รูปปั้นพญานาค

รูปปั้นพญานาค (ศนู ยศ์ ลิ ปวฒั นธรรม มหาวิทยาลยั ขอนแกน่ ) รปู ป้นั พญานาค (ด้านหนา้ อาคารพทุ ธศิลป์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น) สร้างจำลองมาจากพธิ ีพระราชทาน เพลิงศพหลวงพ่อคูณ การออกแบบรูปปั้นพญานาคมาจากการตีความจากพินัยกรรมของหลวงพ่อคูณ ท่านพูด ถึงความเรียบง่าย ท่านมีเจตนาอยากจะให้มหาวิทยาลัยขอนแก่นจัดพิธีกรรมเกี่ยวกับร่างกายของท่านแบบ เรยี บงา่ ย ซง่ึ ท่านได้อุทิศร่างกายของท่านเป็นอาจารย์ใหญ่ใหแ้ กน่ ักศึกษาแพทย์ได้ศึกษา ทางมหาวิทยาลัยไดจ้ ัด พิธีพระราชทานเพลิงศพ และถึงแม้ว่าท่านจะต้องการให้เรียบง่ายอย่างไรก็ตาม ก็ยังมีศิษยานุศิษย์ที่ยากให้ เกียรติท่านและรวมทั้งคนทั่วไป จึงได้สร้างแบบเรียบง่ายแต่มีคุณค่า อ.กิตติสันต์ ศรีรักษา ผู้ออกแบบรูปปั้น พญานาคจงึ ไดศ้ กึ ษาข้อมูลของท่าน เม่ือคร้งั หลวงพอ่ คณู ได้ไปจารกึ บุญทีฝ่ ั่งลาว ศึกษาวิชาความรู้ จนเรยี กได้ว่า เป็นพระเกจิ 2 ฝั่งโขง อ.ดร.กิตติสันต์ ศรีรักษา อาจารย์ประจำคณะศิลปกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแกน่ จงึ ได้คน้ ควา้ วา่ วดั ใดท่ีเก่าแกท่ ่ีสุดในฝ่งั ลาว ซึ่งไดแ้ ก่ หอพระแก้ว นครหลวงเวียงจนั ทร์ ซ่ึงจะมีประติมากรรมรูป พญานาคอยู่ราวบันไดหรือเรียกว่า ทวารบาล เป็นรูปพญานาค ซึ่งถือว่าเป็นพญานาคเก่าแก่ สร้างในช่วงต้น สมัยรัตนโกสินทร์ ในรัชกาลที่ 2 – รัชกาลที่ 3 จากนั้นจึงได้ศึกษาราวเทียน อาณาจักรเก่าแก่ของลาวรวมทั้ง อีสาน อดีตเรียกอาณาจักรล้านช้าง มีวัดที่เป็นวัดเก่าแก่ในสมัยนั้น มีการเก็บวัตถุโบราณชนิดหนึ่งเรียกว่าราว เทียน หรือ ฮาวเทียน จะมีลักษณะเป็นแผงตั้งเทียนไว้บูชาพระประธานในโบสถ์ ซึ่งมีรูปพญานาคอยู่ จะมีลักษณะเป็นลำตัวพญานาคและมีเทียนปัก จากนั้นจึงได้ศึกษาทางฝั่งอีสาน ซึ่งได้รูปแบบที่ไม่เก่าแก่เท่า ฝั่งลาว แต่นำมาเป็นตัวเปรียบเทียบ ซึ่งก่อนที่จะมีอาณาจักรล้านช้างได้มยี ุคขอมก่อน ดังนั้นจึงได้นำพญานาค จากลาว ขอม และอีสาน รวมเอา 3 รูปแบบมาประดิษฐส์ รา้ งใหม่ นำมารวมเปน็ หน่ึงเดียว ดงั รปู แบบที่ปรากฏ วธิ ีทำรูปปัน้ พญานาค วสั ดใุ นการทำ ได้แก่ ปูน โดยใชว้ ิธีการหลอ่ ปูน เริม่ จากการทำต้นแบบโดยมีศษิ ย์เก่าคณะศลิ ปกรรม มหาวิทยาลยั ขอนแก่น เป็นคนปน้ั โดยเอาแบบท่ีออกแบบจาก 2 มิติ ทำเปน็ 3 มติ ิ จากนนั้ จงึ ปั้น ใช้วสั ดุ ประเภทดินเหนียว ดินน้ำมนั ปั้นขึ้นมาเปน็ รปู ทรงอย่างท่ีออกแบบไว้ และทำแบบพมิ พ์ปูนปาสเตอร์ เอามาทำ เป็นพิมพค์ รอบ จากนั้นแกะพิมพ์ออก เอาดินน้ำมัน เอาดนิ ตน้ แบบออก แล้วทำการหลอ่ ปนู กจ็ ะได้ขนาดและ รูปทรงท่เี หมือนกนั ใช้ระยะเวลาทงั้ หมดประมาณ 1 ปี

ผ้ใู ห้ขอ้ มูล อ.ดร.กติ ติสันต์ ศรีรกั ษา ผชู้ ว่ ยอธิการบดฝี า่ ยศิลปวฒั นธรรมและเศรษฐกิจสร้างสรรค์ ผู้ศกึ ษาขอ้ มูล นางสาวปทุมทิพย์ วังทะพันธ์