ขั้นตอนการพัฒนาโปรแกรม

บทท่ี 1 ความรู้เบอื้ งต้นเก่ยี วกบั การเขยี นโปรแกรม

ข้ันตอนการพัฒนาโปรแกรม การเขียนโปรแกรมคอมพิวเตอร์ให้ทางานไดต้ ามทเ่ี ราต้องการน้ัน ผูเ้ ขยี นโปรแกรมจะต้องรู้ วา่ จะใหโ้ ปรแกรมทาอะไร มขี อ้ มูลอะไรท่ีต้องให้โปรแกรมทาบ้าง และต้องการอะไรจาก โปรแกรมรวมท้ังรปู แบบการแสดงผลด้วย โดยทว่ั ไปแลว้ ขั้นตอนการพฒั นาโปรแกรมแบ่ง ขนั้ ตอนการเขียนโปรแกรมออกได้เป็น 7 ข้นั ตอน ดงั นี้

ขน้ั ตอนการพัฒนาโปรแกรม ขนั้ ตอนท่ี 1 ขัน้ ตอนการวเิ คราะหป์ ัญหา (Analysis the problem) ขนั้ ตอนน้เี ปน็ ขนั้ ตอนแรกสดุ ที่นกั เขียนโปรแกรมจะต้องทากอ่ นทจี่ ะลงมอื เขยี น โปรแกรมจริง ๆ เพอื่ ทาความเข้าใจกบั ปัญหาท่เี กดิ ข้ึน และคน้ หาจุดมุ่งหมายหรือสิ่งท่ีตอ้ งการ ในข้ันตอนน้ีจะมีองคป์ ระกอบ อยู่ 3 องค์ประกอบทจ่ี ะช่วยในการวิเคราะห์ปัญหา ได้แก่ 1. การระบขุ ้อมลู เข้า (Input) ตอ้ งรวู้ า่ มขี อ้ มลู อะไรบ้างท่ีจะตอ้ งป้อนเข้าสคู่ อมพวิ เตอร์พรอ้ มกบั โปรแกรม เพอ่ื ให้โปรแกรมทาการประมวลผลและออกผลลพั ธ์ 2. การระบขุ ้อมูลออก (Output) จะพิจารณาวา่ งานทท่ี ามเี ปา้ หมายหรอื วตั ถปุ ระสงคอ์ ะไร ต้องการ ผลลพั ธ์ทีม่ ีรูปร่างหน้าตาเป็นอยา่ งไร โดยจะตอ้ งคานึงถงึ ผใู้ ช้เป็นหลกั ในการออกแบบผลลพั ธ์ 3. กาหนดวิธกี ารประมวลผล (Process) ต้องรวู้ ธิ ีการประมวลผลเพอื่ ให้ได้ผลลัพธ์ตามทีต่ ้องการ

ขั้นตอนการพัฒนาโปรแกรม ขนั้ ตอนที่ 2 ขน้ั ตอนการออกแบบโปรแกรม (Design a Program) หลงั จากวเิ คราะหป์ ัญหาแลว้ ขัน้ ตอนถดั ไปคอื การออกแบบโปรแกรม โดยใชเ้ ครื่องมือมาชว่ ย ในการออกแบบ ในข้ันตอนนี้ยงั ไมไ่ ด้เปน็ การเขยี นโปรแกรมจริง ๆ แต่จะช่วยให้การเขยี น โปรแกรมทาได้งา่ ยขน้ึ โดยสามารถเขียนตามขน้ั ตอนทีไ่ ด้ออกแบบไว้ในขั้นตอนนี้ และชว่ ยให้ การเขียนโปรแกรมมีขอ้ ผิดพลาดนอ้ ยลง ชว่ ยตรวจสอบการทางานของโปรแกรม ทาให้ทราบ ขนั้ ตอนการทางานของโปรแกรมได้อยา่ งรวดเร็ว โดยไมต่ อ้ งไปไล่ดจู ากตวั โปรแกรมจรงิ ๆ ซงึ่ ถ้าเปรียบเทยี บการเขยี นโปรแกรมเหมือนกบั การสรา้ งบ้านแลว้ ในขั้นตอนการออกแบบ โปรแกรมนี้ ก็เปรยี บเหมือนการสรา้ งแปลนบา้ นลงในกระดาษไว้ ซึ่งในการสรา้ งบา้ นจริง กจ็ ะ อาศัยแปลนบ้านน้ีเป็นต้นแบบในการสรา้ งนั่นเอง

ข้ันตอนการพัฒนาโปรแกรม ขน้ั ตอนท่ี 3 ขัน้ ตอนการเขียนโปรแกรม (Coding) ในขนั้ ตอนนี้ จะเปน็ การนาเครือ่ งมือทถี่ ูกสร้างขึ้นจากขั้นตอนการออกแบบมาแปลใหเ้ ปน็ โปรแกรมคอมพวิ เตอร์ ซึง่ ในการสร้างโปรแกรมคอมพวิ เตอร์น้ัน เราสามารถเลอื กใชภ้ าษาได้ หลายภาษา แต่ละภาษาจะมรี ูปแบบ โครงสร้าง หรือไวยากรณ์ของภาษาทแ่ี ตกตา่ งกันออกไป ดังนนั้ การเขียนโปรแกรมท่ีดีน้ัน ควรจะต้องทาตามข้นั ตอนคอื เรมิ่ ต้งั แต่วเิ คราะหป์ ัญหาใหไ้ ด้ กอ่ น แล้วทาการออกแบบโปรแกรมจงึ จะเริม่ เขยี นโปรแกรม ซ่งึ ในการเขียนโปรแกรมนั้น สาหรบั ผทู้ ย่ี งั ไม่มปี ระสบการณก์ ารเขยี นโปรแกรมเพยี งพอ ก็ควรจะทดลองเขียนลงในกระดาษ กอ่ น แลว้ ตรวจสอบจนแนใ่ จว่าสามารถทางานได้แล้ว จงึ ทาการปอ้ นเขา้ สเู่ ครื่องคอมพิวเตอร์ เพ่อื เป็นการประหยดั เวลาและทาใหส้ ามารถทางานได้เรว็ ขึ้น

ขนั้ ตอนการพัฒนาโปรแกรม ข้ันตอนที่ 4 ขั้นตอนการตรวจสอบขอ้ ผิดพลาดของโปรแกรม (Testing and Debugging) หลังจากท่ีทาการเขยี นโปรแกรมเสรจ็ ส้ินแล้ว โปรแกรมนัน้ จะต้องไดร้ ับการตรวจสอบก่อนวา่ มี ขอ้ ผิดพลาด (error) ในโปรแกรมหรอื ไม่ ซ่งึ อาจเกดิ จากการเขยี นโปรแกรมทีผ่ ิดหลกั ไวยากรณ์ ของภาษาเปน็ ต้น โดยทั่วไปจะมวี ิธีทจี่ ะตรวจสอบขอ้ ผดิ พลาดของโปรแกรม 2 ขั้นตอน ดงั น้ี 1. ตรวจสอบด้วยตนเอง (Self Checking) 2. ตรวจสอบดว้ ยการแปลภาษา (Translating)

ข้ันตอนการพัฒนาโปรแกรม ขน้ั ตอนที่ 5 ขน้ั ตอนการทดสอบความถกู ต้องของโปรแกรม (Testing and Validating) ในบางครัง้ โปรแกรมอาจผ่านการแปล โดยไมม่ ขี ้อผิดพลาดใด ๆ แจ้งออกมา แต่เม่อื นาโปรแกรม นั้นไปใชง้ าน ปรากฏวา่ ไดผ้ ลลัพธท์ ่ไี มเ่ ปน็ จริง เน่ืองจากอาจเกิดขอ้ ผดิ พลาดข้ึนได้ ดงั นั้นจึงควร จะต้องมขี น้ั ตอนการทดสอบความถกู ตอ้ งของโปรแกรมอีกทีด้วยในการทดสอบความถูกต้องของ ขอ้ มูล

ขัน้ ตอนการพัฒนาโปรแกรม ข้นั ตอนท่ี 6 ขน้ั ตอนการทาเอกสารประกอบโปรแกรม (Documentation) การทาเอกสารประกอบโปรแกรม คอื การอธบิ ายรายละเอียดของโปรแกรมวา่ จดุ ประสงคข์ อง โปรแกรมคอื อะไร สามารถทางานอะไรได้บ้าง และมขี นั้ ตอนการทางานของโปรแกรมเปน็ อย่างไร เครอื่ งมือทช่ี ่วยในการออกแบบโปรแกรมเชน่ ผังงาน หรือรหัสจาลอง ก็สามารถนามาประกอบกนั เปน็ เอกสารประกอบโปรแกรมได้โปรแกรมเมอร์ท่ดี ี ควรมกี ารทาเอกสารประกอบโปรแกรม ทุก ข้นั ตอนของการพัฒนาโปรแกรม ไม่วา่ จะเป็นขน้ั ตอนการออกแบบ การเขยี นโปรแกรม หรอื ขน้ั ตอนการทดสอบโปรแกรม

ขั้นตอนการพฒั นาโปรแกรม ขัน้ ตอนท่ี 7 ขั้นตอนการบารงุ รกั ษาโปรแกรม (Program Maintenance) เมอ่ื โปรแกรมผา่ นการตรวจสอบตามขน้ั ตอนเรียบร้อยแลว้ และถกู นามาให้ผใู้ ช้ไดใ้ ช้งาน ในช่วง แรกผ้ใู ชอ้ าจจะยงั ไม่คุน้ เคยก็อาจทาให้เกดิ ปัญหาข้นึ มาบ้าง ดังนน้ั จงึ ตอ้ งมีผ้คู อยควบคมุ ดูแล และตรวจสอบการทางาน การบารุงรกั ษาโปรแกรมจงึ เป็นขน้ั ตอนที่ผเู้ ขียนโปรแกรมต้องคอย เฝ้าดูแลและหา ขอ้ ผดิ พลาดของโปรแกรมในระหว่างที่ผใู้ ชใ้ ช้งานโปรแกรมและปรับปรงุ แกไ้ ข โปรแกรมเมอ่ื เกิดขอ้ ผิดพลาดขน้ึ หรือในการใชง้ านโปรแกรมไปนาน ๆ ผู้ใช้อาจต้องการ เปลี่ยนแปลงการทางานของระบบเดมิ เพ่ือใหเ้ หมาะกับเหตกุ ารณ์ เช่น ตอ้ งการเปลย่ี นแปลง หน้าตาของรายงาน มกี ารเพม่ิ เติมข้อมูลหรือลบข้อมูลเดมิ นักเขียนโปรแกรมก็จะตอ้ งคอย ปรบั ปรุง แก้ไขโปรแกรมตามความตอ้ งการของผ้ใู ช้ทเ่ี ปลยี่ นแปลงไปนน้ั