แผนที่ 19 การประสานประโยชน์ฯ

ประวตั ิศาสตร์สากล ม. 4–6 หน่วยการเรียนรู้ที่ 7 ความขดั แย้ง และการประสานประโยชน์ ระหว่างประเทศ แผนการจดั การเรียนรู้ที่ 19 การประสานประโยชน์ระหว่างประเทศ เวลา 3 ชั่วโมง 740

นักเรียนคดิ ว่าเหตุการณ์ในภาพนีเ้ กดิ ขึน้ มาจากอะไร ๏ เหตุการณ์ในภาพน้ีเป็นสภาพของเมืองฮิโระชิมะที่ถกู ทิ้งระเบิดปรมาณู เม่ือ วนั ที่ 9 สิงหาคม ค.ศ. 1945 โดยเหตุการณ์น้ีเกิดข้ึนเนื่องมาจากสงครามโลก คร้ังท่ี 2 ที่เป็นความขดั แยง้ ระหวา่ งประเทศต่าง ๆ ในโลก นามาซ่ึงความ เสียหายท้งั ชีวติ และทรัพยส์ ินเป็นจานวนมหาศาล 741

2. การประสานประโยชน์ 742

การประสานประโยชน์ การประสานประโยชน์ หมายถึง การร่วมมือกนั เพ่ือรักษาและปกป้ อง ผลประโยชน์ของตน และเป็นการระงบั กรณีความขดั แยง้ ท่ีมาจากการแข่งขนั ทางการเมืองและเศรษฐกิจระหวา่ งประเทศ การประสานประโยชน์มีความสาคญั ท้งั ดา้ นการเมือง การทหาร การคา้ และการทูต สังคมโลกจาเป็ นตอ้ งสนับสนุนและปรับปรุงวิธีการประสาน ประโยชน์ระหวา่ งประเทศใหม้ ากยง่ิ ข้ึน 743

การประสานประโยชน์ การประสานประโยชน์ระหวา่ งประเทศต่าง ๆ ในโลก ท่ีสาคญั เช่น องคก์ ารสนั นิบาตชาติ (League of Nations) องคก์ ารสหประชาชาติ (United Nations) องคก์ ารสนธิสัญญาแอตแลนติกเหนือหรือนาโต (North Atlantic Treaty Organization–NATO) องคก์ ารสนธิสัญญาวอร์ซอ(WarsawTreatyOrganization)หรือกติกาสัญญาวอร์ซอ(WarsawPact) องคก์ ารการคา้ โลก (World Trade Organization–WTO) องคก์ ารประเทศผสู้ ่งออกน้ามนั หรือโอเปก (Organization of Petroleum Exporting Countries– OPEC) สหภาพยโุ รปหรืออียู (European Union–EU) สมาคมการคา้ เสรีแห่งยโุ รปหรืออาฟตา (European Free Trade Association–EFTA) เขตการคา้ เสรีอเมริกาเหนือหรือนาฟตา (North American Free Trade Area–NAFTA) เขตการคา้ เสรี (Free Trade Area–FTA) หรือขอ้ ตกลงเขตการคา้ เสรี (Free Trade Agreement–FTA) 744

จุดอ่อนขององคก์ ารสันนิบาตชาติ 2. งานท่ีไม่ประสบผลสาเร็จ เช่น ผลงาน 1. ประเทศมหาอานาจไม่ไดเ้ ป็น การระงบั เหตุรุนแรงที่เกาะคอร์ฟู/ 1. ประสบความสาเร็จในการยุติ ญี่ป่ ุนรุ กรานแคว้นแมนจูเรี ย/ สมาชิก คือ สหรัฐอเมริกา สหภาพ สงครามอะบิสซิ เนีย/เยอรมนี คว า ม ขัด แ ย ้งก ร ณี ห มู่ เ ก า ะ อ า ลัน ด์ โซเวียต เยอรมนี ญี่ป่ ุน อิตาลี ละเมิดสนธิสญั ญาแวร์ซาย โดยได้มอบหมู่เกาะอาลันด์ให้อยู่ ภายใตอ้ านาจอธิปไตยของฟิ นแลนด์ 2. ประเทศมหาอานาจโจมตี ประเทศอ่ืนเสียเอง ก่อต้งั จากการเสนอของ ประธานาธิบดี องค์การสันนิบาตชาติ การดาเนินงาน วดู โรว์ วลิ สนั (Woodrow Wilson) (League of Nations) ประกอบดว้ ย 5 องคก์ ร คือ 1. สมชั ชา ส ม า ชิ ก คื อ ป ร ะ เ ท ศ ที่ ช น ะ มีวตั ถุประสงคส์ าคญั คือ เพ่ือดารง 2. คณะมนตรี สงครามโลกคร้ังที่ 1 แต่ประเทศ สันติภาพและป้ องกนั สงครามใน 3. สานกั งานเลขาธิการ ท่ีแพส้ งครามกส็ ามารถเป็นสมาชิก อนาคต 4. คณะกรรมาธิการ ได้ โดยตอ้ งปฏิบตั ิตามสนธิสัญญา 5. ศาลยตุ ิธรรม สนั ติภาพใหเ้ รียบร้อยเสียก่อน ระหวา่ งประเทศ 745

เกิดจากกฎบัตรแอตแลนติก สมาชิกภาพ วตั ถุประสงค์ (Atlantic Charter) โดย 1. สมาชิกด้ังเดิม – รัฐท่ีเขา้ ร่วมประชุม ประธานาธิบดีสหรัฐอเมริกา องคก์ ารสหประชาชาติ และร่วมกนั ลงนาม 1. รักษาสันติภาพความมน่ั คงของโลก แฟรงกลิน ดี. รูสเวลต์ และ ในกฎบตั รสหประชาชาติ เม่ือ ค.ศ. 1945 2. เสริ มสร้างความร่ วมมือระหว่าง นายกรัฐมนตรีองั กฤษเซอร์ วินสตนั เชอร์ชิลล์ 2. สมาชิกที่สมัครเข้าภายหลงั – ประเทศที่ ปร ะ เ ท ศ เ พ่ื อ แ ก้ปั ญ ห า ด้า น สัง ค ม มีคุณสมบตั ิตามที่ไดก้ าหนดไวใ้ นกฎบตั ร เศรษฐกิจ วฒั นธรรม และสิทธิทางดา้ น สหประชาชาติ และสมคั รเขา้ เป็ นสมาชิก ในภายหลงั มนุษยชน 3. เป็ นศูนย์กลางพฒั นาความสัมพนั ธ์ การดาเนินงานมีหน่วยงาน องค์การสหประชาชาติ อันดีและประสานงานกันระหว่าง 6 องค์กร คือ (United Nations) ประเทศสมาชิก เพื่อให้ดาเนินงานบรรลุ 1. สมชั ชาใหญ่ ตามเป้ าหมาย 2. คณะมนตรีความมนั่ คง ผลการปฏบิ ัตงิ าน 1. ด้านความขัดแย้ง – แกป้ ัญหาความขดั แยง้ เรื่องเช้ือชาติ ลทั ธิการเมือง หรือ ดินแดน 2. ด้านการลดอาวุธ – มีการเจรจาเพ่ือลดและควบคุมการใชอ้ าวุธ 3. คณะมนตรีเศรษฐกิจและสงั คม 3.ด้านเศรษฐกิจและสังคม – สนบั สนุนท้งั ดา้ นเงินทุนและบุคลากรแก่ประเทศ กาลงั พฒั นา 4. ด้านสิทธิมนุษยชน – ต่อสู้และรักษาไวซ้ ่ึงสิทธิและอิสรภาพ 4. คณะมนตรีภาวะทรัสตี ข้นั พ้ืนฐานของมนุษย์ 5. ด้านกฎหมาย – จดั ทาร่างกฎหมายเพ่ือรักษา 5. ศาลยตุ ิธรรมระหวา่ งประเทศ ความยตุ ิธรรม ความเขา้ ใจอนั ดี และผลประโยชน์ของชาติ 6. ด้านความเป็ น 6. สานกั เลขาธิการ เอกราชของประเทศ – ดาเนินการใหอ้ ิสรภาพแก่ประเทศต่าง ๆ 746

องค์การสนธิสัญญาแอตแลนติกเหนือหรือนาโต เป็ นสนธิสัญญาทางทหารของ ใจความสาคญั คือ ถา้ เกิดการโจมตี สนธิสญั ญาน้ี ค่ายตะวนั ตก กนั ข้ึน ประเทศสมาชิกอ่ืนจะตอ้ ง ลงนามเม่ือวนั ท่ี เขา้ ช่วยเหลือประเทศท่ีถูกรุกราน หรือค่ายเสรีประชาธิปไตย 4 เมษายน ค.ศ. 1949 โดยสามารถใชก้ าลงั ได้ มีฐานมาจากสนธิสัญญา ดนั เคิร์กและบรัสเซลส์ที่เป็น องคก์ ารนาโตจดั เป็น มีผลบงั คบั ใช้ ความร่วมมือระหวา่ งฝร่ังเศส ความร่วมมือทางการทหาร เมื่อวนั ที่ 24 สิงหาคม ค.ศ. 1949 และสหราชอาณาจกั ร มีจุดมุ่งหมายเพ่ือป้ องกนั ตวั เอง ปัจจุบนั มีสมาชิกท้งั หมด 26 ต่อมามีเบลเยยี มเขา้ ร่วมดว้ ย จากการรุกรานของสหภาพโซเวยี ต ประเทศ และสกดั ก้นั การขยายตวั ของ 747 คอมมิวนิสตเ์ ขา้ สู่ยโุ รปตะวนั ตก

องค์การสนธิสัญญาวอร์ซอ (Warsaw Treaty Organization)  เป็ นองคก์ ารความร่วมมือทางการทหารของค่ายคอมมิวนิสต์ ซ่ึงอยใู่ นภูมิภาคยโุ รป ตะวนั ออกโดยมีสหภาพโซเวียตเป็นผนู้ า  ขอ้ ตกลงสาคญั ของสนธิสัญญาฉบบั น้ี คือ เพ่ือเป็ นการป้ องกนั ร่วมกนั และประเทศ ภาคีสมาชิกทุกประเทศต่างยินยอมให้กองทัพของสหภาพโซเวียตเข้าไปต้ังใน ประเทศของตน  สนธิสัญญาน้ีเป็ นขอ้ ผกู พนั ทางดา้ นการต่างประเทศ และถือเป็ นปฏิกิริยาของกลุ่ม ประเทศคอมมิวนิสตท์ ่ีแสดงการตอบโตก้ ลุ่มประเทศเสรีประชาธิปไตย  ผลกระทบท่ีตามมา คือ ประเทศยุโรปตะวนั ออกตอ้ งตกอยู่ภายใตอ้ ิทธิพลของ สหภาพโซเวยี ต ท้งั น้ีเพราะมีกองทพั ของสหภาพโซเวียตอยใู่ นประเทศของตน  กติกาสัญญาวอร์ซอวย์ ตุ ิลงเมื่อสหภาพโซเวยี ตไดล้ ม่ สลาย เมื่อปลาย ค.ศ. 1991 748

องค์การการค้าโลก (World Trade Organization–WTO) เป็ นองค์การที่เกิดข้ึนมาจากการเจรจาทางการคา้ รอบอุรุกวยั ของประเทศ สมาชิกแกตต์ เพื่อเจรจาลดอตั ราภาษีศุลกากรระหว่างประเทศ และเจรจาเก่ียวกบั มาตรการด้านการคา้ โดยท่ีประชุมกาหนดให้มีการต้ังองค์การการคา้ โลกข้ึนมา มีฐานะเป็นองคก์ ารระหวา่ งประเทศ ปัจจุบนั มีสมาชิก 148 ประเทศ มีสานกั งานใหญ่ อยทู่ ี่กรุงเจนีวา ประเทศสวติ เซอร์แลนด์ ประเทศไทยเขา้ ร่วมเป็ นสมาชิกองคก์ ารการคา้ โลกเมื่อวนั ที่ 20 พฤศจิกายน ค.ศ. 1982 โดยผลประโยชนท์ ี่ไทยไดร้ ับจากการเป็นสมาชิก คือ 1. มีหลกั ประกนั ทางการคา้ ระหวา่ งประเทศ 2. ไดร้ ับผลประโยชน์ตามสิทธิและสิทธิพเิ ศษ 3. ไดข้ ยายการคา้ 4. ไดร้ ับความช่วยเหลือทางวชิ าการ 5. มีเวทีสาหรับร้องเรียน 749

เรื่องน่ารู้ ภาษศี ุลกากร ภาษีศุลกากรเป็ นภาษีที่จดั เกบ็ จากสินคา้ ท่ีผา่ นเขา้ ออกระหวา่ งประเทศ เป็ นภาษีสินคา้ ท่ีเรียกว่า กาแพงภาษี หรือ Tariff Barrier คือ ภาษีที่ไม่เกิด จากการมีรายไดเ้ พ่ิมข้ึน แต่เป็ นภาษีที่สกดั ก้ันการไหลบ่าของสินคา้ จาก ต่างประเทศท่ีจะเขา้ มาภายในประเทศ ภาษีศุลกากรของสินคา้ แต่ละประเภท จะมีอตั ราไม่เท่ากนั สินคา้ ใดที่สามารถผลิตภายในประเทศได้ อตั ราภาษี ขาเขา้ ของสินคา้ ประเภทน้นั จะสูง เพราะไม่ตอ้ งการใหใ้ ครนาสินคา้ ประเภท น้นั มาขายแข่งกบั สินคา้ ภายในประเทศ 750

องค์การประเทศผู้ส่งออกนา้ มนั หรือโอเปก (Organization of Petroleum Exporting Countries–OPEC)  เป็ นองคก์ ารระหวา่ งประเทศที่จดั ต้งั ข้ึนเพ่ือความร่วมมือดา้ นนโยบายน้ามนั และ ช่วยเหลือดา้ นเศรษฐกิจและเทคนิคระหวา่ งภาคีสมาชิก  เป็ นองคก์ รทางเศรษฐกิจท่ีมีอิทธิพลต่อสภาพเศรษฐกิจและการเมืองของโลกสูง มาก เพราะนโยบายและผลการปฏิบตั ิงานของโอเปกส่วนใหญ่เป็ นการกาหนด ปริมาณการผลิตน้ามนั และการกาหนดราคาน้ามนั ของประเทศสมาชิก ซ่ึงสามารถ ทาใหน้ ้ามนั มีราคาสูงข้ึนได้ จนสร้างความร่ารวยใหแ้ ก่ประเทศสมาชิก  ปัจจุบนั มีสมาชิกท้งั หมด 11 ประเทศ คือ อิหร่าน อิรัก คูเวต ซาอุดีอาระเบีย เวเนซุเอลา การ์ตา ลิเบีย สหรัฐอาหรับเอมิเรตส์ แอลจีเรีย ไนจีเรีย และแองโกลา  โอเปกเป็ นกลุ่มประเทศท่ีใชน้ ้ามนั เป็ นเคร่ืองต่อรองเพ่ือผลประโยชน์ของตนท้งั ทางดา้ นเศรษฐกิจและการเมือง เช่น การกาหนดโควตาการส่งน้ามนั ให้แก่ประเทศ ตา่ ง ๆ ตามสัดส่วนที่ประเทศน้นั ๆ ใหค้ วามสนบั สนุนประเทศอาหรับ 751

สหภาพยุโรปหรืออยี ู (European Union–EU) ค.ศ. 1967 ได้มีการรวมประชาคมถ่านหินและเหล็กกลา้ ยุโรป ประชาคม 752 เศรษฐกิจยโุ รป และองคก์ ารประชาคมปรมาณูยโุ รป เป็นประชาคมยโุ รป ประชาคมยุโรปไดร้ ับสมาชิกมากข้ึนเรื่อย ๆ จนกระทงั่ ค.ศ. 1989 ประเทศ ในยุโรปตะวนั ออกตอ้ งการเขา้ ร่วมกลุ่มประชาคมยุโรป กลุ่มประชาคมยุโรป จึงต้องปรับปรุงโครงสร้างให้มีความม่ันคงมากข้ึน จึงได้จัดประชุมกันและ ก่อต้งั กลุ่มประเทศสหภาพยุโรปข้ึนใน ค.ศ. 1992 โดยมีโครงสร้างประกอบดว้ ย ประชาคมยุโรป นโยบายร่วมด้านการต่างประเทศและความมัน่ คง และความ ร่วมมือดา้ นกิจการยตุ ิธรรมและกิจการภายใน องค์กรหลกั ของสหภาพยุโรป ไดแ้ ก่ สถาบนั การเงินแห่งยุโรป คณะมนตรี สหภาพยโุ รป ธนาคารกลางยโุ รป หลังการ ค.ศ. 1993 สหภาพยุโรปได้ขยายจานวนสมาชิกเพ่ิมข้ึนเรื่อย ๆ จนปัจจุบนั มีสมาชิกรวมท้งั สิ้น 27 ประเทศ

สหภาพยุโรปหรืออยี ู (European Union–EU) การขยายขอบเขตประเทศสหภาพยุโรป เป็ นการครอบคลุมชนกลุ่มต่าง ๆ ที่มี ความหลากหลายทางชาติพนั ธุ์ ศาสนา ประเพณี และวฒั นธรรมเขา้ มาไว้ในขอบเขต เดียวกนั และเพื่อสร้างความเป็ นหน่ึงเดียวของประชาชนชาวยุโรป จึงให้สถานภาพ ความเป็ นพลเมืองของสหภาพยุโรปโดยอตั โนมตั ิแก่ผถู้ ือสัญชาติของประเทศท่ีเป็ น สมาชิกของสหภาพยโุ รป โดยพลเมืองของสหภาพยโุ รปจะมีสิทธิพ้ืนฐานเท่าเทียมกนั สัญลกั ษณ์ท่ีแสดงถึงความเป็ นเอกภาพของรัฐชาติยุโรป เช่น วนั ชาติ คือ วนั ที่ 9 พฤษภาคม เพลงชาติ ธงชาติรูปดาวทองสิบสองดวงบนพ้นื น้าเงิน 753

สหภาพยุโรปหรืออยี ู (European Union–EU) ผลกระทบจากการรวมยุโรป 1. ก่อให้เกิดดุลอานาจทางการเมืองและเศรษฐกิจในโลกระหวา่ งสหรัฐอเมริกา เอเชีย และยโุ รป โดยเฉพาะการแข่งขนั เจรจาต่อรองทางการคา้ ระหวา่ งกลุ่มประเทศ ทางเศรษฐกิจ 2. ประเทศที่ติดต่อกบั ประเทศยุโรปตอ้ งปรับนโยบายรับมือกบั มาตรการของ สหภาพยโุ รป โดยเฉพาะมาตรการกีดกนั ทางการคา้ 3. การรับกลุ่มประเทศยุโรปตะวนั ออกเป็ นสมาชิกทาให้สหภาพยุโรปตอ้ งมี อาณาเขตติดกบั บางประเทศในกลุ่มสหภาพโซเวียตเดิม อนั อาจนามาซ่ึงปัญหาดา้ น ความมน่ั คงและปัญหาทางสังคม เช่น ปัญหาคนหลบหนีเขา้ เมือง ปัญหาอาชญากรรม 754

สมาคมการค้าเสรีแห่งยโุ รปหรือเอฟตา (European Free Trade Association–EFTA) เอฟตาเป็นการรวมตวั ทางเศรษฐกิจของประเทศในยโุ รปตะวนั ตกท่ีไม่พอใจต่อ การดาเนินงานของสหภาพยุโรป มีจุดประสงคค์ ลา้ ยกบั สหภาพยโุ รป คือ การปฏิรูป ระบบการคา้ สินคา้ อุตสาหกรรม ก่อต้งั เมื่อ ค.ศ. 1960 ปัจจุบนั มีสมาชิก 4 ประเทศ คือ นอร์เวย์ สวิตเซอร์แลนด์ ลิกเตนสไตน์ และไอซ์แลนด์ เอฟตามีเป้ าหมายว่า ต้งั แต่ ค.ศ. 1977 เอฟตาจะทางานประสานกบั ตลาดร่วมยุโรปเพ่ือกาหนดเขตการคา้ เสรี ร่วมกนั ในทวปี ยโุ รป ไทยมีการคา้ ขายกบั เอฟตาเป็นอนั ดบั 2 รองจากกลุ่มสหภาพยโุ รป กล่าวคือ มีสมาชิกของเอฟตาหลายประเทศท่ีมีมูลคา่ การคา้ กบั ไทยสูงทุกปี 755

เขตการค้าเสรีอเมริกาเหนือหรือนาฟตา (North American Free Trade Area–NAFTA) นาฟตาจดั ต้งั ใน ค.ศ. 1992 ประเทศสมาชิกของนาฟตาประกอบดว้ ยสหรัฐอเมริกา แคนาดา และเมก็ ซิโก การประกาศจดั ต้งั นาฟตา ประเทศตา่ ง ๆ มองวา่ เป็นองคก์ รกีดกนั สินคา้ จากทว่ั โลก ท้งั น้ีเพราะสินคา้ อุตสาหกรรมท่ีสั่งเขา้ จากประเทศสมาชิกเท่าน้นั ที่ไดร้ ับสิทธิลดหยอ่ น ภาษีศุลากากรและให้สิทธิพิเศษทางการคา้ นอกจากน้ียงั มีนโยบายให้เงินอุดหนุนแก่ สินคา้ เกษตรกรรมท่ีประเทศสมาชิกส่งออกไปจาหน่ายยงั ตลาดโลกดว้ ย 756

เขตการค้าเสรี (Free Trade Area–FTA) หรือข้อตกลงเขตการค้าเสรี (Free Trade Agreement–FTA) เป็ นการทาขอ้ ตกลงระหวา่ ง 2 ประเทศข้ึนไป โดยมีวตั ถุประสงคเ์ พ่ือท่ีจะลดอุปสรรค ทางการคา้ ระหวา่ งกนั เพอื่ ใหก้ ารคา้ ขายเป็นไปอยา่ งเสรีและมีประสิทธิภาพ และยงั ถูกใชเ้ ป็น โอกาสในการขยายตลาดสินคา้ และสร้างความไดเ้ ปรียบดา้ นการคา้ ขอ้ ตกลงทางการคา้ เสรีมีลกั ษณะทว่ั ไป คือ เพ่ิมความสะดวกทางการคา้ มีขอบเขต ครอบคลุมการคา้ ระหวา่ งประเทศ และระบุรายละเอียดสินคา้ ที่จะมีการลดภาษี ท้งั อตั ราภาษี รายละเอียดการลด และระยะเวลา ในปัจจุบันประเทศไทยไดท้ าขอ้ ตกลงเขตการคา้ เสรีกบั ประเทศต่าง ๆ แลว้ หลาย ประเทศ เช่น จีน นิวซีแลนด์ อินเดีย ออสเตรเลีย โดยมีวตั ถุประสงค์ คือ การขยายการคา้ ใน ตลาดสินคา้ เดิม และเปิ ดตลาดสินคา้ ใหม่ใหแ้ ก่สินคา้ ส่งออกของไทย ขอ้ ตกลงน้ีทาใหส้ ินคา้ ท่ีเขา้ มาในประเทศไทยมีราคาถูกลง และสินคา้ ที่ผลิตในประเทศตอ้ งปรับลดราคาลงและ ปรับปรุงสินคา้ ใหม้ ีคุณภาพมากข้ึน 757

สรุปความรู้ ความขดั แยง้ ระหว่างประเทศอาจกลายเป็ นสงครามและกลายเป็ นสาเหตุ ให้เกิดความเสียหายแก่ชีวิตและทรัพยส์ ินอยา่ งมหาศาล ประชาชาติท้งั หลาย ต่างก็ตระหนกั ถึงผลเสียดา้ นน้ี จึงหันมาร่วมมือประสานประโยชน์กนั มากข้ึน โดยจดั ต้งั เป็ นกลุ่มหรือองค์การความร่วมมือระหว่างประเทศ เช่น องค์การ สันนิบาตชาติ องคก์ ารสหประชาชาติ องค์การสนธิสัญญาแอตแลนติกเหนือ หรือนาโต องค์การสนธิสัญญาวอร์ซอ องค์การการคา้ โลก องค์การประเทศ ผสู้ ่งออกน้ามนั หรือโอเปก สหภาพยุโรปหรืออียู สมาคมการคา้ เสรีแห่งยโุ รป หรือเอฟตา เขตการคา้ เสรีอเมริกาเหนือหรือนาฟตา เขตการคา้ เสรีหรือขอ้ ตกลง เขตการคา้ เสรี 758