คำสมาส

เรื่อง คำสมำส จดั ทำโดย นำงสำวสชุ ำนนั ท์ โพธิ์ต่นุ โรงเรียนกสิณธรเซนตป์ ี เตอร์

คำสมำส สมำสมี ๒ แบบ ๑. สมำสแบบสมำส คอื “คำสมำส” ( ชน) แยกง่ำย.....มองเหน็ ศัพทเ์ ดิม เป็นคำๆต่ำงๆ ๒. สมำสแบบสนธิ คอื “คำสนธิ” ( เช่ือม )แยกยำก.....มองไม่เห็นศัพทเ์ ดิมเปน็ ตัวๆ คำสมำสทั้งสองแบบภำษำท่ีใชจ้ ะตอ้ งเป็นภำษำบำลี-สันสกฤต เทำ่ นน้ั เอำคำไทย คำเขมร จนี หรือจำกภำษำอื่นๆ ปนไมไ่ ด้ คำเหลำ่ นีไ้ ม่ใช่ “คำสมำส ทง้ั ๒ แบบ ผลไม้ กระยำสำรท คุณคำ่ ทุนทรพั ย์ รำชวัง รำชดำเนิน พลควำม พลเมอื ง มลู คำ่ สรรพส่ิง พลเรอื น พระพุทธเจ้ำ ตรัสรู้ ชำนำญกำร เคมีภณั ฑ์ ภมู ิลำเนำ กลเม็ด กรมท่ำ กรมวัง เมรมุ ำศ หลักสตู รกำรแยกคำสมำส ๑. ลำ้ งสระอะและเคร่ืองหมำยไม้ทัณฑฆำตของคำหนำ้ ทิ้งไป ๒. นำคำทง้ั ๒ คำมำชนกัน ตรงรอยต่อของคำให้ออกเสยี ง อะ , อิ ,อุ ๓. แปลควำมหมำยจำกคำหลงั มำหำคำหน้ำ หลักสตู รกำรชนสมำส ๑.อบุ ัติเหตุ = อบุ ัติ + เหตุ ๒. แพทยศำสตร์ = ...แพทย์+ศำสตร์... ๓. อสิ รภำพ = ...อสิ ระ+ภำพ...... ๔. เอกภำพ=เอก + ภำพ ๕. ธนบตั ร= ธน + บัตร ยกเว้น...ไม่ต้องออกเสียงตรงรอยตอ่ ระหว่ำงคำก็ได้ ( อ่ำนตำมควำมนิยม) เช่น ธนบรุ ี ชลบุรี สมุทรปรำกำร สุภำพบรุ ษุ มธั ยมศึกษำ อดุ มศกึ ษำ สังคมศำสตร์ ธำตุศำสตร์ สตู รนค้ี วรจดจำ... คำลงทำ้ ย “ กิจกำรกรรมกรศกึ ษำภยั สถำนภำพวทิ ยำศลิ ปธ์ รรมศำสตร์” (เปน็ คำสมำส) ธรรม : คณุ ธรรม มโนธรรม รูปธรรม นำมธรรม สำมัคคธี รรม ศีลธรรม ศำสตร์ : อกั ษรศำสตร์ รัฐศำสตร์ นติ ิศำสตร์ วทิ ยำศำสตร์ ศิลปศำสตร์ จิตวทิ ยำ : สังคมวิทยำ สตรีวทิ ยำ มนษุ ยวทิ ยำ ศิลป์ : วจิ ิตรศลิ ป์ นำฏศิลป์ สถำน : โบรำณสถำน ฌำปนสถำน พพิ ิธภณั ฑสถำน ภำพ : สถำนภำพ มรณภำพ จินตภำพ มโนภำพ กร : กรรมกร วศิ วกร ฆำตกร ศกึ ษำ : เพศศึกษำ สขุ ศึกษำ ศิลปศกึ ษำ ภัย : วำตภยั อทุ กภัย อคั คีภัย: กิจ : ภำรกจิ ธรุ กจิ เศรษฐกิจ กำร : กิจกำร รำชกำร กรรม : กจิ กรรม กำยกรรม เกษตรกรรม อุตสำหกรรม

คำสนธิ คือ คำ ๒ คำทน่ี ำมำเช่อื มเสยี งกนั ควำมวำ่ พยำงคห์ ลงั ของคำหนำ้ ( เชอื่ มกับ) พยำงคห์ นำ้ ของคำหลงั คำสนธจิ ะแยกออกจำกกนั ยำก แตเ่ วลำแยกแลว้ คำหลงั ขึ้นตน้ ดว้ ย “ อ” ( เปน็ สว่ นใหญ่ )เชน่ ภตั ตำคำร เกดิ จำก คำวำ่ ภตั ตะ... เชอ่ื มกบั ... อำคำร จะไดค้ ำสนธิ คำสนธิ มกี ำรเชอื่ มคำอยำ่ งกลมกลนื เสยี ง ๓ วธิ ี คอื ๑. สระสนธิ คือ กำรเช่ือมดว้ ยสระกบั สระของคำแรกกบั คำหลัง ๑.๑ อะอำ + อะอำ = อำ เช่น เทศ+อภิบำล = เทศำภบิ ำล ๑.๒ อะอำ + อิอี = อิอีเอ เช่น นร + อนิ ทร์ = นรินทร์ , นเรนทร์ ๑.๓ อะอำ + อุอู = อุอูโอ เช่น ชล + อุทร = ชโลทร ๑.๔ อะอำ+เอไอโอเอำ = เอไอโอเอำ เช่น โภค + ไอศวรรย์ = โภไศศวรรย์ ๑.๕ ออิ ี+อิ = อิ เชน่ กรี + อินทร์ = กรนิ ทร์ ๑.๖ ออุ ู + อุอู = อุอู เช่น ครู + อปุ กรณ์ = ครปุ กรณ์ ๒. พยญั ชนะสนธิ คอื กำรเช่ือมด้วยพยัญชนะกับพยัญชนะของคำแรกกับคำหลงั ตอ้ งจดจำ... คำสนธิ พยญั ชนะสนธิ มโนภำพ มนสฺ + ภำพ สโรช มรสฺ + ช เตชสฺ +ชยั ทรุ พล รหสฺ+ฐำน ทรสฺ+ชน ๓. นิคหติ สนธิ คือ ส เชื่อมกับ พยัญชนะหรอื สระของคำหลัง มีแนวทำง ๓ วธิ ี ๓.๑ ส + สระ คือ เปล่ียนนิคหติ เปน็ พยญั ชนะ ( ม ) แลว้ นำมำสนธิกัน ส+อำทำน = สม+อำทำน = สมำทำน ส + อำคม = สม+อำคม = สมำคม ส + อทุ ยั = .......+......... = สมุทัย ส + โอสร = .........+.........=............... ส + อำส = สม+อำส = ................... ส + อทิ ธิ =.......+.........=.................

๓.๒ ส +พยญั ชนะวรรค คือ ใหเ้ ปลย่ี น ( ◦ ) เป็นพยญั ชนะตัวสดุ ทำ้ ยของพยญั ชนะวรรคที่สนธิ (งญณนม) ส + คม = สัง + คม = สังคม ( ก ข ค ฆ ง ) ส + จร = สญั +จร = สัญจร ( จ ฉ ช ฌ ญ ) ส + ฐำน = สัณ+ฐำน = สณั ฐำน ( ฏ ฐ ฑ ฒ ณ ) ส + ธำน = สนั +ธำน = สนั ธำน ( ต ถ ท ธ น ) ส + ผสั = สมั +ผสั = สัมผัส ( ป ผ พ ภ ม ) ส + ญำ = .......+...... = ................... ส + คตี = .......+...... = ............................ ส + นบิ ำต = .......+...... = ................... ส + ภำษณ์ = .......+...... = ..................... ส + ชยั = .......+...... = ............................ ๓.๓ ส + เศษวรรค ( ย ร ล ว ส ห ฬ ) คอื ใหเ้ ปลี่ยน ( ◦ ) เปน็ พยัญชนะ ( ง ) ส + สำร = สงสำร ส + วร = สังวร ส + หรณ์ = ............................ ส + วำส = ............................

แบบทดสอบหลังเรยี น 6. ข้อใดไมใ่ ชค่ ำสนธิ เรื่อง คำสมำส คำสนธิ ก วทิ ยำลยั ข จุฬำภรณ์ 1. ขอ้ ใดไมใ่ ชค่ ำสมำส ค นเรศวร ก ภำษำไทย ง ธรรมศำสตร์ ข วทิ ยำศำสตร์ ค สงั คมศึกษำ 7. ขอ้ ใดไมใ่ ช่คำสนธิ ง พำณชิ ยกรรม ก ธนำคำร ข มหัศจรรย์ 2. ขอ้ ใดไม่ใช่คำสมำส ค ชีววิทยำ ก ธุรกำร ง มโหฬำร ข ปกครอง ค กิจกรรม 8. ข้อใดไมใ่ ชค่ ำสนธิ ง วชิ ำกำร ก นโยบำย ข นวโลหะ 3. ข้อใดเปน็ คำสมำส ค นโรดม ก ประวตั ิบคุ คล ง นรนิ ทร์ ข ประวตั กิ วี ค ประวัตกิ ำรณ์ 9. ข้อใดไม่ใชค่ ำสนธิ ง ประวตั ิสุนทรภู่ ก สุขภัณฑ์ ข สุขำภบิ ำล 4. ข้อใดไม่ใชค่ ำสมำส ค สุขำรมณ์ ก พุทธบริษัท ง สุญญำกำศ ข ครุ สุ ภำ ค สนั ตธิ รรม 10. ขอ้ ใดไม่ใช่คำสนธิ ง พลเรอื น ก สุรโิ ยทัย ข พษิ ณโุ ลก 5. ขอ้ ใดไม่ใช่คำสมำส ค สุโขทยั ก พระสลำ พระเขนย ง นรำธวิ ำส ข พระขรรค์ พระจนั ทร์ ค พระเนตร พระพักตร์ ง พระบำท พระชงฆ์

ใบงำนคำสมำสและคำสนธิ สุรโิ ยทัย = สรุ ยิ ะ + อุทัย ................. นกั เรยี นจำแนกคำสมำสและคำสนธิ วเิ ทโศบำล = วเิ ทศ + อุบำย ................... บญุ ญำธกิ ำร = บญุ ญ + อธกิ ำร .............. รำชำธริ ำช = รำชำ + อธิรำช .................... ยุคลบำท = ยุคล +บำท ................. สขุ ำภิบำล = สขุ ะ + อภบิ ำล .................... พทุ ธศักรำช = พุทธะ + ศักรำช .................. ธนบัตร = ธนะ + บัตร ........................ วทิ ยฐำนะ = วทิ ยะ + ฐำนะ ................... สมั มนำ = ส + มนำ ........................... พุทโธวำท = พุทธะ + โอวำท ................... ศัลยแพทย์ = ศลั ย์ + แพทย์ ..................... มหรรณพ = มหำ + อรรณพ ................... วนำรำม = วนำ + อำรำม ........................ สำธำรณสมบั ติ = สำธำรณะ + สมบตั ิ........... สำรคดี = สำระ + คดี ........................... เดชำนภุ ำพ = เดชำ + อำนภุ ำพ .............. ทศชำติ = ทศ + ชำติ ........................... วรี สตรี = วรี ะ + สตรี ........... วทิ ยำเขต = วิทยำ + เขต ......................... สกลมำรค = สกล + มำรค ...................... อรุโณทัย = อรณุ + อุทัย ......................... ทฆิ มั พร = ทิฆ + อัมพร ........................... ทูตำนทุ ูต = ทตู + อนุทูต ......................... ทำนธั ยำศยั = ทำน + อัธยำศัย ................. เสรภี ำพ = เสรี + ภำพ ........................... รำชปู ถัมภ์ = รำช + อปุ ถัมภ์ ..................... รำไชศรู ย์ = รำช + ไอสูรย์ .......................