คู่มือกิจกรรมผกก.

คูม่ ือการจดั กิจกรรมลกู เสอื สามัญรุ่นใหญ่ กจิ กรรมลกู เสือเนตรนารี ช้ันมัธยมศึกษาปีท่ี 2 ปกี ารศึกษา 2563 ----------------------------------------------------------------------------- ----------------------------------------------------------------------------- กิจกรรมลกู เสือเนตรนารี กิจกรรมพฒั นาผเู้ รียน โรงเรียนบดินทรเดชา (สิงห์ สิงหเสน)ี ๔ สำนกั งานเขตพื้นทีก่ ารศกึ ษามัธยมศกึ ษา เขต 2 สำนกั งานคณะกรรมการการศกึ ษาขน้ั พืน้ ฐาน กระทรวงศึกษาธิการ กรงุ เทพมหานคร

คำนำ คู่มือการจัดกิจกรรมลูกเสือที่เน้นทักษะชีวิตชุดนี้ จัดทาขึ้นสำหรับผู้บังคับบัญชาลูกเสือและครู ผู้เกี่ยวข้องเพ่ือใชเ้ ปน็ แนวทางในการจดั กิจกรรมพัฒนาผู้เรียนสำหรับลูกเสอื มีเน้ือหาประกอบด้วยแผนการจัด กิจกรรม ท้งั กจิ กรรมลกู เสือตามข้อบงั คับคณะลูกเสือแห่งชาติ และกจิ กรรมลูกเสอื ทเี่ น้นทักษะชีวติ การจัดกจิ กรรมลูกเสอื ท่เี น้นทักษะชีวติ ได้ออกแบบโดยบูรณาการกิจกรรมทส่ี รา้ งทกั ษะชวี ิตเข้ากับ วิธีการลกู เสอื คือการใช้ระบบหมู่หรือกลุ่มย่อย โดยให้เด็กเป็นศนู ย์กลาง และมีผู้ใหญ่ทำหน้าที่ช่วยเหลือและ ส่งเสริมให้เกิดกระบวนการเรียนรู้ในกลุ่ม แนะนำ สั่งสอน และฝึกอบรมให้สามารถพึ่งตนเองได้ ยึดมั่นใน คำปฏญิ าณและกฎของลูกเสอื รวมทัง้ ใชร้ ะบบเคร่อื งหมายหรือสญั ลักษณ์ทางลกู เสอื และเครือ่ งหมายวิชาพิเศษ เป็นแรงกระต้นุ ไปสู่เปา้ หมายในการพฒั นาตนเอง เนอ้ื หาสาระในคมู่ อื การจัดกจิ กรรม ประกอบด้วย 1. หน้าทข่ี องลูกเสอื ตามวิถีประชาธิปไตย 2. บัญชชี วี ติ 3. การจัดการเวลา 4. ระเบียบแถวลกู เสือ 5. การอ่านและใชแ้ ผนทเี่ ขม็ ทิศ 6. การปฐมพยาบาล 7. การรายงานการใหบ้ ริการ 8. ความรุนแรง กิจกรรมลกู เสือยงั คงแบบแผนของลกู เสือไว้ คือ การเปดิ ประชมุ กอง/ปิดประชมุ กอง เพลง เกม นทิ าน และเรื่องสัน้ ผู้กำกับลกู เสือสามารถเพ่มิ เติมสาระหรือปรบั กิจกรรมได้ตามความเหมาะสม

สารบัญ หนา้ คำนำ ก สารบัญ ข หน่วยกิจกรม 1 1. หน้าท่ีของลกู เสือตามวถิ ปี ระชาธิปไตย 5 2. บัญชีชวี ิต 7 3. การจัดการเวลา 10 4. ระเบยี บแถวลกู เสือ 19 5. การอ่านและใช้แผนท่ีเขม็ ทิศ 29 6. การปฐมพยาบาล 37 7. การรายงานการให้บริการ 43 8. ความรนุ แรง

หน้าท่ีของลกู เสือตาม วิถีประชาธิปไตย ผู้กำกับประจำหน่วย คู่มอื การจัดกิจกรรมลูกเสอื สามัญร่นุ ใหญ่ที่เนน้ ทักษะชีวติ ชัน้ มธั ยมศกึ ษาปที ่ี 2 1

หนา้ ทีข่ องลกู เสอื ตามวิถีประชาธปิ ไตย จดุ ประสงค์การเรยี นรู้ ลกู เสือบอกบทบาทและหน้าที่ของตนเอง ในฐานะพลเมืองดีตามวถิ ีประชาธปิ ไตย กจิ กรรมที่ตอ้ งปฏบิ ัติ 1) ศึกษาความร้เู ร่ืองพลเมืองดตี ามวถิ ีประชาธปิ ไตย 2) เขยี นบทละครสน้ั หมู่ละ 1 เรือ่ ง ทเ่ี น้นพฤติกรรมหรอื การกระทำที่แสดงถึงคุณลกั ษณะของ พลเมอื งดีตามวิถปี ระชาธิปไตย โดยใหเ้ วลาในการแสดงหมูล่ ะประมาณ 5-8 นาที เนื้อหา ชุดท่ี 1 พระราชดำรสั พระราชดำรัสของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยหู่ วั พระบาทสมเดจ็ พระเจา้ อยูห่ ัวได้พระราชทานคุณธรรม 4 ประการ แกข่ า้ ราชการและประชาชนในคราว สมโภชกรุงรัตนโกสินทร์ 200 ปี ความวา่ “ประการแรก คอื การรักษาความสจั ความจริงใจต่อตัวเอง รู้จักสละประโยชนส์ ่วนน้อยของตนเอง เพอื่ ประโยชนส์ ว่ นใหญข่ องบา้ นเมอื ง ทจ่ี ะประพฤตปิ ฏบิ ตั ิแต่สงิ่ ที่เป็นประโยชนแ์ ละเปน็ ธรรม ประการท่สี อง คือ การรจู้ ักข่มใจตนเอง ฝกึ ใจตนเองให้ประพฤติปฏบิ ตั ิอยใู่ นความสัจ ความดีน้ัน ประการทส่ี าม คอื การอดทน อดกลน้ั และอดออม ไมป่ ระพฤติล่วงความสตั ยส์ ุจริต ไมว่ ่าจะด้วยเหตุ ประการใด ประการที่สี่ คือ การรู้จกั ละวางความช่วั ความทจุ รติ และร้จู กั เสียสละประโยชน์ส่วนนอ้ ยของตนเพอื่ ประโยชน์ส่วนใหญ่ของบ้านเมอื ง” พระราชดำรสั ของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยหู่ ัว “...การฝึกฝนและปลกู ฝังความรู้จกั เหตุผล ความรจู้ ักผดิ ชอบชวั่ ดี เปน็ ส่งิ จำเปน็ ไม่นอ้ ยกว่าการใช้วิชาการ เพราะการรู้จักพิจารณาใหเ้ ห็นเหตุเห็นผล ให้รู้จักจำแนกส่ิงผดิ ชอบชวั่ ดีได้โดยกระจา่ งย่อมทำให้มองบคุ คล มองส่งิ ตา่ งๆ ได้ลกึ ลงไปจนเห็นความจรงิ ...” (พระราชดำรสั เมื่อวันท่ี 26 พฤศจิกายน 2516) คำพอ่ สอน “...ความสามัคคีพรอ้ มเพรียงกนั เปน็ พน้ื ฐานท่สี ำคัญยง่ิ ในการปฏิบตั ิ บรหิ ารงานใหญๆ่ เชน่ งานของ แผน่ ดนิ และความสามคั คนี ี้จะเกิดมขี ึ้นมัน่ คงได้ ก็ดว้ ยบคุ คลในหมคู่ ณะมีคุณธรรมเป็นเคร่ืองยดึ เหนี่ยวผกู พันจิตใจ ของกันและกันไว้ คุณธรรมเครอื่ งยดึ เหน่ียวจติ ใจนนั้ ประการหน่ึง ไดแ้ ก่ การให้ คือให้การสงเคราะหช์ ่วยเหลอื กัน ใหอ้ ภยั ไมถ่ อื โทษกนั ให้คำแนะนำ ตักเตือนทดี่ ตี ่อกนั ค่มู ือการจดั กจิ กรรมลูกเสือสามญั รนุ่ ใหญ่ทีเ่ นน้ ทกั ษะชีวติ ชัน้ มธั ยมศกึ ษาปีที่ 2 2

ประการที่สอง ไดแ้ ก่ การมวี าจาดี คอื พดู แต่คำสัจคำจริงตอ่ กนั พูดให้กำลงั ใจกัน พูดแนะนำ ประโยชน์กัน และพูดให้รักใครป่ รองดองกัน ประการที่สาม ไดแ้ ก่ การทำประโยชนใ์ ห้แกก่ นั คือประพฤตปิ ฏิบัตติ นให้เกดิ ประโยชนเ์ กื้อกูล ทั้งแกก่ ันและกนั และแก่หมู่คณะโดยสว่ นรวม ประการทสี่ ี่ ไดแ้ ก่ การวางตนได้สม่ำเสมอ อย่างเหมาะสม คือ ไม่ทำตัวดีเด่นเกนิ กว่าผ้อู ืน่ และ ไม่ด้อยให้ต่ำทรามไปจากหมคู่ ณะหมใู่ ดมีคุณธรรมเครื่องยดึ เหนี่ยวกนั ไวด้ ังกล่าว หมูค่ ณะนัน้ ยอ่ มจะมคี วามเจริญ ม่ันคงขึ้นดว้ ยสามัคคธี รรม...” (พระราชดำรสั พระราชทานแก่สามัคคีสมาคมในพระบรมราชปู ถัมภใ์ นการเปิดประชุม ประจำปีพ.ศ.2525 ระหวา่ งวันที่ 10-11 เมษายน 2525) ชุดท่ี 2 พลเมืองดีตามวิถีประชาธิปไตย ความหมายของพลเมืองดใี นวิถีประชาธิปไตย พจนานกุ รมฉบบั ราชบณั ฑติ ยสถาน ไดใ้ ห้ความหมายของคำวา่ พลเมอื ง หมายถึง ชาวเมอื ง ชาวประเทศ ประชาชน และ วิถี หมายถงึ สาย แนว ทาง ถนน ประชาธปิ ไตย เป็นคำท่ีประกอบด้วยประชา + อธปิ ไตย เม่อื “อธปิ ไตย” แปลว่า “เปน็ ใหญ่” ประชาธิปไตยจึงหมายถึง การทป่ี ระชาชนผู้เป็นใหญม่ ีอำนาจการตดั สนิ ใจในสังคมชมุ ชนที่ตนอาศัยผูกพันอยู่ “พลเมืองดีในวิถีประชาธิปไตย” จึงหมายถึง พลเมืองที่มีคุณลักษณะที่ดี คือ เป็นผู้ที่ยึ ดมั่นในหลัก ศีลธรรมและคุณธรรม มีหลกั ประชาธิปไตยในการดำรงชีวิต คอื มสี ่วนร่วมในกิจการสาธารณะของชมุ ชน มีความ รับผิดชอบในชมุ ชน ปฏิบัติตนตามกฎหมาย ดำรงตนเปน็ ประโยชน์ต่อสังคม โดยมกี ารช่วยเหลอื เกื้อกลู กัน อันจะ ก่อใหเ้ กดิ การพฒั นาสังคมและประเทศชาติ ให้เปน็ สงั คมและประเทศท่ีมีวถิ ชี ีวติ แบบประชาธิปไตยอยา่ งแท้จริง แนวทางการปฏบิ ัตติ นเป็นพลเมืองดีตามวิถปี ระชาธิปไตย 1) ดา้ นสังคม ไดแ้ ก่ (1) การแสดงความคดิ อย่างมเี หตผุ ล (2) การรบั ฟงั ขอ้ คดิ เห็นของผอู้ ืน่ และยอมรบั เมือ่ ผ้อู ่ืนมีเหตุผลท่ดี ีกวา่ (3) การตัดสนิ ใจโดยใชเ้ หตุผลมากกว่าอารมณ์ (4) ความเออ้ื เฟ้ือเผ่ือแผ่ เสยี สละพรอ้ มช่วยเหลอื ผู้อนื่ (5) การเคารพกฎหมายและกติกาต่างๆ (6) การมจี ิตสาธารณะ คอื การรักษาสาธารณสมบัติและการอาสาทำงานเพือ่ ประโยชนข์ องสว่ นรวม 2) ด้านเศรษฐกจิ ไดแ้ ก่ (1) การประหยดั และอดออมในครอบครวั (2) การซือ่ สตั ย์สุจรติ ต่ออาชพี ทีท่ ำ (3) การพฒั นางานอาชพี ใหก้ า้ วหน้า (4) การใช้เวลาวา่ งใหเ้ ป็นประโยชน์ต่อตนเองและสังคม คู่มือการจัดกิจกรรมลูกเสอื สามญั รุ่นใหญท่ ี่เนน้ ทักษะชวี ติ ชัน้ มัธยมศกึ ษาปีที่ 2 3

(5) การสร้างงานและสร้างสรรคส์ ิ่งประดิษฐ์ใหมๆ่ เพื่อใหเ้ กดิ ประโยชน์ต่อสังคมไทยและสังคมโลก (6) การเป็นผู้ผลติ ท่มี คี วามรบั ผิดชอบต่อสังคมและผู้บริโภคที่มีความพอเพยี ง (7) อุตสาหะหม่นั เพยี รทำงานดว้ ยความรับผิดชอบและอย่างเตม็ กำลังความสามารถและสติปัญญา 3) ดา้ นการเมอื ง ได้แก่ (1) การเขา้ มีส่วนรว่ มรับผิดชอบชมุ ชนสังคม (2) การยอมรบั ในความแตกต่างหลากหลายทีม่ ีอย่ใู นชุมชนสังคม (3) การมคี วามอดทนต่อความขัดแยง้ ทเี่ กดิ ขน้ึ และมุง่ แสวงหาการแก้ไขความขดั แยง้ โดยสันตวิ ธิ ี (4) ความรับผิดชอบและซ่อื สัตย์ตอ่ หนา้ ทีโ่ ดยไมเ่ หน็ แก่ประโยชนส์ ว่ นตน (5) การกล้าเสนอความคิดเหน็ ตอ่ ส่วนรวม กล้าเสนอตนเองเข้ารว่ มกิจกรรมการเมอื ง จรยิ ธรรมของการเปน็ พลเมืองดี จริยธรรม หมายถึง ธรรมทเี่ ป็นขอ้ ประพฤติปฏบิ ัติ จริยธรรม ท่ีสง่ เสริมความเปน็ พลเมอื งดี เป็นไปตามหลกั คารวธรรม สามัคคีธรรมและปญั ญาธรรม ดงั ตัวอยา่ งต่อไปนี้ 1) ความสามัคคี หมายถงึ การยดึ มัน่ ในการอยรู่ ่วมกนั โดยเคารพกตกิ าท่ตี กลงกัน 2) ความกล้าทางจริยธรรม หมายถึง ความกล้าหาญทจี่ ะกระทำในสง่ิ ที่เห็นว่าถูกตอ้ งเป็นธรรม 3) ความรับผิดชอบ หมายถึง การยอมรับผลของการกระทำทตี่ นเองเป็นผกู้ ่อขน้ึ ไม่วา่ ผลของการ กระทำนัน้ เปน็ ผลทดี่ หี รือไม่ดีกต็ าม 4) การเสียสละ หมายถงึ การยอมเสียผลประโยชนส์ ว่ นตนเพ่ือผ้อู น่ื หรือสังคมโดยรวม 5) การตรงตอ่ เวลา หมายถงึ การรักษาเวลาทต่ี กลงกนั ไว้ การสง่ เสริมให้ผู้อน่ื ปฏิบตั ติ นเปน็ พลเมอื งด เมอื่ บุคคลปฏบิ ัติตนเปน็ พลเมอื งดใี นวิถปี ระชาธิปไตยแล้ว ควรสนับสนุนส่งเสรมิ ใหบ้ ุคคลอ่ืนปฏิบัติตน เปน็ พลเมอื งดใี นวิถีประชาธปิ ไตยดว้ ย โดยมแี นวทางการปฏบิ ตั ิดงั น้ี 1. ปฏิบตั ติ นให้เปน็ พลเมอื งดใี นวิถปี ระชาธิปไตย โดยยดึ มน่ั และใช้หลักคุณธรรม จริยธรรมของศาสนา และหลักการของประชาธิปไตย ในวถิ ีการดำรงชีวติ ประจำวันเพ่อื นเปน็ แบบอยา่ งท่ดี ีแกค่ นรอบขา้ ง 2. เผยแพร่ อบรม หรอื ส่ังสอนโนม้ น้าวบคุ คลในครอบครวั เพือ่ นบ้านคนในสงั คมให้ใชห้ ลักประชาธปิ ไตย เป็นพ้ืนฐานในการดำรงชีวติ ประจำวนั 3. สนบั สนนุ ชมุ ชนในเรอ่ื งที่เกยี่ วกับการปฏิบตั ิตนให้ถูกตอ้ งตามกฎหมาย โดยการบอกกลา่ วหรือชว่ ย ประชาสัมพนั ธ์ โดยวธิ ีต่างๆ เช่น เขยี นบทความเผยแพร่ผา่ นสอ่ื มวลชน เป็นตน้ 4. ชักชวนหรือสนบั สนุนคนดมี ีความสามารถในการมีสว่ นร่วมกจิ กรรมทางการเมืองหรอื กจิ กรรม สาธารณประโยชน์ของชมุ ชน 5. เปน็ หูเปน็ ตาให้รฐั หรือหน่วยงานของรัฐในการสนับสนนุ คนดี และป้องกนั ดแู ลมใิ ห้คนไมด่ ีทำผิด กฎหมายบ้านเมือง การสนับสนนุ ใหผ้ ู้อนื่ ปฏิบตั ิตนเป็นพลเมืองดีในวถิ ีประชาธปิ ไตย ควรเปน็ จติ สำนกึ ทบ่ี ุคคลพงึ ปฏิบตั ิ เพ่ือให้เกิดความเป็นประชาธิปไตยอยา่ งแท้จรงิ คู่มือการจดั กิจกรรมลกู เสือสามัญรนุ่ ใหญท่ ี่เน้นทักษะชีวติ ชั้นมธั ยมศกึ ษาปที ี่ 2 4

บญั ชีชีวิต ผ้กู ำกับประจำหน่วย ค่มู ือการจัดกจิ กรรมลูกเสอื สามัญรุ่นใหญ่ท่เี นน้ ทกั ษะชวี ติ ชั้นมธั ยมศกึ ษาปที ่ี 2 5

บญั ชชี ีวิต จุดประสงค์การเรียนรู้ ลูกเสือมโี อกาสทบทวนการดำเนนิ ชีวติ ท่ผี ่านมา อันจะนำไปสู่การปรับปรงุ และพัฒนาตนเอง เน้อื หา การทค่ี นเราไดม้ ีโอกาสวเิ คราะห์และทบทวนการดำเนินชวี ติ ของตนเองในบรรยากาศทเี่ หมาะสม จะทำให้ได้ เห็นส่ิงท่คี วรปรับปรุงและพัฒนาเพอื่ ประโยชน์ในการดำเนนิ ชีวิตอยา่ งมีความสุข กิจกรรมท่ตี ้องปฏบิ ตั ิ 1. ผ้กู ำกับนำสนทนาเกย่ี วกบั ความสมั พนั ธ์ในครอบครวั ซงึ่ วัยรนุ่ มักชอบแยกตวั และมีความสัมพันธ์กับ คนในครอบครวั นอ้ ยลง 2. หมูล่ กู เสือน่งั ลอ้ มวง ผู้กำกับใหแ้ ต่ละคนหลับตา นกึ ทบทวนการดำเนินชีวิตของตนเองใน 1 เดอื น ทผี่ ่านมา 2 เรื่อง ต่อไปน้ี แลว้ เขยี นลงในตารางที่ 1 ในใบกิจกรรม 1) ส่งิ ดๆี ที่พ่อ แม่ ทำใหฉ้ นั แมเ้ พยี งเล็กน้อย 2) สง่ิ แย่ๆ ที่ฉันทำกบั พอ่ แมแ่ มโ้ ดยไมต่ ง้ั ใจ 3. ลูกเสอื แตล่ ะคนวเิ คราะหส์ ิง่ ท่ีตนเองเขียนลงในตาราง แล้วประเมนิ ตนเองวา่ ควรจะปรับปรงุ ตัว อยา่ งไร เพ่อื ตอบแทนความดีของพอ่ แมบ่ า้ ง เขยี นลงตารางที่ 2 ในใบกจิ กรรม 4. ลกู เสือแตล่ ะคนผลัดกนั เล่าผลการทบทวนทั้ง 2 เรอื่ ง คือการประเมินตนเองและคิดว่าจะปรบั ปรงุ ตนเองอย่างไร แลกเปลี่ยนกับสมาชิกในหมู่ 5. รวมกอง ผู้กำกับนำอภิปรายประเด็นต่อไปน้ี “ไดค้ ้นพบอะไรบ้างทน่ี ำไปส่กู ารปรบั ปรงุ และ เปลี่ยนแปลงตนเอง” 6. ผู้กำกับเล่าเรือ่ งเล่าทมี่ ีคติสอนใจ คูม่ อื การจัดกิจกรรมลูกเสือสามัญรุน่ ใหญท่ ี่เนน้ ทกั ษะชวี ิต ชน้ั มัธยมศกึ ษาปที ี่ 2 6

การจดั การเวลา ผ้กู ำกบั ประจำหนว่ ย คูม่ อื การจดั กิจกรรมลูกเสอื สามัญรุ่นใหญท่ ่เี นน้ ทักษะชวี ติ ชั้นมธั ยมศกึ ษาปที ่ี 2 7

การจัดการเวลา จดุ ประสงค์การเรียนรู้ ลูกเสอื มีโอกาสทบทวนและปรับปรุงการใช้เวลาของตนเองในแต่ละวนั ให้เกดิ ประโยชนส์ ูงสดุ เน้ือหา การวเิ คราะหก์ ิจกรรมทป่ี ฏิบัติในแต่ละวนั กบั การใช้เวลาใน 24 ชัว่ โมงใหเ้ กิดประโยชนส์ งู สดุ กิจกรรมทป่ี ฏบิ ัติ 1. ผู้กำกับนำสนทนาถึงความสำคญั ของการใช้เวลาในแต่ละวัน และการจดั การเวลาท่ีดี (เป็นการใช้เวลา กับเร่ืองที่มคี วามสำคญั มีคุณค่าและนำไปสู่จุดหมายสำคญั ของชีวติ ) ซ่งึ คนสว่ นมากมักไมม่ ีการทบทวนตนเองวา่ ให้ ความสำคญั กับเร่ืองใดบ้าง จึงใช้เวลาหมดไปกับเร่ืองทไ่ี ม่สำคญั เมื่อแยกแยะดจู ะพบว่าในแต่ละวันคนเรามีเร่ืองที่ จะตอ้ งทำอยู่ 4 ประเภท (1) เรอ่ื งสำคัญและเร่งด่วน (2) เร่ืองสำคญั แต่ไมเ่ รง่ ดว่ น (3) เรือ่ งไม่สำคัญแตเ่ รง่ ด่วน (4) เรื่องไมส่ ำคญั และไม่เรง่ ด่วน 2. หมูล่ ูกเสือน่ังล้อมวง แจกใบกิจกรรม ให้แตล่ ะคนทบทวนกจิ กรรมต่างๆ ทต่ี นเองทำตลอดวนั ในช่วง 1 สัปดาหท์ ่ีผ่านมา เขยี นกจิ กรรมของตนเองทีท่ ำตลอด 24 ชวั่ โมงยกเวน้ ในเวลาเรยี น ลงตารางที่ 1 พรอ้ มทงั้ ลงเวลา เฉลี่ยของแตล่ ะกิจกรรม 3. แยกประเภทของแตล่ ะกิจกรรมเขียนลงตารางท่ี 2 พร้อมลงเวลาท่ใี ชใ้ นแต่ละกิจกรรม 4. ลกู เสอื แตล่ ะคนวิเคราะห์การใชเ้ วลาของตนเอง และเลา่ ให้เพือ่ นในหมูฟ่ ัง 5. รวมกอง ผกู้ ำกับนำอภิปรายสรุปขอ้ คิดทีไ่ ด้ 6. ผูก้ ำกับเล่าเรือ่ งท่ีมีคตสิ อนใจ ------------------------------------------------------------------------------------------------------------- ข้อคิดในการใช้เวลาใหม้ ีประสทิ ธิภาพ 1. เริ่มต้นดีมีชัยไปกว่าครึ่ง จากผลสำรวจพฤติกรรมนักเรียน พบว่านักเรียนที่เรยี นเก่งมีผลการเรียนดี แตกต่างจากนักเรียนทั่วๆ ไปตรงที่มีความสามารถในการเริ่มต้นลงมือทำงานที่ควรทำได้เรว็ กว่า โดยไม่มวั แต่คดิ ฝันใจลอย หรือทำอะไรอยา่ งเรื่อยเปือยไรจ้ ุดหมาย 2. จัดระเบียบชีวิต สร้างนิสัยความเคยชินในการจัดระเบียบชีวิต รู้จักใช้ตารางเวลาช่วยปลดปล่อย พลังงานทีม่ ีอย่อู ยา่ งถูกทิศทาง เช่น ฝกึ ให้เป็นนิสยั วา่ หลงั รับประทานอาหารเยน็ เดนิ เล่นย่อยอาหารสักยี่สิบนาที จากนั้นน่ังลงอา่ นหนงั สือหรอื ทำกิจกรรมทม่ี ีความสำคัญเป็นประจำ 3. คิดกอ่ นทำ อยา่ ลืมวา่ ทุกครัง้ ทเ่ี รารับปากจะทำอะไรกับใครก็ตาม เรากำลังเสียโอกาสในการทำสิ่งที่มี ความสำคญั ในชีวิตของเราไปด้วยเช่นกนั การรับปากคนอน่ื หมายถึงว่าเราจะตอ้ งตัดกิจกรรมบางอย่างท่ีเราอยาก ทำหรือให้ความสำคญั ออกไป ดงั นั้น คิดชัง่ น้ำหนกั ให้ดี ก่อนตดั สนิ ใจ คู่มือการจัดกิจกรรมลูกเสือสามัญรนุ่ ใหญ่ทีเ่ นน้ ทกั ษะชีวิต ชั้นมัธยมศกึ ษาปที ่ี 2 8

4. อยา่ ชะลา่ ใจ อยา่ รบั ปากทำสง่ิ ใดเพียงเพราะเหน็ ว่ายังเปน็ เรื่องในอนาคต ระยะเวลาท่ีไกลออกไป อาจ ทำใหเ้ รารู้สกึ ชะล่าใจ บางคร้ังเปน็ งานชนิ้ ใหญ่ แตเ่ น่ืองจากเห็นวา่ มเี วลานาน จึงรบั ปากไปก่อน คร้ันพอใกล้เวลา จวนเจียน กลับเพ่ิงพบวา่ เป็นงานท่ตี อ้ งใชเ้ วลามากกวา่ ที่คิด 5. วางแผนก่อนทำ แบง่ งานทต่ี ้องทำออกเป็นชนิ้ เล็กๆ ท่สี ามารถทำให้สำเรจ็ ได้ทีละขน้ั 6. ทำแตพ่ อดี อยา่ เน้นความสมบูรณ์แบบจนเกนิ ไป งานส่วนใหญ่ต้องการความละเอยี ดประณีตในระดับ หนึง่ หากเราใช้เวลาและพลังงานมากเกินไป กไ็ มไ่ ด้เพ่มิ คณุ ค่าของงานชนิ้ นั้น หรอื แมจ้ ะเพม่ิ แต่กอ็ าจจะไม่คุ้ม เมื่อ เทียบกบั การใช้เวลาไปทำงานอ่ืนที่มคี วามสำคัญเชน่ กนั 7. ทำให้จบในครั้งเดียว ฝึกทำอะไรให้เสร็จในครั้งเดียว อย่าทำอะไรครึ่งๆ กลางๆ แล้วกลับมาทำต่อ เพราะทุกครั้งทก่ี ลบั มาทำตอ่ ต้องเสียเวลาในการคิดทบทวน ศกึ ษาและตัดสินใจ ทำใหเ้ สียเวลามากข้นึ อกี ควรฝึก นิสัยลงมอื ทำใหเ้ สรจ็ ในครงั้ เดยี ว 8. วางแผนการนดั ให้ดี ในการนดั หมายกบั ใครกต็ าม นอกจากนดั เวลาท่ีจะพบกนั หรอื เริม่ ตน้ ทำกิจกรรม แลว้ ยังควรนัดเวลาเลิกหรือจบการพบปะไว้ดว้ ย เพอ่ื จะไดว้ างแผนใช้เวลาชว่ งต่อไปได้ ขณะเดยี วกัน การรู้เวลา สน้ิ สดุ จะทำใหก้ ารใชเ้ วลาเป็นไปอยา่ งมปี ระสทิ ธิภาพมากขน้ึ 9. มีเวลาสำหรบั การจดั เวลา เพื่อการวางแผนการใช้เวลา เช่น อาจใช้เวลาทุกวนั ตอนเชา้ วางแผนการใช้ เวลาในวนั น้นั และใชเ้ วลาสดุ สัปดาหว์ างแผนการใช้เวลาทำกิจกรรมสำคัญในสัปดาห์ตอ่ ไป บนั ทกึ กิจกรรม ให้ลูกเสือแต่ละคน เขยี นกิจกรรมของตนเองทท่ี ำตลอด 24 ชว่ั โมง ยกเว้นในเวลาเรียน พร้อมทง้ั ลงเวลา เฉลี่ยของแตล่ ะกจิ กรรมเขยี นลงตารางที่ 1 ตารางท่ี 1 ชว่ งเวลา กิจกรรม เวลาทีใ่ ช้ (นาท)ี 05.30 น. ต่ืนนอน อาบน้ำ แตง่ ตัว 30 ตารางที่ 2 นำกจิ กรรมในตารางท่ี 1 มาพจิ ารณาแยกประเภทจดั เข้าในตาราง 4 ช่อง เรอ่ื งสำคญั และเรง่ ดว่ น ใชเ้ วลา เรือ่ งสำคญั และไมเ่ รง่ ด่วน ใช้เวลา (นาท)ี (นาที) เรื่องไม่สำคัญแตเ่ รง่ ด่วน ใชเ้ วลา เร่อื งไม่สำคัญแต่เร่งด่วน ใชเ้ วลา (นาท)ี (นาที) คมู่ ือการจัดกิจกรรมลกู เสือสามัญรนุ่ ใหญท่ ี่เน้นทักษะชวี ิต ชน้ั มัธยมศกึ ษาปีที่ 2 9

ระเบยี บแถวลกู เสือ ผกู้ ำกับประจำหน่วย คู่มือการจัดกิจกรรมลูกเสอื สามญั รุน่ ใหญ่ท่เี นน้ ทักษะชวี ติ ช้นั มธั ยมศกึ ษาปที ่ี 2 10

ระเบียบแถวลกู เสอื จุดประสงค์การเรียนรู้ 1. ลูกเสือปฏิบตั ติ ามสัญญาณมอื ได้ 2. ลูกเสือปฏิบัตกิ ิจกรรมระเบียบแถวบคุ คลท่ามอื เปล่า บุคคลท่าประกอบอาวุธ และทา่ เคล่อื นทีไ่ ด้ เนือ้ หา 1. การปฏบิ ตั ติ ามสญั ญาณมือ 2. การฝกึ บุคคลท่ามอื เปล่า บุคคลทา่ ประกอบอาวุธ และ ท่าเคล่ือนท่ี กจิ กรรมท่ตี อ้ งปฏิบตั ิ 1. ผู้กำกับมอบหมายให้นายหมใู่ ชค้ ำบอกคำสง่ั ทบทวนทักษะการปฏิบตั ิระเบยี บแถวในหมูข่ องตนเอง และใหส้ มาชิกลกู เสอื ปฏบิ ัติตาม • สญั ญาณมือ • ระเบยี บแถวบคุ คลทา่ มือเปลา่ • ระเบยี บแถวบคุ คลท่าประกอบอาวธุ และท่าเคลื่อนที่ 2. ลูกเสือฝึกปฏิบัติทกั ษะตามคำบอกคำสั่ง สัญญาณมอื ระเบยี บแถวบุคคลท่ามือเปลา่ ระเบียบแถว บคุ คลท่าประกอบอาวธุ และท่าเคลื่อนท่ี ผกู้ ำกับให้คำแนะนำเพม่ิ เตมิ เพอื่ ให้ลูกเสือมีความมน่ั ใจในการปฏิบตั ิ กิจกรรม 3. ผกู้ ำกบั มอบหมายให้หวั หน้านายหมใู่ ชค้ ำบอกคำส่ังในการฝกึ เปน็ กอง เพื่อใหเ้ กดิ ทกั ษะความพรอ้ ม เพรยี งในกองลกู เสอื 4. ผกู้ ำกับเล่าเร่อื งเล่าท่ีมคี ติสอนใจ คมู่ ือการจดั กจิ กรรมลูกเสอื สามญั รุน่ ใหญท่ ี่เนน้ ทกั ษะชีวติ ชั้นมธั ยมศกึ ษาปีท่ี 2 11

คู่มอื การจดั กิจกรรมลูกเสือสามญั รนุ่ ใหญ่ทเี่ น้นทกั ษะชวี ติ ชนั้ มัธยมศกึ ษาปที ่ี 2 12

คู่มอื การจดั กิจกรรมลูกเสือสามญั รนุ่ ใหญ่ทเี่ น้นทกั ษะชวี ติ ชนั้ มัธยมศกึ ษาปที ่ี 2 13

คู่มอื การจดั กิจกรรมลูกเสือสามญั รนุ่ ใหญ่ทเี่ น้นทกั ษะชวี ติ ชนั้ มัธยมศกึ ษาปที ่ี 2 14

การฝกึ ระเบยี บแถวบุคคลท่ามือเปลา่ การฝึกระเบียบแถว เปน็ การฝึกให้ลูกเสอื เกดิ ความพรอ้ มเพรยี ง มรี ะเบยี บวนิ ยั และความสามัคคี รวมทั้งสามารถฟงั และปฏบิ ตั ิตามคำสงั่ ได้ 1. ท่าตรง ท่าตรง เปน็ ท่าเบ้ืองตน้ และเป็นรากฐานของการปฏบิ ตั ใิ นท่าอืน่ ๆ ต่อไปและยังใชเ้ ปน็ ท่า สำหรับการแสดงความเคารพไดท้ า่ หนึ่งดว้ ย • คำบอก “แถว – ตรง” • การปฏิบตั ิ 1) ลำตวั ยืดตรง อกผาย ไหล่เสมอกนั ตามองตรง 2) ยืนใหน้ ำ้ หนกั ตัวอยู่ที่เทา้ ทั้ง 2 ขา้ ง สน้ เท้าชดิ กัน ปลายเทา้ แยกหา่ งกนั 1 คืบ เข่าเหยียดตึง 3) แขนทงั้ 2 ข้าง เหยยี ดตรงแนบลำตัว พลกิ ศอกไปข้างหนา้ เลก็ น้อย จนไหลต่ งึ 4) นวิ้ มอื เหยยี ดและชิดกนั น้วิ กลางแตะกึง่ กลางตะเขบ็ กระโปรง 5) นง่ิ ไม่เคลือ่ นไหวร่างกาย 2. ท่าพกั ทา่ พัก เป็นท่าเปลยี่ นอริ ยิ าบถจากทา่ ตรง เพอ่ื ชว่ ยผอ่ นคลายความตงึ เครียดซ่ึงมีท่า ดงั นี้ 1) ท่าพักตามปกติ ใช้พกั ในระหวา่ งการฝึกสอน เพ่ืออธบิ ายหรอื แสดงตัวอยา่ งแกล่ กู เสอื • คำบอก “พกั ” • การปฏบิ ตั ิ 1) หยอ่ นเข่าขวา ตอ่ ไปหย่อนเข่าซ้าย หรือเคล่ือนไหวสว่ นต่างๆ ของรา่ งกาย แต่หา้ มเคลอื่ นที่ 2) เมอ่ื ได้ยนิ คำวา่ “แถว” ให้ยืดตวั ข้ึน สูดลมหายใจเข้าเต็มปอดและจัดทุก ส่วนของร่างกายใหอ้ ยใู่ นท่าตรง 3) เม่อื ไดย้ ินคำวา่ “ตรง” ใหก้ ระตุกเข่าขวากลับไปอยู่ในท่าตรง 2) ท่าพกั ตามระเบียบ ใชพ้ ักในโอกาสรอพิธีการต่างๆ เชน่ รอรบั การตรวจพลสวนสนาม หรอื รอ อยใู่ นแถวกองเกยี รติยศ ฯลฯ • คำบอก “ตามระเบียบ – พัก” • การปฏบิ ตั ิ 1) ลำตัวยืดตรง ขาทง้ั 2 ขา้ งตึง ใหน้ ้ำหนกั ตวั อยู่บนเทา้ ทง้ั 2 ข้างเทา่ ๆกัน 2) แยกเท้าซา้ ยออกไปขา้ งซา้ ยประมาณครึ่งก้าว อยา่ งรวดเร็วและเขม้ แขง็ 3) เอามอื ไขวห้ ลงั โดยให้หลงั มือซ้ายแนบตดิ ลำตัวในแนวกึ่งกลางหลังและอยู่ ใตเ้ ข็มขัดเล็กนอ้ ย มือขวาทบั มือซา้ ยและยนื นิ่ง 4) เมือ่ ไดย้ ินคำวา่ “แถว-ตรง” กใ็ ห้ชักเทา้ ซา้ ยกลับมาชดิ เทา้ ขวา พรอ้ มกับทง้ิ มอื ทั้ง 2 ขา้ งลงแนบลำตวั กลบั มาอยู่ในทา่ เดมิ 3. วนั ทยหตั ถ์ เป็นท่าแสดงการเคารพเมื่อยู่ลำพงั นอกแถวของลูกเสือทกุ ประเภท โดยปฏิบัติตอ่ จากทา่ ตรง แบ่งออกเปน็ การฝกึ ขัน้ ต้น และเมื่อมผี ู้รับการเคารพ • คำบอก “วนั ทยหตั ถ์” และ “มอื ลง” คู่มือการจดั กิจกรรมลกู เสอื สามัญรุน่ ใหญท่ ่เี น้นทักษะชีวติ ชัน้ มธั ยมศกึ ษาปีท่ี 2 15

• การปฏบิ ตั ิ ยกมือขวาข้นึ โดยเร็วและแขง็ แรง จัดนวิ้ แบบเดียวกบั ทา่ รหสั ของลกู เสือ ปลายนิ้วชีแ้ ตะขอบลา่ ง ของหมวกค่อนไปข้างหน้าเล็กนอ้ ยในแนวหางตาขวา (ถา้ ไม่สวมหมวกให้ปลายนิ้วชี้แตะที่หางตาขวา) เหยยี ดมอื ตามแนวแขนขวาทอ่ นล่าง แขนขวาท่อนบนยืน่ ไปทางข้างประมาณแนวไหล่ นิ้วเหยยี ดตรงเรยี งชดิ ติดกัน ขอ้ มอื ไม่ หกั และเปิดฝ่ามือข้นึ ประมาณ 30 องศา ถ้าอยูใ่ นทแี่ คบให้ลดศอกลงไดต้ ามความเหมาะสม แต่รา่ งกายสว่ นอ่นื ตอ้ งไมเ่ สียลกั ษณะท่าตรง เมอ่ื ได้ยินคำบอกวา่ “มอื ลง” ใหล้ ดมือขวามลงอยูใ่ นทา่ ตรงโดยเร็วและแขง็ แรง 1. การถวายราชสดุดี • คำบอก “ถอดหมวก, น่ัง” • การปฏิบตั ิ เมื่อสั่ง “ถอดหมวก” เว้นระยะให้ลูกเสือทุกคนถอดหมวก เรียบร้อยแล้วให้สั่ง “นั่ง” เมื่อลูกเสือได้ยินคำสั่ง “นั่ง” ให้ก้าวเท้าซ้าย ไปขา้ งหน้าครึง่ กา้ ว คกุ เข่าขวาลงตัง้ เข่าซา้ ย น่งั ลงบนสน้ เทา้ ขวา มือขวา แบคว่ำวางลงบนเข่าขวา แขนซา้ ยวางพาดลงต้ังฉากบนเข่าซ้าย มือท่ีถือ หมวกหันเข้าหาตัวเมื่อร้องเพลงราชสดุดีให้ก้มหน้าเล็กน้อยเงยขึ้นเม่ือ เพลงจบ เมื่อไดย้ นิ คำสง่ั วา่ “ลุก” ใหล้ ูกเสอื ลุกขนึ้ โดยดึงเท้าซา้ ยกลบั มา ชิดเทา้ ขวา และเมือ่ ส่งั “สวมหมวก” ให้ลูกเสือสวมหมวกโดยเร็วแล้วอยู่ ในทา่ ตรง ในกรณีที่ลูกเสือมีไม้พลอง หรือไม้ง่าม ให้ถอดหมวกในท่ามี อาวุธก่อน แล้วจึงน่ังลง วางอาวุธตามยาวชิดขาขวาทางขวา มือขวาวาง คว่ำบนเข่าตามปกติ *********************************************************** การฝึกระเบยี บแถวบุคคลท่าประกอบอาวธุ และท่าเคล่ือนที่ 1. ทา่ ตรง – พัก • คำบอก “กอง (หมู)่ – ตรง” • การปฏิบัติ ทา่ ตรงและท่าพักในเวลาถอื ไมพ้ ลองหรือไม้ง่าม เหมือนกบั ทา่ มือเปล่า ไม้พลองหรือไมง้ ่ามอยู่ในท่าเรียบ อาวธุ ไม้พลองหรอื ไมง้ ่ามในท่าเรยี บอาวุธ คือ ลกู เสืออยใู่ นท่าตรง ถือไม้พลองหรอื ไม้ง่ามด้วยมือขวา โดยไม้พลอง หรือไม้ง่ามอยู่ประมาณโคนนิว้ ก้อยเท้าขวาและชิดกับเท้าขวา ไม้พลองหรือไมง้ ่ามอยู่ระหว่างน้ิวหัวแม่มือกับนิ้วชี้ นว้ิ หวั แมม่ อื จับไมพ้ ลองหรือไมง้ ่ามชดิ ขา นิ้วอนื่ อีก 4 นิว้ ชดิ ติดกันจบั ไม้พลองหรือไมง้ ่ามเฉียงลงไปเบ้ืองลา่ งปลาย ไม้พลองหรือไม้ง่ามอยู่ในร่องไหล่ขวา ลำไม้พลองหรอื ไม้ง่ามตั้งตรงแนบตัวสำหรบั พักตามระเบียบ เหมือนกบั ทา่ มือเปลา่ มือขวาท่ีถอื ไมพ้ ลองหรอื ไมง้ ่าม ใหเ้ ล่อื นขึน้ มาเสมอเอว แลว้ ยนื่ ไมพ้ ลองหรอื ไมง้ ่ามไปข้างหน้า เฉียงขวา ประมาณ 45 องศา มือซ้ายไพล่หลงั ใตเ้ ข็มขดั เลก็ น้อย มอื แบตามธรรมชาตแิ ละนิ้วเรียงชดิ ตดิ กัน ค่มู อื การจัดกจิ กรรมลกู เสือสามัญรุ่นใหญ่ทเี่ น้นทกั ษะชวี ิต ชัน้ มธั ยมศึกษาปที ี่ 2 16

2. ทา่ วันทยาวุธ – เรยี บอาวธุ เปน็ ท่าแสดงการเคารพ • คำบอก “วนั ทยา – วุธ” • การปฏบิ ัติ ลูกเสือปฏิบตั เิ ป็นจังหวะเดยี ว โดยยกแขนซ้ายขึน้ มาเสมอแนวไหล่ ศอกงอไปข้างหน้าให้ตั้งฉากกบั ลำตวั ฝ่ามือแบคว่ำ รวบนิ้วหวั แมม่ ือกบั นิว้ ก้อยจดกนั คงเหลอื นิว้ ชี้ นิ้วกลางและนวิ้ นางเหยียดตรงชิดตดิ กัน ให้ขา้ ง ปลายนิ้วชแี้ ตะไม้พลองหรือไมง้ า่ มในรอ่ งไหลข่ วา • คำบอก “เรียบ – อาวธุ ” • การปฏบิ ตั ิ เมือ่ เลิกทำความเคารพ ให้ลูกเสือลดแขนซา้ ยลงมาอยู่ที่เดิมโดยเรว็ ถ้าผู้รบั การเคารพเคลื่อนที่มาทางขวา ซ้าย หรือตรงหน้า ผู้ควบคุมแถวจะบอกทิศทางเสียก่อน “ขวา (ซ้ายหรือตรงหน้า) ระวัง – วันทยา – วุธ” ให้ ลกู เสือทำวันทยาวุธ พรอ้ มกบั หนั หน้าไปยงั ผู้รับการเคารพ ตาอย่ทู ผ่ี ูร้ ับการเคารพ หันหน้าตามจนผู้รับการเคารพ ผ่านหน้าตนไปแล้ว ประมาณ 2 ก้าว จึงหันมาอยู่ในท่าตรง เมือ่ ผู้รับการเคารพผ่านพน้ แถว ให้ผู้ควบคุมแถวบอก เลิกทำความเคารพ 3. ทา่ แบกอาวธุ – เรียบอาวุธ • คำบอก “แบก – อาวธุ ” • การปฏบิ ตั ิ ลกู เสอื ปฏบิ ตั เิ ปน็ 2 จงั หวะ จังหวะท่ี 1 ยกไม้พลองหรือไมง้ า่ มด้วยมือขวาผ่านหน้าเฉียดลำตวั ไปข้างซา้ ย ให้โคนไมพ้ ลองหรือไมง้ า่ ม อยใู่ นอุ้งมือซา้ ย ลำไมพ้ ลองหรอื ไมง้ ่ามต้งั อยตู่ รงรอ่ งไหล่ซา้ ย มอื ขวาจับไม้พลองหรอื ไมง้ า่ มอยทู่ ีเ่ ดมิ ศอกงอไป ขา้ งหน้าแนวเดยี วกบั ไหล่ จงั หวะที่ 2 ดนั ไมพ้ ลองหรือไมง้ ่ามด้วยมือซา้ ย พรอ้ มกบั สง่ ไม้พลองหรือไมง้ ่ามดว้ ยมือขวาให้ไมพ้ ลองหรือ ไม้ง่ามพาดขน้ึ ไปบนไหล่ซา้ ย แขนซา้ ยท่อนบนชิดลำตัว ศอกซา้ ยงอ แขนทำมมุ 100 องศากับลำตวั ขณะเดียวกัน ลดมือขวาลงในทา่ ตรงโดยเรว็ • คำบอก “เรียบ – อาวุธ” • การปฏบิ ตั ิ ลกู เสอื ปฏิบตั เิ ปน็ 3 จงั หวะ จังหวะท่ี 1 ยกมอื ขวาขึน้ จับไมพ้ ลองหรอื ไม้งา่ ม ศอกงอไปข้างหน้าในแนวเดียวกบั ไหล่ พร้อมกับเหยียด แขนซ้าย โดยลดไม้พลองหรอื ไมง้ า่ มลงชิดกับลำตัว จังหวะที่ 2 จับไม้พลองหรอื ไมง้ า่ มดว้ ยมือขวานำมาไว้ขา้ งลำตวั ในร่องไหลข่ วา (แขนขวาเหยียดเกือบสดุ ระยะทีม่ อื จับไม้พลองหรอื ไมง้ า่ มในท่าเรียบอาวธุ ) ขณะเดียวกันยกมือซ้ายขนึ้ กันไมพ้ ลองหรือไม้ง่ามทร่ี ่องไหล่ขวา ศอกงอไปขา้ งหนา้ ในแนวเดียวกบั ไหล่ จังหวะที่ 3 ลดแขนซา้ ยอยู่ในท่าเรยี บอาวุธตามเดิม (ในจังหวะน้เี หยียดแขนขวาลงสดุ ระยะท่มี อื ขวาจบั ไม้ พลองหรอื ไม้งา่ มอยูใ่ นทา่ เรียบอาวุธ โดยไมพ้ ลองหรอื ไม้ง่ามจดพืน้ ) 4. ท่าถอดหมวก – สวมหมวก • คำบอก “ถอดหมวก” • การปฏบิ ตั ิ ค่มู ือการจัดกิจกรรมลูกเสือสามญั รนุ่ ใหญ่ทีเ่ น้นทักษะชวี ติ ชน้ั มัธยมศกึ ษาปีที่ 2 17

ลกู เสือปฏิบตั ิเป็นจงั หวะเดยี ว โดยนำไม้พลองหรอื ไม้งา่ มในมือขวามาไว้ตรงหน้า ให้ต้นไม้พลองหรือไม้ ง่ามอยู่ตรงก่งึ กลางระหว่าง 2 เทา้ สว่ นบนพงิ แขนซา้ ยด้านในตรงตำแหน่งศอกที่งอตั้งฉากอยแู่ ขนซ้ายท่อนบนชิด ลำตวั ฝ่ามอื แบหงายมาด้านหน้า ขณะเดียวกนั ใช้มือขวาถอดหมวกออกจากศีรษะ (ถ้าใสส่ ายรดั คางใหป้ ลดออก กอ่ น) แลว้ นำมาวางบนฝ่ามือซ้าย (หมวกเบเร่ต์ หนา้ หมวกอยู่ขวา, หมวกทรงหม้อตาล ใหข้ อบหมวกด้านซ้ายอยู่ หนา้ หนา้ หมวกอยูข่ วา, หมวกทรงปีกกวา้ ง ใหน้ ิว้ หัวแม่มือซ้ายชูขึน้ ชดิ ขอบหมวกดา้ นใน นิ้วทั้ง 4 งอขึน้ ติดขอบ หมวกด้านนอก หน้าหมวกอยู่ด้านขวา)แล้วลดแขนขวาลงอยู่ในท่าตรงตามเดมิ • คำบอก “สวมหมวก” • การปฏิบตั ิ ลูกเสือใช้มือขวานำหมวกในมือซ้ายขน้ึ สวมโดยใช้มอื ซา้ ยช่วย (ถา้ เป็นหมวกปีกกว้างใหใ้ ส่สายรัดทา้ ยทอยให้ เรยี บรอ้ ย) แลว้ ใชม้ ือขวาจับไม้พลองหรือไม้งา่ มทพี่ ิงไวก้ ับแขนซ้ายมาถอื ไว้ในท่าเรียบอาวธุ ตามเดิม คู่มือการจัดกิจกรรมลูกเสอื สามญั รนุ่ ใหญท่ ีเ่ นน้ ทกั ษะชวี ติ ชั้นมัธยมศกึ ษาปที ่ี 2 18

การอ่านและใช้แผนที่เขม็ ทิศ ผู้กำกบั ประจำหน่วย ค่มู ือการจดั กจิ กรรมลูกเสอื สามญั รนุ่ ใหญ่ท่ีเนน้ ทกั ษะชวี ติ ชั้นมัธยมศกึ ษาปีที่ 2 19

การอ่านและใชแ้ ผนที่เขม็ ทิศ จดุ ประสงค์การเรยี นรู้ 1. ลูกเสือสามารถอา่ น และจัดทำแผนท่ีได้ 2. ลกู เสอื สามารถใชเ้ ข็มทิศนำทางไปสู่เป้าหมาย และบอกทิศโดยอาศยั ธรรมชาตไิ ด้ กิจกรรมทีป่ ฏิบตั ิ 1. ผู้กำกบั ให้นายหมู่ปฏบิ ัตกิ ารประจำฐานเข็มทิศ ฐานที่ 1 การอ่านและการใช้เข็มทิศ ฐานที่ 2 การใชเ้ ขม็ ทศิ หาพกิ ดั ตำแหนง่ ในแผนท่ี ฐานท่ี 3 การหาทศิ โดยอาศัยธรรมชาติ 2. รองนายหม่ลู กู เสือนำลกู เสือศึกษาตามฐานตา่ งๆ แลว้ รว่ มกันสรปุ กิจกรรมทศ่ี กึ ษา 3. ผู้กำกับให้ขอ้ มูลเพ่ิมเติมเรอื่ งการหาทิศโดยอาศยั ธรรมชาติ 4. ลูกเสอื รว่ มกนั สรุปความรเู้ รื่องการใชเ้ ขม็ ทศิ ประกอบกบั แผนที่ และการหาทิศโดยอาศยั ธรรมชาติ 5. ผู้กำกับเล่าเรื่องเล่าทมี่ ีคติสอนใจ ค่มู ือการจัดกจิ กรรมลกู เสือสามัญรุน่ ใหญท่ ี่เน้นทกั ษะชีวติ ชัน้ มธั ยมศกึ ษาปีท่ี 2 20

คู่มอื การจดั กิจกรรมลูกเสือสามญั รนุ่ ใหญ่ทเี่ น้นทกั ษะชวี ติ ชนั้ มัธยมศกึ ษาปที ่ี 2 21

คู่มอื การจดั กิจกรรมลูกเสือสามญั รนุ่ ใหญ่ทเี่ น้นทกั ษะชวี ติ ชนั้ มัธยมศกึ ษาปที ่ี 2 22

คู่มอื การจดั กิจกรรมลูกเสือสามญั รนุ่ ใหญ่ทเี่ น้นทกั ษะชวี ติ ชนั้ มัธยมศกึ ษาปที ่ี 2 23

คู่มอื การจดั กิจกรรมลูกเสือสามญั รนุ่ ใหญ่ทเี่ น้นทกั ษะชวี ติ ชนั้ มัธยมศกึ ษาปที ่ี 2 24

คู่มอื การจดั กิจกรรมลูกเสือสามญั รนุ่ ใหญ่ทเี่ น้นทกั ษะชวี ติ ชนั้ มัธยมศกึ ษาปที ่ี 2 25

คู่มอื การจดั กิจกรรมลูกเสือสามญั รนุ่ ใหญ่ทเี่ น้นทกั ษะชวี ติ ชนั้ มัธยมศกึ ษาปที ่ี 2 26

คู่มอื การจดั กิจกรรมลูกเสือสามญั รนุ่ ใหญ่ทเี่ น้นทกั ษะชวี ติ ชนั้ มัธยมศกึ ษาปที ่ี 2 27

คู่มอื การจดั กิจกรรมลูกเสือสามญั รนุ่ ใหญ่ทเี่ น้นทกั ษะชวี ติ ชนั้ มัธยมศกึ ษาปที ่ี 2 28

การปฐมพยาบาล ผู้กำกับประจำหนว่ ย คมู่ อื การจดั กจิ กรรมลกู เสือสามัญรนุ่ ใหญ่ท่เี นน้ ทกั ษะชวี ติ ชั้นมธั ยมศกึ ษาปีท่ี 2 29

การปฐมพยาบาล จุดประสงค์การเรียนรู้ ลูกเสอื รวู้ ิธกี ารปฐมพยาบาลเบอ้ื งตน้ กิจกรรมท่ปี ฏบิ ัติ 1. ผกู้ ำกับสนทนากับลกู เสอื เกยี่ วกบั หลกั ท่วั ไปของการปฐมพยาบาล 2. ขออาสาสมคั รลูกเสือ เลา่ ประสบการณท์ เี่ คยปฏิบัตเิ ก่ยี วกับการปฐมพยาบาล และเพอ่ื นลกู เสอื ให้ ขอ้ เสนอแนะเพ่มิ เติม 3. ผู้กำกับแบ่งงานใหล้ ูกเสือแต่ละหมรู่ ับผดิ ชอบ จัดเตรยี มอปุ กรณ์ และเปน็ วทิ ยากรอธบิ ายประกอบการ สาธติ การปฐมพยาบาล ในกรณีตอ่ ไปน้ี ใหเ้ วลากรณีละ 5 นาที 4. ลกู เสือหมู่อืน่ ฝึกปฏิบัตติ ามโดยจับค่ฝู กึ ปฏิบตั ิกบั ลกู เสืออกี คนหนึ่ง 5. ผกู้ ำกบั และลูกเสอื รว่ มกนั ประเมนิ ผลการปฏิบัติ 6. ลกู เสอื ร่วมกันสรุปความรู้เรอื่ ง การปฐมพยาบาลในหวั ขอ้ ต่าง ๆ ดงั นี้ 7. ผกู้ ำกับเล่าเรือ่ งเลา่ ทีม่ ีคติสอนใจ เน้ือหา กิจกรรมลกู เสอื เป็นกิจกรรมท่ที ้าทายความสามารถของผู้ปฏิบัติในวยั ร่นุ แตล่ ะกิจกรรมท่ีจดั ขนึ้ เช่น การ เดินทางไกล การบกุ เบกิ ผจญภัย เปน็ ต้น อาจเกิดอบุ ตั เิ หตุหรือการเจบ็ ป่วยได้ ลกู เสอื จึงจำเปน็ ต้องเรียนรู้เรื่องการ ปฐมพยาบาลเพอ่ื เป็นพ้นื ฐานในการช่วยเหลือตนเองและผูอ้ ่นื คู่มอื การจัดกิจกรรมลูกเสอื สามัญรุ่นใหญ่ท่ีเน้นทกั ษะชวี ิต ช้ันมธั ยมศึกษาปที ่ี 2 30

คู่มอื การจดั กิจกรรมลูกเสือสามญั รนุ่ ใหญ่ทเี่ น้นทกั ษะชวี ติ ชนั้ มัธยมศกึ ษาปที ่ี 2 31

คู่มอื การจดั กิจกรรมลูกเสือสามญั รนุ่ ใหญ่ทเี่ น้นทกั ษะชวี ติ ชนั้ มัธยมศกึ ษาปที ่ี 2 32

คู่มอื การจดั กิจกรรมลูกเสือสามญั รนุ่ ใหญ่ทเี่ น้นทกั ษะชวี ติ ชนั้ มัธยมศกึ ษาปที ่ี 2 33

คู่มอื การจดั กิจกรรมลูกเสือสามญั รนุ่ ใหญ่ทเี่ น้นทกั ษะชวี ติ ชนั้ มัธยมศกึ ษาปที ่ี 2 34

คู่มอื การจดั กิจกรรมลูกเสือสามญั รนุ่ ใหญ่ทเี่ น้นทกั ษะชวี ติ ชนั้ มัธยมศกึ ษาปที ่ี 2 35

คู่มอื การจดั กิจกรรมลูกเสือสามญั รนุ่ ใหญ่ทเี่ น้นทกั ษะชวี ติ ชนั้ มัธยมศกึ ษาปที ่ี 2 36

การรายงานการให้บริการ ผกู้ ำกบั ประจำหนว่ ย คมู่ อื การจัดกิจกรรมลกู เสือสามัญรนุ่ ใหญ่ทเี่ นน้ ทกั ษะชีวิต ช้ันมัธยมศกึ ษาปีที่ 2 37

การรายงานการใหบ้ ริการ จุดประสงค์การเรยี นรู้ ลูกเสอื สามารถบอกความหมายของคำว่า บริการ ชุมชน พฒั นา และการพัฒนาชุมชุนได้ กจิ กรรมที่ปฏิบัติ เนอ้ื หา คู่มอื การจดั กิจกรรมลกู เสอื สามัญรนุ่ ใหญท่ ่เี นน้ ทักษะชีวิต ช้ันมัธยมศกึ ษาปที ่ี 2 38

คู่มอื การจดั กิจกรรมลูกเสือสามญั รนุ่ ใหญ่ทเี่ น้นทกั ษะชวี ติ ชนั้ มัธยมศกึ ษาปที ่ี 2 39

คู่มอื การจดั กิจกรรมลูกเสือสามญั รนุ่ ใหญ่ทเี่ น้นทกั ษะชวี ติ ชนั้ มัธยมศกึ ษาปที ่ี 2 40

คู่มอื การจดั กิจกรรมลูกเสือสามญั รนุ่ ใหญ่ทเี่ น้นทกั ษะชวี ติ ชนั้ มัธยมศกึ ษาปที ่ี 2 41

คู่มอื การจดั กิจกรรมลูกเสือสามญั รนุ่ ใหญ่ทเี่ น้นทกั ษะชวี ติ ชนั้ มัธยมศกึ ษาปที ่ี 2 42

ความรนุ แรง ผ้กู ำกับประจำหน่วย คู่มือการจัดกจิ กรรมลกู เสอื สามัญร่นุ ใหญท่ ี่เน้นทกั ษะชวี ติ ช้นั มัธยมศกึ ษาปที ่ี 2 43

ความรุนแรง จุดประสงค์การเรยี นรู้ ลูกเสือตระหนักถึงอทิ ธิพลของสื่อ ค่านิยม และพฤตกิ รรมต่าง ๆ ทีน่ ำไปสู่ความรุนแรง กจิ กรรมที่ปฏบิ ัติ 1. ผู้กำกับนำสนทนาด้วยคำถาม “ในชีวิตประจำวนั ลูกเสอื เคยพบพฤตกิ รรมอะไรบ้างท่คี ิดว่าเปน็ ความ รนุ แรง” ให้ลูกเสอื เลา่ ประสบการณ์ 1-2 คน แลว้ นำเขา้ ส่กู จิ กรรม 2. หมู่ลูกเสือนงั่ ลอ้ มวง ผ้กู ำกบั แจกใบความร้เู ร่ือง “ความรนุ แรง” ใหร้ ่วมกนั อภิปรายประเดน็ ต่อไปนี้ และสง่ ตัวแทนรายงานในกองลูกเสอื หมูท่ ่ี 1 เหตุใดบางคนจึงมนี สิ ัยชอบใชค้ วามรุนแรง มปี ัจจัยอะไรท่ที ำใหเ้ ปน็ เชน่ น้นั หมู่ท่ี 2 จากคำปฏญิ าณและกฎของลกู เสอื คิดวา่ ลูกเสือควรมีท่าทตี อ่ การใช้ความรุนแรงอยา่ งไร หมูท่ ่ี 3 และ 4 ทา่ นคิดว่าในโรงเรยี นมีปญั หาความรุนแรงอะไรบ้าง ในฐานะลกู เสือสามัญร่นุ ใหญ่ จะลดปญั หาความรนุ แรงในโรงเรียนอยา่ งไร 3. ตัวแทนหมลู่ กู เสอื รายงานทีละประเด็น ผ้กู ำกบั นำอภปิ ราย เพ่ิมเตมิ และสรปุ 4. ผกู้ ำกับขอใหก้ องลกู เสือรว่ มกนั หาแนวทางปฏิบัติเพอ่ื แกไ้ ขปญั หาความรุนแรงในโรงเรียนให้เปน็ รูปธรรมในโอกาสตอ่ ไป ลกู เสอื ร่วมกันสรุปความรู้ในหวั ขอ้ ตา่ ง ๆ ลงในเล่มบันทึกกจิ กรรม 5. ผกู้ ำกับเล่าเร่ืองเล่าท่ีมีคติสอนใจ เนอ้ื หา เด็กท่ีมีนสิ ยั ชอบใช้หรอื นิยมความรนุ แรง เปน็ เพราะได้รับประสบการณ์ในเร่ืองความรนุ แรง บม่ เพาะและ ปลูกฝังเป็นเวลายาวนาน จนชินชาเห็นความรุนแรงเปน็ เรื่องปกติ ไม่รู้สึกว่าเป็นสิ่งผิด ไม่ยังยั้งชั่งใจ และกระทำ ความรนุ แรง โดยเลยี นแบบพฤตกิ รรมจากสื่อต่างๆ รวมท้งั ค่านยิ มและพฤตกิ รรมท่ีมีในกลมุ่ เพอื่ นล้วนมีอิทธิพลชัก นำไปสูค่ วามรุนแรงได้ ความตระหนกั ในเรือ่ งนี้จะช่วยใหห้ ลกี เลย่ี งการรับสอ่ื ต่างๆ รวมทัง้ ค่านยิ มและพฤติกรรมท่ี ไม่เหมาะสม คมู่ อื การจดั กจิ กรรมลูกเสอื สามัญรุ่นใหญ่ที่เน้นทักษะชีวติ ชน้ั มธั ยมศกึ ษาปีท่ี 2 44

คู่มอื การจดั กิจกรรมลูกเสือสามญั รนุ่ ใหญ่ทเี่ น้นทกั ษะชวี ติ ชนั้ มัธยมศกึ ษาปที ่ี 2 45

คู่มอื การจดั กิจกรรมลูกเสือสามญั รนุ่ ใหญ่ทเี่ น้นทกั ษะชวี ติ ชนั้ มัธยมศกึ ษาปที ่ี 2 46

คู่มอื การจดั กิจกรรมลูกเสือสามญั รนุ่ ใหญ่ทเี่ น้นทกั ษะชวี ติ ชนั้ มัธยมศกึ ษาปที ่ี 2 47