พระราชประวัติและพระราชกรณียกิจ รัชการที่ 10

พระบาทสมเด็จพระปรเมนทรรามาธิบดศี รีสนิ ทรมหาวชิราลงกรณ พระวชิรเกล้า เจา้ อยูห่ วั หรอื สมเด็จพระเจา้ อย่หู วั รัชกาลที่ ๑๐ ทรงมีพระนามเดมิ ว่า สมเด็จพระเจ้า ลูกยาเธอเจ้าฟ้าวชิราลงกรณ บรมจักรยาดิศรสันตติวงศ เทเวศรธารง สบุ รบิ าล อภคิ ณุ ูประการ มหิตลาดลุ เดช ภมู พิ ลนเรศวรางกูร กติ ตสิ ริ ิสมบูรณ์สวางควัฒน์ บรมขัตติยราชกมุ าร ทรงเปน็ พระราชโอรสในพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดลุ ยเดช รัชกาลท่ี ๙ และสมเด็จพระนางเจา้ สริ ิกิต์ พระบรมราชนิ นี าถ ทรงเป็นสยามมกฎุ ราชกมุ ารพระองคแ์ รกในสมยั การปกครองระบอบประชาธปิ ไตยของประเทศไทย ทรงพระราชสมภพ เมอ่ื วันจนั ทรท์ ่ี ๒๘ กรกฎาคม พุทธศักราช ๒๔๙๕ ณ พระที่นั่งอัมพรสถาน พระราชวังดสุ ติ ได้รบั พระราชทานพระนามว่า สมเดจ็ พระเจา้ ลกู ยาเธอ เจา้ ฟ้าวชิราลงกรณ ทรงมีพระเชษฐภคนิ ี คือ สมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจา้ ฟา้ อุบลรตั นราชกัญญา สิรวิ ัฒนาพรรณวดี และพระขนษิ ฐา ๒ พระองค์ คอื สมเดจ็ พระเทพรตั นราชสดุ า เจ้าฟา้ มหาจักรีสริ นิ ธร รัฐสมี าคณุ ากรปิยชาติ สยามบรมราชกุมารี และสมเด็จพระเจ้าลกู เธอ เจา้ ฟ้าจฬุ าภรณวลัยลักษณ์ อัครราชกุมารี

เมื่อวันที่ ๒๘ ธันวาคม ๒๕๑๕ ปวงชนชาวไทยตา่ งปราบปลื้มปติ ิยนิ ดอี ีกคร้งั หน่ึง เมือ่ พระบาทสมเด็จพระปรมนิ ทรมหาภูมิพลอดุลยเดช ไดม้ พี ระบรมราชโองการประกาศสถาปนา สมเด็จพระเจา้ ลกู ยาเธอ เจ้าฟา้ วชิราลงกรณ ข้นึ ดารงสมเดจ็ พระอิสรยิ ยศ สมเดจ็ พระบรมโอรสาธิราชฯ สยามมกฎุ ราชกุมาร มพี ระนามาภิไธย ตามจารกึ พระสุพรรณบฏั วา่ “สมเด็จพระบรมโอรสาธิราช เจา้ ฟ้ามหาวชิราลงกรณ บดินทรเทพยวรางกรู สิริกิตยสมบรู ณสวางควัฒน์ วรขตั ตยิ ราชสันตติวงศ์ มหติ ลพงศอดลุ ยเดช จกั รนี เรศยุพราชวสิ ทุ ธิ สยามมกฎุ ราชกมุ าร” ขณะน้ันทรงเจรญิ พระชนมายุ ๒๐ พรรษา นับเป็นกระบวนการสืบราชสนั ตติวงศ์ทชี่ ัดเจนตาม กฎมณเฑยี รบาลว่าดว้ ยการสืบสันตติวงศ์ พ.ศ. ๒๔๖๗

สมเดจ็ พระเจา้ อยูห่ วั มหาวชริ าลงกรณ บดินทรเทพยวรางกูร มีพระทัยศรทั ธาจะอุปสมบทใน พระพทุ ธศาสนา พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดชจึงโปรดเกลา้ ฯ ให้ผนวชในวัน จนั ทรท์ ่ี ๖ พฤศจกิ ายน พ.ศ. ๒๕๒๑ เวลา ๑๕.๓๗ น. ณ พระอุโบสถวดั พระศรีรัตนศาสดาราม โดยมี สมเด็จพระอรยิ วงศาคตญาณ สมเดจ็ พระสงั ฆราช (วาสน์ วาสโน) เปน็ พระอุปชั ฌาย์ สมเดจ็ พระ ญาณสังวร (เจรญิ สวุ ฑฒฺ โน) เป็นพระกรรมวาจาจารย์ และ สมเดจ็ พระธีรญาณมนุ ี (ธรี ์ ปุณฺณโก) ถวายอนสุ าสน์ ผนวชแล้วเสดจ็ ฯ ไปทาทัฬหกี รรม ณ พระอุโบสถพระพุทธรัตนสถาน เมอ่ื เวลา ๑๖.๕๙ น. เสร็จแล้วเสด็จฯ ไปประทับ ณ พระตาหนกั ปน้ั หยาวัดบวรนเิ วศราชวรวหิ าร พระมหารชั มงคลดลิ ก (บุญเรอื น ปณุ ฺณโก) เป็นพระอภบิ าล ผนวชอยู่ ๑๕ วันจงึ ลาผนวช

ในดา้ นการแพทย์และการสาธารณสขุ สมเด็จพระเจ้าอยหู่ วั มหาวชิราลงกรณ บดินทรเทพยวรางกรู ทรงตระหนกั ว่าสุขภาพพลานามัยของประชาชน เป็นปัจจัยและพลงั สาคญั ในการพัฒนาประเทศ จงึ ทรงสนพระราชหฤทยั ในการประกอบพระราชกรณยี กจิ ดา้ นการแพทยแ์ ละสาธารณสขุ โปรดให้สรา้ งโรงพยาบาลสมเดจ็ พระยุพราช ๒๑ แห่งทวั่ ประเทศ เพือ่ ใหก้ ารรักษาพยาบาลผู้เจ็บป่วย ในถ่ินทรุ กันดาร โดยทีพ่ ระองคท์ รงเป็นองคน์ ายกกติ ตมิ ศกั ด์ขิ องมูลนธิ ิโรงพยาบาลสมเด็จพระยพุ ราช ทรงประกอบพิธีเปิดโรงพยาบาลทุกแห่งและทรงเย่ียมโรงพยาบาลอยา่ งสม่าเสมอ รวมทงั้ พระราชทาน พระราชทรัพยส์ นับสนุนให้มอี ุปกรณ์การแพทย์ เครื่องมอื เครอ่ื งใช้ท่ที ันสมัย

ในด้านการษึกษา สมเดจ็ พระเจ้าอยู่หัวมหาวชิราลงกรณ บดนิ ทรเทพยวรางกรู ทรงตระหนัก ในคุณคา่ และความสาคญั ของการพฒั นาทรพั ยากรมนษุ ยข์ องประเทศใหม้ คี ุณภาพ จงึ สนับสนนุ ด้านการศึกษาใหก้ บั ประชาชนไดเ้ รยี นรสู้ ามารถนามาใชป้ ระกอบอาชีพเลี้ยงตนเอง และครอบครัว รวมถงึ สามารถนาความรมู้ าพัฒนาสังคมและประเทศชาตไิ ด้ จงึ ทรงพระกรณุ าโปรดเกลา้ ฯ รบั โรงเรยี นมัธยมศึกษาในถิน่ ทุรกนั ดาร ๖ แห่ง ไวใ้ นพระบรมราชปู ถมั ภ์ ได้แก่ ๑. โรงเรยี นมัธยมพชั รกิติยาภา ๑ จ.นครพนม ๒. โรงเรยี นมธั ยมพัชรกิตยิ าภา ๒ จ.กาแพงเพชร ๓. โรงเรยี นมัธยมพัชรกิติยาภา ๓ จ.สุราษฎรธ์ านี ๔. โรงเรยี นมธั ยมสิรวิ ัณวรี ๑ จ.อดุ รธานี ๕. โรงเรียนมธั ยมสิรวิ ัณวรี ๒ จ.สงขลา ๖. โรงเรียนมัธยมสิริวณั วรี ๓ จ.ฉะเชงิ เทรา

ในดา้ นสังคมสงเคราะห์ สมเดจ็ พระเจ้าอยู่หัวมหาวชริ าลงกรณ บดินทรเทพยวรางกูร ทรงมีความห่วงใย ตอ่ ผู้ด้อยโอกาส และคณุ ภาพชีวิตของประชาชนในชมุ ชนแออัด พระองค์จึงไดเ้ สด็จพระราชดาเนนิ ไปเย่ียมชมุ ชน แออดั ในกรุงเทพฯ หลายแห่ง อาทิ ชมุ ชนแออดั พระโขนง เขตคลองเตย เขตยานนาวา และทรงพระกรุณา โปรดเกลา้ ฯ พระราชทานเครื่องอปุ โภคบริโภค เครอื่ งกีฬา เครอื่ งดบั เพลิง พระราชทานพระราชทรัพยส์ นับสนนุ โครงการของชุมชน อาทิ โครงการพัฒนาเด็กเลก็ ท่ีขาดแคลน และโครงการปราบปรามยาเสพตดิ ในหมู่เยาวชนชมุ ชนแออดั คลองเตย รวมถึงโปรดเกลา้ ฯ ใหก้ รมทหารในบงั คับบัญชาของพระองค์ ร่วมกบั ประชาชนพัฒนาสิง่ แวดล้อมในชุมชน ให้ดขี ึน้ ดว้ ย

ในด้านพระศาสนา สมเด็จพระเจ้าอยูห่ วั มหาวชริ าลงกรณ บดนิ ทรเทพยวรางกูร เสด็จพระราชดาเนนิ แทนพระองค์ ไปปฏิบัติพระราชกรณียกจิ ทางศาสนาเป็นประจาอยา่ งสม่าเสมอ อาทิ ทรงเปล่ยี นเครอื่ งทรง พระพทุ ธมหามณีรตั นปฏมิ ากร ณ วดั พระศรีรตั นศาสดาราม ตามฤดูกาล เสดจ็ พระราชดาเนนิ แทน พระองค์ไปทรงบาเพ็ญพระราชกศุ ลในวนั สาคญั ทางพระพุทธศาสนา อาทิ วันมาฆบชู า วนั วสิ าขบูชา วนั อาสาฬหบชู า วนั เข้าพรรษา และการถวายกฐนิ หลวงตามวัดตา่ ง ๆ รวมถงึ การเสด็จพระราชดาเนินไป ในการพระราชทานถว้ ยรางวัล การทดสอบการอญั เชญิ พระมหาคมั ภรี ์อัลกุรอานระดบั ประเทศ นอกจากน้ี ยังทรงแสดงพระองคเ์ ปน็ พุทธมามกะท่วี ัดพระศรีรัตนศาสดาราม เมอื่ วนั ที่ ๓ มกราคม ๒๕๐๙ กอ่ นเสด็จพระราชดาเนินไปศกึ ษาทป่ี ระเทศอังกฤษ และทรงผนวช เมื่อวันที่ ๖ พฤศจิกายน ๒๕๒๑ ซง่ึ ระหวา่ งทรงผนวช พระองคก์ ไ็ ด้ทรงศกึ ษาและปฏิบัติพระธรรมวนิ ัย อยา่ งเครง่ ครดั

ในดา้ นการกีฬา สมเดจ็ พระเจ้าอยู่หวั มหาวชริ าลงกรณ บดินทรเทพยวรางกูร ทรงปฏบิ ัตพิ ระราช กรณยี กจิ ท้งั ในฐานะผู้แทนพระองคแ์ ละในส่วนของพระองค์เอง อาทิ การพระราชทานไฟพระฤกษก์ ฬี า เยาวชนแหง่ ชาติ พระราชทานพระราชวโรกาสใหน้ กั กีฬาไทยผ้นู าความสาเรจ็ นาเกยี รตยิ ศ มาสู่ ประเทศชาติ เขา้ เฝา้ ทูลละอองธลุ พี ระบาทรบั พระราชทานรางวัลนักกีฬายอดเยี่ยม รับพระราชทานพร และทรงแสดงความชื่นชมยนิ ดีทนี่ าความสาเร็จ นาเกียรตยิ ศมาสตู่ นเอง สู่วงศต์ ระกลู และประเทศชาติ พระราชกรณียกิจด้านการกฬี าอ่ืน ๆ อาทิ เมอื่ เดอื นธนั วาคม พทุ ธศักราช ๒๕๔๑ ได้เสดจ็ พระราชดาเนนิ แทนพระองคไ์ ปทรงประกอบพธิ เี ปิด กฬี าเอเชียนเกมส์ ทาให้นักกีฬามีขวญั และกาลงั ใจในการแขง่ ขัน ประสบชยั ชนะนาเหรียญรางวลั มาสู่ ประเทศไทยเป็นจานวนมาก นอกจากนี้ พระองคท์ รงเป็นประธานในกิจกรรม Bike for Mom ปั่นจกั รยานเฉลิมพระเกียรติ สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินนี าถ เนอ่ื งในโอกาสมหามงคลเฉลมิ พระชนมพรรษา ๘๓ พรรษา ๑๒ สิงหาคม ๒๕๕๘ อกี ทง้ั ยงั มีกจิ กรรม Bike For Dad “ปั่นเพื่อพอ่ ” เนื่องในโอกาสมหามงคล เฉลมิ พระชนมพรรษา ๘๘ พรรษา ๕ ธันวาคม ๒๕๕๘

ในดา้ นการทหาร สมเดจ็ พระเจ้าอยู่หัวมหาวชิราลงกรณ บดินทรเทพยวรางกูร ทรงสนพระราชหฤทัย ในวทิ ยาการดา้ นการทหาร มาตั้งแตย่ งั ทรงพระเยาว์ นอกจากทรงรับการศึกษาทางดา้ นการทหารจากประเทศ ออสเตรเลยี แล้ว ยงั ทรงพระราชวริ ยิ อุตสาหะในการเพ่ิมพนู ความรู้และพระประสบการณ์ดา้ นการทหารอยูต่ ลอด เวลา โดยหลังส้นิ สุดการศึกษาด้านการทหารจากประเทศออสเตรเลยี แล้ว ยงั ทรงเขา้ รบั การฝกึ เพ่ิมเติมระหวา่ ง เดือนมกราคมถึงเดือนตุลาคม ๒๕๑๙ และทรงศกึ ษางานทางการทหารในประเทศออสเตรเลยี โดยทุนกระทรวง กลาโหม ทรงประจาการ ณ กองปฏบิ ตั ิการทางอากาศพิเศษ การทาลายและยุทธวธิ ีรบนอกแบบ หลกั สตู ร ต้นหนชัน้ สูง หลกั สูตรการลาดตระเวนและต้นหนช้ันสูง หลักสตู รส่งทางอากาศ และยังทรงเขา้ รบั การศกึ ษา หลักสูตรต่าง ๆ ทางด้านการบนิ อีกมากมาย ทาใหพ้ ระองคท์ รงมพี ระประสบการณแ์ ละความเชี่ยวชาญด้านการบนิ ในระดบั สงู มาก ปัจจุบนั สมเดจ็ พระเจา้ อยหู่ วั มหาวชริ าลงกรณ บดินทรเทพยวรางกูร ทรงดารงพระยศทางทหารของ ๓ เหล่าทัพ คือ พระยศ พลเอก ของกองทพั บกไทย พระยศ พลเรือเอก ของกองทพั เรอื ไทย พระยศ พลอากาศเอก ของกองทพั อากาศไทย

เมอ่ื คร้งั ทรงพระเยาว์ สมเดจ็ พระเจา้ อยหู่ วั มหาวชิราลงกรณ บดินทรเทพยวรางกรู ทรงตามเสด็จพระปรมินทรมหาภมู พิ ลอดลุ ยเดช และสมเดจ็ พระนางเจา้ สริ ิกติ ์ิ พระบรมราชนิ นิ าถ ไปยงั ท้องถ่นิ ตา่ งๆ อยเู่ สมอ รวมถงึ ทรงปฏบิ ัตพิ ระราชกรณยี กจิ แทน พระองค์อยูน่ านัปการ รวมทงั้ ทรงจดั เทย่ี วบินมหากุศล โดยทรงประจาตาแหน่งนักการบินท่ี ๑ เท่ียวบินพเิ ศษของบรษิ ทั การบนิ ไทย จากดั (มหาชน) นาคณะพุทธศาสนกิ ชนไปสกั การะ ปูชนียสถานสาคัญ ทรงบรจิ าคราชทรพั ยเ์ พอื่ ประโยชนท์ างศาสนา จงึ มีผูท้ ลู เกลา้ ทลู กระหม่อม ถวายเงนิ เพื่อสมทบทุน เพ่อื การกุศลอื่นๆ เป็นจานวนมาก

สมเด็จพระเจา้ อยูห่ ัวมหาวชริ าลงกรณ บดินทรเทพยวรางกรู ทรงเจริญพระราชไมตรีระหว่าง ประเทศ โดยเมือ่ คร้งั ดารงพระราชอสิ ริยยศสมเด็จพระบรมโอรสาธิราช เจ้าฟา้ มหาวชริ าลงกรณ สยามมกุฎราชกุมาร ทรงเสดจ็ พระราชดาเนินไปทรงเยอื นมติ รประเทศทว่ั ทกุ ทวปี อย่างเปน็ ทางการเปน็ ประจาทุกปี ปีละหลายคร้งั อาทิ เสดจ็ เยือนประเทศอติ าลี, สาธารณรฐั ประชาชนจนี , ญ่ีปนุ่ , อิหรา่ น, เนปาล, ออสเตรเลยี และสิงคโปร์ เปน็ ตน้ ซง่ึ ในการเสด็จพระราชดาเนนิ ไปทุกครงั้ ทรงเตรียม พระองค์ดว้ ยการศึกษาหาความรูเ้ ก่ียวกับประเทศทจี่ ะทรงเสด็จพระราชดาเนนิ ไปทรงเยอื นและระหว่าง ประทบั อยู่ในประเทศนน้ั ๆ วนั ที่ ๑๖ มนี าคม พ.ศ. ๒๕๕๔สมเด็จพระบรมโอรสาธริ าชฯ และพระเจา้ วรวงศเ์ ธอ พระองค์เจา้ ศรรี ศั มิ์ พระวรชายาฯ โปรดให้ พล.อ.ท.ภักดี แสงชโู ต นาผา้ ห่มกันหนาว ๒๐,๐๐๐ผนื ไปชว่ ยเหลอื ผู้ประสบภัยในเหตุการณ์แผ่นดินไหวและคลนื่ สนึ ามใิ นโทโฮะกุ พ.ศ. ๒๕๕๔ ท่ปี ระเทศญ่ีปุน่ โดยมีนายกษติ ภริ มย์ เป็นผ้รู บั มอบ

เมอ่ื ครั้งดารงพระราชอิสรยิ ยศเป็นสมเด็จพระบรมโอรสาธิราช เจ้าฟา้ มหาวชิราลงกรณ สยามมกุฎราชกมุ าร ได้เสดจ็ พระราชดาเนินแทนพระองคใ์ นการพระราชพิธีพชื มงคล ณ วดั พระศรรี ัตนศาสดาราม เปน็ ประจา รวมทง้ั ทรงปฏบิ ตั ิพระราชกรณียกิจดา้ นเกษตรกรรม แทนพระองค์ พระบาทสมเด็จพระปรมนิ ทรมหาภูมพิ ลอดุลยเดช บรมนาถบพติ ร มาโดยตลอด และทรงตดิ ตามความกา้ วหน้าด้านการชลประทาน การสรา้ งเขื่อนต่าง ๆ โดยพระราชทาน แนวพระราชดาริให้กรมชลประทานแก้ปัญหาตามที่ชาวบา้ นกราบทลู ทาใหม้ ีนา้ ใชใ้ นการเกษตร อยา่ งอดุ มสมบูรณ์และช่วยบรรเทาปญั หาอทุ กภยั ในฤดูฝน นอกจากน้ี พระองคย์ งั เสด็จพระราชดาเนนิ เยย่ี มเยยี นเกษตรกร อาทิ ทรงเป็นประธาน ในการทานาสาธิตโดยใชป้ ๋ยุ หมัก ณ ตาบลดอนโพธท์ิ อง อาเภอเมือง จังหวดั สพุ รรณบรุ ี เมอื่ วนั ท่ี ๒๘ มีนาคม ๒๕๕๙ ซ่งึ ในการนี้ ยงั ทรงปฏิบตั กิ ารสาธติ การทานาด้วยพระองค์เอง ทรงถอดฉลองพระบาท ถลกพระสนบั เพลา ทรงพระดาเนินลุยโคลน หว่านพนั ธ์ุข้าวปลูก และปยุ๋ หมกั ในแปลงนาสาธติ โดยมไิ ดม้ ีกาหนดการไวก้ ่อน นาพาความช่ืนชม ปลาบปล้มื ปตี ิ และซาบซึง้ ในพระราชจริยวัตรแก่บรรดาขา้ ราชการและประชาชนเป็นอยา่ งย่ิง