จุลสารฉบับที่ 9

จุลสาร... ศูนยป์ ระสานงานโรคพยาธิใบไม้ตบั และมะเรง็ ทอ่ นํา้ ดี วสิ ยั ทศั น์ คณะท่ปี รกึ ษา มุ่งส่กู ารเปน็ Excellent Center ประธานทป่ี รกึ ษา ในการแกไ้ ขปญั หาโรคพยาธิใบไม้ตับและมะเรง็ ทอ่ นํา้ ดี นพ.สุวรรณชัย วัฒนาย่ิงเจรญิ ชยั อธบิ ดกี รมควบคมุ โรค ประธานกติ ติมศักดิ์ วตั ถุประสงค์ นพ.คํานวณ องึ้ ชูศักดิ์ 1. เพ่ือเป็นส่ือกลางในการเผยแพร่ข้อมูลข่าวสาร การแกไ้ ขปญั หาโรคพยาธใิ บไมต้ บั และมะเรง็ ทอ่ นา้ํ ดี รองประธานกรรมการบรหิ ารแผนคณะกรรมการแผนคณะที่ 1 สาํ นกั งานกองทนุ สนบั สนุนการสร้างเสริมสขุ ภาพ (สสส.) 2. เพื่อส่งเสริมสนับสนุนการด�ำเนินงานของภาคี ทป่ี รกึ ษากรมควบคมุ โรค กระทรวงสาธารณสุข เครือขา่ ยทเ่ี กี่ยวข้อง นายกสมาคมระบาดวทิ ยา (ประเทศไทย) สารบญั รองประธาน นพ.อษั ฏางค์ รวยอาจิณ รองอธิบดีกรมควบคมุ โรค 3 บรรณาธกิ ารแถลง พญ.ศศิธร ตั้งสวัสดิ์ ผู้อำ�นวยการสำ�นกั โรคไม่ติดต่อ 4 ความก้าวหน้าโครงการวิจัยและพัฒนาหลกั สูตร บรรณาธิการบริหาร นพ.สเุ มธ องค์วรรณดี เสริมสร้างภูมิคุ้มกัน โรคพยาธใิ บไม้ตบั และมะเร็งท่อนา้ํ ดี ส�ำหรบั นกั เรียนในสถานศึกษาข้ันพ้ืนฐาน ผู้อํานวยการสาํ นักงานป้องกนั ควบคุมโรคท่ี 1 จังหวดั เชียงใหม่ ภมู ภิ าคตะวนั ออกเฉียงเหนอื พญ.หรรษา รกั ษาคม 7 สุนัขและแมวมีความส�ำคัญต่อการป้องกนั โรคพยาธใิ บไม้ตับอย่างไร ? ผู้อํานวยการสํานกั งานป้องกนั ควบคมุ โรคท่ี 6 จังหวดั ชลบรุ ี 9 นา้ํ ยาล้างจานท�ำให้ตัวอ่อนพยาธใิ บไม้ตับตายได้หรอื ไม่ ? นพ. ธีรวัฒน์ วลัยเสถียร 11 สรุปความก้าวหน้าผลการด�ำเนนิ งานตามบันทกึ ข้อตกลง ผู้อํานวยการสํานกั งานป้องกันควบคมุ โรคที่ 7 จงั หวดั ขอนแก่น ความร่วมมือทางวิชาการ เพื่อก�ำจดั ปัญหาโรคพยาธใิ บไม้ ตบั และมะเร็งท่อนำ�้ ดใี นพ้นื ท่เี สีย่ ง กระทรวงสาธารณสขุ พญ.รพพี รรณ เดชพชิ ยั และกระทรวงศึกษาธิการ ผู้อํานวยการสาํ นักงานป้องกันควบคุมโรคที่ 8 จงั หวัดอดุ รธานี 12 ผลการด�ำเนนิ งานโครงการก�ำจัดปัญหาโรคพยาธิใบไม้ตับ และมะเร็งท่อน้�ำดี ถวายเปน็ พระราชกุศลฯ ประเทศไทย นพ.กิตต์ิพงศ์ สญั ชาตวริ ุฬห์ ปี 2561 ณ วนั ที่ 30 มิถุนายน 61 ผู้อํานวยการสํานักงานป้องกันควบคุมโรคท่ี 9 จงั หวัดรราชสมี า 14 ภาพกจิ กรรม นพ.ดนยั เจยี รกลู จัดทำ�โดย ผู้อํานวยการสํานกั งานป้องกนั ควบคมุ โรคท่ี 10 จังหวัดอุบลราชธานี ศนู ย์ประสานงานโรคพยาธิใบไมต้ ับและมะเร็งทอ่ นาํ้ ดี บรรณาธกิ าร สำ�นักงานป้องกนั ควบคมุ โรคที่ 7 จงั หวัดขอนแกน่ 400/1 ถนนหน้าศนู ย์ราชการ ต�ำ บลในเมอื ง อ�ำ เภอเมอื ง จงั หวดั ขอนแกน่ 40000 ดร.เกษร แถวโนนงวิ้ กองบรรณาธิการ นางอรนาถ วฒั นวงษ์ ดร.เชดิ พงษ์ มงคลสินธ์ ุ ดร.เพช็ รบรู ณ์ พลู ผล ดร.อดุลศกั ด์ิ วิจติ ร นางสาวสุมาลี จันทลักษณ์ นายบุญเทยี น อาสารินทร์ นายสารชั บุญไตรย์ นายพจิ ารณ์ บุตราช นายบ�ำเพ็ญ เกงขุนทด นายพัฒนศกั ด์ิ สทิ ธโิ คตร นางอรวรรณ แจม่ จันทร์ นายเสรี สงิ ห์ทอง ฝา่ ยเผยแพร่ ฝา่ ยผลติ นายบุญจันทร์ จันทร์มหา นางศจุ ินนั ท์ ตรีเดช นางสาวช่อมาลา อทุ ัยอนิ ทร์ นายอนุชา มะลาลยั นายณฐั กิตต์ โคตมะ นายธนะชัย จาํ รสั ไว นายสนธยา กลัน่ ทตั นายต่อพงษ์ กังสวร พสิ ูจนอ์ ักษร นายลือชัย เนยี มจนั ทร์ ดร.วาสนา สอนเพง็ นางสาวนาฏยา ปัญโญวัฒน์

บรรณาธกิ ารแถลง จุลสารศูนย์ประสานงานโรคพยาธิใบไม้ตับและมะเร็งท่อน้ําดี ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ฉบับน้ี เป็นจุลสาร ปีท่ี 3 ฉบบั ท่ี 9 ( เดอื นตลุ าคม 2560 – กรกฎาคม 2561 ) เป็นสื่อกลางในการเผยแพร่ข้อมูล ข่าวสาร นวัตกรรมความก้าวหน้าผลการดําเนินงาน และเป็นเวทีแลกเปล่ียนองค์ความรู้ ซึ่งจะช่วย สนับสนุนเครือข่ายท่ีเก่ียวข้องในการพัฒนาและการต่อยอดองค์ความรู้ แนวทางในการด�ำเนินงานกา รกาํ จดั ปัญหาโรคพยาธใิ บไม้ตับและมะเร็งท่อนา้ํ ดี ให้เกดิ ประสทิ ธิภาพ เน้ือหาสาระท่ีน�ำมาฝากในจุลสารฉบับนี้ ประกอบด้วย ความก้าวหน้าโครงการวิจัยและ การพัฒนาหลักสูตรเสริมสร้างภูมิคุ้มกันโรคพยาธิใบไม้ตับและมะเร็งท่อนํ้าดี ส�ำหรับนักเรียนในสถาน ศกึ ษาขน้ั พนื้ ฐาน ภมู ภิ าคตะวนั ออกเฉยี งเหนอื , สนุ ขั และแมวมคี วามส�ำคญั ตอ่ การปอ้ งกนั โรคพยาธใิ บไม้ ตับอย่างไร , น้�ำยาล้างจานท�ำให้ตัวอ่อนพยาธิใบไม้ตับตายหรือไม่ , สรุปความก้าวหน้าผล การด�ำเนินงานตามบันทึกข้อตกลงความร่วมมือทางวิชาการ เพื่อก�ำจัดปัญหาโรคพยาธิใบไม้ตับและ มะเรง็ ท่อนำ้� ดใี นพนื้ ทเ่ี สย่ี ง กระทรวงสาธารณสขุ และกระทรวงศกึ ษาธกิ าร , และรายงานความก้าวหน้า ผลการด�ำเนินงานโครงการก�ำจัดปัญหาโรคพยาธิใบไม้ตับและมะเร็งท่อน้�ำดี ถวายเป็นพระราชกุศลฯ ประเทศไทย ปี 2561 ในส่วนท้ายของเล่มจะน�ำเสนอประมวลภาพกจิ กรรมการด�ำเนนิ งานของเครอื ข่าย ของเราจากพื้นท่ตี ่างๆ ท่ัวประเทศ กองบรรณาธกิ ารหวงั เปน็ อย่างย่ิงว่า สมาชิกวารสารทุกท่านจะได้รับประโยชน์ จากเน้ือหาสาระ ที่น�ำมาฝากในจุลสารฉบับน้ี ส�ำหรับการน�ำไปพัฒนาการด�ำเนินงาน เพื่อช่วยกันในการกําจัดปัญหา พยาธใิ บไม้ตับและมะเร็งท่อนา้ํ ดี ให้หมดไปจากประเทศไทย กองบรรณาธิการ ชีวิตหา่ งไกลมะเรง็ ทอ่ น้ำ� ดี ตอ้ งหลีกหนีจากการกินปลาดบิ จลุ สาร ศูนย์ประสานงานโรคพยาธิใบไม้ตับและ 3 มะเรง็ ทอ่ น้าํ ดี ปีที่ 3 ฉบับท่ี 9 เดือน ตุลาคม 2560 - กรกฎาคม 2561

ควาสม�ำกหา้ รวับหโนนรัก้าคโเรคพียรยนงกใานาธสริใวถบจิาไัยนมแศ้ตลึกับะษพแาัฒลขะ้นั นมพาะหื้นเรลฐง็าักทนส่อูตภนรูมเ้าํภิสดารคมิี ธตสรี ระชวา้ ัยนังภอเมูนอคิตก้มุเรฉกถยี นันงอเหมนศอื ักดิ์ บทน�ำ การสรา้ งภมู คิ มุ้ กนั โรคพยาธใิ บไมต้ บั และมะเรง็ ทอ่ นำ�้ ดใี ห้ ประเมินเพื่อศึกษาข้อมูลพื้นฐานและความต้องการจ�ำเป็นใน เกดิ แกเ่ ยาวชนในสถานศกึ ษา ถอื เปน็ การแกไ้ ขปญั หาในระดบั การพฒั นาหลักสตู ร ด้วยวธิ กี ารวิจัยเชิงส�ำรวจ การสมั ภาษณ์ ปฐมภูมิ ด้วยการตัดวงจรชีวิตพยาธิใบไม้ตับซ่ึงเป็นสาเหตุ เชิงลกึ และการสนทนากล่มุ ผู้เก่ยี วข้อง ครอบคลมุ พ้นื ทีใ่ นเขต ส�ำคัญของโรคพยาธิใบไมต้ ับ ไมใ่ ห้แพร่ส่ตู วั คน เพราะ “คน” ภาคตะวันออกเฉียงเหนือท่ีมีร่องรอยของโรคพยาธิใบไม้ตับ นอกจากจะไดร้ บั ผลกระทบโดยตรงในฐานะผตู้ ดิ เชอ้ื เชอื้ พยาธิ และมะเรง็ ทอ่ นำ�้ ดี ใน 84 อำ� เภอ ทว่ั ภาคตะวนั ออกเฉยี งเหนอื ใบไมต้ บั แลว้ คนยงั เปน็ โฮสตต์ วั กลางสำ� คญั ทจ่ี ะทำ� ใหว้ งจรชวี ติ ระยะที่สอง ใชว้ ิธีการวิจัยและพัฒนา ประกอบไปด้วยการวิจยั พยาธใิ บไมต้ บั ดำ� เนนิ ไปและกลบั มาสง่ ผลกระทบตอ่ ตวั คนอน่ื ๆ เอกสาร การยกรา่ งหลกั สตู ร การวจิ ยั เชงิ ทดลองนำ� รอ่ งเพอื่ การ ต่อไปไมห่ ยดุ ยัง้ [1] ดังนั้นแล้ว ถา้ คนไม่เขา้ ไปยงุ่ เก่ยี วกบั วงจร ปรับปรุงหลักสูตร การวิจัยเชิงทดลองเปรียบเทียบเพื่อศึกษา ชีวิตพยาธิใบไม้ตับ โรคมะเร็งท่อน้�ำดีก็จะค่อยๆ หายไปจาก ผลการใช้หลักสูตร และปรับปรุงหลักสูตรก่อนการเผยแพร่สู่ สงั คมไทยในทส่ี ดุ กลมุ่ เยาวชนในสถานศกึ ษาขนั้ พน้ื ฐาน จงึ ถอื สาธารณะ โดยท�ำการศึกษาทดลองกับสถานศึกษาในเขต เป็นกลุ่มเป้าหมายหลักส�ำคัญของโครงการวิจัยนี้ ที่จะน�ำ จังหวัดขอนแก่น ร้อยเอ็ด นครพนม บึงกาฬ สุรินทร์ และ กระบวนการวิจัยและพัฒนาหลักสูตรมาใช้เพื่อเสริมสร้าง นครราชสีมา รวมจ�ำนวนสถานศึกษากลุ่มเป้าหมาย 100 ภูมิคุ้มกนั โรคพยาธใิ บไมต้ ับและมะเรง็ ทอ่ น�ำ้ ดใี ห้เกดิ ขนึ้ โรงเรียน ครเู ครือขา่ ย 407 คน และนักเรยี น 4,406 คน การด�ำเนินงานวจิ ยั ความก้าวหน้าของผลการด�ำเนนิ งาน ภายใต้ปัญหาและความส�ำคัญดังกล่าว มหาวิทยาลัย ผลการวิจัยในเบอื้ งต้น พบว่า 1) สถานศึกษาส่วนใหญ่ยัง ขอนแก่น ภายใต้โครงการแก้ไขปัญหาโรคพยาธิใบไม้ตับและ ไมไ่ ดม้ ีการจัดหลักสตู รและการเรยี นการสอนในเรอ่ื งนี้ โดยผู้มี มะเร็งท่อน้�ำดีในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ สภาวิจัยแห่งชาติ ส่วนได้ส่วนเสียแสดงถึงความต้องการในการจัดหลักสูตรและ ผ่านโครงการวิจัย “ท้าทายไทย:ประเทศไทยไร้พยาธิ การเรียนการสอนให้กบั นักเรยี น 2) การพัฒนาหลักสตู รเสริม ใบไมต้ บั ” สถาบันวิจัยมะเรง็ ท่อน�ำ้ ดี มูลนิธิมะเร็งท่อน้ำ� ดี [2] สร้างภูมิคุ้มกันโรคพยาธิใบไม้ตับและมะเร็งท่อน้�ำดี มีในสาม จึงได้ด�ำเนินโครงการวิจัยหลักสูตรเก่ียวกับโรคพยาธิใบไม้ตับ ระดับการศึกษา คือ ระดับประถมศึกษา เน้นการใช้กิจกรรม และมะเร็งท่อน้�ำดีไปใช้ในโรงเรียน มีวัตถุประสงค์เพ่ือพัฒนา และประสบการณเ์ ปน็ ฐานในการเรยี นรู้ ระดบั มธั ยมศกึ ษาตอน หลักสูตรพยาธิใบไม้ตับและมะเร็งท่อน�้ำดีส�ำหรับสถานศึกษา ต้น เน้นการใช้โครงงานเป็นฐานในการเรียนรู้ และระดับ ในเขตภมู ภิ าคตะวนั ออกเฉยี งเหนอื และพฒั นากระบวนการนำ� มธั ยมศกึ ษาตอนปลาย เนน้ การใชป้ ญั หาเปน็ ฐานในการเรยี นรู้ หลักสูตรพยาธิใบไม้ตับและมะเร็งท่อน�้ำดีไปสู่การปฏิบัติใน 3) ผลของการพัฒนากระบวนการน�ำหลักสูตรไปใช้ พบว่า มี สถานศึกษา รวมท้ังศึกษาประสิทธิผลและผลกระทบของ การใชก้ ระบวนการสำ� คญั ในการขบั เคลอื่ นสถานศกึ ษาคอื การ หลักสูตร วิธีด�ำเนินการวิจัย ในระยะแรก ใช้การวิจัยเชิง พัฒนาเครือข่ายสถานศึกษาในการน�ำหลักสูตรไปสู่การปฏิบัติ 4 จลุ สาร ศนู ย์ประสานงานโรคพยาธิใบไม้ตับ และมะเร็งทอ่ นํ้าดี ปที ่ี 3 ฉบับท่ี 9 เดอื น ตุลาคม 2560 - กรกฎาคม 2561

และการใช้โรงเรียนเป็นฐานในการฝึกอบรม 4) ผลการศึกษาประสิทธิผลของหลักสูตรฯ พบว่า นักเรียนที่ผ่านหลักสูตรน้ีมี ภมู คิ ุ้มกนั โรคพยาธใิ บไมต้ บั และมะเร็งทอ่ น�้ำดีหลังเรียนสงู กวา่ ก่อนเรยี น และนักเรยี นกลุ่มทเี่ รียนผา่ นหลักสูตรมีภูมคิ ุ้มกันฯ สงู กวา่ กลมุ่ นกั เรยี นทไ่ี มไ่ ดเ้ รยี นผา่ นหลกั สตู ร และ 5) ผลการศกึ ษาผลกระทบทเ่ี กดิ ขนึ้ จากการนำ� หลกั สตู รฯ พบวา่ นกั เรยี นทผี่ า่ น หลักสูตรมีระดับความคงทนในการเรียนรู้คงท่ี โดยภายหลังเรียนผ่านหลักสูตรไปแล้วหนึ่งเดือน มีผลคะแนนภูมิคุ้มกันไม่แตก ตา่ งจากคะแนนเมอ่ื เรยี นจบหลกั สตู ร และจากการสนทนากลมุ่ ครู พบวา่ มกี ารถา่ ยโอนความรใู้ นหลกั สตู รจากนกั เรยี นสสู่ มาชกิ ในครอบครวั ของนักเรยี น บทสรุป ภายหลังจากสถานศกึ ษาในพนื้ ทเี่ ปา้ หมายดำ� เนินการ ไดน้ ำ� หลักสูตรไปสกู่ ารปฏบิ ตั ใิ นชน้ั เรียน ผา่ นกระบวนการฝึกอบรม ครเู ครือขา่ ย การนเิ ทศตดิ ตามผลการใชห้ ลกั สตู รทต่ี อ่ เนอื่ ง และการประเมนิ ผลภูมคิ ้มุ กันฯ นักเรียนอยา่ งเปน็ ระบบ รวมถึงผล การเปล่ียนแปลงที่เกดิ ขึน้ กับผู้เรียน ท�ำใหส้ ถานศึกษามกี ารบรรจหุ ลักสูตรเสรมิ สร้างภมู ิคมุ้ กนั โรคพยาธิใบไมต้ บั และมะเร็งท่อ น้�ำดีไว้ในหลักสูตรสถานศึกษาของโรงเรียน รวมถึงความสนใจจากสถานศึกษาต่างๆ ที่ต้องการน�ำหลักสูตรไปใช้ในการจัดการ เรียนการสอนในช้ันเรียนของตนเอง จึงเป็นการส่งเสริมให้สถานศึกษามีการจัดหลักสูตรและการเรียนการสอนที่สอดคล้องกับ สภาพปัญหาและความต้องการของชุมชนท้องถ่ิน เพราะโรคพยาธิใบไม้ตับและมะเร็งท่อน�้ำดีถือเป็นปัญหาส�ำคัญของท้องถ่ิน อสี าน ทท่ี กุ สถานศกึ ษาควรจดั การศกึ ษาใหก้ บั นกั เรยี น นอกจากนนั้ แลว้ การแกป้ ญั หาเรอ่ื งโรคพยาธใิ บไมต้ บั และมะเรง็ ทอ่ นำ้� ดี ผา่ นกระบวนการให้การศกึ ษากับเยาวชนในสถานศึกษานั้น ตอ้ งอาศัยความรว่ มมือในการท�ำงานรว่ มกนั ระหวา่ งบคุ คลากรใน สถานศกึ ษา ชมุ ชน สำ� นกั งานสาธารณสขุ และมหาวทิ ยาลยั ในการวางแผนและดำ� เนนิ งานในด้านสขุ ภาพรว่ มกนั อยา่ งตอ่ เน่อื ง และเปน็ รปู ธรรม จงึ จะทำ� ใหผ้ ลของการพฒั นาสามารถดำ� เนนิ ไปไดอ้ ยา่ งยง่ั ยนื ซงึ่ ถอื เปน็ เปน็ ความทา้ ทายของการทำ� งานในเชงิ บรู ณการอยา่ งแท้จริง สำ� หรบั เอกสารและเอกสารประกอบหลกั สตู ร ทใี่ ชใ้ นการดำ� เนนิ การวจิ ยั จำ� แนกตามระดบั การศกึ ษา สรปุ ไดด้ งั ตารางตอ่ ไปนี้ ตารางที่ 1 : ตัวอยา่ งหลกั สตู รและเอกสารประกอบหลักสูตร ระดับประถมศกึ ษา เอกสารหลักสตู ร วีดีทัศนป์ ระกอบการใช้ สอื่ หนงั ส้ัน หนงั สืออา่ นประกอบ บนั ทึกการเรียนรู้ หลักสตู ร หลักสูตรเสริมสรา้ งภูมคิ ุ้มกนั วดี ที ัศน์ประกอบการใช้ สือ่ หนงั สน้ั หนงั สอื นิทานภาพ บันทึกการเรียนรู้ โรคพยาธใิ บไมต้ ับและมะเรง็ หลักสตู รเสรมิ สรา้ งภมู ิคมุ้ กนั อีสานแซบ่ ระดับประถมศกึ ษา สำ� หรับนกั เรียน ตอน แซบ่ คกั เรอื่ ง ชว่ ยฉนั หนว่ ยนะ ระดับประถมศกึ ษา ทอ่ นำ�้ ดใี นเขตภมู ภิ าค โรคพยาธใิ บไมต้ ับและ ตะวนั ออกเฉยี งเหนอื มะเรง็ ท่อนำ�้ ดใี นเขตภมู ภิ าค ระดับประถมศกึ ษา โดยใชก้ จิ กรรมและ ตะวันออกเฉยี งเหนอื ประสบการณ์เป็นฐาน ระดบั ประถมศึกษา โดยใช้ กิจกรรมและประสบการณ์ เป็นฐาน จลุ สาร ศนู ย์ประสานงานโรคพยาธใิ บไมต้ ับ 5 และมะเรง็ ท่อนํ้าดี ปที ่ี 3 ฉบบั ท่ี 9 เดือน ตลุ าคม 2560 - กรกฎาคม 2561

ตารางที่ 2 : ตวั อย่างหลกั สูตรและเอกสารประกอบหลักสูตร ระดับมัธยมศึกษาตอนตน้ เอกสารหลักสูตร วีดีทศั น์ประกอบการใช้ สอื่ หนงั ส้นั หนังสอื อา่ นประกอบ บันทกึ การเรียนรู้ หลักสตู ร หลกั สตู รเสรมิ สร้างภูมคิ ุ้มกนั วีดีทัศน์ประกอบการใช้ สอ่ื หนังสนั้ หนังสอื การต์ นู ระดับ บนั ทกึ การเรยี นร้สู ำ� หรบั โรคพยาธิใบไมต้ ับและ หลกั สตู รเสรมิ สรา้ งภูมิคุ้มกัน อีสานแซบ่ มธั ยมศกึ ษาตอนต้น นกั เรยี นระดบั มธั ยมศกึ ษา ตอน หมานผีเป้า เรอื่ ง ความสกุ ฮีโร่ ผู้ปราบ มะเร็งท่อน้ำ� ดีในเขตภูมภิ าค โรคพยาธใิ บไมต้ บั และ ตอนตน้ ตะวันออกเฉียงเหนอื มะเรง็ ทอ่ น้�ำดใี นเขตภูมิภาค พยาธใิ บไม้ตบั ระดับมัธยมศกึ ษาตอนตน้ ระดับมัธยมศกึ ษาตอนตน้ โดยใชโ้ ครงงานเป็นฐาน โดยใชโ้ ครงงานเปน็ ฐาน ตารางท่ี 3 : ตัวอย่างหลักสูตรและเอกสารประกอบหลักสตู ร ระดับมัธยมศกึ ษาตอนปลาย เอกสารหลักสตู ร วีดีทัศนป์ ระกอบการใช้ สอื่ หนังสนั้ หนงั สอื อ่านประกอบ บนั ทึกการเรียนรู้ หลกั สตู ร หลกั สูตรเสริมสรา้ งภูมิค้มุ กัน วีดีทัศนป์ ระกอบการใช้ สอ่ื หนงั ส้ัน หนังสืออา่ นประกอบสำ� หรบั บนั ทกึ การเรยี นรสู้ �ำหรับ โรคพยาธิใบไมต้ ับและ หลักสูตรเสรมิ สร้างภมู ิคมุ้ กนั อีสานแซ่บ ระดบั มัธยมศึกษาตอนปลาย นกั เรยี นระดบั มธั ยมศึกษา มะเรง็ ท่อนำ�้ ดใี นเขตภูมิภาค โรคพยาธใิ บไมต้ บั และ ตอน ชดุ หนงั สอื พิมพ์ ตอนปลาย ตะวนั ออกเฉียงเหนือ มะเรง็ ท่อน้ำ� ดใี นเขตภูมภิ าค สม้ ปาก ส�ำนักสามเหล่ยี มสขุ ใจ ระดับมัธยมศกึ ษาตอนปลาย ระดับมัธยมศกึ ษาตอนปลาย โดยใชป้ ญั หาเปน็ ฐาน โดยใชป้ ัญหาเป็นฐาน เอกสารอ้างองิ [1] ณรงค์ ขันตแี กว้ . (2559). ขอ้ เสนอกจิ กรรมบริหารจัดการโครงการวิจยั ประกอบการเสนอของบประมาณของส�ำนกั งานคณะกรรมการ การวจิ ยั แหง่ ชาติ ประจำ� ปงี บประมาณ 2559. กลมุ่ เรอ่ื ง โครงการวจิ ยั ทา้ ทายไทย: Fluke Free Thailand. ขอนแกน่ : ภาควชิ าศลั ยศาสตร์ คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแกน่ . [2] ธดิ ารตั น์ บุญมาศ. (2558). ววิ ัฒนาการของพยาธิใบไมต้ ับและมะเร็งท่อนำ้� ดี. ขอนแก่น: หจก. โรงพมิ พค์ ลงั นานาวิทยา. 6 จลุ สาร ศนู ย์ประสานงานโรคพยาธใิ บไม้ตับ และมะเรง็ ทอ่ นา้ํ ดี ปีที่ 3 ฉบบั ท่ี 9 เดอื น ตลุ าคม 2560 - กรกฎาคม 2561

สุนขั แมวโรคพมีคยวแาาธลมิใสะบำ�ไคมญั ต้ ตบั อ่อกยาา่ รงปไอ้รง?กัน สรุ สทิ ธิ์ อ้วนพรมมา โรคพยาธิใบไม้ตับ (Opisthorchis viverrini) มี โครงการรกั ษาโรคพยาธใิ บไมต้ บั ชนดิ Opisthorchis ผลกระทบตอ่ ประชาชนมที ง้ั ดา้ นสขุ ภาพและเศรษฐกจิ คอื ปว่ ย viverrini ในสุนัขและแมวแบบกลุ่ม (Mass treatment of เรอื้ รงั ทำ� งานไมม่ ปี ระสทิ ธภิ าพ ทำ� งานไมไ่ ดต้ ามปกติ หรอื ตาย Opisthorchis viverrini infection in dogs and cats) ตลอดจนเสยี คา่ ใชจ้ า่ ยในการรกั ษา คน สนุ ขั และแมวสามารถ เป็นโครงการท่ี 3 ภายใต้โครงการวิจัยท้าทายไทย “Fluke ตดิ พยาธใิ บไมต้ บั ไดโ้ ดยการกนิ ปลาทม่ี ตี วั ออ่ นระยะตดิ ตอ่ โดย Free Thailand” รว่ มด�ำเนินโครงการแก้ไขปญั หาโรคพยาธิ ไม่ปรุงให้การวางแผนการควบคุมการระบาดของโรคพยาธิ ใบไม้ตับและมะเร็งท่อนํ้าดีแบบบูรณาการครบวงจร เพ่ือ ใบไมต้ บั ในคนสนุ ขั และแมว ควรทำ� ดงั น้ี รกั ษาผปู้ ว่ ยทตี่ ดิ พยาธิ การรักษาการติดเช้ือพยาธิใบไม้ตับในสุนัขและแมวในพ้ืนที่ รักษาสุนัขและแมวท่ีติดพยาธิ ให้ความรู้เก่ียวกับโรคพยาธิ เป้าหมาย 84 อ�ำเภอ 150 หมู่บ้าน ภายในระยะ 3 ปี ใน ใบไมต้ บั แกค่ นในพนื้ ท่ี การควบคมุ โรคจงึ จะไดผ้ ลดี การสำ� รวจ ภาคตะวันออกเฉยี งเหนือ ภาคเหนอื และภาคตะวันออกของ ความชุกของพยาธิใบไม้ตับในสุนัขและแมวในหมู่บ้านลุ่มน้ําชี ประเทศไทย เพอ่ื ลดการแพรพ่ ยาธิใบไม้ตับสู่สง่ิ แวดล้อม ของอำ� เภอมญั จาครี ี อำ� เภอชนบท บา้ นแฮด และอำ� เภอบา้ นไผ่ จงั หวดั ขอนแกน่ ซง่ึ เปน็ พนื้ ทรี่ ะบาดของโรคใบไมใ้ นตบั พบวา่ พบสนุ ัข และแมวตดิ พยาธิ Opisthorchis viverrini 0.37% (3/821) และ 35.51% (76/214) (Aunpromma et al., 2012) ตามล�ำดับ และรายงานการศึกษาความชุกของพยาธิใบไม้ตับ ในสนุ ขั และแมวในหมบู่ า้ นรอบเขอ่ื นอบุ ลรตั น์ 6 อำ� เภอ พบวา่ สุนัขและแมวมีอตั ราการติดพยาธใิ บไมต้ บั 0.196% (2/1018) และ 30.92% (77/1249) (Aunpromma et al., 2016) สุนขั และแมวจึงเป็นโฮสต์สะสมเชื้อที่ส�ำคัญของพยาธิใบไม้ตับ ใน การวางแผนการควบคุมการระบาดของโรคพยาธิใบไม้ตับ นอกจากรักษาคนป่วยแล้ว ให้ความรู้ด้านสุขศึกษาแก่ผู้ป่วย และประชาชนทั่วไปแล้ว ยังต้องรักษาสุนัขและแมวในพื้นท่ีท่ี มกี ารระบาดของโรคน้คี วบคูไ่ ปด้วย จลุ สาร ศนู ยป์ ระสานงานโรคพยาธิใบไมต้ ับ 7 และมะเร็งทอ่ นา้ํ ดี ปที ี่ 3 ฉบับที่ 9 เดือน ตลุ าคม 2560 - กรกฎาคม 2561

โครงการจะเก็บตัวอย่างอุจจาระโดยการสวนทวาร มกุ ดาหาร นา่ น พะเยา เชยี งราย แมฮ่ อ่ งสอน เชยี งใหม่ ลำ� ปาง หนักด้วยชุดสอดทวาร จากน้ันแช่ตัวอย่างอุจจาระในนํ้าแข็ง นครพนม และสกลนคร จำ� นวนสตั วท์ ไี่ ดร้ บั ยา คอื สนุ ขั 2,211 กอ่ นนำ� ไปตรวจทหี่ อ้ งปฏบิ ัตกิ ารดว้ ยวิธี Mini –parasep และ ตัวและแมว 296 ตัว ผลการตรวจพบว่า แมว 227 ตัว Quantitative formalin-ether sedimentation ทำ� การปอ้ น ตรวจพบพยาธิใบไม้ตับ 13 ตัว (คิดเป็น 5.72%) ส่วนสุนัข ยาพราซิควอนเทล ขนาดยา 40 มิลลิกรัมต่อกิโลกรัม ให้กับ 1,724 ตัว ตรวจพบพยาธิใบไม้ตับ 1 ตัว (คิดเป็น 0.06%) สุนัขและแมวทุกตัวหลังการเก็บตัวอย่างในทันที หลังจากน้ัน ผลการตรวจสุนัขและแมวที่ติดพยาธิใบไม้ตับหลังการให้ยา 1-2 เดือนจะท�ำการตรวจอุจจาระสุนัขและแมวตัวที่ติดพยาธิ พบว่า แมว 13 ตวั และสนุ ัข 1 ตวั ตรวจไม่พบพยาธิใบไมต้ บั และไดย้ ารักษา เพอ่ื ประเมนิ ผลการรกั ษา หลงั ให้ยา การท�ำงานต้ังแต่เดือนมกราคม 2559 - กันยายน ดังนั้นสุนัขและแมวในพ้ืนท่ีเป้าหมาย 84 อ�ำเภอ 2560 ได้ท�ำการรักษาโรคพยาธิใบไม้ตับในสุนัขและแมว โดย ในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ภาคเหนือ และภาคตะวันออก การปอ้ นยาพราซิควอนเทล และเก็บตวั อย่างอุจจาระ ใน 16 ของประเทศไทย ควรได้รับยาพราซิควอนเทลทุกตัว เพื่อลด จังหวัด 82 หมู่บ้าน ได้แก่ จังหวัดขอนแก่น หนองบัวล�ำภู การแพร่กระจายโรคพยาธิใบไม้ตับสู่สิ่งแวดล้อม เพื่อให้เป็น มหาสารคาม กาฬสินธุ์ อุดรธานี เลย หนองคาย บึงกาฬ พน้ื ทที่ ปี่ ลอดจากโรคพยาธใิ บไมต้ บั ตอ่ ไป เอกสารอา้ งองิ Aunpromma, S., Tangkawattana, P., Papirom, P., Kanjampa, P., Tesana, S., Sripa, B. amd Tangkawattana, S. 2012. High prevalence of Opisthorchis viverrini infection in reservoir hosts in four districts of Khon Kaen Province, an opisthorchiasis endemic area of Thailand. Parasitology International. 61: 60-64. Aunpromma, S., Kanjampa, P., Papirom, Tangkawattana, S., Tangkawattana, P., Tesana, S., Boonmars, T., Suwannatrai, A., Uopsai, S., Sukon, P., and Sripa, B. 2016. Prevalence and risk factors for Opisthorchis viverrini infection among cats and dogs in six districts surrounding the Ubolrattana Dam, an endemic area for human opisthorchiasis in northeastern Thailand. Southeast Asian J Trop Med Public Health. 47(6): 1153-1159. 8 จุลสาร ศนู ยป์ ระสานงานโรคพยาธใิ บไม้ตบั และมะเรง็ ท่อนํ้าดี ปีท่ี 3 ฉบบั ท่ี 9 เดือน ตลุ าคม 2560 - กรกฎาคม 2561

ตายไดห้ รือไม่ ?นาํ้ ยาล้างจานทำ�ให้ตัวออ่ นพยาธิใบไม้ตบั ธดิ ารัตน์ บุญมาศ สุคนธ์ทพิ ย์ เขอื งเชียงขวาง เป็นที่ทราบกันดีว่าโรคพยาธิใบไม้ตับเป็นปัจจัย เปน็ ผลกอ็ าจจะพบสาเหตทุ แี่ ทจ้ รงิ โดยเรมิ่ ทก่ี ารเตรยี มอาหาร เส่ียงหลักท่ีส�ำคัญในการท�ำให้เกิดโรคมะเร็งท่อนํ้าดี ใน จากปลาซง่ึ ตอ้ งใชท้ งั้ เขยี ง ทงั้ มดี และภาชนะอน่ื ๆ ซงึ่ หากปลา ภาคตะวันออกเฉียงเหนือของประเทศไทยและประเทศ มีการปนเปื้อนของพยาธิจริง ก็อาจท�ำให้มีการปนเปื้อนของ เพื่อนบ้าน การติดพยาธิใบไม้ตับเกิดจากการบริโภคปลาวงศ์ ตวั อ่อนระยะติดต่อในอุปกรณ์เคร่อื งครวั โดยเฉพาะเขียงและ ตะเพียนที่ปรุงไม่สุกท่ีมีการปนเปื้อนตัวอ่อนพยาธิระยะติดต่อ หรือมีด และภาชนะต่างๆ ซ่ึงมีความเป็นไปได้สูงของการที่ เมตาเซอร์คาเรีย และพบข้อมูลคนไข้บางส่วนไม่มีประวัติของ ตวั ออ่ นพยาธใิ บไมต้ บั อาจตกคา้ งหลงเหลอื ทอ่ี ปุ กรณเ์ ครอื่ งครวั การบริโภคปลาปรุงไม่สุก ซึ่งนักวิจัยมักเข้าใจว่าอาจเพราะ แม้กระทั่งพื้นรอบๆ ของการประกอบอาหาร ก็เป็นไปได้ว่า การสอ่ื สารท่ีไมต่ รงกนั เช่น เคย หรอื ไมเ่ คยบริโภค ซึ่งเขา้ ใจ มโี อกาสทผี่ ทู้ ไี่ มเ่ คยบรโิ ภคปลาดบิ ตดิ เชอื้ พยาธใิ บไมต้ บั ได้ และ แตกต่างกันไปในแต่ละบุคคล “ไม่เคย” ในความหมายของ ค�ำถามที่หลายคนต้องสงสัยตามมาคือ “นํ้ายาล้างจานหรือ คนส่วนใหญ่ คือ นานๆ ครง้ั ครั้งหรือสองครัง้ ตอ่ ปี หรอื ไมใ่ ช่ สารซกั ฟอกฆา่ ตวั ออ่ นระยะตดิ ตอ่ ของพยาธใิ บไมต้ บั ไดม้ ย้ั ” การรับประทานเป็นปกติทุกวัน ซึ่งหากนักวิจัยได้รับค�ำตอบ อย่างไรก็ตามยังไม่พบรายงานการศึกษาเก่ียวกับประเด็นน้ี แบบนี้จะเป็นการส่ือความหมายของค�ำว่า “เคยแน่นอน” อย่างจริงจัง จากความสงสัยของทีมวิจัยในโครงการปลา ซ่ึงการติดพยาธิใบไม้ตับนั้นถึงเคยแค่ชิมคร้ังเดียวก็ติดพยาธิ ปลอดภัย : ปลาปลอดพยาธิ เช่นเดียวกบั ผูท้ ี่ตดิ พยาธใิ บไมต้ ับ ใบไม้ตับได้หากปลาเหล่าน้ันมีการปนเปื้อนตัวอ่อนพยาธิ แต่ไม่เคยมีประวัติของการรับประทานอาหารเส่ียงเลย ดังนั้น ใบไม้ตับ อย่างไรก็ตามบางส่วนท่ีไม่เคยเลยแม้แต่ชิม ซึ่งอาจ ทางทมี วจิ ัยไดท้ �ำใหศ้ กึ ษาเบอื้ งตน้ ของผลการใช้นา้ํ ยาล้างจาน มาจากหลายปัจจัยเช่น ไม่ชอบรับประทานปลา หรือ และนํ้ายาท�ำความสะอาดที่มีขายตามท้องตลาดในการฆ่า รับประทานอาหารเจ เป็นตน้ ตัวอ่อนระยะติดต่อพยาธิใบไม้ตับ ซ่ึงจากการศึกษาเบื้องต้น โดยการแช่ระยะติดต่อเมตาเซอร์คาเรียในนํ้ายาล้างจานหรือ จากการลงพน้ื ทส่ี ำ� รวจอยา่ งจรงิ จงั เพอื่ หาขอ้ เทจ็ จรงิ สารซักฟอกบางชนิดอย่างน้อยครึง่ ชั่วโมง พบวา่ น้าํ ยาลา้ งจาน ในหมู่บ้านแห่งหนึ่ง โดยการสอบถามประวัติส่วนตัวจากผู้ติด หรือสารซักฟอกบางชนิดไม่สามารถฆ่าตัวอ่อนระยะติดต่อ พยาธใิ บไมต้ บั และครอบครวั และเพอ่ื นบา้ น ในประเดน็ ดงั กลา่ ว ของพยาธิใบไม้ตับได้ในเวลาที่จ�ำกัด ดังภาพท่ี 1 ซึ่งก็มี ทำ� ใหท้ ราบวา่ มปี ระชาชนสว่ นหนง่ึ ทไ่ี มเ่ คยบรโิ ภคปลาดบิ หรอื ความเป็นไปได้ว่าหากใช้เวลานานข้ึนนํ้ายาล้างจานหรือสาร ปลาปรุงไม่สุกแต่มีรายงานและตรวจพบพยาธิใบไม้ตับจริง ซกั ฟอกอาจฆา่ พยาธติ วั ออ่ นระยะนไี้ ด้ ดงั นน้ั วธิ กี ารทป่ี ลอดภยั ไม่ได้มาจากการเขียนช่ือผิด หรือใช้อุจจาระคนอ่ืนแล้วน�ำมา ท่ีสุดในการก�ำจัดตัวอ่อนระยะติดต่อพยาธิใบไม้ตับท่ีดีที่สุด ตรวจ “ค�ำถามท่ีหลายๆคนสงสัยคือไม่รับประทานอาหาร คือการใช้น้ําร้อน โดยการล้างหรือแช่อุปกรณ์เคร่ืองครัวและ เสี่ยงแล้วติดพยาธิได้อย่างไร” หากเราลองคิดอย่างเป็นเหตุ พืน้ รอบๆ ท่ีประกอบอาหารด้วยนํา้ ร้อน จุลสาร ศูนย์ประสานงานโรคพยาธิใบไม้ตบั 9 และมะเรง็ ทอ่ นํา้ ดี ปที ี่ 3 ฉบบั ท่ี 9 เดอื น ตลุ าคม 2560 - กรกฎาคม 2561

ภาพที่ 1 การเปลย่ี นแปลงรปู รา่ งของตวั ออ่ นระยะ ตดิ ตอ่ ของพยาธใิ บไมต้ บั (OV metacercaria) แชก่ ับนํา้ ยาลา้ งจานและนํ้ายาท�ำความสะอาด ย่ีห้อต่างกัน ท่ีระยะเวลา 30 นาที A คือ กลุ่มควบคุมแช่ในน้ําเกลือเข้มข้น 0.85%, B คือ กลุ่มท่ีท�ำให้แห้ง, C คือกลุ่มท่ีแช่ใน ผงซกั ฟอกยหี่ อ้ โอโม, D คอื กลมุ่ ทแี่ ชใ่ นนํ้ายา ลา้ งจากยี่ห้อซนั ไลต,์ E คือ กลุ่มทแ่ี ช่ในน้ํายา ฆ่าเช้ือยี่ห้อเวอร์คอน และ F คือ กลุ่มที่แช่ ในนาํ้ ยาฆ่าเช้ือเดทตอล เอกสารอ้างอิง 1. Khueangchiangkhwang, Sukhonthip; Boonmars, Thidarut; Sripan, Panupan; Songsri, Jiraporn; Boueroy, Parichart; Aukkanimart, Ratchadawan; Sriraj, Pranee; Ratanasuwan, Panaratana; Chomphumee, Kanpicha; Laummaunwai, Porntip; Boonjaraspinyo, SirintipEffect of household cleaning solutions and disinfectants on the infectivity of Opisthor- chis viverrini metacercariae . Food Control. 89, 2018, 291-299 10 จุลสาร ศูนย์ประสานงานโรคพยาธิใบไม้ตับ และมะเร็งท่อน้ําดี ปีท่ี 3 ฉบบั ที่ 9 เดอื น ตลุ าคม 2560 - กรกฎาคม 2561

สรปุ ความก้าวหน้าผลการด�ำเนินงาน ตามบนั ทกึ ขอ้ ตกลงความรว่ มมือทางวิชาการ เพือ่ กำ� จดั ปัญหาโรคพยาธิใบไมต้ ับและมะเรง็ ทอ่ น้ำ� ดีในพน้ื ท่ีเสย่ี ง กระทรวงสาธารณสุขและกระทรวงศึกษาธกิ าร ผลการดำ� เนนิ งานตามบนั ทกึ ขอ้ ตกลงความรว่ มมอื ทางวชิ าการเมอ่ื วนั ที่ 8 มนี าคม 2560 เพอื่ ขบั เคลอ่ื นแผนยทุ ธศาสตร์ ทศวรรษก�ำจัดปัญหาพยาธิใบไม้ตับและมะเร็งท่อน�้ำดีตามมติคณะรัฐมนตรี ในการจัดการเรียนการสอนช่วงช้ันอนุบาลถึง มัธยมศึกษาตอนต้นในโรงเรยี น 459 แหง่ ในพ้นื ทเี่ สี่ยงสูง 29 จงั หวัด ตามประเดน็ ตอ่ ไปน้ี 1. ผลการจัดการเรียนการสอน เขต ระดบั ชน้ั เรียนทีจ่ ัดการสอน จ�ำนวน (แหง่ ) จำ� นวน (แห่ง) อนุบาล ประถม1-3 ประถม4-6 มัธยม1-3 (พ.ศ. 2560) (ขยาย พ.ศ. 2561) 1 7 26 8 1 42 103 6 13 13 13 6 13 59 7 66 66 117 7 117 64 8 47 479 479 59 491 43 9 363 363 363 23 363 136 10 163 257 257 18 688 100 1,714 505 รวม 659 1,204 1,237 114 2. ผลการสำ� รวจพฤตกิ รรมและอตั ราชกุ การตดิ พยาธิใบไมต้ บั ในกลมุ่ นกั เรยี นประถมศกึ ษาในโรงเรยี นนำ� รอ่ ง พน้ื ทเี่ สย่ี ง เขตสุขภาพท่ี 7 พบวา่ ความชกุ พยาธใิ บไม้ตบั ในนกั เรียนลดลงจากรอ้ ยละ 5.2 ในปี พ.ศ. 2559 เป็นรอ้ ยละ 0.8 ในพ.ศ. 2561 และมแี ผนด�ำเนนิ การภาพรวมระดับประเทศ ในปงี บประมาณ 2562 3. ผลการสำ� รวจความพึงพอใจ ครูผสู้ อนและนกั เรียนมีความพงึ พอใจมากตอ่ การจดั การเรยี นการสอน 4. สอื่ การสอน พฒั นารว่ มกนั โดยกระทรวงสาธารณสขุ และกระทรวงศกึ ษาธกิ ารในรปู แบบหนงั สอื อเิ ลคทรอนคิ สส์ ำ� หรบั การ ศึกษาตามหลักสูตรแกนกลาง การศึกษานอกโรงเรยี นและส่ือออนไลนเ์ พื่อประชาชนเข้าถึงไดง้ า่ ย จลุ สาร ศนู ย์ประสานงานโรคพยาธิใบไม้ตับ 11 และมะเรง็ ท่อน้าํ ดี ปที ่ี 3 ฉบบั ท่ี 9 เดือน ตุลาคม 2560 - กรกฎาคม 2561

ผลการดำ� เนนิ งาน โครงการก�ำจัดปญั หาโรคพยาธิใบไมต้ ับและมะเรง็ ท่อนำ�้ ดี ถวายเปน็ พระราชกุศลฯ ประเทศไทย ปี 2561 ณ 30 มถิ ุนายน 2561 มาตรการ ผลการด�ำเนินงาน เป้าหมาย การจัดการ ผลการด�ำเนินงานสร้างเสริมสุขภาพ ต�ำบลจดั การ สง่ิ แวดล้อม: สุขภาพ โดยการจดั การ เขต การกำ� จดั สงิ่ ปฏิกูล การจัดการเรียนการสอน แบบครบวงจร สุขาภิบาล สุขภาพ เป้าหมาย ออกขอ้ บญั ญัติ % การออก เปา้ หมาย ผลงาน ในพน้ื ที่ รวม 425 ต�ำบล สิ่งแวดล้อม 1 ข้อบญั ญตั ิ 217 152 ลดการปนเปอ้ื น 6 72 57 79.17 59 59 ในแหลง่ น�ำ้ / 7 55 55 100.00 146 146 หว่ งโซ่อาหาร 8 48 48 100.00 381 381 (ปลาปลอดพยาธ)ิ 9 82 82 100.00 136 136 68 68 100.00 10 100 100 100.00 100 100 รวม 425 410 96.47 1,039 974(93.74%) แหลง่ ข้อมูล: จากผูร้ ับผิดชอบระดบั เขต ณ 30 ม.ิ ย.61 การควบคุม มีการคดั กรองการติดพยาธิด้วยการตรวจอุจจาระในปชช. อายุ 15 ปขี ้นึ ไป ตรวจอจุ จาระ ปอ้ งกัน เป้ารวม ตรวจค้นหา พน้ื ท่ี เปา้ หมาย ตรวจ ติดเช้ือ OV 363,096 ราย การตดิ พยาธิ จำ� นวน % จ�ำนวน % เพ่อื นำ� สู่ การรกั ษา เขตสขุ ภาพที่1 41,821 31,214 74.64 3,227 10.34 เขตสุขภาพท6่ี 53,395 26,378 49.40 1,061 4.02 เขตสขุ ภาพท7่ี 41,630 15,289 36.73 1,130 7.39 เขตสุขภาพท่8ี 74,210 51,354 69.2 1,143 2.23 เขตสุขภาพท9่ี 61,540 39,016 63.40 2,298 5.89 เขตสุขภาพที่10 90,500 75,640 83.53 5,173 6.83 รวม 363,096 238,891 65.79 14,032 5.87 แหล่งขอ้ มูล: จากผรู้ ับผดิ ชอบระดับเขต ณ 30 มิ.ย.61 12 จลุ สาร ศูนย์ประสานงานโรคพยาธิใบไมต้ ับ และมะเร็งทอ่ นาํ้ ดี ปีท่ี 3 ฉบบั ท่ี 9 เดอื น ตลุ าคม 2560 - กรกฎาคม 2561

มาตรการ ผลการด�ำเนนิ งาน เปา้ หมาย การรักษา การตรวจคดั กรองกลุม่ เสี่ยงมะเรง็ ทอ่ น้ำ� ดี อายุ 40 ปขี น้ึ ไป ดว้ ยด้วยอลั ตรา้ ซาวด์ อลั ตรา้ ซาวด์ พยาบาล รวม 203,360 ตรวจคัดกรอง เป้าหมาย ผลงาน ร้อยละ ผดิ ปกติ สงสัย CT/ พบเป็น รกั ษา ราย กล่มุ เส่ียง CCA MRI มะเร็ง อายุ 40 ปีขนึ้ ไป ดว้ ยอลั ตร้าซาวด์ เขตสุขภาพที1่ 26,875 8,229 30.62 3,036 77 9 3 3 เขตสุขภาพที่6 4,365 4,533 100.00 2,344 12 0 0 0 เขตสขุ ภาพท่ี7 38,750 25,451 65.68 10,586 219 29 10 10 เขตสุขภาพท่ี8 56,250 30,539 54.29 13,730 177 27 17 13 เขตสุขภาพท9่ี 37,620 35,323 93.89 11,546 233 69 35 33 เขตสขุ ภาพที่10 39,500 17,845 45.18 9,184 97 1 0 0 รวม 203,360 121,920 59.95 50,426 815 135 65 59 แหลง่ ขอ้ มูล: https://cloud.cascap.in.th ขอ้ มูล ณ 30 มิ.ย.61 ผลการรักษา การรกั ษาโดยการผา่ ตัด ด้วยการผ่าตัด เขต รกั ษารวม รวมผ่าตัด ผา่ ตดั หาย ผ่าตดั ประคบั ประคอง 1 177 47 39 8 7 1,864 213 140 73 8 725 42 35 7 9 592 43 15 28 10 1,099 174 144 30 รวม 4,457 519 373 146 สำ� หรบั การรักษาแบบประคับประคองทง้ั สน้ิ 3,749 ราย คดิ เป็น 84.1 % ของผู้ปว่ ย ทัง้ หมด แหล่งข้อมลู : https://cloud.cascap.in.th ข้อมลู ณ 30 มิ.ย.61 การสื่อสาร 1. การจดั นทิ รรศการเพ่ือเผยแพร่ ความรู้ ข้อมลู ข่าวสารโรคพยาธใิ บไม้ตับ สาธารณะ / และมะเรง็ ทอ่ นำ้� ดี สนับสนนุ ประสาน 2. ใหส้ ขุ ศึกษาโรคพยาธใิ บไม้ตับและมะเรง็ ท่อน�ำ้ ดรี ายครวั เรือน การขบั เคลอื่ น 3. จลุ สารศนู ย์ประสานงานโรคพยาธิใบไมต้ ับและมะเร็งท่อนำ�้ ดี ปีที่ 3 ฉบับท่ี 9 โครงการ 4. สนบั สนุนสื่อการเรียนการสอน ภาพพลิก เพอื่ เผยแพรส่ ู่โรงเรยี นและรพ.สต. 5. รณรงค์เพอื่ สรา้ งกระแสในพืน้ ท่ี 6. สนบั สนุนการถ่ายทอดองค์ความรู้โรคพยาธิใบไมต้ บั และมะเรง็ ท่อน้ำ� ดี เพือ่ การ ปรับเปล่ยี นเปล่ยี นพฤตกิ รรมกลุ่มเสยี่ ง และอสม.และแกนน�ำ จลุ สาร ศูนย์ประสานงานโรคพยาธใิ บไม้ตบั 13 และมะเร็งทอ่ นํา้ ดี ปีท่ี 3 ฉบบั ท่ี 9 เดอื น ตลุ าคม 2560 - กรกฎาคม 2561

ภาพกิจกรรม การขบั เคลือ่ นยทุ ธศาสตร์ กำ� จัดพยาธิใบไมต้ บั และมะเรง็ ทอ่ นำ้� ดี นายแพทยโ์ อภาส การยก์ วนิ พงศ์ รองปลดั กระทรวงสาธารณสขุ เปน็ ประธานเปดิ การประชมุ คณะกรรมการขบั เคลอ่ื นยทุ ธศาสตร์ กำ� จดั พยาธใิ บไมต้ บั และมะเรง็ ทอ่ นำ้� ดี วนั ท่ี 11 พฤษภาคม 2561 ณ หอ้ งประชมุ ชยั นาทนเรนทร อาคาร 1 ชนั้ 2 สำ� นกั งานปลดั กระทรวง สาธารณสุข ขับเคลอ่ื นยทุ ธศาสตร์ด้านการปอ้ งกันควบคมุ โรคพยาธิใบไม้ตับและมะเรง็ ทอ่ นำ้� ดี ในปี 2561 นายแพทย์ธนรักษ์ ผลิพัฒน์ รองอธิบดีกรมควบคุมโรค เป็นประธานเปิดประชุมเชิงปฏิบัติการขับเคลื่อนยุทธศาสตร์ด้านการ ปอ้ งกนั ควบคมุ โรคพยาธใิ บไม้ตับและมะเรง็ ทอ่ น้�ำดี ในปี 2561 ในระหว่างวันท่ี 22 - 24 พฤศจกิ ายน 2560 ณ โรงแรมพูลแมนขอนแกน่ ราชา ออคดิ โดยส�ำนักโรคติดต่อท่ัวไป รว่ มกับภาคเี ครือขา่ ยท่ีเกีย่ วขอ้ งในระดับเขตและจงั หวดั ขบั เคลอ่ื นการจดั การเรียนการสอนโรคพยาธิใบไมต้ บั และมะเร็งท่อน�ำ้ ดี ปี 2561 สำ� นกั งานป้องกันควบคุมโรคที่ 7 จงั หวดั ขอนแก่น รว่ มกบั เครือขา่ ยทางด้านการศกึ ษา และ สำ� นกั งานสาธารสุขจงั หวัดใน พื้นท่ีเขตสขุ ภาพท่ี 7 ไดจ้ ัดประชมุ เชิงปฏบิ ตั ิการขับเคลอ่ื นการจดั การเรียนการสอนโรคพยาธิใบไม้ตบั และมะเรง็ ท่อน้ำ� ดี ในพ้นื ที่เสยี่ ง เขตสุขภาพที่ 7 ในวันที่ 8 มกราคม 2561 ณ โรงแรมโฆษะ จังหวัดขอนแกน่ และใหก้ ารสนับสนนุ ทีมวทิ ยากร ในการขบั เคลอื่ นการ จัดการเรียนการสอนโรคพยาธิใบไมต้ ับและมะเร็งท่อน้�ำดี ร่วมกับส�ำนกั งานสาธารณสขุ จงั หวัดเครือขา่ ย จงั หวัดหนองคาย จงั หวัดนา่ น จงั หวัดนครพนม และจงั หวดั บึงกาฬ 14 จลุ สาร ศูนย์ประสานงานโรคพยาธใิ บไมต้ ับ และมะเร็งท่อน้าํ ดี ปที ี่ 3 ฉบบั ท่ี 9 เดอื น ตุลาคม 2560 - กรกฎาคม 2561

ภาพกจิ กรรม ขับเคล่ือนการบงั คบั ใชข้ อ้ บงั คบั ในการจดั การสงิ่ ปฏิกลู และส่งิ แวดลอ้ ม พืน้ ที่เขตสุขภาพที่ 9 นายแพทย์ธีรวัฒน์ วลัยเสถียร ผู้อ�ำนวยการส�ำนักงานป้องกันโรคที่ 9 จังหวัดนครราชสีมา เป็นประธานเปิดการประชุม เชงิ ปฏบิ ัติการขับเคล่อื นการบังคบั ใชข้ ้อบงั คับในการจัดการส่งิ ปฏกิ ลู และสงิ่ แวดลอ้ ม ในพ้ืนทเี่ ขตสขุ ภาพที่ 9 ในวันท่ี 27 ธันวาคม 2560 โดยทีมวิทยากรจากศูนย์อนามัยท่ี 9 นครราชสีมา โรงแรมโคราชโฮเต็ล จังหวัดนครราชสีมา ผู้เข้าร่วมประชุม ประกอบด้วย องคก์ รปกครองสว่ นทอ้ งถนิ่ ก�ำนนั ผใู้ หญบ่ า้ น และผ้รู บั ผดิ ชอบงานโครงการก�ำจดั ปัญหาโรคพยาธิใบไมต้ ับและมะเรง็ ท่อน้ำ� ดี ตดิ ตามประเมนิ ผลการดำ� เนนิ งานแก้ไขปัญหาโรคพยาธิใบไมต้ ับและมะเรง็ ทอ่ น�้ำดี ในพ้นื ที่เขตสขุ ภาพที่ 7 ส�ำนักงานป้องกันควบคุมโรคที่7 จังหวัดขอนแก่น ร่วมกับ ผู้รับผิดชอบงานโครงการแก้ไขปัญหาโรคพยาธิใบไม้ตับและมะเร็ง ท่อน้�ำดี ถวายเป็นพระราชกุศลฯ ระดับจังหวัดในพื้นที่เขตสุขภาพท่ี 7 ออกติดตามประเมินผล และให้การสนับสนุนฯการด�ำเนินงาน โครงการแกไ้ ขปญั หาโรคพยาธใิ บไมต้ บั และมะเรง็ ทอ่ นำ้� ดี ในพน้ื ทเี่ สยี่ ง จงั หวดั มหาสารคาม จงั หวดั รอ้ ยเอด็ จงั หวดั ขอนแกน่ และจงั หวดั กาฬสินธุ์ ในระหวา่ งเดอื นกันยายน - พฤศจิกายน 2560 แลกเปลย่ี นเรียนรกู้ ารดำ� เนินงานกำ� จัดปัญหาโรคพยาธิใบไมต้ ับและมะเรง็ ทอ่ น้�ำดี ในพ้นื ทเี่ สย่ี ง เขตสุขภาพท่ี 7 นายแพทย์ธีรวัฒน์ วลัยเสถียร ผู้อ�ำนวยส�ำนักงานป้องกันควบคุมโรคท่ี7 จังหวัดขอนแก่น เป็นประธานเปิดการประชุม ร่วมแลกเปลี่ยนเรียนรู้การด�ำเนินงานการก�ำจัดปัญหาโรคพยาธิใบไม้ตับและมะเร็งท่อน้�ำดี ในพื้นท่ีเสี่ยง เขตสุขภาพท่ี 7 ในวันท่ี 22 มถิ ุนายน 2561 ณ ห้องประชมุ โรงแรมอวานี ขอนแกน่ โฮเทล แอนด์ คอนเวนชัน่ เซ็นเตอร์ เป้าหมาย 220 คน ประกอบดว้ ย ผู้รบั ผิดชอบงาน ระดบั จังหวดั อำ� เภอ ตำ� บล บคุ ลากรทางการศึกษา และองคก์ รปกครองส่วนท้องถิน่ จลุ สาร ศนู ยป์ ระสานงานโรคพยาธใิ บไม้ตบั 15 และมะเร็งทอ่ น้ําดี ปที ี่ 3 ฉบับที่ 9 เดอื น ตลุ าคม 2560 - กรกฎาคม 2561

ภาพกจิ กรรม แลกเปล่ียนเรียนรูก้ ารด�ำเนินงานแก้ไขปญั หาโรคพยาธิใบไมต้ บั และมะเร็งทอ่ นำ้� ดี ในพน้ื ทเ่ี ส่ยี ง เขตสขุ ภาพที่ 8 ส�ำนักงานป้องกันควบคุมโรคที่ 8 จังหวัดอุดรธานี ได้จัดประชุมแลกเปล่ียนเรียนรู้การด�ำเนินงานการแก้ไขปัญหาโรคพยาธิ ใบไม้ตบั และมะเรง็ ทอ่ น้�ำดีในพน้ื ท่เี ส่ียง เขตสขุ ภาพท่ี 8 ระหวา่ งวนั ที่ 25 – 26 ธันวาคม 2560 ณ ห้องประชุมโรงแรมประจักษ์ตรา อ�ำเภอเมือง จังหวัดอุดรธานี โดยกลุ่มเป้าหมาย ประกอบด้วย เจ้าหน้าที่ทางสาธารณสุขที่รับผิดชอบงานโรคพยาธิใบไม้ตับและมะเร็ง ทอ่ นำ้� ดี ระดับจงั หวัด อำ� เภอ ต�ำบล บุคลากรทางการศึกษา และ องคก์ รปกครองสว่ นทอ้ งถิน่ ในพ้ืนทีเ่ ขตสขุ ภาพที่ 8 พัฒนาศกั ยภาพและปรบั เปลี่ยนพฤติกรรม แกน่ ผนู้ �ำชมุ ชน และอสม.ในพน้ื ที่จงั หวัดขอนแก่น ส�ำนกั งานปอ้ งกันควบคมุ โรคท่ี 7 จังหวดั ขอนแกน่ รว่ มกับ องคก์ ารบริหารสว่ นจงั หวดั ขอนแกน่ จัดโครงการอบรมพฒั านา ศกั ยภาพในการป้องกันควบคุม โรคพยาธิใบไม้ตับและมะเรง็ ท่อนำ�้ ดี ให้กบั แกนน�ำประชาชนและอสม. ในพื้นท่ีจังหวัดขอนแก่น จำ� นวน 10 ร่นุ ๆละ 200 คน ไดแ้ ก่ อ.สชี มพู อ. บ้านฝาง อ.โคกโพธิ์ชยั อ.มัญจาครี ี อ. กระนวน อ.หนองเรือ อ.ภเู วยี ง อ.แวงนอ้ ย อ.ชนบท อ.อบุ ลรตั น์ ในระหวา่ งวนั ที่ 22 -26 มกราคม 2561 และ วันที่ 17 – 21 เมษายน 2561 พัฒนาศกั ยภาพจุลทศั นากร การตรวจวินิจฉัยโรคหนอนพยาธิ เขตสขุ ภาพที่ 8 ส�ำนักงานป้องกันควบคุมโรคท่ี 8 จังหวัดอุดรธานี จัดอบรมพัฒนาศักยภาพพนักงานจุลทัศนากรในการตรวจหาหนอนพยาธิ ในระหว่างวันท่ี 6 – 8 ธนั วาคม 2560 ณ ห้องประชุมราชพฤกษ์ สำ� นักงานป้องกันควบคมุ โรคที่ 7 จังหวัดขอนแกน่ และห้องปฏิบัตกิ าร วทิ ยาลยั สาธารณสขุ สริ นิ ธรขอนแก่น จงั หวัดขอนแกน่ โดยผเู้ ขา้ ร่วมอบรม ไดแ้ กผ่ รู้ ับผิดชอบงานโครงการกำ� จดั โรคพยาธใิ บไม้ตับและ มะเรง็ ทอ่ น้�ำดี ในระดบั จังหวัด ระดับอำ� เภอ ระดับตำ� บล ในพ้นื ทเ่ี ส่ยี ง เขตสุขภาพท่ี 8 16 จุลสาร ศนู ยป์ ระสานงานโรคพยาธิใบไม้ตับ และมะเรง็ ท่อนํ้าดี ปที ่ี 3 ฉบบั ที่ 9 เดือน ตุลาคม 2560 - กรกฎาคม 2561

ภาพกิจกรรม พัฒนาศกั ยภาพจลุ ทศั นากร พัฒนาทกั ษะการตรวจวนิ ิจฉัย เขตสขุ ภาพที่ 1 ส�ำนักงานป้องกันควบคุมโรคท่ี 1 จังหวัดเชียงใหม่ ได้จัดอบรมเชิงปฏิบัติการจุลทัศนากร เพ่ือฟื้นฟูวิชาการพัฒนาทักษะ การตรวจวนิ จิ ฉยั และประเมนิ ความรนุ แรงโรคหนอนพยาธใิ นพน้ื ทโ่ี ครงการพระราชดำ� รฯิ ใหก้ บั ผรู้ บั ผดิ ชอบงานควบคมุ โรคหนอนพยาธิ ระดบั เขต จังหวัด อ�ำเภอ ตำ� บล ในระหวา่ งวนั ท่ี 15 – 17 พฤษภาคม 2561 ณ โรงแรมธารนิ ทร์ อ�ำเภอเมอื ง จังหวดั เชียงใหม่ สนบั สนนุ การตรวจคดั กรองโรคพยาธิใบไม้ตับ ในพนื้ ทีเ่ สี่ยง เขตสุขภาพที่ 7 ในปี 2561 สำ� นักงานป้องกันควบคมุ โรคท่ี 7 จังหวัดขอนแก่น ได้สนบั สนุนการดำ� เนินงานแก้ไขปัญหาโรคพยาธิใบไม้ตบั และมะเรง็ ทอ่ น้�ำดี ถวายเป็นพระราชกุศลฯ พื้นท่ีเสี่ยงเขตสุขภาพท่ี 7 ในจังหวัดมหาสารคาม จังหวัดร้อยเอ็ด จังหวัดขอนแก่น และจังหวัดกาฬสินธุ์ โดยการตรวจคัดกรองพยาธิใบไม้ตับและมะเร็งท่อน้�ำดี และให้การบ�ำบัดรักษาผู้ติดพยาธิใบไม้ตับทุกราย ในช่วงเดือนกุมภาพันธ์ – พฤษภาคม 2561 วาระแหง่ ชาตขิ จัดปญั หาพยาธิใบไม้ตับและมะเรง็ ทอ่ น�้ำดกี บั มลู นธิ ิมะเรง็ สญั จร คร้งั ท่ี 68 โครงการแก้ไขปัญหาโรคพยาธใิ บไมต้ ับและมะเรง็ ท่อนำ้� ดี ภาคตะวนั ออกเฉยี งเหนอื (CASCAP) ร่วมกับ สถาบนั มะเร็ง และ ทีมโรงพยาบาลเชียงรายประชานุเคราะห์ ออกตรวจคัดกรองมะเร็งท่อน�้ำดี และผ่าตัดผู้ป่วยมะเร็งท่อน้�ำดี ในกิจกรรมวาระแห่งชาติ ขจัดปญั หาพยาธใิ บไมต้ ับและมะเร็งทอ่ น�้ำดีกับมูลนิธิมะเร็งสญั จร คร้ังที่ 68 เมอื่ วันที่ 20 – 22 ธันวาคม 2560 ณ โรงเรียนเชยี งของ วทิ ยาคม อาํ เภอเชยี งของ เชยี งราย จุลสาร ศูนยป์ ระสานงานโรคพยาธิใบไมต้ ับ 17 และมะเร็งท่อนาํ้ ดี ปีท่ี 3 ฉบบั ท่ี 9 เดอื น ตลุ าคม 2560 - กรกฎาคม 2561

ภาพกิจกรรม โครงการรณรงคค์ ดั กรองตรวจมะเร็งท่อน�ำ้ ดีดว้ ยอัลตร้าซาวด์ เขตสขุ ภาพท่ี 9 สำ� นกั งานสาธารณสุขจงั หวดั นครราชสมี า รว่ มกบั สำ� นักงานสาธารณสุขอ�ำเภอเมอื ง โรงพยาบาลสง่ เสริมสขุ ภาพขนาย และ องคก์ ารบรหิ ารสว่ นตำ� บลขนาย ไดจ้ ดั โครงการรณรงคค์ ดั กรองตรวจมะเรง็ ทอ่ นำ้� ดดี ว้ ยอลั ตรา้ ซาวด์ ในระหวา่ งวนั ท่ี 17 - 18 พฤษภาคม 2561 ณ โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพต�ำบลขนาย อ�ำเภอเมือง จังหวัดนครราชสีมา โดยได้รับการสนับสนุนทีมแพทย์ตรวจจาก โรงพยาบาลลำ� ทะเมนชยั และโรงพยาบาลหนองบญุ มาก เปา้ หมายทงั้ หมด 400 ราย ไดร้ บั การสนบั สนนุ งบประมาณจากองคก์ ารบรหิ าร สว่ นตำ� บลขนาย โครงการรณรงค์ “คนธาตุนอ้ ย ปลอดพยาธิใบไม้ตบั ” เขตสุขภาพท่ี 1 นายแพทย์ดนยั เจยี รกลู ผอู้ ำ� นวยการส�ำนักงานปอ้ งกนั ควบคมุ โรคท่ี 10 จงั หวัดอบุ ลราชธานี และ ดร.มนัสนันท์ ลมิ ปวิทยากุล อดตี ผู้ทรงคุณวุฒกิ รมควบคมุ โรค รว่ มเปิดรณรงค์ “คนธาตนุ ้อย ปลอดพยาธิใบไม้ตบั ” ในวันท่ี 23 เมษายน 2561 ซ่ึงเป็นพ้นื ท่เี สี่ยง ด�ำเนินการกำ� จดั ปัญหาพยาธใิ บไม้ตับและมะเร็งท่อน้ำ� ดี ปี 2561 โดยผเู้ ขา้ ร่วมรณรงค์ประกอบด้วย กลุ่มนกั เรียน/เยาวชน ประชาชน อาสาสมคั ร ผนู้ ำ� ทอ้ งถนิ่ ฯ และผู้รับผิดชอบงานฯ ระดบั เขต จังหวดั อ�ำเภอ ตำ� บลธาตนุ อ้ ย อำ� เภอเขือ่ งใน จงั หวดั อุบลราชธานี มหกรรมรณรงคแ์ ละขบั เคล่ือนยทุ ธศาสตรพ์ ัฒนาคุณภาพชีวิต ไทยนิยม ยั่งยืน 4.0 สำ� นกั งานปอ้ งกนั ควบคมุ โรคที่ 10 จงั หวดั อบุ ลราชธานี รว่ มรณรงคม์ หกรรมสขุ ภาพและขบั เคลอ่ื นยทุ ธศาสตรพ์ ฒั นาคณุ ภาพชวี ติ ไทยนิยม ย่งั ยนื 4.0 ในวนั ท่ี 20 มนี าคม 2561 ณ ตำ� บลมว่ งสามสบิ อำ� เภอมว่ งสามสบิ จังหวดั อบุ ลราชธานี ซ่งึ มี กจิ กรรมจดั นทิ รรศการ ให้ความรู้ความเข้าใจในการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมของประชาชน และการตรวจคัดกรองโรคพยาธิใบไม้ตับ และตรวจอุลตร้าชาวด์ คดั กรองมะเรง็ ทอ่ นำ้� ดี ประชาชนกลุ่มเสีย่ ง 18 จลุ สาร ศูนยป์ ระสานงานโรคพยาธใิ บไมต้ ับ และมะเรง็ ทอ่ นา้ํ ดี ปที ่ี 3 ฉบบั ท่ี 9 เดือน ตุลาคม 2560 - กรกฎาคม 2561

ภาพกิจกรรม มหกรรมรณรงค์ “โครงการก�ำจัดปัญหาโรคพยาธิใบไม้ตบั และมะเรง็ ท่อน้�ำดี ปี 2561” นายแพทย์ประภาส วีระพล นายแพทย์สาธารณสุขจังหวัดอ�ำนาจเจริญ เป็นประธานเปิดการจัดมหกรรมรณรงค์ “โครงการ กำ� จัดปญั หาโรคพยาธใิ บไมต้ ับและมะเรง็ ท่อนำ้� ดี จังหวดั อำ� นาจเจริญ ปี 2561” โดยกิจกรรมให้ความรูค้ วามเขา้ ใจในการปรบั เปลี่ยน พฤตกิ รรมของประชาชน การตรวจคดั กรองพยาธิ และตรวจอลั ตราซาวน์ กลมุ่ เสยี่ งโรคพยาธใิ บไมต้ บั และมะเรง็ ทอ่ นำ้� ดี ผเู้ ขา้ รว่ มประชมุ ประกอบดว้ ย องคก์ รปกครองสว่ นทอ้ งถิน่ ก�ำนัน ผูใ้ หญ่บา้ น อสม. จิตอาสาประชาชน และผ้รู บั ผิดชอบงานฯ ระดับเขต จังหวดั อ�ำเภอ ตำ� บลนาผอื อ�ำเภอเมอื ง จงั หวัดอำ� นาจเจรญิ มหกรรมรณรงค์ “โครงการก�ำจัดปญั หาโรคพยาธิใบไมต้ ับและมะเร็งทอ่ นำ้� ดี” ส�ำนกั งานปอ้ งกันควบคุมโรคท่ี 1 จังหวดั เชียงใหม่ รว่ มรณรงคม์ หกรรม “โครงการก�ำจดั ปญั หาโรคพยาธใิ บไม้ตับและมะเร็ง ทอ่ น้�ำดี อ�ำเภอแมส่ ะเรยี ง จงั หวดั แม่ฮ่องสอน ปี 2561” โดยกิจกรรมใหค้ วามรู้ความเข้าใจในการปรับเปลี่ยนพฤตกิ รรมแกป่ ระชาชน อสม. ผู้นำ� ชุมชน และการประกวดสม้ ตำ� ปลารา้ สุก ในวันที่ 4 พฤษภาคม 2561 โครงการรณรงคก์ �ำจดั ปญั หาโรคพยาธิใบไมต้ ับและมะเร็งทอ่ น้ำ� ดี เขตสุขภาพท่ี 6 ส�ำนักงานป้องกันควบคุมโรคท่ี 6 จังหวัดชลบุรี ร่วมโครงการรณรงค์ก�ำจัดปัญหาโรคพยาธิใบไม้ตับและมะเร็งท่อน�้ำดี “วาระแห่งชาติขจัดโรคพยาธิใบไม้ตับต้านภัยมะเร็งท่อน้�ำดี อ�ำเภอวัฒนานคร จังหวัดสระแก้ว ปี 2561” โดยพัฒนาศักยภาพ พนกั งานจลุ ทศั นากรในการตรวจหาหนอนพยาธแิ ละความรโู้ รคพยาธใิ บไมต้ บั และมะเรง็ ทอ่ นำ้� ดี ใหก้ บั ผรู้ บั ผดิ ชอบงานฯ อำ� เภอวฒั นานคร จงั หวดั สระแก้ว ในวันที่ 22 กมุ ภาพนั ธ์ 2561 จุลสาร ศูนยป์ ระสานงานโรคพยาธิใบไม้ตบั 19 และมะเร็งท่อนา้ํ ดี ปที ี่ 3 ฉบบั ท่ี 9 เดอื น ตลุ าคม 2560 - กรกฎาคม 2561