Elementy organizowania i monitorowania procesów magazynowych

4 Parametry przechowywania materiałów4.1 Zasady organizacji pracy magazynu4.1.1 Magazyn Magazyn to jednostka funkcjonalno-organizacyjna przeznaczona do składowaniadóbr materialnych (zapasów) w wyodrębnionej przestrzeni budowli magazynowejwedług ustalonej technologii, wyposażona w odpowiednie urządzenia i środkitechniczne, zarządzana i obsługiwana przez ludzi.1 Magazyn stanowiący jednostkę funkcjonalno-organizacyjną może zajmowaćczęść budowli, całą budowle lub kilka budowli magazynowych posiadających, obok pólskładowych, wydzielone pola przyjęć i wydań. Magazyny różnią się między sobą przedewszystkim: − przedmiotem działalności, − spełnianymi funkcjami, − przynależnością organizacyjną, − rodzajem składowanych dóbr. Występujący w łańcuchu logistycznym magazyn jest elementem generującymokreślone koszty. Jednym z czynników redukujących je jest założona dla konkretnegomagazynu struktura organizacyjna. Pozwala ona na sprawne zarządzanie magazynem.Struktura organizacyjna magazynu powinna umożliwiać efektywne zarządzanie takimielementami jak: − oddana do wykorzystania przestrzeń, − wyposażenie, − zasoby ludzkie. Odrębny problem stanowią zapasy. Tutaj organizacja musi zapewniać dbałośćprzechowalniczą i ewentualne usługi związane z konserwacją, pakowaniem itp. Tworząc strukturę organizacyjną magazynu, należy brać pod uwagę rolę, jakądany magazyn ma spełniać. Należy zadać sobie pytanie, czy ma to być jednostkao charakterze buforowym, gromadząca zapasy, czy też ma pełnić funkcje rozdziału najakimś poziomie. Magazyn, jako samodzielna jednostka organizacyjno-funkcjonalna,w przedsiębiorstwie, aby mógł realizować swoje zadania, musi być odpowiedniozorganizowany. Rozumie się przez to wyposażenie magazynu w odpowiedniądokumentację formalizującą tryb jego pracy.1 Norma PN-84/N-01800 Gospodarka magazynowa. Technologia podstawowa Kurs: Elementy organizowania i monitorowania procesów magazynowych 2

Do podstawowych dokumentów należą:2  instrukcja magazynowa – typowa instrukcja magazynowa ujmuje następujące informacje: − określenie rodzaju magazynu, − określenie zadań, − określenie podziału organizacyjnego i funkcjonalnego, − określenie zakresu obowiązków pracowników magazynu, − ustalenie czynności i zasad postępowania przy przyjmowaniu, przemieszczaniu, składowaniu i wydawaniu dóbr materialnych, − określenie sposobu dokumentowania obrotu magazynowego, − określenie wymagań przechowalniczych dla składowanych dóbr, − określenie zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, − określenie zasad zapewnienia bezpieczeństwa przeciwpożarowego.  regulamin pracy magazynu – obejmuje przede wszystkim informacje porządkowe dotyczące:3 − godzin pracy magazynu, − przerw w pracy, − osób uprawnionych do otwierania i zamykania magazynu, − osób upoważnionych do dysponowania zasobami składowanymi w magazynie.4.1.2 Organizacja pracy ze względu na podstawowe fazy procesu magazynowaniaPrzyjęcie towarów Przyjmowanie towarów to faza procesu magazynowego, w której następujeprzejmowanie towarów od dostawcy według określonych zasad dostawy. Przebieg procesu rozpoczyna się od odbioru i przyjęcia. Czynności te powinnyodbywać się na podstawie specjalnej instrukcji kontroli, zawierającej metodę kontroli,jej zakres, częstotliwość a także wykaz magazynierów, którzy ją przeprowadzają. Odbiór polega przede wszystkim na:  sprawdzeniu towaru pod względem ilościowym jak i jakościowym,  sprawdzeniu dokumentów dostawy,  segregowaniu,2 Dudziński Z., Kizyn M., Poradnik magazyniera, PWE, Warszawa 20063 Dudziński Z., Kizyn M., Poradnik magazyniera, PWE, Warszawa 2006 Kurs: Elementy organizowania i monitorowania procesów magazynowych 3

 sortowaniu,  przepakowywaniu,  oznakowaniu dostawy zgodnie z ustaloną organizacją pracy magazynu. Formowanie i sprawdzanie jednostek ładunkowych odpowiednio dowymagań technologii składowania. Oczywiście tą czynność wykonują magazynierzyposiadający uprawnienia do tego typu czynności. Jeżeli przesyłka zawiera braki,uszkodzenia, osoba upoważniona do odbioru kwituje jej odbiór, po uprzednimsporządzeniu odpowiedniego protokołu. Charakterystyczny dla tego etapu magazynowania jest odpowiedni dobórsystemu transportowego do przeładunku z odpowiednimi urządzeniami pomocniczymi.Zastosowanie tutaj znajdują takie metody jak:  rozładunek ręczny wraz z niektórymi urządzeniami pomocniczymi lub środkami transportowymi odpowiednimi do masy ładunku,  wózki widłowe - zastosowanie wózków zwiększa elastyczność prac rozładunkowych. Rysunek 4.1 Rozładunek z zastosowaniem wózka widłowego Źródło: http://pl.fotolia.com/id/39896854Wydawanie towarów Jest to faza procesu magazynowego, w której następuje przekazanie odbiorcyoferowanych asortymentów towarowych zgodnie z zamówieniem. Obowiązują tutajpodobne zasady jak przy przyjmowaniu towarów do magazynu. Wydawanie towarówobejmuje następujące zadania:  kontrolę jakościową i ilościową,Kurs: Elementy organizowania i monitorowania procesów magazynowych 4

 przyjęcie towarów ze strefy składowej lub ze strefy kompletacji (strefa kompletacji - miejsce, w którym następuje zestawienie asortymentów zgodnie z zaleceniami wewnętrznymi sporządzonymi na podstawie zamówień odbiorców),  segregowanie, pakowanie i znakowanie partii wydań,  uformowanie partii wydań do postaci zgodnej z wymogami transportu zewnętrznego,  sporządzenie odpowiedniej dokumentacji, związanej z wydaniem dostawy.Ewidencja w magazynie Ewidencja ilościowa powinna być prowadzona dla każdego magazynuoddzielnie. Podczas ewidencji należy wyodrębnić materiały stanowiące własność obcąod własności przedsiębiorstwa. Należy również wziąć pod uwagę podział materiałów zewzględu na te przyjęte do magazynu, jak i te będące w trakcie odbioru. Zapisy w ewidencji powinny zawierać: − dokładne określenie materiału, − miejsce składowania materiału, − datę przychodu lub rozchodu, − ilość przychodu lub rozchodu, − pozostałość zapasu.4.2 Parametry przechowywania materiałów Wyposażenie magazynu w odpowiednie urządzenia do przechowywaniai transportu materiałów wiąże się ze sprawą racjonalnego ich układania. Oznacza totakie rozmieszczenie materiałów, które by stwarzało swobodny dostęp do każdegoz nich, upraszczałoby wszelkie manipulacje połączone z wyładowywaniem,przyjmowaniem ewidencją, konserwacją, inwentaryzacją i kontrolą, zabezpieczałomateriały przed uszkodzeniem i zapewniało bezpieczeństwo personelumagazynowego:4  materiały powinny być grupowane według określonej systematyki (np. daty nadejścia, rodzaju materiału, rozmiaru;  każde zgrupowanie materiału powinno być zaopatrzone w znaki (wywieszki) określające jego rodzaj, gatunek, wagę, datę przyjęcia do magazynu a czasami datę ostatniego zabiegu konserwacyjnego;  materiały powinny być tak układane, aby do pobrania jednego nie trzeba było przesuwać innego;  materiały przechowywane luzem powinny być układane w stosy (np. zwoje drutów);4 Raabe T., Rejs R., Magazynowanie surowców i materiałów, Warszawa 1969 s. 20 Kurs: Elementy organizowania i monitorowania procesów magazynowych 5

 elementy funkcjonalnie powiązane ze sobą lub materiały należące do tej samej gałęzi należy z reguły grupować w bezpośrednim sąsiedztwie, a przynajmniej w tym samym odcinku magazynu; materiały należy tak układać, aby po każdej stronie najszerszego środka transportu, stosowanego w danym magazynie pozostawała po każdej stronie wolna przestrzeń nie mniejsza niż 60cm; pomiędzy górna warstwą spiętrzonego materiału a sufitem powinna pozostać wolna przestrzeń nie mniejsza niż 50 cm; towarów nie należy z reguły opierać o ściany magazynu, układać bezpośrednio na podłogach ziemnych, kamiennych i betonowych. Zapoznaj się z fotodialogiem pt. „Parametry przechowywania materiałów”. Składowanie przedmiotów w magazynie: drobne przedmioty przechowuje się w pojemnikach dostosowanych do wymiarów regałów lub w regałach z szufladami, zaopatrzonymi w przegródki; wyroby walcowane ze stali należy przechowywać w specjalnych klamrach, a wyroby walcowane w krótkich odcinkach - na półkach w głębokich regałach; drut w kręgach można przechowywać na podkładach, ułożony poziomo w niewysokie stosy; blachę cienką najwygodniej jest przechowywać na odpowiednich rozmiarów regałach z półkami; w celu ułatwienia manipulacji blachą półki powinny się wysuwać, grubą blachę można układać skośnie na stojakach; beczki można przechowywać na drewnianych podkładach (w dwóch, najwyżej trzech warstwach) starannie podklinowując skrajne beczki, aby się nie stoczyły; lepsze wykorzystanie powierzchni magazynu oraz bezpieczeństwo pracy zapewnia specjalny stojak do beczek, wykonany ze stalowych kształtników, umożliwiający przechowywanie beczek w 4-5 warstwach; opony duże i ciężkie najwygodniej jest przechowywać na drewnianych lub metalowych stelażach, małe opony można przechowywać w stosach, pamiętając jednak, aby nie kłaść ogumienia bezpośrednio na podłodze, zwłaszcza betonowej, gdyż może to spowodować jego niszczenie; worki układa się w stosy, bezpośrednio na podłodze; w razie zaistnienia obawy, że zawarty w dolnej warstwie worków materiał może ulec zawilgoceniu, pod stos trzeba podłożyć deski, folię itp. Układając materiały w stosy należy pamiętać, że nie mogą one być zbyt wysokie; pracownicy musza pamiętać, że nie wolno wyjmować materiałów z dolnych warstw stosów, gdyż może się zawalić i przygnieść pracowników; materiały sypkie należy przechowywać w specjalnych skrzyniach, zaopatrzonych u góry w klapę służącą do nasypywania materiału, a u dołu w drzwiczki, przez które pobiera się materiał; materiały niebezpieczne należy przechowywać w szczelnych naczyniach.Kurs: Elementy organizowania i monitorowania procesów magazynowych 6

Rysunek 4.2 Składowanie towarów spaletyzowanych Źródło: http://pl.fotolia.com/id/48494056Aby poszerzyć swoją wiedzę zapoznaj się z filmem:http://www.youtube.com/watch?v=1cewXDoCXpQ&list=PLBwTUHSlW49gah-fKwJUvnX2HhBHD9Cj6. Poszukiwania optymalnej technologii składowania zapasów, szczególnie szybkiejrotacji, doprowadziły do dużej różnorodności rozwiązań technicznych. Do głównych elementów technologii składowania należą:  wysokość składowania – w aktualnie eksploatowanych magazynach występują wysokości składowania: − małe w przedziale od 2,4 do 4,5 m; − średnie do 9,0 m; − duże do 12 m; − bardzo duże w przedziale od 12 do 24 m oraz powyżej do 30,0 m (silosy paletowe).Kurs: Elementy organizowania i monitorowania procesów magazynowych 7

Rysunek 4.3: Przykład wysokości składowania Źródło: http://pl.fotolia.com/id/40055916 Uwaga! Obejrzyj film na temat wózków widłowych wysokiego składowania:http://www.youtube.com/watch?v=mL3Z3SofZH4.  sposoby składowania: − składowanie rzędowe – regały paletowe, ramowe ułożone są w magazynie w jedno- i dwurzędowe bloki, rozdzielone drogami manipulacyjnymi, przystosowane do obsługi odpowiednimi środkami transportowymi; sposób ten daje możliwość pełnej wybieralności dowolnych jednostek ładunkowych, dobrą organizacje pracy, dobry wskaźnik wykorzystania przestrzeni; − składowanie blokowe w regałach przepływowych – ułożone obok siebie rzędy regałów wyposażone są w trasy jezdne tunelowe, w których ułożone są z zasady identyczne asortymentowo zapasy; regały te dają możliwość pobierania tylko czołowej jednostki ładunkowej; sposób ten umożliwia niezależne zasilanie i wybieranie, dobrą organizację pracy, stosowanie zasady \"pierwsze weszło - pierwsze wyszło\", teoretycznie wysoki wskaźnik wykorzystania przestrzeni; − składowanie w regałach zblokowanych, ze wspornikami do palet o rozstawie umożliwiającym wjazd do wnętrza wózków podnośnikowych; sposób ten pozwala wyeliminować warunek wysokiej wytrzymałości jednostek ładunkowych na ściskanie; wymaga odpowiedniej organizacji, ograniczona wybieralność, stosowany przy dużej ilości jednorodnych asortymentów, wysoki wskaźnik wykorzystania przestrzeni; − składowanie jednostek ładunkowych bezpośrednio na posadzce (bez urządzeń do składowania), gdzie stosy jednostek ładunkowych składowane są w rzędach lub blokach w takiej postaci, w jakiej zostały dostosowane do magazynu lub o zwiększonej wytrzymałości na ściskanie za pomocą nadstawek paletowych; składowanie bezpośrednie stosowane jest dla dużej ilości jednorodnych asortymentów i umożliwia piętrzenie 13 jednostek ładunkowych; sposób ten daje duże wykorzystanie powierzchni, umożliwia Kurs: Elementy organizowania i monitorowania procesów magazynowych 8

jednak tylko pobieranie górnej jednostki ładunkowej; stosowany w magazynach o małej wysokości i możliwości odpowiedniego obciążenia posadzki.  środki transportowe stosowane w strefie składowej;  organizacja składowania. W grupie towarów częstego zakupu znajdują się towary spożywczei przemysłowe, które charakteryzują się różnorodnymi właściwościamifizykochemicznymi. Warunki ich przechowywania oraz wymogi dla pomieszczeńokreślają odpowiednie normy i przepisy. Istotnym warunkiem mechanizacji prac magazynowych jest stosowaniejednostek ładunkowych paletowych, pakietowych i pojemnikowych. EuropejskaFederacja Opakowań zaleca stosowanie modularnego wymiaru podstawy opakowań,wynoszącego 400 mm x 600 mm, które umożliwiają formowanie zunifikowanychjednostek paletowych o wymiarach podstawy 800 mm x 1200 mm oraz 1000 mmx 1200 mm. Stosowanie paletowych jednostek ładunkowych w sposób istotny wpływana sposób przemieszczania, składowania i rozformowywania w procesie kompletacji. Charakterystyka obrotu i wielkość rotacji ustalają odpowiednie wymogi dlaprzebiegu procesu magazynowego pod względem technicznym i organizacyjnym orazwpływają na:  wielkość wymaganej przestrzeni składowej;  parametry techniczno-eksploatacyjne wyposażenia magazynowego;  rozwiązania frontów przeładunkowych. Charakterystyka obrotu towarowego oraz fizyczna postać zapasów towarowychw dostawach, składowaniu oraz wydaniu wpływa na rozwiązanie techniczno-organizacyjne strefy składowej i kompletacji.4.3 Dobranie temperatury, wilgotności i czasu przechowywania materiałów Warunki przechowywania towarów są ważnym elementem zachowania ichzdatności do użytkowania. Pomieszczenia do ich przechowywania powinny być czyste,dobrze wentylowane i utrzymywane w otoczeniu o temperaturach minimalizującychefekt kondensacji pary wodnej. W wielu przypadkach producenci towarów podająwilgotności i odpowiadające im temperatury, w których ich wyroby powinny byćprzechowywane. Są to także czynniki i działania, które zapewniają:5  zachowanie cech jakościowych, ilościowych i handlowych magazynowanych dóbr materialnych;  bezpieczne warunki pracy;  bezpieczeństwo budowli, wyposażenia magazynu i środowiska naturalnego.5 Dudziński Z., Kizyn M., Vademecum gospodarki magazynowej, Wydawnictwo ODiDK, Gdańsk 2002 Kurs: Elementy organizowania i monitorowania procesów magazynowych 9

W celu zapewnienia utrzymywania temperatur i wilgotności w wymaganychgranicach należy stosować odpowiednie przyrządy mierzące wilgotność i temperaturęw pomieszczeniach, w których są przechowywane towary. Do czynników zapewniających warunki przechowywania dóbr materialnychnależą między innymi:6  warunki klimatyczne;  rodzaj przestrzeni magazynowej (zamknięta, półotwarta i otwarta);  wymagania konstrukcyjno-budowlane dotyczące budowli lub przestrzeni magazynowej;  wymagany rodzaj instalacji w budynku magazynowym;  sposób składowania zapasu;  warunki rozmieszczenia zapasów w magazynie (np. możliwość składowania z innymi);  warunki kontroli zapasów w okresie przechowywania;  warunki konserwacji w okresie przechowywania;  dopuszczalne okresy przechowywania (np. okresy trwałości). Na podstawie Katalogu Polskich Norm wytypowano 15 branż (dziedzin)i związanych z nimi grup wyrobów. Dla każdej grupy określono następujące cechycharakteryzujące warunki przechowywania wyrobów (dla niektórych grup odstąpionood zdefiniowania pewnych cech7):  wyszczególnienie wyrobów oraz norm reprezentujących grupę;  charakterystyka wyrobów grupy (np. podatność na korozję, higroskopijność);  warunki pakowania;  opakowania jednostkowe;  opakowania transportowe;  jednostki ładunkowe;  warunki przechowywania (rodzaj magazynu, temperatura i wilgotność powietrza w przestrzeni magazynowej);  warunki składowania (np. w stosach);  warunki konserwacji;  okres przechowywania.6 Ibidem7 Ibidem Kurs: Elementy organizowania i monitorowania procesów magazynowych 10

Producenci towarów ograniczają dopuszczalny czas składowania, poprzekroczeniu, którego nie gwarantują prawidłowego funkcjonowania i/lub właściwejjakości tych towarów. Po przekroczeniu dopuszczalnego okresu składowania, towarypowinny być wycofywane z magazynu w celu wykonania sprawdzeń lub remontuwedług wskazówek producenta. Efektywne okresy składowania niektórych towarówmogą być skracane poniżej określonych przez ich producentów, jeśli warunkiskładowania nie odpowiadają wymaganiom. Wynika z tego, że ograniczenia okresówskładowania towarów określane przez producentów są obowiązujące tylko wtedy, jeśliwarunki przechowywania tych towarów odpowiadają wymaganiom. W innychprzypadkach okresy te powinny być skracane odpowiednio do praktyczniezapewnionych warunków składowania i określane na podstawie doświadczeńorganizacji zarządzającej magazynem. Wszystkie materiały palne takie, jak cellony, rozpuszczalniki, farby itp. powinnybyć przechowywane w oddzielnych magazynach, oddalonych od magazynów, w którychprzechowywane są inne towary. Należy zwracać szczególną uwagę na stopień lotnościtych towarów i ich ilość w pomieszczeniach magazynowych. Budynek magazynowy orazorganizacja magazynowania tych towarów powinny być zgodne z odpowiednimiprzepisami budowlanymi i przeciwpożarowymi.84.3.1 Czynniki wpływające na jakość przechowywanych towarów: Czynniki naturalne:  wilgotność;  temperatura;  powietrze;  światło;  drobnoustroje;  czas przechowywania. Wilgotność powietrza – to zawartość pary wodnej w powietrzu. Wilgotnośćwpływa bezpośrednio na towar, jej nadmiar powoduje niszczenie opakowania, korozjęartykułów metalowych, zbrylenie się artykułów sypkich (mąki, cukru). Przechowywane surowce wchłaniają parę wodną z powietrza tym intensywniejim więcej występuje jej w powietrzu. Zbyt mała wilgotność powoduje zmianękonsystencji, pękanie, kurczenie się wyrobów zmniejszanie masy przez wysuszenie. Regularny pomiar wilgotności powietrza jest istotny w każdym magazyniei w sklepie. Urządzenia, które zapewniają utrzymanie optymalnych warunków towentylatory, nawilżacze i klimatyzatory.98 Ibidem9 M. Misiarz K. Kocież, Towaroznawstwo, Wydawnictwo REA, Warszawa 2008 Kurs: Elementy organizowania i monitorowania procesów magazynowych 11

Tabela 4.1 Optymalna wilgotnośc dla poszczególnych towarów Źródło: Misiarz M,. Kocież K., Towaroznawstwo, Wydawnictwo REA, Warszawa 2008 Temperatura to ważny czynnik wpływający na jakość przechowywanychtowarów. Podwyższona temperatura powoduje zmianę konsystencji artykułów przezwyparowywanie wody (wysuszenie pieczywa) ulatnianie się substancji zapachowych(z perfum) zniekształcanie towarów (deformacja świec) rozwarstwianie się składników(jełczenie masła). Ogólnie wyższa temperatura pobudza procesy fizyczne, chemicznei biochemiczne w towarach. Zbyt niska temperatura wpływa również niekorzystnie naartykuły może powodować zmianę barwy, smaku (ziemniaki), konsystencji,przemarznięcie towarów. Skoki temperatury są także niewskazane, gdyż wywołująskraplanie pary wodnej na produktach.1010 M. Misiarz K. Kocież, Towaroznawstwo, Wydawnictwo REA, Warszawa 2008 Kurs: Elementy organizowania i monitorowania procesów magazynowych 12

Tabela 4.2 Temperatura przechowywania dla poszczególnych towarów Źródło: Misiarz M., Kocież K., Towaroznawstwo, Wydawnictwo REA, Warszawa 2008 Powietrze bogate w tlen prowadzi do procesów utleniania i jełczenia tłuszczy,ciemnienia warzyw i owoców przekrojonych (banany), rozkładu witamin. Niektórym towarom tlen potrzebny jest do oddychania (nasiona, owoce) brakpowietrza w magazynie może doprowadzić do samozagrzewania się towarów w skutekwzmożonego oddychania, a nawet do samo zapalenia (zboże, mąka, węgiel). Zbyt duży dostęp powietrza powoduje nadmierne wysychanie i rozpylanie np.towarów sypkich.11 Promieniowanie świetlne wpływa niekorzystnie na większość towarów.Zmienia zabarwienie powoduje szarzenie, płowienie, zmniejszenie wytrzymałości,straty witamin, przyspiesza procesy dojrzewania, kiełkowania i starzenia się towarów,a nawet prowadzi do utraty właściwości użytkowych.12 Do drobnoustrojów zaliczamy bakterie, drożdże, pleśnie i roztocza, którepowodują psucie się produktów spożywczych, wyrobów ze skóry, papieru i włókiennaturalnych. Podwyższona temperatura 20°C, 30°C oraz duża wilgotność sprzyjają ichrozwojowi. Rozwój mikroorganizmów obniża jakość towarów np. w skutek pleśnienia,fermentacji, gnicia prowadząc do psucia. Może być przyczyna poważnych choróbczłowieka spowodowanych: zatruciem bakterią jadu kiełbasianego po spożyciu wędlini konserw mięsnych z puszek rozdętych, salmonellą czy tez gronkowcem złocistym.11 Ibidem12 Ibidem Kurs: Elementy organizowania i monitorowania procesów magazynowych 13

Niektóre działania drobnoustrojów są wykorzystywane przez człowieka np. kwasmlekowy w produkcji pieczywa żytniego, drożdże w przemyśle piekarskim,fermentacyjnym, piwowarskim; pleśnie przy produkcji sera pleśniowego. Niska temperatura powoduję zahamowanie rozwoju drobnoustrojów, zaśw wysokiej ok. 100°C giną.134.4 Literatura4.4.1 Literatura obowiązkowa  Dudziński Z., Kizyn M., Vademecum gospodarki magazynowej, Wydawnictwo ODiDK, Gdańsk 2002;  Dudziński Z., Kizyn M., Poradnik magazyniera, PWE, Warszawa 2006;  Fertch M., Podstawy logistyki. Podręcznik do kształcenia w zawodzie technik logistyk, Poznań 2008;  Krzyżaniak S., Niemczyk A., Majewski J., Andrzejczyk P., Organizacja i monitorowanie procesów magazynowych, Instytut Logistyki i Magazynowania, Warszawa 2013;  Raabe T., Rejs R., Magazynowanie surowców i materiałów, Warszawa 1969.4.4.2 Literatura uzupełniająca  Misiarz M., Kocież K., Towaroznawstwo, Wydawnictwo REA, Warszawa 2008;  Norma PN-84/N-01800 Gospodarka magazynowa. Technologia podstawowa;  Wojciechowski A., Wojciechowski Ł., Kosmatka T., Infrastruktura magazynowa i transportowa, WSL, Poznań 2009;  Sariusz-Wolski Z., Skowronek Cz., Logistyka. Poradnik praktyczny, Instytut Logistyki i Magazynowania, Warszawa 1995.4.5 Spis tabel i rysunkówRysunek 4.1 Rozładunek z zastosowaniem wózka widłowego.....................................................4Rysunek 4.2 Składowanie ............................................................................................................................7Rysunek 4.3: Przykład wysokości składowania ..................................................................................8Tabela 4.1 Optymalna wilgotnośc dla poszczególnych towarów .............................................. 12Tabela 4.2 Temperatura przechowywania dla poszczególnych towarów ............................. 134.6 Spis treści4 Parametry przechowywania materiałów.....................................................................................213 Misiarz M., Kocież K., Towaroznawstwo, Wydawnictwo REA, Warszawa 2008 Kurs: Elementy organizowania i monitorowania procesów magazynowych 14

4.1 Zasady organizacji pracy magazynu ........................................................................................2 4.1.1 Magazyn ...........................................................................................................................................2 4.1.2 Organizacja pracy ze względu na podstawowe fazy procesu magazynowania ...34.2 Parametry przechowywania materiałów...............................................................................54.3 Dobranie temperatury, wilgotności i czasu przechowywania materiałów ..............9 4.3.1 Czynniki wpływające na jakość przechowywanych towarów:................................ 114.4 Literatura......................................................................................................................................... 14 4.4.1 Literatura obowiązkowa ........................................................................................................ 14 4.4.2 Literatura uzupełniająca ........................................................................................................ 144.5 Spis tabel i rysunków .................................................................................................................. 14Kurs: Elementy organizowania i monitorowania procesów magazynowych 15

KURS Żródło: www.fotolia.pl Elementy organizowania i monitorowania procesów magazynowychMODUŁ Przygotowanie ładunku do przewozu i przechowywaniahKurs: Elementy organizowania i monitorowania procesów magazynowych 1

5 Przygotowanie ładunku do przewozu i przechowywania5.1 Magazynowanie5.1.1 Przyjmowanie towarów Przyjmowanie towarów to faza procesu magazynowego, w której następujeprzyjmowanie towarów od dostawcy według określonych warunków dostawy. Przyjmowanie towarów do magazynu odbywa się w wydzielonym przestrzenniemiejscu w strefie przyjęć do magazynu i obejmuje określone zadania.1 Charakterystyczny dla tej fazy jest dobór systemu transportowego doprzeładunku z odpowiednimi urządzeniami pomocniczymi oraz możliwością sterowaniaprocesem. Zastosowanie znajdują:2  ręczny rozładunek w powiązaniu z odpowiednimi urządzeniami pomocniczymi lub środkami transportowymi zależnie od masy ładunku (normy bhp dla prac ręcznych);  wózki widłowe unoszące i podnośnikowe dla dostaw w postaci jednostek ładunkowych (lub ich formowanie przy rozładunku), zastosowanie wózków zwiększa elastyczność prac rozładunkowych;  specjalistyczne automatyczne urządzenia rozładunkowe, których zastosowanie warunkuje dostawy w jednostkach ładunkowych uformowanych na przystosowanych paletach ładunkowych; charakteryzują je wysokie nakłady inwestycyjne, możliwość współpracy z kompatybilnym wyposażeniem na frontach rozładunkowych. Charakterystyczne dla fazy przyjmowania towarów jest szybkie, operatywnei efektywne działanie poprzez :3  ustalone organizacyjnie czynności przyjmowania;  stosowanie właściwej technologii rozładunku pojazdów;  posiadanie odpowiednich procedur postępowania oraz wyposażenia przy kontrolach ilościowej i jakościowej;  przekazanie przyjętych towarów odpowiednimi środkami transportowymi zgodnie z dyspozycjami do składowania.1 Kaczmarek M., Zarządzanie gospodarką magazynową, Wydawnictwo PWE, Warszawa 1997 str. 782 Kaczmarek M., Zarządzanie gospodarką magazynową, Wydawnictwo PWE, Warszawa 1997 str. 78, 793 Kaczmarek M., Zarządzanie gospodarką magazynową, Wydawnictwo PWE, Warszawa 1997 str. 79hKurs: Elementy organizowania i monitorowania procesów magazynowych 2

Rysunek 5.1. Przyjmowanie towarów do magazynu – zadaniaŹródło: Kaczmarek M., Zarządzanie gospodarką magazynową, PWE, Warszawa 1997 hKurs: Elementy organizowania i monitorowania procesów magazynowych 3

5.2 Typowe zagospodarowanie przestrzeni magazynu Zagospodarowanie przestrzeni magazynu jest ściśle związane z realizowanymiprocesami i podziałem magazynu na strefy.4 W typowo zagospodarowanej strefie przyjęć, jak i strefie wydań spotykamy sięz polami odkładczymi. Są to wydzielone powierzchnie, na których układa sięprzyjmowane lub wydawane jednostki ładunkowe. Wymiary pól są uzależnione odwielkości nośnika (np. drewnianej palety), na którym umieszczono materiał. Liczba pólsąsiadujących z każdym stanowiskiem przeładunkowym powinna wynikać z pojemnościśrodka transportu zewnętrznego. Sposób zagospodarowania strefy składowania jest uzależniony od wieluczynników. Do najważniejszych z nich należą:  postać dóbr materialnych;  rodzaje i gabaryty jednostek ładunkowych;  selektywność zapasu (którą rozumiemy, jako liczbę jednostek ładunkowych poszczególnych pozycji asortymentowych);  rotacja zapasu;  częstość pobrań.5.2.1 Sposoby składowania W magazynie zazwyczaj spotykamy jeden z dwóch sposobów składowania.5  Składowanie rzędowe- między rzędami znajdują się korytarze, które pozwalają na dostęp do każdej jednostki ładunkowej. Towary można składować w jednym poziomie, piętrzyć w stosy lub umieszczać w regałach na wielu poziomach. Rysunek 5.2. Składowanie rzędowe Źródło: Ibidem, str. 1454 Fertch M., Podstawy logistyki, Podręcznik do kształcenia w zawodzie technik logistyk, Poznań 2008 str.1445 Fertch M., Podstawy logistyki, Podręcznik do kształcenia w zawodzie technik logistyk, Poznań 2008 str.144, 145hKurs: Elementy organizowania i monitorowania procesów magazynowych 4

 Składowanie w blokach- dostęp do jednostki ładunkowej wewnątrz bloku jest możliwy po przemieszczeniu ładunków, które ją oddzielają od korytarza. Możemy spotkać się ze składowaniem:6 − w blokach z wykorzystaniem regałów (np. zblokowanych lub przepływowych); − bez urządzeń w jednym poziomie; − bez urządzeń w kilku poziomach (przy piętrzeniu jednostek ładunkowych w stosy). Rysunek 5.3. Składowanie blokowe Źródło: Fertch M., Podstawy logistyki, Podręcznik do kształcenia w zawodzie technik logistyk, Poznań 2008 str. 1455.2.2 Metody rozmieszczenia towarów w strefie składowania Wyróżnia się następujące podstawowe metody rozmieszczenia asortymentówtowarowych w strefie składowej.7Rozmieszczenie metodą stałych miejsc składowych Polega na przeznaczeniu dla poszczególnych grup towarowych stałych miejscskładowania (pól lub sektorów składowych, gniazd w regałach). Metoda dajeprzejrzystość zagospodarowania przestrzeni, łatwość odszukania pożądanegoasortymentu. W metodzie tej potrzebna jest duża przestrzeń składowa, równamaksymalnym zapasom każdego asortymentu.6 Ibidem, str. 1457 Kaczmarek M., Zarządzanie gospodarką magazynową, Wydawnictwo PWE, Warszawa 1997 str. 90, 91hKurs: Elementy organizowania i monitorowania procesów magazynowych 5

Rozmieszczenie metodą wolnych miejsc składowych Polega na zagospodarowaniu przestrzeni składowej, czyli tam, gdzie jest wolnemiejsce. Zapasy są umieszczane w miejscach składowych wolnych w chwili dostawy.W metodzie tej potrzebna jest przestrzeń na poziomie średnich zapasów każdegoasortymentu. Metoda wymaga kontroli zarządzania przestrzenią składową za pomocątablic dyspozytorskich, a w dużych magazynach asortymentowych sterowaniakomputerem.Rozmieszczenie towarów według częstotliwości pobierania Pozwala wyodrębnić w strefie składowej sektory składowe zgodnie z kryteriamianalizy ABC zapasów. Posiadając rozeznanie, co do podziału asortymentów towarowych wedługkryteriów ABC, należy je odnieść do maksymalnego skracania drogi przepływu towaróww magazynie. W układzie poziomym towary grupy A należy rozmieszczać w miejscachskładowych w pobliżu najkrótszej odległości od drogi łączącej wejście i wyjście towaróww strefie składowej. W układzie pionowym asortymenty towarowe według kryteriówABC należy rozmieszczać:  w magazynach obsługiwanych układnicą lub wózkami wysokiego składowania, zgodnie z charakterystyką podnoszenia środków transportu;  w magazynach obsługiwanych ręcznie, zgodnie z zasadami ergonomii pracy rąk człowieka.Inne metody rozmieszczenia towarów w strefie składowej W zależności od potrzeb stosuje się metody rozmieszczenia według: grupasortymentowych, szybkości rotacji, dostawców lub dostaw, odbiorców lub odbiorów,przynależności do określonego wyrobu (według kompletów), zastosowanychpomocniczych urządzeń magazynowych. Organizacja rozmieszczenia towarów charakteryzuje się tym, że są oneumieszczane w przestrzeni składowej obok siebie według podanych kryteriów.5.3 Wydawanie towarów Wydawanie towarów z magazynu to faza procesu magazynowego, w którejnastępuje przekazywanie odbiorcy asortymentów towarowych zgodnie z zamówieniem. Przy prowadzeniu przeładunków i prac transportowych obowiązują takie samezasady, jak podczas przyjmowania towarów do magazynu. Wydawanie towarów z magazynu odbywa się na wydzielonym przestrzenniemiejscu i obejmuje następujące zadania:8  przyjęcie towarów ze strefy składowej lub ze strefy kompletacji;  przemieszczenie towarów na miejsce tymczasowego składowania;  kontrolę ilościową i jakościową;8 Kaczmarek M., Zarządzanie gospodarką magazynową, Wydawnictwo PWE, Warszawa 1997 str. 105hKurs: Elementy organizowania i monitorowania procesów magazynowych 6

 segregowanie, pakowanie i znakowanie partii wydań;  ostateczne zestawienie partii wydań według kierunków, tras i odbiorców;  uformowanie partii wydań do postaci zgodnej z wymogami transportu zewnętrznego;  przemieszczenie na pole odkładcze partii wydań oczekujących na ekspedycję;  wydanie partii przewoźnikowi zgodnie z dyspozycją;  załadunek na środki transportu zewnętrznego;  sporządzenie odpowiedniej dokumentacji, związanej z wydaniem dostawy.5.4 Opakowania Opakowanie jest jedną z metod ochrony i zabezpieczenia ładunku przedwpływami otoczenia oraz oddziaływaniem energii mechanicznej w czasie trwaniaprocesu transportowego. Opakowaniem w rozumieniu ustawy jest wyrób, w tym wyrób bezzwrotny,wykonany z jakiegokolwiek materiału, przeznaczony do przechowywania, ochrony,przewozu, dostarczania lub prezentacji produktów, od surowców do towarówprzetworzonych. Zmiany jakości dóbr w procesach poprodukcyjnych, obrotu towarowegoi szeroko pojmowanych procesów oraz systemów logistycznych wymuszająprowadzenie prac i badań nad nowoczesnymi metodami pakowania towarów. Metody pakowania towarów obejmują materiałoznawstwo tworzywopakowaniowych, technikę i technologię wytwarzania opakowań i pakowania oraztechnikę znakowania opakowań.5.4.1 Funkcje opakowań W ujęciu logistycznym opakowanie powinno spełniać wiele funkcji.  Funkcja ochronna – powinno zabezpieczyć ładunek przed utratą lub obniżeniem jego jakości w drodze od producenta do konsumenta. Opakowania powinny zabezpieczać ładunki przed czynnikami mechanicznymi, klimatycznymi oraz niepożądaną działalnością człowieka.  Funkcja ułatwiająca transport i magazynowanie ładunków – masa i wymiary opakowań powinny być dostosowane do wymiarów powierzchni ładunkowych oraz środków transportowych i magazynowych.  Funkcja manipulacyjna – polegającą na ułatwieniu prowadzonych robót ładunkowych ręcznie i mechanicznie.  Funkcja obniżającą koszty transportu – powinno się dążyć do zmniejszenia masy opakowania lub jego wymiarów, gdyż opłata za przewóz ładunków jest obliczana także od masy lub objętości ładunku wraz z jego opakowaniem.hKurs: Elementy organizowania i monitorowania procesów magazynowych 7

 Funkcja produkcyjna – przejęcie produktu w miejscu wytwarzania, doboru rodzaju opakowania, formy, techniki i technologii pakowania. Ta funkcja ma wspierać funkcję ochronną jako jedną z najważniejszych.  Funkcja recyklingu i ochrony środowiska – ponowne wykorzystanie opakowań przez przedsiębiorstwa lub też wykorzystanie zużytych opakowań, jako surowców wtórnych.  Funkcja informacyjna – funkcja ta przyczynia się do zmechanizowania prac ewidencyjnych, usprawniając przez to zarządzanie określoną jednostką handlową.  Funkcja logistyczna – związana z przepływami materiałów, rozpoczynając od źródeł surowców i kończąc na dostarczaniu wyrobów finalnych do odbiorców. Funkcja ta integruje działania przedsiębiorstw z zaspokajaniem potrzeb odbiorców przez dostarczenie im towarów.  Funkcja marketingowa - opakowanie często bywa nazywane niemym sprzedawcą. Badania rynku potwierdzają, że jest ono jednym z kluczowych czynników decydujących o zainteresowaniu produktem. Opakowania są ściśle powiązane z transportem, magazynowaniem, realizacjązamówień, dystrybucją i całą strategią marketingową. Opakowania transportowe w różnych gałęziach transportu powinny spełnićokreślone funkcje.  W transporcie kolejowym – zabezpieczać towar przed wstrząsami i drganiami zmiennymi w zależności od stanu torów, styków szyn, typu i stanu wagonów, szybkości biegu pociągu. Opakowania transportowe powinny być kształtem i wymiarami dostosowane do wymiarów kolejowych środków transportowych.  W transporcie samochodowym – opakowania powinny zabezpieczać towar przed oddziaływaniem otoczenia i energii mechanicznej oraz być dostosowane kształtem i wymiarami do powierzchni ładownej samochodu.  W transporcie lotniczym – opakowania transportowe powinny zabezpieczać towary przed drganiami wynikającymi z pracy silnika samolotu, uderzeniami przy starcie i lądowaniu, zmiennymi ciśnieniami, temperatury i wilgotności.  W żegludze śródlądowej i morskiej – opakowania powinny szczególnie zabezpieczać towary przed wpływami wilgoci, spiętrzeniem przy układaniu towarów w stosy oraz przed czynnikami biotycznymi. Podobnie jak podczas transportu, w czasie magazynowania opakowania powinnyzabezpieczać towary przed czynnikami mechanicznymi, biotycznymi i klimatycznymi. Uwaga! Zobacz film: http://www.youtube.com/watch?v=tpCt99z1Vz8, abyzapoznać się ze sposobami wypełniania wolnej przestrzeni w paczce.hKurs: Elementy organizowania i monitorowania procesów magazynowych 8

5.4.2 Podział opakowań Najczęściej stosowany podział opakowań według tworzyw, z którego zostały onewykonane:  drewniane – wytwarzane z desek, sklejek, łyka, wikliny, płyt pilśniowych; np. palety, skrzynie, beczki, kosze ozdobne;  metalowe – produkowane z blachy oraz aluminium; np. puszki, wiadra, beczki;  papierowo – tekturowe – wykonane z papieru pakowanego, kartonu, tektury falistej, np. pudła, worki;  szklane – wytwarzane ze szkła bezbarwnego lub barwionego; np. butelki, słoje;  ceramiczne – wytwarzane z porcelany, kamionki; np. słoje, zbiorniki;  opakowania z tkanin – worki, płachty;  opakowania z tworzyw sztucznych – wytwarzane z polietylenu, polichlorku winylu, np. pudełka, beczki, folie i powłoki. Ze względu na formy rozliczenia w obrocie towarowym, wyróżniamyopakowania:  sprzedawane niefakturowane – ich wartość została wkalkulowana w cenę towaru;  sprzedawane fakturowane (wymienione osobno na fakturze) – są to opakowania, które powinny by odsprzedane dostawcy;  opakowania wypożyczone – są własnością dostawcy i podlega zwrotowi.5.4.3 Znakowanie Jeżeli chcesz dowiedzieć się więcej na temat znakowania, obejrzyj videocastpt.: „Znakowanie opakowań”. Uwaga! Przykład - Automatyczna identyfikacja danych:http://www.youtube.com/watch?v=zvutgz7wPKg Ciekawostka - Znakowanie kodem kreskowym:http://www.youtube.com/watch?v=CE3GnMNgKjM5.5 Regulacje prawne dotyczące gospodarki opakowaniami Regulacje prawne dotyczące gospodarki opakowaniami reguluje rozdział3 Ustawy z dnia 13 czerwca 2013 r. o gospodarce opakowaniami i odpadamiopakowaniowymi. Według postanowień ustawy, przedsiębiorstwo wprowadzające opakowania jestzobowiązane ograniczać negatywne oddziaływanie na środowisko substancjistosowanych do wytwarzania opakowań oraz wytwarzanych odpadówhKurs: Elementy organizowania i monitorowania procesów magazynowych 9

opakowaniowych, (objętość i masa opakowań powinny być ograniczone do niezbędnegominimum, wymaganego do spełnienia funkcji opakowania) w taki sposób, aby:9  opakowania nie zawierały szkodliwych substancji w ilościach stwarzających zagrożenie dla produktu, środowiska lub zdrowia ludzi;  maksymalna suma zawartości ołowiu, kadmu, rtęci i chromu sześciowartościowego w opakowaniu nie przekraczała 100 mg/kg, z wyłączeniem opakowań określonych w przepisach wydanych na podstawie ust. 4. Wprowadzając opakowania do obrotu, przedsiębiorca zobowiązany jest doprojektowania i wykonania opakowania w sposób umożliwiający:  ich wielokrotne użycie i późniejszy recykling;  przynajmniej ich recykling, jeżeli nie jest możliwe ich wielokrotne użycie;  inną niż recykling formę ich odzysku, jeżeli nie jest możliwy ich recykling. Przedsiębiorca wprowadzający produkty w opakowaniach, wytwarzającyopakowania, importujący opakowania oraz dokonujący wewnątrzwspólnotowegonabycia opakowań może umieszczać na opakowaniach oznakowania wskazujące na:10  rodzaj materiałów, z których opakowania zostały wykonane;  możliwość wielokrotnego użycia opakowania w przypadku opakowań wielokrotnego użytku;  przydatność opakowania do recyklingu w przypadku opakowań przydatnych do recyklingu. Oznakowanie umieszcza się na opakowaniu, na naklejonej na nim etykiecie lubna ulotce informacyjnej, w taki sposób, aby stanowiły przeszkody dla recyklinguodpadów opakowaniowych. Oznakowanie powinno być wyraźne, widoczne, czytelnei trwałe również po otwarciu opakowania. Uwaga!Więcej na temat opakowań dowiesz się z Ustawy z dnia 13 czerwca 2013 r.o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi zamieszczonej nastronie: http://www.lex.pl/du-akt/-/akt/dz-u-2013-888.5.6 Literatura5.6.1 Literatura obowiązkowa  Dudziński Z., Kizyn M., Vademecum gospodarki magazynowej, Wydawnictwo ODiDK, Gdańsk 2002;  Fertch M., Podstawy logistyki, Podręcznik do kształcenia w zawodzie technik logistyk, Instytut Logistyki i Magazynowania, Poznań 2008;9 http://www.lex.pl/du-akt/-/akt/dz-u-2013-888, art 11.1 [13.09.2013]10 Ibidem, art. 15.1 hKurs: Elementy organizowania i monitorowania procesów magazynowych 10

 Kaczmarek M., Zarządzanie gospodarką magazynową, Wydawnictwo PWE, Warszawa 1997;  Kisperska D., Moroń, S., Logistyka, Wydawnictwo Biblioteka Logistyka, Poznań 2009;  Praca zbiorowa pod red. Rutkowski K., SGH, Zintegrowany łańcuch dostaw, Doświadczenia globalne i polskie, WSiP, Warszawa 2000.5.6.2 Literatura uzupełniająca  Krawczyk S., Logistyka w zarządzaniu marketingiem, Wydawnictwo AE, Wrocław 2000;  Łupicka-Szudrowicz A., Zintegrowany łańcuch dostaw w teorii i praktyce gospodarczej, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Poznaniu, Poznań 2004;  Schary P.H., Skjott-Larsen T., Zarządzanie globalnym łańcuchem podaży, PWN, Warszawa 2002.5.6.3 Netografia  http://www.lex.pl/du-akt/-/akt/dz-u-2013-888;  http://www.lex.pl/du-akt/-/akt/dz-u-2013-888, art 11.1 [13.09.2013];  http://www.youtube.com/watch?v=CE3GnMNgKjM;  http://www.youtube.com/watch?v=zvutgz7wPKg;  http://www.youtube.com/watch?v=tpCt99z1Vz8.5.7 Spis tabel i rysunkówRysunek 5.1. Przyjmowanie towarów do magazynu – zadania ....................................................3Rysunek 5.2. Składowanie rzędowe.........................................................................................................4Rysunek 5.3. Składowanie blokowe.........................................................................................................55.8 Spis treści5 Przygotowanie ładunku do przewozu i przechowywania.....................................................2 5.1 Magazynowanie.................................................................................................................................................2 5.1.1 Przyjmowanie towarów .................................................................................................................................................2 5.2 Typowe zagospodarowanie przestrzeni magazynu...........................................................................4 5.2.1 Sposoby składowania ......................................................................................................................................................4 5.2.2 Metody rozmieszczenia towarów w strefie składowania ...............................................................................5 5.3 Wydawanie towarów......................................................................................................................................6 5.4 Opakowania ........................................................................................................................................................7 5.4.1 Funkcje opakowań............................................................................................................................................................7 5.4.2 Podział opakowań.............................................................................................................................................................9 5.4.3 Znakowanie..........................................................................................................................................................................9 5.5 Regulacje prawne dotyczące gospodarki opakowaniami................................................................9 5.6 Literatura..........................................................................................................................................................10hKurs: Elementy organizowania i monitorowania procesów magazynowych 11

5.6.1 Literatura obowiązkowa .............................................................................................................................................10 5.6.2 Literatura uzupełniająca.............................................................................................................................................11 5.6.3 Netografia ..........................................................................................................................................................................115.7 Spis tabel i rysunków...................................................................................................................................11hKurs: Elementy organizowania i monitorowania procesów magazynowych 12

KURS Źródło: www.fotolia.com Elementy organizowania i monitorowania procesów magazynowychMODUŁ Efektywność przebiegu procesów magazynowychKurs: Elementy organizowania i monitorowania procesów magazynowych 1

6 Efektywność przebiegu procesów magazynowych6.1 Personel magazynowy Personel magazynowy to zespół osób pracujących i wykonujących czynnościzwiązane bezpośrednio z jego działalnością. Miejsce pracowników magazynuw strukturze magazynu określa jego schemat organizacyjny. Struktura stanowisk pracy w magazynach bywa zróżnicowana i zależy od takichczynników jak branża, wielkość magazynu, wielkość realizowanego obrotu,wyposażenia, stopnia mechanizacji prac. Realizując prace na każdym stanowisku, pracownicy są zobowiązani doprzestrzegania przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy. Poniżejzaprezentowane stanowiska pracy nie występują we wszystkich magazynach. Jest toszczególnie widoczne w małych magazynach, w których zadania są łączone w jednejfunkcji. Na przykład magazynier oprócz swoich zadań, realizuje zadania przypisane dlapracownika ds. ewidencji magazynowej. 1 W praktyce spotykane są następujące stanowiska pracy:2  kierownik zespołów magazynów (kierownik magazynu) – do jego najważniejszych zadań należy: − tworzenie warunków pracy umożliwiających prawidłową realizację zadań; − nadzorowanie i koordynowanie organizacji prac wykonywanych przez personel magazynowy; − zapewnienie bezpieczeństwa i higieny pracy w podległej jednostce; − monitorowanie efektywności funkcjonowania kierowanej jednostki; − nadzorowanie i koordynowanie współpracy z innymi komórkami firmy.  magazynier – do jego najważniejszych zadań należy: − odpowiedzialność materialna za powierzone zapasy oraz przekazane w użytkowanie mienie; − przyjmowanie i wydawanie zapasów zgodnie z dokumentami przyjęcia lub wydań; − dobór odpowiednich środków transportu wewnętrznego; − prowadzenie ewidencji stanu, przepływu zapasów i innych rejestrów wymaganych obowiązującymi przepisami; − kontrolowanie zgodności stanu zapasów;1 Z. Dudziński, M, Kizyn, Vademecum gospodarki magazynowej, ODDK, Gdańsk 20022 M.Fertch: Podstawy logistyki. Podręcznik do kształcenia w zawodzie technik logistyk, Poznań 2008 str.164-166Kurs: Elementy organizowania i monitorowania procesów magazynowych 2