21E04AB6-FA46-4BDB-AE7D-76464860D2C5

ละครชาตรี ละครชาตรี นบั เปนละครทมี มี าแต่สมยั โบราณ และ มอี ายเุ ก่าแก่กว่าละครชนดิ อืนๆ มลี ักษณะเปนละคร เรค่ ล้ายของอินเดียทเี รยี กว่า \"ยาตร\"ี หรอื \"ยาตราซงึ แปลว่าเดินทางทอ่ งเทยี ว ละครยาตรานคี ือละครพนื เมอื งของชาวเบงคลีในประเทศอินเดีย ซงึ เปนละคร เร่ นยิ มเล่นเรอื ง \"คีตโควินท\"์ เปนเรอื งอวตารของ พระวิษณุ ตัวละครมเี พยี ง ๓ ตัว คือ พระกฤษณะ นาง ราธะ และนางโคป ละครยาตราเกิดขนึ ในอินเดียนาน แล้ว สว่ นละครราํ ของไทยเพงิ จะเรมิ เล่นในสมยั ตอน ต้นกรงุ ศรอี ยธุ ยา จงึ อาจเปนได้ทลี ะครไทยอาจได้ แบบอยา่ งจากละครอินเดีย เนอื งจากศลิ ปวัฒนธรรม ของอินเดียแพรห่ ลายมายงั ประเทศต่างๆในแหลม อินโดจนี เชน่ พมา่ มาเลเซยี เขมร และไทย จงึ ทาํ ให้ ประเทศเหล่านมี บี างสงิ บางอยา่ งคล้ายกันอยมู่ าก ละครชาตรแี ต่โบราณไมส่ วมเสอื เพราะทกุ ตัวใช้ ผชู้ ายแสดง ตัวยนื เครอื งซงึ เปนตัวทแี ต่งกายดี กว่าตัวอืนก็นงุ่ สนบั เพลา นงุ่ ผา้ คาดเจยี ระบาดมี หอ้ ยหนา้ หอ้ ยขา้ ง สวมสงั วาล ทบั ทรวง กรองคอ กับตัวเปล่า บนศรี ษะสวมเทรดิ เทา่ นนั การผดั หนา้ ในสมยั โบราณใชข้ มนิ ลงพนื สหี นา้ จนนวลปน เหลือง ไมใ่ ชป่ นแดงอยา่ งเดียวนี สว่ นการแต่ง กายในสมยั ปจจบุ นั มกั นยิ มแต่งเครอื งละคร สวยงาม เรยี กตามภาษาชาวบา้ นว่า \"เขา้ เครอื ง หรอื ยนื เครอื ง\"ในสมยั โบราณ ละครชาตรนี ยิ ม แสดงเรอื งจกั รๆวงศๆ์ โดยเฉพาะเรอื งพระสธุ นนา งมโนหร์ า กับรถเสน (นางสบิ สอง) นอกจากนยี งั มี บทละครชาตรที นี าํ มาจากบทละครนอก (สาํ นวน ชาวบา้ น) ได้แก่ ลักษณวงศ์ ตอนถวายพราหมณ์ ถึงฆา่ พราหมณเ์ กสร แก้วหนา้ มา้ ตะเพยี นทอง สงั ขท์ อง ตอนกําเนดิ พระสงั ข์ วงษ์สวรรค์ - จนั ทวาท ตอนตรสี รุ ยิ าพบจนิ ดาสมทุ ร โมง่ ปา พระ พมิ พส์ วรรค์ สวุ รรณหงส์ ตอนกมุ ภณฑถ์ วายมา้ โกมนิ ทร์ พกิ ลุ ทอง พระทณิ วงศ์ กายเพชร กาย สวุ รรณ อณุ รฑุ พระประจงเลขา จาํ ปาสตี ้น ฯลฯ เรอื งเหล่านเี ปนทนี ยิ มกันมากในสมยั ๖๐ ปมา แล้ว ต้นฉบบั บางเรอื งยงั หาไมพ่ บก็มใี นสมยั โบราณตัวละครมกั เปนผดู้ ้นกลอน และรอ้ งเปน ทาํ นองเพลงรา่ ย และปจจบุ นั เพลงรอ้ งมกั มคี ําว่า \"ชาตร\"ี อยดู่ ้วย เชน่ รา่ ยชาตรี รา่ ยชาตรกี รบั รา่ ย ชาตรี ราํ ชาตรี ชาตรตี ะลงุ

ละครนอก มมี าตังแต่ครงั กรงุ ศรอี ยธุ ยา เปนละครทแี สดงกันนอก ราชธานี แต่เดิมคงมาจากการละเล่นพนื เมอื ง และรอ้ ง แก้กัน เปนละครทพี ฒั นามาจากละครชาตรี แต่เดิมคงมี ตัวละครเพยี ง ๓-๔ ตัว อยา่ งละครชาตรี ต่อมามกี าร แสดงละครกันอยา่ งแพรห่ ลายทวั ไปในหมรู่ าษฎร มกี าร เล่นเรอื งต่างๆ มากขนึ ต้องเพมิ ตัวละครขนึ ตามเนอื เรอื ง ผแู้ สดงยงั คงเปนชายล้วน แต่การแต่งกายได้ ประดิษฐเ์ พมิ เติม เปลียนแปลงใหป้ ระณตี งามขนึ ในสมยั กรงุ ศรอี ยธุ ยา นยิ มเล่นกันหลายเรอื ง ล้วนแต่เปนประ เภทจกั รๆ วงศๆ์ นทิ านชาวบา้ น นทิ านชาดก มคี ติสอนใจ เชน่ การเกด คาวี ไชยทตั พกิ ลุ ทอง พมิ พส์ วรรค์ พณิ สรุ ยิ วงศ์ มโนราห์ โมง่ ปา มณพี ชิ ยั สงั ขท์ อง ในสมยั โบราณจะใชผ้ ชู้ ายแสดงล้วน และเรมิ มผี ู้ หญงิ แสดงละครนอก ในสมยั รชั กาลที ๒ แต่เปน ละครหลวง ผแู้ สดงต้องเปนคนแคล่วคล่องว่องไว มไี หวพรบิ ปฏิภาณชาํ นาญทงั ราํ และรอ้ ง มลี กู คู่ รบั หากเปนบทเล่าหรอื บรรยาย ลกู ค่จู ะรอ้ ง และ ผแู้ สดงต้องพดู เอง เล่นตลกเองในขนั แรกตัว ละครแต่งตัวอยา่ งคนธรรมดาสามญั เปนเพยี ง แต่งใหร้ ดั กมุ เพอื แสดงบทบาทได้สะดวก ตัว แสดงบทเปนตัวนางก็นาํ เอาผา้ ขาวมา้ มาหม่ สไบ ถ้าแสดงบทเปนตัวยกั ษ์ก็เขยี นหนา้ หรอื ใส่ หนา้ กาก ต่อมามกี ารแต่งกายใหด้ งู ดงามมากขนึ วิจติ รพสิ ดารขนึ เพราะเลียนแบบมาจากละครใน บางครงั เรยี กการแต่งกายลักษณะนวี ่า \"ยนื เครอื ง\"มคี วามมงุ่ หมายในการแสดงเรอื งมากกว่า การรา่ ยราํ ฉะนนั ในการดําเนนิ เรอื งจะรวดเรว็ ตลกขบขนั ไมพ่ ถิ ีพถิ ันในเรอื งของ ขนบธรรมเนยี มประเพณี การใชถ้ ้อยคําของผู้ แสดง มกั ใชถ้ ้อยคํา \"ตลาด\" เปนละครทชี าวบา้ น เรยี กกันเปนภาษาธรรมดาว่า \"ละครตลาด\"โรง ละครเปนรปู สเี หลียมดไู ด้ ๓ ด้าน (เดิม) กันฉากผนื เดียวโดยไมต่ ้องเปลียนแปลงไปตามทอ้ งเรอื ง มี ประตเู ขา้ ออก ๒ ทาง หนา้ ฉากตรงกลางตังเตียง สาํ หรบั ตัวละครนงั ด้านหลังฉากเปนสว่ นสาํ หรบั ตัวละครพกั หรอื แต่งตัว

ละครใน ละครใน มหี ลายชอื เชน่ ละครใน ละครขา้ งใน ละครนางใน และละครในพระราชฐาน เปนต้น สนั นษิ ฐานว่ามมี าตังแต่สมยั อยธุ ยา และ รงุ่ เรอื งมากทสี ดุ ในสมยั พระเจา้ อยหู่ วั บรม โกศ ละครในแสดงมาจนถึงสมยั ธนบรุ ี และ รตั นโกสนิ ทร์ หลังสมยั รชั กาลที ๖ มไิ ด้มลี ะคร ในในเมอื งหลวงอีก เนอื งจากระยะหลังมี ละครสมยั ใหมเ่ ขา้ มามาก จนต่อมามผี คู้ ิด ฟนฟลู ะครในขนึ อีก เพอื แสดงบา้ งในบาง โอกาส แต่แบบแผน และลักษณะการแสดง เปลียนไปมาก เปนหญงิ ฝายในเดิมหา้ มบคุ คลภายนอก หดั ละครในจนถึงสมยั รชั กาลที ๔ ทรง เลิกขอ้ หา้ มนนั ต่อมาภายหลังอนญุ าตให้ ผชู้ ายแสดงได้ด้วย ผแู้ สดงละครในต้อง เปนผทู้ มี คี วามสามารถตีบทใหแ้ ตก และ มลี ักษณะทที า้ วทพี ญาพถิ ีพถิ ันแบบแผน กษัตรยิ จ์ รงิ ๆ เรยี กว่า \"ยนื เครอื ง\" ทงั ตัวพระ และตัวนางมกั นยิ มแสดงเพยี ง ๓ เรอื ง คือ อณุ รฑุ อิเหนา และรามเกียรติ ละครในมคี วามมงุ่ หมายอยทู่ ศี ลิ ปะของ การรา่ ยราํ ต้องใหแ้ ชม่ ชอ้ ยมลี ีลารกั ษา แบบแผน และจารตี ประเพณใี ชว้ งป พาทยเ์ หมอื นละครนอก แต่เทยี บเสยี งไม่ เหมอื นกัน จะต้องบรรเลงใหเ้ หมาะสม กับเสยี งของผหู้ ญงิ ทเี รยี กว่า \"ทางใน\"ปรบั ปรงุ ใหม้ ที าํ นอง และจงั หวะ นมิ นวล สละสลวย ตัวละครไมร่ อ้ งเอง มี ต้นเสยี ง และลกู คู่ มกั มคี ําว่า\"ใน\" อยทู่ า้ ย เพลง เชน่ ชา้ ปใน โอ้โลมในแต่เดิมแสดง ในพระราชฐานเทา่ นนั ต่อมาไมจ่ าํ กัด สถานที