โรคความดันโลหิตสูง

HYPERTENSION นิสิตพยาบาล ชั้นปีที่2 มหาวิทยาลัยบูรพา

โ ร ค ค ว า ม ดั น โ ล หิ ต สู ง ส ภ า ว ะ ผิ ด ป ก ติ ที่ บุ ค ค ล มี ร ะ ดั บ ค ว า ม ดั น โ ล หิ ต สู ง ขึ้ น ก ว่ า ร ะ ดั บ ป ก ติ ข อ ง ค น ส่ ว น ใ ห ญ่ แ ล ะ ถื อ ว่ า เ ป็ น ส ภ า ว ะ ที่ ต้ อ ง ค ว บ คุ ม เ นื่ อ ง จ า ก ค ว า ม ดั น โ ล หิ ต สู ง ทำ ใ ห้ เ กิ ด ค ว า ม เ สี ย ห า ย แ ล ะ ก า ร เ สื่ อ ม ส ภ า พ ข อ ง ห ล อ ด เ ลื อ ด แ ด ง นำ ไ ป สู่ ส ภ า ว ะ ก า ร แ ข็ ง ตั ว ข อ ง ห ล อ ด เ ลื อ ด ก า ร อุ ด ตั น ข อ ง ห ล อ ด เ ลื อ ด ห รือ ห ล อ ด เ ลื อ ด แ ต ก ไ ด้ น อ ก จ า ก นี้ ค ว า ม ดั น โ ล หิ ต สู ง ยั ง เ ป็ น ปั จ จั ย เ สี่ ย ง ทำ ใ ห้ เ กิ ด โ ร ค แ ท ร ก ซ้ อ น อื่ น ๆ ต า ม ม า ไ ด้ เช่น โรคหัวใจวาย โรคอัมพาต โ ร ค ส ม อ ง เ สื่ อ ม ห รือ โ ร ค ไ ต ว า ย เ รื้ อ รั ง

เมื่อไหร่? เรียกว่า ค ว า ม ดั น โ ล หิ ต สู ง การวัดความดันโลหิตสูง ค่าความดันที่วัด ได้จะออกมา 2 ค่า คือ ค่าความดันตัวบนและ ค่ า ค ว า ม ดั น ตั ว ล่ า ง ค่าความดันตัวบน คือ ระดับความดันโลหิตขณะที่หัวใจ บีบตัว มากกว่าหรือเท่ากับ 140 (MM/HG) ขึ้นไป ค่าความดันตัวล่าง คือ ระดับความดันโลหิตขณะที่หัวใจ คลายตัว มากกว่าหรือเท่ากับ 90 (MM/HG) ขึ้นไป ซึ่ ง ตั ว เ ล ข ทั้ ง ส อ ง ค่ า จ ะ ร า ย ง า น เ ป็ น มิ ล ลิ เ ม ต ร ป ร อ ท (MM/HG) โดยระดับความดันทั้ง 2 ค่า ยิ่งสูงมาก ก็ยิ่งจะมีโอกาสเกิดโรคแทรกซ้อนต่างๆ ได้มากขึ้น ต า ม ลำ ดั บ

อาการที่พบบ่อยในคนที่เป็น โรคความดันโลหิตสูง ป ว ด ศี ร ษ ะ มึ น ง ง ศี ร ษ ะ คลื่นไส้, อาเจียน เ ห นื่ อ ย ง่ า ย ห น้ า มื ด เ ป็ น ล ม

ส า เ ห ตุ ข อ ง ค ว า ม ดั น โ ล หิ ต สู ง มากกว่า 90 % เป็นความดันโลหิตสูงชนิด ไม่ทราบสาเหตุ (ESSENTIAL HYPERTENSION) มักพบได้บ่อยในรายที่มี ป ร ะ วั ติ ค ร อ บ ค รั ว เ ป็ น ค ว า ม ดั น โ ล หิ ต สู ง อ า ยุ ม า ก ส่ ว น ใ ห ญ่ ก ลุ่ ม ที่ ท ร า บ ส า เ ห ตุ พ บ ไ ด้ น้ อ ย ซึ่งเกิดได้ในผู้ป่วยที่มีโรคอยู่แล้ว เช่น โรคไต หลอดเลือดที่ไตตีบ ครรภ์เป็นพิษ เนื้องอกบางชนิด โรคทางต่อมหมวกไตยาบางอย่าง เป็นต้น ก า ร พ ย า ก ร ณ์ โ ร ค การพยากรณ์โรคของผู้ที่เป็นความดันโลหิตสูง ขึ้น อ ยู่ กั บ 1. ระดับความดันโลหิตสูงมาก ยิ่งความดันโลหิต สูงมากและระยะเวลาที่เป็นนาน ยิ่งทำให้เสี่ยงต่อ การเกิดภาวะแทรกซ้อนต่ออวัยวะต่างๆ หลาย ระบบตามมา 2. การมีโรคอื่นร่วมและภาวะแทรกซ้อนที่เกิดขึ้น เช่น โรคหัวใจ โรคไต โรคหลอดเลือดสมอง โดย เฉพาะอัมพาตการที่มีปัจจัยเสี่ยงมาก มีโรคร่วม หลายโรค ยิ่งทำให้การพยากรณ์โรคไม่ดี

ปั จ จั ย ที่ ส่ ง เ ส ริม ใ ห้ เ กิ ด โ ร ค ค ว า ม ดั น โ ล หิ ต สู ง ปัจจัยที่ควบคุมไม่ได้ 1. กรรมพันธุ์ จ า ก ก า ร สำ ร ว จ ค ว า ม ถี่ ใ น ก า ร เ กิ ด โ ร ค พ บ ว่ า ผู้ ที่ มี พ่ อ แ ม่ เ ป็ น โ ร ค ค ว า ม ดั น โ ล หิ ต สู ง มี โ อ ก า ส แ ล ะ ค ว า ม เ สี่ ย ง ใ น ก า ร เ ป็ น โ ร ค ค ว า ม ดั น โ ล หิ ต สู ง ไ ด้ ม า ก ก ว่ า 2. เพศและอายุ เกิดจากการเปลี่ยนแปลงของร่างกาย มีข้อมูลบ่งบอกว่า พบในผู้ชายมากกว่าผู้หญิง ในช่วงก่อนอายุ 50 ปี แต่เมื่ออายุเลย 50ปี ผู้หญิงจะมีโอกาสเกิดโรคความดัน โลหิตสูงมากกว่าผู้ชาย เนื่องจากผู้หญิงมีฮอร์โมน เอสโทรเจนลดลง ซึ่งมีผลต่อความยืดหยุ่นของเส้นเลือด ส่วนในผู้ที่มีอายุมากกว่า 60 ปีขึ้นไป พบความดันโลหิต สูงเท่ากันทั้ง 2 เพศ ปั จ จั ย ที่ ค ว บ คุ ม ไ ด้ 1. อ้วนหรือมีน้ำหนักเกิน 2. ไขมันในเลือดสูง 3. ดื่มแอลกอฮอล์อย่างหนัก 4. กินเค็มเป็นประจำ 5. ขาดการออกกำลังกาย 6. มีภาวะดื้ออินซูลินหรือเป็นเบาหวาน

ก า ร ป ฏิ บั ติ ตั ว เ มื่ อ มี ค ว า ม ดั น โ ล หิ ต สู ง 1. ลดนํ้าหนัก 2. รับประทานอาหารที่มีประโยชน์ 3. ลดอาหารที่มีเกลือเป็นสวนประกอบ 4. งดสูบบุหรี่ 5. ลดหรืองดเครื่องดื่มเเอลกอฮอล์ 6. ออกกําลังกายอย่างสมํ่าเสมอ 7. รับประทานยาเเละมาพบเเพทย์ อ ย่ า ง เ ป็ น นิ สั ย

10 อาหารที่ควรทาน เ พื่ อ ล ด ค ว า ม ดั น โ ล หิ ต สู ง แตงโม ควบคุมการไหลเวียนของโลหิต และ ค ว บ คุ ม ก า ร ข ย า ย ตั ว ข อ ง เ ส้ น เ ลื อ ด ขึ้นฉ่าย ช่วยลดความเครียดที่ก่อให้ เ กิ ด ปั ญ ห า เ ส้ น เ ลื อ ด อุ ด ตั น น้ำมันมะกอก เป็นกรดไขมันไม่อิ่มตัว ช่วยลด ความดัน คอเลสเตอรอล ทำให้เลือดไหลเวียน สะดวก กล้วย ช่วยสร้างสมดุลให้ร่างกายได้รับ ปริมาณโซเดียม และโพแทสเซียมในอัตราที่ ส ม ดุ ล กั บ ก า ร ทำ ง า น ข อ ง ไ ต กระเทียม มีสารต้านอนุมูลอิสระ ป้องกันไม่ให้ ค อ เ ล ส เ ต อ ร อ ล เ ก า ะ ต า ม ผ นั ง ห ล อ ด เ ลื อ ด แ ด ง

10 อาหารที่ควรทาน เ พื่ อ ล ด ค ว า ม ดั น โ ล หิ ต สู ง ข้าวกล้อง แหล่งพลังงานและใย อาหารที่ดี มีประโยชน์ ปลา (ลอกหนังออก) หอย มีโปรตีนที่ดี ไขมันต่ำ และแมกนีเซียม ให้พลังงานและ ช่ ว ย ทำ ใ ห้ ห ล อ ด เ ลื อ ด หั ว ใ จ แ ข็ ง แ ร ง ถั่ว เมล็ดมะม่วงหิมพานต์ เมล็ด ทานตะวัน มีแมกนีเซียม ช่วยใน ก า ร เ ผ า ผ ล า ญ ไ ข มั น นมจืดไขมันต่ำ เป็นแหล่ง โปรตีน แคลเซียมที่ช่วย ดู แ ล ก ร ะ ดู ก งาดำ งาขาว มีโปรตีนที่ ดี ไม่มีไขมัน

10 อาหารที่ควรหลีกเลี่ยง เ พื่ อ ป้ อ ง กั น ค ว า ม ดั น โ ล หิ ต สู ง คืออาหารที่มีรสเค็ม หวานจัด หรือมีปริมาณโซเดียม และไขมันที่ไม่ดีสูง เช่น น้ำปลา ซีอิ้ว ซอสปรุ งรสต่างๆ เ ต้ า เ จี้ ย ว น้ำ อั ด ล ม ผักดอง และอาหารดองต่างๆ อาหารแช่แข็ง มักมีปริมาณโซเดียม หรือรสเค็มสูง

10 อาหารที่ควรหลีกเลี่ยง เ พื่ อ ป้ อ ง กั น ค ว า ม ดั น โ ล หิ ต สู ง ลูกอม เยลลี่ ขนมกรุ บกรอบรสหวาน เ ค รื่ อ ง ดื่ ม แ อ ล ก อ ฮ อ ล์ มันหมู มันเนื้อ ไก่ติดหนัง เ ค รื่ อ ง ดื่ ม ที่ มี ค า เ ฟ อี น ขนมหวาน เช่น กาแฟ ชา เช่น เค้ก คุกกี้ โดนัท ไอศกรีม

HYPERTENSION ตัวอย่างมื้ออาหารใน 1 วัน ที่เหมาะกับผู้ที่เป็นโรค ความดันโลหิตสูง

มื้อเช้า ผัดเปรี้ยวหวานเต้าหู้ พลังงานที่ได้รับ (แคลอรี่) : 1 จาน ข้ า ว ส ว ย ได้รับพลังงาน 116 KCAL ประโยชน์จากอาหารที่ได้รับ : ได้รับสารอาหารที่หลากหลายทั้งวิตามินจาก ผัก โปรตีนและแคลเซียมจากเต้าหู้ที่ช่วย ป้องกันกระดูกพรุน ควบคุมน้ำหนักและลด ความดันโลหิต แ ก ง จื ด ตำ ลึ ง ไ ก่ บ ด พลังงานที่ได้รับ (แคลอรี่) : 3 ทัพพี ได้รับพลังงาน 240 kcal ประโยชน์จากอาหารที่ได้รับ : ไ ด้ รั บ ส า ร อ า ห า ร ที่ ห ล า ก ห ล า ย ทั้ ง วิตามินจากผัก โปรตีนและแคลเซียม จากเต้าหู้ที่ช่วยป้องกันกระดูกพรุ น ค ว บ คุ ม น้ำ ห นั ก แ ล ะ ล ด ค ว า ม ดั น โ ล หิ ต พลังงานที่ได้รับ (แคลอรี่) : 1 ถ้วย ได้รับพลังงาน 200 kcal ประโยชน์จากอาหารที่ได้รับ : ตำลึงช่วยบำรุ งสายตาและมีใยอาหาร ช่ ว ย ย่ อ ย อ า ห า ร ใ ห้ ดี ขึ้ น แ ล ะ ไ ก่ บ ด ยั ง มี โ ป ร ตี น ที่ จำ เ ป็ น ต่ อ ร่ า ง ก า ย

อาหารว่าง สาลี่ โ ย เ กิ ร์ ต ไ ข มั น ต่ำ พลังงานที่ได้รับ (แคลอรี่) : 2 ส่วน พลังงานที่ได้รับ (แคลอรี่) : 1 ถ้วย ได้รับพลังงาน 114 kcal ได้รับพลังงาน 110 kcal ประโยชน์จากอาหารที่ได้รับ : ประโยชน์จากอาหารที่ได้รับ : ช่วยให้อิ่มท้อง ควบคุมน้ำหนัก ส า ลี่ เ ป็ น ผ ล ไ ม้ ที่ มี เ ส้ น ใ ย อ า ห า ร ก ร ะ ตุ้ น ก า ร ทำ ง า น ข อ ง ลำ ไ ส้ มาก ให้พลังงานอาหารต่ำ มี แ ค ล เ ซี ย ม สู ง ช่ ว ย ล ด ค อ เ ล ส เ ต อ ร อ ล L D L ช่ ว ย ล ด ค ว า ม ดั น โ ล หิ ต สู ง

มื้อเที่ยง ข น ม จี น น้ำ ย า ป่ า - ผั ก พลังงานที่ได้รับ (แคลอรี่) : 1 ถ้วย ได้รับพลังงาน 225 kcal ประโยชน์จากอาหารที่ได้รับ : มีไขมันต่ำ แคลอรีน้อย เ นื่ อ ง จ า ก ไ ม่ มี ส่ ว น ผ ส ม ข อ ง ก ะ ทิ แ ล ะ ยั ง มี ผั ก เ ป็ น เ ค รื่ อ ง เ คี ย ง เ ห ม า ะ สำ ห รั บ ผู้ ที่ มี โ ร ค ค ว า ม ดั น โลหิตสูง โรคหัวใจ และผู้ที่มี ค อ เ ล ส เ ต อ ร อ ล สู ง ไ ข่ ต้ ม พลังงานที่ได้รับ (แคลอรี่) : 1ฟอง ได้รับพลังงาน 80 kcal ประโยชน์จากอาหารที่ได้รับ : ให้พลังงานน้อย ช่วยลดน้ำหนัก เ ป็ น ส า ร อ า ห า ร ช่ ว ย ส ร้ า ง เ ส ริม ร ะ บ บ ภู มิ คุ้ ม กั น แ ล ะ ช่ ว ย ใ น ก า ร ผลิตเซลล์เม็ดเลือดแดง พร้อมทั้ง ช่วยบำรุ งหัวใจให้แข็งแรงช่วยลล ล ด ไ ข มั น ก ลี เ ซ อ ไ ร ด์ ใ น เ ลื อ ด ไ ม่ ใ ห้ สู ง เ กิ น ไ ป

อาหารว่าง แตงโม พลังงานที่ได้รับ (แคลอรี่) : 2 ส่วน ได้รับพลังงาน 60 kcal ประโยชน์จาก อาหารที่ได้รับ : มีเส้นใยอาหารจำนวนมาก กินแล้วอิ่ม ไ ว แ ล ะ ยั ง ช่ ว ย ใ น เ รื่ อ ง ก า ร ขั บ ถ่ า ย ป้ อ ง กั น ก า ร ส ะ ส ม ไ ข มั น ใ น เ ส้ น เ ลื อ ด ค ว บ คุ ม ร ะ ดั บ ค ว า ม ดั น โ ล หิ ต ถั่ ว ลิ ส ง ต้ ม พลังงานที่ได้รับ (แคลอรี่) :1/2 ถ้วยตวง ได้รับพลังงาน 150 kcal ประโยชน์จากอาหารที่ได้รับ : ช่ ว ย ซ่ อ ม แ ซ ม ส่ ว น ที่ สึ ก ห ร อ ช่ ว ย ล ด ค ว า ม ดั น โ ล หิ ต สู ง ช่วยลดคอเลสเตอรอล ชะลอ ก า ร ดู ด ซึ ม น้ำ ต า ล แ ล ะ ล ด ค ว า ม เ สี่ ย ง ต่ อ ม ะ เ ร็ ง ลำ ไ ส้ ใ ห ญ่

มื้อเย็น น้ำ พ ริก ป ล า ย่ า ง - ผั ก ต้ ม ข้ า ว ส ว ย พลังงานที่ได้รับ (แคลอรี่) : น้ำพริกปลาย่าง 1 ถ้วย ได้รับ พลังงานที่ได้รับ (แคลอรี่) : 2 ทัพพี ได้รับพลังงาน 160 kcal พลังงาน 50 kcal ผักต้ม 1 ทัพพี ได้รับพลังงาน 20 ประโยชน์จากอาหารที่ได้รับ : kcal ช่วยเพิ่มพลังงานให้กับร่างกาย เสริม ประโยชน์จากอาหารที่ได้รับ : ส ร้ า ง ก า ร เ จ ริญ เ ติ บ โ ต ข อ ง ร่ า ง ก า ย น้ำ พ ริก ป ล า ย่ า ง มี ส่ ว น ผ ส ม ข อ ง ส มุ น ไ พ ร ที่ เ ป็ น ป ร ะ โ ย ช น์ ต่ อ สุ ข ภ า พ เช่น พริก กระเทียม หอมแดงและยัง ไ ด้ รั บ โ ป ร ตี น จ า ก ป ล า ย่ า ง ซึ่ ง มี ไ ข มั น น้อย และน้ำพริกปลาย่างยังส่งเสริม ร ะ บ บ ไ ห ล เ วีย น โ ล หิ ต ล ด ปั จ จั ย เ สี่ ย ง ใ น การเกิดโรคมะเร็ง โรคหัวใจ และโรค เบาหวาน ผั ก เ ป็ น เ ค รื่ อ ง เ คี ย ง เ ห ม า ะ สำ ห รั บ ผู้ที่มีโรคความดันโลหิตสูง โรคหัวใจ แ ล ะ ผู้ ที่ มี ค อ เ ล ส เ ต อ ร อ ล สู ง เ พ ร า ะ ผั ก ช่ ว ย่ อ ย อ า ห า ร แ ล ะ เ ผ า ผ ล า ญ ไ ข มั น ไ ด้

มื้อเย็น ปลานึ่ง ประโยชน์จากอาหารที่ได้รับ : ให้สารอาหารโปรตีนที่มีคุณภาพดีต่อร่างกาย ไขขมันต่ำ ไม่ใช้น้ำมัน ลดความเสี่ยงของโรคหลอดเลือดหัวใจตีบตัน เนื้อปลาช่วยต่อต้านโรคเบาหวาน ไขข้อ พลังงานที่ได้รับ (แคลอรี่) : 1 ตัวได้รับพลังงาน 150 kcal

ก่อนนอน น ม พ ร่ อ ง มั น แ น ย พลังงานที่ได้รับ (แคลอรี่) : 1 แก้ว ได้รับพลังงาน 125kcal ประโยชน์จากอาหารที่ได้รับ : ใ น น ม พ ร่ อ ง มั น เ น ย มี แ ค ล เ ซี ย ม ที่ ช่ ว ย ล ด ก า ร ส ร้ า ง ห รือ ส ะ ส ม ไ ข มั น ใ น ร่างกาย ลดการผลิตคอเลสเตอรอล ทำ ใ ห้ ล ด ค ว า ม เ สี่ ย ง ใ น ก า ร เ ป็ น โ ร ค ค ว า ม ดั น โ ล หิ ต สู ง แ ล ะ โ ร ค ห ล อ ด เ ลื อ ด ในสมอง ร ว ม พ ลั ง ง า น ที่ ไ ด้ รั บ ทั้ ง ห ม ด 1 8 0 0 กิ โ ล แ ค ล อ รีต่ อ วั น

HYPERTENSION

EATING WELL IS A FORM OF SELF-RESPECT. – การกินที่ดีนั้นเป็น รู ป แ บ บ ห นึ่ ง ข อ ง ก า ร เ ค า ร พ ต น เ อ ง