่ชัดเจน โดยมีจุดคัดกรองผู้ฟังที่สามารถยืนยันได้ว่า ไม่มีผู้ติดเชื้อภายในงาน เพื่อสร้างความเชื่อมั่นแก่กลุ่มผู้ฟังและ ภาครฐั 4. เสนอให้มีการจดั กิจกรรมศลิ ปนิ หมอลำพบปะแฟนคลับ (Fan Meeting) ผา่ นทางระบบออนไลน์ เพื่อสร้างรายได้จากการจำหน่ายบัตรทางออนไลน์ เนื่องจากแฟนคลับอาจต้องการสนทนากับศิลปินแบบ ตัวตอ่ ตัว นอกจากนี้ คุณจินตนา ชูพรมวงษ์ จากศูนย์สร้างสรรค์งานออกแบบ (TCDC) ได้นำเสนอเรื่อง The best creative business center of Isan ที่จัดตั้งขึ้นเพื่อพัฒนา ส่งเสริมบุคลากรสร้างสรรค์ และธุรกิจไทยให้นำนวัตกรรมและความคิดสร้างสรรค์ไปใช้ยกระดับสินค้าและบริการของไทยให้สามารถ แข่งขันได้ในเวทีสากล ซึ่งในส่วนที่เกี่ยวข้องกับหมอลำ คือ โครงการทักษะหมอลำสร้างโอกาสใหม่ ! หรือ Molam Crossover Project โดยการพัฒนาทักษะบุคลากรในอุตสาหกรรมหมอลำ สร้างโอกาสใหม่ท่ี หลากหลาย และสามารถขยายตลาดได้ จะมีการเปิดรับสมัครผู้เข้าร่วมโครงการระหว่างวันที่ 1-31 มีนาคม พ.ศ. 2564 ประกาศรายชื่อผู้ได้รับคัดเลือกในวันที่ 9 เมษายน พ.ศ. 2564 และอบรมเชิงปฏิบัติการ (Workshop) ระหว่างวันที่ 20 เมษายน – 14 มิถุนายน พ.ศ. 2564 สำหรับผู้ได้รับการคัดเลือกจะได้ร่วมกัน จัดทำเพลง ประกอบกับมิวสิกวิดีโอเผยแพร่ทางสื่อออนไลน์ระหว่างวันที่ 15-30 มิถุนายน พ.ศ. 2564 พร้อมทั้งร่วมแสดงในเทศกาล ISANCF 2021 ระหว่างวันที่ 9-18 กรกฎาคม พ.ศ. 2564 ณ ย่านสร้างสรรค์ จังหวัดขอนแก่น ภายในงานจะมีกิจกรรม Molam bar รถแห่ Battle Surprise bus การจัดแสดง (Concert) รวมถึงการเผยแพร่ความรู้ (Molam Symposium) ซึ่งศิลปินที่สนใจสามารถติดต่อผู้ประสานงานโครงการ คุณพิมพมาศ กองเพียรได้ที่เบอร์โทรศัพท์ 083-6751-016 หรือติดต่อที่ศูนย์สร้างสรรค์งานออกแบบ (TCDC) ขอนแกน่ 123 หมู่ 16 ถนนมิตรภาพ อำเภอเมือง จังหวัดขอนแกน่

ส่วนกิจกรรมในภาคบ่าย ได้มีการระดมแนวความคิดการขับเคลื่อนกิจกรรมชมรมหมอลำเรื่อง ต่อกลอนในประเด็นเกี่ยวกบั การเปิดรับศิลปินหมอลำสมัครเข้าศึกษาต่อในระดับอุดมศึกษา กิจกรรมเปิดบ้าน หมอลำสู่การท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรม การจัดโครงการไหว้ครูหมอลำ เชิดชูบูรพาจารย์ การประสานงานกับ ชมรมหมอลำเรื่องต่อกลอนในการเสนอผลงานของศิลปินหมอลำเพื่อรับการคัดเลือกในโครงการศิลปินมรดก อีสาน และผู้มีผลงานดเี ดน่ วัฒนธรรมสัมพันธ์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น รวมถึงการจัดการแสดงร่วมกันของคณะ หมอลำเรื่องต่อกลอนประมาณ 22 คณะ ถ่ายทอดสดทางระบบออนไลน์ และจำหน่ายบัตรหน้างานในวันที่ 7 มีนาคม พ.ศ. 2564 เริ่มตั้งแต่เวลา 18.00 น. ณ บริเวณริมบึงสีฐาน มหาวิทยาลัยขอนแก่น จำหน่ายบัตรใน ราคา 200 บาททั้งรูปแบบออนไลน์และหน้างาน ซึ่งได้จำกัดผู้เข้าชมเพียง 500 คนเท่านั้น เพื่อหารายได้เข้า กองทุนของชมรมหมอลำเรื่องต่อกลอน สำหรับท่านที่สนใจซื้อบัตรสามารถติดตามรายละเอียดผ่านทาง เฟซบ๊กุ ของหมอลำแต่ละคณะ โครงการสัมมนาผู้บริหารพบเครือข่ายด้านศิลปวัฒนธรรมในครั้งน้ี ได้รับความร่วมมือจากเครือข่าย ศิลปวัฒนธรรมเป็นอย่างดี ซึ่งศูนย์ศิลปวัฒนธรรม มหาวิทยาลัยขอนแก่นจะได้นำทุกความคิดเห็น และข้อเสนอแนะต่าง ๆ มากำหนดแนวทางยุทธศาสตร์และการพัฒนาเครือข่ายศิลปินหมอลำในการสร้างคู่ ความร่วมมือด้านศิลปวัฒนธรรมกับมหาวิทยาลัยขอนแก่น เพ่อื การดำเนินงานท่ีมปี ระสิทธภิ าพและสอดคล้อง กับสถานการณ์ปจั จุบันตอ่ ไป