การลำเลียงสารผ่านเซลล์

แพสซฟี ทรานสปอร์ต (Passive transport) การแพรข่ องสารผา่ นเยือ่ หุ้มเซลล์โดยไมใ่ ชพ้ ลงั งาน การแพร่แบบธรรมดา (Simple Diffusion) : การแพร่ผา่ นไขมนั (Lipid membrane) การแพรแ่ บบฟาซลิ เิ ทต (Facilitated Diffusion) : การแพรผ่ า่ นโปรตนี

การแพร่แบบธรรมดา (Simple Diffusion) เป็นการเคลอื่ นท่ีของสารที่ไมล่ ะลายน้าผา่ นเยอ่ื หุ้มเซลล์ ปจั จยั ทีม่ ีผลต่อการแพร่ : ความแตกตา่ งของความเข้มขน้ ความเขม้ ข้นแตกตา่ งกนั มาก การแพร่ยิง่ เกิดได้เร็ว : อุณหภมู ิ อณุ หภูมสิ ูงการแพร่เกดิ ไดเ้ ร็วกว่าอณุ หภมู ิต้า่ การแพร่ผา่ นตวั กลางที่มีความหนาแน่นน้อยกวา่ จะเกดิ ไดด้ ีกว่า : อนุภาคของตวั กลาง ตวั กลางทีม่ คี วามหนาแน่นมากกว่า : โมเลกลุ ของสาร สารท่ีโมเลกุลเลก็ ยิง่ แพร่ได้เรว็ กวา่ สารโมเลกุลใหญ่

การแพร่ (Diffusion) : การล้าเลียงสารเข้าออกเซลล์โดยไม่ใช้ พลังงาน ไม่ต้องใช้พลังงานจากภายนอกมากระตุ้น แต่อาศัยพลังงาน จลน์ของสารชนกนั แลว้ กระจายไป จนเกิดการเคลื่อนท่ี การแพร่ (Diffusion) เปน็ การล้าเลียงสารจากที่มีความเข้มขน้ มากไป ความเข้มขน้ น้อย

การแพรแ่ บบธรรมดา (Diffusion) : การแพรผ่ ่านชนั้ ไขมนั

การแพร่แบบฟาซลิ ิเทต (Facilitated Diffusion) การแพรแ่ บบอาศัยโปรตนี ในการลา้ เลยี ง มี 2 แบบ : Channel protein มลี ักษณะเป็นชอ่ งเพื่อให้โมเลกุลหรอื สารที่มีประจุผ่าน : Carrier protein มีความจ้าเพาะกบั สาร จับกับสาร และเปลย่ี นรปู ร่างพาสารผา่ น เป็นการเคลอ่ื นทีข่ องสารทลี่ ะลายนา้

การแพร่แบบฟาซลิ เิ ทต (Facilitated Diffusion) : การแพรผ่ ่านโปรตนี

ออสโมซิส (Osmosis) ออสโมซสิ (Osmosis) : การแพร่ของน้าผา่ นเยือ่ เลือกผ่าน : จากบรเิ วณทมี่ คี วามเขม้ ขน้ ต่า้ (น้ามาก) ไปยงั บรเิ วณทม่ี ี ความเขม้ ขน้ สงู (นา้ น้อย)

ออสโมซิส : การเคลือ่ นท่ขี องน้าผา่ นเย่ือเลือกผา่ น ความอิสระของน้ามากกวา่ ความอิสระของน้านอ้ ยกวา่

ผลตา่ งจากความเขม้ ข้นภายในเซลลแ์ ละนอกเซลล์ Hypotonic Solution : เปน็ สารละลายที่มีความเขม้ ขน้ นอ้ ยกว่าของเหลวภายในเซลล์ คือ สารละลายมีน้ามากกว่า จึงทา้ ให้น้าออสโมซสิ เข้าไปในเซลล์ ทา้ เซลล์เตง่ และแตก Hypertonic Solution : เป็นสารละลายทมี่ ีความเขม้ ข้นมากกว่าของเหลวภายในเซลล์ คอื สารละลายทม่ี นี า้ นอ้ ยกวา่ จงึ ท้าให้น้าออสโมซิสออก ทา้ ให้เซลล์เหย่ี ว Isotonic Solution : เป็นสารละลายทม่ี คี วามเข้มข้นเท่ากับของเหลวภายในเซลล์ จงึ ไม่เกิด การออสโมซสิ ท้าใหเ้ ซลล์คงสภาพอยู่ได้

เซลลเ์ ม็ดเลอื ดแดง

แอคทฟี ทรานสปอร์ต (Active transport) • เป็นกระบวนการสาคญั ในการนาแร่ธาตตุ า่ งๆ เข้าสเู่ ซลล์ • โดยทวั่ ไปเซลล์มกั มคี วามเข้มข้นมากกวา่ ส่งิ แวดล้อม เชน่ การดดู แร่ธาตุ ของรากพชื ในป่ าชายเลน (นา้ เคม็ ) เปน็ กระบวนการเคลอ่ื นท่ขี องสารจากความเข้มขน้ น้อยไป ความเข้มข้นมาก : ต้องอาศัยโปรตีนตัวพา (Carrier protein) : ต้องการพลังงานกระตนุ้ (ATP)

Active transport : การลา้ เลียงสารเขา้ ออกเซลลโ์ ดยใชพ้ ลงั งาน ไม่ สามารถเคลือ่ นทีไ่ ปเองได้ จะต้องใชพ้ ลังงานจากภายนอกไปกระตนุ้ Active transport เปน็ การลา้ เลียงสารจากที่มีความเขม้ ขน้ นอ้ ยไป ความเข้มขน้ มาก