กลุ่ม c สมัยธนบุรี

รายวชิ าประวตั ิศาสตร์ชาตไิ ทย สมัยธนบุรี กลมุ่ cชน้ั มธั ยมศกึ ษาปีท่ี5/1 โรงเรียนภาชี “สนุ ทรวิทยานุกลู ”

สมเด็จพระเจ้ากรุงธนบุรี สมเด็จพระเจา้ กรงุ ธนบุรี หรอื สมเดจ็ พระเจา้ ตากสินมหาราช เกิดเม่อื : วันอาทิตย์ เดือน ๕ ขน้ึ ๕ ค่ำ จลุ ศกั ราช ๑๐๖๙ ปขี าล ฉอศก ตรงกับวนั ท่ี ๗ เมษายน พ.ศ. ๒๒๗๗ เสยี ชีวติ เม่อื : ๖ เมษายน ๒๓๒๕ พระนามเดมิ วา่ สิน เปน็ คนไทยเชือ้ สายจนี เปน็ พระมหากษัตริย์ผูก้ อ่ ต้งั อาณาจักรธนบรุ ี และเป็นพระมหากษัตรยิ ์พระองคเ์ ดียวของราชอาณาจกั รธนบุรี เดมิ พระองคเ์ ป็นนายทหารในรัชกาลสมเดจ็ พระท่นี ั่งสุรยิ าศน์อมรินทร์ ต่อมา พ.ศ. 2310

พระราชประวตั ิ เดมิ พระองคเ์ ปน็ นายทหารในรชั กาลสมเด็จพระทีน่ งั่ สรุ ยิ าศนอ์ มรนิ ทร์ ตอ่ มา พ.ศ. 2310 เกดิ การเสียกรุงศรอี ยุธยาคร้งั ทสี่ อง พระองค์ไดเ้ ป็นผู้นำขบั ไล่ทหารพม่าทย่ี ดึ ครองกรงุ ศรี อยุธยาอยู่ในเวลานัน้ และไดป้ ราบดาภเิ ษกเปน็ พระเจา้ กรุงศรอี ยุธยาอกี เจด็ เดือนถดั มาโดย พระองค์ยา้ ยเมอื งหลวงไปยงั กรงุ ธนบุรี และรวบรวมแผ่นดนิ ซ่งึ มีขนุ ศกึ ก๊กตา่ ง ๆ ปกครองให้ กลบั เปน็ ปึกแผ่นอีกครง้ั เชน่ เดยี วกบั การขยายอาณาเขตออกไปอยา่ งกว้างขวาง นอกจากน้ี ยังทรงฟนื้ ฟรู าชอาณาจักรในดา้ นตา่ ง ๆ ให้กลับคืนสสู่ ภาวะปกติหลงั สงคราม

แผนที่สมยั ธนบุรี เกรด็ ความรู้ ๑) กรงุ ธนบุรตี งั้ อยทู่ ่ีน้ำลึกใกลท้ ะเล หากขา้ ศึกยกมาทางบก โดยไม่มีทพั เรอื เป็นกำลังสนบั สนุนดว้ ยแลว้ ก็ ยากทจ่ี ะตีไดส้ ำเรจ็ และในกรณีทีข่ า้ ศกึ มีกำลังมากกว่าที่จะรกั ษากรุงไวไ้ ด้ ก็อาจยา้ ยไปตั้งมั่นทจ่ี นั ทบรุ ี โดยทางเรอื ไดส้ ะดวก ๒) กรงุ ธนบุรมี ปี ้อมปราการอยทู่ ้งั ๒ ฟากแม่น้ำ คือ ปอ้ มวชิ ัยประสิทธิแ์ ละปอ้ มวไิ ชเยนทร์ท่ีสรา้ งไว้ต้งั แตร่ ัช สมัยของ สมเดจ็ พระนารายณ์มหาราช หลงเหลืออยูพ่ อท่ใี ชป้ อ้ งกนั ขา้ ศกึ ทีจ่ ะเขา้ มารกุ รานโดยยกกำลังมาทางเรือได้ บ้าง ๓) กรงุ ธนบุรีต้ังอยบู่ นเกาะเหมอื นกรุงศรอี ยุธยา และยังมสี ภาพเป็นที่ล่มุ มบี ึงใหญ่น้อยอยู่ทัว่ ไป ซ่งึ จะเป็นเครอื่ งกดี ขวางขา้ ศึกมิใหโ้ อบล้อมพระนครไดง้ า่ ย ๔) กรงุ ธนบุรีตง้ั ปิดปากน้ำระหวา่ งเสน้ ทางที่หวั เมอื งฝ่ายเหนอื ท้งั ปวงจะได้ไปมาค้าขายติดต่อกบั ต่างประเทศ จึงสามารถกดี กันมิให้หวั เมอื งฝา่ ยเหนอื ทต่ี งั้ ตัวเป็นใหญ่ ซอื้ หาเครอ่ื งศัสตราวุธยุทธภณั ฑ์จาก ตา่ งประเทศได้

พระราชกรณียกิจ ท่ีโดดเด่น

1 . การกเู้ อกราช เม+ือปี พ.ศ. 2309 พม่ายกทพั มาตีกรุงศรี อยธุ ยา ในสมยั พระเจา้ เอกทศั และไดเ้ สียกรุงแก่พม่าเป็นครCังที+ 2 ใน พ.ศ. 2310 เหตุการณ์ในกรุงศรีอยธุ ยาขณะนCนั เกิดความ ระส+าํ ระสาย ทหารพม่าไดล้ อ้ มกรุงศรีอยธุ ยาไว้ พระยาตาก เห็นวา่ คงสูพ้ ม่าไม่ไดแ้ ลว้ จึงนาํ ทหารจาํ นวนหน+ึงตีฝ่ าวงลอ้ ม พม่าออกมา และไดร้ วบรวมกาํ ลงั อยทู่ ี+เมืองจนั ทบุรี แลว้ ยกทพั กลบั ไปตีพม่าที+กรุงศรีอยธุ ยา ทพั ของพระยาตากสามารถตีพม่า จนแตกพา่ ยไป พระยาตากสามารถรวบรวมผคู้ นกอบกกู้ รุงศรี อยธุ ยากลบั คืนมาจากพม่าไดภ้ ายในเวลา 7 เดือน

2. การสร้างและสถาปนากรุงธนบุรีเป็นเมืองหลวง หลงั จากไดก้ อบกกู้ รุงศรีอยธุ ยากลบั คืนจากพม่าได้ แลว้ พระองคท์ รงเห็นวา่ ทางกรุงศรีอยธุ ยาถูกพม่าเผา ผลาญเสียหายมากและยากทFีจะ ฟHื นฟูใหเ้ จริญ เหมือนเดิมได้ พระองคจ์ ึงยา้ ยเมืองหลวงมาอยทู่ ีFกรุง ธนบรี แลว้ ทรงปราบดาภิเษกขHึนเป็นพระมหากษตั ริย์ ทรงพระนามวา่ พระบรมราชาธิราชทFี 4 ครองกรุง ธนบุรีอยู่ 15 ปี นบั วา่ เป็นกษตั ริยพ์ ระองคเ์ ดียวทFี ปกครองกรุงธนบุรี

3. พระราชกรณียกิจอื.น ๆ นอกจากจะทรงกเู้ อก ราชและทรงสถาปนากรุ งธนบุรี เป็ นเมืองหลวงแลว้ พระองคย์ งั ไดข้ ยายอาณาเขตโดยตีเวยี งจนั ทนไ์ ดแ้ ละ อญั เชิญพระแกว้ มรกตมา ประดิษฐานไวท้ .ีเมืองหลวง ทรงทาํ นุบาํ รุงศาสนาและทรงส่งเสริมใหค้ นแต่ง หนงั สือต่าง ๆ ขRึน เพราะหนงั สือตาํ ราอนั มีค่าถูกพม่า เผาไปเกือบหมด ทรงเอาใจใส่ดูแลทุกขส์ ุขของราษฎร เป็นอยา่ งดีแมว้ า่ จะตอ้ งทาํ สงครามกบั พม่า ตลอดเวลาก็ตา

ด้านการปกครอง ใชร้ ะบบการปกครองแบบกรุงศรีอยธุ ยา ส่วน ดา้ นกฎหมาย เมื=อคร?ังกรุงแตก กฎหมายบา้ นเมือง กระจดั กระจายหายสูญไปมาก จึงโปรดใหท้ าํ การ สืบเสาะคน้ หามารวบรวมไวไ้ ดป้ ระมาณ 1 ใน 10 และโปรดใหช้ าํ ระกฎหมายเหล่าน?นั ฉบบั ใดยงั เหมาะแก่กาลสมยั กโ็ ปรดใหค้ งไว้ และเป็นการ แกไ้ ขเพื=อใหร้ าษฎรไดร้ ับผลประโยชนม์ ากข?ึน

ด้านเศรษฐกิจ เนื+องในสมยั กรุงธนบุรี เป็นระยะเวลาท+ีสร้าง บา้ นเมืองกนั ใหม่ การคา้ เจริญรุ่งเรืองทCงั ของหลวง และของราษฎร สมเดจ็ พระเจา้ ตากสินมหาราชทรง ทาํ นุบาํ รุงการคา้ ขายทางเรืออยา่ งเตม็ ท+ี ทรงแต่ง สาํ เภาหลวงออกไปคา้ ขายทางดา้ นตะวนั ออกไปถึง เมืองจีน ทางดา้ นตะวนั ตกเฉียงเหนือถึงอินเดียตอน ใต้ ผลประโยชนท์ ี+ไดร้ ับจากการคา้ ของหลวงช่วย บรรเทาภาระภาษีของราษฎรไปไดม้ าก

ด้านการคมนาคม ยามวา่ งจากศึกสงคราม จะโปรดใหต้ ดั ถนนและขดุ คลองมากข>ึน เพBือประโยชนใ์ นทางคา้ ขาย ทรงยกเลิก ความคิดแนวเก่าทBีวา่ หากถนนหนทาง การคมนาคมมี มากแลว้ จะเป็นการอาํ นวยความสะดวกใหข้ า้ ศึกศตั รู และพวกก่อการจลาจล แต่กลบั ทรงเห็นประโยชน์ ในทางคา้ ขายมากกวา่ ดงั น>นั ในฤดูหนาวหากวา่ งจาก ศึกสงคราม กจ็ ะโปรดใหต้ ดั ถนน และขดุ คลอง จะ เห็นไดจ้ ากแนวถนนเก่า ๆ ในเขตธนบุรี

ด้านศลิ ปกรรม สมเดจ็ พระเจา้ ตากสินกรุงธนบุรีจะมีการงานศึก สงครามแทบจะมิไดว้ า่ งเวน้ ก็ ตาม แต่กท็ รงหาโอกาส ฟCื นฟู และบาํ รุงศิลปกรรมไทย โดยเฉพาะอยา่ งยง+ิ ทางดา้ นนาฏดุริยางค์ และวรรณกรรม ดา้ นนาฏดุริยางค์ โปรดใหฟ้ Cื นฟูอยา่ งเตม็ ที+ เพื+อสร้างบรรยากาศที+รื+นเริง ครึกครCืนเหมือนครCังกรุงเก่านบั เป็นวธิ ี บาํ รุงขวญั ที+ใกลต้ วั ราษฎรท+ีสุด พระราชทานโอกาสใหป้ ระชาชนทว+ั ไป เปิ ด การสอนและออกโรงเล่นไดโ้ ดยอิสระ

ด้านการศาสนา โปรดใหป้ ฏิสงั ขรณ์วดั วาอารามต่าง ๆ ท9ีรกร้างปรักหกั พงั ต<งั แต่ คร<ังพม่าเขา้ เผาผลาญทาํ ลายและกวาดตอ้ นทรัพยส์ ิน ไปพม่า แลว้ โปรด ใหอ้ าราธนาพระภิกษุสงฆเ์ ขา้ จาํ วดั ต่าง ๆ ส่วนพระไตรปิ ฎกยงั เหลือ ตกคา้ งอยทู่ 9ีใด กโ็ ปรดใหค้ ดั ลอกสร้างเป็นฉบบั หลวง แลว้ ส่งคืน กลบั ไปท9ีเดิมเรื9องสงั ฆมณฑล โปรดใหด้ าํ เนินตามธรรมเนียมการ ปกครองคณะสงฆท์ 9ีมีมาแต่ก่อน โดยแยกเป็นฝ่ ายคนั ธุระและฝ่ าย วปิ ัสสนาธุระฝ่ ายคนั ถธุระดาํ เนินการศึกษาพระปริยตั ิธรรมใหเ้ จริญ ส่งเสริมการสอนภาษาบาลี เพ9ือช่วยการอ่านพระไตรปิ ฎก

แบบอยา่ งความดี สูก่ ารปฏิบตั ิตน

แบบอยา่ งความดีสูก่ ารปฏิบตั ิตน พระเจา้ กรุงธนบรุ ี : ทรงมีความเพยี รพยายามและความเฉลียวฉลาด นำมาปรบั ใชก้ บั ตวั : ใชใ้ นเรื(องการเรียน โดยที( นาํ ความเพียรพยายาม มา เรา ใชใ้ นการ หมนั( ทาํ การบา้ นส่งอาจารยใ์ หต้ รงเวลา ความเฉลียวฉลาด ใชใ้ นการแกป้ ัญหาเวลาที(เจอ ปัญหาในการทาํ งานเช่นเวลาทาํ งานกลุ่มละทาํ งานไม่ เท่ากนั จึงใชค้ วามฉลาดในการหาทางออกร่วมกนั น.สเป.ว็ นัลตวภิน้ า อธิวาส ม.5/1 เลขท1่ี 6

แบบอยา่ งความดีสูก่ ารปฏิบัติตน พระเจา้ กรุงธนบรุ ี : มีความมีเมตตาต่อโลก ต่อสตั วโ์ ลกและมุ่งช่วย เหลือผอู้ ื;นที; เดือดร้อนเม;ือตนมีกาํ ลงั คิดสงสารใหผ้ ู้ อื;นพน้ ทุกข์ เช่น การ ไถ่ชีวติ การช่วยเหลือคนท;ีกาํ ลงั เดือดร้อน นำมาปรับใชก้ ับตัวเรา : นาํ มาใชใ้ นการเขา้ สงั คมและการมีความเมตตา กรุณาต่อสิ;งมีชีวติ ต่างๆ ท>งั คนและสตั วเ์ พราะจาํ เป็นที; จะตอ้ งพ;ึงพาอาศยั กนั น.ส.ปวณี า พลเอยี่ ม ม.5/1 เลขที่24

แบบอยา่ งความดีสูก่ ารปฏิบัติตน พระเจา้ กรงุ ธนบุรี : ทรงมีพระปรีชาสามารในการสร้างเมืองการคา้ นำมาปรับใช้กับตวั เรา : ใชค้ วามเพียรพยายามใชป้ ัญญาความฉลาด หลักแหลมใหเ้ กดิ ประโยชน์ต่อตนเองและผ้อู ่นื เช่น หมน่ั เพยี รตง้ั ใจศกึ ษาหาความรู้เพ่อื ไปพัฒนาชมุ ชน น.ส.วาสนา ป้อมน้อย ม.5/1 เลขท่ี28

แบบอยา่ งความดีสูก่ ารปฏิบตั ิตน พระเจา้ กรงุ ธนบรุ ี : มีความอดทนในการสู่รบการวา่ งแผนในการพฒั นา บา้ นเมืองเพ:ือใหม้ ีความเจริญกา้ วหนา้ กลบั มาเป็นปกติ นำมาปรบั ใช้กบั ตวั เรา : นาํ มาปรับใชใ้ นความอดทนในการเรียน การทาํ งาน การเขา้ สงั คม น.ส.นภัสวรรณ บำรงุ กจิ ม.5/1 เลขท่ี33

สรุปสมยั ธนบุรี อาณาจักรธนบรุ ี เป็นอาณาจกั รของคนไทยในช่วงเวลาสนั้ ๆ ระหว่าง พ.ศ. 2310 – 2325ระยะเวลา 15 ปี มพี ระมหากษัตรยิ ์ปกครอง เพียงพระองคเ์ ดียว คอื สมเด็จพระเจา้ ตากสนิ มหาราช ภายหลังจากที่ อาณาจกั รอยุธยาลม่ สลายไปพรอ้ มกับการปลน้ กรงุ ศรีอยธุ ยาของ กองทพั พม่าทว่า ในเวลาต่อมาสมเด็จเจ้าพระยามหากษตั ริยศ์ กึ ได้ สถาปนาตนเองข้นึ เปน็ กษตั ริย์ และทรงย้ายเมืองหลวงไปยังฝัง่ ตะวันออกของแม่นำ้ เจา้ พระยา คือ กรงุ เทพมหานครในปจั จบุ นั

สมาชกิ กลุ่ม c น.ส.วลั วภิ า อธวิ าส ม.5/1 เลขที่16 น.ส.ปวณี า พลเอย่ี ม ม.5/1 เลขที่24 น.ส.วาสนา ป้อมน้อย ม.5/1 เลขท่ี28 น.ส.นภัสวรรณ บํารุงกิจ ม.5/1 เลขท่ี33