รายวิชาสังคมศึกษา (สค11001)

มคงัสานฒัพรากะราสนยีรเอืสงันห าษกึศมคงัสาชิวยาร 11001)คส( าษกึศมถะรปบัดะร นาฐน้ืพน้ัขาษกึศรากบัดะรบบะรกอนาษกึศรากรตูสกัลห 2551 ชารกัศธทุพ . 2560)ศ.พ งุรปบัรปบับฉ( ยานหาํจมาห นชาชะรปบัรหาํสติวีชดอลตาษกึศรากอ่ืพเนิดนผแณามะรปบงนิงเยวดพมิพดัจ ้ีนมลเนยีรเอืสงันห รากิธาษกึศงวรทะรกดัลปนางกันาํส. นศก นางกันาํส งอขนปเ์ิธทิสขิล ยัศายธัอมาตาษกึศรากะลแบบะรกอนาษกึศรากมิรสเงสนางกันาํส รากิธาษกึศงวรทะรกดัลปนางกันาํส รากิธาษกึศงวรทะรก

มคงัสานฒัพรากะราสนยีรเอืสงันห 11001)คส( าษกึศมคงัสาชิวยาร าษกึศมถะรปบัดะร . 2560)ศ.พ งุรปบัรปบับฉ( 35/2557 ่ีทบัดาํลรากาชิวงาทราสกอเ

าํนาํค อืสงันหาํทดัจรากนินเาํดดไ ยัศายธัอมาตาษกึศรากะลแบบะรกอนาษกึศรากมิรสเงสนางกันาํส าษกึศรากบัดะรบบะรกอนาษกึศรากรตูสกัลหมาตนอสรากนยีรเรากนใชใบัรหาํสอ่ืพเ น้ึข้ีนมหใดุชนยีรเ าญญปิตสีม มรรธยิรจ มรรธณุคีมหในยีรเูผานฒัพรากนใคงสะรปุถตัวีม่ีท2551 ชารกัศธทุพนาฐน้ืพน้ัข มคงัส นชมุช วัรคบอรคนใูยอติวีชงราํดถรามาสะลแอตาษกึศรากพีชาอบอกะรปรากนใพาภยกัศะลแ ิตับิฏป งอเนตยวดาวคนคาษกึศรากีธิวยวดชใปไนยีรเอืสงันหาํนถรามาสนยีรเูผยดโขุสมาวคีมงายอดไ จใาขเมไงัยวลแาษกึศอ่ืมเยดโ าหอ้ืนเะราสนใจใาขเมาวคูรมาวคบอสดทอ่ืพเ ดัหกฝบบแง้ัทมวร มรรกจิก าํนยดโ ้ีนนยีรเอืสงันหาษกึศกาจงัลหูรมาวคนูพม่ิพเถรามาสะจจาอนยีรเูผ ดไมหใาษกึศปไบัลกถรามาส ๆ น่ืออ่ืสกาจะลแูรนยีรเงลหแกาจน่ิถงอทาญญปิมูภกาจาษกึศ นยีรเน้ัชนในอ่ืพเบักนย่ีลปเกลแปไูรมาวค นาฐน้ืพน้ัขาษกึศรากบัดะรบบะรกอนาษกึศรากรตูสกัลหมาตนยีรเอืสงันหาํทดัจรากนินเาํดรากนใ งยีรเบยีรเะลแาวคนค่ีทนาทยาลหงอขวย่ีกเูผะลแิฒุวณุคงรทูผกาจีด่ีทอืมมวรมาวคบัรดไ2551 ชารกัศธทุพ ูยอ่ีทนยีรเูผอตนชยโะรปนปเะลแรตูสกัลหบักงอลคดอส่ีทอ่ืสดไหใอ่ืพเ ๆ งาตอ่ืสกาจะราสาหอ้ืนเ ณุคบอขอข ยัศายธัอมาตาษกึศรากะลแบบะรกอนาษกึศรากมิรสเงสนางกันาํส งิรจทแงายอบบะรกอน ้ีนสากอโ ณ วไีดยวดอืมมวรมาวคหใดไ่ีทนาทกุทาํทดัจูผะณคนจดอลต งยีรเบยีรเูผะณค าษกึรป่ีทะณค ้ีนดุชนยีรเอืสงันหาวงัวห ยัศายธัอมาตาษกึศรากะลแบบะรกอนาษกึศรากมิรสเงสนางกันาํส นางกันาํส ดใรากะรปะนแอนสเอขีมกาห รวคมสมาตนอสรากนยีรเรากดัจรากนในชยโะรปนปเะจ ง่ิยณุคบอขมาวคยวดวไบัรมอนอข ยัศายธัอมาตาษกึศรากะลแบบะรกอนาษกึศรากมิรสเงส .นศก นางกันาํส 2557 นยายนัก

ญับราส านห าํนาํค าชิวยารงารสงรคโ 1 ยทไศทเะรปพาภยากรตสาศิมูภ1 ่ีททบ 2 น่ิถงอท นชมุชงอขพาภยากรตสาศิมูภะณษกัล1 ่ีทงอ่ืรเ 5 ยทไศทเะรปงอขพาภยากรตสาศิมูภะณษกัล2 ่ีทงอ่ืรเ 8 ติวีชงราํดรากนใน่ิถงอทนชมุชพาภยากรตสาศิมูภลูมอขชใราก3 ่ีทงอ่ืรเ 11 ิตาชมรรธรกายพัรทษกัรุนอรากะลแิตาชมรรธรกายพัรท4 ่ีทงอ่ืรเ 16 ยทไศทเะรปงอขพาภยกัศ5 ่ีทงอ่ืรเ 21 ยทไิตาชรตสาศิตัวะรป2 ่ีททบ  22รตสาศิตัวะรปงอขญัคาํสมาวค ยามหมาวค1 ่ีทงอ่ืรเ 23 ยทไิตาชนชงอขามนปเมาวคิตัวะรป2 ่ีทงอ่ืรเ งอปกปนวสีม่ีทยทไษุรุบพรรบงอขนางลผะลแิตัวะรป3 ่ีทงอ่ืรเ 44 งอืมเนาบิตาชกแหใญิรจเมาวคงารสะลแ  74รตสาศฐษรศเ3 ่ีททบ 75 นชมุชะลแวัรคบอรคนใรตสาศฐษรศเ1 ่ีทงอ่ืรเ 76 จิกฐษรศเงาทมรรกจิก2 ่ีทงอ่ืรเ 83 คภโิรบูผะลแติลผูผงอขมรรธณุค3 ่ีทงอ่ืรเ 85 นชมุชะลแน่ิถงอทนใมอลดวแง่ิส ิตาชมรรธรกายพัรท4 ่ีทงอ่ืรเ 91 งอรคกปรากงอืมเราก4 ่ีททบ 92 งอรคกปรากะลแงอืมเรากงอขญัคาํสมาวคะลแยามหมาวค1 ่ีทงอ่ืรเ 95 นิดนผแรากชารราหิรบรากงารสงรคโ2 ่ีทงอ่ืรเ 98 รากาลุตจานาํอ ราหิรบจานาํอ ิตัญญับิตินจานาํองาวหะรธนัพมัสมาวค3 ่ีทงอ่ืรเ น่ิถงอทบัดะรนใงอรคกปรากงอืมเรากงาทมวรนวสีมราก4 ่ีทงอ่ืรเ 100 ศทเะรปบัดะระลแ 103 มรกุนาณรรบ 105 าํทดัจูผะณค

าชิวยารงารสงรคโ ญัคาํสะราส นาดง้ัทนตงอขศทเะรปะลแ คาภ ดัวหงัจ น่ิถงอทมอลดวแพาภส งอเนตบักวย่ีกเูรนยีรเดไราก รากบัรดไรากนจดอลต งอรคกปราก งอืมเราก จิกฐษรศเ พาภยาก รตสาศิมูภงาทะณษกัล รตสาศิตัวะรป ิตาชมรรธรกายพัรท มรรธนฒัวษกัรุนอรากนใมวรนวสีมะลแกึนาํสติจีม านสาศนใจใาขเมาวค ูรมาวคานฒัพ นืยง่ัย่ีทานฒัพรากอ่ืพเมอลดวแง่ิสะลแ งัวหดาค่ีทูรนยีรเรากลผ งอรคกปราก งอืมเราก รตสาศฐษรศเ รตสาศิตัวะรป รตสาศิมูภบักวย่ีกเลูมอขยาบิธอ1. ยทไศทเะรปะลแ น่ิถงอท นชมุช งอเนตบักงอขวย่ีกเ่ีท งอืมเราก รตสาศฐษรศเ รตสาศิตัวะรป รตสาศิมูภนาดงลปแนย่ีลปเมาวคพาภสุบะร2. ศทเะรปะลแ มคงัส นคติวีช น่ิถงอทนชมุชีถิวอตบทะรกลผีม่ีทยามหฎกะลแ งอรคกปราก รตสาศฐษรศเ รตสาศิตัวะรป รตสาศิมูภนาดงาทูรมาวคาํนถรามาสะลแกันหะรตมาวคดิกเ3. ดไชใตกุยะรปปไงอรคกปราก งอืมเราก าหอ้ืนเยาขบอข ยทไศทเะรปพาภยากงาทรตสาศิมูภ1 ่ีทงอ่ืรเ ยทไิตาชรตสาศิตัวะรป2 ่ีทงอ่ืรเ รตสาศฐษรศเ3 ่ีทงอ่ืรเ งอรคกปรากงอืมเราก4 ่ีทงอ่ืรเ ูรนยีรเรากบอกะรปอ่ืส นยีรเบบแราสกอเ- มิรสเราสกอเ-

1 1 ่ีททบ ยทไศทเะรปพาภยากงาทรตสาศิมูภ ญัคาํสะราส ศวเินบบะรอตบทะรกลผีมะลแ นักะลแนักง่ึซธนัพมัสมาวคีม กลโนใง่ิสพรรสะลแพาภยากงาทะณษกัล ะลแนจเดัช่ีทลูมอขบัรดไหใยวชะจ ลูมอขาหนครากนใชใามรตสาศิมูภอืมงอ่ืรคเะลแ่ีทนผแาํนราก ิตาชมรรธ พาภยากงาทมอลดวแพาภสบักยษุนมงาวหะรธนัพมัสิฏปราก พาภิธทิสะรปีมงายอดไรากดัจรากชใรากูสปไาํน รากอ่ืพเ มอลดวแง่ิสะลแิตาชมรรธรกายพัรทษกัรุนอรากนในักมวรกึนาํสติจะลแมรรธนฒัวครรสงารสดิกเหใาํท นืยง่ัย่ีทานฒัพ งัวหดาค่ีทูรนยีรเรากลผ ดไยทไศทเะรปงอขพาภยากงาทรตสาศิมูภะณษกัลยาบิธอ1. ดไติวีชนินเาํดรากบักิตาชมรรธงาทณรากฏการปงาวหะรธนัพมัสมาวคกอบ2. มสะามหเงายอดไรตสาศิมูภอืมงอ่ืรคเะลแ่ีทนผแชใ3. งาทลปแนย่ีลปเรากนวบะรกะลแมรรธนฒัว พาภยากงาทมอลดวแพาภสหะารคเิว4. ดไน่ิถงอทมรรธนฒัวะณษกัละลแพาภยากะณษกัล พีชาอูสาขเงยโมอ่ืชเอ่ืพเน่ิถงอทนชมุชงอขพาภยกัศหะารคเิว5. าหอ้ืนเยาขบอข นชมุชงอขพาภยากรตสาศิมูภงาทะณษกัล1 ่ีทงอ่ืรเ ยทไศทเะรปงอขพาภยากรตสาศิมูภงาทะณษกัล2 ่ีทงอ่ืรเ ติวีชงราํดรากนใชใอ่ืพเ น่ิถงอท นชมุชพาภยากรตสาศิมูภลูมอขชใราก3 ่ีทงอ่ืรเ ิตาชมรรธรกายพัรทษกัรุนอรากะลแิตาชมรรธรกายพัรท4 ่ีทงอ่ืรเ ยทไศทเะรปงอขพาภยกัศ5 ่ีทงอ่ืรเ

2 น่ิถงอท นชมุชงอขพาภยากรตสาศิมูภงาทะณษกัล1 ่ีทงอ่ืรเ ิตาชมรรธรกายพัรท ศากาอิมูภ ศทเะรปิมูภบักวย่ีกเ่ีทกลโวิผน้ืพบักวย่ีกเาษกึศ่ีทาชิว งึถยามห รตสาศิมูภ ยษุนมบักกลโงาวหะรธนัพมัสมาวคงึถาษกึศ่ีทาชิว6 อืค ้ีนาลหเ ๆ งาตง่ิสงอขยาจะรกรากง้ัทมวร นคะลแ ลผติลผ ยษุนมบักมอลดวแง่ิส นชเ ๆ งาตบบแปูราษกัร ายทิวมยินุตุองอขบอกะรปคงอบักวย่ีกเธนัพมัสิฏปราก งึถยามห ศากาอิมูภ นตนปเ งลแงหแนอรบบแศากาอิมูภ น้ืชนุอบอบบแศากาอิมูภ น้ืชนอรบบแศากาอิมูภ งาตมาวค นิด นิห กวพาํจ นิดนผแงอขบอกะรปคงอบักวย่ีกเธนัพมัสิฏปราก งึถยามห ศทเะรปิมูภ มุล่ีทน้ืพ บาร่ีทน้ืพ าขเงิชเดาลบบแ่ีทน้ืพ าขเูภบบแ่ีทน้ืพ นชเ ๆ งาตบบแปูรณษกัลพาภดิกเหใาํท บัดะร นตนปเ ยทไศทเะรปิมูภะณษกัล ยีชเอเงอข3 ่ีทบัดนัอนปเญหใ่ีทน้ืพีม รตมเลโิกงาราต513, 115 ณามะรป่ีทน้ืพีมยทไศทเะรป ตใงยีฉเกออนัวะตยีชเอเคาภิมูภงอขง่ึนหนวสนปเง่ึซ นีจดโนิอรทุมสบาคนใูยอง้ัตยทไศทเะรป ตใงยีฉเกออนัวะต ยตไปิธาชะรปฐัรณราธาสะลแ) ามพ (รามนยีมเพาภหสศทเะรปดรจยทไศทเะรปงอขง้ัต่ีท อืนหเศิท ยารงยีชเดัวหงัจ ยาสมแอภเาํอ่ีทูยอศทเะรปงอขดุสอืนหเดุจ วาลนชาชะรป ่ีทูยอดุสกออนัวะตดุจ าชูพมักะลแ วาลนชาชะรปยตไปิธาชะรปฐัรณราธาสศทเะรปดรจ กออนัวะตศิท ีนาธชารลบุอดัวหงัจ ราหาสงัมลูบิพอภเาํอ ดัวหงัจ งยีรเะสมแอภเาํอ่ีทูยอดุสกตนัวะตดุจ) ามพ (รามนยีมเพาภหสศทเะรปดรจ กตนัวะตศิท นอสงอฮมแ าละยดัวหงัจ งตบเอภเาํอ่ีทูยอดุสตใดุจ ยีซเลเามศทเะรปดรจ ตใศิท ยทไศทเะรปงอขรตสาศิมูภคาภงบแราก งาลกคาภ อืนหเงยีฉเกออนัวะตคาภ อืนหเคาภ กแดไ คาภ 6 ดไรตสาศิมูภะณษกัลมาตงบแยทไศทเะรป ตใคาภะลแ กตนัวะตคาภ กออนัวะตคาภ อืนหเคาภ มหใงยีชเดัวหงัจ อืค ดัวหงัจ9 ๆ งาตดัวหงัจยวดบอกะรป อืนหเคาภงอขศทเะรปิมูภะณษกัล ะณษกัล รตมเลโิกงาราต93,690 ่ีทน้ืพีม ายเะพะลแ ถติดรตุอ นาน รพแ งาปาํล นูพาํล นอสงอฮมแ ยารงยีชเ าํ้นนปีผ ยัชงธนนถ วาลนดแาขเกอืทเ กแดไ ญัคาํส่ีทาขเกอืทเ าขเบุหบาร่ีทะลแ งูสาขเกอืทเนปเศทเะรปิมูภ ง่ึนหนวสนปเะลแ รตมเ2,595 งูสมาวคีม ทนนทนิอยอด อืค ยทไศทเะรปนใดุส่ีทงูส่ีทาขเดอย งาบะรพงวลหะลแ มหใงยีชเดัวหงัจ่ีทน้ืพนใยัชงธนนถาขเกอืทเงอข

3 อืนหเงยีฉเกออนัวะตคาภ อืค ดัวหงัจ19 ๆ งาตดัวหงัจยวดบอกะรป รตมเลโิกงาราต170,000 ่ีทน้ืพีมอืนหเงยีฉเกออนัวะตคาภ รธสโย ิมูภยัช ด็อเยอร มาคราสาหม นกแนอข ุธนิสฬาก รคนลกส มนพรคน ีนาธรดุอ ยลเ ยาคงอนหดัวหงัจ ศทเะรปิมูภ ูภาํลวับงอนหะลแ ญิรจเจานาํอ ราหาดกุม รทนิรุส ามีสชารรคน ยมัรีรุบ ษกเะสีรศ ีนาธชารลบุอ ตใงาทะลแกตนัวะตงาท งูสาขเูภนปเบอขีมตใงยีฉเกออนัวะตงาทปไ งยีอเดาล ะทะรกงอแยาลคงอแนปเปไว่ัท งพแาํกนัสาขเกอืทเ กแดไตใงาทนวส น็ยเาญพงดาขเกอืทเะลแ ณรูบรชพเาขเกอืทเ กแดไ กตนัวะตงาทบอข ยารทนิหาขเูภนปเ้ีนณวเิรบาขเูภ ชารคโงูสบาร่ีท าวกยีรเ งูสบาร่ีทนปเกตนัวะต่ีทน้ืพ กัรงดมนพาขเกอืทเะลแ ีชาํ้นมแ กแดไ้ีนคาภงอขญัคาํส่ีทาํ้นมแ ยลเดัวหงัจนใ งวลหูภ งึดะรกูภ อืค วย่ีทเงอทงลหแนปเะารพเีดนักกัจูร่ีท งฝงอสหใาํท งขโาํ้นมแูสงลลหไวลแตใงาทะลแ กตนัวะตศิทงาทาขเกอืทเกาจดินเาํกงลหแีมง่ึซ ลูมาํ้นมแะลแ กอแปูรบาสลเะทีมกัมอืนหเงยีฉเกออนัวะตคาภนใบาร่ีทน้ืพ ๆ นอตนปเงึถมวทาํ้น บาร่ีทนปเดิกเาํ้นมแ ดมหปไงหแดอืหเะจ็กาํ้น นอรูดฤงึถอ่ืมเน้ันาทเนฝูดฤะาพฉเาํ้นีมะจ้ีนาลหเบาสลเะทตแกามนวนาํจนปเ นิดะลแาํ้นนลคแดาขรากงอ่ืรเาหญปีมงึจ้ีนคาภ ว็รเดไนาผมึซงึจาํ้น าํ้นมุอมไยารทนิดนปเญหในวสนิดะารพเ ลาบฐัรนับุจจป ่ีทม็ตเงายอดไรตษกเรากนในชยโะรปชใถรามาสมไงหแงาบ่ีทน้ืพหใาํท ณรูบมสมดุอมาวคดาข ิละมมอหวาขกูลปะาพเงลหแนปเถรามาสหใาํท มหใยัมสนาทะรปลชบบะรชใยดโน้ึขีดหใ่ีทน้ืพงุรปบัรปมายายพดไ ยทไศทเะรปงอขง่ึนหงหแดุส่ีทีด่ีท งาลกคาภ งาลกคาภงอขศทเะรปิมูภะณษกัล ยัทขโุสดัวหงัจ อืคดัวหงัจ22 ๆ งาตดัวหงัจยวดบอกะรป รตมเลโิกงาราต91,795 ่ีทน้ืพีมงาลกคาภ ีรุบะรส งอทงาอ ีรุบพล ีรุบหงิส ทานยัช ีนาธยัทุอ ครรวสรคน ณรูบรชพเ รชพเงพแาํก กลโุณษิพ รติจิพ รคาสรทุมส ราการปรทุมส รคนาหมพทเงุรก มฐปรคน ีรุบทนน ีนาธมุทป ายธุยอีรศรคนะรพ ีรุบณรรพุส าํ้นมแมุลบาร่ีท กแดไญหใงาวกนัอาํ้นมแมุลบาร่ีทนปเศทเะรปิมูภะณษกัล กยานรคนะลแ มารคงสรทุมส ศทเะรปิมูภตขเงบแ กออนัวะตะลแกตนัวะตนาดง้ัทคาภงอขตขเบอขนปเาขเกอืทเีม นีจาทะลแายะรพาจเ งาลนอตงาลกคาภบาร่ีทตขเะลแนบนอตงาลกคาภบาร่ีทตขเ กแดไ นวส2 นปเกออ ะณษกัลีมคาภงอขอืนหเนอตดรจนจปไน้ึข ครรวสรคนดัวหงัจ่ีทน้ืพตแง้ัต นบนอตงาลกคาภบาร่ีทตขเ าขเูภบักบัลสาํ้นมแมุลบาร่ีทน้ืพนปเ มุลบาร่ีทน้ืพตขเยทไวาอกาปดรจนจามงลครรวสรคนดัวหงัจ่ีทน้ืพตแง้ัต งาลนอตงาลกคาภบาร่ีทตขเ ญหใงาวกนัอาํ้นมแ กออนัวะตคาภ กออนัวะตคาภศทเะรปิมูภะณษกัล คาภ5 ง้ัทคาภาดรรบนใดุส่ีทก็ลเ่ีทน้ืพีม่ีทคาภนปเรตมเลโิกงาราต34,380 ่ีทน้ืพีมกออนัวะตคาภ วกแะรสะลแ ดารต ีรุบทนัจ งอยะร ารทเงิชเะฉ ีรุบลช ีรุบนีจารปดัวหงัจ อืค ดัวหงัจ7 ยวดบอกะรป ยทไงอข ้ีนงัด ะณษกัล4 นปเงบแ กออนัวะตคาภงอขศทเะรปิมูภะณษกัล

4 าขเกอืทเะลแยารทนิหาขเูภนปเญหในวส ดัทรรบาขเกอืทเะลแงพแาํกนัสาขเกอืทเ กแดไ าขเกอืทเตขเ ่ีทน้ืพนใ งกะปงาบาํ้นมแมุลบาร่ีท กแดไ าํ้นมแมุลบาร่ีทตขเ ตินรกแนิหอืรหีนคัอนิหาขเูภนปเญหในวส ีรุบทนัจ ีมะจารทเงิชเะฉดัวหงัจ งกะปงาบอภเาํอ่ีทยทไวาอูสงลลหไ่ีทาํ้นมแกาปณวเิรบ ีรุบนีจารปะลแารทเงิชเะฉ งึถนจามงล ารทเงิชเะฉดัวหงัจ งกะปงาบาํ้นกาปตแง้ัตบัน ลเะทงฝยาชบาร่ีทตขเ นลเนลคโดาหนปเะณษกัล นาฐน่ิถง้ัตรกาชะรปีมญัคาํส่ีทวย่ีทเงอทงลหแนปเะลแมางยวสยารทดาหีม ดารตดัวหงัจ ญหใงอลคอภเาํอ ดารตาํ้นมแะลแ ีรุบทนัจาํ้นมแ งอยะราํ้นมแ นชเ ยาสยาลห ๆ น้ัสยาสาํ้นมแีม ๆ น่ือตขเาวกกามนนแานห ดาหนปเะจาํ้นกาปณวเิรบะาพฉเ งาชะากเ) ีรุบลชดัวหงัจ( งัชีสะากเ นาละากเ กแดไ ญัคาํส่ีทวย่ีทเงอทงลหแนปเ ะากเะลแ นลเนลคโ นตนปเ) งอยะรดัวหงัจ( ด็มสเะากเะลแ) ดารตดัวหงัจ( กตนัวะตคาภ กตนัวะตคาภศทเะรปิมูภะณษกัล กาตดัวหงัจ อืค ดัวหงัจ5 ยวดบอกะรป รตมเลโิกงาราต53,679 ณามะรป่ีทน้ืพีมกตนัวะตคาภ าขเูภนปเญหในวสกตนัวะตคาภงอขศทเะรปิมูภะณษกัล ธนัขีรีคบวจะรปะลแ ีรุบรชพเ ีรุบชาร ีรุบนจญาก ราธาํลาํ้นมแงอขะาซเดักรากกาจงอ่ืนเ อืนหเคาภงอขาขเบุหาวกบคแะลแน้ืชงาขนอค่ีทาขเบุหบักบัลส ้ีนงัดดไงบแ อืนหเคาภยาลคศทเะรปิมูภีม นอสงอฮมแดัวหงัจกาจ ามพบักยทไงาวหะรตขเงบแวนแนปเ ยัชงธนนถาขเกอืทเ กแดไ าขเกอืทเตขเ ดัวหงัจ รขงิสนาด่ีทอตดิตงาทงอชีม ามพบักยทไตขเงบแวนแนปเ ีรศวานะตาขเกอืทเ, กาตดัวหงัจงึถ วคแาํ้นมแะลแ ญหใวคแาํ้นมแงาวหะรูยอ นูปนิหาขเกอืทเ, ีรุบนจญากดัวหงัจ ้ีตดับนาดะลแ ธนัขีรีคบวจะรป ยอยนิหกองนิหาํ้ถีม นูปนิหาขเูภนปเญหในวส ยอน าํ้นมแ งปาํ้นมแมุลบาร่ีทนปเ ยทไวาองึถนจงาลกคาภาํ่ตบาร่ีทบักาขเกอืทเตขเงาวหะรูยอ บาร่ีทตขเ นิหงัวดาห าํอะชดาห นชเ มางยวสยารทดาหนปเ่ีทลเะทงฝยาชบาร่ีทะลแ ีรุบรชพเาํ้นมแบาร่ีท งอลกมแ วานะมวาอะลแ ตใคาภ ตใคาภศทเะรปิมูภะณษกัล รพมุชดัวหงัจ อืค ดัวหงัจ14 ๆ งาตดัวหงัจยวดบอกะรป รตมเลโิกงาราต70,715 ่ีทน้ืพีมตใคาภ ลูตสะลแ งัรต ต็กเูภ ่ีบะรก างงัพ งอนะร สาวิธารน าละย ีนาตตป าลขงส ชารมรรธีรศรคน ีนาธรฎษารุส งุลทัพ กฟิซปแรทุมสาหม ยทไวาอ กแดไ นาดงอสง้ัทลเะทยวดบานขงึจ ูยาลมรทุมสบาคงอขง่ึนหนวสนดแนิดนปเ ยีดเนิอรทุมสาหม นัมาดนัอลเะทะลแ ต็กเูภาขเกอืทเ กแดไ วนแ3 าขเกอืทเวนแยวดบอกะรป าขเกอืทเตขเนปเศทเะรปิมูภะณษกัล ณรูบมสมดุอมาวคีม ตใ-อืนหเวนแนใวัตงาวะจญหในวส ีรีคาลากนัสาขเกอืทเะลแ ชารมรรธีรศรคนาขเกอืทเ มุลบาร่ีท งันพกาปาํ้นมแมุลบาร่ีท ปาตาํ้นมแมุลบาร่ีท กแดไ ยทไวาองฝยาชบาร่ีทตขเ ุตาธรแะลแมไาปงอข กาจาํ้น่ีท ยารทะลแนลคโนิดนอกะตงอขมถบัทรากกาจดิกเ าลขงสบาสลเะทบอรบาร่ีทะลแ ีนาตตปาํ้นมแ นนแานหนาฐน่ิถง้ัตรกาชะรปีมะลแ ญหใงาวกนัอบาร่ีทนปเยาลกนจ มถบัทามาพดัพน่ืลคสแะรกะลแาํ้นมแ งฝยาชนปเ สาวิธารนดัวหงัจงึถนจปไงลรพมุชดัวหงัจงฝยาชตแง้ัตม่ิรเยทไวาอนาดงฝยาช ๆ น่ือ่ีทน้ืพตขเาวกกาม

5 ีวสวาอ นอดนาบวาอ นชเ ญหใดานขวาอีมะลแ มางยวสยารทดาหีม น้ืตงึจลเะทาํ้น งูสน้ึขวัตกยกลโกอืลปเบบแ ยทไวาอนาดงฝยาชงอขนดเ่ีทศทเะรปิมูภะณษกัล นลเยาชาปีมะลแนลคโดาหนปเะจาํ้นมแกาปณวเิรบ ฯลฯ าพดัพน่ืลคะลแมลสแะรกีมลากตีดอนใ(Lagoon) ม็คเาํ้นบาสลเะทอืรหดปเบาสลเะทนปเ าลขงสบาสลเะทอืค นับุจจปนใาลขงสบาสลเะทนปเยาลกนจวาอกาปดป มลหแอืรห ยารทนัสวนแนปเนจมถบัทามยารทนอกะต งฝยาช ลเะทงฝยาชบักดิต นางหะรตดิชง้ัตาขเูภีมกาจงอ่ืนเ ๆ บคแบาร่ีทนปเ นัมาดนัอลเะทงฝยาชบาร่ีทะลแ กลโกอืลปเบบแงฝยาชนปเะณษกัลีม ลูตสดัวหงัจงึถปไนจงอนะรดัวหงัจงฝยาชตแง้ัตม่ิรเะจ นัมาดนัอนาด กามงวหแาวเ่ีทงฝยาชีมะลแกึลลเะทาํ้นีมหใาํท วัตมจอืรหวัตบุย 1 ่ีทมรรกจิก งาบรไงายอยทไนคงอขูยอนปเมาวคอตลพิธทิอีมยทไศทเะรปงอขศทเะรปิมูภะณษกัล จใาขเหใามงายอวัตกยะลแยาบิธอ 2 ่ีทมรรกจิก ะลแรไงายอะณษกัลีมาวนตงอขดัวหงัจงอขพาภยากรตสาศิมูภงาทะณษกัลงึถกอบนยีรเูผหใ งายอวัตกยมอรพงาบรไงายอนชมุชนในคงอขพีชาอบอกะรปรากอตลผงส ยทไศทเะรปงอขรตสาศิมูภงาทะณษกัล2 ่ีทงอ่ืรเ ยทไศทเะรปงอขง้ัต่ีท ลเาํท ะณษกัล งอขง้ัต่ีท ยีชเอเปีวทงอขตใงยีฉเกออนัวะตศิทงาทูยอะลแ นีจดโนิอรทุมสบาคนใูยอง้ัตยทไศทเะรป นใูยอ่ีทศทเะรปนปเ กามยติทาองวดกาจนอรมาวคนางงัลพบัรดไ่ีทณวเิรบนปเงึจ รตูสยนูศบถแูยอยทไศทเะรป ปง้ัทดอลตงูสย่ีลฉเศากาองอขิมูภหณุอีมะลแ นอรตขเ

6 ยทไศทเะรป ศากาอิมูภะณษกัล าญหงุทบบแศากาอิมูภีมงึจยทไศทเะรป อืนหเนอตกลโกีซนใรตูสยนูศนสเลกใูยอง้ัตยทไศทเะรป มุสรมมละลแ ตใงยีฉเกตนัวะตมุสรมมลกาจลพิธทิอบัรดไ ยทไศทเะรปงอขศากาอิมูภ ญหในวสนปเานนัวะส ้ีนงัด อืนหเงยีฉเกออนัวะต มคาลุตนอืดเงาลกงึถมคาภษฤพนอืดเงาวหะรม่ิรเนฝูดฤยทไศทเะรป ตใงยีฉเกตนัวะตมุสรมมล ยทไศทเะรปว่ัทกุชกตนฝดิกเหใาํท ยีชเอเปีวทงัยามยีดเนิอรทุมสาหมกาจดัพะจตใงยีฉเกตนัวะตมุสรมมล ต็กเูภ งอนะรดัวหงัจ นชเ กออนัวะตงฝยาชาวกกามนฝณามิรปบัรดไะจตใคาภนใกตนัวะตนาดงฝยาชน้ันงัด อภเาํอ อืค ยทไศทเะรปนใดุส่ีทกามกตนฝณามิรปีม่ีทดัวหงัจนวส ดัวหงัจกุทาวกกามนฝาํ้นณามิรปบัรดไะจ

7 งายอดไตใงยีฉเกตนัวะตมุสรมมลบัร่ีทดัวหงัจนปเะารพเ กออนัวะตคาภงาทูยอง่ึซ ดารตดัวหงัจ ญหใงอลค ่ีทม็ตเ นอืดเงาลกงึถมคาลุตนอืดเงาลกงาวหะรม่ิรเวานหูดฤยทไศทเะรป อืนหเงยีฉเกออนัวะตมุสรมมล หใาํทงึจยีชเอเปีวทงอขงาลนอตงัยามนีจงอขอืนหเนอตกาจดัพะจอืนหเงยีฉเกออนัวะตมุสรมมล ธนัพาภมุก นาผดัพะจอืนหเงยีฉเกออนัวะตมุสรมมละารพเ ดไกตนฝดิกเหใอกตใคาภนวส กตนฝีมมไตแน็ยเวานหศากาอ ดัจวานหมไศากาอะลแกตนฝีมตใคาภงอขวานหูดฤหใาํท ยทไวาอกาจามาํ้นอไบอหงึจ นอกยทไวาอ น่ิถงอทงอขติวีชนินเาํดรากอตลพิธทิอีมิตาชมรรธงาทมอลดวแง่ิส ดไะจรวคนยีรเูผง่ึซนักนอืมหเมไ่ีทญัคาํส่ีทบอกะรปคงอีมะจ ๆ งาตน่ิถงอทงอขิตาชมรรธงาทะณษกัล ่ีทานหีมะจดินชะลตแบอกะรปคงอ ิตาชมรรธรกายพัรท ศากาอิมูภะณษกัล ศทเะรปิมูภะณษกัลงึถูรนยีรเ คาภะลตแงอขศากาอิมูภะลแ ศทเะรปิมูภะณษกัลกาจงอ่ืนเ นักะลแนักง่ึซธนัพมัสมาวคีมะลแ ะาพฉเ ปุรสอพนักงาตกตแงึจน่ิถงอทนใรกาชะรปงอขติวีชนินเาํดรากหใาํทงึจน้ันงัด นักงาตกตแมาวคีมยทไศทเะรปนใ ้ีนงัดดไ อืถบันรากะลแีณพเะรป ะลแพีชาอบอกะรปราก ศทเะรปิมูภะณษกัล คาภ านสาศ ูยอนปเมาวค ศากาอิมูภะลแ นาทวัรคหแราก ตนารกงส งอืมเกัผชืพกูลปะาพเ ีมนิด าขเบุหบาร่ีทนปเ อืนหเ )วกแกูลชวบ( งอลงาสยอป พีชาอะลแ วานห ศากาอณรูบมสมดุอมาวค ธทุพานสาศอืถบัน วย่ีทเงอทราก นานาลวเนปเน็ยเวานห ยาวคง่ิว ลคงมชืพ อืรเงขแ มไลผนวสาํท านาํท มาวคีมะลแมุลบาร่ีทนปเ งาลก อืถบัน วาขวย่ีกเ กขแงลราก งมะรปาํท วตัสงย้ีลเ งอขนบนอต ณรูบมสมดุอ ธทุพานสาศ งาจบัรดืจาํ้นะลแ ม็คเาํ้น ศากาอวานหูดฤนใคาภ มรรกหาสตุอนางงรโนใ นอรูดฤนในอระลแวานห ีมะลแวย่ีทเงอทราก นอรูดฤคาภงอขงาลนอต าวกนนแานหรกาชะรป งาตกตแมไวานหูดฤะลแ ๆ น่ือคาภ าวกกุชกตนฝีม กันกามนัก นบนอต าษรรพนยีทเหแ รกาชะรป วตัสงย้ีลเ รไาํท นปเนิดน้ืพ งูสบาร่ีทนปเ กออนัวะต งาชงอลค ฟไง้ับญุบ ะลแ นจกายงาขนอค ศากาอยารทนปนิด อืนหเงยีฉเ ธทุพานสาศอืถบัน กามน่ือ่ีทูยอปไยายกยโ งลแงหแ งาลกคาภยาลค กออนัวะต งาลกคาภยาลค กตนัวะต ตรปเงิช บิสนอืดเญุบ มลาป าราพงายนวสาํท ศากาอลเะทงฝบาร่ีทนปเ ตใ

8 อืถบันรากะลแีณพเะรป ะลแพีชาอบอกะรปราก ศทเะรปิมูภะณษกัล คาภ านสาศ ูยอนปเมาวค ศากาอิมูภะลแ ธทุพานสาศอืถบัน ยาวคง่ิว งมะรป รแงอืมหเ นัมาํ้น ปง้ัทดอลตกตนฝ น้ืชนอร มาลสิอานสาศะลแ พีชาอะลแม็คเาํ้น วย่ีทเงอทราก 1 ่ีทมรรกจิก นใรกาชะรปงอขพีชาอะลแศากาอิมูภศทเะรปิมูภะณษกัล าวคนคาษกึศมุลกงบแนยีรเูผหใ ยารปิภอามาํนวลแคาภะลตแ 2 ่ีทมรรกจิก ดัวหงัจ5 ะลคาภามงาลกคาภะลแ ตใคาภ อืนหเคาภนใดัวหงัจอ่ืชกอบนยีรเกันหใ ติวีชงราํดรากนใน่ิถงอท นชมุชพาภยากรตสาศิมูภลูมอขชใราก3 ่ีทงอ่ืรเ รตสาศิมูภงาทอืมงอ่ืรคเะลแ่ีทนผแชใราก งายอดไ ๆ งาตดินช่ีทนผแชใถรามาสหใาํท่ีทนผแงอขดินชะลแบอกะรปคงอ ยามหมาวคูรนยีรเราก ดไน่ิถงอทลูมอขจวราํสรากนใ่ีทนผแาํทดัจรากนใญัคาํสอืมงอ่ืรคเนปเ มสะามหเ น้ึขงารสยษุนม่ีทง่ิสะลแิตาชมรรธมาตูยอนปเ่ีทง้ัท กลโวิผนบ่ีทน้ืพงอขะณษกัลงดสแ่ีทง่ิส อืค ่ีทนผแ ดนหาํก่ีทยามหงอ่ืรคเะลแณษกัลญัสยัศาอ รากงอตมาตงลก็ลเหในวสอยรากีม บารบบแนผแนบงลงดสแยดโ กลโนบ ๆ งาตง่ิสงอขะณษกัลงดสแน้ึข ดใณวเิรบูยอง้ัต ๆ งาตศทเะรปะลแ ปีวท รทุมสาหม ลเะท าวูรารเหใาํท่ีทญัคาํส่ีทอืมงอ่ืรคเนปเ่ีทนผแ ูรมาวคีมงอตะจนปเาํจารเ น้ันาทเ่ีทนผแชใรากกาจงิรจทแงายอนชยโะรปดไะจรากงอตารเ่ีทรากตแ กลโน้ืพนบ ชใะจ่ีทสากอโมาต่ีทนผแงอขดินชกอืลเกัจูระลแนปเ่ีทนผแนาองอต นชเ นอกยีสเ่ีทนผแบักวย่ีกเจใาขเมาวค งอตกูถงายอดไ่ีทนผแชใถรามาสะจงึจ ่ีทนผแงอขญัคาํสมาวค มรรกจิกนในชยโะรปชใปไาํนอ่ืพเน้ึขงารสยษุนมงอขง่ึนหงายอรตสาศิมูภงาทอืมงอ่ืรคเนปเ่ีทนผแ ราหทรากจิกะลแ มรรกรตษกเงลหแ วย่ีทเงอทราก งสนขมคานมคงาทนสเ ่ีทนาถสาหนคชใ นชเ ๆ งาต าลวเดัยหะรปะลแนจเดัชงอตกูถงายองิรจ่ีทน้ืพนบลูมอขบารทะจ่ีทนผแชใูผ นตนปเ

9 ่ีทนผแงอขดินช กแดไ ปไว่ัทะณษกัลงึถงดสแ่ีทนผแ อืค พาภยากงาท่ีทนผแ1. ศทเะรปิมูภ่ีทนผแ1.1 ศากาอิมูภ่ีทนผแ1.2 จิกฐัร่ีทนผแ1.3 จิกฐษรศเ่ีทนผแ1.4 รตสาศิตัวะรป่ีทนผแ1.5 งาทงารส่ีทนผแ นชเ าษกึศูผงอขรากงอตมาวคมาตลูมอขงดสแ่ีท่ีทนผแนปเ งอ่ืรเะาพฉเ่ีทนผแ2. นตนปเ นิด่ีท่ีทนผแ มไาป่ีทนผแ อืรเนิดเราก่ีทนผแ ราหท่ีทนผแ งวลหงาท่ีทนผแ นิบงอ่ืรคเ ฟไถร ตนยถร ีมง่ึซน้ึขกามงอตกูถดไ่ีทนผแนาอรากนใจใาขเหใาํท่ีท่ีทนผแนใ ๆ งาตนวส อืค ่ีทนผแงอขบอกะรปคงอ ้ีนงัด ญัคาํส่ีทบอกะรปคงอ นาผ่ีทนสเะลแ งวแนสเ าวกยีรเ ตใกลโว้ัขงัยปไอืนหเกลโว้ัขนาผ่ีทนสเ งวแนสเ-งุรนสเ1. งวแนสเะลแงุรนสเง้ัท รตูสยนูศนสเ าวกยีรเดุส่ีทวาย่ีทงุรนสเ งุรนสเ าวกยีรเ กออนัวะตงัยปไกตนัวะตวนแ ิตมมสนสเนปเ ดูพาํคนวสารตาม2. ดัทรรบนวสารตาม3. มรรกจิก ่ีทนผแนใงาทศิทาหราก“ าว่ีทมาถาํคงอขบอตาํคาหดิคนักยวชนยีรเกันมุลกหใงบแ ”่ีทนผแนใวไศิทุบะรดไมไ่ีทีณรกนใ อืนหเศิทอืคดในวสาวรไงายอดไบารทะจารเ ่ีทนผแนใชใ่ีท ๆ งาตณษกัลญัส ลกาสนปเ่ีท ณษกัลญัสชใมยินะลแงิรจงอขยาลคงารปูรีมง่ึซกลโวิผนบ ๆ งาตง่ิสนทแชใ่ีทยามหงอ่ืรคเ ้ีนงัด ๆ ยางงายอ่ีทน้ืพะลแงัผนผแาํทรากนใะยะรดัวอืมงอ่ืรคเ ีมงึจะยะรดัวงอ่ืรคเ บารนบแนผแงลงิรจ่ีทน้ืพกาจนวสอยงอตะจ ่ีทนผแ งัผนผแงารสราก กแดไ ชใามาํนมยิน่ีทดัวงอ่ืรคเ ง่ิยงายอนปเาํจมาวค ะยะราํทงอตนิดเรากนอก ูยอีมนคกุท่ีท ๆ ยางอืมงอ่ืรคเชใ่ีทะยะรดัวรากนนเ วากบันราก1. นวนาํจดไ วากบันนิดเหใ ะยะรดัวรากงอตาถ นอกงอเนตงอขวาก1 ะยะรงอขนาฐรตามวายมาวคาคาหดัวูผหใ ณามะรปยดโงิรจะยะรดไะจ็ก นตงอขนาฐรตามวากบักณูคามาํนวลแวาก

10 นักงาตกตแอขวายมาวคีมดินชะลตแ ดินชยาลหีม ๆ อขนปเะหลโนปเ่ีทอืมงอ่ืรคเนปเ ซโ2. กิรตมเบบะระลแษฤกงัอบบะรง้ัทีม าบเกันหาํ้น กวดะส ยางชใะารพเ นับุจจปนใดุส่ีทกามนักชใมยิน่ีทดัวอืมงอ่ืรคเนปเ ปทเ3. ดานขยาลหีม กวดะสดไาพกพ ดัรดัทะก 1 ่ีทมรรกจิก ยางงายอรตสาศิมูภงาทอืมงอ่ืรคเชใยดโ ูยอยัศาอนยีรเูผ่ีทดัวหงัจงัผนผแนยีขเนยีรเกันหใ มุลกนใอนสเาํนวลแ รตสาศิมูภงิชเน่ิถงอทจวราํสรากนใชใ่ีทอืมงอ่ืรคเ งอตจาอนยีรเูผอืรห วลแูยอีมจาอง่ึซ าษกึศรากนใอืมงอ่ืรคเีมงอตะจนยีรเูผ มาต็ก ๆ ดใงอ่ืรเาษกึศราก อืค ดินช 2 ดไกนแาํจาษกึศรากนใอืมงอ่ืรคเบัรหาํส าษกึศะจ่ีทงอ่ืรเบักมสะามหเงอตะลแ ีณรกตแวลแงอเน้ึขงารส ณรากตกเงัสบบแ กแดไ มคงัสะลแจิกฐษรศเรตสาศิมูภงิชเน่ิถงอทลูมอขจวราํสอืมงอ่ืรคเ1. นตนปเ มยีทเวาดงาทยาถพาภ่ีทนผแ มาถบอสบบแ ณษาภมัสบบแ ้ีนงัด ดไงบแ พาภยากรตสาศิมูภงิชเน่ิถงอทจวราํสอืมงอ่ืรคเ2. ่ีทนผแะยะรดัวปทเ ศิทม็ขเ นชเ ศทเะรปิมูภะณษกัลาษกึศอืมงอ่ืรคเ2.1 นตนปเ ศากาองาทยาถพาภะลแ ่ีทน้ืพดัวอืมงอ่ืรคเ นชเ ศากาองาทยาถพาภะลแ่ีทนผแบักมวราษกึศอืมงอ่ืรคเ2.2 นตนปเ ิติมมาสงอลก มุมดัวอืมงอ่ืรคเ ะยะรดัวอืมงอ่ืรคเ กึทนับราก ปทเ ซโ ศิทม็ขเ กแดไ งัผนผแะลแ่ีทนผแบัรหาํสอืมงอ่ืรคเ2.3 อืมงอ่ืรคเ ๆ งาตดินชรอตเิมมโรอทเ กแดไ รตสาศิมูภาษกึศบัรหาํสอืมงอ่ืรคเ2.4 ศากาอนัดมาวคดัวอืมงอ่ืรคเ น้ืชมาวคดัวอืมงอ่ืรคเ นฝาํ้นณามิรปดัวอืมงอ่ืรคเ มลดัว

11 1 ่ีทมรรกจิก มุลกนใอนสเาํนวลแยางงายอรตสาศิมูภงาทอืมงอ่ืรคเชใยดโ ูยอยัศาอนยีรเูผ่ีทดัวหงัจงัผนผแนยีขเนยีรเกันหใ 2 ่ีทมรรกจิก วยีดเบอตาํคงยีพเดุส่ีทงอตกูถ่ีทบอตาํคกอืลเนยีรเูผหใ รไะออืค กลโน้ืพนบฏการป่ีทง่ิสนทแ ยามหงอ่ืรคเชใะลแบารน้ืพนบงดสแยดโกลโวิผงอขะณษกัลงดสแ่ีทดใง่ิส1. กลโกูล. ข ่ีทนผแ. ก ศากาอยาถพาภ. ง งัผนผแ. ค ณามิรปงดสแ่ีทนผแนปเดใอข2. มไาปงอขดินชงดสแ่ีทนผแ. ข ลากูดฤงดสแ่ีทนผแ. ก ีณรธงาทะณษกัลงดสแ่ีทนผแ. ง รกาชะรปนวนาํจงดสแ่ีทนผแ. ค ดในาดงาทูยอะจ ตใศิท กตนัวะตศิทงาทปไานหนัหนืยอ่ืมเ3. ยาซนาด. ข านหนาด. ก งัลหนาด. ง าวขนาด. ค รไะอทภเะรปณษกัลญัสนปเดัจ ่ีทนผแนใงอืมเง้ัต่ีทนทแชใ่ีทณษกัลญัส4. ดุจนปเ่ีทณษกัลญัส. ข ีสนปเ่ีทณษกัลญัส. ก ่ีทน้ืพนปเ่ีทณษกัลญัส. ง นสเนปเ่ีทณษกัลญัส. ค ่ีทนผแนใดใง่ิสนทแณษกัลญัสนปเงอืลหเีส5. าญหงุท. ข มไาป. ก ปีวทลหไ. ง าขเนินเ. ค นชยโะรปชใาม่ีทนผแาํนรากีมาว ๆ งาตรกคงออืรห นางยวนหบักวย่ีกเลูมอขาหาวคนคาษกึศนยีรเูผหใ )นางยวนห3 ามกอบ( งาบรไงายอ ิตาชมรรธรกายพัรทษกัรุนอรากีธิวะลแ ิตาชมรรธรกายพัรท4 ่ีทงอ่ืรเ ติวีชีมง่ิสง้ัทีมารเวัตบอรูยอ่ีทิตาชมรรธมาตงอเน้ึขดิกเ่ีทง่ิสนปเ มอลดวแง่ิสะลแิตาชมรรธรกายพัรท ลพิธทิอีม้ีนาลหเิตาชมรรธมาตงอเน้ึขดิกเ่ีทง่ิสะลแ นิด นิห ศากาอ าํ้น นชเ ติวีชีมมไง่ิสะลแ ชืพ วตัส นค นชเ นักะลแนักง่ึซ ดิกเหใชใามาํนถรามาส ยษุนมะลแิตาชมรรธมาตงอเน้ึขดิกเ่ีท ๆ งาตง่ิสงึถยามห ิตาชมรรธรกายพัรท อืค ทภเะรป3 นปเกออรกายพัรทงบแถรามาสารเ ติวีชงราํดรากอตนชยโะรป นิดนใชืพราหาอุตาธ ซาก นัมาํ้น ุตาธรแ กแดไ ปไดมหวลแชใ่ีททภเะรป1.

12 ศากาอ าํ้น นิด กแดไ พาภณุคมอ่ืสเตแดมหมไชใ่ีททภเะรป2. าปวตัส มไาป กแดไ ดไามน้ึขนทแดทาหถรามาสตแปไดมหวลแชใ่ีททภเะรป3. ยวดณรูบมสมดุอยทไศทเะรป กามยษุนมงอขูยอนปเมาวคอตญัคาํสมาวคีมิตาชมรรธรกายพัรท คาภะลตแรตสาศิมูภพาภสงอขงาตกตแมาวคบักูยอน้ึขยอนกามณามิรปีม ดินชยาลหิตาชมรรธรกายพัรท ชใามาํนดินชงาบรกายพัรทะลแ ศากาอ าํ้น นชเ ติวีชงอขดอรูยอมาวคอ่ืพเงายองาบรกายพัรทชใยษุนม นตนปเ มไาป ุตาธรแ กัผชืพ นชเ คภโิรบอืรหคภโปุอ งาตกตแะจจาอฏการป่ีทงลหแะลแ ณามิรป ดินชยาลหิตาชมรรธรกายพัรทยวดปไมดุอยทไศทเะรป งอขูยอนปเมาวค ติวีชอตญัคาํสมาวคีมิตาชมรรธรกายพัรทยวดนักงาตกตแ่ีทรตสาศิมูภพาภสบักูยอน้ึข้ีนง้ัทนัก งายองาบรกายพัรท ศากาอ าํ้น นชเ ติวีชงอขดอรูยอมาวคอ่ืพเ งายองาบรกายพัรทชใงอตยษุนม กามยษุนม ุตาธรแ กัผชืพ นชเ คภโิรบอืรห คภโปุอชใามาํนงายองาบรกายพัรท ศากาอ าํ้น นชเ ติวีชงอขดอรูยอมาวคอ่ืพเ นตนปเ มไาป กแดไ รกาชะรปงอขติวีชงราํดรากอตลพิธทิอีม่ีทยทไศทเะรปนใญัคาํสิตาชมรรธรกายพัรท นิดรกายพัรท1. ีมงึจ นิดรกายพัรทกลโงอขญัคาํส่ีทาํ้นูอ วาขูองลหแนปเ มรรกรตษกเงอืมเนปเาวอ่ืชดไยทไศทเะรป ้ีนงัดดไปุรส ยทไศทเะรปนในิดงอขะณษกัล ง่ิยงายอนปเศทเะรปอตญัคาํสมาวค คาภิมูภกุทงึถมวทาํ้นีมง่ึซ ๆ งาตยาสาํ้นมแมุลบารณวเิรบนใปไว่ัทบพ วยีนหเนิด1.1 าจเะรกอปรไาํทะลแ วาขานาํทะจะามหเ ดยีอเะลนิดอ้ืนเ กาจงาหูยอ่ีท่ีทน้ืพนปเง่ึซ ๆ งาตยาสาํ้นมแงอขาํ้นาํลกัพะตนาล่ีทน้ืพนใปไว่ัทบพ นวรนิด1.2 ะลแวยีนหเนิดงอขบอกะรปนวสนปเนิดอ้ืนเ งึถมไมวทาํ้นะลแ ดไนับน้ัขบาร่ีทะณษกัลนปเ ปไกออาํ้นมแงฝงอส ฯลฯ งัลหะปาํสนัม ดพโวาข ยออ รไชืพกูลปชใ ยารทนิด มถบัทยอปเานเ่ีทวตัสกาซะลแชืพงอขยาลสยอยรากกาจดิกเ่ีทนิดนปเ ุถตัวยีรทนิอนิด1.3 กามูยอนปนัถะมาํกุตาธีมะจกัมตแ) ุรพาปอืค นับุจจปนใ( นอกามนลเยาชาปนปเยคเ่ีท่ีทบพ ๆ น้ัชนปเ าํ่ตงาขนอคณรูบมสมดุอมาวคีม ดุส่ีทกามยารทอ้ืนเงอขบอกะรปคงอีม่ีทนิดนปเ ยารทนิด1.4 งฝยาช่ีทน้ืพนใบพะจ ๆ น่ือคาภนใาขเงิชเะลแ าํ้นมแงฝยาชณวเิรบนใ อืนหเงยีฉเกออนัวะตคาภนใกามบพ นิดงอขพาภณุคานฒัพอ่ืพเาปกูลปะลแ วารพะมนวสาํทชใ ลเะท าํ้นรกายพัรท2. นปเาวดไดัจ รตมเิลลิม1,675 ะลปณามะรปย่ีลฉเ งาลกนาปฑณกเนใูยอนฝณามิรปีมยทไศทเะรป )งอลคาํลาํ้นมแ( นิดวิผน้ืพนบาํ้นงลหแง้ัท รวคมสอพกามาํ้นรกายพัรทงอขณรูบมสมดุอมาวคีม่ีทศทเะรป )ลาดาบาํ้น( นิดตใาํ้นงลหแะลแ าํ้นนลคแดาขาหญปบสะรปกัมงึจ ปดอลตอมสเาํ่มสมไกตนฝีมศทเะรปงอขญหในวส่ีทน้ืพกาจงอ่ืนเตแ ศทเะรปงอข่ีทน้ืพกุทบอืกเาหญปบสะรปง่ึซ รตษกเรากนใชใาํ้นะาพฉเยดโ งลแูดฤงวชนใ

13 วายมาวคีมญหใยาสาํ้นมแีมะารพเงาลกคาภ อืค ดุส่ีทกามาํ้นรกายพัรทงอขณรูบมสมดุอมาวคีม่ีทคาภ ีมาวบัน็กนิดตใาํ้นงลหแนจดอลต งอลกมแะลแ นีจาท ายะรพาจเาํ้นมแ กแดไ ยาสยาลหปดอลตาํ้นหใะลแ นักนชเ ๆ น่ือคาภาวกามณรูบมสมดุอมาวค ดุส่ีทกามิตาชมรรธมาตาํ้นงลหแงอขณรูบมสมดุอมไมาวคาหญปบสะรป อืนหเงยีฉเกออนัวะตคาภนวส งลแยัภาหญปบสะรปาวอ่ืชดไ่ีทน้ืพงาบ กูลปะาพเรากะลแ คภโิรบ คภโปุอรากนใชใาํ้นนลคแดาขะจงลแูดฤนใ กาซาํ้ซ าํ้นณามิรปตแ คาภงอขกามวายมาวคีมะลแญหใยาสาํ้นมแนปเง่ึซ ลูมาํ้นมแะลแ ีชาํ้นมแีมะจมแ รแีมกาจงอ่ืนเ พาภณุคนาดาหญปีมนิดตใาํ้นงลหแง่ิย กันกามดไนชยโะรปชใถรามาสมไ ยอนีมบัลกงลแูดฤนใ นชยโะรปชใม็คเยอรกสรีม ญหในวสลาดาบาํ้นงลหแหใาํทงึจ ปไว่ัทนิหน้ัชนใูยอกรทแ) วาธเนิสอืลกเ( อืลกเนิห ยอนดไ วัตยายขรากีมะารพเ ลฑณมิรปะลแ ฯพทเงุรก งาลกคาภะาพฉเยดโกามนักชใามาํ้นาํนรากีม นับุจจปนใ ฐัรงอขาปะรปาํ้นติลผราก่ีทะณขนใ ฯลฯ มรรกหาสตุอนางงรโ รรสดัจนาบ นชเ งาวขงาวกงายอจิกฐษรศเงาท อพีดงึถว่ัทมไยาจะรกงัย งลหแกาจงอ่ืนเ ดุรทนิดนผแาหญปดิกเหใาํทน้ึขกามม่ิพเนักชใามลาดาบาํ้นาํนะาจเดุขรากีมอ่ืมเ น้ันงัด นิดตใงรพโนปเดิกเงึจ ๆ กามนักชใามาํ้นาํนอ่ืมเ น้ิสง้ัทนิดตในิหน้ัชงอขกตแยอรอืรหงาวงอชนใูยอกัมนิดตใาํ้น ดุส่ีทนใงลวัตดุรทรากดิกเะลแ มไาปรกายพัรท3. ณามะรปอืรหศทเะรป่ีทน้ืพงอข25 ะลยอรงยีพเูยออืลหเมไาป่ีทน้ืพีมยทไศทเะรป นับุจจปนใ . 2547)ศ.พ( รตมเลโิกงาราต131,485 ้ีนงัด ศทเะรปิมูภพาภสมาต ๆ ญหใทภเะรป2 นปเงบแ ยทไศทเะรปนใมไาปงอขะณษกัล บอืกเกุชกตนฝีม นอรตขเมุสรมบบแ น้ืชนอรศากาอตขเนใน้ึข่ีทมไาปนปเ บใดัลผมไมไาป1. ะลแตใคาภ่ีทน้ืพนใบพะจกามยดโ บในย่ีลปเดัลผมไนอืมหเปดอลตมุอชวยีขเบใีมหใาํท งูสน้ืชมาวคีม ปดอลต กออนัวะตคาภ ้ีนงัด ๆ ยอยดินช5 นปเกอองบแ บใดัลผมไาป ก็ลเนตนืยมไะลแญหในตนืยมไง้ัทบึทานหน้ึขมไนตีม บิดงดาป1.1 าํ้นนตดินเาํกหใ่ีทาปนปเ คาภกุทบอืกเ ปไน้ึขรตมเ 1,000 ตแง้ัตงูส่ีทน้ืพนใบพ าขเบิดาป1.2 ราธาํล ดินชานานนสมไีม นักนชเคาภกุทบอืกเ ปไน้ึขรตมเ 700 ตแง้ัตงูส่ีทน้ืพนใบพ าขเนสาป1.3 ยอ้ืลเมไ มุพมไ นตนืยมไ ง้ัทีม ตใคาภงอขลเะทงฝยาชณวเิรบบพ่ีทาปนปเ ุรพาป1.4 กุลมลชืพะลแ

14 าํ้นมแกาปณวเิรบะาพฉเยดโนลเนลคโนปเ่ีทลเะทยาชณวเิรบน้ึข่ีทาปนปเ นลเยาชาป1.5 อืคญัคาํส่ีทมไ าํ้นวตัสงอขุธนัพะาพเงลหแะลแยัศาอูยอ่ีทงลหแอืรห ายทิวศวเินบบะรอตญัคาํสมาวคีม นตนปเ กาจ ูพาํล งากงกโมไ นอืดเ4 ะลปกตนฝีม่ีทนอรงอืมเาญหงุทบบแศากาอิมูภตขเนใบพ บใดัลผมไาป2. รตมเ1,000 นิกเมไงูส่ีทน้ืพะลแบาร่ีทน้ืพนใบพ นตง้ัทดมหบอืกเนักมอรพบใดัลผะจ้ีนทภเะรปมไงลแูดฤนใ ้ีนงัด ดินช2 นปเกอองบแ กแดไ จิกฐษรศเงาทาคีม่ีทญัคาํสมไ ศทเะรปงอขคาภกุทบอืกเนใบพ ณรรพจญบเาป2.1 ฯลฯ งายมไ งดแมไ ูดะรปมไ กัสมไ ๆ ย้ีตเาขเนินเอืรหบาร่ีทณวเิรบนใกามบพงรปโาปนปเ ะพแาป อืรห กคโาป งดแาป2.2 งัรง็ตเมไ อืค จิกฐษรศเงาทาคณุคีม่ีทมไ อืนหเงยีฉเกออนัวะตคาภ่ีทน้ืพนใะาพฉเยดโ งดแีส่ีทน้ืพนปเง่ึซ ฯลฯ มอยะพมไ ุตาธรแรกายพัรท4. งูสาขเกอืทเตขเณวเิรบะาพฉเยดโ ปไว่ัทูยอยาจะรกณรูบมสมดุอุตาธรแงลหแีมยทไศทเะรป ้ีนงัด ดินช3 นปเดไุตาธรแกนแาํจ ้ีน่ีทนใ ตใคาภะลแ กตนัวะตคาภ อืนหเคาภนใ สีนากงมแะลแ งวลพ ก็ลหเ งดแงอท ีสะกงัส ว่ักะต นตเสงัท กุบีด กแดไ ะหลโรแ4.1 ิตาชนตัระลแ) งอพอสนิด( ลรามนิด นูปนิห มัซปิย กแดไ ะหลโอรแ4.2 )ตนไกิล( นิหนาถะลแ ิตาชมรรธซาก บิดนัมาํ้น กแดไ งิลพเอ้ืชเรแ4.3 าปวตัสรกายพัรท5. าขเหใวัตบัรป งอเนตยวดนิกาหาพง่ึพงอต้ีนาลหเวตัส าํ้ถ นิหกอซ มไงรพโมาตาปนใูยอยัศาอาปวตัส าปวตัสหใาํทน้ึขกามมาคกุคกูถาปวตัสนับุจจป นตนปเ งาค งิล ดรแ ีมห งาวก งาช อืสเ นชเ มอลดวแง่ิสบัก มคาวนัธ26 ่ีทนัวอ่ืมเ น้ึขาปวตัสงอรคมุคะลแนวงสิตัญญับชาระรพีมดไยทไศทเะรป ปไธนัพญูสดินชงาบ ”ิตาชงหแาปวตัสงอรคมุคนัว“ นปเปกุทงอข มคาวนัธ26 ่ีทนัวหใดนหาํกงึจลาบฐัรน้ันงัด2530 รกายพัรทนย่ีลปเกลแรากะลแรกายพัรท น่ิถงอทะลตแงอขดินชยาลหิตาชมรรธรกายพัรทยวดณรูบมสมดุอมาวคีมยทไศทเะรปกาจงอ่ืนเ มาวคีมน่ือน่ิถงอทนักวยีดเะณขนใตแ าคณุคีมมไอืรหนชยโะรปีมมไงอขนปเาวนอืมหเูด็กน่ิถงอทนใกามีมอ่ืมเ ิตาชมรรธรกายพัรทนปเ้ีนงาลงาขงายอวัต น้ึขดิกเน่ิถงอทงาวหะรรกายพัรทนย่ีลปเกลแรากีมหใาํทงึจรากงอต น่ิถงอทงาวหะรรกายพัรทนย่ีลปเกลแรากูสปไาํนะลแคาภะลตแนใูยอีม่ีท ่ีรรอบเวอรตส ่ีรอลเซเ ่ีลคโคอ็รบ นชเ วานหงอืมเมไลผกัผะลแ นาวหวยีขเมส ยไาํล ่ีจน้ิลีม อืนหเคาภ นตนปเ ่ีลาส บัลพกูล อทกูล นชเ ๆ น่ือะลแ กึมหาลป ยอห งุก าลป นชเ ม็คเาํ้นวตัสะลแ ดุคงัม งอกงอล ะางเ นยีรเุทีม ตใคาภ ๆ งาตุตาธรแ วารพะม

15 ะลแ ๆ งาตกัผ ยออ ดพโวาข นุนข งวมะม ูพมช อโมส นชเ มไลผ- กัผนวสาํท วาขกูลป งาลกคาภ นตนปเ ดืจาํ้นาลป กไ ดปเ รกุส นชเ วตัสงย้ีลเ คโ นชเ งย้ีลเวตัสะลแ ยาฝ อป งัลหะปาํสนัม นออดพโวาข าง ว่ัถกูลป อืนหเงยีฉเกออนัวะตคาภ นตนปเ รกุส อืบะรก รกายพัรทชใรากกาจดิกเ่ีทบทะรกลผ ยีสเญูสมาวคดิกเหใาํทะจ็กนทแดทรากงารสรากีมมไยดโปไนิกเกามชใามาํนอ่ืมเิตาชมรรธรกายพัรท ณวเิรบ่ีทอ้ืนเชใงอตะจาํ้นบ็กเกักนอ่ืขเงารสรากอืรห มคานมครากนใชใอ่ืพเนนถดัตราก นชเ ดไยาลาํทกูถอืรห าป่ีทน้ืพะารพเงลดลาปวตัส งลดลมไาปหใาํท งลยาลาํทนคโกูถมไาปนปเ่ีทนิดน้ืพหใาํท ลาศาหมนวนาํจนิดน้ืพ ลากูดฤมาตงอตมไกตนฝอืรหรปแนัผลากูดฤ งลแงหแมาวคดิกเ ณรูบมสมดุอน้ืชมุช่ีทศากาอพาภสหใาํทยาลาํทกูถ ชใราก้ีนกาจกอน กูลปะาพเรากอ่ืพเาปยาลาํทรากีม น้ึขกามกูลปะาพเรากอ่ืพเนิดน้ืพชใรากีมอืรห ยอนกตอืรห งลมอ่ืสเรกายพัรทอ่ืมเพาภสมอ่ืสเณรูบมสมดุอ่ีทนิดหใาํท นปเาํจมาวคนิกเกูลปะาพเรากนใีมคเราส ยวดปไมอ่ืสเ็กมอลดวแง่ิสพาภส มอลดวแง่ิส ่ีทง่ิส ติวีชีมมไ่ีทง่ิสะลแติวีชีม่ีทง่ิสง้ัทารเวัตบอรูยอ่ีทยาลหง้ัท ๆ งาตง่ิส งึถยามห มอลดวแง่ิส งบแารเ ดไ็กยษุนมอตนชยโะรปีมมไอืรหนชยโะรปีมจาอ น้ึขงารสยษุนม่ีทง่ิส ิตาชมรรธมาตงอเน้ึขดิกเ อืคทภเะรป2 นปเมอลดวแง่ิส วตัส ชืพ นค กแดไ ิตาชมรรธมาตงอเน้ึขดิกเ่ีทมอลดวแง่ิสอืค ิตาชมรรธมาตมอลดวแง่ิส1. กแดไ ดินช2 นปเงบแ้ีนมอลดวแง่ิส ฯลฯ ศากาอ าํ้น นิด ฯลฯ ชืพ วตัส นค นชเ ติวีชีม่ีทมอลดวแง่ิส1.1 ฯลฯ าขเูภ ศากาอ าํ้น นิด นชเ ติวีชีมมไ่ีทมอลดวแง่ิส1.2 อืค ดินช2 นปเงบแ น้ึขงารสยษุนม่ีทมอลดวแง่ิส2. ดไน็หเงอมถรามาส ุถตัวนปเน้ึขงารสยษุนม่ีทง่ิสนปเ พาภยากงาทมอลดวแง่ิส2.1 ฯลฯ าผอ้ืสเ ะนหาพนาย นอืรเนาบราคาอ นชเ นจเดัช จาอมไงึจุถตัวชใมไตแ น้ึขงารสยษุนม่ีทมอลดวแง่ิสนปเ มคงัสงาทมอลดวแง่ิส2.2 นตนปเ บัคงับอขยามหฎก มรรธนฒัวีณพเะรป นชเ กอองดสแ่ีทมรรกิตฤพอตลผีม่ีทง่ิสนปเตแ ดไน็หเงอม ิตาชมรรธรกายพัรทษกัรุนอรากีธิว มาวคีมน้ันาํทะรกรากะลแ ยษุนมงอขาํทะรกรากกาจิตาชมรรธรกายพัรทยาลาํทรากีมกาจงอ่ืนเ คงรณรรากงอต่ีทนวดงรเนปเาํจง่ิสนปเน้ันงัด งอเวัตยวดูฟนฟะจิตาชมรรธบบะราวกนิกเงรแนุระลแ ว็รเดวร ้ีนาวกปไยารวลเบทะรกลผงสะจ่ีทนอกงัจงิรจงายอกึนาํสมาวคีมะลแ ษกัรุนอนักยวชมคงัสนในคกุทหใ ้ีนปไอตง่ิสงึถงึนาํคยดโ

16 ิตาชมรรธรกายพัรทชใรากกาจดิกเนัอาลปเญูสมาวค1. ดุสงูสนชยโะรปดิกเหใชใงอตะลแ งัวะรดัมะรมาวคยวดิตาชมรรธรกายพัรทาษกัระลแชใ2. ดุส่ีทาคมุคะลแ นทแดทรากีมงอตวลแชใ3. นักมสะามหเงอลคดอสหใรกาชะรปงอขงลปแนย่ีลปเรากะลแดิกเราการตัอมุคบวคงอต4. งยีพเอพงายอชใ ๆ มหใง่ิสาหะลแพาภิธทิสะรปีมงายอรกายพัรทชใ5. ะลแรกายพัรทรากดัจรากนใมวรนวสีมปไาขเะลแกันหะรตนชาชะรปหใาษกึศรากหใ6. มอลดวแง่ิส มรรกจิก ดินช3 ามงายอวัตกยะลแยาบิธอ รไะองึถยามหิตาชมรรธรกายพัรท1. อข3 ามมอลดวแง่ิสะลแ ิตาชมรรธรกายพัรทษกัรุนอรากีธิวงายอวัตกยนยีรเูผหใ2. อืค งลปแนย่ีลปเรากะลแชใรากกาจดิกเ่ีทบทะรกลผ าวคนค าษกึศมุลกงบแนยีรเูผหใ3. นักมวรูรนยีรเนย่ีลปเกลแามาํนวลแ น่ิถงอทนใรกายพัรทะลแ ิตาชมรรธ มอลดวแง่ิส รไงายอิตาชมรรธรกายพัรทณรากิตฤกิวะวาภบสะรปยทไศทเะรป นับุจจป4. อข3 ามกอบ ยทไศทเะรปงอขพาภยกัศ5 ่ีทงอ่ืรเ ยทไศทเะรปงอขพาภยกัศ5.1 น็หเฏการปหใอืรห านฒัพหใาํทจาอ ๆ งาตง่ิสนใูยองฝแีม่ีทิตับมสณุคอืรหจานาํอ งึถยามห พาภยกัศ ง่ัคง่ัมมาวคงารสีด่ีทูยอนปเมาวคอ่ืพเาษกึศรากดัจรากนใยาบยโนีมดไรากิธาษกึศงวรทะรก ดไษกัจะรป่ีทง่ิสนปเ นาด5 นใยทไศทเะรปงอขพาภยกัศาํนรากยดโศทเะรปบักหใมคงัสงาทงคน่ัมมาวคะลแจิกฐษรศเงาท กแดไนชยโะรปชใาม ิตาชมรรธรกายพัรทนาด1) ่ีทง่ิสนปเ ิตาชมรรธรกายพัรท ยามกามงายอูยอิตาชมรรธรกายพัรทีม่ีทศทเะรปนปเยทไศทเะรป จิกฐษรศเนาดนชยโะรป ติวีชงราํดรากอ่ืพเนชยโะรปชใปไาํนถรามาสยษุนมะลแ ิตาชมรรธมาตงอเน้ึขดิกเ าํ้นรกายพัรท นิดรกายพัรท อืค ดินช4 นปเงบแิตาชมรรธรกายพัรทกนแาํจ จในอยหนอผกัพรากะลแ ุตาธรแรกายพัรทะลแ มไาปรกายพัรท

17 ศากาอิมูภนาด2) ย่ีลฉเิมูภหณุอ ปดอลตบอืกเวาอบอนอรงึจปไว่ัทยดโศากาอะวาภส นอรตขเนใูยอง้ัตยทไศทเะรป ปไนักงาตกตแมาวคีมะจิมูภหณุอมาต็กรไงายอ สยีซเลซเาศงอ27 ณามะรปาคีมยทไศทเะรปงอขปดอลต นบนอตกออนัวะตคาภะลแ งาลกคาภตแง้ัตณวเิรบนิดนผแนใปไาขเกึลูยอ่ีท่ีทน้ืพ ลากูดฤะลแ่ีทน้ืพะลตแนใ นัวงาลกงาวหะระลแวานหูดฤบักนอรูดฤงาวหะร กามนักงาตกตแิมูภหณุอีมะจอืนหเคาภงึถนจปไน้ึข าวกกามอืรห สยีซเลซเาศงอ40 บอืกเงึถงูสะจิตกป ยาบนอตนใดุสงูสิมูภหณุอนอรูดฤงวชนใยดโ นืคงาลกบัก ปบอรนใดุส่ีทดัจนอรศากาอีม่ีทนอืดเนปเะจนยาษมเนอืดเะาพฉเยดโ มคาภษฤพงึถมคานีมนอืดเงวชนใน้ัน งึถมคาวนัธนอืดเะาพฉเยดโ ดัจวานหงึถวานหฑณกเนใูยองลดละจดืมาชเนอตนใดุสาํ่ติมูภหณุอวานหูดฤนวส ดไง็ขแกอืยเดุจาวกาํ่ตงลดลจาอิมูภหณุอวาลกงัดงวชนใง่ึซ ปบอรนใดุส่ีทกามวานหศากาอีม่ีทงวชนปเมคารกม ูยอง่ึซ่ีทน้ืพบัรหาํส งูสาขเดอยนบอืรหาขเกอืทเนปเง่ึซ่ีทน้ืพณวเิรบอืนหเงยีฉเกออนัวะตคาภะลแ อืนหเคาภนใ าวกยอนะจลากูดฤะลแนัวงวชนใิมูภหณุองอขรปแนัผมาวค ตใคาภะลแงาลนอตกออนัวะตคาภ กแดไ ลเะทดิต ะณษกัล นิดนผแนใปไาขเกึลูยอง่ึซ่ีทน้ืพาทเดัจวานหมไศากาอวานหูดฤะลแดัจนอรมไศากาอนอรูดฤยดโ อืค ูดฤ3 นปเกนแาํจศากาอิมูภ มคาลุตนอืดเยาลปดุสน้ิสะลแ มคาภษฤพนอืดเยาลปม่ิรเะจ นฝูดฤ 8.0 าวกาํ่ติมูภหณุอีมะจ ดัจวานหศากาอ ธนัพาภมุกนอืดเดุสน้ิสปไมคาลุตนอืดเม่ิรเะจ วานหูดฤ งาวหะริมูภหณุอีม น็ยเศากาอะลแ สยีซเลซเาศงอ8.0 - 15.9 งาวหะริมูภหณุอีม วานหศากาอ สยีซเลซเาศงอ สยีซเลซเาศงอ16.0 - 22.9 ีมะจ นอรศากาอ มคาภษฤพนอืดเงาลกณามะรปดุสน้ิสปไ ธนัพาภมุกนอืดเงาลกม่ิรเะจ นอรูดฤ ปไน้ึขสยีซเลซเาศงอ40 ิมูภหณุอีม ดัจนอรศากาอ สยีซเลซเาศงอ35 - 39.9 งาวหะริมูภหณุอ ง้ัต่ีทลเาํทะลแ ศทเะรปิมูภนาด3) นาวขยาลคะณษกัลีม) รไนาล321 ณามะรป( รตมเลโิกงาราต513,115 ่ีทน้ืพีม ยทไศทเะรป อืนหเงยีฉเกออนัวะตคาภ นาวขวัหนปเอืนหเคาภ นาวขนัสนปเกตนัวะตนาดวนแ นาวขมาดนปเตใคาภยดโ ยาสมแอภเาํอกาจดัว ดุสตใงึถดุสอืนหเกาจวายมาวค วาลกงัดะณษกัลกาจ นาวขมคนปเกออนัวะตคาภะลแ กออนัวะตกาจดุสงาวก่ีทนวส รตมเลโิก1,650 วายมาวคีม าละยดัวหงัจ งตบเอภเาํองึถนจปไยารงยีชเดัวหงัจ งาทะยะรนปเ ีรุบนจญากดัวหงัจ ีรุบะลขงัสอภเาํองัยปไ ีนาธชารลบุอดัวหงัจ รธนิริสอภเาํอกาจดัว กตนัวะตปไ ่ีทน้ืพบักาชูพมักนดแยาชวนแงาวหะรูยอง้ัตศทเะรปงอขดุส่ีทบคแ่ีทนวสนิดนผแณวเิรบ รตมเลโิก800 ่ีทน้ืพนวสะลแ รตมเ450 งยีพเงาทะยะรีม ดารตดัวหงัจ ญหใงอลคอภเาํอ ก็ลเดาหลบาํต ยารทดขโนาบ ลเะทงึถนจามพศทเะรปนดแยาชกาจดัว ธนัขีรีคบวจะรปดัวหงัจ งอืมเอภเาํอ ยารทยวหลบาํต นวดงัวนาบ ะลแยทไวาองาวหะรนิดนผแ( ูยาลมมลหแงอขดุส่ีทบคแ่ีทนวสบัรหาํส รตมเลโิก10.6 งาทะยะรีม ยทไวาอ าว้ีนนวสกยีรเ รตมเลโิก50 ณามะรปงาทะยะรีม งอนะระลแรพมุชดัวหงัจงอข่ีทน้ืพนใูยอ) นัมาดนัอลเะท \"ะรกดอคอค\"

18 ีณรธงึถปไมวร ิตาชมรรธะณษกัลมาต คาภิมูภ6 นปเกออยทไศทเะรปงบแดไิตาชงหแยัจิวาภส อืนหเคาภ กแดไ ๆ งาตคาภิมูภยดโ ยษุนมมรรธนฒัวบบแปูรงึถปไมวร าํ้นงาทะลแนาฐษินนัส ตใคาภะลแ กตนัวะตคาภ กออนัวะตคาภ งาลกคาภ อืนหเงยีฉเกออนัวะตคาภ ีณพเะรปะลแมรรธนฒัวปลิศนาด4) ีราอมออบอโจใติจีม ผแอ่ืผเอฟเอ้ือเมาวคีมนคูผ กลโนใดใ่ีทนอืมหเมไ่ีทมคงัสนปเ ยทไศทเะรป ิตาชงอขณษกัลกอเนปเ ยทไีณพเะรปะลแมรรธนฒัวปลิศ านสาศกุท ิตาชอ้ืชเกุทนคูมหนใีคคัมาสมาวคีม นานวายนัอดอทบืส่ีทมางดงมาวคนปเ จใิมูภคาภนคกุทยทไนค่ีท ปไว่ัทชใงอ่ืรคเะลแบัดะรปงอ่ืรคเ งัวชาระรพ มาราอาวดัวมาตงันผาฝพาภ นชเ ะปลิศ ฯลฯ ยทไงลพเ ยทไีรตนด งวาํร นขโ กเิล ยทไบบแงดสแราก ยทไทายราม ยทไรพไนุมส ยทไราหาอ ยทไรษกัอ ยทไาษาภ ยากงตแราก นชเ มรรธนฒัว ฯลฯ สโุวาอูผพราคเราก วหไราก นยีทเหแีณพเะรป ะรพกัชีณพเะรป งทะรกยอลีณพเะรป ตนารกงสีณพเะรป นชเ ีณพเะรป ฯลฯ าษรรพาขเ ยษุนมรกายพัรทนาด5) ูรมาวคีม ยาลหกาลห งาตกตแ่ีทพาภยกัศีม ศทเะรปงอขดุส่ีทาคีม่ีทรกายพัรทนปเบันยทไนค รตษกเราก มรรกวศิว ยทพแรากนาด นชเ ครรสงารสม่ิรเิรดิคมาวคีม พีชาอาขาสกุทนใญาชวย่ีชเมาวค พาภุสมาวคีม่ีทยทไนคงอขยัสินะณษกัลกิลคุบ บักบอกะรป ฯลฯ ๆ งาตาญญปิมูภนจดอลต บบแกออกัน ีดดไวัตบัรปรากนใถรามาสมาวคีม สใมจแมยแม้ิย นตมอถมอนนออ าํนดไนชาชะรปหใมิรสเงสดไงึจวาลกงัด นาด5 ง้ัทพาภยกัศงอขูยอีม่ีทาคณุคงึถกันหะรตดไลาบฐัร งคน่ัม่ีทพีชาองารสะลแดไยารีมรากอ่ืพเนชยโะรปชใปไ วาลกงัดพาภยกัศ น่ิถงอทนชมุชพาภยกัศหะารคเิวรากนวบะรก5.2 นชมุชลูมอขมวรบวรจวราํส1. ยวดบอกะรป จวราํส่ีทลูมอข1.1 นในคงอขาษกึศรากบัดะร วัรคบอรค รกาชะรปนวนาํจ นชเ รกาชะรปลูมอข1) น่ิถงอทาญญปิมูภ นชมุช วัรคบอรคงอข ยาจยาร บัรยาร มิรสเพีชาอ กัลหพีชาอ นชเ จิกฐษรศเนาดลูมอข2) นิด่ีทกาจนชยโะรปชใราก รากบอกะรปนาถส าคนิสคภโิรบราก นชมุชนใาคนาร นชมุช น่ิถงอทีณพเะรป านสาศ อ่ืชเมาวค นชเ มรรธนฒัวะลแีณพเะรปนาดลูมอข3) ุถตัวณารบโ นาถสณารบโ งอืมเน้ืพาฬีก นลเะลราก งอรคกปรากจานาํองารสงรคโ าํนูผทาบทบ นชเ งอรคกปรากงอืมเรากนาดลูมอข4) นชมุชนในคงอขมวรนวสีมราก

19 ๆ งาตมุลก นชมุชนใูรนยีรเงลหแ ยัมานอีนาถส นยีรเงรโ นชเ มคงัสนาดลูมอข5) นชมุชนในคงอขธนัพมัสมาวค นชมุชนใ น่ิถงอทนใิตาชมรรธรกายพัรท นชเ มอลดวแง่ิสะลแศวเินบบะรนาดลูมอข6) น่ิถงอท นชมุชนใวย่ีทเงอทงลหแ บิดุถตัว ศากาอพาภส าํ้นงลหแ นิดพาภส ลูมอขจวราํสรากีธิว1.2 คงสะรปุถตัวบักูยอน้ึข ีธิวยาลหดไรากนินเาํดถรามาส นตงาขวาลกงัดลูมอขงอขามดไราก มุลกานทนสราก มาถบอสบบแชใราก ณษาภมัสราก ตกเงัสราก นชเ รากงอต่ีทลูมอขงอขะณษกัล จวราํสรากงอข ้ีนงัดรากีธิวคินคทเีมยดโ ราสกอเกาจาษกึศราก อืรหงิรจมรรกิตฤพูดาฝเตกเงัสูผยดโลูมอขมวรบวรบ็กเรากีธิวนปเ ตกเงัสราก1) ดไ็ก ๆ งาหูยอูดาฝเยดโมวรนวสีมมไอืรห ณรากุตหเนใมวรมรรกจิกาํทปไาขเจาอตกเงัสูผยดโงิรจณรากุตหเ น็ดเะรป อขวัหมยีรตเงอตงารสงรคโีมบบแตกเงัสราก งารสงรคโีมมไบบแบักงารสงรคโีมบบแง้ัทีมตกเงัสราก บบแตกเงัสรากนวส ดนหาํก่ีทน็ดเะรปมาตตกเงัส่ีทง่ิสดยีอเะลยารกึทนับวลแ านหงวลตกเงัสรากนใชใงอต่ีท น็หเบพ่ีทง่ิสมาต ๆ ยอ่ืรเปไตกเงัสรากนปเงารสงรคโีมมไ นักะปบพณษาภมัสหใูผบักณษาภมัสูผยดโลูมอขบ็กเีธิวนปเ ณษาภมัสราก2) มยีรตเะจณษาภมัสูผงารสงรคโีมบบแณษาภมัสราก งารสงรคโีมมไบบแะลแงารสงรคโีมบบแง้ัทีมณษาภมัสราก มาถะจ ๆ ยอ่ืรเปไยุคดูพรากนปเงารสงรคโีมมไบบแณษาภมัสรากนวส านหงวลวไมาถาํคบัดาํลมยีรตเ มาถาํค ดไ็กงัลหนอกดใมาถาํค ีมยดโ านหงวลวไมาถบอสบบแมยีรตเงอตะจลูมอขบ็กเูผ มาถบอสบบแชใราก3) รากงอต่ีทลูมอขรากยาร งจแ้ีชาํค านทนสงวมวรูผยดโ านทนสงวกาจลูมอขมวรบวรบ็กเรากนปเ มุลกานทนสราก4) ลูมอขกึทนับดจูผีมะลแ รากงอต่ีทน็ดเะรปมาตงรตลูมอขดไหใอ่ืพเ ๆ น้ันงอ่ืรเนใูรมาวคีม่ีทูผกาจามกอืลเ งอขปุรสอขนปเปุรสวลแ านทนสรากงอขศากายรรบะลแานทนสมวรูผงอขายิริกิฏปมอรพานทนสรากกาจ ง้ัรคะลตแานทนสราก วลแวไงยีรเบยีรเมวรบวรูผีม่ีทลูมอขมวรบวรบ็กเรากนปเ ราสกอเกาจาษกึศราก5) มสะามหเหใชใกอืลเาณราจิพยดโ ราสกอเงอขะณษกัลนใ น่ิถงอท นชมุชงอขพาภยกัศหะารคเิว2. าํนยดโ หะารคเิวนักยวชาม จวราํสรากกาจดไ่ีทลูมอขาํน วลแลูมอขจวราํสรากนินเาํดอ่ืมเ อนสเาํนะลแ ปุรส มาวคีต) ณามิรปงิชเ( ขลเวัตาคณวนาํค) พาภณุคงิชเ( บัดาํลงยีรเ ูมหดวมหดัจามดไ่ีทลูมอข รากนใญัคาํส่ีทะลแ ฯลฯ พาภนผแ ิมูภนผแ งาราต มาวคอข นชเ ดไยามหมาวคอ่ืสถรามาส่ีท ๆ งาตบบแปูรนใ ูรนยีรเนย่ีลปเกลแ น็หเดิคอขหใ หะารคเิวรากนใมวรนวสีมงอตนชมุชนในชาชะรป อืค นชมุชลูมอขหะารคเิว นักมวร ยอดดุจ นดเดุจ าณราจิพรากยดโ งย้ีมหเาปนาบ นชมุชพาภยกัศหะารคเิวรากลผ งายอวัต )น่ิถงอท นชมุชกอนยาภกาจยัจจป( ครรสปุอะลแ สากอโ) น่ิถงอท นชมุชนใยาภกาจยัจจป(

20 ้ีนงัดีม นชมุชงอขนดเดุจ นาบูมหนาผลหไราธาํลีม ราธาํลาํ้นนตงลหแนปเ ณรูบมสมดุอมไาปีม ิตาชมรรธรกายพัรทนาด รากยวด ป200 นานามนักงอ่ืนเบืส ณษกัลกอเนปเ่ีทติวีชีถิวีมงึจ) มัสสัอุธนัพาช( งย้ีมหเกูลปรากบัรหาํสะามหเ งย้ีมหเนวสาํทพีชาอบอกะรป าศงอ25 ดุสงูสิมูภณุอ ปดอลตบอืกเน็ยเวานหศากาอีม ศากาอิมูภนาด รตมเลโิก81 ณามะรป งาปาํลดัวหงัจกาจงาห ก็ลเดานขนาบูมหนปเ ง้ัต่ีทลเาํทะลแ ศทเะรปิมูภนาด บอชดิผบัรมาวค่ีทน้ืพตขเนใูยอ าขเูภนบูยอง้ัต มหใงยีชเดัวหงัจะลแ งาปาํลดัวหงัจงาวหะรอตยอรนาบูมหนปเ มางยวสนศัทวิทีม นอซจแิตาชงหแนายทุองอข นชมุชนในคงอขพีชาอติวีชีถิว ป200 าวกุยาอีมกแากเนชมุชนปเ ีณพเะรปะลแ มรรธนฒัวปลิศนาด นปเนยีขเ่ีทาสบัพษาดะรกนบกึทนับ่ีทณารบโายาราํตีม ะรพนัวกุทงย้ีมหเบ็กเดุยห งย้ีมหเบ็กเรากบักนัพกูผ นาบวย้ีสเกอดลากศทเ งิจเนอฟราก ยาสมคโหแีณพเะรป านนาลาษาภ นาดน่ิถงอทาญญปิมูภีม ง็ขแมขเนชมุชาํนนกแ ีรตมไยัศายธัอีมนชมุชนในค ยษุนมรกายพัรทนาด าํ้นงัลพาฟฟไชใูผณรกหสมุลก นชวายเมุลก นาบมแมุลก นชเ ง็ขแมขเมาวคีม ๆ งาตมุลก) รพไนุมส( งอืมเอมห นางงาวะจ นอืดเ5 กีอ ปบอรนในอืดเ7 งยีพเดไาํท งย้ีมหเนวสาํทพีชาอบอกะรปราก ยอดดุจ งาขนอคกอนยาภบักอตดิตมคานมคราก กอนยาภกาจวาขอ้ืซงอต ดไานาํทถรามาสมไงูสาขเูภนปเ่ีทน้ืพพาภส ดมหง้ัทกอนยาภกาจอ้ืซงอตคภโิรบคภโปุองอ่ืรคเ วยีดเงายองย้ีมหเยาขรากกาจนชมุชงอขกัลหดไยาร กาบาํล มรรกจิกดัจราก ษกัรุนองิชเวย่ีทเงอทรากสแะรก อืค กอนยาภยัจจปนปเง่ึซ นับุจจปณรากนาถส สากอโ กัพยดโ ยัภญจผรากะลแ นอผกัพนจดอลต น่ิถงอทงอขติวีชีถิว มรรธนฒัวาษกึศอ่ืพเ นชมุชนใวย่ีทเงอทราก น้ึขม่ิพเมยินมาวคบัรดไ (Home Stay) ยตเสมฮโ าวนักกยีรเ่ีทอืรหนาบวาชบักนืคงาค ทพัศรทโณาญญัสีมมไ กาบาํลกายกอนยาภบักราสอ่ืสอตดิตราก ครรสปุอ พีชาอนางูสงยโมอ่ืชเรากนในชยโะรปชใปไนชมุชพาภยกัศหะารคเิวรากลผาํน3. มหใพีชาองารสรากูสาขเงยโมอ่ืชเถรามาส งย้ีมหเาปนาบนชมุชงอขพาภยกัศหะารคเิวรากงายอวัตกาจ มาวคงอนสบอตถรามาส่ีทง่ึนหบบแปูรกีอวย่ีทเงอทรากบบแปูรนปเง่ึซ (Home Stay) ยตเสมฮโพีชาอ อืค พีชาอมุลกนใูยอดัจ่ีทพีชาอนปเะลแ นชมุชนในคบักหใดไยารงารสมิรสเถรามาสะลแ วย่ีทเงอทกันงอขรากงอต กแดไ ลาบฐัรงอขยาบยโนมาต พีชาอมุลก5 นใง่ึนหนปเง่ึซ รากิรบรากะลแรากดัจราหิรบรากนาด ะลแรากดัจราหิรบราก5) ะลแ ครรสงารสดิคมาวค4) มรรกยชิณาพ3) มรรกหาสตุอ2) มรรกรตษกเ1) รากิรบราก มิรสเมรรกจิก ดไพีชาอบอกะรปรากูสปไงยโมอ่ืชเถรามาสาวน็หเ่ีทงอเนตงอขนชนชมุชพาภยกัศกอบนยีรเูผหใ นักมวรูรนยีรเนย่ีลปเกลแามาํนวลแ …………………………

21 2 ่ีททบ ยทไิตาชรตสาศิตัวะรป ญัคาํสะราส ่ีทีม ยัศาอูยอ่ีทีมดไยทไนคหใรกัจาณาองารสอ่ืพเอ้ืนเดอืลเะลสยีสเ่ีทษุรุบพรรบีมยทไิตาช มาวคีม่ีทยิรตัษกาหมะรพีมยดโ ป700 นาน นับุจจปงึถยทไิตาชนปเมาวคงอขีรศ์ิดกัศีมะลแณรูบมสมดุอนิกาํท นักมวระลแ กันหะรตงอตนคกุทยทไนค่ีท ๆ งาตนาดานฒัพรากะลแ งอรคกปราก บรรากนาดง้ัท ญาชาชีรป ปไดอลตขุสนปเน็ยเมร งคน่ัมงายอูยอหใิตาชศทเะรปาษกัร งัวหดาค่ีทูรนยีรเรากลผ ดไรตสาศิตัวะรปบักวย่ีกเลูมอขยาบิธอ1. ดไรตสาศิตัวะรปงาทงลปแนย่ีลปเมาวคพาภสุบะร2. บักนัทหใตกุยะรปปไรตสาศิตัวะรปบักวย่ีกเูรมาวคาํนถรามาสะลแกันหะรตมาวคดิกเ3. ดไิตาชศทเะรปงอขงคน่ัมมาวคะลแมคงัส นชมุชพาภสบักงลปแนย่ีลปเรากพาภส าหอ้ืนเยาขบอข รตสาศิตัวะรปงอขญัคาํสมาวคยามหมาวค1 ่ีทงอ่ืรเ ยทไิตาชนชงอขามนปเมาวครตสาศิตัวะรป2 ่ีทงอ่ืรเ มาวคงารสะลแงอปกปนวสีม่ีทยทไษุรุบพรรบงอขนางลผะลแิตัวะรป3 ่ีทงอ่ืรเ งอืมเนาบิตาชกแหใญิรจเ

22 รตสาศิตัวะรปงอขญัคาํสมาวค ยามหมาวค1 ่ีทงอ่ืรเ รตสาศิตัวะรปงอขญัคาํสมาวค ยามหมาวค ยามหมาวค ยษุนมงอขาํทะรกรากกาจน้ึขดิกเ่ีทตีดอนใณรากบสะรปอืรหวารงอ่ืรเ งึถยามห รตสาศิตัวะรป าวคนคาษกึศดไรตสาศิตัวะรปกันีมง่ึซ าม่ีทรากานฒัวิวีม ฐษิดะรปง่ิส มรรกิตฤพ ดิควนแบักวย่ีกเ่ีทวารงอ่ืรเง้ัท รตสาศิตัวะรปงาทรากีธิวมาตน้ึขดิกเ่ีทวารงอ่ืรเูรหใ นคงฝรากีม่ีทนีจนคงอขพศงฝราก นชเ ตีดอนในคงอขดิคมาวควนแบักวย่ีกเ่ีทรตสาศิตัวะรป งายอวัต นคงอขพศงฝ่ีทณวเิรบบพนคดุขราก ยาตรากงัลหชใบัรยอคนคีมะจยาตูผาวอ่ืชเะารพเ ยาตนคบักมอรพปไนปเ นตนปเ ชใงอขีมดไะจยาตูผาวอ่ืชเมาวคกาจดิกเะารพเ ๆ น้ันณวเิรบลกใ ๆ งาตชใงอ่ืรคเ ณรกปุอบพกัมณารบโ ยวดพีชงัยน้ันยัมสนค าวบพ่ีทพรรบาํดกึดคุยยัมสนใ นชเ มรรกิตฤพบักวย่ีกเรตสาศิตัวะรป งายอวัต น้ันยัมสนคงอขยัศาอูยอ่ีทนปเ่ีทณวเิรบนใวตัสาลบัรหาํสธุวาอบพะารพเ ราหาอนปเวตัสาลราก งันผมาตนยีขเพาภ มาชยวถงอ่ืรคเ ณารบโธุวาอ นชเ ฐษิดะรปง่ิสบักวย่ีกเ่ีทรตสาศิตัวะรป งายอวัต ๆ งาตยัมสนคงอขติวีชีถิว วารงอ่ืรเนอทะสรากนปเ่ีท รตสาศิตัวะรป รตสาศิตัวะรปงอขญัคาํสมาวค าวงอเนตงอขวารงอ่ืรเูรนยีรเดไารเหใะจกาจกอน ยทไนคารเติวีชบักกามญัคาํสมาวคีมรตสาศิตัวะรป นาดะลตแนใรากานฒัวิวอืรห รากานฒัพีม ตีดอนใงาบน้ึขดิกเดใณรากุตหเีมะลแ รไงายอามูยอนปเมาวคีมดไ ้ีนงัดนชยโะรปบัรดไงัยรตสาศิตัวะรปาษกึศูผ รไงายอาม บอกะรปลผุตหเนาฐกัลหาหะลแ ดิคงอตรตสาศิตัวะรปาษกึศรากะารพเ ลผีม ุตหเีมูผนปเ1. ลผมสุตหเมสงายอบพ่ีทง่ิสยาบิธอะารพเ ารเยทไศทเะรปงอขนปเ่ีทง้ัท ๆ งาตวารงอ่ืรเจใาขเ รตสาศิตัวะรปงอขาคณุคน็หเ่ีทูผนปเ2. ดไศทเะรปงาตอืรห ะจาวมไดยีอเะลยารกุทูดงอต รตสาศิตัวะรปาษกึศรากะารพเ บอคบอรดยีอเะล่ีทนคนปเ3. น้ึขรไะอดิกเาวปุรสะจ่ีทนอก ๆ น่ือรตสาศิตัวะรปงาทลูมอขอืรห มอลดวแพาภส ุถตัวนปเ่ีทยอรงอรนาฐกัลหนปเ ูรหใาํท ๆ งาติตาชนชงอขวารงอ่ืรเาษกึศรากกาจะารพเ ยษุนมนอ่ืพเจใาขเมาวคีมหใาํท4. ง้ึซกึลงายอนักจใาขเะลแ หใาํท ดไปไอตนุรนคะลแงยีคเลกใูผบักหใามาษกึศดไ่ีทูรมาวคดอทยาถรากนปเ5. ปไยาหญูสมไรตสาศิตัวะรป

23 รตสาศิตัวะรปงาทนาฐกัลหลูมอข ้ีนงัด ะณษกัลยาลหนปเงบแดัจรากีมรตสาศิตัวะรปงาทนาฐกัลห มรรกณรรว ณษาภมัสราก กึทนับปทเ ราสกอเ นชเ ลูมอขงลหแมาตนาฐกัลห1. วัตนวสกึทนับ ราดวาศงพ กึราจราก นชเ ลูมอขกึทนับรากะณษกัลมาตนาฐกัลห2. ๆ น่ือะลแ ุถตัวณารบโ นาถสณารบโ ารตนิงเ มรกุนาราส ุตหเยามหดจ นาถสณารบโกาซ กูดะรกงรคโ กแดไ รตสาศิตัวะรปนอกคุย นชเ ยัมสคุยมาตนาฐกัลห3. งึถมวร าผเนิด าลิศนผแ วตัสงันหนใวารงอ่ืรเกึทนับรากีม่ีทยัมสนปเ รตสาศิตัวะรปคุย ฯลฯ ชใงอ่ืรคเอืมงอ่ืรคเ ฯลฯ ราดวาศงพ กึราจาลิศ นานาํตงอขบบแปูรนในักอตบืสาลเรากีม่ีทวารงอ่ืรเ วารงอ่ืรเกึทนับะจ่ีทานตจเยดโ่ีทง้ัท ณรากุตหเนใงอขวย่ีกเูผงอขณมรานตจเมาตนาฐกัลห4. วไกึทนับานตจเีมมไ่ีทะลแวไ 1 ่ีทมรรกจิก )งจรรบวัตนยีขเ( านหง่ึรควายมาวคีมูยอยัศาอนยีรเูผ่ีทดัวหงัจ รตสาศิตัวะรปาลเนยีขเ นยีรเูผหใ ยทไิตาชนชงอขามนปเมาวคิตัวะรป2 ่ีทงอ่ืรเ ยทไิตาชนชงอขามนปเมาวคิตัวะรป ีนาธชารนปเยัทขโุสงุรกนอกยัมส อืค นักงยีคเลกใ่ีทนาฐษินนัสอขีมะลแนักาษกึศรากีม ยทไิตาชนชรตสาศิตัวะรปาษกึศรากนใ าํ้นมแมุลงาลกนอตนใ“ นับุจจปนใงอทมลหแงึถนจามยอ่ืรเพยพอะลแ ตไลัอาขเูภบถแกาจามพยพอดไ่ีทมิดเ งออาปอฌาจเะรพ ยทไิตาชนชอืคน้ันยัมสนใอฌ รตสาศิตัวะรปกันง่ึซ อฌรกัจาณาองอขง้ัต่ีทนปเ ีซงยแ รากาชิวกันงอขาษกึศรากลผบักงอลคดอสง่ึซ ยทไยิรตัษกนปเาว343 งึถ. 310 ศ.พ งาวหะรูยอยชารงอรคง่ึซ นตม่ิรเตแบันนาฐน่ิถง้ัตรากงึถบารทหใาํทะจ ยทไิตาชนชงอขามนปเมาวคบักวย่ีกเวารงอ่ืรเาษกึศ่ีท ดิควนแอืรหนาฐษินนัสอขีมดไมาต็กรไงายอ ยทไิตาชงอขมรรธนฒัวงาทนาสผมสผรากะลแ ติวีชนินเาํดราก ปุรสถรามาส ยทไิตาชนช งอขามนปเมาวครตสาศิตัวะรปาษกึศรากหใลผีม อืถอ่ืชเานนาฐกัลหีม่ีท ๆ งาต กออนัวะตยีชเอเน้ืพคาภงอขอืนหเนอตงาทะลแ นีจศทเะรปณวเิรบกาจามพยพอยทไิตาชนชาวอ่ืชเ่ีทดิควนแ ้ีนงัดดไกออกยแถรามาส ตใงยีฉเ กาจดิกเ้ีนดิควนแ ตไลัอาขเกอืทเณวเิรบูยอยทไนคงอขมิดเน่ิถาวอ่ืชเ่ีทดิควนแ1. ตไลัอาขเกอืทเงอขตในอตงาท อืค ยีชเอเปีวทงอขงาลกนอตณวเิรบูยอยษุนมงอขดินเาํกน่ิถาว่ีทนาฐษินนัสอข ยีลเกโงอมศทเะรปนใูยอนับุจจปง่ึซ

24 งอขอืนหเงาทนีจงอขตในอตงาทณวเิรบูยอยทไิตาชนชงอขดินเาํกน่ิถาวอ่ืชเ่ีทดิควนแ2. ยีดเนิองอขมัสสัอฐัรนจดอลต ตใงยีฉเกออนัวะตยีชเอเน้ืพคาภ งาทปไยอ่ืรเ งุตงาวกลฑณมตแง้ัต ปไนักยาจะรกดัจะรกูยอยัศาอยทไนคาวอ่ืชเ้ีนดิควนแ3. ีม่ีทนคูผีมาวอ่ืชเมาวคยัศาอยดโ ยีดเนิองอขมัสสัอฐัรนจดอลต นวฉสเ วจโยุก นานูย ีสงาวกลฑณมนใ กตนัวะต งอขกึทนับกาจนาฐกัลหบพง้ัทมวรกามนวนาํจนปเนีจงอขตในอตงาทูยอ ยทไนคบักยาลคมรรธนฒัวะลแาษาภ วลแป2,000 าลวเนปเ ๆ กรแยัมสยทไนคงึถวาลก่ีทนีจ อธเศงวมรบาจเะรพจ็ดเมส นวฉสเลฑณมณวเิรบนใูยอยทไนคงอขมิดเน่ิถาวอ่ืชเ่ีทดิควนแ4. นีจบักอตดิตตบเิทนดแนิดบถแูยอะจาน ยทไนคาววไน็หเมาวคอนสเงรท พาภุนาชารงราํดายะรพมรก วลแนีจงอขตในอตงาทนานูย่ีทูยอามพยพองึจนารกุรนีจกูถ. 500 ศ.พ ณามะรป) นับุจจปนวฉสเลฑณม( งาชนาล านนาล ทไุจงอสบิส นาฉวย้ีงเณวเิรบงอขนาฐน่ิถง้ัตปไยาจะรก ปไกออนักงาต่ีทนาฐษินนัสอขีมงัย ยทไิตาชนชงอขามนปเมาวคิตัวะรปงึถาษกึศรากนใ ูยอ่ีทนปเชใดไยทไนคารเ่ีทนดแนิดนปเง่ึซ นับุจจปงึถูยาลมมลหแนในาฐน่ิถง้ัตรากีมิตาชนชมาต็กรไงายอตแ นานวายงายอามนักอตบืสนิกาํท 028 ส าชิวยาร ยทไรตสาศิตัวะรป, าษกึศมคงัสนยีรเอืสงันห) รากิธาณรรบ( ศิพงวพ คงรณ าม่ีท :ฯพทเงุรก ยทไศทเะรปนดแนิดนในาฐน่ิถง้ัตรากรตสาศิตัวะรป 1 ่ีทมรรกจิก งอขตในอตงาทกาจามาวอ่ืชเ่ีทยทไิตาชนชงอขามนปเมาวคบักวย่ีกเนาฐษินนัสอขกาจ1. จใาขเอพามยาบิธอ งาบดไอ่ืชเหในอทะสะจ่ีท ดใรตสาศิตัวะรปงาทนาฐกัลหีม นีจศทเะรป 1 - 2 ามปุรสหใปไกอองาตอืรห นอืมหเมาวคีมยทไิตาชนชงอขามนปเมาวคาษกึศ่ีทนยีรเูผ2. นักมวรูรนยีรเนย่ีลปเกลแามาํนอ่ืพเ านห ยวดลูมอขงอขาม่ีทงลหแงิองาอง้ัทมอรพ ูยอยัศาอ่ีทนชมุชงอขามนปเมาวคาษกึศนยีรเูผหใ3.

25 ยทไงอข ๆ งาตรกัจาณาอ ยัทขโุสงุรกนอกยัมส ยทไิตาชรตสาศิตัวะรปบักวย่ีกเงยีรเบยีรเดไ(http://sukhothai.go.th/history/hist_01.htm) ายชไ าญชัร ้ีนงัด วไยัทขโุสงุรกง้ัตนอกยัมส นวคแนใมหาอยทไ นชเ าขาสยาลหนปเกออกยแงบแง่ึซ ลกโงอมาผเนชงอขมวรอ่ืชนปเ ยทไาวาํค ะรสิอนปเมาวคะลแิตนัสกัร ผแอ่ืผเอฟเอ้ือเกัมิตกปยัสินปุอ ย๋ีกเง้ัตนวคแนใ ทโยทไ ยอนยทไ ญหใยทไ มัสสัอ ยีนเลโิบาบ ตปิยีอวาชงอขญิรจเมาวคบักามนักย่ีลเลไุยาอีม าวนาฐษินนัส ้ีนยทไิตาชนชงอขญิรจเมาวค นชยรานอกวพนปเงัยน้ันะณขง่ึซ ปรโุยวาชนอกะลแนีจนอกามญิรจเมาวคีม่ีทิตาชนปเยทไ ณารบโยีรเิสสัอะลแ งอรคกปรากีม นาฐกัลหนปเนิกาํท่ีทีมยคเดไยทไิตาชนช่ีท วลแ่ีทป5,000-6,000 ณามะรป าลวเะยะรนปเูยอ นับุจจปนในีจศทเะรปนปเง่ึซนดแนิด ณ ูยอนผแบบแบยีบเะรีมะลแนผแกปนปเ ามงาทนิดเ นาชนยีทเาขเกอืทเมาขพยพอดไยทไิตาชนช ชารกัศธทุพนอก ป3,500 ณามะรปอ่ืมเ ณวเิรบ ณ ูยอนาฐน่ิถง้ัตดไะลแงยีกเีซงยแาํ้นมแะลแ หโงวฮาํ้นมแนตณวเิรบ ณ ณรูบมสมดุอนัอมุลบาร่ีทงึถนจ น้ึขกามีวทง่ิย็ก ญิรจเมาวค มรรกิสกรากาํทนปเามนย่ีลปเ มิดเตแวตัสงย้ีลเพีชาอกิลเวลแน้ันงหแ่ีท บัดาํลมาตกออนัวะตศิทงาทปไกออนิกาํท่ีทยายขดไะลแนผแกปนปเงอรคกปรากีม นปเงคงัยนีจิตาชนช วาลกงัดญิรจเมาวคีมะลแนดแนิด ณ ูยอนผแกปนปเมาวคีมยทไิตาชนช่ีทะณขนใ พยพอยทไ่ีทปนัพง่ึนหาวกณามะรปอ่ืมเามอต นยปเสคแบาสลเะทบถแมาตูยอรจนเพนอรรเ่ีท วตัสงย้ีลเกวพ าวบพดไะลแ งาบ้ีนวาลกงัดาํ้นมุลนใูยอามาขเพยพอดไงึจนีจิตาชนชวลแยอรบยีรเาํ้นมแมุลบาร่ีทนใูยอามาขเ

26 กวพอืรห วาลยาอาวกยีรเารเ น้ันาลวเะยะรงาวหะรนใ วลแนอกูยอญิรจเมาวคีมะลแงอรคบอรคดไยทไิตาชนช อืค รกัจาณาอ3 งึถญหใรกัจาณาอนปเน้ึขนักบอกะรป งุม )หโงวห( งอืลหเาํ้นมแนตณวเิรบอืนหเนอตงาทูยอง้ัต งุลรกัจาณาอ าปรกัจาณาอ นวฉสเลฑณมงอขอืลหเงาท่ีทน้ืพณวเิรบามงลตใงาทูยอง้ัต าปรกัจาณาอ น่ือรกัจาณาอาวกญัคาํส่ีทรกัจาณาอนปเาวดัจ งยีกเีซงยแาํ้นมแมุลงอขงาลกนอตงาทูยอง้ัต วย้ีงเรกัจาณาอ ยายขผแดไงึจ น้ึขกามม่ิพเ็กรกาชะรป บัดาํลมาตน้ึขงอืรเงุรญิรจเมาวคีม ้ีนรกัจาณาอมาสง้ัท กัลหนกแนปเงยีกเีซงยแาํ้นมแีมยดโ กออนัวะตศิทงาทามกออตขเาณาอ ตแง้ัตมิดเยัสินปุองลปแนย่ีลปเหใาํทลพิธทิอีม มหใูยอ่ีทน่ิถ่ีทน้ืพนใณรูบมสมดุอมาวคกาจ ิตนัสมาวคจใอพบงสกัร งาวขงาวกจใีม่ีทิตาชนชนปเาม นารกุรบอชะลแ มย้ีหเดหโ่ีทวตัสงย้ีลเรากาํทงัยง้ัรค ามอตงัลหนุรยทไงึถามดอทกตกดรมนปเ่ีทยัสินปุอนปเนัอ กรแง้ัรคนปเยทไิตาชนชกัจูรามาขเนีจิตาชนช่ีทุตหเ พยพองอตนีจิตาชนชหใาํท นลคแดาข ดัคตัอดิกเ นยปเสคแบาสลเะทวถแงาทนิกาหามาํทงลหแอ่ืมเ าขเกอืทเมาขพยพอดไนีจิตาชนช ชารกัศธทุพนอก ป2,500 ณามะรปอ่ืมเ กออนัวะตศิทงาทามยายนอ่ืลคเ บัดาํลมาตน้ึขญิรจเมาวคีมะลแ น้ัน่ีท ณ ูยอนาฐน่ิถง้ัตดไงึจ วหไาํ้นมแมุลงึถามนจ ีบกโงูสบาร่ีท นาชนยีทเ นักกัจูรมไงัยยทไบักนีจน้ันะณขตแ ามอตนักยิรตัษกศงวบืสรากีมดไ ีฮูฟ อ่ืชนีจงอขยิรตัษกมฐปีมฏการป รากีมหใง่ัสบัรีมดไ ูยาจเะรพ่ีทกาจามุตหเาสีมยดโ กรแง้ัรคนักกัจูรดไงึจยทไบักนีจ ูยาจเะรพยัมสงึถนจามงวล วาลยาอรกัจาณาองอขงอืรเงุรญิรจเมาวคน็หเดไ ยทไวาชกัจูรามดไงึจนีจวาช น้ึขตขเาณาอชาระรพจวราํส ญหใรกัจาณาอาวยามหมาวคีมง่ึซ ตไรกัจาณาอ าววาลยาอรกัจาณาอาญมสหใบักงึถอืถบันงอยกยงึจ นักอตีรตมไธนัพมัสนย่ีลปเกลแดไยทไบักนีจ่ีทกรแยัมสนปเ าวนาฐษินนัส นารกุรกูถวาลยาอรกัจาณาอ ามาขเยลเงวลดไดาตกวพ นารกุรดาติตาชนชกูถดไนีจกวพ ชารกัศธทุพนอก ป390 ณามะรปอ่ืมเ ดุส่ีทนใ งรแยารงายอมารคงสยัภบสะรปงอต อืนหเงาทูยอง่ึซงุลรกัจาณาอ ยวดวาลยาอรกัจาณาองึถนารกุร ีมง่ึซ งุลรคนงอรคบอรคาขเดาตกวพหใยอลป ตใงาทูยอง่ึซ าปรคนงาทามงลพยพอ มิดเนาฐน่ิถง้ิทงอต็ก ีนหพยพอนักาพรฎษารกวพ ลจาลจรากดิกเามอตาลวเนในีจรกัจาณาอยาฝ นีจนดแดิตดิชะรปตขเรกัจาณาอ งอรครากนใยทไิตาชนชนยีบเดยีบเาม็ก าขเกามนักูยอามพยพออ่ืมเ กรแง้ัรคนปเาปรคนนใามาขเ มารคงสยัภ ณามะรปอ่ืมเญหใง้ัรคตใงาทมหในิกาํท่ีทาหามาปรคนกาจพยพอดไงึจ ดไมไนยีบเดยีบเรากนทยทไิตาชนช พีช นวคแีมดิกเนีจรกัจาณาอ. 175 ศ.พ ณามะรปงึถนจูยองคงัย็กวาลยาอรกัจาณาอตแ ชารกัศธทุพนอก ป50 นีจบักยทไ่ีทกรแง้ัรคนปเบัน วาลยาอรกัจาณาอนารกุราขเพาภุนายนสแชใวลแน้ึขจานาํอีม น๋ิจนวคแ อืค ง่ึนห งัย่ีทาปรคนวาชหใาํทมารคงสงอขลผ.205 ศ.พ อ่ืมเ นีจกแหใาปรคนยีสเ็กยทไิตาชนชดุส่ีทนใ นักงุพบรดไ นใูยอดไมไูยอะรสิอนปเงัยน้ันะณขง่ึซ วย้ีงเรกัจาณาอ่ีทนักวยีดเกวพาหามาขเพยพอ มิดเน่ิถนใูยองาคกต

27 วย้ีงเรกัจาณาอยีสเ็กยทไิตาชนชดุส่ีทนใ ปไอตวย้ีงเรกัจาณาอูสตใงาทงลนารกุรงคงัยนีจยาฝตแ นีจงอขจานาํอ . 328ศ.พ ปอ่ืมเ ตเงอฮีซน๋ิจาจเะรพกแหใ ยางพเรกัจาณาอ บบแนารกุระลแบยีงเกุรีธิวง้ัท นีจกาจนารกุรกูถวาลยาอรกัจาณาออ่ืมเ. 400 – 621 ศ.พ ตแง้ัต ปไนักยายกยแ ญหใง้ัรคกีอพยพอดไงึจ พาภรสิอน้ิสวาลยาอยทไิตาชนชนจ พาภุนายนสแชใยดโยผเดปเ งึถปไ็กกวพงาบ ีดวริอาํ้นมแมุล นิวะลาสาํ้นมแมุลบถแนใามาขเดไ มหใูยอน่ิถาหอ่ืพเ งาทยาลหศิทยาลห นวนาํจีม้ีนกวพ าํนหนุฮนวคแ่ีทูยอปไาขเกวพงาบ วกแยทไ าวกยีรเ ย๋ีกเงัตนวคแงัยปไกวพงาบ มัสสัอนวคแ ยางพเรกัจาณาอ าวกยีรเ. 400 ศ.พ อ่ืมเ น้ึขรกัจาณาอง้ัตดไดุส่ีทนใ กามงาขนอค นักบร่ีทุตหเาส ะนชนักดัลผพแนักดัลผง้ัรคยาลหนีจบักยทไงาวหะรบรรากีมดไงอืมเนุขาจเะรพยัมสนใ นวสบืสปไหใตูทณมสดัจดไะลแานสาศธทุพะรพนใสใมอ่ืลเ ่ีตูวาจเะรพ นีจรกัจาณาองาท าวกาจงอ่ืนเ งอืมเนุขอพ ยางพเรกัจาณาอนใามาขเนาผงอตตูทณมสงอขงาทนิดเรากตแ ยีดเนิอศทเะรป่ีทานสาศธทุพะรพ . 456ศ.พ อ่ืมเ พแยาพงอตยางพเวาชดุส่ีทลผ บรามพัทงอกงสงึจงอืคเดัขนีจยิรตัษกหใาํท งาวขดัขงึจจใวไมไ .ศ.พ งึถนจ ะรสิอนปเนตง้ัต งอืมเง็ขแสากอโดไงึจยางพเรคนวาช ลจาลจรากดิกเนีจรกัจาณาอามอต มารคงสงอขุตหเาส ยทไนารกุรามพัทงอกกยดไ ง็ขแมขเงัลาํกีมะลแนผแกปนปเนักมวรดไนีจยาฝ621 ตูทณมสงสดไยดโ อืมงอ่ืรคเนปเานสาศชใยดโ ตขเาณาอยายขรากนผแงาวดไนีจยิรตัษก ่ีตง่ิมาจเะรพกาจงอ่ืนเ ามเวิลนุขอพงึถปไผแานสาศธทุพะรพอ่ืมเ น้ันยางพเรคนบัรหาํส งยีคเลกใศทเะรปงัยานสาศธทุพะรพรพแยผเปไ ษกัจะรป็กงาตยวด ิตาชาํจะรปานสาศนปเอืถบันบัรมอย็กปไว่ัทยดโยางพเรคนวาช สใมอ่ืลเ็กานหวัหนปเง่ึซ งึถามาขเผแดไานสาศธทุพะรพ่ีทญัคาํสยัมสนปเ้ีนยัมสาวบัน มย่ียเดอยษศเิวนัอมรรธะรพงอขาคณุคนใ ยวดนีจงอขน้ึขงอืมเนปเงอตยทไาวอืถงึจนีจยาฝน้ันนชเนปเอ่ืมเ. 612 ศ.พ ณามะรปอ่ืมเ อืค ยทไรกัจาณาอ พัทาฑีรกดไนีจยาฝ นักจใดิผดิกเงึจมอยมไยทไงาทอ่ืมเ ยางพเรคนงอรคกปรากมุคบวคามาขเงานนุขงสดไงึจ . 621ศ.พ อ่ืมเ พาภรสิอยีสเงึจยางพเรคน ยางพเรคนีตมจโาขเญหใ . 1193 – 1823)ศ.พ( าจเนานรกัจาณาอ ศิทงาทะลแตใศิทงาทามงล ง่ึนหง้ัรคกีอนักญหใง้ัรคพยพอรากีมดไ็ก วลแนีจกแยีสเยางพเรคนกาจงัลห งาตงอืมเ6 ง้ัท งอืมเ6 งึถน้ึขญหใงอืมเีมดิกเดไามอตาลวเนใ าํ้นมแมุลมาตูยอง้ัตามาขเกัมญหในวส กตนัวะต ปาลเงอขกก กกมาสนปเกออกยแกตแ มรทโมอ่ืสเงัลาํกนีจยิรตัษกน้ันาลวเงวหนใบักบอกะรป นักกแะรสิอนปเ ้ีนมุลกยทไวาช จ็รเาํสดไานหวัหนปเกฮเงบเีมง่ึซ ยทไงอขะรสิอรคนมารปบารปามกยยคเดไ าํนูผนปเงบเงขีมนัอ นีจกาจยัภีนหพยพองอตงึจ น้ึขนตง้ัต็กวลแดไีตอ่ืมเ อืนหเนอตงาทนีจรกัจาณาอ นารกุราขเงัลาํกกยดไดาตกวพ. 850 ศ.พ อ่ืมเามอต งิกาํ่นงอืมเ่ีทูยองอรค็กนีจยาสอ้ืชเยิรตัษก ตใงาทรกัจาณาอนวส งวลหงอืมเนปเง่ิกกปีมอืนหเงาทยิรตัษกนปเ ลจาลจรากงหแลผ รกัจาณาอว่ัทปไลจาลจรากดิกเหใาํท ญหในปเมาวคงิชงยแอ่ืพเนักงุพบรดไกวพงอสง้ัท ชารกอเนปเนืคบัลก งย้ีซเงทเะลแ ซแย้ีอเ ยุซงุม งกงาล สเงม งลีซ อืค ยทไงอข6 ง้ัทะรสิอรคนหใาํท น้ันง้ัรค

28 ะนาฐีมงึจ ๆ น่ือรคนาวกาํ่ตูยอง้ัตะลแ ๆ น่ือรคนาวกญหใ่ีทรคนนปเ ญัคาํสรคนนปเาวบัน สเงมรคน ดไคงอะรพ ลโุนิสาจเะรพ อืค ง็ขแมขเะลแถรามาสาชีรปะรพีม่ีทยิรตัษกีมบักบอกะรป ๆ น่ือรคนาวกงคน่ัม ดไคงอะรพน้ันกาจ สแงอนหอืรห สเงมรกัจาณาอ าวกยีรเมวรนักวยีดเนัอง่ึนหนัอนปเาขเ6 ง้ัทฐัรรคนมวรบวร นักงอปอ่ืพเ นีจบักรติมกูผยาบยโนนินเาํดดไคงอะรพ นฟแนนแงายอรกัจาณาองอรคกปรากบยีบเะรงาว ตขเาณาอีม่ีทญหใรกัจาณาอนปเ จานาํอีมนจวัตงารสาลวเงวหนใูยองัลาํกยทไน้ันะยะรนใกาจงอ่ืนเ นารกุรราก าจเนานรกัจาณาอ าว้ีนรกัจาณาอกยีรเนีจยาฝงาท นีจบักดิตดิชะรป คงอะรพงอขสรอโชาระรพ มาต็กวลแปไลโุนิสาจเะรพ ยัมสชัรน้ิสะจาจเนานรกัจาณาอาวมแ าจเนานรกัจาณาอหใาํทดไ คงอะรพ ะกโอลีพาจเะรพ อืคน่ัน ถรามาสาชีรปะรพงรท็กามอต ิตับมสชารบืสง่ึซ อืค็กง่ึนหงายอคงอะรพงอขญัคาํสน้ิชนาง ากเาวกน้ึขกามงาวขงาวก็กตขเาณาอ มิดเาวกปไน้ึขง่ิยงอืรเงุรญิรจเ นีจบักีรตมไธนัพมัสนปเรากะลแนักยวดาขเ รคน5 ะรสิอยทไรคนมวรบวรราก ดรจกตนัวะตศิท นานูยลฑณมดรจตใศิท าํนหนุฮลฑณมดรจอืนหเศิท าจเนานรกัจาณาอ้ีนยัมสนใ มอยะลแ งรกเน่ัวหนักาพงาตงยีคเลกใรกัจาณาอาดรรบ สไงาวกลฑณมดรจกออนัวะตศิทะลแ ามพะลแ ตบเิท มารคงสรากดรปโงึจ บรกันนปเยัสินปุอีม ะกโอลีพาจเะรพ นักานหว่ัทยดโาจเนานรกัจาณาออตมอนนออ บัรดไคงอะรพะลแ งยีกเนิซลฑณม่ีท บัรหาอวาชบักบรนีจยวชปไพัทมอจนปเจ็ดสเคงอะรพ ง่ึนหง้ัรคาวฏการป น็หเ่ีทยิรตัษกนปเคงอะรพ งออนานูยาวคงอะรพมานาญมสหใงอยกยบักงึถนีจยิรตัษกงาท มางดงงายอะนชยัช หใสรอโชาระรพงส อืค คงอะรพงอขรากีธิว พาภรีภมัคมุขุสดาลฉ่ีทตขเาณาอผแรากนใยาบยโนีม ลกไณราก ย๋ีกเงัต งาบะรพงวลหณวเิรบ กแดไ ตใงยีฉเกออนัวะตศิทงาทะลแตใศิทงาทมหใน้ึขงอืมเนาบง้ัตปไนักยายกยแ งอืมเงารสปไดไง่ึนหคงอสรอโาวฏการปามอตลาก กหง้ัทาหง้ัทนัพวัห) ยทไาจเ( ยทไุจงอสบิส านนปงอสบิส ะกโอลีพาจเะรพยัมสน้ิสอ่ืมเ นักกแะรสิอนปเ็กงาต้ีนาลหเสรอโงอข ๆ งาตงอืมเ ตใงาทน้ึข รคนกนยโ าวอ่ืช นีจบักีรตมไนปเยาบยโนนินเาํดดไะลแ ามอตบืสยชารงอรคดไสรอโชารนปเูผ งฝอละกโาจเะรพ. 1289) ศ.พ( มาวคงดสแดไาํนหนุฮงอืมเาจเ าวกาจงอ่ืนเุตหเลูม น้ึขนักจใงอืคเดัขุตหเาสีมงึจ.1293 ศ.พ งึถนจ ามดอลต ญหใงอืมเวัหะลแ าํนหนุฮงอืมเดไีตปไพัทงอกกยน้ัขงึถ ยัทะรพงอืคเดัขงึจคงอะรพ คงอะรพน่ิมหูดิตฤพะรป นีจยาฝดุส่ีทนใ จ็รเาํสมไ็กง้ัรคยาลหนืคบัลกีตมจโมายายพะจนีจยาฝงาทาวมแ งอืมเวัห32 กีอ ๆ น่ือยอน บรงัลาํกงัวหอ่ืพเ ตบเิทบักรติมกูผรากาํทดไ็กยทไ นีจบักมารคงสาํทยทไ่ีทะณขนใ งอเปไบรกิลเะลแ ดายขด็ขเ็ก ตบเิทนาดกาจยารตนัอนักงอปรากนปเะลแ ามอตบืสยชารงอรคน้ึขดไ) นุซามหเีอ( งูสงอืมเยาอาจเ อืค าดดันชาร งฝอละกโาจเะรพยัมสน้ิสอ่ืมเ มไตแ นีจงอขนวฉสเนวคแีตปไนักงัลาํกมวรดไะลแ นักีรตมไนปเตบเิทบักยทไ อืค ลากชัรนตนอตนใณรากุตหเีม ยทไยาฝนจ ง้ัรคยาลหยวชปไยทไกาจงัลาํกอขดไะลแนารกุรกูถตบเิท ามอตาลวเนใ จ็รเาํสลผนปเ ีรตมไนปเะจ่ีทดิคงึจงูสงอืมเยาอาจเ ยทไบักีรตมไนปเอขามตูทงตแดไนีจงาท ามอตาลวเนในักบวจะรป จใอพมไ ยอรมวสงึจ นัทวหไยทไยาฝตแ ยทไงัลหกัหยาบุอดิคงึจ จใอพมไ็กาขเยาคะระคแะรบารทตบเิทงาทอ่ืมเ นีจบัก ามน้ันตแง้ัตบันยทไงอขอืมฝดายขด็ขเตบเิทหใาํท งหแ16 ตบเิทงอืมเวัหดไีต บัยยอยตบเิทีตมจโาขเ งอขกึทนับมาตนใฏการปงัด บรกันนปเยัสินีมมไะลแ อแนอองัลหยัมสนใาจเนานยิรตัษกามอตาลวเนใ นีจรกัจาณาองึถปไนสาสชาระรพีมดไ น้ัน. 1420 ศ.พ ปอ่ืมเ ยชารงอรคน้ึข าฟาจเะรพ่ีทยัมสนใ าวนีจยาฝ

29 ะลมไ็กน้ันะรกตแ ูยอยทไงอขง็ขแมขเมาวคะลแ อืมฝนใงรกเงัยะารพเ งลกต็กนีจยาฝงาท นักีรตมไนปเหในวช าฝงางห าดิธชารงสดไนีจนิดนผแาจเะรพ าวฏการป าจเนานรกัจาณาอนารกุรสากอโาหะจ่ีทมายายพมาวค มยีนเมรรธบนขรปแนัผมายายพดไยดโ ามอตาลวเนใบยีงเกุรสากอโาหอ่ืพเ าฟาจเะรพบักสรมสกษเิภอามหใ ดุส่ีทนในจ มาตมยินนักาพ็กาจเนานรฎษาร น้ันงัด ๆ ยอนะลีทนีจงาทปไนผแบบแีมหใ กันาํสชารนใีณพเะรป งค็ก ๆ งัลหคงอาจเนานยิรตัษก าฟาจเะรพยัมสน้ิสาวมแ นีจรกัจาณาอบักยาลคะณษกัลีม็กาจเนานรกัจาณาอ นปะปนีจงาทกาจติหลโยาสีม็กงอเยิรตัษกมแ กามยวดูยอนปะปามาขเ็กนีจวาชนชาชะรปมิดเยอรมาติตับิฏป ง้ัรคงาบนในักิตับมสชารงิชงยแรากีมนใยาภน้ึขอแนออมาวค มอ่ืสเมาวคดิกเหใอกงึจ คงอกุทนทแยวดูยอ . 1823ศ.พ ปงึถนจบัดาํลมาตปไอตนินเาํดดไมอ่ืสเมาวค าจเนานรกัจาณาอนใกยแกตแรากดิกเดุส่ีทนในจ น้ันง้ัรคนใงลบัดาจเนานรกัจาณาอ นีจรกัจาณาอชารงหแยิรตัษก นาขลไบุกงอขีตมจโรากยวดงลดุสน้ิส็ก ูยอามพยพอะจยทไ่ีทนอกิมูภณรรวุสมลหแนใ ๆ งาติตาชนช นชเ ะางเกวพงอขษุรุบพรรบนปเง่ึซ ดิอรกโิน กวพอืค็กดุส่ีทยอนญิรจเมาวคีมะลแ มิดเง้ัดิตาชนช ิตาชนชามอตาลวเนใ งาบูยออืลหเีมจาอตใษกปวถแ ีทม็ตเยอนูยออืลหเีม้ีนาลหเิตาชนชนับุจจป กไาซ งัมซเ นาฐน่ิถง้ัตามาขเดไ าวะล มอข ญอม นชเ าวกงูสมรรธยราอีม่ีท ะลแตในอตงขโาํ้นมแณวเิรบนใ ิมูภณรรวุสมลหแงอขตใงยีฉเกออนัวะตศิทงาทนาฐน่ิถีม มอข รมขเบาสลเะท ญอมะลแมอขงาวหะรงาลกนอตนดแนิดนปเ ายะรพาจเาํ้นมแมุลณวเิรบูยอนาฐน่ิถีม าวะลอืรหวาล ีดวริอาํ้นมแะลแ นิวะลาสาํ้นมแมุลณวเิรบูยอนาฐน่ิถีม ญอม มยีนเมรรธบนขะลแ าษาภ าตานห งารปูรตแง้ัต กามนักงึลคยาลคยามะลมาวคีม้ีนิตาชมาสง้ัท มิดเตแามนักวยีดเิตาชนชนปเะจาน าวดไนาฐษินนัสีณพเะรป ง้ัตดไ ายะรพาจเน่ิถงอรคบอรคาขเง่ึซ าวะลิตาชนช. 700 ศ.พ ณามะรปอ่ืมเ าวะลรกัจาณาอ อืค รกัจาณาอมาสน้ึขญหใรกัจาณาอ งวลหงอืมเนปเมฐปรคนีม กลโุณษิพงึถ ีรุบชารตแง้ัตณามะรปตขเาณาอีม ีดวาราวทรกัจาณาอ งายนิงเีมนสแงยีชเะลแ ยารงยีชเ่ีทน้ืพตขเนใอืนหเงาทรกัจาณาอนปเ งายอืรหกนยโรกัจาณาอ งวลหงอืมเนปเ งวลหงอืมเนปเมนพรคนีม ีนาธรดุองึถามีสชารรคนตแง้ัตตขเาณาอีม ณรูบรตคโรกัจาณาอ าลวเนปเามยีดเนิอะลแ นีจงอขาครากงาลกยนูศนปเดไิมูภณรรวุสมลหแ รพแยผเามาํน่ีทรกัจาณาอ หใดูดงึดุตหเนปเ ้ีนณวเิรบงอขณรูบมสมดุอมาวคยวด มสผมรรธยราองหแนดแนิดนปเยาลกนจ นานาช นดแนิดนใูยอามยีดเนิอวาชีมดไ ามนตนปเ. 300 ศ.พ ตแง้ัตบัน ยาขาคอตดิตะลแ ยัศาอามาขเิตาชงาตวาช กศโอาจเะรพง่ึซ ตในอตยีดเนิองาทมารคงสยัภีนห่ีทกวพง้ัทมวร บัดาํลมาตน้ึขกามนวนาํจนปเิมูภณรรวุส าขเพยพองึจ ตในอตยีดเนิองอืมเน้ืพวาช รฎษารคงิลกนวคแีตปไพัทาฑีรกดไลศกโนวคแงหแยิรตัษก ชาราหม ดไงึจ วลแูยอญิรจเมาวคีม้ีนาลหเกวพ่ีทยัศาอ นีจดโนิอะลแูยาลมมลหแนใปไว่ัท่ีทน้ืพงึถดอลต ามพ่ีทูยอาม อืค รพแยผเาม ๆ งาตญิรจเมาวคะลแูรมาวคาชิวาอเาํน

30 งอ่ืรเนใงาจะรกงาวสมาวคหใ จใติจมรบองาทนใมสะามหเง่ึซ านสาศธทุพะรพ ธทุพานสาศ ยัมสนใะรตุอะรพะลแะณสโะรพยดโกรแง้ัรคนปเผแยผเามาขเานสาศธทุพ าวนาฐษินนัส ษทโ ณุค ปาบ ยีดเนิองหแชาราหมกศโอาจเะรพ ะลแ์ิธทิส์ิดกัศมาวครากงอตง่ึซ งอรคกปรากนาดนใมสะามหเมาวคีม ณมหารพานสาศ ณยารานะรพะลแ มหรพะรพ รวศิอะรพ อืค มาสง้ัทาจเพทเนใพราคเหในอส้ีนานสาศ ดาขด็ดเ มานลคงมง้ัตรากนจดอลตงอืมเวัหงอรคกปรากนผแงาวดไ งอรคกปราก กแดไ รตสาศิติน อ่ืชง้ัตะลแยิรตัษกาหมะรพกแยาวถ ดไงัลหยาภามอต รพแยผเามาขเฑณฤครษกัอวัตาอเาํนดไตในอตยีดเนิอกวพ รตสาศรษกัอ กาจงลปแดัดยดโ ยทไรษกัอฐษิดะรปงรทดไชาราหมงหแาํคมารนุขอพ ญอมรษกัอะลแ มอขรษกัอนปเงลปแดัด . 1823ศ.พ ปอ่ืมเ มอขรษกัอ ปูรธทุพะรพอลหะลแ ยีดจเปูถสะรพอก กัลสะกแ งารสอกรากนใอืมฝ กแดไ รตสาศะปลิศ ามพะลแมอขงอขจานาํอผแราก นปเน้ึขดไามอตะลแ มอขาญพงานบักสรมสดไยีดเนิอวาชนปเง่ึซ ะญญัทณกโ. 601 ศ.พ ปณามะรป รากจิกงุราํบุนาํท ยอรบยีรเมาวค ยวดงอืมเนาบงอรคกปรากดัจ มอขาญพงานงอขนดแนิดงอรคบอรคยิรตัษก รกัจาณาอีตปไงัลาํกกยดไ็กดุส่ีทนใ น้ึขกามปไกออยายขผแตขเาณาอีม บัดาํลมาตน้ึขญิรจเมอขหใาํท ราหท ีดวาราวทรกัจาณาอีตาขเสากอโอืถวลแ ดไวไาวะลงอขอืนหเงาทูยอ่ีทรกัจาณาอนปเง่ึซ ณรูบรตคโ อชงัมารธนโอาจเะรพ อืค ง่ึนหคงอถรามาสมาวคีมูผามพยิรตัษก. 1600 ศ.พ ปณามะรปอ่ืมเามอต รกัจาณาอีตามาขเยลเงวลพัทกย็ก วลแดไจานาํอนใวไญอมรกัจาณาอีตอ่ืมเ ญอมรกัจาณาอีตามพัทงอกกยดไ น้ิสอ่ืมเตแ ปไน้ิสญูส็กมอขงอขจานาํอ ายะรพาจเาํ้นมแงฝงอสง้ัทปไดอลตงอรคบอรคจานาํอีมะลแ ีดวาราวท ยิรตัษกะารพเ ยวดปไญูสบัดมรทโมอ่ืสเยอลพ็กายะรพาจเาํ้นมุลนใามพงอขจานาํอ อชงัมารธนโอาจเะรพยัมส นปเยคเ่ีท ๆ งาตนวคแนวแหใสากอโดปเ นักะลแนักง่ึซจานาํองิชงยแกัมะลแถรามาสมาวคมอ่ืสเงัลหยัมสามพ ิมูภณรรวุสนดแนิดนใูยอามาขเพยพอดไ าจเนานกาจยทไกวพ ้ีนงาวหะรนใ กีอดไะรสิอนปเวัตง้ัต น้ึขงอืมเ ายะรพาจเาํ้นมุลนใงอเนักงอรคกปรากดัจม่ิรเ็ก้ีนาลหเยทไนค งลจานาํอมอ่ืสเามพอ่ืมเ น้ึขกามนวนาํจนปเ ายะรพาจเาํ้นมแมุลนใงอรคกปรากดัจามบัลกนวห็ก วลแยีสเาวะลนดแง้ิทดอทามพน็หเอ่ืมเน้ันมอขยาฝ วลแามงลซเดวซ็กน้ันาลวเนใมอขงอขจานาํอมาต็กรไงายอ มิดเงอขาจเนปเรากงหแิธทิสงาอยดโ ง่ึนหะราวกีอ ยทไนคกวพ มอขหใยวสงสยทไวาชหใบัคงับงึจมอข ่ีทม็ตเจานาํอีมมไงัยูยอามาขเพยพอ่ีทยทไวาชกาจงอ่ืนเตแ ม่ิรเะลแจใดไมอขหใาํทงึจ ีดยดโมอขกแหใยวสงสมอย นืขดัขาลกมไ ตในอตายะรพาจเาํ้นมแมุลตขเนใูยอ่ีท งอืมเาดรรบ มารปบารปาขเพัทงอกงัลาํกชใงอตจาอง้ัรคงาบาวจใาขเ้ีนรากนใ อืนหเงาทปไน้ึขจานาํอยายข กนยโนวคแงึถนจปไน้ึขจานาํอผแถรามาสงึจมอข ยวสงสมอยมไนืขดัข่ีท มอข่ีทมาตหใ ยวสงสมอยมไงึจ นอกามมอขงอขน้ึขงอืมเนปเยคเมไาวนตอืถ น้ันกนยโนวคแนวส 43 ่ีทบัดาํล กนยโงหแยิรตัษก ชารคงัพาจเะรพ จ็รเาํสดไกนยโรคนมารปบารปาขเงัลาํกชใงึจมอข บัคงับ งอทีสงยีวเงอืมเ่ีทูยอปไศทเรนเกูถดไ

31 . 1661 – 1731)ศ.พ( นสแงยีชเกนยโนวคแ งาทน้ึขมหใงอืมเงารสามดไ ิตัวนหงิสาจเะรพอ่ืช ง่ึนหคงอะกโอลีพาจเะรพงอขสรอโาววลแบารทดไงัด . 1111ศ.พ ปณามะรปอ่ืมเ กนยโนวคแนใอืรห าวะลตขเนใูยอ้ีนวาลกงัดงอืมเ รคนคานกนยโงอืมเอ่ืช ตใ นสแงยีชเกนยโอ่ืชนวคแนปเน้ึขง้ัต มอนนออ่ีทงอืมเมวรบวรดไ็กามอตาลวเนใ น้ันนายงอขมางางส่ีทงอืมเนปเ ามนักงอ่ืนเอตยาสอ้ืชเบืสยิรตัษกีม ยัชญุภิรหนวคแดรจตใงาท านนปงอสบิสดอลตอืนหเศิทงาทตขเาณาอีม วลแวาลกงัดมอขกแีทยีสเดไงึจชารคงัพาจเะรพยัมสงึถนจ าชีรปะรพยวด ง่ึนหง้ัรคกีอชารกอเนปเบัลก็ก กันนานมไดไูยอบัอกตชารคงัพาจเะรพ มาต็กรไงายอ มสงารสดไญาหาลกมาวคีมะลแ บรกันนปเยัสินปุอีมง่ึซ มหรพาจเะรพ อืค ยอนคงอสรอโะรพงอขถรามาส ามพัทงอกกยมอขอ่ืมเ มอขหใยวสงสมอยมไ มอขบักูสอตดิควลแ ญานาํชินาํชนจราหทดัหกฝ นคูผงัลาํก งยีลชเงอืมเงึถดไมอขนดแนิดนใามาขเยลเตขเาณาอผแมไงัยะลแ ปไบัลกยาพกตแมอขพัทงอกีต็ก มารปบารป งอืมเอ่ืชนย่ีลปเวลแ มิดเรคนคานกนยโงอรคปไบัลกาดิบชาระรพญิชเญัอวลแ งาชนาล านนาลงึถดอลตะลแ อืค าฐษชเะรพหใ ราการปยัชงอืมเอ่ืชตใงาทมหใงอืมเงารสามงล น้ันงอเคงอะรพนวส ีรุบยัชาวมหใยีสเ าํคงาพรคน ณยารานยัชงอืมเ นชเ ๆ น่ืองอืมเงารส็กน้ันกาจกอน ชารปุองนหแาํตงราํด ชารติขกุทาจเ งอรคกป ๆ น่ือคงอยานาจเหใ มหรพาจเะรพนวส ีรุบยัชงอืมเงอรคน้ึขดไ็ก ชารติขกุทาจเะรพ ชารคงัพาจเะรพยัมสชัรน้ิสอ่ืมเ ามงัลาํกกยดไิมงึจจานาํอมอ่ืสเงัลาํกมอขน้ันยัมสนใามอต ราการปยัชงอืมเงอรคดไ็กคงอะรพงอขสรอโะลแ ามงลตขเาณาอ ยายขผแะจ่ีทอพกามงัลาํกีมมไงัยงค็กตแ บยีรปเดไยาฝนปเงัลาํกมแ น้ันยทไยาฝ มารปบารป ูยอยฉเนักดิชะรปงึจมอขะลแยทไงอขตขเาณาอน้ันงัด ดไกีอตใงาท ่ีทตแชใิมง่ึซ ถรามาสมาวคนอยหะลแอแนออาม ๆ อตคงอยิรตัษก มหรพาจเะรพยัมสชัรน้ิสอ่ืมเ าํคงาพรคนะลแ ณยารานยัช ีรุบยัช นชเ ๆ น่ือรคนงัยนักงึถว่ัทงายอปไนปเดไมอ่ืสเมาวค น้ันาทเราการปยัชรคน นารกุรามาขเยลเงวล็ก วลแะนชยัชดไมอขรกัจาณาอนารกุรามญหใพัทาฑีรกญอมอ่ืมเ. 1731 ศ.พ ปนใ น้ันงัด ราการปยัชงอืมเงอรคกป ิริศยัชาจเะรพ อืค มหรพาจเะรพงอขสรอโน้ันะณข นสแงยีชเยทไรกัจาณาอ งาทามงลพยพอนักาพวลแ ยัศาอาขเกึศาขกวพหใิมอ่ืพเ งอืมเาผเงอตนปเาํจงึจ ดไญอมกึศนาทนาตถรามาสมไ ปปแงอืมเอ่ืช รชพเงพแาํกงอืมเงวขแนใง่ึนหงหแงารงอืมเงึถามง่ัทะรกนจ ิมูภณรรวุสนดแนิดงอขตใ ามงลพยพอดไงึจ มอขลกใูยอะารพเะามหเูสมไิมูภยัชาวน็หเ ง่ึนหาลวเะยะรงวหูยอปปแงอืมเ่ีทูยอยัศาอดไ น้ัน่ีท ณ ูยอยัศาอกัพดไงึจมฐปรคนงอืมเงึถนจตใงาท ๆ น่ืองอืมเงึถปไดอลตยลเงวลกยดไ็ก วลแราการปยัชงอืมเนารกุรกาจงัลห ญอมพัทงอกนวส กึศาขีนหบลหพยพองอต ีรุบยัชงอืมเงอรคง่ึซ ิริศยัชาจเะรพงอขิตาญะรพหใาํทงึจ นสแงยีชเกนยโนวคแนใ วลแดมหงลยาลาํทกูถ็กงาตกนยโนวคแนใงอืมเาดรรบ มวทาํ้นดิกเน้ันีรุบยัชงอืมเาวฏการป นักนชเ มหใามน้ึขานปาถสะจ่ีทอ่ืพเ งอทนิงเนิสยพัรทะลแ าลวเยีสเ งรแยีสเจาอ็กูยอง้ัตปไาขเกาหาวน็หเญอมกวพ ง่ึนหาลวเะยะรงวหูยองอรคกปูผดาขาลปเงาว้ีนนวคแนวแหใุตหเนปเ บัลกพัทงอกกยงึจญอมกวพน้ันงัด วโะลงอืมเ่ีทูยอชารปุอีนาธชารีมง่ึซมอขหใสากอโนปเ ้ีนูยอยาสะราํ่สะรงัลาํก ยทไยาฝ่ีทงาวหะรนใ นวคแงอขศานิพมาวค มอขกแหใยวสงสหใน้ันูยองาคกต่ีทยทไนคหใบัคงับวลแ กนยโนวคแงอรคาขเ์ิธทิสอืถ

32 ตใงาทามงลพยพอ ิริศยัชาจเะรพงอขยาส อืคยาสงอสนปเามงลนักยายกยแพยพองอตยทไวาชหใาํท ้ีนง้ัรคกนยโ ยัทขโุสงอขกออนัวะตงาทปไกออกยแดไีรุบยัชกวพยาสนวส วลแวาลกงัดปปแงอืมเ่ีทวารคว่ัชูยอยัศาอดไะลแ งอืมเนปเะารพเมสะามหเิมูภยัชีม่ีทงอืมเนปเาวน็หเยวดน้ันงอืมเ ณ ูยอง้ัตปไาขเดไงึจยทไรคนงอืมเงึถามนจ าขเ่ีทกรแน้ัชนใมาต็กรไงายอ ยทไวาชนปเ็กญหในวสน้ันงอืมเนในคูผ อืนหเงาทมอขงอขตขเดุสูยอง้ัตะลแ ญหใ ูยอจานาํอีมงัยน้ันะณขง่ึซ มอขบักูยอน้ึขมอยงอตงค็ก น้ันูยอง้ัตาม น้ึขกามนคูผงัลาํกีมยทไรคนหใาํท กามนวนาํจนปเาจเนานกาจามงลพยพอยทไนคอ่ืมเ ามอตาลวเนใ น้ันบถแนดแนิดหใุตหเนปเ็กวลแ ตใงาทามงลงอืมเง้ิทิริศยัชาจเะรพอ่ืมเ น้ันกนยโอืรหานนาลรกัจาณาอยาฝงาข นปเง้ัต นักวัตมวรดไ็กน้ันตขเนใูยอพยพอรากงาค็กยทไวาชามอตะยะรนใตแ ง่ึนหะยะรูยองอรคกปูผงาว งอืมเมาสูยอีม ญัคาํสาวบัน็กน้ันง้ัรคนใน้ึขดิกเ่ีท ๆ งาตงอืมเวัหาดรรบ นักกแะรสิอนปเง้ัตงหแยาลหน้ึขงอืมเนาบ ตใงาทามงลูยอ ยชไญุภิรหงอืมเะลแ งาลกนอตูยอายเะพรคน อืนหเงาทูยอ งายนิงเรคน อืค นักยวด พยพอกนยโยาสอ้ืชเศงวชารีม่ีทยัศาอะลแ พยพอรากงาทยาลปูยอง้ัต่ีทีมาว่ีทุตหเยวดน้ันยทไรคนงอืมเนวส รคนงอืมเงอขง้ัต่ีทงอืมเอพนปเน้ึขงอยกยบัรดไงึจ น่ือกวพาวกกามยทไวาชงอขมยิน่ีทนปเงึจ ้ีนงอืมเ่ีทูยอาม ะนาฐีมงอืมเาจเะลแ น้ึขงอืมเีมญหใงอืมเนปเง่ึซ งายงาบงอืมเบักนักวยีดเงอืมเนปเะจานาวนาฐษินนัสน้ันยทไ นุขอพนปเ งาบนุขอพ อืค็ก้ีนรากนใญัคาํสลคคุบ ้ีนง้ัรคมอขงอขกอแดัลสะจ่ีทดิคมาวคดิกเยทไวาชาดรรบอ่ืมเ มอขีตมจโปไน้ึขกยนักงัลาํกมวรดไดารงอืมเาจเ งอืมเาผนุขอพะลแ งายงาบงอืมเาจเนปเง่ึซ วาหงาลก น้ันง้ัรคนใยทไยาฝงอขะนชยัชีมราก. 1800 ศ.พ ปอ่ืมเ ดไวไมอขงอขนาดานหงอืมเนปเนัอยัทขโุสงอืมเดไนจ งอขมรทโมอ่ืสเมาวคงหแยารงาลนปเะลแยทไิตาชนชงอขงอืรเงุรญิรจเมาวคงหแ นตงอ้ืบเยามหติมินนปเาวบัน าวะลนดแนิดกาจปไจานาํอน้ิส็กดุส่ีทนในจ ีทกุทงลจานาํอมอ่ืสเ็กมอข ามนตนปเน้ันะราวตแบันะารพเ มอข ตในอตายะรพาจเาํ้นมุลอืนหเงอรคกปจานาํอีมงคงัยตแ ยัทขโุสรกัจาณาอ ยิรตัษกีมะลแ. 1043 ศ.พ อ่ืมเยัทขโุสงอืมเง้ัตูผนปเชารีลาพายะรพาววาลกนานาํตมาต ยัทขโุสงุรก าขเ่ีทูยอลีศาํจปไมอขีนหงึจยัภอายะรพ นารกุรามนูพาํลมอข ยัภอายะรพยัมสงึถ คงอยาลหามนักอตงอรคกป ดไะลแมิดเมาตงอืมเงอรคอ่ืพเยัทขโุสบัลก็กยัภอายะรพามอต ายาชนปเคานงานอ่ืชาปวาชวาสดไปไะลแงวลห ยาชรตุบดินเาํกดไ็กคานงานวลแปไบัลกยัภอายะรพอ่ืมเ กึละร่ีทนปเคานงานหใวไคงรมาํธะรพบักลพาํกาผบอม บ็กเงึจบพปไง่ึนหนคาปนารพ คงรมาํธะรพะลแลพาํกาผมอรพงวลหาขเ่ีทวไกูลง้ิทงึจ นหไ่ีทวไกูลบ็กเะจูรมไตแ งย้ีลเาม ทาสารปงารสนักยวชปไนาบวาชฑณกเดไ็กวลแมิดเงัดงอืมเงอรคปไบัลกอ่ืมเยัภอายะรพามอต น้ันทาสารปงาขวไยอนก็ดเงาวดไนารพยานทาสารปงารสอกรากงาวหะร ยวดปไฑณกเกูถนารพยาน มอรพรามุกะรพูดามยัภอะรพ ยรรจศัองายอก็ดเหใมรงับามนอเนอโ็กทาสารปดอยยอนก็ดเกูถงอสดดแงสแอ่ืมเ บักง่ึนหคงอกีอสรอโีมยัภอายะรพ รามุกณุรอาวหใอ่ืชง้ัต รตุบนปเปไก็ดเอขดไงึจคงรมาํธะรพะลแลพาํกาผ รามุกณุรอนวส อืละรพาวมหใมานีมะลแครรวสรคนงอืมเงอรคปไดไงัลหยาภามอต รามุกิธทฤ าวอ่ืชมหใีสหเม

33 งอืมเยายง้ัทมอรพ ์ิธทฤนจรโงวระรพ าวมหใมานีมยัลานชัสีรศงอรคปไงึจายาชนปเยัลานชัสีรศงอืมเาดิธดไปไ นปเามนีจงุรกาดิธชารีวทเิธทุสะรพดไะลแนีจงอืมเปไจ็ดสเดไ์ิธทฤนจรโงวระรพ ยัลานชัสีรศปไยัทขโุสกาจงวลห งยีรเุทาตเาวกยีรเง่ึซ ยัลานชัสีรศ่ีทมาชยวถาํทาตเง้ัตามบัลกนีจวาชงาชาํนดไง้ัทมอรพ ง่ึนหคงอกีอายาช หใบาสงึจงวระรพ ์ิธทฤนจรโงวระรพบัจะจามนิดาํดมอขีม ยัลานชัสีรศนารกุรามมอข. 1560 ศ.พ ปงึถง้ัรค น้ันงรตูยอนิหนปเยาลกมอข นุขอพ วลแลากชัรน้ิสอ่ืมเ ยัทขโุส่ีทามยัลานชัสีรศกาจงวลหงอืมเยายดไงวระรพ งอืมเงอรคน้ึขอ่ืมเ งอืมเีรศนุขอพะลแมถาํนวานนุขอพ มอขงอขน้ึขงอืมเนปเกต็กยัทขโุสะลแ ามอตยัทขโุสงอรคกปดไ มถาํนวาน จ็รเาํสมไตแยัทขโุสกาจมอขลไบัขนักยวชมายายพนาม วาหงาลกงาบนุขอพ จ็รเาํสดไมอขลไบัขถรามาสงอืมเาผนุขอพบักวาหงาลกงาบนุขอพ. 1800 ศ.พ ป ยัมสนใดุส่ีทกามงอืรเงุรญิรจเยัทขโุส ยติทารทนิอีรศนุขอพ าวมานะรพงรทยัทขโุสยิรตัษกนปเน้ึข ชารมรรธีรศรคนกาจฆงสะรพญิชเรากีม้ีนงหแาํคมารนุขอพยัมส ยทไิลายะรพยัมสะลแงหแาํคมารนุขอพ นับุจจปนใยทไอืสงันหนปเามอตานฒัพง่ึซ งอเยัทขโุสงอขณษกัลกอเนปเยทไอืสยาลฐษิดะรปนักยวชาม บักายธุยอตแ ยทไนคงอขง่ึนหงหแกีอีนาธชารนปเายธุยอานปาถสงรทงอทูอาจเะรพ. 1893 ศ.พ นักูรตัศนปเดไมไ็กยัทขโุส านสาศธทุพผแยผเอ่ืพเ นักอืมมวรามดไายธุยองหแว่ังะพงวลหนุขน้ันยทไิลายะรพยัมสนใ หใะลแมารคงสกึศะารพเยาจะรกดัจะรก่ีทยันิวมรรธะรพมวรบวรยวชามฆงสะรพตนมินรากีมงอืรเงุรญิรจเหใ งารสรากีมดไ้ีนยทไิลายะรพยัมสนใ ีดมาวคาํทหใทัษิรบธทุพนอสชใอ่ืพเงวระรพิมูภรตไงารนักมวรฆงสะณค ีนุมยกาศะรพะลแ หีสนิชธทุพะรพ ชารนิชธทุพะรพ อืค คงอมาสยทไงอขญัคาํสปูรธทุพะรพ ายธุยอบักวยีดเรกัจาณาอนปเมวรกวนผกูถงึจดุส่ีทนใ งลอแนออยัทขโุสรกัจาณาอ ทไิลายะรพงัลหคุย มารคงสีนหพยพอญหในวสยัทขโุสงอืมเลพ งลมอ่ืสเง่ิย็กยัทขโุสงอืมเ2 ่ีทง้ัรคามพกแงุรกยีสเายธุยออ่ืมเ กยกูถ็กามอต มยาํ้นมแมิรีนาธนาบ่ีทูยองอืมเง้ัตปไยดโ ยวดมหใน้ึขูฟนฟกูถ็กยัทขโุส ีรุบนธงุรกง้ัตอ่ืมเ ะลแีนาธยัทขโุสอภเาํอนปเีนาธอภเาํออ่ืชนย่ีลปเ. 2475 ศ.พ กลโครรวสดัวหงัจบักูยอน้ึขีนาธอภเาํอนปเะนาฐ นทแยัทขโุสดัวหงัจนปเน้ึขีนาธยัทขโุสอภเาํอะนาฐกยะลแ อภเาํอนปเกลโครรวสดัวหงัจบุย. 2482 ศ.พ ยัทขโุสรกัจาณาอง้ัตอกราก ธทุพงาลกงวชนใน้ึขง้ัตอกดไยัทขโุส นวคแนวแนาฐกัลหฏการป่ีทาทเยัทขโุสรกัจาณาอง้ัตอกราก นาดงาทปไวัตยายขดไงึจามอต นานาํ้นมแมุลณวเิรบูยอยัทขโุสงอขจานาํองาลกยนูศยดโ18 ่ีทษรรวตศ กัสาปาํ้นมแมุลณวเิรบกออนัวะตศิทะลแงปาํ้นมแมุลณวเิรบกตนัวะต จิกฐษรศเงาทจานาํอยายขรากงึถวาลกดไ ยัทขโุสดัวหงัจ มุชีรศดัวกึราจาลิศ2 ่ีทกัลหกึราจาลิศกาจ งอืมเนในุขมถาํนวานีรศนุขอพงอขยัมสชัรนใ นานาํ้นมแมุละลแ มยาํ้นมแมุลนใงอืมเนชมุชงอขงอืมเรากะลแ ยัทขโุสะลแ ยัลานชัสีรศงอืมเงอรคบอรคดไมอข น้ึขงอืมเะนาฐนใงอรคกปงอืมเาจเนปเ) ยัลานชัสีรศ( งยีลชเ ูคงอืมเนปเงอืมเมวรบวรรากยดโ งอืมเยายขรากนปเ าวนาฐษินนัสง่ึซ18 ่ีทษรรวตศธทุพงาลกณามะรปอ่ืมเ

34 บัรหาํสรกายพัรทมวรรากนปเ้ีนูคงอืมเนปเงอืมเมวรราก” นัองอสรคน“ าวกึราจาลิศนใกยีรเฏการปงัด ดารงอืมเาจเ งอืมเาผนุขอพ อืค คงอะรพ2 สรอโีมคงอะรพ น้ึขตโญหในวคแนวแนปเหใงอืมเยายขราก )กลโุณษิพงอืมเ( วคแงอสงวลหะรสงอืมเาจเ มาระรพงหแาํคายะรพะลแ นัมรวยัชาจเะรพ อืค าวนาฐษินนัสง่ึซ น้ันยัมสนใมอขยิรตัษกาวกึราจนใมาวคฏการป าํ้นงอืมเาผนุขอพ ง้ัทมอรพ ีรตมไธนัพมัสงารสอ่ืพเ หใ” ีวทเาหมรขุสงาน“ อืค าดิธชารกยดไ. 1724 – 1761) ศ.พ7 ( ่ีท อืรห ยติทารทนิอีรศ“ าวิตรยีกเะรพมิลฉเมานะรพะลแีรศยัชครรขะรพ อืค คภโปูชารงอ่ืรคเนาทชาระรพ กันดใาทเงาวขงาวกมไงค มถาํนวานีรศนุขอพยัมสนใยัทขโุสงุรกงอขตขเาณาอ” ยติทารทนิดบารทนิอีรศ งอืมเมุคบวครากนใมอขยัมสนใจานาํอะลแกลโุณษิพ นูพาํล) ดอสงอืมเ( ดอฉงอืมเงึถมุลคบอรค าวนาฐษินนัส งอเนตงอรคกปรากนใะรสิอนปเงคงอืมเะลตแ กันงคน่ัมมไงคมถาํนวานีรศนุขอพงอขยัมสนใตขเาณาอนใ มถาํนวานีรศนุขอพอ่ืมเงัลหยาภ นักอตีรตมไธนัพมัสีม่ีทงอืมเอืรห ิตาญอืรคเบบะรนใงอืมเนปเงคงอืมเยาลหงอืมเ งพาํลงอืมเาจเนปเจาอาวนาฐษินนัสง่ึซ งพาํลญลขโดาบสมอข ยัทขโุสงอืมเนใยาวนุวมาวคดิกเงค มนชะรพน้ิส ยัทขโุส่ีทูยอลแูดบักาํกามงสมอขยิรตัษก่ีทมอขงานนุขนปเจาออืรห กึราจาลิศนใอ่ืชฏการป่ีทงอืมเนปเง่ึซ ยาหสะรพะลแดารงอืมเาจเ งอืมเาผนุขอพ ดไวไงยีคเลกใงอืมเะลแ ยัลานชัสีรศ ยัทขโุสงอืมเดึยาขเงัลาํกาํนดไ น้ึขดไงึจวาหงาลกงาบนุขอพ ะนชยัชดไนจมารปบารปนักงัลาํกมวรดไ งายงาบงอืมเาจเ วาหงาลกงาบนุขอพอืค งวระรพศงวชารยิรตัษกมฐปนปเ” ยติทารทนิอีรศนุขอพ“ าวมานะรพีม ยัทขโุสงอืมเ ณ ยชารงอรค มิดเงัดดารงอืมเงอรคปไบัลกดไงอืมเาผนุขอพนวส งอขตขเาณาอนใ ๆ งาตงอืมเ ชาราหมงหแาํคมารนุขอพยัมสงัลห าววาลกกึราจาลิศนในาฐกัลห ชาราหมงหแาํคมารนุขอพ่ีทยัมสนชเงัดนอืมหเยัทขโุสงอืมเ่ีทจานาํอยนูศบัรมอยมไ ะรสิอนปเวัตกยแดไยัทขโุส งอืมเนาบ“ าวรชพเงพแาํกดัวหงัจมุชรคนกึราจาลิศ3 ่ีทกัลหกึราจาลิศนใมาวคอขฏการป ูยอพีชมนชะรพงราํด ีทนคงอืมเง่ึนหนุขนปเกน... พงอืมเง้ัด นอทยาลหน้ับยาลห วซแนอทยาลห น้ับยาลห....ดาข ยัทขโุสรกัจาณาอนใ ๆ งาตงอืมเงอขกยแกตแมาวค...” ง่ึนหนุขนปเาหงอทงยีชเงอืมเ ง่ึนหนุขนปเาห งาบะรพ งอนงอืมเ่ีพนาบ ง็ขแมขเมาวคกาจศารปจานาํองาลกยนูศกาจามงอ่ืนเจาอ น้ันชาราหมงหแาํคมารนุขอพยัมสงัลห งัลาํกีม่ีทชารศทเะรปงอืมเนักกแน้ึขมไยดโงอเนตงอรคกปจานาํออืถกออกยแกตแดไยัทขโุสรกัจาณาอนใ นตนปเ ีดวาสงหงอืมเะลแ ชารมรรธีรศรคนงอืมเ นชเ ะรสิอนปเวัตกยแนักาพง็ขแาลก กตงึจงัลหยาภ. 1762 – 1981) ศ.พ( ษศเป200 ณามะรปามบืสงอืรเงุรญิรจเมาวคีมยัทขโุสรกัจาณาอ 2 ่ีทชาริธาชารมรบะรพยัมสนใายธุยอีรศงุรกบักวยีดเนัอง่ึนหนัอนปเมวรกูถะลแ ายธุยอีรศงุรกงอขจานาํอตใูยอ )ายะรพมาสาจเ( 2 ่ีทมรรกจิก ดใุตหเาสะารพเ งลจานาํอมอ่ืสเยัทขโุสงุรก ยัทขโุสยัมสรตสาศิตัวะรปรากกาจ1) จใาขเอพามยาบิธอ จใาขเอพามยาบิธอ ยัทขโุสยัมสรตสาศิตัวะรปบารทารเหใาํท่ีทดใญัคาํสนาฐกัลห2)

35 ายธุยอีรศงุรกรกัจาณาอ งอทูอาจเะรพ ีรุบพละลแีรุบณรรพุสนวคแนวแงอขวัตมวรรากกาจามน้ึขดินเาํกอืถายธุยอรกัจาณาอ ีม่ีท” ายธยโอ“ ากเงอืมเนใน้ึขง้ัตยดโ. 1351) ศ.ค. 1893 (ศ.พ มคานีม4 ่ีทรกุศนัวอ่ืมเ น้ึขายธุยอานปาถสดไ กัสาปาํ้นมแะลแ ีรุบพลาํ้นมแ ายะรพาจเาํ้นมแ อืค ยาส3 าํ้นมแีมง่ึซ นสโงอนหาวกยีรเ่ีทณวเิรบนใ นอกาม ีนาธชารนตัรรวบกลิดาหม ายธุยอีรศ ีดวาราวทรวบ รคนาหมพทเงุรก“ าว้ีนรคนะรพมานง้ัตวลแ นักบจรรบาม นาดงาทูยออืรเวัหีมยดโ าภเาํสอืรเยาลคะณษกัลปูรีม” งอืมเะากเ“ าวายธุยองอืมเวัตกยีรเปไว่ัทนค” ยมรีรุบ -ีรศงุรกกาจงอ่ืนเ กออนัวะตสินวเนปเาวายธุยอีรศงุรก งึถวาลก น้ันยัมสนใศทเะรปงาตวาช กออนัวะตศิท าํ้นมแีมะากเนปเพาภสีมายธุยอหใาํทงึจ งอืมเบอรญหใาํ้นมแบักนักธนัพมัสงยโมอ่ืชเงอลคูคดุขรากีมายธุยอ บอรมอล ายธุยอีรศงุรกานปาถสราก ่ีทษรรวตศธทุพตแง้ัตามายะรพาจเาํ้นมแมุลงอขงาลนอตะลแ งาลกนอตณวเิรบนาฐน่ิถง้ัตม่ิรเยทไวาช ยาลปวารามอต นตนปเ ีรศยัชรคน ีรุบณรรพุส ายธยโอ วโะล ิทาอ งอืมเยาลหญัคาํสงอืมเีม วลแ18 งอทูอาจเะรพ งลจานาํอมอ่ืสเม่ิรเยัทขโุสะลแ มอขรกัจาณาอ19 ่ีทษรรวตศธทุพ ิมูภยัชาณราจิพะลแงอืมเยายะจิราํดงรทงึจ าํ้นนลคแดาขะลแดาบะราหครโดิกเน้ันะณขง่ึซ งอทูองอืมเาจเ -ลบาํต่ีทบัทะรปงรทคงอะรพกรแง้ัรค ดอลตูยอนยีวเลหไาํ้นีม่ีทงอืมเนปเงอตน้ันนักมอรพ มหใรกัจาณาอง้ัตอ่ืพเ นสโงอนหลบาํตณวเิรบมหใงหแีนาธชารงารสยัทะรพนิสดัตะลแ ป3 าวกาลวเนปเงิชเน้ัชูดอ่ืพเ ก็ลหเงยีวเ มาตอ่ืชีม. 1893 ศ.พ มคานีม4 ่ีทรกุศนัวอ่ืมเ ีนาธชารนปเน้ึขายธุยอีรศงุรกานปาถสะลแ) มาระรพงึบ( น้ันณวเิรบยวด ยมรีรุบีนาธชาร นตัรพนพภกลิดาหม ายธุยารทนิหม ายธุยอีรศีดวราวทพทเงุรก าวราดวาศงพ ตใศิทะลแ กตนัวะตศิทงาทายะรพาจเาํ้นมแ อืนหเศิทงาทีรุบพลาํ้นมแ กแดไนัอ ยาส3 งึถบอรมอลาํ้นมแีม าํ้นมแมอ่ืชเูคดุขหใิราํดงรทคงอะรพามอต ะากเนปเพาภสีมดไมไ้ีนณวเิรบีทมิดเ กออนัวะตศิทงาท กัสาปาํ้นมแ ายธุยอีรศงุรกง้ัต่ีท้ีนกาจกอน กึศาขกาจยัภดอลปหใิตาชมรรธราการปนปเาํ้นีมงึจายธุยอีรศงุรก ยาส3 ง้ัท ายธุยอีรศงุรกหใาํท นักวยีดเณวเิรบนใงอืมเยาลหกีอ ๆ ญหใงอืมเบักบยีทเอ่ืมเ กามมไาํ้นมแกาปกาจงาหงัย ยวดกีองยีคเลกใรกัจาณาอง้ัทมวร รกัจาณาอนใ ๆ น่ือคาภิมูภูสาคนิสยาจะรกรากงาลกยนูศนปเ รกัจาณาองอขวัตยายข ะนชยัชกาจดไน็หเง่ึซ มารปบารปงัลาํกชใ อืคีธิว2 ยวดรกัจาณาอยายขยาบยโนนินเาํดายธุยอีรศงุรก ง่ึนหีธิวกีอะลแ2 ่ีทชาริธาชารมรบะรพจ็ดเมสยัมสนใดาขด็ดเงายอดไ) รคนะรพ( มธรคนงอืมเงอรคดึยรากนใ รกัจาณาองอขง่ึนหนวสนปเาขเยัทขโุสงุรกกวนผรากกาจดไน็หเนัอ ิตาญอืรคเบบแธนัพมัสมาวคงารสราก อืค คงอะรพ 5 ง้ัทง่ึซ คงอะรพ5 ูยอสรอโีมคงอะรพ ศกโมรบวัหูยอาจเะรพจ็ดเมสงอขลากชัรยัมสงวช ิธทิสีมดไ) งอรคงอสรอโ( รพมุทุอาจเะรพะลแ) ตโคงอสรอโ (นศัทกอเาจเะรพอ่ืมเ ิตับมสชารนใดไกายอยามห็ก ีมงรท็กรพมุทุอาจเะรพนวส ิตับมสชารนใดไมอยตโคงอสรอโนปเนศัทกอเาจเะรพยดโ นักาทเิตับมสชารนใ น้ึขรากบัลสงอตคงอะรพ2 ง้ัทหในวนชดุจรากนปเน้ัน ดไงัลาํกงอกมุคบวคถรามาส ศิลเนปเาญญปิตส รพมุทุอาจเะรพ มารคงสมายนใยชารงอรคงรทะจนศัทกอเาจเะรพ บงสมายนใยดโ นักยชารงอรค

36 สรอโะรพ ญหในปนุสะรกกูถรากกาจตครรวส าญพงอลอาจเะรพ ยิรตัษกอ่ืมเามพงาทนใ ยชารงอรคงรทะจ ยชารงอรครากนใจใน่ัมมาวคดมหรพมุทุอาจเะรพอ่ืมเามอตาลวเนใ 2309 ปนใายธุยองอืมเดึยาขเพัทง้ัตงึจ าจเะรพหใาํท กึสมไยดโ ชวนผกอองึจ ดไกึศาขลไอ่ืมเดอลติตับมสชารนืคงวท็ก) นศัทกอเ( าฐษชเะรพะารพเ คงอะรพตแ ายธุยอกาจมิรสเงัลาํกอขดไนัจะรงาบนาบวาช นัจะรงาบยาค่ีท ป9 นานดไยชารงอรคนศัทกอเ าํนูผนิสกาตาจเะรพหใาํท งยีสเญาคาํรีสหเมหใาํทะจะารพเ ยอนนุสะรกสใหใ็กญหในปงิยาลวเนใะลแ หใมไ มาราอาวดัวนมแอืลหเมไาผเกูถายธุยอีรศงุรก ดุส่ีทนใงุรกกาจกออยาคีตพัทาํนะลแาธทัรศดมหพัทงอก ชาริธารทนิหมะรพจ็ดเมสยัมสนใ. 2112 ศ.พ ป กรแง้ัรค อืค ง้ัรค2 ามพกแหใงุรกยีสเ ป 417 ดไีนาธชารงอขาลวเบัน .2117ศ.พ ปอ่ืมเะลแ ป15 าลวเนปเามพงอขน้ึขงอืมเนปเกต) ิดรรพรกัจาหมะรพจ็ดเมสงอขสรอโ( ลากงึถ็กายธุยอีรศงุรก. 2310 ศ.พ นยาษมเ7 ่ีทนัวอ่ืมเะลแามนืคบัลกชารกอเูกงรท ชาราหมรวศรเนะรพ ยาลสมล ศงวชาร งอทูอศงวชาร กแดไ ศงวชาร5 กาจ คงอะรพ33 ดมหง้ัทงอรคกปยิรตัษกีมายธุยอีรศงุรก งวลหูลพนาบศงวชาร งอททาสารปศงวชาร ยัทขโุสศงวชาร ีรุบณรรพุส 3 ่ีทมรรกจิก รไะออืค งวลหงอืมเนปเายธุยอีรศงุรกงารสรากงอขนดเะณษกัล1) รไะออืค ง้ัรค2 ามพหใายธุยอีรศงุรกยีสเรากงอตยทไหใาํท่ีทญัคาํสุตหเาส2) ีรุบนธงุรกรกัจาณาอ บอชมาวคีมคงอะรพหใาํท ดไามพกาจามนืคายธุยอีรศงุรกะลแีรุบนธดึยถรามาสนิสกาตาจเะรพจ็ดเมส ะจ่ีทาวกนิกเยาหยีสเายธุยอีรศงุรก าวน็หเกาจงอ่ืนเตแ ยิรตัษกาหมะรพนปเคงอะรพานปาถสรากนใมรรธ นักวยีดเปนใีนาธชารนปเน้ึขีรุบนธงุรกานปาถสงรทงึจ มิดเงัดดไนืคหใะณรูบ ีนาธชารนปเีรุบนธานปาถสราก น้ันะณขนใยทไงอขาหญป วลแดไยทไิตาชงอขชารกอเูกถรามาส ชาราหมนิสกาตาจเะรพจ็ดเมสอ่ืมเ มารคงสกาจดอรติวีชีม่ีทนคูผงย้ีลเอพหใราหาอาหะลแามพยดโีตมจโรากกาจนพหใงอเนตนักงอปราก อืค งาทูลูรดไามพง้ัทกีอ ยอนก็ลเงยีพเนคงัลาํกยวดว็รเดวรงายอดไะณรูบูฟนฟะจจาอมไน้ันะณขายธุยอพาภสตแ านปาถสรากนใมสะามหเ่ีทิมูภยัชาหงอตะจ่ีทนปเาํจคงอะรพ น้ันงัด วลแีดงายอนปเายธุยองอขนออดุจะลแ งอขกตนัวะตงฝงาทูยอง้ัตีรุบนธงุรก” รทุมสาหมีรศีรุบนธงุรก“ าวมานนาทชาระรพบัรดไะลแมหใงหแีนาธชาร ”มิดเาทงอืมเ“ นปเะนาฐีม กอกงาบงอืมเายธุยอยัมสนใมิดเกอกงาบงอืมเงอข่ีทน้ืพนปเง่ึซ ายะรพาจเาํ้นมแ ายะรพาจเาํ้นกาปงาทามาขเพัทกยะจ่ีทกึศาขนักงอป่ีทานหาํท่ีทนาดานหงอืมเนปเะลแาคนิสอืรเดอจ่ีทนปเ อืค มอปีมง่ึซกอกงาบงาลนอตายะรพาจเาํ้นาํลมาตงอลน้ึข่ีทาคนิสะลแอืรเีษาภบ็กเารตจวรต่ีทานหีมง้ัทมวร กอกงาบนอนข าวกยีรเ่ีทญหในาดีษาภบ็กเนาดีมะลแราการป

37 ะลแยาขาคอตดิตามงาทนิดเ่ีท มิลสุม ยีดเนิอ นีจ นชเ ิตาชงาตนคนชมุชีมงึจกอกงาบงอืมเ ง้ัทมวร านสาศผแยผเามาขเ่ีทชวบกันะลแ ราหทรากกัน าคอพ ตูทรากกัน นชเ งาทนิดเกันงอขนาผงาทนปเ มุลบาร่ีทณวเิรบนใูยองึจีรุบนธงุรกงอขง้ัต่ีทนาฐน้ืพยดโ น้ันงัด ายธุยองัยปไงาทนิดเรากงอต่ีทคชโญิชผเกัน ีม่ีทงอืมเนปเนจดอลต นอกามจิกฐษรศเงาทญิรจเมาวคีม่ีทงอืมเนปเะลแ ายะรพาจเาํ้นกาปงอขณรูบมสมดุอนัอ ยางยดโดไีตมจโกึศาขหใมไนักงอป่ีทงอลคาํลาํ้นมแะลแราการปมอปง้ัทีมะารพเ ยัภดอลปมาวค หใ ฯาลกเดรปโงรทคงอะรพ ีนาธชารนปเีรุบนธงุรกานปาถสดไ ชาราหมนิสกาตาจเะรพจ็ดเมสอ่ืมเ -ยชไิวมอปตแง้ัตตขเาณาอีม ตในาดงาทงอืมเงพแาํกดิชงัวชาระรพงารสยดโ บัทะรป่ีทนปเน้ึขงัวชาระรพงารส ตขเนใดัวนปเงึจงอสง้ัทดัว มารารวชารณุรอดัวงึถนจามน้ึข) มารายกลโีลมโดัว( ดาลตยาทดัวะลแ์ิธทิสะรป ญิชเญัอดไ่ีทตกรมวกแะรพนาฐษิดะรป่ีทนปเะลแ งวลหมาราอะรพนปเะนาฐีมงจแดัวบัรหาํส นาฐชาระรพ . 2322ศ.พ อ่ืมเรทนัจงยีวเกาจาม พาภสนใูยองอืมเนาบ. 2310 ศ.พ อ่ืมเ ามพกแหใยีสเายธุยอีรศงุรกกาจงัลห งอรคกปราก ๆ ญหใมุนมุช มุนมุช าวกยีรเมุลกนปเนักวัตมวรยดโงอรคมุคูผาหงึจนคูผ ยอบนักมดะสนลปรากีม ยอรบยีรเมไ นตนปเ ชารมรรธีรศรคนาจเมุนมุช ยามิพาจเมุนมุช งาฝะรพาจเมุนมุช กลโุณษิพายะรพาจเมุนมุช กแดไ น้ิสดมหนจะรสิอนปเนตง้ัต่ีท ๆ งาตมุนมุชบารปปไพัทงอกกย ป3 นใยาภาลวเชใงรท นิสกาตาจเะรพจ็ดเมส -ีรศงุรกยัมสบบแงอรคกปรากบยีบเะรมาติตับิฏปะลแ อืถดึยงรทคงอะรพ น้ันงอรคกปรากบยีบเะรบัรหาํส าวกดาขด็ดเมาวคีมะลแมุกดัรตแ วไบยีบเะรงาวงรทถานกลโรตไมรบะรพจ็ดเมส่ีทมาตยาลปนอตายธุยอ งายอจ็นหเาํบนูปรากบัรดไะจ็ก บอชมาวคีดมาวคีมดใูผาถะารพเ ราหทรากชารบัรมยินงึจน้ันยัมสนใยทไนค ว็รเดวร บสะรปงัลาํกงอืมเนาบ น้ันยชารงอรคน้ึขชาราหมนิสกาตาจเะรพจ็ดเมส่ีทะณขนใ จิกฐษรศเ ีมงึจ นคแกายกายอดอมาวคดิกเะลแ ราหาอาลปวาขนลคแดาขรากดิกเ ดุส่ีทงายอจิกฐษรศเงาทาํ่ตกตมาวค ดุรทบัลกวลแูยอยารวลเ่ีทจิกฐษรศเะวาภหใาํท กีอน้ึขิตาชมรรธยัภดิกเงัยาํ้ซาํนหิม ราหาองยแมดะสนลปราก ยวดณรากตฤกิวขไกแงรทชาราหมนิสกาตาจเะรพจ็ดเมส กามนวนาํจนปเยาตมลนคูผีมบักงึถกีอปไงลกันห ีมบักมอรพ กูถาคารนใยาขอืรหรฎษารกแยาจกจแามราสวาขอ้ืซคงอะรพนวสยพัรทะลสงรท นชเ ๆ งาตรากีธิว -จ็ดเมสงอขงอืมเรากงาทจานาํอดุสน้ิสราก อพงยีพเหใติลผลผม่ิพเอ่ืพเ ง้ัรค2 ะลปานาํทรากีมหใมิรสเงสราก าํรตการตงรทคงอะรพกาจงอ่ืนเ ชาราหมนิสกาตาจเะรพจ็ดเมส ลากชัรยาลปนอตนใ ชาราหมนิสกาตาจเะรพ าววไกึทนับ ดไ ๆ งาตบับฉราดวาศงพชาระรพ งอืมเนาบิตาชกแนผแกปนปเมาวคงารสรากนใกันหนางาํท ากเงุรก่ีทน้ึขฏบกดิกเดไะลแยาสะราํ่สะรมาวคดิกเงอืมเนาบหใาํท สาลปิวิตสะรพีมงรทนิสกาตาจเะรพจ็ดเมส นิสกาตาจเะรพจ็ดเมส ีรุบนธงุรกงัยามีนหบลหงึถนจากเงุรกาษกัรูผยัภอรทนิอายะรพนวจนลปรากาํทดไฏบกกวพ บักยวดาขเปไบัลกครรสายะรพตแ ษทโงลามดิผาํทะรกูผวัตาอเนวสบืสปไครรวสายะรพหใดรปโชาราหม รมขเกาจบัลกพัทกยบีรงอตกึศยิรตัษกาหมายะรพาจเจ็ดเมสหใาํท ีรุบนธงุรกีตามงัลาํกมุคะลแ ฏบกกวพ าณราจิพาษกึรปรากชาราขหใง้ัทมวร ษทโงลามฏบกรากอกูผมุกบัจะลแ ีรุบนธงุรกนใณรากนาถสขไกแาขเอ่ืพเ นใกายงุยมาวคงหแุตหเนตนปเงรท่ีทะนาฐนใชาราหมนิสกาตาจเะรพจ็ดเมสษทโวาลกงอรงอฟูผีม่ีทมาวค

38 -นิสกาตาจเะรพจ็ดเมส ปไอตกีอกายงุยาหญปดิกเหใิมอ่ืพเ คงอะรพษทโจ็รเาํสหใน็หเมาวคีมะลแีรุบนธงุรก ษทโจ็รเาํสกูถงึจชาราหม 4 ่ีทมรรกจิก นับุจจปนใยทไนคงอขาํจงรทมาวคนใูยอ่ีทดใีรุบนธงุรกยัมสนใณรากุตหเ1) จใาขเอพามยาบิธอ จใาขเอพามยาบิธอ รไะออืค ามพบักหใงุรกยีสเงอตนิสกาตาจเะรพจ็ดเมส่ีทุตหเาส2) รทนิสกโนตัรงุรก ง่ึนหคงอะรพกีอบรกันยิรตัษกาหมะรพนปเ ชาราหมนิสกาตาจเะรพจ็ดเมส รทนิสกโนตัรงอขนตม่ิรเดุจ กึศาํทาํรตการตงรทลากชัรดอลตปาหบิส ดไิมมยีทเดใูผาหงายอราหทรากงาทพาภะยิรฉจัอีม่ีทยทไิตาชงอข ามราหทงอก พาภุนาชดเมรบะรพนใมารคน่ัรคงาตงยีคเลกใรกัจาณาอะลแยอนญหใงอืมเวัห ปะลตแนวเมไ นับุจจปคุยนใราหทงอขีดนัองายอวัตนปเามอตคุยบรกุรรากนใบบแนตนปเ น้ันคงอะรพงอขรกไงยีรกเนัอ คงอะรพตแ ง้ัรคกุทะจบทแาวกยอนงัลาํกีม อืค ฯรวศรเนะรพจ็ดเมสกาจรไะองาติม่ีทะวาภสนใูยอ็กคงอะรพ งลปแนย่ีลปเะจ่ีทาลกงรท ราหทรากงาทถรามาสาชีรปะรพะลแะหาสตุอะยิริวะรพกาจดไยัชาอเถรามาส็ก บักะามหเหใอ่ืพเชใะจรวคราหท่ีท ๆ มหใอ่ืชเมาวคิตัวิฏปะจ่ีทาลกงรท ูร็ก ๆ รคใ่ีท ูรูรตัศ่ีท งัลหาล่ีทง่ิสนใ ฏบกดิค่ีทพัทีนหราหทนปเาวดไอืถ น้ันยัชิพดัวยาคกาจามพมอลงวกหแกยลพมุคราก นัขบัค่ีทณรากนาถส ดิคมไคงอะรพกาห านหงาขนัวนใงอืมเนาบอ่ืพเาํทะรกงรทะจ่ีทลเงัลดไิม็กคงอะรพตแ นิดนผแอตศยรทนปเ าวดไน็หเงึจ น้ันงัด ามดัถนอืดเดปแกีอนใงุรกูกอ่ืพเามบัลกนอยะจยลเนหไ วลแยัชกัลหนปเงอืมเนาบาอเ อตญัคาํสมาวคีมดไาห น้ันรชพเงพแาํกงอืมเง้ัรูผ ราการปริชวายะรพงนหแาํตนใีมคงอะรพ่ีท ๆ งาต์ิดกัศศย ราหทนุขีมมไ็กน้ันรคนะรพนใะลแ ยามหมาวคีมมไ็ก ๆ ดใ์ิดกัศศย ิตาชน้ิสอ่ืมเ าวีดูรงรท ยอนตแมแมไคงอะรพ ดใูผดในคราหท่ีทกาย่ีทนัอรากาํทะรกงึจคงอะรพ ดไวไิตาชาษกัระจอพ่ีทญาหาลกะลแจใาํ้นีมะจ่ีทดในคญหใูผ าํทาลกะจ นคยอราหคแงยีพเราหทีม่ีทกาจ งอเคงอะรพยวดม่ิรเ่ีทบรกันยิรตัษกนปเงรท ฯนิสกาตาจเะรพ าวกพัทงอกีม่ีทมหใีนาธชาร ีรุบนธงุรกานปาถสราก อืคน่ันง่ึซ ญหใรากงึถนจปไยอ่ืรเ ๆ ก็ลเกาจรากาํทะรกงรท น้ันกรแม่ิรเคุยนใีรุบนธงุรกนใงอรคกปรากงอืมเราก ยทไนคบักหในผแกปนปเมาวคงารส่ีทนปเวไ นคนสแงอส ยัภดอลปะจงอืมเนในชาชะรปาฟรพไ ราหทรากงอขงอ่ืรเนใกุรยาฝนปเะจกัมีรุบนธงุรกะารพเ ขุสนปเน็ยเมร ฯนิสกาตาจเะรพ ญหในวสนปเกึศาขนดแนิดนใบรปไลพกยะจ ฯนิสกาตาจเะรพงอขพัทงอกะารพเ กึศาขกาจ ีรุบนธงุรกะารพเ รตัฉตวศเตใูยอมอยงาตงยีคเลกใรกัจาณาอกุรงิชเวนแนปเราหทรากงาทยาบยโนีมงรท ดไกึศงาทกแรคใีมจาอมไ่ีทมหใบบแนปเรคในอืมหเมไ็กบรรากนใีธิวธทุยะลแง็ขแมขเ่ีทพัทงอกีม มิดเีนาธชารยัมสนใาวกง่ิยงาวขงาวกงึจรกัจาณาอชาระรพ

39 ายธุยองอขากเงานนุขาอเบัร่ีทรากกาจงอรคกปรากงาทนใาหญปีมม่ิรเ ฯนิสกาตาจเะรพะลแีรุบนธงุรก รมขเงอืมเ่ีทกรแง้ัรคนปเยัชารปีรุบนธงุรกพัทงอก ฏการปม่ิรเยารงาล กวพงยแครรพงบแรากีม รากชารบัราม นปเสรอโะรพหใงรท ฯนิสกาตาจเะรพ่ีทงวลหพัทบทมสอ่ืพเพัทนิดเงรเมไ งอเนักงวแะรพัทะลตแราหทะารพเ ครรสายะรพยดโาํนงวลหงอืมเ่ีทฏบกดิกเยาทดุส ิตับิฏปยคเ่ีทงัดมารคงสยัชิพมาตนักบจรรบมไ ๆ งาตพัท พัทมอจ งอตกึศยิรตัษกาหมายะรพาจเนจ งย้ีลเบุชามาํนงรทนิสกาตาจเะรพ่ีท ๆ ทแยทไยาสอ้ืชเากเายธุยองานนุข ีรุบนธงุรกคุยน้ิสดมห ีรกัจศงวชารมฐปนปเกษเิภาดบารปะลแมารปบารปามรมขเกาจบัลกพัทกย มาตงอืมเกัลหาสเง้ัตีธิพาํทงรทดไ ยทไนิดนผแาจเะรพนปเยชารยวสเน้ึข ฯกลโาฬุจาฟดอยธทุพะรพ ยายหใง่ัสบัระลแ” งอืมเกัลหอพาจเลาศ“ าวญัมาสนักกยีรเษกัราพทเลาศนปเงารสดไงอืมเกัลหาสเ ีณพเะรป นีจนคีมง่ึซ กอกงาบงอืมเกยีรเ กออนัวะตกาฟูยอ ีรุบนธงุรกงอขง่ึนหนวสนปเง่ึซ ฯพทเงุรกูยอามงวลหงอืมเ รคนาหมพทเงุรก าวกยีรเ น้ึขงวลหงอืมเนปเงารสงรทดไ วลแกออนัวะตงฝูยอามยายอ่ืมเ กามูยอยัศาอ รทนิสกโนตัรรมอ รคนาหมะรพพทเงุรก นปเนย่ีลปเงรทงึจ4 ่ีทลากชัรนใามอต รทนิสกโนตัรรวบ าวน็หเง็ลเงรทะารพเ งุรกยาย่ีทุตหเ ยายขะจ่ีทกายรากนปเดัวงาวหะรูยอ บคแบัคีรุบนธงุรก1. ยอ่ืรเูยองัพง่ิลตะาซเาํ้นหใาํทาํ้นมแงอขดคงฝูยอ2. งอืมเวัตะลแ งอืมเงพแาํกนปเาํ้นมแยัศาอ าวกมสะามหเง้ัต่ีทน้ัน ฯพทเงุรก่ีทง้ัตาม่ีทราก3. ดไยายขจาอ อืค ๆ งาตาหญปกแงรท ถรามาสูผนปเงรท ชาราหมกลโาฬุจาฟดอยธทุพะรพจ็ดเมส วลแรคนะรพชภโมสอพ. 2325 ศ.พ จ็รเาํสงึจ ป 3 ูยอรคนะรพงารส งอืมเงารสบีรงอต็กงอรคน้ึขยชารยวสเอ่ืมเ ดิชะรปามญหใพัทงอกกย็กามพงอเน้ันปนใ ีนาธชารนปเรทนิสกโนตัรงุรกง้ัตราก ามนตนปเ. 2325 ศ.พ อ่ืมเ รคนาหมพทเงุรกง้ัตกรแตแง้ัตาลวเะยะร อืค รทนิสกโนตัรงุรกยัมส มาตอ่ืชกยีรเมยิน่ีทณารบโตแามงอ่ืนเบืส่ีทมยินมาวคมาตกยีรเะารพเ็ก รทนิสกโนตัรงุรกยัมส าวกยีรเ่ีทุตหเ ีรุบนธงุรกาจเะรพยัมสชัรยาลปนใ ีรุบนธงุรกยาลปยัมสณรากุตหเ ายธุยอยัมส ยัทขโุสยัมส นชเ งวลหงอืมเ ชาระรพีมีรุบนธงุรกาจเะรพจ็ดเมส สาลปิวิตสะรพีมงรทีรุบนธงุรกาจเะรพกาจงอ่ืนเ ลจาลจดิกเงอืมเนาบ -าจเะรพวัตมุคบวคกวพครรพาํน ฏบกกวพบักมวราขเบักครรสายะรพตแฏบกบารปปไครรสายะรพหใรากงอโ ะลแฏบกบารปอ่ืพเีรุบนธงุรกามลกใพัทกยบีรงึจกึศยิรตัษกาหมายะรพาจเจ็ดเมสงึถบารทมาวค วไีรุบนธงุรก ีรุบนธงุรกาจเะรพษทโจ็รเาํสรวคมส าวน็หเมาวคงลยาลหง้ัทรากชาราข ดไษทโงลามฏบกนปเูผบัจถรามาส ปไอตศทเะรปงอรคกปกึศยิรตัษกาหมายะรพาจเจ็ดเมสญิชเลูทดไะลแ นปเน้ึขนชาชะรปกาจญิชเลูทมคงับบารกรากบัรงรท ฯกลโาฬุจาฟดอยธทุพะรพจ็ดเมสทาบะรพ ่ีทนัวอ่ืมเ ีรกัจศงวชารงหแยิรตัษกมรบมฐปนปเน้ึขกษเิภาดบารปีธิพาํทงรทยดโ นชาชะรปกาจยิรตัษกาหมะรพ รทนิสกโนตัรรมอ รคนาหมพทเงุรก“ าวมานีม มหใงวลหงอืมเานปาถสงรทะลแ. 2325 ศ.พ นยาษมเ6

40 ติถสลาตวอนามิพรมอ นาถสาหมนศวเินชารมดุอ ยมรีรุบีนาธชารนตัรพนพภ กลิดาหมายธุยารทนิหม กภมัถปุอจใง้ัต“ าวนาธิณปชาระรพีมงรทคงอะรพ ป7 งารสรากนใาลวเชใ” ์ิธทิสะรปมรรกุนษิวยิตตัทะกกัส ”ีรตนมะลแนชาชะรปาษกัร ามีสฑณัขบอขงอปกปะจานสาศะรพกยอย งุดปาจเะรพยดโ พัท9 มารคงส อืค ดุส่ีทญัคาํส่ีทง้ัรค ง้ัรค7 งึถามพบักมารคงสาํทยทไ1 ่ีทลากชัรยัมส ยาฝงอืมเวัห พัท5 พทเงุรกีตนปเงบแยดโยทไีตาขเพัท9 นปเดัจ นค144,000 งึถนวนาํจลพมวรามพยิรตัษก งอขถรามาสาชีรปะรพยวดตแ ามพงอขง่ึนหง่ึรคงยีพเงัลาํกีมยทไ พัท 2 ตใยาฝะลแ พัท2 อืนหเ พแยาพามพยาฝหใาํทงึจ ลคงมนาถสรวบงัวชาระรพมรกะลแชาราหมกลโาฬุจาฟดอยธทุพะรพจ็ดเมสทาบะรพ ปไบัลก จ็ดเมส่ีทบบแดึย อืค ีรุบนธะลแายธุยอีรศงุรกบบแมาตงอรคกปรากีม งอรคกปรากนาด ดุสงูสขุมะรปะรพนปเยิรตัษกาหมะรพีมยดโ น้ึขกามมุกดัรหใบยีบเะรงาวตแ วไงาวงรทถานกลโรตไมรบะรพ ยชาริธทิสาญาณรูบมสบอบะรนใ งอขดานขมาตารตัอนปเนิงเบ็กเอืรห าคนิสกาจนวสกัชราก อืค บอกงัจ จิกฐษรศเนาด ยวส นวสาํท านาํทราก นชเ ดไาํทรฎษาร่ีทนชยโะรปลผกาจนวสกัชบ็กเราก อืค รกาอ าคนิสนข่ีทะนหาพนาย หใาํทฐัร่ีท ๆ งาตรากิรบกาจบ็กเกยีรเ่ีทมยีนเมรรธาค อืค าชฤ นางงรแชใรากนทแฐัรกแหใยีสเรฎษาร่ีทง่ิส อืค รฎษาร รากนทแดทอ่ืพเ นีจวาชยาชกาจบ็กเกยีรเ่ีทมยีนเมรรธาคนิงเนปเ นีจอืมอขปกูผาคนิงเ1. 2 ่ีทลากชัรยัมสนใม่ิรเง่ึซ นางงรแฑณกเกูถ ารตัอ3 ่ีทลากชัรยัมสนใม่ิรเ รากชารรวเาขเรากนทแยาจรพไ่ีทนิงเนปเ รากชาราคนิงเ2. ปอตทาบ18 ะลนค าวกยีรเ กอืลปเวาข นปเบ็กเกยีรเยดโ2 ่ีทลากชัรยัมสนใน้ึขีมม่ิรเ านนิดเนวสนิดเราก3. วาขงาห ีษาภบ็กเดัจูผนปเอ่ืพเลูมะรปูผนปเนชกอเ รกาอยานีษาภาจเบบะร4. ายธุยอยัมสมคงัสยาลคะณษกัลีมงคงัยนตนอตรทนิสกโนตัรยัมสนใมคงัส มคงัสนาด ญหใดานขีมวัรคบอรค มรรกรตษกเมคงัสนปเ มารคงสีมยอคมไะารพเาวกกามยาบสมาวคีมตแ ยาลปนอต รพไ งานนุข ศงวุนาศงวมรบะรพ ยิรตัษกาหมะรพนปเกออลคคุบงอขะนาฐงบแรากีม สโุวาอบบะรดึย นชาชะรปกาจอืถบันพราคเรากบัรดไ่ีทษศเิพน้ัชนปเฆงสะรพบัรหาํส สาท) าดมรรธนชาชะรป( 4 ่ีทลากชัรยัมสนใรากชารปูริฏปราก ีรภเยัฉจินิวงอลกีตรากยวด กวดะสงายอดไากีฎยาวถ ขกุทงอรรฎษารหใสากอโดปเ1. ะลแศากะรปพมิพอ่ืพเ รากพมิพรษกัอ พมิพงรโง้ัต ลาศรากะลแยามหฎกรากนาดงุรปบัรป2. วาขงลถแ าฝเาขเาลวเอ้ืสเมวสรากชาราขงานนุข3.

41 นใาดิธชาระรพะลแสรอโชาระรพกแหใษฤกงัอาษาภนอสูรคนปเาม านนอแมมหแงาจงรท4. งัวชาราหมมรบะรพ านสาศอืถบันรากนใพาภีรสเหใงรท านสาศะรพงุราํบุนาํทงรท5. นปเกต ูยาลม ามพ นชเ ยทไงอขนาบนอ่ืพเีม4 ่ีทลากชัรยัมสนใศทเะรปงาตบักวย่ีกเณรากุตหเ นหอจ รอซเ อ่ืชตูทงสงรท ษฤกงัองหแยีรเอตคิวาจเงานะรพจ็ดเมส. 2398 ศ.พ ปนใ ษฤกงัองอขน้ึขงอืมเ ้ีนาญญัสาํทยทไ่ีทกาจงัลห ยีสเอข็กะลแีดอขง้ัทีม้ีนาญญัส งิรวาบเาญญัส อ่ืช ยทไบักาญญัสาํทอขาม งิรวาบเ รศิมายส ลูกุนมายสายะรพ“ นปเ์ิดกัศาดรรบดไ งิรวาบเ นหอจรอซเ กีอนัก้ีนาญญัสาํทามิตาชยาลหีม็กวลแปไ าวลปแ่ีท รมอ นปเ รวบ าวาํคกาจ พทเงุรกอ่ืชนย่ีลปเดไวัหูยอาจเาลกเมอจะรพจ็ดเมสทาบะรพ” ศยาหม ยทไงอขกรแยาสนนถนปเง่ึซ งุรกญิรจเนนถดัตรากีมะลแ าดวทเ 5 ่ีทลากชัรยัมสนใปูริฏปราก ปนใ สาทกูล สาทวัตาคดล สาทยาขอ้ืซรากกิลเหใดรปโยดโ ปไยอคนปเยอคบบแ สาทกิลเราก1. สาทดมหงึจยทไนิดนผแ ป31 าลวเชใงรท. 2411 ศ.พ มาราพณรรหมดัวนยีรเงรโะลแงวลหก็ลเดาหมนยีรเงรโง้ัตรากีมดไ าษกึศรากนาด2. ๆ งาตีณพเะรปงุรปบัรปราก าฝเาขเาลวเนาลคบอมหรากีธิพกิลเกย- ยทไดาหมมผงรทกิลเกย- าฟฟไรากดัจ- าปะรปรากดัจ- นอืยเจ็ดสเดไงึจนตสาพะรปจ็ดสเยดโ งิรจทแงายอรฎษารงอขขุสขกุทลแูดรากงอตงรท อืค ญัคาํส่ีท -ยปะรพจ็ดเมส“ าวมานะรพยาวถรากบัรดไคงอะรพหใาํท สาทกิลเหใดรปโ อมสเูยอ ๆ งาตงอืมเวัหมาตรฎษาร . 2453ศ.พ มคาลุต23 ่ีทนัว ป42 นานยชารงอรคงรท นคกุทนชาชะรปงอขกัร่ีทนปเงรทะารพเ” ชาราหม ชาราหมยปนัว าวกยีรเ ปกุทามงรทปูรมรบะรพ ณ าชูบรากกัสยาวถปไาลามงวพาํนรากีม ตครรวสนัวนปเ 5 ่ีทลากชัรงอขสรอโชาระรพนปเงรท าจเชารรีธาหมะรพอืรห วัหูยอาจเาลกเฎุกงมะรพจ็ดเมสทาบะรพ อืค ๆ งาตนาดนางปูริฏปรากนใคงอะรพงอขจิกยีณรกชาระรพ บบแงอรคกปรากาํนงรทงึจ ษฤกงัอศทเะรปกาจาษกึศรากจ็รเาํสงรท งอรคกปราก1. ณวเิรบนใูยอ” (ีนาธติสุด“ อืค ยตไปิธาชะรปงอืมเง้ัตรากยวดรากชาราขกแงอลดทามยตไปิธาชะรป าษกึศรากบัรดไรฎษาระารพเ ลผดไมไงัยตแ น็หเดิคมาวคงดสแราก ง้ัตกอืลเรากีม) ฎุกงมะรพลาบายพงรโ น็หเดิคมาวคงดสแนชาชะรปหใ” ติมสติสุด “พมิพอืสงันหกออรากีม อพงยีพเมไงัย ปรโุยนใ. 2457 – 2461 ศ.พ ปนใน้ึขดิกเ1 ่ีทง้ัรคกลโมารคงส ศทเะรปงาตบักธนัพมัสมาวค2. บักมยีทเาทเะนาฐีมยทไหใาํท พแะลแนารกุรยาฝนปเีนมรอยเ รติมธนัพมัสยาฝบักาขเยัทะรพนิสดัตคงอะรพ 4 ่ีทลากชัรยัมสนใาํท่ีท งิรวาบเาญญัสิธนสขไกแถรามาสหใาํท รติมธนัพมัสยาฝ

42 บักวย่ีกเาจรจเยวชดไ รซแ ีบ สิซนารฟ.รด กาจอืลหเยวชอืมมวรมาวคบัรดไงรท6 ่ีทลากชัร ามอต ศทเะรปกุทบรคนจ สกเุตรปโ อืค ขไกแมอย่ีทกรแศทเะรป ๆ งาตศทเะรปบักงิรวาบเาญญัสิธนส งลปแนย่ีลปเรากนอกณรากุตหเ ีรตมไณายลักายะรพ นปเ์ิดกัศาดรรบนาทชาระรพบัรดไ รซแีบ สิซนารฟ. รด าํทะรกรากีมหใดัจคงอะรพ ยชารงอรคน้ึขจ็ดสเวัหูยอาจเาลกเกปะรพจ็ดเมสทาบะรพอ่ืมเ งอรคกปราก กแดไ ยตไปิธาชะรปบักวย่ีกเ่ีท นิดนผแงอรคกปรากนในวสีมหใ ๆ งาตาภสง้ัตงรท1. นิดนผแรากชาราษกึรป่ีทาภสกาจน็หเมาวคบัรดไมไตแ ญูนมรรธฐัรงารหใ ฯาลกเดรปโ2. น่ิถงอทงอรคกปรากนใิธทิสชใกัจูร นชาชะรปหใงอลดทกฝะลแรากมยีรตเงรท3. ามกอนงอืมเกาจบจ่ีทยทไนยีรเกันนปเศทเะรปงาตกาจาษกึศปไ่ีทูผาดรรบ ยวดบอกะรป รฎษาระณค4. ดลปกูถ่ีทรากชาราขนปเ่ีทูผมวร ศทเะรปงาต่ีทาษกึศปไนุทนาทชาระรพบัรดไ้ีนกวพ ยทไศทเะรปนในางาํท รฎษาระณคาพดไ ีรตลพนปเนอ่ืลเดไามอต านสเหุยพลพลหพายะรพกอเลพ อืค านหวัหีม ราหทกาจะลแนางกาจ หใดรปโ็กงอรคกปรากงลปแนย่ีลปเรากวาขดไคงอะรพอ่ืมเ นิหวัห่ีทูยอบัทะรปน้ันะณขง่ึซ7 ่ีทลากชัราฝเาขเ าวสัรตดไคงอะรพ2475 นยานุถิม24 ่ีทนัวอ่ืมเ วัหูยอาจเาลกเกปะรพจ็ดเมสทาบะรพาฝเาขเรฎษาระณค ่ีทนัวอ่ืมเ วารคว่ัชบับฉญูนมรรธฐัรีม อ้ืนเดอืลเยีสเหใรากงอตมไ วลแูยอญูนมรรธฐัรนาทชาระรพะจมยีรตเ ้ีนนัวะลแ2475 มคาวนัธ10 ่ีทนัวอ่ืมเ รวาถบับฉญูนมรรธฐัรงารรากีมดไะลแ. 2475 ศ.พ นยานุถิม27 ีมดไามอต) หงิสะตุห นอก( าดาธิตินณรกปนโมายะรพ อืค กรแนคีรตนมฐัรกยานีมยดโ ญูนมรรธฐัรนัวนปเ ลผดไยอคมไ ยตไปิธาชะรปบอบะรนใงอรคกปราก านสเหุยพลพลหพายะรพกอเลพ อืค2 ่ีทนคีรตนมฐัรกยาน ะลสดไวัหูยอาจเาลกเกปะรพจ็ดเมสทาบะรพหใาํท น้ันาทเมุลกงาบนคนใูยอปไจานาํอะารพเ ณรูบมส ่ีทตครรวสจ็ดสเดไคงอะรพ ษฤกงัอศทเะรป่ีทปไจ็ดสเดไะลแ. 2477 ศ.พ มคานีม12 ่ีทนัวอ่ืมเ ิตับมสชาร นปเบัน ติสุดนวสบักลกใาภสฐัรานห่ีทูยอวัหูยอาจเาลกเกปะรพจ็ดเมสทาบะรพงอขยีรวาสุนอ ษฤกงัอศทเะรป ยทไงอขยตไปิธาชะรปงหแาดิบะรพ ีรกัจศงวชาร นปเง่ึซ กยานหุมส งนหแาํต” ษกัรคงอีรศีรกัจายะรพาจเ“ ์ิดกัศาดรรบกาจาม่ีทีมีรกัจศงวชารงอขอ่ืช บักงยีสเงอพ้ีน” ีรกัจ“ าวาํค ีรุบนธงุรกยัมสนในอกามงนหแาํตงราํดงรทยคเคงอะรพ่ีทรากชารงาทงนหแาํต ชาราหมกลโาฬุจาฟดอยธทุพะรพจ็ดเมสทาบะรพ ณยารานะรพงอขธุวาอพทเนปเง่ึซ” ีรต“ ะลแ” รกัจ“ าวาํค ณษกัลญัสนปเชใหใดนหาํกะลแ บัราํส 1 วไีรตงสแะรพะลแรกัจงสแะรพงารสหใ ฯาลกเดรปโาณุรกะรพงรทงึจ นับุจจปงึถนจามบืสีรกัจศงวชาราํจะรป

43 ีรกัจศงวชารงหแกนชาหมมรบมฐปะรพ ยทไยิรตัษกาหมะรพ )นับุจจป. 2325 – ศ.พ: Chakri ( ีรกัจศงวชาร * ีรกัจศงวชาร* ุตหเยามห ยชารงอรครากดุสน้ิส ยชารงอรคน้ึข ยธไิภามรปะรพ นยายนัก7 นยาษมเ6 รทนิมรปะรพจ็ดเมสทาบะรพ . 2352ศ.พ. 2325 ศ.พ าฬุจาฟดอยธทุพะรพ ฯถานมรบีรกัจาหม ชาราหมกลโ . 2367ศ.พ มคาฎกรก21 นยายนัก7 รทนมเรปะรพจ็ดเมสทาบะรพ . 2352ศ.พ ยัลาภนาลหศิลเธทุพะรพ ฯรทนุสรศิอาหม นยาษมเ2 มคาฎกรก21 รทนิมรปะรพจ็ดเมสทาบะรพ . 2394ศ.พ. 2367 ศ.พ าลกเง่ันะรพ ฯรทนิดบาฎษจเาหม วัหูยอาจเ มคาลุต1 นยาษมเ2 รทนมเรปะรพจ็ดเมสทาบะรพ . 2411ศ.พ. 2394 ศ.พ วัหูยอาจเาลกเมอจะรพ ฯฎุกงมาหม มคาลุต23 มคาลุต1 รทนิมรปะรพจ็ดเมสทาบะรพ . 2453ศ.พ. 2411 ศ.พ าลกเมอจลุจะรพ ฯณรกงลาฬุจาหม ชาราหมวัหูยอาจเ .ศ.พ นยากิจศฤพ26 มคาลุต23 ีดบิธามาระรพจ็ดเมสทาบะรพ . 2453 2468ศ.พ าลกเฎุกงมะรพ ฯธุวาริชวาหมรทนิสีรศ วัหูยอาจเ มคานีม2 นยากิจศฤพ26 รทนิมรปะรพจ็ดเมสทาบะรพ . 2477ศ.พ. 2468 ศ.พ วัหูยอาจเาลกเกปะรพ ฯกปิธาชะรปาหม นยานุถิม9 มคานีม2 รทนมเรปะรพจ็ดเมสทาบะรพ . 2489ศ.พ.2477 ศ.พ ฯลดิหมทนันาอาหม รทนิดบิธามารมฐัอะรพ มคาลุต13 นยานุถิม9 รทนิมรปะรพจ็ดเมสทาบะรพ .2559ศ.พ. 2489 ศ.พ รศบเิธาลติหม ชดเยลุดอลพิมูภาหม รทนิดบฤนีรกัจ ีดบิธามาร รติพบถานมรบ ชาริธารทนิมายส นับุจจป มคาวนัธ1 ณรกงลาริชวาหมวัหูยอาจเะรพจ็ดเมส . 2559ศ.พ รูกงารวยพทเรทนิดบ

44 5 ่ีทมรรกจิก มรรธนฒัวปลิศ านสาศนาดดุสงูสญิรจเมาวคีม่ีทีรกัจศงวชารงอขดใลากชัรยัมส1) ดใงอ่ืรเ อืค ยทไนคอตญัคาํสมาวคีม่ีทงอรคกปรากปูริฏปราก5 ่ีทลากชัรยัมส2) ดใงอ่ืรเกาจามุตหเาสีม ง้ัรคมาสงึถปไชารกอเยีสเงอตยทไหใาํท่ีท ยทไรตสาศิตัวะรป3) งอปกปนวสีม่ีทยทไษุรุบพรรบงอขนางลผะลแิตัวะรป3 ่ีทงอ่ืรเ งอืมเนาบิตาชกแหใญิรจเมาวคงารสะลแ ยัทขโุสยัมส ชาราหมงหแาํคมารนุขอพ งอเนตงอขรษกัอวัตีมยทไิตาชหใาํท ญชารปกัน บรกันง้ัทนปเาวงอยกยรากบัรดไงหแาํคมารนุขอพ นาด ๆ กุทนใดุส่ีทานหวากญิรจเหใงอืมเนาบงุราํบุนาํทงรท น้ึข” ยทไอืสยาล“ าวกยีรเ่ีทอืสงันหฐษิดะรปงรท คงอะรพยัมสนใดุส่ีทงาวขงาวกตขเาณาอีมยัทขโุสรกัจาณาอหใาํทะลแ ยัทขโุสดัวหงัจ ชาราหมงหแาํคมารนุขอพยีรวาสุนาชารมรบะรพ ิตัวะรปชาระรพ งหแยิรตัษกมฐป (ยติทารทนิอีรศนุขอพงอข3 ่ีทคงอสรอโชาระรพนปเ ชาราหมงหแาํคมารนุขอพ ญหใคงอะรพ คงอะรพ3 าดราม าดิบมวร าดิธชาระรพ สรอโะรพีม ยัทขโุสงุรกงหแ งอืสเงานบัก) ยัทขโุสงุรก าวมานะรพงรทก็ลเคงอ” งอืมเลาบนุข“ าวกึราจาลิศมาตมานะรพงรทงาลกคงอะรพ วายเงัยตแง้ัตมนชะรพน้ิส

45 กตแดอฉงอืมเาจเนชมาสนุขพัทีตกาจงัลห” งหแาํคมาราจเ“ าวมหใมานนาทชาระรพดไามอตง่ึซ” มาราจเ“ )ญาหาลกูผมาระรพ าวลปแง่ึซ งหแาํคมาระรพ าวมานะรพนานขงรทงึจาดิบชาระรพ( ปไยาพ . 1826ศ.พ งวระรพศงวชารงหแมาส่ีทคงอยิรตัษกนปเิตับมสชารงอรคน้ึขจ็ดสเ ชารงหแาํคมารนุขอพ ่ีทคุยนปเชาราหมงหแาํคมารนุขอพคุยนใ1) ่ีทกัลหยัทขโุสกึราจาลิศ( งหแาํคมารนุขอพกึราจาลิศนใฏการป บักธนัพมัสอตดิตรากีม พาภิธทิสะรปีมงอรคกปรากบบะร กามมิดเาวกน้ึขญิรจเะลแูฟงอฟเยัทขโุสงุรก มารคงสาํทงรท กามาลกงกเ่ีทบรกันนปเงรท ีดนิกีดูยอนชาชะรป งอืมเรากะลแจิกฐษรศเนาดนใ ศทเะรปงาต ามดอลตขุสบงสยัทขโุสรกัจาณาอหใลผงส น่ือรกัจาณาองอขมาขงรกเ่ีทนปเนจ ๆ งาตงอืมเมารปบารปะลแ งหแาํคมารนุขอพงอขญัคาํส่ีทจิกยีณรกชาระรพ -ศิทยดโ ยัทขโุสยัมสนใดุส่ีทกามงาวขงาวกงายอตขเาณาอยายขรากีมงอรคกปรากงอืมเรากนาด1. ญอมงอืมเวัหดไกตนัวะตศิท ูยาลมมลหแนดแนิดดไตใศิท วาลดไกออนัวะต มาวคลูทบารกง่ิดะรกน่ัสามนอรดอืดเมาวคบัรดไ่ีทูผหใยดโ รฎษารงอขขุสขกุทลแูดสใจใาอเ2. ”กูลงอรคกปอพ“ นอืมสเอืลหเยวชมาวคหในิสดัตยวชงรทะจคงอะรพ บารทงรทหในอรดอืดเ านสาศธทุพะรพาอเบัรงรทะลแ มรรธงดสแน้ึขฆงสะรพบัรหาํสวไ รตาบาลิศงันมนทแะรพงารสดัจ3. ยทไิตาชาํจะรปานสาศนปเานสาศธทุพหในาฐการงาวรากนปเหใาํท ิตาชาํจะรปานสาศนปเามาขเากงัลกาจ ้ีนนัวกุทงึถนจาม ยัศาอยดโาํ้นนลคแดาขรากนักงอปะลแ กูลปะาพเรากนใชใบัรหาํสาํ้นน้ักบนาํทงารสรากีม4. ”งวระรพนอ่ืขเ“ าวกกยีรเ่ีทนิดนัควนแ น้ึขยทไรษกัอฐษิดะรปดิคงรทงหแาํคมารนุขอพ าษาภ อืค ิตาชนปเมาวคงดสแง่ึซ ญัคาํส่ีทมรรธฒัวนาด5. กึราจรากีมชใยทไรษกัอีมนับุจจปนใยทไนคหใาํทง่ึซ” ยทไอืสยาล“ กยีรเ. 1826 ศ.พ อ่ืมเ มอขรษกัอนทแชใ 1” ่ีทกัลหกึราจาลิศ“ าวกยีรเามอตง่ึซ นิหนทแนบงลยัทขโุสงอขวารงอ่ืรเ มาชยวถาํทรากงอ่ืรเูรมาวคบัรดไ นีจศทเะรปบักีรตมไธนัพมัสญิรจเรากีม กลโคงัสงอ่ืรคเ6. กยีรเง่ึซ ยัลานชัสีรศงอืมเะลแยัทขโุสงุรกนใน้ึขาผเนิดบอืลคเงอ่ืรคเนางงรโง้ัตรากีม นีจกาจาผเนิดบอืลคเงอ่ืรคเ ง่ิยกายาห่ีทาคณุคงรท่ีทง่ิสนปเนับุจจป” กลโคงัสงอ่ืรคเ“ าวน้ันยัมสนใน้ึขติลผ่ีทาผเนิดบอืลคเงอ่ืรคเ กึนาํสดไามอตยัมสนในชาหมหใาํทงึจ งหแาํคมารนุขอพงอขจิกยีณรกชาระรพะลแิตัวะรปชาระรพกาจ ยทไิตาชงอขกรแคงอนปเ” ชาราหม“ าวมานะรพยาทอตมานาญญัมสยาวถดไงึจ ณุคิธาณุรกาหมะรพนใ ชาราหมงหแาํคมารนุขอพ าวามบืสมานะรพนาขรากนใบัรมอย่ีทนปเะลแ 1 ่ีทกัลหกึราจาลิศกัลห มอขงอขรษกัอวัตยาลคะณษกัลีม ทไอืสยาลรษกัอ