1.4 ศิลปกรรมจนี เครื่องหยก เครื่องหยกเป็นศิลปกรรมที่สาคญั ของจีนต้งั แต่ยคุ ก่อนประวตั ิศาสตร์ สมยั ราชวงศช์ างมี การนาหยกมาสลกั เป็ นรูปต่าง ๆ เช่น แท่งส่ีเหล่ียม วงกลมเจาะรู ซ่ึงนาไปใชใ้ นพิธีกรรม บวงสรวงของราชสานกั ดว้ ย สัญลกั ษณ์ของพ้ืนดิน สญั ลกั ษณ์ของสวรรค์ ศิลปะในการแกะหยกไดร้ ับการสืบทอดต่อมาอยา่ งไม่เส่ือมคลาย พร้อม ๆ กบั ความเช่ือ ความนิยมของชาวจีนต่อเคร่ื องหยกซ่ึงเป็ นไปในทางสิริ มงคล 152
1.4 ศิลปกรรมจนี ประตมิ ากรรม หุ่นดินเผารูปทหาร ในสุสานจกั รพรรดิจ๋ินซี งานประติมากรรมจีนสมยั แรกเป็นสาริดทาเป็นรูปทรงภาชนะ ต่าง ๆ ต่อมาในสมยั ราชวงศ์โจว ราชวงศ์ฉินไดท้ าหุ่นดินเผาเป็ น รู ปทรงทหารขนาดเท่าคนจริ งจานวนหลายพันตัวในสุสาน จกั รพรรดิจิ๋นซี งานประติมากรรมเส่ือมความนิยมในสมยั ราชวงศฮ์ นั่ แต่ไดม้ ี การนาหินมาสลกั เป็นรูปทรงประติมากรรมข้ึนแทน เมื่อพระพทุ ธศาสนาเขา้ มาในจีน งานพุทธศิลป์ อินเดียไดม้ ามี พระโพธิสตั วอ์ วโลกิเตศวร อิทธิพลต่อประติมา-กรจีน ทาให้กลายเป็ นศิลปะแบบจีนอย่าง 153 สมบูรณ์ในสมัยราชวงศ์ถัง นิยมสร้างพระศรี -ศากยมุนี พระ โพธิสตั วอ์ วโลกิเตศวร พระศรีอริยเมตไตรย พระอมิตาภะ
1.4 ศิลปกรรมจนี สถาปัตยกรรม กาแพงเมอื งจีน 154 • สร้างในสมยั ราชวงศโ์ จว • สร้างเพ่มิ เติมในสมยั ต่อ ๆ มา • มีความยาว 6,400 กิโลเมตร สุสานจักรพรรดสิ มยั ราชวงศ์ฮ่ัน • สุสานเจาะเขา้ ไปในถ้า • แบ่งเป็นหอ้ งเกบ็ ศพ/หอ้ งเกบ็ สมบตั ิ • ผนงั อุโมงคส์ ลกั ภาพคน/เทวดา/สตั ว์ • มีรูปจาลองบา้ นเรือนเป็นดินเผา สถาปัตยกรรมสมยั ราชวงศ์หมิง/ราชวงศ์ชิง • สร้างในศาสนา/พระราชวงั /ตาหนกั • ใชไ้ มเ้ ป็นส่วนสาคญั มีโครงสร้างอ่อนชอ้ ย • ตกแต่งดว้ ยภาพเขียน/ลายจาหลกั /ใชห้ ลายสี
1.4 ศิลปกรรมจนี กาแพงเมืองจีน แหลง่ ท่องเที่ยวที่สาคญั ของประเทศจีน 155 องคก์ ารยเู นสโกยกยอ่ งใหเ้ ป็นมรดกโลกทางวฒั นธรรมใน ค.ศ. 1987
1.4 ศิลปกรรมจนี จิตรกรรมจีนสมยั แรก คือ ลวดลายท่ีแกะสลกั บนภาชนะสาริดของราชวงศช์ างและโจว จติ รกรรม แต่ปรากฏหลกั ฐานท่ีแน่ชัดว่ามีการสร้างสรรคจ์ ิตรกรรมจีนข้ึนเป็ นคร้ังแรกในสมยั ราชวงศฮ์ นั่ เป็นการเขียนและแกะสลกั บนผนงั ห้องฝังศพ ภาพเขียนบนแผน่ หินที่สุสาน สร้างคร้ัง ภาพเขียนบนแผน่ อิฐ รวมท้งั ภาพบนผา้ ไหม ยง่ิ เม่ือมีการผลิตกระดาษและหมึกดา ทาให้ แรกสมัย การเขียนภาพใชพ้ กู่ นั มีความหลากหลายมากข้ึน ราชวงศ์ฮั่น ราชวงศ์ซ่ง อู่เต้าจื่อ สืบทอดมาอกี เขียนและ (Wu Tau-Tzu) กว่า 600 ปี แกะสลกั บน ก่ไู ค่จิน้ (Ku Kai เขียนเร่ืองราวทาง ผนังห้องฝังศพ Chin) บดิ าแห่ง พระพทุ ธศาสนา ได้รับการ จติ รกรรมจนี ยอมรับในสมัย ภาพเขยี นบน หวางเว่ย วาด ราชวงศ์หมิง แผ่นหินสุสาน/ พระพทุ ธ- ภาพทิวทศั น์ ศาสนาเข้ามามี เชื่อมกบั บทกวี ลอกเลยี นแบบ บนแผ่นอฐิ งานจิตรกร ส่ วนสาคญั ราชวงศ์ หยวน ในอดตี 156
1.4 ศิลปกรรมจนี วรรณกรรม สมยั ราชวงศ์โจว สมยั ราชวงศ์ฮั่น สมยั ราชวงศ์ถัง สมยั ราชวงศ์ซ่ง/ หยวน/หมงิ /ชิง • เพิ่งเริ่มมีงาน • ลทั ธิขงจื๊อไดร้ ับการฟ้ื นฟู • วรรณกรรม วรรณกรรม • ร้อยแกว้ ประเภทบทความ รุ่งเรืองมาก • วรรณกรรม ประเภทละคร/ • คมั ภีร์ท้งั หา้ วจิ ารณ์ บนั ทึกทาง • มีกวคี นสาคญั นิทาน/นิยาย ไดร้ ับ เขียนโดย ขงจื๊อ ประวตั ิศาสตร์ และนกั เขียน หลายคน เช่น ความนิยม ท่ีสาคญั คือ ซือหม่าเชียน หวางเวย่ ไดแ้ ก่ ซ่ือจิง ซูจิง เขียนบนั ทึกประวตั ิศาสตร์ (Wang Wei) • สามก๊ก อ้ีจิง หลีจ้ี ซุนชิว เป็ นงานเขียนทาง หลีไป๋ (Li Bai) • ไซอิ๋ว • คมั ภีร์เต๋าเต๋อจิง ประวตั ิศาสตร์ท่ีเป็น ตฝู้ ่ ู (Du Fu) • ซอ้ งกงั๋ ระเบียบแบบแผน • ความฝันในหอแดง ของเล่าจ๊ือ 157
1.5 ความก้าวหน้าทางวทิ ยาการของจนี อกั ษรจีน กระดาษและ คณิตศาสตร์ ดินปื น การพมิ พ์ การแพทย์ และการ คานวณ ดาราศาสตร์ เขม็ ทิศ และปฏิทิน วศิ วกรรม แผนท่ี โลหะ การต่อเรือ ความก้าวหน้าทางวทิ ยาการของจนี 158
1.5 ความก้าวหน้าทางวทิ ยาการของจนี ตัวอกั ษรจนี สมยั ราชวงศ์ชาง สมยั ราชวงศ์โจว สมยั ราชวงศ์ฮ่ัน • ตวั อกั ษรกาเนิดในสมยั น้ี • เปล่ียนแปลงตวั อกั ษรให้ • ใชพ้ กู่ นั และกระดาษ • เป็นอกั ษรก่ึงภาพ สวยงาม • รูปแบบตวั อกั ษรหวดั • ตวั บรรจง แกมบรรจง/ตวั บรรจง • เขียนง่าย • ตวั อกั ษรจีนเขา้ ไป เกี่ยวขอ้ งกบั งาน จิตรกรรม • เกิดศิลปะการเขียน ตวั อกั ษร 159
1.5 ความก้าวหน้าทางวทิ ยาการของจนี กระดาษและการพมิ พ์ ไช่หลนุ คดิ ค้นหมกึ • เป็นขนุ นางจีนผคู้ ิดคน้ • ใชเ้ ขม่าตน้ รัก/ไมส้ นป้ันเป็นเมด็ หรือ กระดาษเป็ นคนแรก แท่งฝนกบั น้า • นาเปลือกไม้ เศษปอ/ป่ าน/ผา้ • เขียนตวั อกั ษรลงบนกระดาษ บรรจุ เก่า/แห มาทากระดาษ ตวั อกั ษรไดเ้ ป็นจานวนมาก ราชวงศ์ซ่ง 160 • การพมิ พก์ า้ วหนา้ • แกะตวั อกั ษรลงบนดินเหนียว/แท่งไม้
1.5 ความก้าวหน้าทางวทิ ยาการของจนี ราชวงศ์หมงิ การพมิ พก์ า้ วหนา้ เกิดหนงั สือต่าง ๆ • แกะตวั อกั ษรลงบนแท่งทองแดง เช่น พระสูตร ตารา วรรณกรรม ราชวงศ์หมงิ /ชิง • พมิ พเ์ ป็นหนงั สือชุดใหญ่ • ความรู้แพร่หลายกวา้ งขวาง • พิมพห์ นงั สือก่อนยโุ รป 800 ปี • รู้จกั ใชต้ วั พิมพแ์ ละเรียงพมิ พเ์ ป็น หนงั สือเล่มก่อนยโุ รปถึง 400 ปี 161
1.5 ความก้าวหน้าทางวทิ ยาการของจนี การแพทย์ ราชวงศ์หมงิ ราชวงศ์โจว • รวบรวมตารายา • บรรยายถึงประโยชน์ของยา • การแพทยเ์ ร่ิมในสมยั น้ี • ตรวจดว้ ยการดูสีหนา้ ของคนไข้ พร้อมรูปภาพประกอบ ตลอดจน • ตรวจดว้ ยการจบั ชีพจร ชื่อยาท่ีเรียกในแต่ละทอ้ งถ่ิน • ตรวจดว้ ยการประคบดว้ ยความร้อน • ตรวจดว้ ยการฝังเขม็ • ใชส้ มุนไพรในการรักษา 162
1.5 ความก้าวหน้าทางวทิ ยาการของจนี 163 ความรู้ทางวศิ วกรรมโลหะ ชาวจีนมีความชานาญในการหล่อสาริดขนาดเลก็ ท่ีใชเ้ ป็น เคร่ืองประดบั ไปจนถึงขนาดใหญเ่ ป็นร้อยกิโลกรัม ความรู้ทางวศิ วกรรมโลหะเจริญมาต้งั แต่สมยั ราชวงศช์ างและ ราชวงศโ์ จว สมยั ราชวงศฮ์ นั่ นาเหลก็ มาใชแ้ ทนสาริดอยา่ งกวา้ งขวาง ต่อมา กร็ ู้จกั วธิ ีการผสมเหลก็ ถลุงกบั เหลก็ อ่อนเพอ่ื หลอมเป็นเหลก็ กลา้ สมยั ราชวงศถ์ งั สามารถหล่อเหลก็ เสาใหญ่สูง 30 เมตร นบั ได้ วา่ มีความกา้ วหนา้ ทางวทิ ยาการการหล่อโลหะเป็นอยา่ งมาก
1.5 ความก้าวหน้าทางวทิ ยาการของจนี การต่อเรือ วทิ ยาการที่กา้ วหนา้ อีกประการหน่ึง คือ ความสามารถในการต่อเรือเดินทะเลขนาด ใหญ่ในสมยั ราชวงศ์ถงั แลว้ มีการพฒั นาข้ึนในสมยั ราชวงศ์ซ่ง และในสมยั ราชวงศ์ หมิง กองเรือขนาดใหญ่นับสิบลาของจีนสามารถแล่นเรือจากทะเลจีนใตไ้ ปจนถึง ชายฝ่ังทะเลตะวนั ออกของแอฟริกา ดนิ ปื น ชาวจีนเป็ นผู้ค้นพบเป็ นคร้ังแรก ทาข้ึนในสมัยราชวงศ์ฉินและนามาใช้ใน การทหารสมยั ราชวงศถ์ งั สมยั ราชวงศซ์ ่งใชด้ ินดาทาพลุ ประทดั ดอกไมไ้ ฟ ต่อมาพวก มองโกลนาไปใชท้ ากระสุนปื นใหญ่ แลว้ จึงแพร่หลายไปยงั อาหรับ และถ่ายทอดให้ ชาวยโุ รป 164
1.5 ความก้าวหน้าทางวทิ ยาการของจนี ดาราศาสตร์และปฏิทนิ เป็ นเรื่องที่ชาวจีนสนใจมานานแลว้ เพราะเกี่ยวขอ้ งกบั การกาหนดวนั ทาพิธีกรรม ซ่ึงสังคมเกษตรกรรมให้ความสาคญั มาก ปฏิทินใชก้ นั มาต้งั แต่สมยั ราชวงศช์ าง ส่วน ความรู้ทางดาราศาสตร์มีการทาแผนท่ีดวงดาวเป็นกลุ่ม ๆ มีการขดุ คน้ พบจุดดบั บนดวง อาทิตย์ รวมท้งั ชาวจีนสามารถอธิบายวา่ โลกเป็นวตั ถุที่เคล่ือนท่ีไปในอวกาศ แผนท่ี ชาวจีนมีความรู้ในการทาแผนท่ี สามารถหาพิกัดและกาหนดอัตราส่วนแผนที่ ส่วนใหญ่ทาข้ึนเพือ่ ใชท้ างกองทหาร ในสมยั หลงั นามาใชป้ ระโยชน์ในการเดินเรือ 165
1.5 ความก้าวหน้าทางวทิ ยาการของจนี คณติ ศาสตร์และการคานวณ ชาวจีนสามารถคานวณหาเส้นผ่านศูนยก์ ลางกบั เส้นรอบวงได้ รู้จกั ประดิษฐ์ลูกคิด เพื่อช่วยในการคานวณต้งั แต่สมยั ราชวงศ์ฮน่ั รวมท้งั สามารถคานวณหาพ้ืนท่ีรูปทรง เรขาคณิต ประดิษฐ์นาฬิกาแดด นาฬิกาน้า เครื่องวดั ระยะทาง และเคร่ืองวดั ความไหว สะเทือนสาหรับตรวจแผน่ ดินไหว เขม็ ทศิ ชาวจีนรู้จกั คุณสมบตั ิของแม่เหล็กต้งั แต่สมยั ราชวงศโ์ จว พอถึงสมยั ราชวงศ์ฮนั่ ก็ สามารถประดิษฐ์เขม็ ทิศได้ และนาเขม็ ทิศมาใชค้ ร้ังแรกสมยั สามก๊ก ต่อมาชาวอาหรับ รับเอาความรู้เร่ืองเขม็ ทิศไปปรับปรุงใชใ้ นการเดินเรือ และถ่ายทอดความรู้ไปใหก้ บั ชาว ยโุ รป 166
เขม็ ทิศโบราณท่ีใชใ้ นการหาทิศทางของฮวงจุย้ ต่อมานามาใชป้ ระโยชน์ในการเดินเรือ 167
เรื่องน่ารู้.... “สนมนักรบ” เมื่อ 1,200 ปี ก่อนคริสตกาลกษตั ริยห์ วตู่ ิงแห่งราชวงศช์ าง มีสนม ช่ือ ฟ่ ูห่าว ที่มีความสามารถในการนาทพั ออกรบ พระนางนาทพั ออกรบ กบั พวกตูหลายคร้ัง และในบนั ทึกประวตั ิศาสตร์สงครามจีนไดบ้ นั ทึกไว้ วา่ พระนางใชก้ ลวิธีแบบซุ่มโจมตีในการรบ และสามารถคุมกองทพั ไดถ้ ึง 13,000 หน่วย นอกจากพระนางจะทาหนา้ ที่เป็นพลทหารในการนาทพั ออกรบแลว้ ยงั มีหนา้ ที่เป็นพระช้นั สูงอีกดว้ ย 168
จบั คู่เหตุการณ์กบั ราชวงศจ์ ีน 1. ราชวงศถ์ งั 1. เกิดเสน้ ทางการคา้ สายไหม 2. ราชวงศฮ์ นั่ 2. เกิดทฤษฎีเทียนหมิง 3. ราชวงศโ์ จว 3. ชาวมองโกลเป็นผปู้ กครอง 4. ราชวงศห์ มิง 4. ก่อต้งั ราชบณั ฑิตยสถาน ฮนั หลิน หยวน 5. ราชวงศช์ ิง 5. ชาวแมนจูเป็นผปู้ กครอง 6. ราชวงศฉ์ ิน 6. ขบั ไล่ชาวมองโกลไดส้ าเร็จ 7. ราชวงศห์ ยวน 7. เผาทาลายตาราขงจื๊อ 169
สรุปความรู้ • อารยธรรมจีนเป็นอารยธรรมลุ่มน้ารุ่นแรกของโลกเช่นเดียวกบั อารย ธรรมลุ่มน้าไนล์ ในอียปิ ต์ อารยธรรมลุ่มน้าไทกริสและยเู ฟรทีสใน เมโสโปเตเมีย (ปัจจุบนั อยใู่ น ประเทศอิรัก) อารยธรรมลุ่มน้าสินธุใน อินเดีย อารยธรรมจีนแบ่งออกเป็น 1. อารยธรรมจีนสมยั ก่อนประวตั ิศาสตร์ 2. อารยธรรมจีนสมยั ประวตั ิศาสตร์ 170
Search
