การใช้ดินสอสี ระบานภาพ ๒๕๖๓

เรียนรู้ศิลปะ เรอ่ื ง การใช้ดินสอสีระบายภาพ จัดทาโดย นางขจีจิต สมมาศ ครโู รงเรยี นเมืองสมุทรสงคราม โรงเรียนเมืองสมุทรสงคราม อาเภอเมืองสมทุ รสงคราม จังหวัดสมทุ รสงคราม สานักงานเขตพน้ื ทีก่ ารศึกษาประถมศึกษาสมทุ รสงคราม สังกดั สานักงานคณะกรรมการการศึกษาข้ันพืน้ ฐาน กระทรวงศึกษาธกิ าร

ก การใช้ดินสอสีระบายภาพนี้ ได้จัดทาขึ้น โดยมี จุดมุ่งหมายเพื่อใช้แก้ปัญหาผู้เรียนไม่สนใจในการทากิจกรรม ศิลปะ ขาดแรงจูงใจ ขาดความคิดสร้างสรรค์ในการปฏิบัติงาน ศิลปะ และเป็นการเพิ่มพูนความรู้และประสบการณ์ต่างๆ ให้แก่ ผู้เรียนนอกจากนี้ ยังมีการสอดแทรกคุณธรรม จริยธรรมและ ค่านิยมท่ีดีงาม ให้กับนักเรียนในการทาแบบฝึกทักษะ เพื่อ ปลูกฝังให้นักเรียนเป็นคนดี คนเก่ง และอยู่ในสังคมได้อย่างมี ความสุขผู้จัดทาหวังเป็นอย่างยิ่งว่า หลักการวาดภาพจาก ความคิดและจินตนาการแบบฝึกทักษะทางด้านศิลปะ คงเป็น ประโยชน์ต่อครู นักเรียน ตลอดจนผู้ที่สนใจตอ่ ไป

เรือ่ ง ข คานา สารบัญ หน้า ความเปน็ มา ก วัตถปุ ระสงค์ ข ตัวชว้ี ดั ๑ หลักการ ๒ เทคนคิ การระบายสี ๓ วธิ ีการใช้ส่ือ และนวตั กรรม ๔ วสั ดุอุปกรณ์ ๕ ขน้ั ตอนการวาดภาพระบายสีด้วยดินสอสี ๖ เทคนคิ การวาดภาพให้สวยงาม ๗ ภาพสาเรจ็ ๙ แบบฝึกทกั ษะ ๑๖ ภาคผนวก ๑๗ ๑๘ ๑๙

๑ ดินสอสี เป็นสีผงละเอียด ผสมกับขี้ผึ้งหรือไขสัตว์ นามาอัดให้ เป็นแท่งอยู่ในลักษณะของดินสอ เพื่อให้เหมาะสาหรับเด็ก ๆ ใช้งาน มี ลกั ษณะคล้ายกบั สีชอล์ก แต่เป็นสีทีม่ รี าคาถูก เนือ่ งจากมีสว่ นผสม อื่น ๆ ปะปนอยู่มาก มีเนื้อสีน้อยกว่า ปัจจุบันมีการพัฒนาให้สามารถละลายน้า หรือน้ามันได้ โดยเมื่อใช้ ดินสอสีระบายสีแล้วนาพู่กันจุ่มน้ามาระบายต่อ ทาใหม้ ีลกั ษณะคลา้ ยกับภาพสีน้า ( Aquarelle ) บางชนิด สามารถละลาย ไดใ้ นนา้ มัน ึึง่ ทาให้กันนา้ ได้ การใช้ดินสอสีระบายภาพเป็นสื่อในการวาดภาพขึ้นมานี้ เพื่อใช้ เป็นแบบฝึกทักษะสาหรับนักเรียน ระดับช้ันประถมศึกษาปีท่ี ๑,๒ และ๓ ของโรงเรียนเมืองสมุทรสงครามโดยมุ่งเน้นให้นักเรียนเกิดทักษะ กระบวนการคิด จินตนาการ ในการสร้างสรรค์ผลงานทางศิลปะให้มี คุณคา่ และเกดิ ความสวยงาม และเป็นการพฒั นาผ้เู รียนในทุกๆด้าน ไม่ว่า จะเป็นด้านพุทธิพิสัย (Cognitive Domain) เจตพิสัย(Affective Domain) และทักษะพิสัย (Psychomotor Domain) เพื่อให้ผู้เรียนได้เรียนรู้ในสิ่ง ต่างๆ ตลอดจนเรียนรู้เกี่ยวกับตนเอง และผู้อื่นอย่างมีความสุข ดังน้ัน วิธีการประเมินผลผู้เรียนอาจจะประเมินจากการสังเกตการณ์พัฒนาทั้ง3 ด้านของผู้เรียน โดยท่ีผู้ประเมินจาเป็นต้องสังเกตพฤติกรรมการเรียนรู้ และการร่วมกิจกรรมของผู้เรียนตลอดจนทาการทดสอบ โดยใช้แบบฝึก ทกั ษะในดา้ นต่าง ๆ ควบคู่ไปกบั การเรียนการสอน

๒ 1) อธิบายการใช้ดนิ สอสีระบายภาพได้ 2) ใช้ดนิ สอสีระบายภาพได้ 3) ใช้เส้น รปู ร่าง รปู ทรง สี และพนื้ ผิว วาดภาพถา่ ยทอด ความคิด ความรู้สึกได้ 4) บอกสิง่ ที่ชน่ื ชมและสง่ิ ท่คี วรปรับปรงุ ในงานทศั นศิลป์ ของตนเองได้

๓ ศ 1.1 ป.1/5 วาดภาพระบายสีภาพธรรมชาติ ตามความรสู้ ึกของตนเอง ศ 1.1 ป.2/6 วาดภาพเพื่อถา่ ยทอดเรือ่ งราวเกย่ี วกับ ครอบครวั ของตนเอง และเพื่อนบ้าน ป.2/7 เลือกงานทัศนศิลป์ และบรรยายถึงสิ่งทีม่ องเห็น รวมถึง เนือ้ หาเรื่องราว ศ ๑.๑ ป.3/3 จาแนกทศั นธาตขุ องสิง่ ตา่ งๆ ในธรรมชาติ สิ่งแวดลอ้ ม และ งานทัศนศิลป์ โดยเ นน้ เรอ่ื ง เสน้ สี รปู รา่ ง รปู ทรง และพื้นผิว ป.3/4 วาดภาพระบายสีสิ่งของรอบตัว ป.3/6 วาดภาพถ่ายทอดความคิด ความรู้สึกจากเหตุการณ์ชีวิตจริง โดยใชเ้ สน้ รปู ร่าง รปู ทรง สี และพืน้ ผิว ป.3/7 บรรยายเหตุผลและวธิ ีการในการสรา้ งงานทศั นศิลป์ โดยเน้น ถึงเทคนคิ และวสั ดุ อุปกรณ์

๔ ดินสอสี เปน็ สีพ้นื ฐานท่ใี ชฝ้ ึกวาดรปู และใชก้ นั อยา่ งแพรห่ ลายเนื่องจาก - สามารถควบคมุ พืน้ ที่ในการระบายได้ดีกวา่ สเี ทียน สชี อรก์ สนี ้า ประเภทต่างๆ - ไมต่ อ้ งใชอ้ ปุ กรณเ์ สริมยุ่งยากเช่นเดียวกับสีนา้ - พกพาสะดวก - มีความเหมาะสมในการทางานในสานกั งาน และการ present อยา่ ง รวดเร็ว อาทิ งานกอ่ สร้าง ท่ตี อ้ งใช้สไี มร้ ะบายเพือ่ แยกความแตกตา่ งของ พืน้ ท่ี เป็นต้น - สามารถแกไ้ ขไดง้ ่าย ระบายเสริมได้ง่าย ดกี ว่า สหี มึก และปากกาเมจกิ แมว้ า่ สไี ม้จะใช้งานระบายกันเปน็ ทุกคนโดยแทบไม่ตอ้ งฝึกฝน นอ้ ยคนนัก ท่จี ะต้งั ใจระบายสีไม้ใหอ้ อกมาดดู ี คนส่วนใหญ่ยังระบายสีไม้ ด้วยวิธเี ดิมๆ คือระบายอย่างไรกไ็ ด้ใหเ้ ตม็ พนื้ ท่ี ถา้ สีไมล่ ะเอียดเนียรพอ บา้ งก็เอา กระดาษทชิ ชูหรือสาลีมาเชด็ แตด่ ว้ ยความที่ระบายง่ายนี้ เทคนิคของสีไม้ ไม่ใชเ่ ร่อื งยากทีจ่ ะศึกษาเพื่อใหก้ ารระบายสีไมน้ ั้นออกมาดดู ีกันเลยทเี ดียว แท้ทจ่ี ริงแล้ว ความเด่นของสีไมอ้ ยู่ท่กี ารระบายให้เห็นวา่ เป็นเอกลกั ษณด์ ู แล้วดอู อกเลยวา่ ภาพนี้ ระบายดว้ ยสีไม้ ดงั นน้ั

๕ 1. เหลาปลายดินสอให้แหลม ดินสอสีไมท้ ีแ่ หลม จะชว่ ยให้ เป็นเสน้ ควบคุมการระบายได้ แสดงเอกลกั ษณ์ของสีไม้ ภาพคม พก ที่เหลาดนิ สอ พร้อมกบั การเปล่ียนดา้ นของการขีดเส้นตอ่ ไป ฝกึ ฝน ให้เป็นความเคยชิน 2. ระบายใหเ้ ปน็ เสน้ ไว้กอ่ นในครัง้ แรก สว่ นใหญ่ เรา จะ ระบายสีไม้ให้เตม็ เนือ้ กระดาษต้งั แต่ครงั้ แรก จนภาพโดยรวมดู เหมือนผลไม้ชา้ โดยเหลอื พื้นที่ของกระดาษ ช่วยให้ภาพมีมิติ มากกว่าการระบายให้ทึบท้ังหมด และยังช่วยใหเ้ หลือพื้นทีก่ ระดาษ สขี าวในการจะระบายสีคร้ังตอ่ ๆ ไป เพือ่ แกไ้ ขความไม่สม่าเสมอของ สเี ดมิ หรือผสมสใี หมใ่ ห้เกิดมิติ แสงเงา และความสวยงามไดม้ าก ยิง่ ขึน้ 3. การระบายสีใหส้ ม่าเสมอโดยระบายเป็นพื้นท่เี ลก็ ๆ ใน การระบายสไี ม้ ปัญหาที่พบมากที่สุดคือ สีไม่สม่าเสมอ ควบคมุ ได้ ยาก

๖ วธิ ีแกป้ ัญหานีค้ ือการพยายามระบายให้เปน็ เส้นสน้ั ๆ ทีละน้อย เราจะค้นพบวา่ ช่างดนู า่ เบื่อ และนา่ จะระบายไดช้ ้ากวา่ แต่ใน ความเปน็ จริง เมือ่ เราระบายพื้นท่เี ล็กๆ จะช่วยให้เรา เปรียบเทียบสกี บั พื้นท่ที เ่ี ราเพิง่ ระบายไป ทาใหก้ าหนดน้าหนัก มือไดใ้ กลเ้ คียงกวา่ การระบายเป็นเสน้ ยาวๆ และนามาตบให้ เรียบๆ เทา่ กนั ภายหลังไดย้ าก และเสียเวลามากกว่า 4. การผสมสี - ผสมสโี ดยใช้สที ่แี ตกตา่ งกนั ระบายเป็นเสน้ ให้เหลอื เนอ้ื กระดาษสีขาว ไว้สาหรับสีที่สองที่จะระบายลงไป เช่นสีน้าเงิน ระบายทับด้วยสีเหลอื ง จนได้สีเขียว ที่มีมิติมากกว่า การระบายสี เขียวโดยตรงเพียงอยา่ งเดียว - การระบายสี โดย ใชส้ ีทีอ่ อ่ นกว่า หรอื เข้มกว่า ระบาย ทับในสว่ นทแ่ี สดง แสงและเงา

๗ วิธีการนาไปใชใ้ นการฝึกชว่ งเวลาเรียน โดยใชแ้ บบฝกึ ที่ครกู าหนดและมีการวดั ผล ดังนี้ ๑. ใหว้ าดภาพระบายสโี ดยใชด้ นิ สอสี ระบายภาพก่อนการใช้ แบบฝึก ๑ คร้ัง ๒. ฝกึ ทกั ษะตามแบบฝกึ ทีก่ าหนดไว้ และมี การตรวจผลงาน ๓. ใหว้ าดภาพระบายสโี ดยใชด้ นิ สอสี ระบายภาพหลังการฝกึ ทักษะ ๑ ครัง้

๘ ๑. กระดาษหรือสมุดวาดภาพ ๒. ดนิ สอ ยางลบ และดินสอ EE ๓. ดนิ สอสี ๔. กระดานรองวาด ๕. กระดาษทิชชู ผ้าเชด็ มอื และผา้ กนั เปือ้ น

๙

๑๐ เ เปน็ การสรา้ งภาพที่สามารถ ทาได้ง่ายเพราะใช้อปุ กรณ์ไมม่ าก แต่การทาให้ภาพสวยงาม ต้องอาศยั การฝกึ วาดอยูบ่ ่อยๆ

๑๑ ๒ ๑. เลือกกระดาษทีเ่ หมาะสม

๑๒ # ๒.รา่ งภาพด้วยดนิ สอ

๑๓ ๓. ระบายสตี ามตอ้ งการ

๑๔ ๔. แต่งขอบภาพด้วยดนิ สอเนื้อละเอียด

๑๕ ๕.ตกแตง่ รายละเอียดภาพอีกคร้งั

๑๖ ๑. ใช้กระดาษท่ไี ม่เคลือบเงา ๒. การใช้สีหลากหลาย ๓. ใช้ระบายด้วยสีอ่อนก่อน ๔. ฝึ กวาดภาพระบายสีบ่อยๆ

ภาพสาเรจ็ ๑๗

๑๘ คาชี้แจง ให้นักเรียนวาดภาพระบายสีดว้ ยดนิ สอสีจากความคิดและ จินตนาการ ลงในกระดาษวาดภาพ พร้อมตกแตง่ ใหส้ วยงาม และบันทกึ ข้อมูล 1.สิง่ ที่นักเรยี นชืน่ ชมในผลงานชน้ิ น้ี คอื ………………………………… ……………………………………………………………………………………… 2.นกั เรียนคดิ วา่ สงิ่ ที่ควรปรับปรุงในผลงานช้ินน้ี คอื ……………… ………………………………………………………………………………………… .

๑๙

ผลงานนักเรียน ๒๐ เด็กหญิงพสั ชานนั ท์ ชาตาคม

ผลงานนักเรียน ๒๑

ผลงานนักเรียน ๒๒ เดก็ หญิงมนทกานต์ เจริญช่าง

ผลงานนักเรียน ๒๓

ผลงานนักเรียน ๒๔ เด็กชายณภัทร นิ่มนวล

ผลงานนักเรียน ๒๕

ผลงานนกั เรียน ๒๖

ผลงานนักเรียน ๒๗

ผลงานนักเรียน ๒๘ เด็กหญิงพาขวญั ชา่ งเขียน

ผลงานนกั เรียน ๒๙

ผลงานนกั เรียน ๓๐

ผลงานนักเรียน ๓๑ เด็กชายอชิรวิทย์ แกว้ อยู่

ผลงานนักเรียน ๓๒

ผลงานนักเรียน ๓๓ เด็กหญิงจดิ าภา คงเปีย่ ม

ผลงานนักเรียน ๓๔ เด็กหญิงพัสชานันท์ ชาตาคม

ผลงานนักเรียน ๓๕ เดก็ หญิงพาขวัญ ช่างเขียน

ผลงานนักเรียน ๓๖

ผลงานนักเรียน ๓๗

ผลงานนกั เรียน ๓๘

ผลงานนักเรียน ๓๙ เด็กชายพิชญะ กลนิ่ จงกล

ผลงานนักเรียน ๔๐

ผลงานนักเรียน ๔๑

ผลงานนกั เรียน ๔๒ เดก็ หญิงกญั ญาริน แก้วพินิจ

ผลงานนักเรียน ๔๓ เด็กชายพิษณุ พิมพนิตย์

ผลงานนักเรียน ๔๔

ผลงานนักเรียน ๔๕ เด็กหญิงจดิ าภา คงเปีย่ ม

ผลงานนักเรียน ๔๖ เด็กหญิงจดิ าภา คงเปีย่ ม

ผลงานนกั เรียน ๔๗ เด็กหญิงจิดาภา คงเปี่ยม