กาแฟลิเบอริก้า1

ลเิ บอริก้า (Liberica Coffee)

กาแฟลเิ บอริก้า (Liberica Coffee) กาแฟลิเบอริก้า Coffea liberica มีถ่ินกาเนิด เป็นไม้พื้นเมืองใกล้มอนโรเวีย ในลิเบอเรยี และถูกตง้ั ชือ่ ตามประเทศ ถกู นาไปปลกู แพรห่ ลายในที่นแ้ี ละในอาฟรกิ าตะวันตก เข้าสู่ซีลอนและชวา ในปี ค.ศ. ๑๘๗๓ และมาลายา ในปี ค.ศ. ๑๘๗๕ ใช้ปลูกแทนท่ี กาแฟอราบิก้า ซ่ึงถูกทาลายโดยเชื้อราสนิมในที่ระดับต่า และต่อมาปลูกแทนด้วยพันธุ์ ลูกผสมข้ามธรรมชาติระหว่าง C. liberica XC. arabica ซ่ึงถูกพบคร้ังแรก ในปี ค.ศ. ๑๘๘๕ และต่อมาถูกแทนทด่ี ว้ ยกาแฟโรบสั ตา้ ซึ่งถูกนาเข้ามา ในปี ค.ศ.๑๙๐๐ กาแฟลิเบอ ริก้าได้ถูกนาไปปลูกอย่างกว้างขวางทั่วทัง้ เขตร้อนชนื้ จาก Kew และแหล่งอนื่ ๆ แต่ไม่มีที่ใดที่ มีความสาคัญอย่างจริงจัง เพราะคุณภาพไม่สูงเท่ามาตรฐาน มีรสขมกว่า ซึ่งดูเหมือนจะ เปน็ ทพี่ อใจในมาลายาและทางตะวนั ออก ใช้เป็นตัวผสมในกาแฟชนิดอื่นๆ สาหรับในจังหวัด เชียงใหม่ มปี ลูกมากท่ีหม่บู า้ นมูเซอร์ ห้วยตาด เขตนิคมเชียงดาว

สภาพอากาศ กาแฟลิเบอริก้าเป็นพันธุ์ไม้ป่าที่ต่า เขตรัอน ชนื้ ตอ้ งการปรมิ าณนา้ ฝนมาก และอุฌหภูมิสูง ต้องการร่ม เงาเล็กน้อย ปลูกได้ในดินชนิดต่างๆ จากดินร่วนจนถึงดิน เหนียว และสามารถทนต่อดินเลวและการขาดการดูแล บารุงรักษามากกว่า ๒ พนั ธุท์ ี่กลา่ วมาแลว้ อ ลกั ษณะทางพฤกษศาสตร์ กาแฟลิเบอรกิ ้า เป็นไม้พมุ่ หรอื เปน็ ตน้ แขง็ แรง เขียวตลอดปี สูง ๕- ๑๗ เมตร การแตกกิง่ แบบเดียวกบั กาแฟอราบิกา้ ใบใหญ่ เหนียวนุ่ม ลักษณะคล้ายหนัง สี เขียวเป็นมัน ขนาด ๑๕ – ๓๐ / ๕ – ๑๕ เซนติเมตร ดอกมีสีขาว คล้ายดาว กล่ิน หอม ดอกเกิดในระดับเดียวกัน และจะบานในช่วงเวลาต่างๆ กัน ทาให้ผลสุกไม่พร้อม กนั ใช้เวลา ๑ ปี หลังจากออกดอกจนถึงผลสุก เม่ือสุกผลไม่ร่วง สีแดงมีขีด เม่ือแห้ง เป็นสีดา ผลเป็นรูปไข่ ขนาด ๒- ๓/ ๒ – ๒.๕ เซนติเมตร เปลือกแข็ง ทาให้มีความ ต้านทานต่อแมลงเจาะผลได้ดี ขนาดเมล็ดยาวประมาณ ๑.๓ เซนติเมตร ดอกและผล ใหญ่ท่ีสดุ ในบรรดากาแฟที่ปลูกกันเป็นการค้า อตั ราส่วนผลสุก : สารกาแฟ =๑๐ : ๑ การผสมเกสรต้องผสมข้าม ผสมตัวเองเป็นหมัน

การปลูกและการดแู ลรักษา ปลูกจากเมล็ดในเรือนเพาะชา ใช้ระยะปลูก ๑๒ / ๑๒ ฟุต หรือ ๓.๖ / ๓.๖ ม. ขอบมีร่มเงาราไร ใน ฟิลิปปินส์ปลูกในไร่มะพร้าว ต้นอาจปลูกให้มีลาต้นเดียว หรือ หลายลาต้นก็ได้ ในมาลายาปลูกแบบให้มีลาต้นเดียว และติด ยอดให้สงู ๑.๕๐ –๑.๘๐ เมตร และกิ่งแขนงชุดท่ี ๒ ท่ีเกินความ ต้องการจะถูกตัดออก ผลสุกจะถูกปล่อยให้แห้งบนต้นก่อนเก็บ เกีย่ ว การผลิตสารกาแฟใช้วธิ ีตากแห้งทั้งผล โรคและแมลงศตั รู กาแฟลิเบอริก้ามีความแข็งแรงทนทานมาก แต่ในมาลายาก็ยังถูกทาลายโดยตัว หนอนของผีเส้ือเหย่ียวปีกใส (Clear winged hawk moth) กัดกินใบและใน Guyana มีโรคท่ี ร้ายแรงท่สี ดุ คือโรคทเี่ กิดจากเช้ือ Sclerotium coffeecolum stah การปรับปรงุ พนั ธ์ุ ได้รับความสนใจน้อย ใช้ในการสร้างลูกผสม และใช้เป็นต้นตอ พนั ธ์ุ Kawesurie และ Kalemas เป็นลูกผสมธรรมชาติในชวากับกาแฟอราบิก้า ลกู ผสมเหลา่ นี้ แข็งแรง ต้านทานโรคราสนิม แตต่ ัวเอง เปน็ หมันและสร้างเมล็ด ที่ไม่สมบูรณ์มาก พันธ์ุเหล่าน้ีใช้ทาบก่ิงบนต้นตอ กาแฟโรบัสต้าท่ีต้านทาน ไส้เดือนฝอย เพราะวา่ ไม่สามารถ เพาะจากเมลด็