หนังสือเรียนออนไลน์ เรื่องไฟฟ้า

หนงั สือประกอบการเรยี นออนไลน์ กลุ่มสาระการเรียนรู้วทิ ยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี วิชาวทิ ยาศาสตร์ ๖ชัน้ ประถมศกึ ษาปีที่ ไฟฟา้ นา่ รู้ ว่าทีร่ ้อยตรีณฐั พงศ์ ผวิ ขา โรงเรียนวัดหนองจอก(ภักดนี รเศรษฐ) กรุงเทพมหานคร ตามหลกั สูตรแกนกลางการศึกษาขน้ั พ้นื ฐาน พุทธศกั ราช ๒๕๕๐ (ฉบบั ปรบั ปรุง พุทธศักราช ๒๕๖๐)

คารับรอง ขอรับรองว่าหนังสือประกอบการเรียนออนไลน์ (Online course) กลมุ่ สาระการเรยี นรู้ วทิ ยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี เรอ่ื ง ไฟฟ้า สาหรับชัน้ ประถมศกึ ษาปีท่ี ๖ เปน็ ผลงานทางวชิ าการเพือ่ พฒั นาการเรียนการสอน รายวิชาวทิ ยาศาสตรพ์ ้นื ฐาน (ว ๑๖๑๐๑) ผลงานการจัดทาของวา่ ทีร่ อ้ ย ตรณี ัฐพงศ์ ผิวขา ตาแหน่ง ครู รับเงินเดอื นอันดบั คศ.1 สังกดั โรงเรียนวัดหนองจอก(ภักดนี รเศรษฐ) สานักงานเขตหนองจอก กรงุ เทพมหานคร เป็นผลงานท่มี ปี ระสทิ ธภิ าพ สามารถนาไปใช้ ประกอบการเรยี นการสอน ในสาระท่ี ๒ วทิ ยาศาสตร์กายภาพ เพือ่ เสริมความร้คู วามเข้าใจในหนว่ ย การเรยี นร้เู รอ่ื ง ไฟฟา้ ของนักเรยี น ลงช่ือ …………………………………………… ผู้รบั รอง (นางสาววาสนา เศษสวย) ผ้อู านวยการสถานศกึ ษา โรงเรียนวดั หนองจอก(ภักดีนรเศรษฐ) หนังสือประกอบการเรยี นออนไลน์ เรือ่ ง ไฟฟา้

คานา หนังสอื ประกอบการเรยี นเรื่อง ไฟฟ้า เป็นหนงั สอื ประกอบการเรยี นในรายวิชาวิทยาศาสตร์ พื้นฐาน (ว ๑๖๑๐๑) ชั้นประถมศกึ ษาปีที่ ๖ โรงเรยี นวดั หนองจอก(ภกั ดีนรเศรษฐ) เพ่อื ใช้ ประกอบการเรียนการสอนออนไลน์ โดยอาศยั ส่อื VDO ของครรู ว่ มกบั การแนะนาของผู้ปกครอง หนงั สอื ชุดนป้ี ระกอบด้วยเนือ้ หาสาระ ทมี่ ีความสอดคลอ้ งกับหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขัน้ พื้นฐาน พุทธศักราช ๒๕๕๑ (ฉบับปรับปรุง พ.ศ. ๒๕๖๐) กลุม่ สาระการเรยี นรูว้ ทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี หนังสอื เรยี นเลม่ นี้รวบรวมเน้อื หาสาระท่จี าเปน็ และสามารถสง่ เสริมความรู้ความเขา้ ใจในเนื้อหา เก่ยี วกับ ไฟฟ้า และการต่อวงจรไฟฟ้าอย่างงา่ ย ให้กับนกั เรยี นได้อย่างเหมาะสม ผ้จู ัดทาหวงั เป็นอย่างยิ่งว่า หนังสือประกอบการเรยี น เรอื่ ง ไฟฟ้า เล่มนี้ จะเป็นประโยชน์ แก่นกั เรียน ผู้ปกครองและครู รวมถงึ ผ้สู นใจทกุ คน ณัฐพงศ์ ผวิ ขา หนงั สอื ประกอบการเรียนออนไลน์ เรื่อง ไฟฟา้

สารบัญ มาตรฐานการเรียนรู้ ตวั ชี้วดั ก จุดประสงค์การเรยี นรู้ ข คาแนะนาสาหรับครู ค คาแนะนาสาหรับผู้ปกครอง ง คาแนะนาสาหรบั นักเรยี น จ วงจรไฟฟา้ 1 การต่อวงจรไฟฟ้า 2 วงจรอนุกรม 2 วงจรขนาน 3 วงจรผสม 5 สนามแม่เหล็ก 6 แบบทดสอบหลังเรยี น 8 เฉลยแบบทดสอบหลังเรียน 9 ตารางบนั ทึกคะแนน 10 บรรณานุกรม 11 หนงั สอื ประกอบการเรียนออนไลน์ เรือ่ ง ไฟฟ้า

มาตรฐานการเรียนรู้ มาตรฐาน ว ๒.๒ เขา้ ใจธรรมชาติของแรงในชวี ติ ประจาวนั ผลของแรงทีก่ ระทาต่อวัตถุ มาตรฐาน ว ๒.๓ ลกั ษณะการเคลอื่ นทแ่ี บบต่าง ๆ ของวตั ถุ รวมทงั้ นาความรูไ้ ปใช้ประโยชน์ เขา้ ใจความหมายของพลังงาน การเปล่ียนแปลงและการถา่ ยโอนพลงั งาน ปฏสิ ัมพนั ธ์ระหว่างสสารและพลังงาน พลงั งานในชีวติ ประจาวนั ธรรมชาติ ของคล่นื ปรากฏการณ์ทีเ่ ก่ียวข้องกบั เสียง แสง และคล่ืนแม่เหลก็ ไฟฟ้า รวมทงั้ นาความรู้ไปใชป้ ระโยชน์ ตวั ช้ีวดั ว ๒.๒ ป ๖/๑ อธิบายการเกดิ และผลของแรงไฟฟา้ ซงึ่ เกดิ จากวตั ถุท่ีผา่ นการขดั ถูโดยใชห้ ลกั ฐานเชงิ ประจกั ษ์ ว ๒.๓ ป ๖/๑ ระบุสว่ นประกอบและบรรยายหนา้ ที่ ของแตล่ ะสว่ นประกอบของวงจรไฟฟา้ อย่างง่ายจากหลกั ฐานเชงิ ประจกั ษ์ ว ๒.๓ ป ๖/๒ เขียนแผนภาพและต่อวงจรไฟฟ้าอย่างง่าย ว ๒.๓ ป ๖/๓ ออกแบบการทดลองและทดลองด้วยวิธที ่ีเหมาะสมในการอธบิ ายวธิ ีการและ ผลของการต่อเซลลไ์ ฟฟ้าแบบอนกุ รม ว ๒.๓ ป ๖/๔ ตระหนักถึงประโยชน์ของความรู้ของการตอ่ เซลล์ไฟฟ้าแบบอนุกรมโดยบอกประโยชน์และ การประยกุ ต์ใช้ในชีวติ ประจาวัน ว ๒.๓ ป ๖/๕ ออกแบบการทดลองและทดลองดว้ ยวธิ ที ี่เหมาะสมในการอธบิ ายการตอ่ หลอดไฟฟา้ แบบอนุกรมและ แบบขนาน ว ๒.๓ ป ๖/๖ ตระหนกั ถึงประโยชนข์ องความรู้ของการตอ่ หลอดไฟฟา้ แบบอนกุ รมและแบบขนาน โดยบอกประโยชน์ ข้อจากัด และการประยกุ ตใ์ ชใ้ นชีวิตประจาวนั หนงั สอื ประกอบการเรยี นออนไลน์ เรอื่ ง ไฟฟา้

จดุ ประสงค์การเรยี นรู้ ความรู้ (K) ๑. อธบิ ายการเกดิ และผลของแรงไฟฟา้ ซง่ึ เกิดจากวตั ถทุ ่ีผา่ นการขดั ถโู ดยใช้หลักฐานเชงิ ประจกั ษ์ ๒. ระบุสว่ นประกอบและบรรยายหน้าที่ ของแต่ละส่วนประกอบของวงจรไฟฟ้า อยา่ งง่ายจากหลกั ฐานเชงิ ประจกั ษ์ ทกั ษะ/กระบวนการ (P) ๑. ใชก้ ระบวนการทางวิทยาศาสตร์ หรอื กระบวนการเรียนรู้เพื่อหาคาตอบ อยา่ งสนกุ สนาน ๒. เขียนแผนภาพและตอ่ วงจรไฟฟา้ อยา่ งงา่ ย ๓. ออกแบบการทดลองและทดลองดว้ ยวิธีที่เหมาะสมในการอธิบายวธิ กี ารและผลของการต่อเซลลไ์ ฟฟา้ แบบอนกุ รม ๔. ตระหนกั ถงึ ประโยชน์ของความรขู้ องการตอ่ เซลลไ์ ฟฟา้ แบบอนุกรมโดยบอกประโยชน์และการประยุกตใ์ ช้ ในชวี ติ ประจาวัน 5. ออกแบบการทดลองและทดลองด้วยวธิ ที ี่เหมาะสมในการอธิบายการต่อหลอดไฟฟา้ แบบอนุกรมและ แบบขนาน 6. ตระหนักถึงประโยชน์ของความรู้ของการตอ่ หลอดไฟฟ้าแบบอนกุ รมและแบบขนาน โดยบอกประโยชน์ ข้อจากดั และการประยุกต์ใชใ้ นชวี ติ ประจาวัน คณุ ลักษณะอันพึงประสงค์ (A) ๑. มีวินัย ๒. ใฝ่เรยี นรู้ ๓. มุ่งม่นั ในการทางาน หนงั สอื ประกอบการเรยี นออนไลน์ เรอ่ื ง ไฟฟา้

คาแนะนาสาหรบั คุณครู หนงั สอื ประกอบการเรยี นเลม่ น้ปี ระกอบ เนื้อหาและแบบทดสอบ ใช้ประกอบการ เรียนออนไลน์ ด้วยคลปิ VDO ครผู ้สู อนปฏบิ ัติตนดังน้ี ๑. อธบิ ายถึงข้อตกลงในการเรยี นดว้ ยระบบออนไลนผ์ า่ นคลปิ VDO และอธบิ าย ถงึ จดุ ประสงคใ์ นการเรียนว่า เมื่อเรยี นหนงั สอื เล่มนจ้ี บแล้วนักเรียนจะเรียนร้สู ง่ิ ใดบา้ ง ๒. อธบิ ายบทบาทท่ีผูป้ กครองตอ้ งปฏบิ ตั ิในฐานะผอู้ านวยการเรียนร้ขู องนกั เรยี น ผ่านระบบการเรยี นออนไลน์ ๓. ครูสรุปองคค์ วามรทู้ ่ีนักเรียนไดเ้ รยี นรจู้ ากหนงั สือเรียน เร่ือง ไฟฟา้ และกล่าว ชมเชยนักเรยี น หนังสอื ประกอบการเรยี นออนไลน์ เร่อื ง ไฟฟ้า

คาแนะนาสาหรบั ผปู้ กครอง หนังสือประกอบการเรยี นเล่มนี้ประกอบ เน้อื หาและแบบทดสอบ ใช้ประกอบการ เรยี นออนไลน์ ดว้ ยคลปิ VDO ครผู ูส้ อนปฏบิ ตั ติ นดงั นี้ ๑. เปิดคลิป VDO ทีค่ รูสง่ ให้ เพือ่ ใหน้ กั เรยี นฟังคาอธิบายถงึ ข้อตกลงในการเรยี น ด้วยระบบออนไลนผ์ ่านคลปิ VDO และอธิบายถงึ จุดประสงคใ์ นการเรยี นรวู้ า่ เม่อื นกั เรียน เรียนหนงั สือเลม่ นจี้ บแลว้ นกั เรียนจะเรียนรู้สิ่งใด ๒. ให้นักเรียนทาแบบทดสอบหลังเรียนโดยผปู้ กครองกากบั ดูแลและตรวจคาตอบ ทา้ ยเล่มจากน้นั บันทกึ คะแนนในตารางหน้า 14 ๓. ผปู้ กครองชว่ ยสอนนักเรยี น โดยใช้หนังสอื ประกอบการเรียน เรอ่ื ง ไฟฟา้ ๔. ใหน้ กั เรียนทาแบบทดสอบหลังเรยี นจากนัน้ ตรวจคาตอบจากเฉลยทา้ ยเลม่ และบันทกึ คะแนน ๕. ผปู้ กครองทาหน้าท่ีเปน็ ผ้อู านวยความสะดวกในการเรยี นรใู้ ห้กบั ผูเ้ รยี น รว่ มกบั การสอนผา่ นระบบออนไลนด์ ว้ ยคลปิ VDO หนังสอื ประกอบการเรยี นออนไลน์ เรื่อง ไฟฟ้า

คาแนะนาสาหรบั นกั เรยี น หนงั สือประกอบการเรยี นเลม่ น้ีประกอบ เนอ้ื หาและแบบทดสอบ ใชป้ ระกอบการ เรียนออนไลน์ ด้วยคลปิ VDO ครผู ้สู อนปฏิบตั ติ นดังน้ี ๑. นกั เรยี นจะต้องเชอ้ื ฟงั ครูผสู้ อนและผปู้ กครองอยา่ งเคร่งครดั ครอู ธิบายถึง จดุ ประสงค์ในการเรยี นว่า เมอ่ื เรยี นหนงั สอื เรยี นเลม่ น้ีจบแลว้ นักเรียนจะเรียนร้สู ิง่ ใด ๒. ทาแบบทดสอบกอ่ นเรียน โดยฟังผู้ปกครองอ่านแบบทดสอบแลว้ ตรวจคาตอบ จากเฉลยท้ายเลม่ จากนน้ั บนั ทกึ คะแนน ๓. นกั เรียนเรยี นรู้จากหนงั สอื ประกอบการเรยี น เรื่อง ไฟฟา้ รว่ มกบั คลปิ VDO การสอนของครูและการสอนของผปู้ กครอง ๔. ทาแบบฝกึ หดั จากน้นั ตรวจคาตอบจากเฉลยและบันทึกคะแนน ๕. นกั เรยี นมคี วามซื่อสัตยต์ อ่ ตนเองไม่เปดิ ดเู ฉลยขณะทาแบบฝกึ หัดและ แบบทดสอบ หนงั สอื ประกอบการเรียนออนไลน์ เร่ือง ไฟฟ้า

๑ วงจรไฟฟ้า วงจรไฟฟ้าหมายถึง ทางเดินของกระแสไฟฟา้ ซง่ึ ไหลมาจากแหล่งกาเนดิ ผ่านตัวนาและเครือ่ งใช้ไฟฟา้ หรือ โหลด แล้วไหลกลบั ไปยังแหลง่ กาเนดิ เดมิ วงจรไฟฟ้าประกอบด้วยสว่ นที่สาคญั 3 ส่วน คอื 1.แหล่งกาเนดิ ไฟฟ้า หมายถึง แหลง่ จ่ายแรงดนั ไฟฟ้าไปยังวงจรไฟฟ้า เชน่ แบตเตอรี่ 2.ตวั นาไฟฟ้า หมายถงึ สายไฟฟา้ หรอื ส่ือทจ่ี ะเป็นตัวนาใหก้ ระแสไฟฟ้าไหลผ่านไปยังเครอื่ งใช้ไฟฟา้ ซึ่งตอ่ ระหวา่ งแหลง่ กาเนดิ กบั เครอ่ื งใชไ้ ฟฟา้ 3.เคร่อื งใช้ไฟฟา้ หมายถงึ เครื่องใช้ทสี่ ามารถเปลี่ยนพลงั งานไฟฟา้ ให้เป็นพลังงานรปู อน่ื ซง่ึ จะเรียกอีกอยา่ งหนึ่งวา่ โหลด สาหรบั สวิตซไ์ ฟฟ้าน้ันเป็นสว่ นหน่งึ ของวงจรไฟฟ้า มีหน้าที่ในการควบคุมการทางานให้มี ความสะดวกและปลอดภยั มากย่ิงข้ึน ถา้ ไม่มีสวติ ซ์ไฟฟ้ากจ็ ะไมม่ ผี ลตอ่ การทางานวงจรไฟฟ้าใดๆ เลย หนงั สอื ประกอบการเรียนออนไลน์ เรอื่ ง ไฟฟา้

วงจรไฟฟ้าแบ่งเป็น ๒ แบบ ๒ วงจรไฟฟา้ ปิด วงจรปดิ คือวงจรทก่ี ระแสไฟฟา้ ไหลไดค้ รบวงจรทา ให้โหลดหรือเครือ่ งใชไ้ ฟฟ้าท่ีตอ่ อยใู่ นวงจรน้ันๆ ทางาน วงจรไฟฟา้ เปิด วงจรเปดิ คือวงจรทก่ี ระแสไฟฟา้ ไมส่ ามารถไหลได้ครบ วงจรซง่ึ เป็นผลทาใหเ้ คร่ืองใช้ไฟฟา้ ที่ตอ่ อยู่ในวงจรไมส่ ามารถ จา่ ยพลังงานออกมาได้สาเหตขุ องวงจรเปดิ อาจเกดิ จากสายหลดุ สายขาด สายหลวม สวิตซไ์ มต่ อ่ วงจรหรอื เครือ่ งใช้ไฟฟา้ ชารุด เปน็ ต้น การตอ่ วงจรไฟฟา้ การต่อวงจรไฟฟา้ สามารถแบง่ วิธีการตอ่ ได้ 3 แบบ คอื แบบอนกุ รม แบบขนาน และแบบผสม วงจรอนุกรม วงจรอนกุ รม เปน็ การนาเอาเครือ่ งใชไ้ ฟฟ้าหรอื โหลดหลายๆ อนั มาตอ่ เรยี งกนั ไปเหมอื น ลกู โซ่ กล่าวคอื ปลายของเคร่อื งใชไ้ ฟฟ้าตวั ที่ 1 นาไปต่อกบั ต้นของเครอื่ งใชไ้ ฟฟา้ ตวั ท่ี 2 และ ตอ่ เรียงกันไปเร่อื ยๆ จนหมด แล้วนาไปตอ่ เข้ากับแหลง่ กาเนดิ การต่อวงจรแบบอนุกรม จะมที างเดนิ ของกระแสไฟฟ้าไดท้ างเดยี วเท่านน้ั ถา้ เกดิ เครือ่ งใช้ไฟฟา้ ตวั ใดตวั หนง่ึ เปดิ วงจร หรือขาด จะทาให้วงจรทง้ั หมดไม่ทางาน คุณสมบตั ิท่ีสาคัญของวงจรอนุกรม 1. กระแสไฟฟ้าจะไหลผ่านเทา่ กนั ตลอดวงจร 2. แรงดันไฟฟ้าตกคร่อมสว่ นตา่ งๆ ของวงจร เมือ่ นามารวมกันแลว้ จะเทา่ กับแรงดนั ไฟฟ้าที่แหล่งกาเนิด 3. ความต้านทานรวมของวงจร จะมคี า่ เท่ากบั ผลรวม ของความต้านทานแตล่ ะตวั ในวงจรรวมกนั หนังสือประกอบการเรยี นออนไลน์ เรอ่ื ง ไฟฟา้

๓ วงจรขนาน วงจรขนานเป็นการนาเอาตน้ ของเครอื่ งใช้ไฟฟา้ ทกุ ๆ ตัวมาตอ่ รวมกัน และตอ่ เขา้ กบั แหลง่ กาเนดิ ทจ่ี ดุ หนง่ึ นาปลายสายของทุกๆ ตวั มาตอ่ รวมกันและนาไปตอ่ กับ แหล่งกาเนิดอีกจดุ หน่งึ ทเี่ หลือ ซึ่งเมื่อเคร่ืองใชไ้ ฟฟ้าแต่ละอันตอ่ เรยี บร้อยแลว้ จะ กลายเป็นวงจรยอ่ ย กระแสไฟฟา้ ท่ไี หลจะสามารถไหลได้หลายทางขึน้ อยกู่ บั ตวั ของ เครือ่ งใช้ไฟฟ้าทีน่ ามาตอ่ ขนานกัน ถา้ เกิดในวงจรมเี ครอ่ื งใชไ้ ฟฟ้าตวั หนงึ่ ขาดหรอื เปดิ วงจร เคร่อื งใช้ไฟฟ้าที่เหลือกย็ งั สามารถทางานได้ ในบา้ นเรือนที่อย่อู าศัยปัจจบุ นั จะเปน็ การตอ่ วงจรแบบนี้ทัง้ สนิ้ คณุ สมบัติท่สี าคัญของวงจรขนาน 1. กระแสไฟฟา้ รวมของวงจรขนาน จะมคี า่ เท่ากบั กระแสไฟฟ้ายอ่ ยทีไ่ หลในแต่ละสาขาของ วงจรรวมกัน 2. แรงดันไฟฟา้ ตกครอ่ มส่วนตา่ งๆ ของวงจร จะ เทา่ กบั แรงดันไฟฟา้ ท่ีแหลง่ กาเนิด 3. ความต้านทานรวมของวงจร จะมคี ่าน้อยกว่า ความต้านทานตวั ทีน่ ้อยทส่ี ดุ ท่ตี อ่ อยู่ในวงจร หนงั สอื ประกอบการเรยี นออนไลน์ เรอ่ื ง ไฟฟา้

๔ จากตัวอยา่ งการต่อวงจรไฟฟ้าข้างตน้ พบว่าหลอดไฟสองดวงทีเ่ ช่อื มต่อกันแบบ ขนานจะใหแ้ สงสวา่ งรวมทุกหลอดมากกว่า เพราะกระแสไฟฟา้ ในวงจรมีปริมาณมากกว่า และถ้าหลอดไฟหลอดใดหลอดหนง่ึ ชารดุ หลอดไฟทีเ่ หลอื ก็ยังคงสามารถใชง้ านได้ เนอื่ งจากยังคงมตี ัวนาไฟฟา้ หรือสายไฟฟา้ ทสี่ ามารถนากระแสไฟฟา้ ให้ สรปุ วงจรไฟฟา้ แบบอนุกรม และ วงจรไฟฟา้ แบบขนาน คณุ ลกั ษณะ วงจรไฟฟ้าแบบอนุกรม วงจรไฟฟา้ แบบขนาน สว่างนอ้ ย สว่างมากกว่า ความสวา่ งของหลอดไฟ รวมทุกหลอด หลอดไฟดวงใดดวงหนง่ึ หลอดไฟที่เหลอื ดบั หมด หลอดไฟทเ่ี หลือยังสามารถ ชารุด ใช้งานได้ สรปุ ไดว้ ่า การตอ่ วงจรไฟฟ้าแบบอนุกรมหรอื ขนานนัน้ มขี อ้ ดี – ข้อเสยี แตกต่างกัน ขน้ึ อยกู่ ับวัตถปุ ระสงค์ในการใช้งาน หรือบางครงั้ ต้องตอ่ วงจรแบบผสม คอื มีทั้งแบบอนกุ รม และขนาน ในการต่อเซลล์ไฟฟา้ แบบขนาน หากเซลล์ไฟฟา้ มแี รงดันไมเ่ ท่ากนั อาจทาใหเ้ ซลลไ์ ฟฟา้ ระเบดิ ได้ ในงานทัว่ ไปจะพบการต่อเซลลไ์ ฟฟ้าลักษณะนี้ ถา้ หากต้องการกระแสไฟฟ้าปรมิ าณ มากจะเลอื กใชเ้ ซลล์ไฟฟา้ กอ้ นใหญ่ขึน้ แทน หากสงั เกตการทางานของหลอดไฟฟา้ ภายในบา้ นจะพบวา่ เมือ่ หลอดไฟฟา้ หลอดใด หลอดหนึ่งเสยี หลอดไฟฟา้ ทเ่ี หลอื ภายในบา้ นยังคงสามารถใช้งานได้อยู่ คาตอบคอื หลอด ไฟฟา้ ภายในบา้ นตอ่ แบบขนาน ดงั นน้ั เพอื่ ปอ้ งกันความเสียหายทีจ่ ะเกิดแก่เครอ่ื งใชไ้ ฟฟา้ ชนดิ อื่น ๆ ภายในบา้ น ในกรณีท่เี ครื่องใชไ้ ฟฟ้าตวั ใดตวั หน่ึงชารดุ จึงนิยมตอ่ อุปกรณไ์ ฟฟา้ หรอื เครอ่ื งใชไ้ ฟฟ้าแบบขนาน เพือ่ ใหเ้ ราสามารถใชง้ านเครื่องใชไ้ ฟฟา้ เหล่านน้ั ตอ่ ไปตามปกติได้ หนงั สือประกอบการเรียนออนไลน์ เร่ือง ไฟฟ้า

๕ วงจรผสม วงจรผสม เป็นวงจรท่นี าเอาวธิ ีการต่อแบบอนุกรม และวิธีการตอ่ แบบขนานมารวมให้เปน็ วงจรเดยี วกัน ซง่ึ สามารถแบ่งตามลกั ษณะของการต่อได้ 2 ลกั ษณะดังนี้ 1. วงจรผสมแบบอนกุ รม-ขนาน เปน็ การนาเคร่อื งใชไ้ ฟฟ้าหรอื โหลดไปต่อกันอย่างอนุกรม ก่อน แล้วจงึ นาไปต่อกนั แบบขนานอีกครั้งหน่งึ 2. วงจรผสมแบบขนาน-อนุกรม เปน็ การนาเครือ่ งใชไ้ ฟฟ้าหรอื โหลดไปต่อกนั อย่างขนาน ก่อน แลว้ จึงนาไปตอ่ กันแบบอนกุ รมอกี ครั้งหนง่ึ คุณสมบัติที่สาคญั ของวงจรผสม เปน็ การนาเอาคณุ สมบตั ขิ องวงจรอนุกรม และคณุ สมบัตขิ องวงจรขนานมา รวมกนั ซง่ึ หมายความว่าถ้าตาแหน่งท่มี กี ารต่อแบบอนกุ รม กเ็ อาคณุ สมบตั ขิ อง วงจรการต่ออนุกรมมาพิจารณา ตาแหนง่ ใดท่มี กี ารตอ่ แบบขนาน กเ็ อาคณุ สมบตั ิ ของวงจรการตอ่ ขนานมาพิจารณาไปทีละขัน้ ตอน หนังสอื ประกอบการเรียนออนไลน์ เรื่อง ไฟฟ้า

๖ สนามแม่เหล็ก ไฟฟ้าเกดิ จากสนามแมเ่ หลก็ จากการทดลองของไมเคิล ฟาราเดย์ นกั วทิ ยาศาสตร์ชาวองั กฤษพบวา่ เมอ่ื นาแท่ง แม่เหล็กเคลอ่ื นที่ผ่านขดลวดหรอื นาขดลวดเคลอ่ื นทผี่ ่านสนามแม่เหลก็ จะเกดิ แรงดนั ไฟฟา้ เหน่ียวนาข้ึนในขดลวดนนั้ และยงั สรปุ ตอ่ ไปไดอ้ กี ว่ากระแสไฟฟ้า จะเกิดได้ มากหรือน้อยขึน้ อยกู่ บั 1) จานวนขดลวด ถ้าขดลวดมจี านวนมากกจ็ ะเกิดแรงดนั ไฟฟ้าเหน่ยี วนามากดว้ ย 2) จานวนเสน้ แรงแม่เหลก็ ถา้ เส้นแรงแม่มจี านวนมากก็จะเกดิ แรงดันไฟฟา้ เหน่ยี วนามาก ดว้ ย 3) ความเร็วในการเคลื่อนทข่ี องแมเ่ หลก็ ถา้ เคลือ่ นท่ผี ่านสนามแมเ่ หล็กเรว็ ขนึ้ ก็จะเกดิ แรงดนั ไฟฟ้าเพ่มิ ขึน้ ซ่งึ ตอ่ มาได้นาหลกั การนี้มาคิดประดษิ ฐเ์ ปน็ เคร่อื งกาเนดิ ไฟฟ้าหรอื เยนเนอเรเตอร์(Generator)หลกั การของเครือ่ งกาเนิดไฟฟ้าอาศยั ตวั นาเคลอ่ื นทต่ี ดั สนามแม่เหล็กจะเกดิ แรงดันไฟฟา้ ขึ้นในลวดตัวนาน้ัน หลกั การขดลวดตดั ผ่านสนามแม่เหล็ก หนังสอื ประกอบการเรียนออนไลน์ เรื่อง ไฟฟ้า

๗ เนอ้ื หาเพมิ่ เตมิ การนาไฟฟ้า การนาไฟฟ้า หมายถงึ สมบตั ยิ อมให้ประจไุ ฟฟ้าหรือกระแสไฟฟ้าไหลผา่ นได้ และสามารถแสดงอานาจไฟฟ้าออกมา ซงึ่ วสั ดุแต่ละชนิดมีสมบัติการนาไฟฟา้ ท่ี แตกตา่ งกนั ดังนี้ ตัวนาไฟฟ้า วัสดุทีย่ อมใหป้ ระจุไฟฟ้าหรือกระแสไฟฟา้ ไหลผา่ นได้ ไดแ้ ก่ โลหะ ตา่ งๆ เช่น ทองแดง เงิน เหล็ก อะลูมิเนยี ม ตวั นาไฟฟา้ ท่ดี ีท่ีสดุ คอื เงิน (แต่ไมน่ ยิ ม เพราะราคาแพง) อโลหะท่ีสามารถนาไฟฟา้ ได้ คือ แกรไฟต์ ฉนวนไฟฟา้ วสั ดุที่ไม่ยอมให้ประจุไฟฟ้าหรือกระแสไฟฟ้าไหลผ่านหรือผา่ นไดน้ อ้ ย มาก เช่น ไม้ แกว้ กระดาษ ยาง พลาสตกิ หนังสือประกอบการเรียนออนไลน์ เรอ่ื ง ไฟฟ้า

แบบทดสอบหลังเรยี น 8 คาสง่ั : ให้นักเรียนเลอื กคาตอบทีถ่ กู ตอ้ ง 1.การถูกนั ของวตั ถุทาใหเ้ กิดแรงใด 7. เม่อื ตอ่ วงจรไฟฟ้าดงั รปู หลอดไฟฟา้ จะสว่างหรอื ไม่ ก แรงไฟฟ้า ถา้ ไม่สว่าง จะแก้ปัญหาดว้ ยวธิ ีใด ข แรงลอยตวั ค แรงแม่เหล็ก ก สวา่ ง ง แรงโน้มถ่วง ข ไม่สว่าง แกไ้ ขโดยเพม่ิ สวติ ช์ 2. ขอ้ ใดไม่ใช่สมบตั ิของประจุไฟฟ้าทีเ่ กดิ จาก ค ไม่สวา่ ง แกไ้ ขโดยสลับขั้วถ่านไฟฉายกอ้ นที่ 1 การถูกนั ของวตั ถุ ง ไม่สว่าง แกไ้ ขโดยให้สายไฟฟา้ ตอ่ กบั หลอดไฟฟา้ ใน ก มี 2 ชนดิ ตาแหนง่ เดียวกัน ข ประจุไฟฟา้ ต่างชนดิ กันจะผลกั กัน 8. ถ้าต้องการให้หลอดไฟฟ้าสวา่ งข้ึนควรทาวิธใี ด ค ประจุไฟฟ้าต่างชนิดกนั จะดึงดดู กัน ก เพมิ่ จานวนสวติ ช์ ข เพ่ิมจานวนเซลล์ไฟฟา้ ง ประจุไฟฟ้าชนิดเดยี วกนั จะผลักกนั ค เพิ่มจานวนหลอดไฟฟ้า ง เพิ่มความยาวของสายไฟฟา้ 3. วงจรไฟฟ้าอยา่ งงา่ ยประกอบด้วยสงิ่ ใด 9.ขอ้ ความใดถกู ต้องเก่ียวกบั การต่อหลอดไฟฟ้าแบบ ก แหลง่ กาเนิดไฟฟ้า อุปกรณไ์ ฟฟา้ ขนาน ข แหลง่ กาเนดิ ไฟฟา้ เครอื่ งใช้ไฟฟ้า ก อุปกรณไ์ ฟฟ้าบางชนดิ ใชไ้ ด้เพยี งช่วงเวลาหนงึ่ เท่านัน้ ค แหลง่ กาเนิดไฟฟ้า เครอื่ งใชไ้ ฟฟ้า สายไฟฟา้ ข เซลลไ์ ฟฟา้ ใช้พลงั งานเพยี งคร่งึ หนึง่ ของพลงั งานท้งั หมด ง แหลง่ กาเนิดไฟฟา้ หลอดไฟฟ้า เคร่ืองใช้ไฟฟ้า ค หลอดไฟฟา้ แตล่ ะหลอดมเี ส้นทางของกระแสไฟฟา้ เป็น 4. ส่วนประกอบใดทาหน้าที่เปน็ แหลง่ พลงั งาน ของตนเอง ให้กับวงจรไฟฟ้า ง ถ้าถอดหลอดไฟฟา้ ออก 1 หลอด วงจรไฟฟ้าจะกลายเป็น ก สวิตช์ ข สายไฟฟ้า วงจรเปิดทัง้ หมด ค ถ่านไฟฉาย ง อุปกรณไ์ ฟฟ้า 10. การตอ่ หลอดไฟฟา้ แบบขนานมีจดุ ประสงคใ์ ด 5. วงจรเปิดคืออะไร ก เพ่ิมความสวา่ งของหลอดไฟฟา้ ก วงจรไฟฟา้ ทก่ี ดสวติ ช์เปิด ข ลดจานวนสายไฟฟ้าในการตอ่ วงจรไฟฟ้า ข วงจรไฟฟา้ ที่หลอดไฟฟ้าสวา่ ง ค ควบคุมการเปิด–ปดิ หลอดไฟฟา้ ไดโ้ ดยใช้สวติ ช์ ค วงจรไฟฟ้าทก่ี ระแสไฟฟา้ ไหลครบวงจร เพยี ง 1 ตวั ง วงจรไฟฟา้ ทก่ี ระแสไฟฟา้ ไหลไม่ครบวงจร ง หลอดไฟฟ้าทีเ่ หลอื ยังคงสว่างเมือ่ มหี ลอดไฟฟ้า 6. แผนภาพวงจรไฟฟ้าใด เม่ือนามาต่อ บางหลอดเสีย วงจรไฟฟา้ แล้วหลอดไฟฟา้ จะสวา่ ง กข คง

เฉลยแบบทดสอบหลงั เรียน 9 คาส่งั : ให้นกั เรยี นเลอื กคาตอบท่ีถกู ตอ้ ง 1.การถกู ันของวัตถุทาใหเ้ กดิ แรงใด 7. เมอ่ื ต่อวงจรไฟฟ้าดังรูป หลอดไฟฟ้าจะสวา่ งหรือไม่ ก แรงไฟฟา้ ถา้ ไมส่ วา่ ง จะแก้ปัญหาดว้ ยวิธีใด ข แรงลอยตัว ค แรงแม่เหล็ก ก สว่าง ง แรงโน้มถว่ ง ข ไม่สวา่ ง แกไ้ ขโดยเพ่มิ สวติ ช์ 2. ขอ้ ใดไม่ใช่สมบัตขิ องประจุไฟฟา้ ทเ่ี กิดจาก ค ไม่สว่าง แกไ้ ขโดยสลับขว้ั ถ่านไฟฉายก้อนท่ี 1 การถูกันของวัตถุ ง ไม่สวา่ ง แก้ไขโดยให้สายไฟฟา้ ตอ่ กบั หลอดไฟฟ้าใน ก มี 2 ชนิด ตาแหนง่ เดยี วกนั ข ประจุไฟฟา้ ตา่ งชนดิ กันจะผลกั กนั 8. ถ้าต้องการให้หลอดไฟฟา้ สว่างขึ้นควรทาวิธใี ด ค ประจุไฟฟา้ ตา่ งชนดิ กนั จะดึงดดู กัน ก เพิ่มจานวนสวิตช์ ข เพิม่ จานวนเซลล์ไฟฟา้ ง ประจุไฟฟา้ ชนิดเดยี วกันจะผลักกัน ค เพิ่มจานวนหลอดไฟฟ้า ง เพ่มิ ความยาวของสายไฟฟ้า 3. วงจรไฟฟ้าอยา่ งงา่ ยประกอบด้วยสิ่งใด 9.ข้อความใดถกู ตอ้ งเกย่ี วกบั การต่อหลอดไฟฟ้าแบบ ก แหลง่ กาเนิดไฟฟา้ อปุ กรณ์ไฟฟ้า ขนาน ข แหล่งกาเนิดไฟฟา้ เครอ่ื งใชไ้ ฟฟา้ ก อปุ กรณไ์ ฟฟา้ บางชนดิ ใช้ได้เพียงชว่ งเวลาหนึ่งเทา่ น้ัน ค แหลง่ กาเนิดไฟฟา้ เครือ่ งใชไ้ ฟฟา้ สายไฟฟ้า ข เซลลไ์ ฟฟา้ ใช้พลังงานเพยี งครึง่ หน่งึ ของพลงั งานทั้งหมด ง แหลง่ กาเนดิ ไฟฟา้ หลอดไฟฟา้ เคร่ืองใชไ้ ฟฟ้า ค หลอดไฟฟา้ แตล่ ะหลอดมีเส้นทางของกระแสไฟฟา้ เปน็ 4. ส่วนประกอบใดทาหน้าท่เี ปน็ แหล่งพลงั งาน ของตนเอง ให้กับวงจรไฟฟา้ ง ถ้าถอดหลอดไฟฟ้าออก 1 หลอด วงจรไฟฟ้าจะกลายเปน็ ก สวติ ช์ ข สายไฟฟา้ วงจรเปดิ ทั้งหมด ค ถ่านไฟฉาย ง อปุ กรณไ์ ฟฟา้ 10. การตอ่ หลอดไฟฟ้าแบบขนานมจี ดุ ประสงคใ์ ด 5. วงจรเปดิ คืออะไร ก เพมิ่ ความสวา่ งของหลอดไฟฟา้ ก วงจรไฟฟ้าที่กดสวติ ช์เปิด ข ลดจานวนสายไฟฟ้าในการตอ่ วงจรไฟฟ้า ข วงจรไฟฟ้าทห่ี ลอดไฟฟ้าสวา่ ง ค ควบคุมการเปิด–ปิดหลอดไฟฟ้าไดโ้ ดยใช้สวิตช์ ค วงจรไฟฟา้ ทกี่ ระแสไฟฟา้ ไหลครบวงจร เพยี ง 1 ตวั ง วงจรไฟฟา้ ท่กี ระแสไฟฟา้ ไหลไมค่ รบวงจร ง หลอดไฟฟา้ ท่เี หลอื ยังคงสว่างเมอื่ มหี ลอดไฟฟ้า 6. แผนภาพวงจรไฟฟา้ ใด เมอื่ นามาตอ่ บางหลอดเสีย วงจรไฟฟ้าแลว้ หลอดไฟฟ้าจะสวา่ ง กข คง

๑๐ ตารางบันทึกคะแนน หนังสอื ประกอบการเรยี น เรอ่ื ง ไฟฟา้ ช่อื …………………………………………………………..ชนั้ ๖/…………………. เลขท…่ี ………………. โรงเรยี น……………………………………………………………………………………………….. สานักงานเขต(อาเภอ)…………………………………จงั หวดั ………………………………... แบบทดสอบ คะแนนเต็ม คะแนนท่ีได้ หมายเหตุ 10 แบบทดสอบ หลงั เรียน เกณฑก์ ารพจิ ารณา 0 - 5 ไม่ผา่ น 5 - 10 ผ่าน หนงั สอื ประกอบการเรียนออนไลน์ เรอ่ื ง ไฟฟา้

๑๑ บรรณานกุ รม กระทรวงศกึ ษาธกิ าร.(2560). หลักสูตรแกนกลางการศกึ ษาขัน้ พื้นฐาน พุทธศักราช 2551 (ฉบับปรับปรุง พุทธศักราช 2560). กรงุ เทพฯ:ชุมชนสหกรณก์ ารเกษตรแหง่ ประเทศไทย. ทศิ นา แขมมณี.(2555). ศาสตร์การสอน เพอ่ื พฒั นาการคิด. กรุงเทพฯ:สานักพมิ พ์ แห่งจุฬาลงกรณม์ หาวทิ ยาลยั สถาบนั พฒั นาคณุ ภาพวชิ าการ(พว.).(2559). วทิ ยาศาสตร์ ช้ันประถมศกึ ษาปที ่ี 6. กรงุ เทพฯ:สานักพมิ พ์ บริษัทพัฒนาคณุ ภาพวชิ าการ(พว.)จากัด ศูนยว์ ทิ ยาศาสตรเ์ พ่อื การศึกษาขอนแกน่ . (2564). วงจรไฟฟ้า. สบื คน้ เม่ือ 4 มกราคม 2564. จาก http://www.kksci.com/elreaning/phi/page/phi_1.htm ส่อื การสอนวทิ ยาศาสตร์. (2563). สรปุ วิทย.์ สบื ค้นเมือ่ 11 พฤษภาคม 2563. จาก https://www.facebook.com/photo?fbid=504537946861175&set=pcb.50453914 3527722 ทนุ ครูรักษ์ถ่ิน . (2563).คร.ู สืบค้นเมอื่ 11 พฤษภาคม 2563. จาก https://www.eef.or.th/fund/teachereef/ หนังสอื ประกอบการเรียนออนไลน์ เรื่อง ไฟฟ้า