รอดโควิด จิตไม่ป่วย

คำพดู ท่แี ซวๆ กนั ในโซเชยี ลมเี ดียกค็ ือ คนส่วนใหญ่จะไม่ได้ป่วยเพรำะโควดิ หรอก แตจ่ ะป่วยเปน็ โรคประสำท เพรำะควำมกังวลว่ำจะติดโรคโควิด-19 นี่แหละ เปน็ ควำมจริง! เมือ่ ต้องเผชญิ หนำ้ กบั ควำมสับสนวนุ่ วำยจำกเหตกุ ำรณ์ฉุกเฉนิ ในภำวะวกิ ฤต ไม่น่ำแปลกใจท่คี นส่วนใหญ่จะ เกิดควำมวิตกกงั วล ประชำชนคนทั่วไปรับมือกับภำวะแบบนีไ้ ดด้ ไี มเ่ ทำ่ กัน นกั จิตวิทยำแนะนำอะไรไดบ้ ำ้ งไหม? โลกนไ้ี มแ่ น่นอน นักจติ วทิ ยำช่ือ เจเลนำ เค็กมำโนวกิ (Jelena Kecmanovic) ศำสตรำจำรยด์ ้ำนจิตวิทยำที่มหำวทิ ยำลัยจอรจ์ ทำวน์ ใหค้ ำแนะนำเพ่ือใช้รบั มอื กับภำวะทีผ่ ู้คนทว่ั โลกต้องเผชิญหนำ้ กับกำรระบำดใหญ่ไปท่ัวโลกของโควิด-19 ขอ้ แรกสดุ คือ เธอแนะนำว่ำแตล่ ะคนควรทำตัวให้ชนิ ไวก้ บั ควำมไม่แน่ไมน่ อนในชวี ติ จำกเหตุกำรณ์วิกฤตใน ครำวน้ีครับ ควำมท่เี ป็นคนไทยท่ศี กึ ษำพุทธศำสนำพอสมควร กม็ องเหน็ ไม่ยำกว่ำ นี่คือคำสอนแบบเดยี วกับท่ี พระพทุ ธเจำ้ สอนไว้ในเร่ือง “ไตรลกั ษณ”์ หรือลักษณะตำมธรรมชำติท่ปี ระกอบไปดว้ ยอนจิ จัง ทุกขงั อนัตตำ คือ มีควำมไม่แนไ่ มน่ อน เปล่ียนแปลงได้ตลอด และคนเรำก็เป็นทุกข์จำกควำมเปล่ียนแปลงทเ่ี กิดข้ึนได้เสมอ สุดท้ำย ทกุ อย่ำงก็ไม่ไดม้ ีอะไรทเ่ี ปน็ แกน่ สำร หรอื ตวั ตนให้ยึดจับไว้ไดเ้ ลย ศำสตรำจำรย์เจเลนำ เธอว่ำมีรำยงำนวิจยั วำ่ คนอเมรกิ นั มีควำมร้สู ึกไม่มนั่ ใจและยอมรับกบั ควำมไมแ่ น่นอน ไม่ได้เพิ่มข้ึนเรื่อย (https://doi.org/10.1080/16506073.2018.1476580) โดยเป็นขอ้ สรุปจำกกำรวเิ ครำะห์ ผลงำนวิจัยในคนอเมริกนั รวม 52 ชนิ้ ครอบคลุมระยะเวลำตั้งแต่ ค.ศ. 1999 จนถึง ค.ศ. 2014 โดยในจำนวนน้มี ีงำนวิจัยช้ินหน่ึงท่ที ำในปี ค.ศ. 2009 ขณะทม่ี ีกำรระบำดของไวรสั ไขห้ วัดใหญ่ H1N1 ไป ทั่วโลก ทำให้พบวำ่ คนอเมริกันร้สู กึ ยำกลำบำกใจทจ่ี ะยอมรับควำมจริงท่ีวำ่ สถำนกำรณม์ ันหำควำมแน่นอน ไม่ไดเ้ อำเสียเลย รอดโควิด จติ ไม่ป่วย. เรยี บเรียงโดย ดร.นำชยั ชวี วิวรรธน์ ภำพประกอบโดย ภทั รำ สัปปินนั ทน์ ฝ่ำยสร้ำงสรรค์สอื่ และผลติ ภณั ฑ์ สวทช.

จนทำใหเ้ กิดควำมกงั วลใจมำกขึน้ กว่ำปกติ คำแนะนำของท่ำนศำสตรำจำรย์กค็ ือ สำหรบั คนทรี่ ู้สกึ กงั วลใจเพม่ิ มำกขน้ึ เรื่อยๆ ทำนองนี้ ต้องค่อยๆ เรียนรูท้ ่ี จะเผชญิ หน้ำกับควำมไม่แน่นอนทำนองน้ีในชวี ติ ประจำวนั เชน่ ครำวหน้ำหำกรู้สกึ กังวลอะไรข้นึ มำ ก็อย่ำเพงิ่ รบี ดว่ นพมิ พ์ขอ้ ควำมไปสอบถำมกับเพอื่ นฝูงในทนั ที แต่ให้ประวงิ เวลำออกไปอีกหนอ่ ย ฝกึ รำ่ งกำยให้ทนต่อ ควำมตอ้ งกำรและควำมกงั วลใจ หรอื ครำวหนำ้ ออกไปเท่ียวเดนิ ป่ำหรอื เดินทำงไกล กอ็ ย่ำเช็คขอ้ มูลอำกำศ ลว่ งหน้ำใหล้ ะเอยี ดนัก กำรทำเชน่ นจี้ ะเป็นกำรเปดิ โอกำสใหต้ ัวเองได้มีโอกำสเจอกับควำมไม่แนน่ อนเพิ่มขึ้นบำ้ ง สมองและจติ ใจของ เรำจะได้เคยชินกับควำมไม่แน่นอนมำกข้นึ รอดโควิด จติ ไม่ป่วย. เรียบเรียงโดย ดร.นำชัย ชีวววิ รรธน์ ภำพประกอบโดย ภัทรำ สปั ปนิ นั ทน์ ฝำ่ ยสรำ้ งสรรค์สื่อและผลติ ภณั ฑ์ สวทช.

ควำมย้อนแยง้ ของควำมกังวลใจ เรอื่ งประหลำดของเจำ้ ควำมกังวลใจก็คอื ย่งิ เรำกังวลใจอยำกจะกำจดั มันออกไปมำกเทำ่ ใด กย็ ิ่งจะทำใหเ้ กิด ควำมกงั วลใจเพิม่ มำกขึน้ เทำ่ นั้น คำร์ล จุง นกั จติ วทิ ยำชื่อก้องโลกบอกวำ่ “ยงิ่ คณุ ปฏเิ สธมันเท่ำไหร่ มนั ก็ย่งิ ไม่ หนหี ำยไปไหนมำกเท่ำนั้น” กำรต่อสู้กับควำมกังวลอำจทำได้หลำยรปู แบบ บำงอย่ำงไม่ค่อยดีต่อสุขภำพในระยะยำวสกั เท่ำไหร่ เช่น ด่มื แอลกอฮอล์ หรอื กนิ ไมห่ ยุดไมห่ ย่อน บำงอย่ำงกไ็ ม่ได้เลวร้ำยนัก แตอ่ ำจทำให้เสยี สุขภำพไดเ้ หมือนกัน เช่น ดูซี รีสต์ ดิ ตอ่ กนั ชวั่ โมงแลว้ ช่วั โมงเล่ำหรือข้ำมวันข้ำมคนื บำงคนก็ใชว้ ธิ พี ดู คยุ กบั เพื่อนฝูงหรือคนในครอบครวั หรือแม้แตจ่ ะแวะไปคุยกับจติ แพทย์ซ้ำๆ แตบ่ ำงวธิ ีก็ไม่เหมำะเท่ำไหร่ เชน่ ไล่ดฟู ดี ในเฟซบุ๊ค ไลน์ หรอื ไล่เปดิ ดโู ทรทศั น์ หำขำ่ วดีมำถ่วงน้ำหนกั กับข่ำว ร้ำยหรอื ข่ำวชวนกังวลเกย่ี วกับโรคน้ี ท่ีวำ่ มำทั้งหมด บำงอยำ่ งก็ได้ผลสัน้ ๆ บำงอย่ำงกก็ ลับจะสง่ ผลเสียในระยะ ยำวได้ ควำมพยำยำมจะหนีจำกควำมกังวลใจจงึ อำจจะส่งผลเสียได้ไมย่ ำก นกั จิตวทิ ยำแนะนำให้ทำอยำ่ งไรในกรณนี ้ี? ท่ำนกว็ ำ่ แคย่ อมรบั วำ่ ควำมกังวลใจเปน็ สว่ นหน่ึงในชีวติ ก็เท่ำนัน้ ! เร่อื งพูดง่ำยๆ แต่ทำยำกจริงๆ ใชไ่ หมครบั ที่จริงเร่ืองนีก้ ็ตรงกับคำสอนหลักทำงพุทธศำสนำอกี เช่นกัน คอื เรอ่ื งของ “สติ” ครับ คำแนะนำในเรอ่ื งน้ีคือ เมื่อเกิดควำมกังวลใจขน้ึ ก็เพยี งแค่รบั รู้ว่ำเรำเกิดควำมกังวลใจขน้ึ แล้ว ไมต่ อ้ งไปขนื ฝืน หรอื ต่อตำ้ นอะไร แค่รบั รู้ รับทรำบ และห้ำมใจตัวเองไม่ใหเ้ ตลดิ มำกไปกว่ำนน้ั เรอื่ งน่ำประหลำดใจก็คอื ยิ่งเรำมีสตริ ู้ทันควำมกงั วลใจมำกเท่ำไหร่ ควำมกงั วลใจก็จะค่อยๆ หดหำยไปจำก ชวี ติ ของเรำมำกขน้ึ เทำ่ นัน้ โดยไม่ต้องคิดว่ำวิธีกำรไลม่ นั เลย รอดโควิด จติ ไม่ปว่ ย. เรียบเรยี งโดย ดร.นำชยั ชีวววิ รรธน์ ภำพประกอบโดย ภทั รำ สัปปินนั ทน์ ฝำ่ ยสรำ้ งสรรคส์ ื่อและผลติ ภณั ฑ์ สวทช.

บดิ ำแหง่ ควำมกลวั ทง้ั มวล ควำมกังวลใจหรือควำมกลัวที่เกย่ี วขอ้ งกบั สุขภำพหรือควำมเจ็บปว่ ย ไปกระตนุ้ ควำมกลัวท่ีอำจถือไดว้ ำ่ เป็น รำกเหงำ้ หรอื บิดำของควำมกลัวทั้งมวล นั่นก็คอื ควำมกลวั ตำย ท่ฝี งั อยู่ลึกมำกและแสดงออกอยำ่ งรุนแรงมำก ในจิตใจมนุษย์ เม่ือใดทเ่ี รำต้องเผชญิ หน้ำกบั อะไรกต็ ำมท่ีอำจทำใหเ้ รำตำยได้ สมองเรำจะเหมือนไรป้ ระสิทธิภำพ ไม่อำจคิด ทำควำมเข้ำใจอะไรไดด้ ีดังเช่นปกติ แตจ่ ะหันไปกังวลใจ และครนุ่ คิดวนุ่ วำยอยู่กบั ปัญหำตรงหนำ้ อย่ำงซำ้ ๆ ไม่ หยดุ หยอ่ น กำรมองหำควำมหมำยของกำรดำรงอยู่ คิดเร่ืองควำมสมั พันธท์ ีด่ กี ับคนรกั คนในครอบครัว เพอ่ื นฝูง คิดถึง เรอื่ งเปำ้ หมำยชวี ติ ส่งิ ที่อยำกทำเพ่ือตัวเอง เพื่อคนอนื่ ฯลฯ เพอ่ื สรำ้ งคณุ ค่ำชีวติ จะช่วยเรอ่ื งน้ไี ด้ครับ เร่ืองหน่งึ ทส่ี ำคัญมำกก็คอื ต้องจำไว้เสมอว่ำสมองคนเรำเกง่ มำกในกำร “วำดภำพผี” ใหน้ ่ำกลวั กว่ำควำมเป็น จรงิ งำนวจิ ยั แสดงซำ้ ๆ วำ่ ผคู้ นมกั มองสถำนกำรณ์ทต่ี นเองต้องประสบแย่กว่ำจริง เปน็ ธรรมชำติของมนษุ ยท์ ่ีจะมองโลกในแง่รำ้ ยครับ เพรำะกำรคิดแบบนี้ในสถำนกำรณค์ วำมไม่แนน่ อนในอดตี ทบ่ี รรพบรุ ุษของเรำยงั คงเป็นแค่มนุษยย์ ุคหนิ อำศยั ในถ้ำ ช่วยให้รอดมำนักต่อนกั แลว้ จงึ ฝังอยู่ในดเี อ็นของเรำ ให้เตือนตวั เองไวเ้ สมอวำ่ เรำมคี วำมสำมำรถในกำรปรับตวั และรบั มือกบั เร่ืองรำ้ ยๆ สถำนกำรณท์ ย่ี ำกลำบำก สงู มำกอย่ำงไมน่ ่ำเชือ่ เหมือนท่ีมีคนเคยกล่ำวไว้ว่ำ พลังใจของคนเรำมเี หนือกวำ่ ควำมทุกขย์ ำกใดๆ ทอ่ี ำจเกิด กบั เรำได้ ควำมทกุ ขย์ ำกท่ไี ม่ทำให้เรำตำย จะทำใหเ้ รำเขม้ แข็งข้นึ เสมอ และเรำกส็ ำมำรถเข้มแขง็ ไดม้ ำกอยำ่ งที่เรำเองก็ ไม่อำจเชอ่ื วำ่ เรำจะเขม้ แข็งได้มำกถึงเพยี งนน้ั รอดโควิด จิตไมป่ ่วย. เรียบเรียงโดย ดร.นำชัย ชีวววิ รรธน์ ภำพประกอบโดย ภทั รำ สปั ปนิ นั ทน์ ฝำ่ ยสร้ำงสรรค์ส่อื และผลติ ภณั ฑ์ สวทช.

ผนี ่ำกลวั กว่ำจริงเสมอ โคโรนำไวรสั นำ่ กลวั ก็จรงิ ดงั ที่เหน็ ได้จำกอัตรำผู้เสยี ชวี ติ รำว 5.3% ของจำนวนผตู้ ดิ เช้อื (ขอ้ มูล ณ วันท่ี 4 เม.ย.คอื มผี ้ตู ิดเชอื้ ทัว่ โลกที่ยืนยนั แล้ว 1,130,591 คน ขณะท่ีมีผู้เสยี ชีวติ รวม 60,147 คน เฉพำะใน สหรัฐอเมรกิ ำประเทศเดียวก็มำกถึง 7,403 คน–ขอ้ มลู ณ วันที่ 4 เม.ย. 2020 อันท่ีจรงิ ควรจะถือว่ำอัตรำกำร เสยี ชวี ิตตำ่ กว่ำนีม้ ำก เพรำะมีผูต้ ดิ เชอื้ อีกมำกท่ไี ม่ไดร้ บั กำรตรวจยืนยนั ) ฉะน้ัน เรำกค็ วรถอื เป็นเร่ืองจริงจงั ในกำรรบั มอื กำรระบำดของโรคนี้ แต่ขณะเดียวกันกอ็ ย่ำลืมว่ำ คนส่วนใหญ่ทตี่ ิดเชื้อโคโรนำไวรสั นรี้ อดชวี ิต จำนวนมำกเลยแทบไมม่ อี ำกำร หรอื ไม่มอี ำกำรเลยด้วยซ้ำไป รอดโควิด จติ ไมป่ ่วย. เรยี บเรียงโดย ดร.นำชัย ชีวววิ รรธน์ ภำพประกอบโดย ภทั รำ สัปปินนั ทน์ ฝำ่ ยสรำ้ งสรรค์ส่อื และผลติ ภณั ฑ์ สวทช.

อกี เรื่องหน่งึ ก็คอื เปน็ ธรรมชำตขิ องคนเรำทจี่ ะวำดภำพอันตรำยจำกสิ่งท่ีไม่ร้หู รือยังไม่เข้ำใจดีนกั “มำกเกนิ จริง” เสมอ ในกรณีนีห้ ำกลองเทยี บกับจำนวนผเู้ สยี ชวี ติ จำกอุบตั เิ หตทุ ั่วท้งั โลกหรือจำกไข้หวดั ใหญ่ที่เสยี ชีวติ กนั ไปแต่ละปี กจ็ ะเห็นไดช้ ดั เจน ขอ้ มูลจำกองค์กำรอนำมัยโลกระบวุ ำ่ มีผูเ้ สยี ชวี ิตจำกอุบตั เิ หตใุ นปี ค.ศ. 2018 ท้งั โลกอยทู่ ี่ 1,350,000 คน หรือเดือนละ 112,500 คน (เทยี บกับคนเสียชีวิตจำกโควิด-19 รวมสำมเดอื นรำว 60,000 คน) ขณะทีศ่ นู ยป์ ้องกันและควบคุมโรค (CDC) ของสหรัฐประมำณวำ่ ในช่วงสำมเดือนที่ไขห้ วัดใหญร่ ะบำดมำก ที่สุดท่ีผ่ำนมำ (ต.ค. 2019-ม.ค. 2020) เฉพำะในสหรฐั มผี ปู้ ่วยเป็นไขห้ วัดใหญ่ 31 ล้ำนคน และต้องเข้ำรบั กำร รกั ษำตัวในโรงพยำบำลมำกกว่ำ 2 แสนคน แต่อำจจะมำกถงึ 370,000 คน โดยในจำนวนนีม้ ีผเู้ สยี ชวี ติ ไป 12,000 คน...น่เี ฉพำะสหรฐั อเมรกิ ำประเทศเดียวนะครบั ! แน่นอนว่ำ กำรเห็นข่ำวแพร่ภำพซ้ำๆ เหน็ ภำพผปู้ ว่ ย และข่ำวเกีย่ วกับจำนวนผู้เสยี ชีวิต ยอ่ มกระตนุ้ ควำมกลวั ของเรำได้เสมอ และยิ่งสถำนกำรณ์ไม่แนช่ ดั วำ่ จะเป็นอยำ่ งไรตอ่ ไป กจ็ ะยงิ่ กระตนุ้ ให้เกิดควำมกงั วลใจหนกั หนำสำหสั มำกย่งิ ขน้ึ เท่ำนัน้ ศ.เจเลนำ ถึงกับแนะนำว่ำ อยำ่ ดูข่ำวโควิด-19 มำกเกินกวำ่ 30 นำทีตอ่ วนั ! รอดโควิด จิตไม่ป่วย. เรียบเรียงโดย ดร.นำชยั ชวี วิวรรธน์ ภำพประกอบโดย ภทั รำ สัปปินนั ทน์ ฝ่ำยสรำ้ งสรรคส์ อ่ื และผลติ ภณั ฑ์ สวทช.

อกี วิธีหน่งึ ที่จะช่วยลดควำมกังวลไดก้ ค็ ือ กำรทำใหก้ ำยแข็งแรงไวค้ รบั นอนหลบั พักผ่อนให้เพียงพอ ออกกำลงั กำยอย่ำงสม่ำเสมอ ผ่อนคลำยจิตใจดว้ ยกำรนัง่ สมำธิหรือวิธีอ่ืน เช่น เลน่ โยคะ ฟังเพลงที่สงบเย็น หรอื ออกไป เดินทำ่ มกลำงธรรมชำติ ฯลฯ แต่หำกควำมกงั วลยังไม่จำงหำยไปจำกใจ กอ็ ำจจะต้องอำศัยจิตแพทย์มำช่วยเหลอื แล้วล่ะครบั ยังไงก็ ขอใหผ้ ำ่ นพ้นจำกวิกฤตโควิด-19 นี้ไปดว้ ยกันอยำ่ งปลอดภัยนะครบั /////////////////////// เรยี บเรียง โดย นำชยั ชีววิวรรธน์ ภำพประกอบโดย ภทั รำ สัปปนิ ันทน์ ฝำ่ ยสร้ำงสรรค์สอื่ และผลิตภัณฑ์ สวทช. รอดโควิด จิตไมป่ ่วย. เรยี บเรยี งโดย ดร.นำชัย ชวี วิวรรธน์ ภำพประกอบโดย ภทั รำ สปั ปินนั ทน์ ฝำ่ ยสรำ้ งสรรค์สื่อและผลติ ภณั ฑ์ สวทช.